Agam 13 Rajprashniya Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 46

આગમસૂત્ર 13, ઉપાંગસૂત્ર 2, રાજપ્રશ્નીયા ત્યારે પ્રદેશીરાજાએ ચિત્તને પૂછ્યું -શું આ પુરુષ કઈક ન્યૂન અવધિજ્ઞાનથી સંપન્ન છે અને જીવ તથા શરીરને ભિન્ન માનનારા છે છે તેમ તું કહે છે? હા, સ્વામી! હું તેમ કહું છું. હે ચિત્ત ! તે પાસે જવા યોગ્ય છે? હા, સ્વામી ! છે. તો હે ચિત્ત ! આપણે તેની પાસે જઈશું ? હા, સ્વામી ! જઈએ. 63. ત્યારપછી તે પ્રદેશી રાજા, ચિત્તસારથી સાથે જ્યાં કેશીકુમાર શ્રમણ છે, ત્યાં ગયો. જઈને કેશીકુમાર શ્રમણથી કંઈક દૂર યોગ્ય સ્થાને રહીને આમ પૂછડ્યું - ભદન્ત ! તમો કઈક ન્યૂન અવધિજ્ઞાનથી સંપન્ન અને જીવ તથા શરીરને ભિન્ન માનનારા છો? ત્યારે કેશીકુમાર શ્રમણે પ્રદેશી રાજાને કહ્યું - હે પ્રદેશી ! જેમ કોઈ અંકવણિક, શંખવણિક, દંતવણિક રાજકર ન દેવા માટે સીધો માર્ગ પૂછતો નથી. તેમ છે પ્રદેશી ! તને મને જોઈને આ આવા પ્રકારનો મનોગત સંકલ્પ થયો કે નિત્યે જડ જ જડની ઉપાસના કરે છે, યાવત્ અમે અમારી જ ભૂમિમાં સ્વેચ્છા પૂર્વક ભમી શકતા નથી. હે પ્રદેશી ! શું આ વાત બરાબર છે? ત્યારે પ્રદેશીરાજાએ કહ્યું- હા, તે વાત બરાબર છે. 64. ત્યારે પ્રદેશી રાજાએ કેશીકુમાર શ્રમણને કહ્યું - ભદન્ત ! તમને એવું કયું જ્ઞાન કે દર્શન છે, જેથી તમે મારા આવા સ્વરૂપના મનોગત યાવત્ સંકલ્પ ઉત્પન્ન થયાને જાણો છો - જુઓ છો, ત્યારે કેશીકુમાર શ્રમણે પ્રદેશી રાજાને કહ્યું - નિશે હે પ્રદેશી ! અમને શ્રમણ નિર્ઝન્થોને પંચવિધ જ્ઞાન કહ્યા. છે - આભિનિબોધિકજ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન, અવધિજ્ઞાન, મન:પર્યવજ્ઞાન અને કેવળજ્ઞાન. તે આભિનિબોધિક જ્ઞાન શું છે? આભિનિબોધિક જ્ઞાન ચાર ભેદે કહ્યું છે - અવગ્રહ, ઇહા, અપાય, ધારણા. તે અવગ્રહ શું છે ? અવગ્રહ બે ભેદે કહ્યો છે. એ પ્રમાણે નંદીસૂત્ર મુજબ તે આ ધારણા' ત્યાં સુધી બધું કહેવું. તે આ આભિનિબોધિક જ્ઞાન છે. તે શ્રુતજ્ઞાન શું છે ? શ્રુતજ્ઞાન બે ભેદે કહ્યું છે - અંગપ્રવિષ્ટ અને અંગબાહ્ય. બધું નંદીસૂત્ર વત્ દષ્ટિવાદ સુધી કહેવું. અવધિજ્ઞાન ભવપ્રત્યયિક અને ક્ષાયોપથમિક છે, નંદીસૂત્રવત્ કહેવું. મન:પર્યવજ્ઞાન ઋજુમતિ અને વિપુલમતિ બે ભેદે છે, પૂર્વવત્. કેવળજ્ઞાન, તે પ્રમાણે બધું જ કહેવું. તેમાં જે આભિનિબોધિક જ્ઞાનથી મન:પર્યવજ્ઞાન છે. તે મારે છે. કેવળજ્ઞાન મારે નથી, તે અરિહંત ભગવંતોને હોય છે. આ ચતુર્વિધ છાધ્યસ્થિક જ્ઞાનો દ્વારા હે પ્રદેશી ! હું તારા આવા મનોગત યાવત્ સંકલ્પને જાણું છું - જાઉં છું. સૂત્ર-૬૫, 66 - 65. ત્યારે તે પ્રદેશી રાજાએ કેશીકુમાર શ્રમણને આમ પૂછ્યું - ભદન્ત ! હવે હું અહીં બેસું ? હે પ્રદેશી ! આ. ઉદ્યાનભૂમિ તારી પોતાની છે, માટે તું જાણ. ત્યારે તે પ્રદેશી રાજા, ચિત્તસારથી સાથે કેશીકુમાર શ્રમણની કંઈક સમીપે બેઠો. કેશીકુમાર શ્રમણને કહ્યું - ભદન્ત ! આપ શ્રમણ, નિર્ચન્થોને આવી સંજ્ઞા, આવી પ્રતિજ્ઞા, આવી દષ્ટિ, આવી રૂચિ, આવો ઉપદેશ, આવો સંકલ્પ, આવી તુલા, આવું માન, આવું પ્રમાણ કે આવું સમોસરણ છે કે - જીવ અન્ય છે અને શરીર અન્ય છે, અને જીવ એ જ શરીર નથી ? ત્યારે કેશીકુમારે તેને કહ્યું - હે પ્રદેશી ! અમને શ્રમણ નિર્ચન્થોને આવી સંજ્ઞા યાવત્ આવો સિદ્ધાંત છે કે જીવ અને શરીર જુદા છે, તે બંને એક નથી. ત્યારે પ્રદેશીરાજાએ કેશીશ્રમણને કહ્યું - ભદન્ત ! તમને શ્રમણ નિર્ચન્થોને જો આવી સંજ્ઞા યાવત્ સિદ્ધાંત છે કે જીવ અને શરીર બંને જુદા જ છે, તો મારા દાદા હતા, તે આ જ જંબદ્વીપ દ્વીપની સેયવિયા નગરીમાં અધાર્મિક યાવત્ પોતાના જ જનપદના સમ્યક્ કરભરવૃત્તિમાં પ્રવર્તતા ન હતા. તે આપની વક્તવ્યતા મુજબ ઘણાં જ પાપકર્મો મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત “(રાજપ્રશ્નીચ)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 46