Agam 13 Rajprashniya Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 50

આગમસૂત્ર 13, ઉપાંગસૂત્ર 2, રાજપ્રશ્નીયા કારણે તે યુક્તિયુક્ત નથી. ભદન્ત ! જેમ કોઈ પુરુષ તરુણ યાવત્ શિલ્પ ઉપગત હોય, તે એક સાથે પાંચ બાણો ફેંકવામાં સમર્થ છે? હા, સમર્થ છે. ભદન્ત! જો તે જ પુરુષ બાળ યાવતુ મંદવિજ્ઞાન વાળો હોવા છતાં પાંચ બાણો એક સાથે ફેંકવામાં સમર્થ હોય તો હે ભદન્ત ! હું શ્રદ્ધાદિ કરી શકું કે જીવ અન્ય છે અને શરીર અન્ય છે. પણ તે બાલ, મંદવિજ્ઞાનવાળો પુરુષ પાંચ બાણ એક સાથે ફેંકવામાં સમર્થ નથી, તેથી હે ભદન્ત ! મારી ધારણા છે કે જીવ અને શરીર એક જ છે તે સુપ્રતિષ્ઠ છે. ત્યારે કેશીકુમાર શ્રમણે પ્રદેશી રાજાને કહ્યું કે - જેમ કોઈ પુરુષ તરુણ યાવત્ શિલ્પઉપગત હોય, તે નવું ધનુષ, નવી જીવા, નવું બાણ લઈ, એકસાથે પાંચ બાણો ફેંકવામાં સમર્થ છે? હા, છે. પણ તે તરુણ યાવતુ નિપુણ શીલ્પ ઉપગત પુરુષ જીર્ણ-શીર્ણ ધનુષ, જીર્ણ જીવા અને જીર્ણ બાણથી એક સાથે પાંચ બાણો છોડવામાં સમર્થ છે? ના, તે અર્થ સંગત નથી. કયા કારણે તે સમર્થ નથી ? ભદન્ત ! તે પુરુષ પાસે અપર્યાપ્ત ઉપકરણ છે. આ પ્રમાણે હે પ્રદેશી ! તે બાલ યાવતુ મંદવિજ્ઞાન પુરુષ અપર્યાપ્ત ઉપકરણથી પાંચ બાણ ફેંકવામાં સમર્થ નથી. તેથી હે પ્રદેશી ! તું શ્રદ્ધા કર કે જીવ અન્ય છે અને શરીર અન્ય છે. 19 ત્યારે પ્રદેશી રાજાએ કેશીકુમાર શ્રમણને કહ્યું - ભદન્ત ! આ તમારી બુદ્ધિયુક્ત ઉપમા માત્ર છે, પણ આ કારણે તે યુક્તિયુક્ત નથી. હે ભદન્ત! જેમ કોઈ પુરુષ તરુણ યાવત્ શીલ્પ કુશળ હોય, તે એક મોટા લોહભારક, ત્રપુભારક, શીશાભારકને વહન કરવા સમર્થ છે?, હા છે. હે ભદન્ત ! તે જ પુરુષ વૃદ્ધ હોય, જરા જર્જરીત દેહવાળો હોય, શિથિલ-કડચલી પડેલ અને અશક્ત હોય, હાથમાં લાકડી લઈ ચાલતો હોય, પ્રવિરલ-પરિસડિત દંતશ્રેણી હોય, રોગી-કૃશ-તરસ્યો-દુર્બળ-કલાંત હોય તો તે મોટા લોહભારકને યાવત્ વહન કરવા સમર્થ ન થાય. ભદન્ત ! જો તે જ પુરુષ જીર્ણ, જરા જર્જરીત દેહ યાવત્ પરિક્ષાંત હોવા છતાં મોટા લોહભારને યાવત્ વહન કરવા સમર્થ થાય તો હું શ્રદ્ધાદિ કરું કે શરીર અને જીવ જુદા છે. પણ જો તે જીર્ણ યાવત્ ક્લાંત પુરુષ મોટા લોહભારકને યાવત્ વહન કરવાને સમર્થ નથી તો મારી પ્રજ્ઞા સુપ્રતિષ્ઠ છે કે જીવ એ જ શરીર છે. ત્યારે કેશીકુમારશ્રમણે પ્રદેશીરાજાને કહ્યું - જેમ કોઈ પુરુષ તરુણ યાવત્ શીલ્પકુશલ હોય, નવી કાવડથી - નવી રસ્સીથી બનેલ નવા સિક્કાથી, નવી ટોકરીથી એક મોટા લોહભારતને યાવતું વહન કરવા સમર્થ છે? હા, છે. હે પ્રદેશી! તે જ પુરુષ તરુણ યાવતુ શીલ્પકુશળ હોય, તે જીર્ણ-દુર્બળ-ધૂણો ખાધેલ કાવડથી, જીર્ણશીર્ણ-દુર્બળ-ધૂણો ખાધેલ સિક્કા કે ટોકરા વડે એક મોટા લોહભારક આદિને લઈ જવામાં સમર્થ છે ? હે ભદન્ત ! આ અર્થ સંગત નથી. કેમ સંગત નથી? ભદન્ત! તે પુરુષના ઉપકરણ જીર્ણ છે. આ પ્રમાણે હે પ્રદેશી ! તે પુરુષ જીર્ણ યાવત્ ક્લાંત, ઉપકરણયુક્ત હોવાથી એક મોટા લોહભારને યાવત્. વહન કરવાને સમર્થ નથી. તેથી હે પ્રદેશી! તું શ્રદ્ધા કર કે જીવ જુદો છે અને શરીર જુદું છે. 70 ત્યારે પ્રદેશીએ કેશીશ્રમણને કહ્યું - ભદન્ત ! તમારી બુદ્ધિયુક્ત ઉપમા માત્ર છે યાવત્ યુક્તિયુક્ત નથી. ભદન્ત ! યાવત્ ત્યારે મારો નગરરક્ષક ચોરને લાવ્યો. ત્યારે મેં તે પુરુષનું જીવતા વજન કર્યું, પછી શરીરછેદ કર્યા વિના જ તેને મારી નાંખ્યો, પછી ફરી વજન કર્યું. તે પુરુષનું જીવતા કે મૃત્યુ પછીના વજનમાં કંઈ અંતર ના દેખાયું. ન વજન વધ્યું કે ન ઘટ્યુ, ન ભારે થયો કે ન હલકો થયો. ભદન્ત ! જો તે પુરુષનું જીવતા કે મર્યા પછીનું વજન, કંઈક જૂદું કે યાવત્ લઘુ થયું હોત તો હું શ્રદ્ધા કરત કે જીવ અને શરીર જુદા છે. પણ તેના વજનમાં કોઈ ભેદ કે મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત “(રાજપ્રશ્નીચ)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 50