Book Title: Aalappaddhati
Author(s): Devsen Acharya, Bhuvnendrakumar Shastri
Publisher: Jain Sanskruti Samrakshak Sangh Solapur
View full book text
________________
गुण व्युत्पत्ति अधिकार
सीदति स्वकीयान् गुणपर्यायान् व्याप्नोति इति सत् ।
जो द्रव्य अपने गुण अपनी पर्यायो में 'अन्वयरूपसे रहता है, व्यापता हैं उसे सत् कहते हैं ।
सम् एकीभावेन स्वकीय गुणपर्यायान् अयते इति समय: ( समयसार ) जो अपनी गुणपर्यायोंके साथ एकत्व पनेसे अन्वय रुपसे सदा सर्वकाल सत्रुपसे रहता है उसको समय-पदार्थ कहते हैं ।
( ६५ )
वस्तुनो भावः वस्तुत्वं, सामान्य- विशेषात्मकं वस्तु ॥ ९५ ॥
वस्तुका जो वस्तु स्वभाव सामान्य विशेषात्मक स्वभाव उसको वस्तुत्वगुण कहते हैं ||
वस्तु का जो उत्पाद-व्यय-धोव्यात्मक अर्थ क्रियाकारित्व उसको वस्तुत्व कहते है ।
विशेषार्थ - सामान्य विशेषात्मा अर्थः । तदर्थो विषयः । सामान्य विशेषात्मक पदार्थ यह प्रमाणका विषय होता हैं । सामान्यं द्वेधा । तिर्यक् – ऊर्ध्वताभेदात् ।
सामान्यके दो भेद है । १ तिर्यक् सामान्य, २ ऊर्ध्वता
सामान्य.
सदृश परिणामः तिर्यक् सामान्यं । खण्डमुण्डद्विषु गोत्ववत् ।
जैसे - खांड बैल - मुण्डबैल इत्यदिमें गोत्व सदृशधर्म पाया जाता है, वैसे अनेक द्रव्योमें तथा एक द्रव्यके अनंत गुणोमें, एक
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org

Page Navigation
1 ... 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168