________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦
આત્માનન પ્રકામ,
पूनम दिन बमा कहावे, तव क्षीण कला होय जावे. ॥ मधु ॥ ४ ॥ गुरुवाइ मनमे वेदे, नृपश्रवण नासिका नेदे। अंगमाहे लघु कहावे, ते कारण चरण पूजावे. ॥धु ॥ ५ ॥ शिशु राजधाममें जावे, सखी हिलमिन्न गोद खीलावे होय बमा जाण नवि पावे, जावे तो सीस कटावे ॥ लघु ॥ ६ ॥ अंतर पद नाव वहावे, तब त्रिनुवन नाथ कहावे; इम चिदानंद ए गावे, रहण। बिरला कोल पावे ॥ लघु ॥ ७॥
ભાવાર્થ–લઘુતા-નમ્રતા-વિનય વૃત્તિ એ સદ્દગુરૂની કૃપાથી પ્રાપ્ત થયેલ જ્ઞાન સ્વાત્મામાં પરિણામ પામ્યાનું પ્રગટે લક્ષણ જણાય છે, એટલે કે લઘુતા-નમ્રતા એ ગુરૂગમ જ્ઞાનની નિશાની છે. અને એથી જ એવી નમ્રતા મને ગમે છે-નમ્રતામાં મને ઘણું જ મહત્વ રહેલું લાગે છે. જે બાપડા છએ જાતિમદ, કુળમદ, બળદ, બુદ્ધિમદ, તપમદ, લાભમદ, રૂપમદ અને ઐશ્વર્ય મદ, એ આઠ પ્રકારના મદ તેતે વસ્તુ-સામગ્રી પામીને કરેલ છે એટલે જે છે એ વસ્તુ સામગ્રીને જીરવી શક્યા નથી અને એથી જ અહંકાર રમાં આવી જેઓ ઉન્મત બની ગયા છે, તે બાપડાના ભૂડા હાલ બન્યા છે. તેઓ નીચી ગતિમાં ગયા છે અને જે વસ્તુને તેમણે ગર્વ કરેલ તે વસ્તુનીજ તેઓ ન્યૂનતા-હાનિ પામ્યા છે. એમ અનેક ચરિત્ર વાદથી સિદ્ધ થયું છે. પ્રશમરતિ પ્રમુખ સમર્થ શા
એ એકવાક્યતાથી એજ વાતનું સમર્થન કરેલું છે. વળી આપણા જાતિ અનુભવથી પણ જાણીએ-ઈએ છીએ કે અભિમાની લોકેજ અધિક દુઃખી થાય છે તેમને જ વ ધારે સહન કરવું પડે છે ! જ્યારે તેમને મદ ચઢે છે ત્યારે તેઓ ઉન્મતપણે નહિ બે લવાનું બલી દે છે અને નહિં કરવાનું કરી દે છે, પણ પછી જ્યારે તે બોલેલ કે કરેલ વાતન નિર્વાહ કરવા પૂરતું સામર્થ્ય પિતાનામાં જણાતું નથી ત્યારે તેમને ગુરી ઝૂરીને કે ક્વચિત્ આપઘાત કરીને મરવું પડે છે, એ ભારે કડવો અનુભવ અભિમાની છે ને કરે પડે છે. ૧
જાઓ! ઊંચે આકાશમાં ફરતા ચંદ્ર અને સૂર્ય બને મોટા જોતિષ ચક્રન નાયક કહેવાય છે. તેમનું રાહુ ગ્રહણ કરી લે છે, જ્યારે તારાઓને સમૂહ લઘુતા ધારી ચંદ્ર સૂર્યની પ્રજા તરીકે તાબેદારી ઊઠાવે છે તે તેમને રાહુથી ગ્રહણ (ગ્રસન) કરી લેવાની ભીતિજ રહેતી નથી. નિર્ભયપણે તે પોતપોતાના માર્ગમાં સંચર્યા કરે છે. ૨
વળી જુઓ કે કીડી સ્વરૂપ-પ્રમાણમાં ઘણી છેટી જણાય છે. તે પણ તે મન ગ મતા ષટુ રસના સ્વાદ લહી શકે છે, તેમજ મનમાનતે સુગંધ પણ મેળવી શકે છે અને હાથી સ્વરૂપ-પ્રમાણમાં જબરજસ્ત છે તે તે પિતાના માથે સુંઢવતી ધૂળ લહી લડી નાંખતે જણાય છે. ૩
For Private And Personal Use Only
