Atmanand Prakash Pustak 011 Ank 04

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 3

ધર્મ.
રાય, ૨ લાભાંતરાય, ૩ ભેગાંતરાય, ૪ ઉપભોગતરાય અને ૫ વીયતરાય.
તે દરેક પ્રકારનું સ્વરૂપ નીચે પ્રમાણે કહ્યું છે.
દાન-દેવા યોગ્ય વસ્તુ વિદ્યમાન છતાં અને ગુણવંત પાત્ર (સુપાત્ર) લેવા આવ્યા છતાં અને દાનનું ફળ જાણતા છતાં પણ જે કર્મના ઉદયથી દઈ ન શકાય તે દાનાંતરાય કર્મ જાણવું.
જે કર્મના ઉદયથી દાતા ઉદાર છતાં અને દેવા ગ્ય વસ્તુ વિદ્યમાન છતાંયાચના કરવામાં કુશળ એ પણ યાચક વસ્તુ મેળવી ન શકે તે લાભાંતરાયકર્મ જાણવું.
જેના ઉદયથી વિભાવાદિ હોવા છતાં, અને આહાર પુષ્પ માલ્યાદિક પિતાની પાસે હાજર છતાં વિરતિહીન પણ પોતે તે ભેગવી શકે નહીં તે ભેગાંતરાય કમ જાણવું.
જેના ઉદયથી વરુઅલંકારાદિક વિદ્યમાન છતાં તેનો ઉપભેગ કરી ન શકાય તે ઉપભેગાંતરાય કર્મ જાણવું. અને જેના ઉદયથી બળવાન, નીરોગી, અને યુવાન છતાં કંઈ નજીવું પણ કાર્ય કરી શકે નહીં. તે વીઆંતરાય કર્મ જાણવું.
પ્રભુ પૂજા, સદગુરૂ સેવા અને સદ્ધર્મ આરાધનમાં અંતરાય કરવાથી તેમજ હિંસાદિક અકાર્યો કરવા-કરાવવાથી ઉક્ત કર્મ (નિકાચિતપણે) બધાય છે, જેનાં બહુજ કટુક (કડવાં) ફળ પ્રાણીઓને ભવચક્રમાં ભમતાં વેઠવાં પડે છે. પરંતુ જે ભવ્યાત્માએ શુદ્ધદેવ, ગુરૂ, ધર્મનું યથાવિધિ આરાધન ઉલ્લસિત ભાવથી કરે છે સત કાર્યમાં અન્ય જિનેને સહાય દે છે તેમજ તેવાં સત્ કાર્યની અનુમોદના કરે છે તે શુભાશયે અંતરાય કર્મને ક્ષય કરી અનુક્રમે અક્ષય સુખને પામી શકે છે.
इतिशम् મુનિ મહારાજ શ્રી પૂરવિજયજી મહારાજ
લેખક,
ધર્મ સમગ્ર સંસાર ધર્મના વિષયમાં ઘણું કથન કરે છે. પ્રત્યેક ધર્મ-શિક્ષક ધર્મ ગ્રહણ કરવા માટે આગ્રહ કરે છે. પ્રત્યેક ધર્મોપદેશક ઉપદેશ આપે છે કે, દરેક પ્રા
એ ધર્મ–પથ પર ચાલવું ઈએ. આવી રીતે ધર્મ એક ઘણું અગત્યનું, અને અવશ્ય કરવા લાયક કર્તવ્ય છે. એટલા માટે દરેક ધર્મષ્ણુએ “ધર્મ શું છે?” એ અવશ્ય સમજવું, અને જાણવું જોઈએ.
દ્રવ્યને સ્વભાવ ધર્મ કહેવાય છે. દ્રવ્યને જે કોઈ સ્વભાવ છે તેજ તેને ધર્મ છે. એ દ્રવ્ય સ્વ-વભાવની મર્યાદા-હદમાં પ્રવર્તે છે, તેનું કહેવાશે કે, તે પિતાના