________________ આગમસૂત્ર 1, અંગસૂત્ર ૧‘આચાર' હોય, તેલ આદિ મર્દન, સ્નાનાદિ, ઠંડા કે ગરમ પાણીથી ગાત્રસિંચન કરતા હોય કે નગ્ન થઈ ક્રીડા કરતા હોય ઇત્યાદિ કથન શય્યા-અધ્યયન માફક જાણવુ. માત્ર શય્યાને સ્થાને અવગ્રહ કહેવું. 8) જે સ્થાન વિકૃતિકારક ચિત્રોથી ચિત્રિત હોય યાવતુ આવા સ્થાનથી પ્રાજ્ઞ સાધુ યાચના ન કરે. આ સાધુ-સાધ્વીનો અવગ્રહ સંબંધી આચાર છે, તેનું સંપૂર્ણ પાલન કરી સાધુ સંયમમાં યતનાવાન બને. ચૂલિકા-૧ અધ્યયન-૭ ‘અવગ્રહ પ્રતિમાના ઉદ્દેશક-૧નો મુનિ દીપરત્નસાગરે કરેલ અનુવાદ પૂર્ણ ચૂલિકા-૧, અધ્યયન-૭, ઉદ્દેશક-૨ સૂત્ર-૪૯૩ સાધુ ધર્મશાળાદિ સ્થાનમાં અવગ્રહ યાચે, તે સ્થાનના સ્વામીને યાચના કરતા કહે કે, હે આયુષ્યમાન્ ! આપની ઇચ્છાનુસાર જેટલો સમય-જેટલા ક્ષેત્રમાં રહેવાની આપ અનુજ્ઞા આપો તેમ રહીશું. યાવતું અમારા સાધર્મિક સાધુ આવશે તો યાવત્ તે પણ આ અવધિમાં રહેશે. ત્યાર પછી અમે વિહાર કરીશું. અવગ્રહ લીધા પછી શું કરે ? ત્યાં જે શ્રમણ, બ્રાહ્મણ આદિના છત્ર યાવત્ ચર્મછેદનક આદિ હોય તેને અંદરથી બહાર ન કાઢે કે કે બહારથી અંદર ના લઈ જાય. સૂતેલા શ્રમણાદિને જગાડે નહીં કે તેઓની સાથે અપ્રીતિજનક કે પ્રતિકૂળ વર્તન કરે નહીં. સૂત્ર-૪૯૪ તે સાધુ-સાધ્વી આમ્રવનમાં રહેવા ઇચ્છે તો ત્યાંના જે સ્વામી કે વનપાલ હોય, તેની પાસે અવગ્રહ યાચતા કહે, આપની ઇચ્છા હોય યાવત્ ત્યાં સુધી અહીં રહીશું. આ રીતે અનુજ્ઞા મેળવી નિવાસ કર્યા પછી શું કરે ? - 1- જો સાધુ કેરી ખાવા ઇચ્છે, પણ તે. એમ જાણે કે આ કેરીઓ ઇંડા યાવત્ જીવજંતુ યુક્ત છે, તો તેવી કેરીને અપ્રાસુક જાણી ન લે. 2- સાધુ-સાધ્વી એમ જાણે કે આ કેરી ઇંડા યાવત્ જીવજંતુથી રહિત છે પણ તે તીરછી કાપેલ નથી, ટૂકડા કરેલ નથી તો તેને અપ્રાસુક જાણી ન લે. 3- સાધુ-સાધ્વી જાણે કે આ કેરી ઇંડા યાવત્ જીવજંતુથી રહિત છે અને તીરછી કાપેલ તથા ટૂકડા કરેલ છે તો તેને પ્રાસુક જાણી ગ્રહણ કરે. 4- સાધુ-સાધ્વીને કેરીનો અડધો ભાગ, ચીર, છાલ, રસ, ટૂકડા આદિ ખાવા કે પીવાની ઇચ્છા થાય પણ તે ઇંડા યાવત્ જાળાથી યુક્ત હોય તો ન લે; જો તે ઇંડા યાવત્ જાળાથી યુક્ત ન હોય પણ છોલેલ કે સુધારેલ ન હોય તો તેને ગ્રહણ ન કરે પરંતુ તે ઇંડા યાવત્ જાળાથી યુક્ત ન હોય, છોલેલ તથા સુધારેલ પણ હોય તો અપ્રાસુક અને અનેષણીય જાણી ગ્રહણ કરે. તે સાધુ-સાધ્વી શેરડીના વનમાં રહેવા ઇચ્છે તો તેના માલિકની અનુજ્ઞા લઈને યાવત્ ત્યાં રહે. ત્યાં રહ્યા પછી શેરડી ખાવા કે પીવા ઇચ્છે તો પહેલાં જાણી લે કે શેરડી ઇંડા યાવત્ જાળાથી યુક્ત નથી ને ? તીરછી આદિ છેડાયેલ છે કે નહીં ? ઇત્યાદિ ત્રણે સૂત્રો ઉપર મુજબ જાણવા. તે સાધુ-સાધ્વી શેરડીનો મધ્યભાગ, તેની ગાંઠ, છાલ, રસ, ટૂકડા ખાવા કે પીવા ઇચ્છે તો ઇંડાદિ યુક્ત અશુદ્ધ જાણે તો ગ્રહણ ન કરે, શેરડીનો મધ્યભાગ આદિ ઇંડાદિ યુક્ત ન હોય પણ તીરછુ છેદેલ ન હોય તો પણ ગ્રહણ ન કરે. પરંતુ જો ઇંડારહિત હોય, તીરછી છેડાયેલ હોય તો અપ્રાસુક જાણી ગ્રહણ કરે. તે સાધુ-સાધ્વી લસણના વનમાં જાય તો ઉક્ત ત્રણે આલાવા જાણવા. વિશેષ એ કે ત્યાં 'લસણ' કહેવું. કોઈ સાધુ-સાધ્વીને લસણ, લસણનો કંદ, લસણની છાલ કે ટૂકડા, લસણના પાન, લસણનો રસ આદિ ખાવા કે પીવાની ઇચ્છા થાય યાવત્ તે જાણે કે તે ઇંડાદિથી યુક્ત છે તો ગ્રહણ ન કરે. એ રીતે ઇંડાદિ યુક્ત ન હોય પણ ટૂકડા કે છેદન કર્યા વિનાનું હોય તો પણ ગ્રહણ ન કરે પણ ઇંડાદિ રહિત હોય, છેદન-ભેદન થયેલ હોય તો પ્રાસુક મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત “(આચાર)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 96
