Agam 13 Rajprashniya Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 54

આગમસૂત્ર 13, ઉપાંગસૂત્ર 2, રાજપ્રશ્નીયા તેમાં એક પુરુષ લોહભાર છોડીને શીશાનો ભારો બાંધવા સમર્થ ન થયો. ત્યારે તે બીજા પુરુષો, તે પુરુષને કહે છે - શીશાના ભાંડથી યાવત્ ઘણુ લોઢું મળશે, તો લોહભારત છોડી દે અને શીશાનો ભારક બાંધી લે. ત્યારે તે પુરુષે કહ્યું - આ લોહભાર દૂરાહત, ચિરાહત છે. મારે આ લોટું અતિગાઢ બંધન બદ્ધ, અસિલિષ્ટ બંધનબદ્ધ, ઘણીય બંધનબદ્ધ છે, હું તેને છોડી શકતો નથી. ત્યારે તે બીજા પુરુષો, તે પુરુષને ઘણી આઘવણા, પ્રજ્ઞાપના વડે કહેવા-સમજાવવા સમર્થ ન થયા, ત્યારે અનુક્રમે આગળ ચાલ્યા. એ પ્રમાણે તાંબાની, રૂપાની, સોનાની, રત્નોની, વજની ખાણો કહેવી. પ્રત્યેક વખતે જેમ જેમ મૂલ્યવાન વસ્તુઓ પ્રાપ્ત થતી ગઈ, તેમ તેમ અલ્પ મૂલ્યવાળી વસ્તુઓ છોડીને મૂલ્યવાન વસ્તુ ગ્રહણ કરતા ગયા. ત્યારપછી તે પુરુષો પોતાના જનપદમાં, પોતાના નગરમાં આવ્યા, આવીને વજરત્નનો વિક્રય કરીને ઘણા. દાસી, દાસ, ગાય, ભેંસ, ઘેટા લીધા. લઈને આઠ માળ ઊંચો પ્રાસાદ કરાવી, સ્નાન-બલિકર્મ કરી ઉપરના પ્રાસાદમાં ફૂટ થતા મૃદંગમસ્તક, બત્રીસ બદ્ધ નાટક, શ્રેષ્ઠ તરુણીયુક્ત નૃત્યાદિ કરાતા અને ઇષ્ટ શબ્દ, સ્પર્શાદિથી વિચરે છે. ત્યારે પેલો લોહભારક પુરુષ ફક્ત લોઢું લઈને પોતાના નગરે આવ્યો. તે લોઢાનો વેપાર કરીને તે અલ્પમૂલ્યક હોવાથી તેને થોડું ધન મળ્યું. તેણે પોતાના સાથીઓને ઉપરના શ્રેષ્ઠ પ્રાસાદમાં યાવત્ વિચરતા જોયા, જોઈને બોલ્યો - અહો ! હું અધન્ય, અપુન્ય, અકૃતાર્થ, અકૃતલક્ષણ હી-શ્રી વર્જિત, હીનપુન્ય ચૌદશીયો, દુરંત-પ્રાંત લક્ષણ છું. જેથી હું મિત્ર, જ્ઞાતિક નિજકની વાત માની હોત તો હું પણ ઉપરી પ્રાસાદમાં યાવતુ વિચર એમ કહ્યું કે- તું પશ્ચામુતાપિત થઈશ, જેમ તે લોહભારક થયો. 76. આ ઉપદેશથી તે પ્રદેશીરાજા બોધ પામ્યો. તેણે કેશીશ્રમણને વંદન કર્યું યાવતું આમ કહ્યું - ભદન્ત ! હું પશ્ચાનતાપિત નહીં થાઉં, જેમ તે લોહભારક થયો. હું આપની પાસે કેવલી પ્રજ્ઞપ્ત ધર્મ સાંભળવા ઈર હે દેવાનુપ્રિય ! સુખ ઉપજે તેમ કર, પ્રતિબંધ ન કર. ચિત્ર સારથીની જેમ ધર્મકથા સાંભળી, તેમજ ગૃહીધર્મ સ્વીકાર્યો, સ્વીકારીને જ્યાં સેયવિયા નગરી છે, ત્યાં જવાને પ્રવૃત્ત થયો. 77. ત્યારે કેશીશ્રમણે પ્રદેશીને કહ્યું –પ્રદેશી ! તું જાણે છે કે આચાર્યો કેટલા પ્રકારે છે? હા, જાણું . આચાર્યો ત્રણ પ્રકારે છે –કલાચાર્ય, શિલ્પાચાર્ય, ધર્માચાર્ય. હે પ્રદેશી ! તું જાણે છે કે આ ત્રણે આચાર્યોમાં કોની કેવી વિનય પ્રતિપત્તિ કરવી જોઈએ ? હા, જાણું છું. કલાચાર્ય અને શિલ્પાચાર્યને ઉપલેપન કે સંમાર્જન કરવું જોઈએ. સામે પુષ્પાદિ મૂકવા, મજ્જનમંડન-ભોજન કરાવવું જોઈએ. જીવિત યોગ્ય વિપુલ પ્રીતિદાન દેવું, પુત્રાનુપુત્રિક વૃત્તિ આપવી જોઈએ. જ્યારે ધર્માચાર્યને જોતા ત્યાં જ વંદન-નમન-સત્કાર-સન્માન કરવા જોઈએ, કલ્યાણ-મંગલ-દેવ-ચૈત્યરૂપ તેમને પર્યાપાસવા, પ્રાસુક, એષણીય અશન-પાન-ખાદિમ-સ્વાદિમથી પડિલાભવા. પ્રાતિહારિક પીઠ, ફલક, શય્યા, સંસ્તારકથી નિમંત્રણા કરવી. હે પ્રદેશી ! તું ત્યારે આમ જાણે છે, તો પણ તું મારા પ્રત્યે પ્રતિકૂળ વ્યવહાર કરતો રહ્યો, તેને માટે ક્ષમા માંગ્યા વિના જ સેયવિયા નગરીએ જવાને પ્રવૃત્ત થઈ રહ્યો છે? ત્યારે પ્રદેશી રાજાએ કેશીશ્રમણને કહ્યું - ભદન્ત ! નિશ્ચ મને આવા સ્વરૂપનો મનોગત સંકલ્પ ઉત્પન્ન થયો છે કે - હું આપના પ્રતિ પ્રતિકૂળ યાવત્ વર્યો, તો તે શ્રેયસ્કર છે કે હું કાલે રાત્રિ વીત્યા પછી પ્રભાત થયા યાવત્ તેજથી જાજ્વલ્યમાન સૂર્ય થતા અંતઃપુર, પરિવાર સાથે પરીવરીને આપને વાંદુ-નમું. આ વૃત્તાંતને માટે સારી રીતે વિનયપૂર્વક ખમાવું. એમ કહી જ્યાંથી આવેલ ત્યાં પાછો ગયો. ત્યારપછી તે પ્રદેશી રાજા બીજા દિવસે, રાત્રિ વીત્યા પછી પ્રભાત થતા યાવત્ તેજથી જાજવલ્યમાન સૂર્ય થતા હર્ષિત-સંતુષ્ટ યાવત્ પ્રસન્નહૃદયી થઈ કોણિક રાજાની જેમ નીકળ્યો. અંતઃપુર, પરિવાર સાથે પરીવરીને મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત “(રાજપ્રશ્નીચ)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 54