Agam 13 Rajprashniya Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 53

આગમસૂત્ર 13, ઉપાંગસૂત્ર 2, રાજપ્રશ્નીયા અધર્માસ્તિકાય, આકાશાસ્તિકાય, અશરીરબદ્ધ જીવ, પરમાણુપુદ્ગલ, શબ્દ, ગંધ, વાયુ, આ જિન થશે કે નહીં?, આ સર્વે દુઃખોનો અંત કરશે કે નહીં? આ બધું ઉત્પન્ન જ્ઞાન-દર્શનધર અરહંત જિન કેવલી સર્વભાવથી જાણે છે - જુએ છે. તે આ - ધર્માસ્તિકાય. યાવત્ અંત કરશે કે નહીં. તો હે પ્રદેશી! તું શ્રદ્ધા કર કે જીવ અન્ય છે અને શરીર અન્ય છે. જ. ત્યારે તે પ્રદેશી રાજાએ કેશીકુમાર શ્રમણને કહ્યું - ભદન્ત! હાથી અને કુંથુનો જીવ સમાન છે ? હા, પ્રદેશી ! સમાન છે. ભદન્ત ! હાથીથી કુંથુઓ અલ્પકર્મ, અલ્પક્રિય, અલ્પાશ્રવી છે અને તે રીતે આહાર, નિહાર, શ્વાસોચ્છવાસ, ઋદ્ધિ, ધુતિ અલ્પ છે અને કુંથુઆથી હાથી મહાકર્મી, મહાક્રિયાવાળો યાવતું છે ? હા, પ્રદેશી ! તેમજ છે. ભદન્ત ! હાથી અને કુંથુનો જીવ સમાન કઈ રીતે છે ? પ્રદેશી ! જેમ કોઈ કૂટાગારશાળા હોય યાવત્ ગંભીર હોય. હવે કોઈ પુરુષ અગ્નિ અને દીવો લઈને તે કૂટાગાર શાળામાં અંદર પ્રવેશે. તે શાળાને ચારે તરફથી ઘન-નિચિત-નિરંતર, છિદ્રો, દ્વાર આદિ બંધ કરે. તે શાળાના બહુમધ્ય દેશભાગે તે દીવો પ્રગટાવે. ત્યારે તે દીવો તે કૂટાગાર શાળાને અંદર અંદર અવભાસિત, ઉદ્યોતીત, તાપિત, પ્રભાસિત કરે છે, પણ બહાર નહીં. હવે તે પુરુષ તે દીવાને પિટારીથી ઢાંકી દે, ત્યારે તે દીવો તે પિટારીને અંદરથી. અવભાસે છે, પણ પિટારીની બહારની કૂટાગારશાળાને નહીં. એ રીતે ગોકિલિંજ, ગંડમાણિકા, પચ્છિપિંડક, આઢક, અર્વાઢક, પ્રસ્થક, અદ્ધપ્રસ્થક, અષ્ટભાગિકા, ચતુર્ભાગિકા, ષોડશિકા, છત્રિશિકા, ચૌસઠિકા કે દીપચંપકથી ઢાંકે તો ત્યારે તે દીવો દીપચંપકની અંદર અવભાસિતાદિ કરે છે, બહાર નહીં. એ રીતે ચૌસઠિકા બહાર નહીં, કૂટાગારશાળા બહાર નહીં. એ પ્રમાણે હે પ્રદેશી ! જીવ પણ જેવા પ્રકારે પૂર્વકર્મબદ્ધ શરીર પામેલ હોય, તેમાં અસંખ્યાત જીવપ્રદેશથી સંકોચાઈને કે વિસ્તાર કરીને તેમાં સમાઈ જાય છે. તો તું શ્રદ્ધા કર, હે પ્રદેશી ! જીવ અન્ય છે અને શરીર અન્ય છે. સૂત્ર-૭૫ થી 80 75. ત્યારે પ્રદેશી રાજાએ કેશીકુમાર શ્રમણને કહ્યું - ભદન્ત ! નિશ્ચ, મારા દાદાની આ સંજ્ઞા યાવત્ સિદ્ધાંત હતો કે જીવ એ જ શરીર છે, જીવ જુદો અને શરીર જુદું નથી. ત્યારપછી મારા પિતાની પણ આ સંજ્ઞા હતી, પછી મારી પણ આ સંજ્ઞા અને સિદ્ધાંત હતો. તેથી હું ઘણા પુરુષ પરંપરાગત કુળ નિશ્રિત દષ્ટિ છોડીશ નહીં. ત્યારે કેશીશ્રમણે પ્રદેશીને કહ્યું - હે પ્રદેશી ! તું તે લોહ-વણિકની જેમ પશ્ચામુતાપિત(પછીથી પસ્તાનાર) ના થઈશ. ભદન્ત ! તે લોહવણિક કોણ છે? હે પ્રદેશી ! તે કોઈ પુરુષ ધનનો અર્થી, ધન ગવેસક, ધનલુબ્ધક, ધનકાંક્ષિત, ધનપીપાસુ, ધનની ગવેષણાર્થે વિપુલ પ્રણિત ભાંડમાત્રથી ઘણા ભોજન, પાન, પાથેય લઈને એક મોટા અકામિત, છિન્નાપાત, દીર્વમાર્ગી અટવીમાં પ્રવેશ્યા. ત્યારે તે પુરુષો તે અકામિત અટવીના કોઈ દેશને પ્રાપ્ત કરી એક મોટી લોહ ખાણને જુએ છે. તે ચોતરફ લોઢા વડે આકીર્ણ, વિસ્તીર્ણ, સચ્છડ, ઉવચ્છડ, સ્કૂટ, ગાઢ, અવગાઢને જુએ છે, જોઈને હર્ષિત, સંતુષ્ટ યાવત્ પ્રસન્નહૃદયી થઈ એકબીજાને બોલાવીને કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિયો ! લોહભાંડ ઇષ્ટ, કાંત યાવત્ મણામ છે. તો આપણે શ્રેયસ્કર છે કે આપણે લોહભાર બાંધી લઈએ, એમ કહી પરસ્પર આ વાત સ્વીકારીને લોહભાર બાંધીને અનુક્રમે આગળ ચાલ્યા. ત્યારપછી તે પુરુષો અકામિત યાવતુ અટવીમાં કોઈ દેશને પામીને એક મોટી શીશાની ખાણને જુએ છે, બધું પૂર્વવત્ કહેવું. યાવત્ પરસ્પર એકબીજાને બોલાવીને કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિયો ! શીશાના ભાંડ ઇષ્ટ યાવત્ પ્રણામ છે. અલ્પ એવા શીશાથી ઘણુ લોઠું મેળવીશું. આપણે શ્રેયસ્કર છે કે લોહભાર છોડીને શીશાનો ભારો બાંધીએ. પરસ્પર આ વાત સ્વીકારી લોહભારને છોડે છે અને શીશાનો ભારો બાંધે છે. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત “(રાજપ્રશ્નીય) આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 53