________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૩૭
દાનવીર રત્નપાળ
મુશ્કેલ છે, કારણકે, એ પવિત્ર સાધ્વીની સંગતિ શમ તથા સમતારસની પરખ રૂપ ગણાય છે. આ સાધ્વીઓની વંદના અને આરાધના સર્વ દુઃખને હરનારી છે અને એમના ચરણની રજ ને લલાટે સ્પર્શી કરી હાય તા તત્કાળ ઈષ્ટ વસ્તુને આપનારી થાય છે. ” પેાતાની સખી કમલશ્રીના મુખથો સાધ્વીઓના ગુણ જાણી સરળ પ્રકૃતિવાળી સુલક્ષણા પેાતાના હૃદયમાં વિસ્મયથી આ પ્રમાણે વિચાર કરવા લાગી—“ મારા પતિ પરદેશ ગયા છે તેથી મારૂ ચિત્ત અલ્પકાળ સુધી કાઇપણ રોતે સન્માર્ગે રહેતું નથી. તે આ સાધ્વીએ પોતાના શીળને સર્વ પ્રકારે શુદ્ધ કેમ રાખી શક્તી હશે ? અને યેવન વયથી ચપળ એવા મનને શી રીતે અટકાવી શકતી હુશે ? શું તે કાઇપણ એવે મ`ત્ર જાણતો હશે ? અથવા તેમની પાસે એવી કાઇ આષધી હશે ? અથવા તેમને ગુરૂએ એવા કોઈ પ્રકાર અતાન્યેા હશે ? તેમના મનને રોધ કેવી રીતે થયે હુશે ? એ વાત હું જાતેજ એકવાર સાધ્વીને પુછી જેવુ... કારણકે, કુલીન સ્ત્રીબાને એ વાત ઘણી ઉપયેગનો છે. ” આવુ` વિચારો સુલક્ષણાએ વિમળા ગણ નીતે આ પ્રમાણે પુછ્યુ...–“ માતા, તરૂણ સાધ્વીએ પેાતાના ચપળ મનને શી રીતે રેકી શકિત હશે ? એ વાત મને સારી રીતે સમજાવેા. ” સાધ્વીએ જણાવ્યુ, “નવાનવા સત્કર્મ કરવામાંજ મનને જોડનાની સાધ્વીઓનુ મન પછી કદ્ધિપણુ કુમાગે જતુ' નથી. અેન સુલક્ષઙ્ગા, તે વિષે એક દૃષ્ટાંત છે, જેમ હાથીનું મન ઉત્કૃ’ખળ, હાય છે, પણ તેના મર્મ સ્થળમાં અકુશ ઘેાંચવામાં આવે છે, તેથી તેનું મન પછી સદા અંકુશમાંજ લીન રહે છે, તેના મનમાં કમ્રિપણું પોતાના સ્વતંત્ર સ્થાનરૂપ વિધ્યાચળનું ચિંતન થતુ નથી, તેવી રીતે અમે સાધ્વીઓનુ` મન સદા સારા સિદ્ધાંતે નુ અધ્યયન, અને અધ્યાપન વગેરેમાં તીન રહેવાથી તે વિષયેનું સ્મરણ કદિ પણ કરતુ' નથી. જેમ ચપળ એવા પણ મર્કટ કેડમાં શૃંખળા નાંખવાથી પાતાના ચેગીનેજ અનુસરે છે. તેથી રોતે મન ચપળ છે, પશુ જો તે નિયમિત કર્યુ હાય તે આત્માના વ્યાપારને જ અનુસરે છે. જે પત્રનન માગમાં આવેલુ' રૂ. આકાશમાંજ પ્રવૃત્ત છે તેમ લગાડેલું મન આત્માના સારા કે નડારા વેપારમાં પ્રવર્તે છે. પ્રિય વ્હેન, તેથો સજ્જત મનુષ્યેાએ પાતાના મનને હુમેશાં સ’યમના યેાગે માંજ પ્રવર્તાવવુ’; વ્યાપારમાં પ્રવતે તેવા યેગેામાં પ્રવર્તેલુ` મન કમ્રિપણું નકારા માર્ગમાં જતુ નથો તેને માટે પ્રશમતિ ગ્રંથમાં કહેવામાં આવ્યુ છે કે, “ પિશાચનુ આખ્યાન અને એક કુલવધૂનું ગેપને ઘેર જવાનુ આખ્યાન સાંભળીને ઉત્તમ પુરૂષોએ પોતાના મનને સચમ યેાગમાં વ્યાપારવાળું કરવું જોઈએ ” મ્હેન સુલક્ષગ઼ા, સયમ એ ઉત્તમ વસ્તુ છે. તે સવથી અને દેશથી પાળવાથી શુદ્ધ ગણાય છે. સમ્યકત્વની દૃઢતાને માટે સમ્યકત્વનું' સ્વરૂપ આ પ્રમણે કહેલુ' છે, જીન-અજીવ વગેરે નવતત્ત્વાના અને સ્વભાવથી અને ઉપદેશથી જે જીવ શ્રદ્ધા પૂર્ણાંક સ્વીકારે તે સમ્યકત્વ કહેવાય છે, તેવા
For Private And Personal Use Only
