________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્માનંદ પ્રકાશ
૨૪૧
અસર્વ પર્યામાં છે એટલે અવધિજ્ઞાન રૂપી દ્રના કેટલા એક પર્યાયને જાણી શકે છે પણ તે સંપૂર્ણ દ્રવ્ય તથા સર્વ પર્યાને જાણી શકતું નથી. પરંતુ મનઃપર્યવ જ્ઞાનને વિષય તે તેને અનંતમાભાગમાં પણ છે. એટલે કહેવાનો આશય એ છે કે અવધિ જ્ઞાનથી જે રૂપી દ્રવ્ય જાણી શકાય છે. તે દ્રવ્યના અનંતમાં સૂક્ષમ ભાગને પણ મન:પર્યવ જ્ઞાન જાણી લે છે. આ ઉપરથી સિદ્ધ થાય છે કે, અવધિજ્ઞાન કરતાં મન:પર્યવ જ્ઞાન વિશેષ અધિકાર ધરાવે છે અને તેથી આહંત વિદ્વાને તેને વિશેષ માન આપે છે.” - વિદ્વાન શ્રતજ્ઞાનના આ વચને સાંભળી અવધિજ્ઞાનના મુખ ઉપર જરા ગ્યાનિ પ્રસરી ગઈ અને મનઃ પર્યાયજ્ઞાનની મુખમુદ્રા ઉપર સ્મિતાકુરે પ્રગટ થઈ આવ્યા,
મતિજ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન અને અવધિજ્ઞાન કરતાં પિતાની મહત્તા વિશેષ સાબીત થવાથી મનઃપયય જ્ઞાનના હૃદયમાં ઉચ્ચ આસન ઉપર બેસવાની પૂર્ણ આશા પ્રગટ થઈ આવી. તત્કાળ તેણે ઉભા થઈ તે ઉચ્ચ આસનના પાન ઉપર દષ્ટિ કરી તેવામાં કૃતજ્ઞાને વિનયથી જણાવ્યું, “મિત્ર, જરા રાહ જુઓ. આ પરમ પવિત્ર શાંત મૂર્તિ કેવળજ્ઞાનનું સ્વરૂપ સાંભલ્યા સિવાય તમારાથી ઉચ્ચ આસનને અધિકાર લેવાશે નહીં. મને લાગે છે કે, આ આપણે પવિત્ર મિત્ર હમણાંજ પિતાની મધુર વાણ પ્રગટ કરશે.”
આટલું કહી શતજ્ઞાને મન ધારણ કર્યું અને સર્વે ત્યાં કેવળજ્ઞાનની સન્મુખ જેવા લાગ્યા. શાંત સ્વરૂપ કેવળજ્ઞાન પિતાની સુધામય દષ્ટિ સર્વ તરફ પ્રસાર હતું, પણ તેના મુખમાંથી કઈ જાતની ઈચછાની વાણું પ્રગટ થઈ નહીં. કારણકે, તે સમાન ભાવમાં વર્તનારૂં હોવાથી તે ઉચ્ચ આસનની ઈચ્છા ધરાવતું ન હતું. તે સર્વદા નિષ્કામવૃત્તિમાં રમણ કરનારું હતું.
જ્યારે શાંત અને આનંદ સ્વરૂપ કેવળજ્ઞાને કાંઈપણ કહ્યું નહીં એટલે મતિ, શ્રત અવધિ અને મન:પર્યાય એ ચારે મિત્રે સાનંદાશ્ચર્ય થઈ આ પ્રમાણે છેલ્યા.
પ્રિય કેવળજ્ઞાન, તમારી નિષ્કામ વૃત્તિ જોઈ અમે સર્વ ખુશી થયા છીએ. તમારી ઉચ્ચ વૃત્તિને જેટલે ધન્યવાદ આપીએ તેટલે શેડે છે. આ વિશ્વ ઉપર વિતરાગ દિશાને જે અદ્દભુત અને અદ્વિતીય આનંદ કહેવાય છે તે તમારે જ પ્રભાવ છે. તમારા પ્રભાવથી આત્મા મોક્ષગામી થઈ અનિર્વચનીય સુખને ભક્તા બને છે. અમે સર્વે આપ મહાત્માને વિનંતિ કરીએ છીએ કે, તમે અમારી પર અનુગ્રહ કરી આ ઉચ્ચ આસન ઉપર બેસે અને અમેને ઉંચી પ્રકારને ઉપદેશ આપે. તમારા ઉપદેશના પ્રકાશથી અમારું આંતર સ્વરૂપ વિશેષ નિર્મલ બની જશે આ જગતમાં જૈનશાસનને જય તમારાથી જ કહેવાય છે. ભગવાન તીર્થકરે પણ તમને અનુપમ માનઆપે છે.”
આ પ્રમાણે કહી તે ચારે જ્ઞાનેએ નીચેના ક્ષેકથી ભગવાન કેવળજ્ઞાનની
For Private And Personal Use Only
