________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દાનવીર રત્નપાળ,
- દાન, શીલ અને તપના આવા વચનો સાંભળી ભાવે ગર્વથી કહ્યું, “ અરે દાન, શીલ અને તપ, મે બધા મારી આગળ શામાટે ગાજે છે? જરા શરમાઓ. તમે મારાથી જ મહિમાની લક્ષ્મી પ્રાપ્ત થયા છે. તમારી ઉપર નીચેની હકીકત લાગુ પડે છે. “મેઘ જે સમુદ્રનું જળ ભરીને ઉન્નતિ પામેલો છે, તે સમુદ્રની ઉપર ગર્જના કરતાં તેને કેમ શરમ આવતી નથી ? ” જેમ જીવ વિના દેહ, ફળ વિના પુષ્પ અને જળ વિના સરોવર તેમ તમે દાન, શીલ અને તપ મારા વગર સમજવા. તે વિષે લખ્યું છે કે, “આ પૃથ્વી ઉપર ઘણું દ્રવ્યનું દાન આપ્યું હોય, બધા જિનાગમન અભ્યાસ કર્યો હોય,પ્રચંડયિાકાંડ આચરેલ હોય, તીવ્ર તપ કરેલું હોય અને લાંબે કાળ ચારિત્ર પાળ્યું હોય પણ હૃદયની અંદર ભાવ ન હોય તે તે બધું ફોતરાના છેલાના વાવવા જેવું નિષ્ફળ છે. એક સમયે મેહે ભરત ચકવર્તીને પિતાના ઘાઢા પાશથી બાંધી સંસાર રૂપ કારાગૃહમાં નાંખ્યું હતું. પરંતુ મેં તેને ક્ષણવારમાં મુકાવ્યો હતે. આદિનાથ પ્રભુની માતા મરૂદેવા પૂર્વે ધર્મને પ્રાપ્ત થયાં ન હતાં, પણ મેક્ષના મુખ્ય અંગરૂપ એવા મને પ્રાપ્ત થઈને ક્ષણવારમાં તે મોક્ષને પ્રાપ્ત થયાં હતાં.
આષાઢભૂતિ કપટી અને બ્રહ્મચર્યના માર્ગથી ભ્રષ્ટ થશે તે છતાં મેં તેને બીજી ગતિઓમાંથી અટકાવી પરબ્રહ્મને પમાડે હતા, તેમજ ઈલાતીપુત્રનું વૃત્તાંત જુવે. તેને વાનરની જેમ કએ નચાવ્યું હતું, પણ મારી (ભાવની શુદ્ધિથી તે તત્કાળ ઉજવળ-કેવળજ્ઞાન પામ્યું હતું. તમારે નક્કી સમજવું કે, મનુષ્યને મારી અશુદ્ધિ હેય તે ક્ષણમાં બંધ થાય છે અને મારી શુદ્ધિ હોય તે ક્ષણમાં મોક્ષ થાય છે. મહાત્મા પ્રસન્નચંદ્રરાજર્ષિ તેનું સ્પષ્ટ દૃષ્ટાંત છે. વિરત અને અવિરત–એ બંને ભાઈ એના વૃત્તાંતના દાખલા ઉપરથી સર્વત્ર મારૂ (ભાવનું) પ્રમાણ છે. કેઈ ઠેકાણે મારા સિવાય ક્રિયાનું પ્રમાણ છે જ નહીં.”
આ પ્રમાણે દાન, શીલ, તપ અને ભાવ તિપિતાને માહાભ્યને ગર્વ ધરી પરસ્પર વાદ-વિવાદ કરતાં કરતાં તેને નિર્ણય કરવા શ્રી તીર્થકર પ્રભુની પાસે ગયા. સર્વત્ર સમદષ્ટિવાળા, વીતરાગ અને સર્વજ્ઞ એવા પ્રભુ તેમને વિવાદ ભાંગવાને આ પ્રમાણે સ્વપજ્ઞ વચન બોલ્યા–એકવાર એક એક પર્યાયને ગ્રહણ કરનારી જે વાણું તે નય કહેવાય છે. અને એકી સાથે જે એક વસ્તુના ધર્મને અવલંબન કરે નહીં, તે પ્રમા (પ્રમાણ) કહેવાય છે. સર્વાએ અન્ય અપેક્ષાવાળા નરને સુનય કહેલા છે, અને પરસ્પર મત્સર ભાવથી વિષને ક્ષીણ કરનારાઓને દુનેય કહેલા છે. જિન શાસનમાં દુઃખના ક્ષયને માટે જેલા એક એક ચગમાં વર્તમાન અનંત કેવલીઓ થયેલા છે. તેથી તમે પ્રત્યેક સર્વ મોક્ષના અગપણને પામેલા છે, માટે તમે પરસ્પર મત્સર ભાવ ધારણ કરી દુર્નય થશે નહીં. પ્રાયે કરીને શ્રદ્ધા યુક્ત સત્પાત્રમાં દાન કરવાથી, નિર્મળ શીલ પાળવાથી, તીવ્ર તપ આચરવાથી અને સદ્ભાવ ભાવવાથી ઘણાં.
For Private And Personal Use Only
