________________
प्रकरण २० : प्रयोगविचार
३२१
(आ) धातुसाधित विशेषणांचा उपयोग असता :(क) क.भू.धा.वि. चा उपयोग असता :
(१) पारध्या धम्मकहा मुणिणा। (२) कहिओ मुणिणा गिहत्थ धम्मो। (३) मुक्का सव्वे सव्वेहिं उग्गरोगेहि। (४) दोहिं विबलेहिं पारध्दं जुध्दं। (५) रायपुत्तेहिं पाडियाइं फलाइं।
(ख) वि.क.धा.वि. चा उपयोग असता :(१) तए स भणियव्वो। (२) इमा (पडिमा) तुमए निच्चं अच्चणिज्जा)
(३) तुमए एयं आसमपयं पालेयव्वं। (४) मए दीहकालं अणुभवियव्वा विसमदसा। (५) घोरं वयणं वज्जणिज्जं सुबुध्दीहिं। ३०१ भावे प्रयोग
(अ) क्रियापदाचा उपयोग असता :
भावे प्रयोगात कर्मणि क्रियापद हे कर्ता व कर्म यापैकी कोणाप्रमाणेच न चालता, ते नेहमी तृ.पु.ए.व.त असते; कर्तरि प्रयोगातील कर्ता यावेळी तृतीया विभक्तीत आलेला असतो. उदा.
(क) क्रियापद अकर्मक असता :(१) णच्चिज्जइ ससहरमणिसिलायले घरमऊरेहि। (लीला. ५५)
(२) गम्मइ संगीयविलयाहिं। (लीला. ५७) (३) तुरियं पियसंगमलालसाहिं सइ (सदा) गम्मइ पियाहिं। (लीला २७९) ।
(ख) सकर्मक क्रियापद, पण पुढील वाक्य कर्म असता :
(१) ताहे थेरेणं भण्णइ - किंचि पेच्छसि। (२) सिरिमईए भण्णइ - सव्वं पि घडइ मम भत्तुणो। (३) तीए भण्णइ-गा अधिई करेहि।
(आ) धातुसाधित विशेषणाचा उपयोग असता :(क) क.भू.धा.वि.चा उपयोग असता:
२
कर्मणि प्रयोगात धातुसाधित विशेषण हे प्रथमेत आलेल्या कर्माच्या लिंग-वचनविभक्ति प्रमाणे असते. क.भू.धा.वि. चा उपयोग असता अर्धमागधीत कधी कर्तरि प्रयोगच वापरलेला आढळतो. क.भू.धा.वि.चे उपयोग, परि. ४२३ पहा. भावे प्रयोगात धातुसाधित विशेषण हे नेहमी नपुसकलिंगी कि.ए.व. रुपात असते.
३
