Anusandhan 1996 00 SrNo 06

Author(s): Shilchandrasuri
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Page 93

[88]
आ विचारनुं विस्तरण 'अमरुशतक'ना २५मा मुक्तकमां जोवा मळे छे. के. ह. ध्रुवे पोताना अनुवादमां उपर्युक्त प्राकृत गाथानो तुलना माटे निर्देश करेलो छे. (ते ज प्रमाणे जोगळेकरे पोताना 'गाथासप्तशनी' ना अनुवादमां 'अमरुशतक'नुं मुक्तक तुलना माटे आप्युं छे.) अमरुनु ए मुक्तक तथा के.ह.ध्रुवनो अनुवाद हुं नीचे आपुं छु : दीर्धा वंदनमालिका विरचिता दृष्ट्यैव मेंदीवरैः पुष्पाणां प्रकर: स्मितेन रचितो नो कुंद-जात्यादिभिः । दत्तो स्वेदमुचापयोधर-भरेणार्यो न कुंभांभसा स्वैरेवायवयैः प्रियस्य विशतस तन्व्या कृतं मंगलम् ॥ ('दृष्ट्यै व'ने बदले पाठांतर 'नेत्रैर् विनें०') 'द्वारे वंदनमाळ दीर्ध सुहवे नेने, न नीलोत्पले पूरे मर्कलडे ज चोक जुवती, ना जाईजुई फूले ने अर्धे अरपे पयोधरजळे, ना कुंभकेरा पये व्हालानां पगलां वधावी विध ए अंगे ज तन्वी लिये.'
आ मुक्तकना भाव, संचारी, रस वगेरेनुं विवरण करतां ध्रुवे कह्यु छे : 'अहीं पहेला चरणमां औत्सुक्य, बीजा चरणमा हास अने त्रीजा चरणमां स्वेद आदि भाव प्रतीत थाय छे, ते बधा हर्ष नामे संचारी भावना सहकारी बनी प्रवासानंतर संभोगशृंगारनुं पोषण करे छे. 'सरस्वती कंठाभरण' प्रमाणे समाहित अलंकार छे, ते नायकना परितोष रूपी ध्वनि- अंग छे. आ विलास नामे स्वभावज अलंकारनो दृष्टांत छे. आत्मोपक्षेप नर्म छे. व्यतिरेक अलंकारनो ध्वनि छे'. (पृ. २५-२६) । भोजकृत 'शृंगारप्रकार मां संभोगशृंगारना निरूपणमां. रतिप्रकर्षना निमित्त लेखे जे प्रियागमन-वार्ता, प्रियसखीवाक्य वगेरे दर्शाव्यां छे, तेमां एक प्रकार मंगलसंविधाननो छे. प्रियना स्वागत माटे दधि, दुर्वांकुर वगेरे जोगववां ते मंगलसंविधान. तेनुं जे दृष्टांत आप्युं छे, ते अपभ्रंश भाषामां होईने तेनो पाठ घणो भ्रष्ट छ (पृ. १२२१). तेनुं पुनर्घटन करतां जे केटलुं समजाय छे तेनो अर्थ आ प्रमाणे छे : प्रियने आवतो जोतां ज हर्षावेशथी तूटी पडेल वलय ते श्वेत जव, हास्य स्फुयुं ते दहीं, रोमांच थयो ते दूर्वांकुर, प्रस्वेद ते रोचना(?), वंदन ते
४.