Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAramaMthana guNavaMta baravaLiyA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAramaMthana : lekhaka : guNavaMta baravaLiyA navabhArata sAhitya maMdira 134, prinsesa sTrITa, muMbaI - 400 002 derAsara pAse, gAMdhI roDa, amadAvAda - 380 001 201, pelIkana hAusa, naTarAja TokIjha pAse, Azrama roDa, amadAvAda - 380 006 E-mail :'navbharat@icenet.net Visit us at : www.navbharatonline.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Vichar Manthan by Gunvant Barvalia Published by Navbharat Sahitya Mandir, Ahmedabad-1 & Mumbai-2 E-mail : navbharat@icenet.net Visit us at : www.navbharatonline.com (c) MRS (DR) M. G. BARVALIA prathama AvRtti: okTobara, 2003 mUlya : rU. 12pa-00 prakAzaka : azoka dhanajIbhAI zAha navabhArata sAhitya maMdira 134, prinsesa sTrITa, muMbaI - 400 002 derAsara pAse, gAMdhI roDa, amadAvAda - 380 001 201, pelIkana hAusa, naTarAja TokIjha pAse, Azrama roDa, amadAvAda - 380 006 TAipaseTiMga : inoveTiva prinTa eNnDa paeNka kacariyA poLa, bAlA hanumAna, gAMdhI roDa, amadAvAda-380 001 phona : 2137957, 2171948 mudraka : yunika ophaseTa ena. Ara. esTeTa, tAvaDIpurA, zAhIbAga, amadAvAda - 380 004
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA vicAramaMthana 1. vicAramaMthana 2. kiMmata ane mUlya 3. samyaka zraddhA dharmano pAyo che 4. cetanAnuM jAgaraNa 5. avidyAvAna puruSonI saMgatakadI karavI nahIM 6. saMtanuM sAnnidhya, sugaMdha parva 7. nArI gauravane ujAgara karavAnI bhAvanA 8. zradhdhAvAna sAdhaka saharAnA raNa jevA kaThIna mArgane saMyama bAgamAM palaTAvI zake upabhoktAvAdathI upayoganI saMskRti tarapha 10. krodha uTha je ghara thakI, te paheluM ghara bALe 11. vizvavyApI svayaMsaMcAlita adbhutanyAyataMtra 12. agnikuMDamAMthI bacelI kaLIno kSamAbhAva 13. madathI vivekacakSuno nAza thAya che 14. dIvALI parvane sAMkaLatI kathAno saMketa 15. anubhUtinI zikSA ja uccattama zikSA che 16. zAkAhArIo mATe samaya ciMtana 17. sarvadharmasamabhAva: bhAratanI bhUmine dharma ane AdhyAtmikatAnuM piyara gaNavAmAM Ave che! 18. pravRttio ghaNI badalI, have vRttine badalIe! 19. prakRti ane RtunI niMdA kadI karavI nahIM
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20. jJAna e aMdhArAmAM paDelA AtmAne oLakhavAno dIvo che 21. dasamI paMcavarSIya yojanAnuM sUtra jaya kisAna ke jaya kasAi ? 22. lokamAtA gaMgAmaiyA : jaLa eka jIvana 23. mA tAruM veNa veNa varadAna ! 24. sadguru : saMskRtino AdhAra sthaMbha 25. vizvacetanAnA pAyAmAM kAmadhenuM 26. samagra jIvasRSTine jIvADI rAkhavAnI tAkAta mA dharatI pAse che 27 anAsaktinA mArge muktinI yAtrA: AsaktinAM vAdaLo kevaLajJAnanA sUryane DhAMkI de che 28. anAsaktinA mArge muktinI yAtrA : Asakti vinA jIve te saMsAramAM rahevA chatAM saMnyAsI che 29. anAsaktinA mArge muktinI yAtrA : jeNe svAda jItyo teNe jagata jItyuM. 30. 'sva'nI sAtheno thoDo paricaya ghaNuM ApI de che 31. aMdhApo : karmabaMdhanuM mukhya kAraNa mithyAtva che. 32. prAyazcita ke pAritoSika 33. ekadaMDiyA mahelamAM nivAsa karato mANasa 34. Adarza zrotAnuM upaniSada 35. bhAratIya saMskRti para dharmAMtaraNanuM AkramaNa 36. gAMdhIjInA jIvana upara jainadharmano prabhAva hato 101 108 111 116 122 127 130 130 140 143 146 149 151 154 161 166 37. sAhitya ane kalAnA sarjanano uddeza zubhatattvonAM darzana hoya to ja sArthaka 170 38. saraLatA ja jIvana sauMdarya 175 119 39. darpaNa tUlya banavAno puruSArtha karIe 40. darzanasAhityamAM AtmaciMtana 133
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekhanuM nivedana parama upakArI saMtonI adhyAtma sabhara saMtavANI, svAdhyAya, pravacana, Adi. sAMbhaLavAno avasara prApta thayo tyAra pachI, hRdayamAM uThelA bhAvone kalama dvArA ciMtana manana rUpe rajU karavAno avasara maLyo. koI marmasparzI prasaMga vAcavAmAM Avyo ane pachInA vicAra maMthana dvArA kaMIka lakhavAnI preraNA maLI Ama A lakhANonI zRMkhalA racANI. A badhAM lakhANo mArI sAdhanA ke vidvatAbharyA jJAnathI lakhAyelA nathI A lakhANo saMtasamAgama ane vidvatavaryonA saMbaMdho nI nIpaja che. vidvatajano ne gurubhagavaMtonA pravacano sAMbhaLIne ane svAdhyAya dvArA je kAMI jANyuM tene mArI rIte A lekho dvArA rajU karavAno prayAsa karyo che. jemA mArA nijI saMvedano ane nirikSaNo nuM Alekhana thayeluM jaNAze. prastuta graMthamAM dharma, adhyAtma, saMskRti vagere viSayaka mArA lekho graMthastha karyA che. te chellA paderaka varSa daramyAna lakhAyelA che. A badhA lakhANo muMbaI samAcAra', 'janmabhUmi', 'kAThiyAvADI jaina', jaiina prakAza', 'jAgRti saMdeza', 'jaina saurabha', 'dharmadhArA', "zAsana pragati', 'vaDalo vihAra', 'paramArtha va. vartamAna patro ane sAmayikomAM pragaTa thayelA che. A lakhANonI preraNA mATe aneka gurubhagavaMto ane satIo mArA upakArI che. pU. bApajI svAmInA ziSyA pU. DaoN. tarulatAjI vidyAguru navalabhAI joSI, vidvAna murabbI DaoN. jayaMta mahetA, ramaNIkabhAI zeTha, pannAlAla zAha ane DaoN. rasikabhAI mahetAno huM AbhArI chuM. vicAramaMthana F
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArA dharma patnI DaoN. madhubahena baravALiyA putrIo amISA, nileSA, zaileSI ane putra ciMtane mArA A kAryamAM haMmezA sahayoga Apyo che. kaoNpyuTara TAIpa seTIMga mATe vidhAtA ArTasanA dhruva ajamerA no AbhAra. 'vicAramaMthananuM prakAzana karavA badala navabhArata sAhitya maMdiranA zrI azokabhAI zrI mahendrabhAI tthA murabbI zrI dhanajIbhAIno AbhAra mAnuM - guNavaMta baravALiyA 601, smita epArTamenTa, upAzraya lena, ghATakopara (I.), muMbaI - 400 077. okTobara-2003 vicAramaMthana F
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAramaMthana - guNavaMta baravALiyA sRSTimAM anaMtA jIvo vicaraNa kare che. paraMtu vicArazakti to mAtra mAnavane ja maLI che. tethI vicAra viSe vicAra karavo jarUrI che. rojabarojanA jIvanavyavahAramAM ApaNe bolIe chIe ke, vicArIne kAma karavuM hatuM ne? Ama vicAra e koIpaNa kAryanI pUrvabhUmikA che, jIvananA koIpaNa kAryakSetramAM vicAra e prathama caraNa che. vicArathI krAMti thAya che. mAnasaparivartana ane mAnavajIvananuM samagra parivartana paNa vicArathI thAya che. pazcimanI saMskRtie vicArazailI para bhAra Apyo. emaNe vicArazAstrane PhilosophynuM nAma ApyuM. jemAM tarka ane vizleSaNa che. pazcimanuM vicArazAstra jyAM pUruM thAya che tyAMthI pUrvanuM darzana AgaLa vadhe che. bhAratIya ciMtakone anubhava thayo ke keTalAMka satyo mAtra vicAravAthI pAmI zakAtAM nathI, paraMtu koIpaNa satyane, tathyane pAmavA tenA vicAranuM dohana, ciMtana, manana ane maMthana karavuM paDe che, to ja e vicAra AtmasAta thAya che. satya pAmI zakAya che. AdhyAtmika paribhASAmAM tene ApaNe sAkSAtkAra paNa kahI zakIe. je vicAra ciMtanasabhara bane e vicAramaMthanamAMthI darzana pragaTe, te ja vicArazAstra bane ane e vicAra ja amara banI jAya che. zAstranI vAta mATe dUranA ItihAsamAM javAnI jarUra nathI. najIkanA bhUtakALamAM najara karIzuM to jaNAze ke yugapuruSa zrImadrarAjacaMdrae "Atmasiddhi' nAmano kAvyagraMtha lakhyo, jemAM temanA vicAramaMthana pachI AtmAnAM rahasyo pAmavAnuM navanIta pragaTyuM ane tethI ja e kAvya Atmasiddhi zAstrarUpe amara banI gayuM. tattvaciMtaka ozoe anubhUtine vicAramaMthananI saphaLatA darzAvatAM eka suMdara vAta kahI che. eka sarjake prema vize vicArIne so prema kAvyo lakhyAM, pAMcasAta pustako lakhyAM. prema vize tene koI pUche to te viSayamAM eka suMdara bhASaNa paNa ApI zake paraMtu, teNe kadI prema nahoto karyo.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyAre kharo premI to premamAM chave che. premanI satata anubhUti kare che, zakya che ke teNe prema vize eka paMkti paNa na lakhI hoya, teno prema na bolI zake. emanI AMkho baMdha thaI jAya ane AMsunuM eka biMdu TapakI paDe. rajanIzajI kahe che ke samagra premakoSa karatAM premanI anubhUtinA sAgaramAMthI maLelA motI jevA e azrubiMdunuM mUlya khUbaja UMcuM che. mauna e vicAranuM kavaca che. ciMtananI prAthamika avasthAnI prakriyAmAM maunanuM kavaca maLe to vicArano vikAsa thAya. mahAvIranI maunasAdhanA A vAtanI sAkSI pUre che. sADAbAra varSa pUrva zarU thayelI zubha vicAradhArAnI teonI maunasAdhanA, sajuvAlikA nadIne kinAre, jevI ciMtananI zuddha vicAradhArAmAM pariNamI ane temanA jIvanamAM kevaLajJAnanA sUryano abhyadaya thayo ane mauna pachI pragaTelI temanI vANI maMtra banI gaI. ciMtaka zrI haribhAI koThArIe 17 akSaranI eka hAIku kavitAmAM bahu ja mArmika vAta kahI che: manamAM rAma ne manamAM rAvaNa rAmane sIMco! pratyeka mAnavInA manamAM rAmanAmanA zubha vicAronI eka vela Uge che ane rAvaNa jevA duSTa vicAronI paNa vela Uge che. kavie ahIM zubhaciMtanane poSavAnI, savicAranI velane ucheravAnI vAta kahI che. dArzanika apekSAe vicArane eka yoga gaNI zakAya. mana, vacana ane kAyAnA yogamAM manane prathama yoga kahyo che. mRtyu samaye vicAranA pariNamana upara jIvanI bhaviSyanI gati nakkI thAya che te saMdarbhe eka suMdara vAta: = =
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekavAra rAjA zreNika, bhagavAna mahAvIranA darzana karavA jaI rahyA hatAM. rastAmAM teNe saumyamudrAmAM zAMtithI dhyAna karI rahelA munine ubhelA joyA. zreNika mahArAjAe bhagavAnane vaMdana karI pUchayuM ke, najIkamAM ja eka muni dhyAna karI rahela che. temanuM A kSaNe mRtyu thAya to te kaI gatimAM jAya ? prabhue temane javAba Apyo ke te narkamAM jAya! thoDI kSaNonA vicAra pachI zreNika Azcarya vyakta kare che, enuM zuM kAraNa hoI zake ? tyAre prabhu kahe che ke, have A kSaNe te mRtyu pAme to te svargamAM jAya. thoDIvAramAM devadubhino divyadhvani saMbhaLAya che, jijJAsu zreNika rAjA prabhune kAraNa pUchatAM teo jaNAve che ke Apa je muni vize jANavA utsuka cho te ja sAdhaka munine kevaLajJAnanI prApti thaI cUkI che. devo tenuM svAgata dudubhinA divya dhvani ane puSpavRSTithI karI rahyAM che. ghaTasphoTa karatAM vIraprabhu kahe che ke, pUrvAzramanA prasannacaMdra rAjarSi' te A sAdhaka che. nAnI uMmaranA putrane rAjya soMpI, sarve tyAgI teo dIkSita thayAM che. temane samAcAra maLe che ke bIjA rAjAe tenA rAjya para caDAI karI che. jyAre dhyAnastha avasthAmAM beThelA muni zAMta lAgatA hatAM tyAre tenuM mana azAMta hatuM, mana vicalita thatAM te raudra dhyAnamAM vicAra karavA lAge che ke, huM munine badale rAjA hota to duzmanone maraNane zaraNa karI parAjya Apata. AvA raudradhyAnanA vicAro mAnavIne narkanAM dvAra tarapha laI jAya. paraMtu muni vicAre che ke, huM have rAjA nathI muni chuM. munine mATe koI verI na hoI zake. jagata AkhuM mAruM mitra che. maitrInA zubha vicAro jIvAtmAne svarga tarapha laI jAya. muninI kalyANa ane zubhaciMtananI vicAradhArA zuddha vicAradhArAmAM pariNamI jenAthI karmanirjarA thaI, je kevaLajJAnanuM kAraNa banI te jIvane mokSa tarapha laI gaI. Ama mRtyusamaye, aMtima vidAyaveLAe vicAra bagaDavAthI bhavaparaMparA durgati tarapha laI jAya ane zubha vicAro samAdhimaraNamAM sahAyaka banI jIvanane sadgati tarapha laI jAya mATe ja zubhaciMtanane ciMtAmaNi kahyuM che. vaicArika saMkalpabaLa dvArA mAthA para hAtha mUkIne koIne paNa bhasma karanAra bhasmAsUra potAnA hAthe ja mRtyu pAmyo hato. durvAsAe aMbarISane mAravA utpanna
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ karelI hatyAne aMbarISanI kalyANakArI draSTivALuM sudarzana cakra khAI gayuM teTaluM ja nahi paraMtu durvAsAe utpanna karela durbhAva (krodha vicAra) tene ja grasavA doDyo hato. mahAvIra para tejolezyA pheMkanAra gopAlaka potAnI ja vezyAno bhoga banyo hato paraMtu kSamAmUrti mahAvIre tene ugArI lIdho hato. Ama azubha saMkalpa manuSyane potAne ja sarva prathama hAni kare che. zIladharmanuM pAlana karanAra zeTha sudarzana para cAritryabhraSTatAnuM khoTuM ALa caDhAvavAmAM AvyuM. zULI para caDAvavAmAM Avela zeThe paMcaparameSTinA nAmasmaraNa sAthe zubha saMkalpa karyo zULI nahi paraMtu siMhAsana para beThA hoya tevI anubhUti thaI ane satyano vijaya thayo. prANImAtra pratye maitrIbhAvanI draSTivALA amarakumArane viMTaLAyelo sApa zubha saMkalpane kAraNe phUlanI mALA samAna lAge che. sApa tenuM kazuM ja nukasAna nathI karato. A vAto mAtra daMtakathA nathI paraMtu zubha vicAradhArA ke zubha saMkalpa dvArA saunuM kalyANa thAya che tenI pratIti karAve che. Adhunika vijJAne to vyaktinA vicArano phoTogrApha levAnuM kArya karyuM che. aniyamita AkAra ane jhAMkhA gherA raMgonA vAdaLonA phoTAe mananA vividha manobhAvo pragaTa kare che. laMDanamAM DaoN. bunara, DaoN.barADake A aMge ghaNuM saMzodhana karyuM che. zubhAzubha vicArone samajavA mATe jainadharmanI lazyAnuM vargIkaraNa paNa khUba ja upayogI thaze. samayanA sAMprata pravAhamAM Positive thinking nI vicAraNA khUbaja agatyanI kahI zakAya. Positive thinking eTale prazAMta ane vidheyAtmaka vicAra. raziyAmAM DokaTara pojhITIva thakiMga dvArA asAdhya rogo maTADe che. paradezamAM keTalAMka saMzodhakoe eka evA jherI padArthanI zodha karI ke te Ijekazana dvArA ApavAmAM AvatA asahyavedanA ane taraphaDATa pachI mRtyu maLe. eka kedI ke jene phAMsInI sajA maLI hatI tene A saMzodhakoe vinaMtI karI ke Ameya tAre to maravAnuM ja che. ame amArA saMzodhanano prayoga tArA para karavA mAgIe chIe. kedIe vicAryuM ke huM maravAno to chuM ja. maratAM maratAMya huM koIne kAma Avato houM to
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ thoDI pIDA vadhu sahana karIza. te kedIe prayoga mATe saMzodhakone saMmati ApI. saMzodhakoe te kedIne kahyuM ke ame je jheranAM IMjekazanano tArA para prayoga karavAnA chIe teno pahelo prayoga tArI sAme ja A bilADI para karIzuM. tuM te joI le ! bilADIne jheranuM ijekazana ApavAmAM AvatA barAbara 40 miniTa sudhI te pIDA ane vedanAthI taraphaDI ane pachI mRtyu pAmI. kedIe A bhayaMkara drazya potAnI AMkhathI joyuM. AvI ja rIte AvatIkAle mAruM mRtyu thaze tenA satata vicAro kedI karyA karato hato. bIje divase savAre saMzodhako AvyA, teNe kedIne Ijekazana ApyuM. thoDIvAramAM te taraphaDavA lAgyo. tenA mukha para asahya darda, vedanA ane pIDA jaNAtA hatAM. barAbara 45 miniTa pachI mRtyu pAmyo. AzcaryanI vAta to e che ke tene jheranuM nahIM paNa phakta pANInuM Ijekazana ApavAmAM AvyuM hatuM. chatAMya bilADI karatAM vadhu pAMca miniTa pIDA pAmI te kema mRtyu pAmyo ? kAraNa satata 24 kalAka mRtyunA vicAre tene bhayabhIta karI dIdho hato. tenI vicAradhArAmAM saMpUrNa bhayasaMjJAnuM pariNamana thayuM hatuM ane te ja tenA mRtyunuM kAraNa hatuM. A uparathI jaNAze ke, sAcA jhera karatAM Negative thinking nakArAtmaka vicAranuM jhera vadhu bhayAnaka che. vicAramaMthananI parAkASThA eTale vicArazUnyatA. vicArazUnya kSaNa aMtaramukha thavA mATe kiMmatI paLa che. te sthitie pahoMcavA mATe yoga, prekSAdhyAna ane vipazyanA sahAyaka thAya che. vicAra eka kalA che, eka sAdhanA che. A sAdhanA dvArA azubha vicAranA maraNathI zubha vicAradhArA prati jaI zakAya je maMgaLamaya ane kalyANakArI che. ApaNane sarva dizAothI zubha vicAro prApta thAo e ja bhAvanA.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiMmata ane mUlya guNavaMta baravALiyA rojabarojanA jIvanavyavahAramAM ApaNe kiMmata ane mUlya zabdone arthazAstra ane ekAunTasanI paribhASAnA saMdarbhe mUlavatA hoIe chIe. dA.ta. zerabajAramAM bajAra bhAvane zeranI kiMmata gaNavAmAM Ave che ane je kaMpanInA zera hoya tenI bukavelyu (copaDA pramANenuM zeranuM mUlyAMkana) e zeranuM mUlya kahevAya che. bahudhA kSetramAM kiMmata tarapha ja ApaNo khyAla jato hoya che. mUlyane nahivata mahattva ApavAmAM Ave che. paraMtu koIpaNa kSetre mUlyane lakSamAM rAkhavAthI phAyado che. hajhara hoTalamAM ke koI bUke pArTImAM ApaNe ro rUpiyAvALI DIza jamIe to tenI UMcI kiMmata ApaNe gaNAvIzuM paraMtu gharamAM mAtA ke patnI thALImAM zAka - roTalI pIrasI premathI jamADe te amRtathALa che. tenI rUpiyAmAM kimata kAMI paNa hoya paraMtu mUlyamAM te kiMmatathI keTalAya gaNuM caDhiyAtuM che. Ama mUlya kharekhara kiMmatathI para che. jenI AMkaDAmAM sarakhAmaNI zakya nathI. dhoDiyAgharo ane gharaDAgharomAM kiMmata cUkavIne sevA meLavI zakAya che. vAtsalya, hUMpha ane jIvana mATeno AtmavizvAsa meLavI zakAto nathI. eka apekSAe vicArIe to kiMmatamAM mAtra kriyA samAviSTa che ane mUlyamAM bhAva abhipreta che. thoDA samaya pahelA eka jAherakhabara vAMcelI. ApanA svargastha vaDIla ke svajananA asthiphUlonuM, zAstrokta vidhithI, ApanI IcchA pramANe khUba ja vyAjabI kiMmata laI pavitra nadImAM asthivisarjana karI ApazuM. A ApaNI samayanI kheMca vALI saMkula jIvanazailInuM pariNAma che. svajananA asthiphUla visarjanano paNa ApaNe konTekTa karIe chIe. khUba ja dabadabA sAthe ApaNI IcchAnusAra e loko ApaNA svajananA asthiphUlanuM visarjana karI ane te vidhinA phoTogrAphsa paNa ApaNane mokalAve che. ahIM moTI kiMmata cUkavIne ApaNe sAMtvanA, AtmasaMtoSa meLavIe chIe paraMtu vyakti jAte, parivAra ke mitro sAthe najIkanI pavitra nadImAM asthi visarjana kare tenuM pelI moTI kiMmata cUkavIne karelI vidhi karatAM ghaNuM ja moTuM mUlya che. = 12 vicAramaMthana
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAM kiMmata cUkavI tenI sAme thaI che mAtra kriyA-vidhi jyAre ahIM jAte kArya karavAthI e kriyAmAM bhAva bhaLyo eTale e kriyA mUlyavAna banI gaI, je koIpaNa kiMmatathI upara che. joke asthivisarjananI kriyAthI maranAranA AtmAne zAMti maLaze ja evuM AdhyAtmika saMdarbhe mAnI zakAya nahi. bhAva vinAnI kriyAnuM koI mUlya nathI. bhAva ekaDo che ane kriyA mIMDAM che. gharaDA gharanA erakanDIzana rUmamAM paricArikAnI zuzruSA mANI jIvana jIvatA vRddha karatAM potAnA dIkarAnI Dabala rUmanI khATa para sUtela vRddha potAne vadhu sukhI gaNaze paraMtu kiMmatanA mApadaMDa prati dhasamasato samAja mUlyano hrAsa karI rahyo che. devAdhideva prabhu mahAvIranA dIkSA samayanI vAta che. varSIdAnanA varSamAM prabhu dAna daI rahyAM che. suvarNa, ratno ane cAMdInuM dAna prabhu daI rahyAM che. prabhue parigrahano pahADa toDI pADyo che. dAnagaMgA vahI rahI che. varSIdAnano Aje chello divasa hato. asaMkhya daridranArAyaNo vIra vardhamAna pAse dAna laI rahyAM che. nagarImAM somazarmA nAmanA brAhmaNanuM ghara che. dhana kamAvA gayela garIba brAhmaNa, dhana vinA nirAza vadane Aje ghare pAcho phare che. brAhmaNI valopAta kare che ke hAya! ApaNA nasIba kevA phUTelA jyAre rAjA samagra lUMTAvI rahyAM che tyAre ja tamAre bahAragAma javAnuM thayuM. rAjA je mAge te Ape che. brAhmaNInI svaramAM adhIrAI ane vyagratA che. Aje chello divasa che. have doDo ane rAjA pAse jaI dAna mAgo ane ApaNuM dAridra dUra karo. somazarmA ekI zvAse doTa mUkIne rAjamahela bhaNI Avyo. dvArapALo tene kahe che ke badhuM tyAgIne rAjA to cAlI nIkaLyA che. prabhu to samagrasaMpattine taja akiMcana tyAgI banI gayA hatA. potAnAM vastronuM paNa dAna karI diMgabara banI cAlI nIkaLyA hatA. potAnI viziSTazakitathI Indra joyuM ke prabhue potAnA vastrAbhUSaNa suddhAnuM dAna karI dIdhuM che. prabhunI vastravihIna sthiti IndrathI sahana na thaI eTale temaNe potAnI divyazaktithI eka ratnakaMbala devadUSya prabhune oDhADI dIdhuM eja samaye hAMphato hAMphato somazarmA prabhunI pAchaLa doDato Ave che. ane bhikSA mATe hAtha laMbAve che. prabhu kahe che bhAI ! tuM moDo paDyo meM mArI samagra saMpattinuM dAna karI dIdhuM. have huM tane zuM = vicAramaMthana | 13 =
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApuM? eka kSaNa pachI indra oDhADela ratnakaMbalane phADIne prabhu be TukaDA kare che ane somazarmAne kahe che ke he vipra A eka TukaDo tuM rAkhI le ! brAhmaNa to kiMmatI tnakaMbalano eka TukaDo laI ane khUba ja khuza thato thato doDIne cAlyo jAya che. ratnakaMbala joI brAhmaNanI patnI paNa khuza thatAM kahe che ke Ane vecI Avo eTale ApaNuM daLadara phITe. bajAramAM vecavA jatA vepArI somazarmAne pUche che A ratnakaMbala aDadhuM che. Ano bIjo TukaDo kyAM ? banne TukaDA hoya to AnI kiMmata eka lAkha suvarNamudrA ApuM. paraMtu A aDadhA TukaDAnI huM kazI ja kiMmata na ApI zakuM. vaLI brAhmaNe prabhu pAchaLa doTa mUkI kaMTaka, paththara pagamAM vAge che tenI paravA karyA vinA AzAmAM ne AzAmAM e prabhu pAchaLa doDe che. ene AzA che - zraddhA che ke ratnakaMbalano bIjo TukaDo e prabhu pAsethI jarUra dAnamAM meLavI zakaze. thoDe dUra jaMgalamAM nijAnaMdanI mastImAM prabhu vihAra karatA dekhAyA. kaMbala meLavavAnI tIvra abhilASAne kAraNe somazarmAnA paganI jhaDapa vadhI, have te prabhunI ghaNo ja najIka pahoMcI gayo hato. tevAmAM pavananA eka susavATAne kAraNe kiMmatI ratnakaMbala boraDInA jhADanA kAMTAmAM phasAI gayuM. prabhune to tenI khabara paNa nathI te to tenI mastImAM AgaLa vadhye jAya che. somazarmA vicAre che, hAza ! prabhu pAse mAgavuM paNa na paDyuM ane maLI gayuM. boraDInA jhuMDamAM kaMbala levA hAtha laMbAve che te paLe anAyAse, sahaja prabhue pAchaLa draSTi karI. prabhunI karUNAsabhara AMkhomAM somazarmAnI AMkha maLI, mAtra mauna ane mauna ja, maunanI sivAya bIjuM kazuM nahi prabhunI AMkhomAM somazarmAe tyAganuM mUlya vAMcyuM ane kaMbala lIdhA vinA ja teno hAtha pAcho vaLI gayo. devAdhidevanA mUMgA netranI bhASAmAM ajaba vakatRtva bhareluM hatuM. ahIM somazarmA devadUSya grahaNa kare to tenI kiMmata eka lAkha suvarNa mudrA hatI paraMtu tenA tyAganuM mUlya kiMmata karatAM anekagaNuM vadhI gayuM hatuM. eka yugala tenI bAlikA sAthe rastAmAM cAlyuM jatuM hatuM. bAlikA kahe che ke pappA tame kaMI gIphTa lIdhI ? gIphTa ? konA mATe ? kema pappA, tame bhUlI gayA ? = 14 F ( vicAramaMthana =
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aje mammIno bartha De che. bALAe Tahuko karyo. puruSa eka paLa thaMbhIne kahe che tame dhIre dhIre ghara tarapha AgaLa cAlo, huM hamaNA AvuM chuM. patnI kahe, nA thobho, kAMi paNa kharIda karavAnI jarUra nathI. mArI eka vAta sAMbhaLo, bAra varSa pahelA ApaNA lagna thayA te zarUnA varSamAM tame mane je prema karatA hatA. mArI sAthe je premALa vartana karatA hatA. basa, mane tevo ja prema Aje paNa Apo, pahelA jevI madhura dIrdhapaLo mArI sAthe gALo ane tevuM ja saujanyasabhara vartana pharIthI mArI sAthe karo to e mAre mATe kiMmatI suMdara bheTa karatAM paNa vizeSa che. puruSa eka kSaNa aTakI ane kahe che e to ThIka che paraMtu huM bajAramAMthI hamaNAM ja kAMika laine AvuM chuM ! ahIM premanA vikalpe padArthanI vAta che. bhAvazUnya kriyA ane padArtha jaDanuM pratinidhitva kare che jyAre bhAva ane premamAM to cetanAno sparza che. padArthanI kiMmata cokkasa ane jAhera hoI zake jyAre premanAM mUlya gopita che. padArtha ane kiMmatanA kocalAmAMthI bahAra nIkaLIzuM tyAre tyAga ane premanA mUlyane pAmI zakIzuM. vicAramaMthana 15
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyak zraddhA dharmano pAyo che jIvanamAM samyaka zraddhAno dIpaka pragaTAvIe to te ajJAnatimirane dUra karI jJAnanA ajavALA pAtharI de. zraddhA samyaka hovI joIe. aMdhazraddhA, ajJAna ane mithyAtvanI nipaja che ane te duHkhanI jananI che. Atmadharma, rAga-dveSa rahita deva ane sadaguru pratyenI zraddhA samyapha zraddhA kahevAya. jJAnIoe samyapha zraddhAne dharmano pAyo kahyo che. jenA jIvanamAM zraddhAnI pratiSThA nathI thaI tenI jIvananaukA hAlakaDolaka thayA kare che. azraddhAvAna mAnavInI dhajA sAthe sarakhAmaNI thaI zake. je tarapha pavana e tarapha uDavA lAge, je tarapha havA te tarapha kheMcAI jAya. koIpaNa paMtha-mata ke saMpradAyanA bAhya AcAra-jAhojalAlI ke lokonA ToLAM joIne chetarAI jAya, bharamAI jAya, lokasaMjJAnA pravAhamAM taNAI jAya. viveka bhUlI jAya. aMte satya dharmane choDI zraddhAthI bhraSTa banI, anukULa AraMbha samAraMbhavALo ke raMgarAgavALo kahevAto dharma apanAvI le eTale ja bhagavAna mahAvIre AcArAMgasUtramAM pharamAvyuM che ke, jAe zraddhAe ni karavato bAhya bhavyatAthI bharamAyA vinA AMtaradivyatAnuM darzana karI zraddhAne pratiSThi karavAnI vAta abhipreta che. koIpaNa saMjogomAM zraddhAthI vicalita thayA vinA sudeva suguru ane sudharmanuM zaraNuM svIkAre tene saphaLatA maLyA vinA rahetI nathI. - laMkAmAM javA samudra para setu banAvavA zrIrAmanA nAma lakhela moTI moTI zilA jevA paththaro samudramAM taravA mAMDayA A kautuka joI vismayapUrvaka rAme khAtrI karavA nAno evo paththara jayazrI rAma lakhI samudramAM nAkhyo ane te paththara DUbI gayo. hanumAne A joine kahyuM ke bhagavAna tamane zaMkA jAgI, tame pArakhA karavA je veLAe paththara nAkhyo te veLAe jAgelA vicAre tame zraddhA khoI beThA eTale tamAro paththara DUbI gayo. amArA paththaro eTalA mATe tare che ke amane zrIrAmamAM pUrI zraddhA che. | 16 | vicAramaMthana
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMdhazraddhAne AMkha nathI, zraddhAne AMkha che, samyapha zraddhAne dRSTi che. aMdhazraddhA doTa mUke, zraddhAnI cAla, nIcA neNa ane maMthara gati che. jethI rasto sApha ane spaSTa dekhAya. AMdhaLI doTamAM khADA ane Thesa na dekhAya..aMdhazraddhA pADe, zraddhA jarUra maMjhIle pahocADe. buddhinI pele pAra zraddhA zarU thAya che. samyapha zraddhAvAnanI draSTi anekAMtavAdI hoya ane abhigama vaijJAnika hoya eTale vijJAna ke tarka zraddhAmAM tirADa na pADI zake. sulasA nAmanI zrAvikAne bhagavAna mahAvIramAM ananya zraddhA. daivIlabdhinA dhAraka aMbaDasanyAsIe, nagarInA cAra daravAje, alaga alaga deva-devIonA rUpa laI AkhA gAmane bheguM karyuM. paraMtu sulasA na AvI te na ja AvI. aMte saMnyAsIe prabhu mahAvIranuM rUpa dhAraNa karyuM. chatAMya sulasA na AvI. keTalAMya lokoe sulatAne kahyuM ke ame bhagavAna mahAvIranA darzana karI AvyA, tuM kema jatI nathI. sulatAne lAgeluM ke koI mAyAvI deva ke labdhidhArInuM parAkrama che. bhagavAna atyAre A nagarImAM Ave te saMbhava nathI. tene jainadharmanA niyamo, siddhAMto ane jaina saMtamAM zraddhA hatI ane daDha vizvAsa hato ke cAturmAsamAM prabhu vihAra karI kSetramaMtara na ja kare. zraddhA hoya to bhagavAnanI vANIthI bhagavaMta banI javAya. bhagavAna mahAvIranA jamAI jamAlamunino bhagavAna mahAvIranAM vacano siddhAMtomAMthI zraddhAno dIpaka bujhAI gayo, to zAstranA agiyAra aMganA jJAnI 50 ziSyonA svAmI jamAlInI AtmAnA kramika vikAsanA tabakkethI paDatI thaI, (guNasthAnakethI paDavAI thaI) A karyAnuM prAyazcita ke prazcAtApa (AlocanA) karyA vinA kALadharma pAmatA kilviSInA (halakI koTInA devanI yoni, bhayaMkarapaNAne prApta karI sAdhupaNuM hArI gayA. mahArAjA zreNikanI jainadharmamAM apUrva zraddhA joI devane parIkSA karavAnuM mana thayuM. rUpa parivartana karI deve, jaina sAdhunA veSe mAchalA pakaDatA hoya tevu drazya bhajavyuM. rAjA, sAdhune potAnA mahelamAM lAvI AjIvikAnuM sAdhana karAvI kahe che ke jIva hiMsAthI durgati thaze, ane vaLI jaina sAdhunA veSe Avo dhaMdho na zobhe, bIje divase nagaranA = vicAramaMthana 17 =
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahAranA raste jatA deve bIjI kasoTI karI. sagarbha avasthAmAM jaina sAdhvI joI. zreNika A joIne vicAre che ke sAdhvI banyA pahelAthI ja sagarbhA haze. chadmastha che, bhUla thaI haze ke koI lAcArI haze, mahela para lAvI sevA karavAnuM zarU kare che. ahIM zreNika mahArAjAnI dhIraja, samajaNa, anukaMpA ane dharma pratyenI daDha zraddhAnA darzana thAya che. je kArya AraMbhIe te daDhavizvAsa ane zraddhAthI zarU thAya to saphaLatA najIka AvavAnI. eka gAmamAM duSkALa paDyo. varasAda mATe gAmathI dUra eka maMdiramAM gAma lokoe bhegA maLI eka prArthanAnuM Ayojana karyuM. dhomadhakhatA tApamAM loko prArthanAmAM AvyAM. eka bAlikA chatrI laIne AvI, eka vaDIle pUchayuM varasAda nathI ne varasAdanA eMdhANa paNa nathI to chatrI kema lAvI ? bAlikAe bahuja mArmika uttara Apyo, ApaNe sau varasAda mATe prArthanA karavA bhegA thayA chIe. ApaNAM badhAMnI sahRdayanI prArthanA sAMbhaLI bhagavAna jarUra varasAda mokalaze. tethI varasAdanA pANIthI na bhIMjAvAya mATe huM chatrI lAvI chuM. jIvanamAM AvI zraddhAnI jarUra che. eka navayugala pati-patnI nAvamAM besI nadI pAra karI rahyA hatAM. tyAM acAnaka tophAna AvyuM. nAva hAlaka-Dolaka thavA lAgI. patnI dhrujI UThI, vicalita thaI bhayabhIta banI gaI. pati svastha ane zAMta beTho hato. patnI gabharAI gaI. nAvA UMdhI vaLI DUbI javAno bhaya hato. patie UbhA thaI myAnamAMthI talavAra kADhI patnInA gaLA para rAkhI kahyuM, 'tane, bhaya lAge che ?' patnI khaDakhaDATa hasI paDI ane kahyuM huM zA mATe DaruM huM jANuM chuM ke tame mane prema karo cho. A sAMbhaLI puruSe talavAra pAchI myAnamAM mUkI dIdhI ane kahyuM : huM jANuM chuM ke bhagavAna ApaNane cAhe che. vAvAjhoDAnI talavAra bhale emanA hAthamAM hoya paraMtu prema hoya tyAM DaravAnuM zuM kAma ? AnuM nAma zraddhA, prabhunA paramatattvamAM vizvAsa. vizvanA dareka ghaTakonAM dravyo svataMtra che. koI koInuM bagADI zake nahIM. ApaNe = 18 E | vicAramaMthana
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtra ApaNA karmaphaLane AdhIna chIe, karma sattA karatAM paNa jemAM savaLo puruSArtha rahelo che tevI dharmasattA mahAna che. eja zraddhA ApaNane ugArI zake. zraddhAthI saMkalpabaLa maLe che ane te baLa, kArya siddha karavAnI bhUmikA pUrI pADe che. jIvanamAM hakArAtmaka zraddhAnI jarUra che. nakArAtmaka zraddhA jIvanamAM azubha pariNAma lAve ane honArata sarje. koipara vera vALavA, badalo levAnA azubha kAryonI zarUAtamAM kAryanI saphaLatA nI zraddhA rAkhavI te nakArAtmaka che. nakArAtmaka sAhasanA kAryomAM zraddhA te avaLo puruSArtha che. anyane duHkha ApavA ke bIjAnuM azubha karAvavAvALA maMtra, taMtra ke labdhinI sAdhanA ke zraddhAthI karavI te paNa avaLo puruSArtha che. jenuM pariNAma durgati mAtra che. hakArAtmaka zraddhA sva-para mATe kalyANakArI che. zraddhA kevaLajJAnano minAro che. sAcI zraddhA vinA game tevuM ane game teTaluM jJAna paNa ajJAna svarUpa che. darzana vinA navapUrvanA jJAnIne paNa sAcI zraddhAnA abhAve ajJAnI kahe che. darzana vinA mArga nathI ane mArga vinA mokSa nathI. gItAnA 17mAM adhyAyamAM sattvAnurUpA zraddhAnI vAta kahI che. bhayathI janmelI zraddhA aMdhazraddhA bane mAtra prabhAvathI pragaTelI, zraddhA kAmanI nahi, svabhAvathI pragaTelI zraddhA kalyANa kare. azraddhAthI vivekazUnyatA Ave ane eja azraddhA samAjane bhAvazUnya kare. zraddhA izvarakRpA AkarSavAnuM pavitra tattva che. vivekahIna zraddhA aMdhazraddhAmAM pariNAme sabhyazraddhA, svAzraya puruSArtha svanirbhira, nirbhayatApoSaka che, je pUrI samajavALA anubhavasiddha pariNAmanI jananI che. magajanI bArIo baMdha karIne je mAnyatA pratiSThita karAya che te buddhine kuMThIta kare che. jyAre sabhyazraddhA vaicArika spaSTatA sAthe satya jhIlavAnI prakriyA che jenAthI mAtra nasIba pakaDIne besavAnuM nathI paraMtu puruSArthalakSI karmayogI banavAnI preraNA Ape teja sAcI zraddhA. vicAramaMthana 19
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ cetanAnuM jAgaraNa e nRtyAMganAnuM nRtya joI AkhI sabhA daMga thaI gaI. enuM aMgalalitya, veza paridhAna ane saMgItanA sUro sAthe e nartakInA nRtyanuM sAmaMjasya addabhuta hatuM. nRtya sAthenA temanA bhAvo utkRSTa nRtyakalAnAM darzana karAvatA hatA. rAjA-pradhAna, zeThazAhukAra, divAna-adhikArI tamAma prekSakoe vAha-vAha kahyuM. nRtya samApta thayuM tyAre mahArAjAe pUchyuM. AvI suMdara kalA kyAMthI zIkhI? nRtyAMganAe javAba Apyo, mahArAja huM bahu bhaNelI nathI ke nathI meM A kalAno UMDo ke sUkSma abhyAsa karyo, paraMtu huM eka vAta khUba sArI rIte jANuM chuM ke je tarkazAstrI, vidvAna ke dArzanika hoya teno AtmA, hRdayamAM nivAsa kare che, je gAyaka hoya teno AtmA, gaLAmAM eTale ke enA kaMThamAM nivAsa kare che paraMtu je nartaka ke nartakI hoya teno AtmA, tenA kaNakaNamAM eTale ke tenA pratyeka rome romamAM ruMvADAmAM vAsa kare che. kAraNa ke tene to zarIranA pratyeka aMgane sAdhavA paDe che eTale tenI cetanA samagra zarIramAM nivAsa kare che. khalila jibrAne nRtyAMganA dvArA mArmika vAta kahI che. nRtyAMganAe kahelI nAnakaDI vAtano bhAva bahu UMDo che. ciMtana-manana karavA jevI A vAtano AdhyAtmika saMdarbha tapAsavA jevo che. dArzanikadaSTie AtmA to samagra zarIramAM vAsa kare che. paraMtu ahIM cetanAnA jAgaraNanI vAta samajavAnI che. sAdhaka AtmA AdhyAtmika nRtyakAra che. jIvananI dareka kSaNa ane zarIranA pratyeka kaNa jAgRta hoya eTale sAdhanAmAM otaprota hoya tene dareka gati ane prakRtimAM AtmAnAM darzana thAya che. jainadarzana kahe che ke dareka jIva muktino adhikArI che. loka-paraloka, sukhaduHkha, bhAgya ke puruSArtha e mAtra ApaNA hAthanI vAta che. pUrvAcAryoe kahyuM che ke ApaNe je kAMI karIe chIe tenAM pariNAmanA javAbadAra mAtra ApaNe ja chIe. ApaNAM duSkRtyonAM pariNAmanI javAbadArI Izvara para choDI daI chUTakAro meLavavAnI koziza mAtra AtmavaMcanA che. = 20 ne vicAramaMthana =
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ sRSTi kartArUpa IzvaranI mAnyatAmAM zraddhA dharAvavAthI jagatamAM je kAMI thaI rahyuM che te IzvaranI preraNAthI ja thaI rahyuM che, ene kAraNe duSkRtyonA pariNAmanI javAbadArI Izvara para choDI daI chUTakAro meLavIe chIe. paraMtu jJAnIo kahe che ke, zubha ke azubha karmo, cetananI preraNA-AtmAnI preraNA vinA thatA nathI. pavitra ane zreSTha AtmAne, ApaNe Izvara mAnIe chIe to e mahAna AtmA mAtra zubhakarmo karavAnI ja preraNA Ape, azubha karmonI kadApi nahi, paraMtu zubhAzubha karmanA javAbadAra Izvara nathI. A saMdarbhe karmabaMdhanI prakriyA jANavI rasaprada thaI paDaze. AvakAzamAM rahelA karmanAM kaNo AtmA tarapha kheMcAI AvavAmAM koNa preraNA kare che ? A kaNone dArzanika paribhASAmAM karmavargaNAnA pudgalo kahe che. AtmAmAM jyAre rAgadveSanA spaMdana thAya, AtmA kaMIka bhAva kare tyAre e bhAvonA taraMgo bahAra Ave che ane avakAzamAM viharatAM karmakaNomAM khaLabhaLATa pedA kare che. te to tana sAhajika sthitithI vAtAvaraNamAM viharatA hoya, zarIrane sparzI sparzIne cAlyA jatA hoya, zarIra mana ke AtmAne kAMI asara na karatAM hoya. paraMtu jIvanA rAga-dveSavALA bhAvonA taraMgo zarIranI bahAra AvI A karmakaNone, AtmA prati AkarSita kare che. jIvananI pratyeka kSaNamAM, zarIranA pratyeka kaNamAM, jAgRti jIvane mukti bhaNI laI jaze to, "sAcA sAdhakanA hAthamAM mukti rame che.' e ukti caritArtha thaze. nRtya karatI vakhate nRtyakAranA samagrazarIramAM jAgRtI hoya nRtyanI kSaNe kSaNa jAgRta hoya, tevI ja rIte sAdhakaAtmA AdhyAtmika nRtyakAra che. vicAramaMthana 21
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ avidhAvAna puruSonI saMgata kadI karavI nahIM sarvajJa bhagavaMtoe jagatanA jIvonuM ajJAna dUra karavA mATe dezanA rUpI jJAnagaMgA vahAvI. gaNadhara bhagavaMtoe A pAvanavANIne sUtranuM rUpa ApyuM. maharSi gautamanA pratyeka jIvanasUtramAM anubhUti abhipreta hatI. gautama kulaka' nAmanA bhinna bhinna jIvanasUtra dvArA teNe mAnava jIvanane Urdhvagamana karavAnI preraNAnAM pIyUSa pAyAM. "gautamakulaka" ke je zramaNa saMskRtinI pAvanasaMpadA che. tenuM pa6muM jIvanasUtra che. na seviyabvA purisA avijjA avidyAvAna puruSonI saMgata kadI karavI nahi. chellA aDhI hajAra varSathI zramaNa saMskRtinI jJAnadhArAne gatizIla rAkhavA mATe pUrvAcAryoe gaNadharoe racelA sUtra sidhdhAMtone samajAvavA mATe TIkA, bhASyo, TabA, vivecano ane samajUtInA sarjananI zRMkhalA racI ane mumukSo para parama upakAra karyo che. "avidyAvAna puruSonI saMgata kadI karavI nahIM. AjIvana sUtrano artha vistAra ane vizleSaNa pUrvAcArya AnaMda RSie khUba ja gahana uMDANamAM jaIne karela che. avidyAvAna puruSa kone kahevAya? tenAM lakSaNa kayAM? zA mATe tenuM sevana saMga na karavo? AvA puruSano saMga karavAthI zuM nukazAna thAya? koInA mukhAraviMda para vidyAvAna ke avidyAvAnanI chApa mArelI na hoya paraMtu vyaktinI vAtacIta hAla-cAla ane vyavahAra parathI tenA guNa-avaguNa pragaTa thatA hoya che. Ama tenA AcAravicArathI vidyAvAna puruSanI parakha thAya che. paraMtu A pahelA ApaNe vidyAnA svarUpane samajI levuM paDaze. = rara E vicAramaMthana
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyAno sAmAnya artha jANakArI thAya. paraMtu zAstro ane graMthonA parizIlana dvArA vidyAnA aneka artha ApaNane jANavA maLe. viziSTa maMtro ane sAdhanA dvArA je zakti ke sidhdhio prApta thAya tene paNa vidyA kahe che. vidyAguru dvArA vidyArthIone je jJAna ApavAmAM Ave che tene paNa vidyA kahe che paraMtu jJAnI puruSo to tene ja vidyA kahe che ke, "sA vidyA yA vimuktaye' baMdhanamAMthI mukta karAve te ja sAcI vidyA che. lokikavidyA, vyaktino A bhava sudhAre che. A bhavamAM AjIvikA, bhautika sukha, pratiSThA ane UMcuM jIvanadhoraNa Ape che paraMtu lokottara vidyA mAnavane mAnasika ane bodhdhika baMdhanomAMthI dUra karAvI ane Atmika sukhanA rAjamArga prati laI jAya che. je bhavaparaMparAmAMthI mukti apAvanArI bane che. zaMkarAcArye vidyAnuM lakSaNa batAvatAM kahyuM che ke, vidyApikA? brahmagatipradAyA! vidyA brahmagati pradAna kare che. bhagavadgItAmAM, adhyAtmavidyAne sarvazreSTha vidyA tarIke batAvI che. suvidyA mAtA samAna sukha denArI che. eka saMskRta subhASitamAM kahyuM che: na rAjahArya, na ca caurahAryaM, na bhAtRbhAcaM naca bhArakAram! vyayekRte vardhata evaM nityaM, vidyAdhanaM sarvadhana prdhaanm|| jene rAjA laI zakato nathI, cora corI zakato nathI, bhAIo bhAga paDAvI zakatA nathI, je vAparavAthI vadhe che evuM vidyAdhana, sarvadhanomAM zreSTha che. saMtabhartuharie nItizatakamAM kahyuM che ke vidyArahita manuSya pazu samAna che. vidyA vinayathI ja zobhe, vaLI vidyAvAna vyaktinA jIvanamAM vinaya-viveka abhipreta hoya. 3 vicAramaMthana 1 23 F
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ avidyAnAM lakSaNa batAvatAM jJAnIjano kahe che ke te vidyAthI UlaTI viparita che. ahaMkAra, kAma-krodha jevA durguNo utpanna karanArI avidyA du:kha ApanArI che. vedAMtamAM mAyAne avidyA kahe che ane jenaparibhASAmAM ajJAnane avidyA kahevAmAM Ave che. vidyAvAna puruSo koIpaNa sthitimAM vyAkuLa thatA nathI kAraNa ke vipattinA samayamAM te AvezamAM nirNaya nathI letA paraMtu tenA vinaya sAthe joDAyelI vivekabudhdhi tene zreyane mArge laI jAya che. vidyAvAna ane avidyAvAnanI parakha mAtra e keTaluM bhaNela che teNe kevI DIgrI prApta karI che tenA parathI nathI karI zakAtI. jenI vyAvahArika, sAttvika ane dharma yuktabudhdhi, baudhdhika pratibhA, sidhdhAMtaniSThA, tattvArtha zradhdhA, jenI vivekayukta budhdhinuM jharaNuM prajJA tarapha pravAhita thatuM hoya te ja sAco vidyAvAna che AnA saMdarbhe upaniSadamAM eka suMdara prasaMga maLe che. AcArya dRmatakozale potAnI patnIne kahyuM ke, bhadra! manuSyanI saMpUrNa saphaLatAno AdhAra vidyA che. bhagavatI! je sarva prakAre ApaNI kanyA vidyAvAna, gRhakAryamAM nipuNa, suzIla che evo ja vidyAvAna puruSa tene vara tarIke maLe to tenA jIvanamAM sonAmAM sugaMdha bhaLyA jevuM thAya! AcAryapatnIe kahyuM, "he AryazreSTha AvA AdarzayuvakanI zodha karavI Apane mATe kaThIna nathI kAraNa ke tamArA gurukuLamAM mAtra sAmAnya nAgariko ja nahIM paraMtu kuru, kauzala, kAMcI, magadha, arU, arSamAraNya, kamboja, vArANasI ane alakAdvIpanA rAjakuTuMbonA aneka zreSThIputro vidyAbhyAsa mATe Ave che temAMthI Apa eka pratibhAvaMta yuvAnane zodhI kADho. vicAramaMthana
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyAno artha mAtra bauddhika pratibhA ja nahi, nItipUrNa vyavahArika jIvana, sattvazIla AcaraNa ja vidyAvAnanuM lakSaNa che. huM chAtronI kaThora parIkSA karIza, kadAca emAMthI koI vidyAvAna maLI paNa jAya. gurukuLanA samasta snAtakachAtrone AmaMtrita karIne kahyuM ke, tame sau jANo cho ke mArI kanyA vivAha karavAne yogya umare pahoMcI che. mArI pAse dhana nathI, tame dareka pota-potAnA ghare jaIne mArI kanyA mATe eka eka AbhUSaNa laI Avo, je sarvazreSTha ghareNuM lAvaze tenI sAthe huM mArI kanyAno vivAha karIza. paraMtu mArI eka zarata che. A AbhUSaNa lAvavAnI vAta gupta rAkhavI paDaze. mAtA pitA to zuM? agara DAbo hAtha AbhUSaNa lAve to jamaNA hAthane paNa khabara na paDavI joIe. dumata upakozalAcAryanI kanyA asAdhAraNa viduSI suzIlA ane guNavatI hatI. pratyeka yuvaka tene pAmavA utsuka hato. tethI dareka potAnA gharethI corIchUpIthI AbhUSaNa lAvavA mAMDyAM, ghareNAMno Dhagalo thayo, AcAryane je ghareNAnI jhaMkhanA hatI te AbhUSaNa koI na lAvyuM. badhAnI pAchaLa chelle vArANasIno rAjakumAra brahmadatta Avyo, nirAza... khAlI hAthe. AcAryae pUchyuM, vatsa tuM kAMI na lAvyo, teNe vinayapUrvaka kahyuM - hA gurudeva! Ape AbhUSaNa lAvavA sAthe zarata paNa rAkhI hatI, jamaNo hAtha AbhUSaNa lAve to DAbAne khabara na paDe tema gupta rIte A kArya karavAnuM hatuM. khUba ja yuktiprayukti karI chatAM AvuM ekAMta mane na maLyuM. mArA mATe A zarata pUrNa karavI asaMbhava lAgI, AcArye kutrima krodha sAthe vismayapUrvaka prazna karyo, vatsa zuM tArA mAtA-pitA ke anya kuTuMbIjano sUtA nathI? rAtanA to AbhUSaNa laI zakAya. badhA ja chAtro lagabhaga Aja rIte AbhUSaNo lAvyA che. brahmada vinamratAthI javAba Apyo, gurudeva anya manuSyo vinAnuM ekAMta to maLavuM sulabha hatuM paraMtu mAro AtmA anaMtajJAnI paramAtmAnI upasthitinI anubhUti = vicAramaMthana -- -- | 25
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ mane satata thatI hatI. tenAthI chupAvIne ghareNAM-AbhUSaNa lAvavAnuM mAre mATe asaMbhava banyuM A kAraNe huM ApanI zarata pUrI karI zake ema na hatuM. AcAryanI AMkho AnaMdathI camakI UThI teNe snAtaka brahmadattane chAtI saraso cAMpI tamAma snAtakonAM AbhUSaNo parata karI potAnI dedIpyamAna kanyAno hAtha brahmadattane soMpyo. A che vidyAvAna ane avidyAvAnanI kasoTIno mApadaMDa. vidyAvAna vastunI bhItara sudhI, hArda sudhI pahoMce che. enI sUkSmadaSTi, vivekabuddhi paristhitinuM mUlyAMkana karI le che. vidyAvAnanuM samakti jJAna duHkhane pacAvavAnI zakti Ape che. zAstro para mAtra bhASaNa karavA ke sAMbhaLavAthI mukta na banAya e to mAtra vAcA jJAna che. tene jIvanamAM UtArI vivekayukta AcaraNa ja mAnavIne baMdhanamukta banAvI zake. A saMbaMdhI vedomAM kahyuM che ke, diyAvAna guNa brahmaviMlA variSTha AtmavaMtAomAM kriyAvAna AtmavaMtA zreSTha che. vedoe AtmavidyAne kriyAnI kasoTI para kasela che. mahAbhAratanA eka prAcIna prasaMgamAM A uktinuM satya abhipreta che. guru droNAcArya kauravo ane pAMDavone sarakhI rIte vidyAo zIkhavatA hatA. eka divasa tamAma ziSyonI vacce besIne teoe upadeza Apyo ke mannuSyoe kadI krodha na karavo. krodha karavAthI viveka nAza pAme che ane vivekazUnya manuSyo yathArtha nirNaya laI zakatA nathI. ziSyone temaNe A pATha, bIje divase yAda karIne lAvavA kahyuM. niyata samaye bIjA divase droNAcArye navo svAdhyAya zarU karAvatA pahelA badhAne saMbodhana karI kahyuM ke kAlano pATha tame yAda karIne lAvyA. lagabhaga badhAM chAtroe hA kahI paraMtu yudhiSThira cUpacApa natamastake beThA hatA - AcArya samajI gayA teNe kahyuM ThIka che tuM kAle yAda karI lAvaje. = 26 4 vicAramaMthana
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIje divase gurue pUchyuM yudhiSThira Aja to tuM pATha yAda karIne Avyo ja hoIza. paraMtu yudhiSThirano pratyuttara Aja paNa nakArAtmaka hato. gurue roSapUrNa avAje kahyuM, mUrkha! traNa divasamAM eka paMkti yAda na karI zakyo, tane zarama AvavI joIe, Aje kSamA karuM chuM, kAle avazya yAda karIne Avaje. trIje divase paNa yudhiSThire kahyuM, "gurudeva! A pATha mane saMtoSakAraka rIte haju yAda nathI rahyo. gurujIe gussAmAM AvI yudhiSThirane eka joradAra tamAco mAryo ane pachI kAna pakaDIne kahyuM ke have to barAbara yAda rahyo ne? paDAne sahetA sahetA dhImethI yudhiSThira bolyo hA, "gurudeva have barAbara yAda AvI gayo che.' gurujI kahe mane khabara na hatI ke tene mAravAthI ja pATha yAda rahe che! have yudhiSThire zAMti ane dhIrajathI kahyuM, "gurudeva vAta ema nathI, paraMtu Ape kaheluM ne ke manuSya kyAreya krodha na karavo joIe. pahele divase mane zaMkA hatI ke Apa mane UMcA avAje pUchazo ane mane krodha AvI jaze, bIje divase paNa mane vizvAsa na hato ke Apa mane gussAmAM apazabda kaho ne huM krodha na rokI zakuM ane trIje divase Apa mArapITa karone kadAca mane krodha AvI paNa jAya, paraMtu AvA viSama saMjogomAM paNa mane krodha na Avyo, huM samatAmAM rahI zakyo eTale. have huM cokkasa kahI zakuM ke mane pATha yAda rahI gayo che. guru droNe yudhiSThirane chAtI saraso lagAvI lIdho ane kahyuM ke vatsa sAcA arthamAM tuM vidyAne pAmyo che. jJAnanuM phaLa kriyA che. AcaraNano dharma ja sAco dharma che jIvanamAM kriyAnvita thAya te ja sAcI vidyA. zudhdha vidyA AtmAne nirmaLa rAkhe che. je maMtra-taMtra-sAdhanA dvArA sAdhelI, bIjAne vaza karavA, bhautika sukho meLavavA bIjAne pIDA ApanArI vidyA, potAno svArtha sAdhavA anyanuM ahita karanArI vidyA avidyA che. = vicAramaMthana
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ pracAra, prasidhdha, bhautika sukha sagavaDo meLavavA sAdhuo potAne prApta thayelI vidyA ke labdhino prayoga lokone AMjI nAkhavA ke camatkArI puruSarUpe prasthApita thavA karatA nathI. vidyAvAna puruSo, anyonA prANa bacAvavA, dharmanuM ane zIlanuM rakSaNa karavA, ane hiMsAnuM nivAraNa karavAnA chellA upAyarUpe, labdhi ke vidyAno prayoga parArthe ja kare che. samayanA sAMpratapravAhamAM vahevArika vidyAthI meLaveluM taMtra jJAna - ke vaijJAnika zodho nyUliyara zastro, jevA hiMsaka sAdhano banAvavAmAM upayoga karavo te avidyA che. garbha parIkSaNa ane garbhapAta tabIbIvidyAno viparyA che. je vidyAno upayoga hiMsAmAM pariName te avidyA che - vidyAnI vikRti che. je vidyAno upayoga samaSTinA kalyANa arthe thAya te ja savidyA che. vidyAvAna pote tare ne bIjAne tAre che. komyuTaranA progrAma, sIDI ke phlopInI corI harksa (Hackers) banIne, inTaraneTanI corI karavI te buddhinI avaLacaMDAI che, avidyA che. dezanA saMrakSaNa rahasyone vecavA, kopIrAITa ke TreDamArkano bhaMga karavo, kuzAgra budhdhi ane tarkathI evAM kAryo karavA te je corI, jUTha, vyabhicAra ane hiMsAmAM pariName te budhdhino vyabhicAra, avidyA che. Adhunika vijJAna, tabIbI vijJAne, jineTIka sAyansa ke spesa TeknolojI ane iMphoTekanA-samUha mAdhyamonA vikAsane kAraNe jJAnanI kSitijano vistAra thayo che. A jJAnano vivekabuddhi vinA upayoga kare to budhdhino vyabhicAra, vinAza sarjI zake. A saMjogomAM sarvidyA ja budhdhine zAlInatA ApI zake. mATe ja maharSi gautamasvAmIe amUlya naitika preraNA ApI che ke avidyAvAna puruSono kadI saMga karavo nahi. 28 | vicAramaMthana
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtanuM sAnnidhya, suMgadha parva IMglenDano bAdazAha jemsa potAno rAjakoSa bharavA mATe ghaNuM karIne padavIo khitAba ane IlkAba vecyA karato hato. rAjA aMtarathI jANato hato ke AvI upAdhI ke padavIothI mANasa mahAna na banI zake mAnava to saguNothI ja mahAna banI zake. chatAMya rAjakoSa bharavAnI lAlace padavIo vecI lokonI ahaMkAra vRtti ane mAna kaSAya poSato hato. ekavAra eka vyakti jemsanA darabAramAM AvI ane kahe ke "mane padavI joIe che, rAjana! mane sajjanano IlkAba ApI sAcA arthamAM sajjana banAvI do." jemsa A sAMbhaLI herAna, parezAna thaI gayo, "bhAI! tane utkRSTa phelozIpa ApI zakuM, Dyuka ke lorDa banAvI zakuM, ekasalasIno uMcAmAM uMco khitAba ApI zakuM paraMtu, sajjana banAvavAnI mArI tAkAta nathI. sajjana banavuM hoya to koI saMta pAse jA A jagatamAM tane sajjana banAvavA koI samartha puruSa hoya, to te saMta che." saMta gRhasthane sagRhastha banAvI de che. keTalAMkanuM vyaktitva jhummaranA dIvA jevuM mAtra bhavyatAnuM pradarzana karanAruM jhaLAhaLA hoya keTalAMkanuM DIskonI lAITa jevuM - je prakAzamAM nAcavAnuM mana thAya vikAra paNa jAge, keTalAMkanuM marakyurInI blyu lAITa jevuM... mAdaka, keTalAMkanuM vyaktitva dudhiyA nAITa lempa jevI AchI zAMtinI anubhUti karAvanAruM. Ama alaga alaga prakAranA prakAzanI sAme vividha prakAranA manoratha - bhAvo jAge. saMtonuM vyaktitva ghInA dIvAnA prakAza jevuM pavitra che. ghInA dIvA sAme hAtha joDI vaMdana karavAnuM mana thAya. zAMta bhAve Izvara sAthe anusaMdhAna karavAnuM mana thAya. Ama saMtanuM vyaktitva divyatAnuM pratinidhitva kare che. jJAnIoe saMtane dhobI, satsaMgane dhulAInI prakriyA ane dharmasthAnakane dhobIghATa kahyo che. vikRtiothI bharela melA manane laIne jo ApaNe dharmasthAnakarUpa 3 vicAramaMthana 29 =
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhobIghATa para jazuM ane saMta sAme sAcA hRdayanI prArthanA rUpI pANImAM A manarUpImelAvastrane palALIzuM to prabudhdha karuNAnA karanAra saMta sAdhanAnI zIlA para triratnanA sAbuthI, satsaMganI thapathapIthI dhulAI karI ApaNAM melA manane vikArothI mUkta karI svaccha nirmaLa banAvaze. saMta samAgama manane darpaNa banAvI deze. saMta to kalAkAra che. satsaMga sRSTinI saMjIvanI che. avaninuM amRta che, bhUlokanI bhAgIrathI ane vasuMdharAno vaibhava che. saMta AdhyAtmika AkAzamAM mAnavatA ane karUNAnuM IndradhanuSya che. saMta sauhArda ane saujanyanI sitAra para sadbhAvanuM saMgIta che. saMta vikRtinI bajAramAM saMskRtino zaMkhanAda che. saMta eka evuM mAnasarovara che jemAM kaMsa jevI vyakti DUbakI lagAve to haMsa bane che ane aMte tenAmAMthI paramahaMsa pragaTe che. samAdhI maraNanuM bIja ApavAvALA saMta AcaraNanuM AziSa Ape che. satsaMga eTale satyano saMga, saMtano saMga.... sazAstrano saMga.... je "pA" ghaDIno satsaMga kare che tenI pAghaDI' svayaMkALa paNa uchALI na zake. mAnavatAnI bhAvanAnuM utkRSTa meghadhanuSya racatAM saMto adhyAtma AkAzamAM AtmatejanuM divya IndradhanuSa racI zake che. ahIM temanI sakriyatAmAM saMsAra pratyenA pracchanna udAsIna bhAvonuM AMtaradarzana karI zakAze. tapathI kAyAne kRSa karanArA ane jayaNA dharmanuM pAlana karatAM, annAnI, malina vastro dhAraNa karanArA saMtono deha kadAca sohAmaNo na paNa hoya paraMtu temanuM Atmateja adbhuta che. jJAnIoe saMtonA AtmAne dhAradAra talavAra sAthe sarakhAvyo che. = 30 = vicAramaMthana
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAMgaNamAM jItavA laDavaiyA sainika mATe talavAranI dhAranuM mahatva che. myAnanuM nahI. hIrA-maNI-ratna jaDIta myAnamAM buThThI talavAra zuM kAmanI? zarIra ke bAhya dekhAva myAna samAna che. AtmA ja taravAra samAna che. jJAnadarzana cAritrya ane tapanI sarANe AtmAne ghAradAra banAvatA saMto ja aSTa karmanA kAlinAgane karma yudhdhamAM parAsta karI zake che. mAkhaNane agni lAgato ogaLI jAya paNa saMtonA hRdayato mAkhaNa karatAM paNa komaLa hoya che. bIjAne agni lAge pIDA vedanA thAya to paNa saMtonA hRdaya dravI jAya che. saMta, khuda attaranI dukAna che. attaranI dukAna para beso sugaMdha maLyA ja karaze. ApaNe mAtra dukAna para besI rahevAnuM che. mAgyA vagara vividha prakAranI sugaMdha mANyA karIe. saMtanuM sAnnidhya kaMIka evuM ja che. ApaNe mAtra nizrAmAM besavAnuM che. aneka jijJAsuo Avaze, muMjhavaNo laIne Avaze, samasyAo lAvaze. saMta tenI tarasa chIpAvaze ane samAdhAna ApaNane maLI jAze. Ama saMtanuM sAnidhya ApaNAM mATe sugaMdhaparva banI raheze. = vicAramaMthana F 31
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ nArI gauravane ujAgara karavAnI bhAvanA zramaNa saMskRtinA rakSaNa ane saMvardhanamAM nArInuM yogadAna utkRSTa rahyuM che. prathama tIrthakara bhagavAna RSabha devanI mAtA marUdevIe mokSanA dvAra kholyA ane sAbita karyuM ke strI mATe paNa mokSanA dvAra khulA che. tIrthaMkara AdinAthathI laIne parama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra svAmI sudhInA kALamAM aneka zIlavaMtI satIo mahAsatI ane zrAvikAonA tapa tyAga ane zIla saMyamanI jhalaka jaina ItihAsamAM suvarNa zAhithI aMkita thayela che. jaina dharma nArIne pratiSThA ApI che. keTalAMya jainAcAryoe potAnI sAhitya racanAmAM eka yA bIjI rIte nArIne gaurava maLe tevA sAhityanuM sarjana karyuM che. jainAcArya vIra vijayajIe eka mArmika dRSTAMta dvArA Alekhana karyuM teno sAra kaMIka Avo che. eka garIba brAhmaNanI bheMsa tene be Take eka maNa dudha Ape, A bheMsanuM nAma "uMgha'. ughane kAraNe tenI AjivIkA cAle. eja gAmanA rAjakumAranA ghoDAnA tabelAmAM eka suMdara vachero enuM nAma "ujAgaro". ujAgaro rAjakumArane khUba priya. jharUkhethI cajakumAra dAna devA ubho rahe tyAre bAjumAM teno priya ujAgaro ubhoja , hoya. dAna detA detA rAjakumAranA hAthamAMthI keTalAMka sikkA nIce paDI gayA che ujAgarAnI lAdamAM paDI gayA. eTalAmAM pelo brAhmaNa dAna levA rAjakumAra samakSa ubho rahyo. rAjakumAra jharUkhAmAMthI nIce utaryo teNe "ujAgarA'nI lAdamAMthI sIkkA kADhI ane brAhmaNane dAna ApatAM kahyuM ke tuM mahAbhAgyazALI che ke A lAdano sparza pAmelA sikkAo tane dAnamAM maLe che. brAhmaNe kutuhalavaza pUchyuM ke A lAdamAM evuM te zuM che? rAjakumAre kahyuM ke "ujAgarA' nAmanA mArA priya vacherAnI A lAda che. ghoDAnA tabelAmAM jyArathI A vacherAno janma thayo che, tyArathI samagra rAjyamAM samRdhdhi vadhI che. brAhmaNa A = 3ra - vicAramaMthana F
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ suMdara vacherA para mohita thaI gayo. temaNe svayaM lakSmIrUpa vacherAne dAnamAM mAgyo. rAjakumAre kahyuM ke huM tane sikkAo dAnamAM ApI zakuM paraMtu A priya vachero nahi. brAhmaNa vicAra karyo, game te bhoge A vachero meLavavo ja che. teNe rAjakumArane kAkaludI vinaMtI karI to rAjakumAre kahyuM ke tArA gharamAM koI pazu che? brAhmaNa kahe mArA ghare dararoja eka maNa dudha devAvALI bheMsa che. jenuM nAma "uMgha' che. rAjakumAra kahe tu mane tArI "ugha' (bheMsa) de to huM tenA badalAmAM tane mAro "ujAgaro' (vachero) ApuM. aMte brAhmaNe UMgha vecI ujAgaro lIdho. dudha detI bheMsa javAthI brAhmaNa kaMgAla banyo. vacherA pAse brAhmaNa kazuM kAma laI zakyo nahi. uparAMta vacherAne khavarAvavA mATe brAhmaNane mahenata karavI paDatI. dudha detI bheMsa-lakSmIrUpa bheMsa (uMgha) vecI ujAgarA rUpa vachero levAthI brAhmaNanI UMgha harAma thaI gaI. uMgha vecI ane ujAgaro lIdho jevA dRSTAMtanI racanA pAchaLa jainAcAryanI nArI gauravane pratiSThA ApavAnI hitazikSAno pavitra hetu spaSTa thAya che. ahIM nArI gauravane sanmAna ApavAnI, gharanI vyaktine pratiSThA ApavAnI bhAvanA abhipreta che. A vAta dvArA aMte ADakatarI rIte nArInA sthAnane pratiSThita karavA strI sanmAnanI bhAvanAne ujAgara karI che. upasaMhAramAM AcArya kahe che ke, kleza na karavo nArIthI, lalanA lakSmIrUpa rIsAIne cAlI jaze, to ubhaya aMtara dAjaze. Arya ane jaina saMskRtie strInI svataMtratA mATe eka sImA eka lakSmaNarekhA AMkI che. A sImAmAM rahevAthI strI "gulAmaDI' banI jaze e vAta sAva vajuda = vicAramaMthana - = 33 ]:
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ vinAnI che. ApaNI prAcIna saMskRtinA praNetA maharSioe strIne "bhogyA" kahevA para bhAra Apyo nathI. jeTalo "rakyA" kahevA mATe Apyo che. strI jeTaluM mUlyavAna tattva bhAratIya prajAmAM apekSAe bIjuM ekeya nathI. mUlyavAna jhaverAta ne ApaNe jyAM tyAM mUkatA nathI tenuM sthAna to surakSita jagAe ja hoya. puruSa karatAM strInuM mUlya vadhu gaNAyuM che. mATe ja tenA bAhya svAtaMtrya ke svachaMdatA para aMkuza mUkavAmAM Avyo che. Ama chatAM gRhanI AMtarika bAbatomAM ene ja sarvesarvA rANI tarIkenuM sthAna bakSavAmAM AvyuM che. ane tyAM puruSanA svAtaMtrya para ja kApa mUkyo che. ApaNI saMskRtie strIne mAtRsthAne sthApIne tenI pUjA karavAnuM gaurava vadhAravAnuM kahyuM che. sauMdarya spardhAo, samUha mAdhyamonI jAherAtomAM strIne haDaselI. Aje mAtRtvanI krura mazkarI thaI rahI che. strIne mAtra gharamAM goMdhI devAnI vAta nathI. uzkaTa veza strIne na zobhe, yogya zikSaNa pAmI vivekapUrvaka kuTuMbanI saMbhALa, bALakone saMskAra ane patine sahayoga jarUra ApI zake. paraMtu varavI rIte strIne ghara bahAra kADhe tenI veLA vaMThelI gaNAya, tema anubhavI jJAnI ane vRdhdhonuM kathana che. grAma vistAramAM vidhavAo ane vRdhdhAnI sthiti karuNAjanaka che. "DokarI' kahI haDaselI devAmAM Ave che. dIkarInA janmane bIna AvakAradAyaka gaNIe te, saMskAra ane saMskRtinuM apamAna che. bhagavAna mahAvIre caMdanabALAnA hAthe pAraNuM karI nArI gauravanI pratiSThA vadhArI tenuM pAvana smaraNa karIe. 34 te vicAramaMthana F
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ zradhdhAvAna sAdhaka saharAnA raNa jevA kaThIna mArgane saMyama bAgamAM palaTAvI zake purAtana kALanA samayathI sAMpratakALa sudhIno sAdhanA ke saMnyAsa paraMparAno itihAsa tapAsIzuM to jaNAze ke dareka saMpradAya ke dharmamAM evI vyaktio jovA maLaze ke jeo ghara-bAra choDI sAdhu saMnyAsI thaI gayA hoya, jeo vairAgyamArge saMyama svIkArI dIkSita thayA hoya ane koI kAraNasara dIkSAtyAga karI pAcho saMsAramAM praveza karyo hoya. dareka kALamAM AvI ghaTanA banatI hoya che. bhAratavarSanI brAhmaNa saMskRti ane zramaNa saMskRtimAM dIkSA grahaNa karI sanyAsInuM jIvana jIvavAnI paraMparAnuM aneruM mahattva che. samajaNapUrvaka svaicchika rIte saMsAra tyAga karI, saMyamajIvanamAM sAdhanA karanAra tyAgI saMtoe ja saMskRtinA mUlyonuM jatana karyuM che. dharmanI rakSA karI adhyAtmane ujAgara karela che. bhoga-upabhoganAM DhagalAbaMdha sAdhano sagavaDo-mojazokha, TI.vI.-vIDio jevA samUha mAdhyamono vikAsa, jhAkamajhoLa jIvanazailI vacce paNa dIkSA ane saMyamamArganuM AkarSaNa TakI rahyuM che, te dareka saMpradAyamAM saMsAra tyAga karI dIkSA laI sAdhu-sAdhvI bananAra vyaktinI jIvanacaryA dvArA joI zakAya che. chellA thoDA samayathI judA judA dharma ane saMpradAyonA zithilAcAra, dIkSAtyAga, maMdiro ke TrasTanA Adhipatya mATe jhagaDA, mArA-mArI, nANAMnA durthayanA samAcAro vAMcavA maLe che. A ciMtApreraka samAcAronA viSaya paratve ciMtana karavuM Avazyaka che. dIkSA eTale mAnya sattvapUMjane grahaNa karavA svIkRta abhimata mATe samarpita thavuM. AdaraNIya guru pAsethI jIvanabhara tapa tyAganA vrata niyamo pALavAno saMkalpa dharavo ke sanyAsa grahaNa karavo eTale dIkSAprApti. uttama prakAranI sAdhanAane ArAdhanAne lIdhe ja jaina dIkSArthInuM vizvamAM ajoDa sthAna che. AjanA viSayayugamAM = vicAramaMthana 35
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina saMta satIjIo bhagavAna mahAvIre darzAvela mArge zAtApUrvaka vicarI rahyA che ane vizvakalyANa tathA vizvamAMgalyano saMdeza ApI rahyo che. dIkSA jIvanamAM svaparanA kalyANano uddeza abhipreta che. A pavitra paraMparAnA mULa, paramatattvanA anusaMdhAna sAthe joDAyelA che. dIkSA lenAra dareka sAcI bhAvanAthI tyAgaverAgyanI samajaNathI prerAIne saMyamanA mArge cAlyA hoya to temAMthI calita thavAnA prasaMgo nahivata ja banaze. paraMtu keTalAye ajJAnathI, lAcArIthI, du:khamukta thavA te mArga svIkAryo hoya, keTalAka ne bhoLavIne A mArge laI javAmAM AvyA hoya. aparipakva umara ane aNasamajaNamAM saMyogone kAraNe, AjIvikA mATe asamartha, A mArge vaLI gayA hoya to tene saMyamamArga kaThIna lAgaze. maMdabudhdhivALA, khoDakhApaNavALA, taraMgI, vicitra svabhAvanAne dIkSita karAtA nathI chatAMya vezathI sAdhu bane to teo mAtra dravyaliMgI ja kahevAya. vaLI keTalAMka bhayaMkara achata ane garIbImAM jIvatA hoya, kuTuMba parivAranA kleza kaMkAsathI trasta thayA hoya, jo ke jenazAsanamAM AvA kissAo nahivatuM ja jovA maLe che. keTalAka, potAnA jIvanamAM banela AghAtajanaka ghaTanAonI tIvra mAnasika ane zArIrika asara heThaLa hoya. AvA dIkSA lenAra sAdhu sAdhvIomAM tatkAla pUrato du:khagarbhita vairAgyano juvALa hoya paraMtu te zamI jatA ane bhogopabhoganI sAmagrI sulabha banatA teomAM vividha tRSNAo abhilASA jAgRta thAya che. yauvanAvasthAmAM e vizeSa prabaLa bane che. vividha IndriyonI atRpti temanI pIDA ane paritApanuM kAraNa bane che. AvI paristhitimAM dIkSita thanAra badhAM ja sAdhu-saMto mATe AvuM banatuM nathI. samartha sarunI AjJAmAM rahenAra ke pUrve dharma ArAdhela daDha saMskArI jIva AvI paristhitimAMthI paNa sAMgopAMga pAra utare che. hiMdu ane jenonA vividha saMpradAyanA sAdhuo, svAmInArAyaNa ane vaiSNava saMpradAyanA sAdhuo deza ane videzanA khristI pAdarIo ane baudhdha sAdhuonA zithilAcAranA prasaMgo jANavA maLe che. bhAratanI vividha dharmaparaMparAomAM jainadIkSAnuM pAlana ghaNuM ja kaThIna che. = 36 F vicAramaMthanaE
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIre uttarAdhyayana sUtranA 19mA adhyayanamAM kahyuM che ke, "saMyamanuM pAlana retInA koLiyA jevuM nIrasa che. jema loDhAnA java cAvavA duSkara che tema sarSanI jema ekAntadRSTithI ekAgratAthI cAritryanuM pAlana karavuM duSkara che, jema bhUjAothI samudra tarI javo duSkara che tema upazAMta nahi thayelA jIva mATe saMyamarUpI sAgara tarI javo duSkara che." svacchaMda, mAna-sanmAna, vijAtIyano ati paricaya, parigrahanI vRdhdhi karavAnI IcchA, nAmanA kamAvavAnI bhAvanA ItyAdi kAraNo moTA sAdhune paNa patananI gartAmAM dhakelI de che. jenA dilamAM saMsArI sukhonI koI spRhA nathI. je sadgurunA sAnnidhye rahIne tenI AjJAmAM ja samarpita thanAra. samyak puruSArthI satata jAgRtimAM rahenAra sAdhaka, vairAgyanI pagadaMDIthI pasAra thaI tyAganA rAjamArga para cAle to, upazAMtanA lakSya pahoMcavAnI utkaTa jhaMkhanAvALo sAdhu nIrasa saMyamane sa-rasa banAvI saMyamano lIlo bAga sarjI zake che. dIkSA grahaNa karI saMyama mArge javuM te to maMgalakArI che. svAra kalyANanuM kAraNa bane che bhAgavatI dIkSA-pravajyAnuM maMgala prayANa e Atmika ullAsanA saMketarUpa che. paraMtu temAM vyavadhAnanA apavAdarUpa dAkhalAo kSobha pamADe che. enAthI dIkSAbhaMgano prasaMga Ubho thatAM vyakti ane samAja mATe vihvaLatA pedA thavAnuM kAraNa UbhuM thAya che. je vyaktine dIkSA ApavAmAM AvI hoya tenI pAsethI zAsana ane samAje moTI apekSA rAkhI hoya che. caturvidha saMghe bhavya dIkSA mahotsavanuM Ayojana karyuM hoya, hajAronI janamedanI vacce dIkSArthInA jayajayakAra vacce temaNe gurujI pAse AjIvana saMyama vratanA pratyAkhyAna (pratijJA) lIdhA hoya keTaloka samaya saMyama pALyA pachI AvA sAdhu saMsAramAM pAchA phare tyAre samAja vikSubdha banI vizvAsaghAtanI lAgaNI anubhave che. asAdhya zArIrika mAnasika ruNatA hoya, saMgha ke ziSyo mATe vaiyAvacca karavI zakya na hoya athavA sAdhujInI samAcArI pramANe saMyamapAlana azakya lAge tevA anivArya saMjogomAM gItArtha gurubhagavaMtanI AjJAthI sAdhu saMsAaveza kare te apavAda rUpa che. khAsa karIne koI taruNa sAdhu keTalAMka varSa saMyamajIvanamAM rahe, vAkachaTA, vicAramaMthana 3 37 =
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ budhdhi, cAturya va.ne kAraNe yuvAnono eka moTo varga tenA prati AkarSAyo hoya ane keTalAMka varSanA saMyamajIvana pachI ekAeka e yuvAna sAdhu dIkSAtyAga karI saMsAramAM parata thAya tyAre e yuvA vargane joradAra AMcako lAge che ane tene dharmamAMthI ja zradhdhA UThI jAya che. AnAthI dharmazAsanane moTuM nukazAna thAya che. yuvAnImAM sAdhupaNuM TakAvI rAkhavuM ghaNuM adharuM kAma che. bhagavAna mahAvIre paNa kahyuM che ke : dura kare ne tArune samattimAM "yuvAnImAM sAdhupaNAnuM pAlana karavuM duSkara-kaThina che." jahA aggisihA dittA, pAuM hoI sudukkraa| tahA dukkaraM kareuM je, tAruNNe smnnttnnN|| "jema agninI zikhAnuM pAna karavuM duSkara che tema taruNa vayamAM sAdhupaNAnuM pAlana karavuM duSkara-kaThina che." saMyamano mArga eTale tapta saharAnA raNamAM cAlavA karatAM kaThIna mArga che paraMtu, vItarAgamArgano zradhdhALu saharAnA raNa jevA duSkara saMyamajIvanamAM dvIpakalparUpa jevA AnaMdanI anubhUti karI zake che. sAdhu-saMtanA ammApiyA gaNAtA Tharela budhdhinA zrAvako, saMgho ane mahAjana saMsthAoe samayanA badalAtA pravAha ane potAnA parisaramAM banatI dIkSAbhaMganI ghaTanAnuM nirIkSaNa abhyAsa karI ane AvI ghaTanAnuM punarAvartana na thAya tenI kALajI levI joIe. AvI ghaTanAnAM mukhya kAraNo tapAsavA joIe. dIkSA pahelAnI pUrva taiyArIno abhAva AmAM kAraNarUpa bane che. ochAmAM ocho pAMca varSano dhArmika abhyAsa ane sAdhusaMto saMge saMyamajIvanano pAMca varSa abhyAsa (sAdhu jevuM jIvana jIvavAno mahAvaro) jarUrI gaNAya. aparipakvatA, vAtAvaraNa ane dhyeyaniSThAnI DhIlAza ane kvacita bALadIkSA paNa dIkSAbhaMga mATe = 38 E | vicAramaMthana
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAraNarUpa banatAM hoya che. zvetAmbara jaina konpharansa pIstAlIza varSa pahelAM vivAdAspada carcAne aMte bALadIkSAnA virodhano TharAva pasAra karyo hato. saMyukta muMbaI rAjyamAM zrI morArajIdesAI, aparipakva vayamAM dIkSAniSedhano kharaDo lAvyA hatAM, paraMtu pracaMDa virodhane kAraNe te pAcho kheMcAyo hato. pUjya rAmasUrIjI mahArAje paNa bALadIkSAnI tarapheNa karelI. bALadIkSAnA samarthako nAnI vayamAM jJAnagrahaNa karavAnI kSamatApara bhAra Ape che. manovijJAnanI daSTie bALamAnasa e kumaLA ugatA choDa jevuM che. mArgadarzita dizAmAM vALI zakAya. aImuttA, araNikamuni hemacaMdrasUrI jevAoe nAnI vayamAM dIkSA laI saMyamajIvana dIpAvyuM tenA dAkhalA Ape che. AjanA atyaMta viSamakALamAM paNa taddana nAnI vaye dIkSA laIne saMyamajIvanano uttama rIte dIpAvanAra dIkSArthInAM udAharaNo pratyeka saMpradAyamAM maLe che. eTale nirAza thavAnI koI jarUra nathI. paraMtu nAnI vayanI vyaktine dIkSA ApI saMyamapathamAM daDha karanAra saguru tathA je te saMpradAyanI uttama vyaktiono samyaka puruSArtha, jAgRtisabhara pariNAma lAvI zake. bALa dIkSArthIne anokhI zAtA pamADI zake ane saMyamamArgamAM sthira karI zake. bALadIkSA paratve khUbaja sAvadhAnI nI jarUra che. bALa dIkSArthI dIkSA pahelA traNa-cAra varSa sAdhujIvanano mahAvaro ane saMta sAnnidhya dhArmika abhyAsa jarUrI che. bALadIkSAno pecIdo prazna samAjanI eraNa para rahyo che. jeno samAdhAnakAraka ukela haju sudhI zodhI zakAyo nathI. jo ke gItArtha guruvarya ke AcArya ja dezakALa pramANe teno nirNaya laI zake. sAdhuono zithilAcAra ke svacchedAcAra tene dIkSAbhaMga bhaNI laI jAya che, jene mATe moTA bhAge zrAvaka-zrAvikAonI bhUmikA ja javAbadAra TharI che. jainadharmamAM AhAra, vihAra, uThavA besavA ke sUvAnI kriyAo vize paNa bahuja sUkSmatAthI vicAra karavAmAM Avela che. vicAramaMthana = 39
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ dUdha, dahIM, ghI, tela, goLa, sAkara jevA dravyone "vigaI' kahe che. vigaI eTale zarIramAM vikRti janmAvI zake tevA padArtho. A vigaIno atyaMta maryAdita upayoga. vijAtIya vyakti sAthe najara milAvI mukha darzana TALavuM ane ekAMtane sarvathA nivAravAnI sAdhupaNAnA pAlana mATe AvazyakatA batAvI jainadarzanamAM zithilatAnI daSTie pAMca prakAranA sAdhuone avanadanIya kahyA che "pAsasthA" (pArzvasya) eTale jeo AtmAmAM nahIM paNa AtmAnI bAjumAM, bahAra rahe che. "avasagna' eTale AcAra pAlanamAM zithila "kuzIla" eTale kharAba AcaraNavALA. "saMsakta" sArA narasA mizra guNovALA "yathA chaMda' svacchaMda-gurunI AjJAmAM na rahenAra A pAMca prakAranA sAdhu vaMdanane pAtra nathI. jo koI sAdhu udaMDa bane, vAraMvAra samajAvavA taka ApavA chatAM cAritryamAM sthira na thAya to tene dIkSA choDAvavI ja joIe. supAtrane dIkSA ApavAmAM jeTalo lAbha che tethI paNa vadhu lAbha apAtra ke kupAtra banI gayelAne dIkSA choDAvavAmAM che. zramaNasaMsthAnI vRddhi thAya tenA karatAM zuddhi thAya temAM vadhu lAbha che. sArI vAkachaTA ane pratibhAsaMpanna sAdhu vicAre ke A saMpradAyamAM rahI samAcArI ke sAMpradAyika maryAdAone kAraNe lokahIta ke dharma pracAra mATe deza-videzamAM huM mArI zaktino upayoga nahIM karI zakuM. dIkSAtyAga karyA pachI gRhastha jIvanamAM rahI A zaktiono khUba ja sArI rIte upayoga karI zakIza mATe dIkSAtyAgI saMsAra praveza kare che. paraMtu svaAtmahitanA bhoge lokahitanI pravRttine jaina darzane kadI svIkRti ApI nathI. AvazyakasUtranA "vAvanna kudaMsaNa vajjaNA" A zabdono saMketa zuM che? jJAna-darza-cAritryane pAmIne bhraSTa thayA hoya teno temaja khoTA mArgane (pApa karIne dharma) mAnanArAono tyAga karavo. ApaNe ahIM pApapuNyanI vyAkhyAmAM ke sUkSma carcAmAM nahIM utarIe paraMtu | vicAramaMthana | 40
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyamamAM rahI sAdhupaNAnuM pAlana karanAra paMca mahAvratadhArI saMta-satInI tulanA, vaktA, vidvAna, sevaka ke dharmapracAraka sAthe karI zakAya nahIM. jaina dharma AcArapradhAna dharma che. pracAra karatAM AcaraNanA prabhAvane vadhu pradhAnatA Ape che. vaLI koI muni koIpaNa kAraNasara sAdhupaNuM choDI saMsApraveza kare tyAre temanA A pagalAne naitika hiMmatamAM khatavI prazaMsA karIe tyAre sAthe sAthe tene prAyazcita karavAnI preraNA ApavI joIe ane temanAM pagalAMthI dharmazAsana samAja ane saMghamAM zuM pratyAghAta paDyA, te viSe paNa vicAravuM joIe. samAje AvI vyakti pratye dhRNAthI na jotA mAnavIya dRSTikoNa rAkhavo jarUrI che. AvA prasaMgothI ja yuvAvarga dharmathI vimukha thato jAya che te vAta paNa gaMbhIratAthI vicAravI ghaTe. AvA sAdhuo, sAMprata vaijJAnika zodhonA kalyANakAraka upayoga deza-videzamAM dharma pracAra, mAnavasevA vagerenI vAto sAMpradAyika maryAdAonA saMdarbhe kare che. tyAre teNe bhagavAna mahAvIranA AtmAe marIcinA bhavamAM karelA vidhAnonuM smaraNa karavuM joIe. marIcinA bhavamAM bhagavAna mahAvIra jaina, dharmanA kaThIna vrata niyamo na pALI zakatA, jenadIkSAno tyAga karI pagamAM cAkhaDI, bhagavAM vastro ane daMDa dhAraNa karI bhagavAna RSabhadevanI parSadA bahAra bese che. A tridaMDI sAdhu pAse koI dIkSita thavA ke upadeza sAMbhaLavA Ave tyAre te prathama to ema ja kahe che ke "pALavA jevo to A bhagavAna RSabhadevano ja dharma che kaThIna che chatAMya e ja sAco mokSamArga che." ema kahI potAnI maryAdAono svIkAra kare che paraMtu eka vakhata nimitta maLatA tevo DhIlA paDI gayA. teone jyAre kapilamuni pUche che, "zuM tyAM dharma che, ane tamAre tyAM dharma nathI?" tyAre teo kahe che, "ahIM paNa dharma che ane tyAM paNa dharma che. A usUtraprarUpaNAne kAraNe teonuM saMsArabhavabhramaNa vadhI gayuM mATe je saMyama choDI saMsAramAM punaH praveza kare te dareka vyaktie potAnI maryAdAno svIkAra karI sAcA saMyamapaMtha, vItarAgamArganI anumodanA karavI e ja kharI naitikatA che. = vicAramaMthana |
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIkSAbhaMga karI saMsAra praveza karanAra vyaktine saMgha, saMsthA ke samAja jaladI svIkArato nathI tyAre te navo coko kare che. baudhdha dIkSA padhdhati anusAra, dIkSArthIne bhikhkhu gaNavAmAM Ave che. A ardhadIkSitane 'thAmaNera' kahe che pAMca varSa te badhA niyamo pALe che paraMtu tene A niyamo pALavA mAphaka na Ave to pAcho saMsAramAM jaI zake che athavA punaHpravajyA grahaNa karI bhikhkhusaMghamAM sAmela thaI zake che. jainamArgamAM kAcI ane pAkIdIkSAno vidhi che paraMtu vaDIdIkSA mAtra vidhirUpa banela che. baudhdhadharmanI 'thANamera' vyavasthA sAhajika hoI pAMca varSanA gALAmAM mAnabhera saMsApraveza maLI zake che. jainonA terApaMtha phIrakAmAM zrAvakazrAvikA sAdhujI-sAdhvIjI vaccenI kaDIne samaNa-samaNInI zreNI kahe che. A samaNa ane samaNIjI AhAravihAra sivAya sAdhunI jIvanacaryAnuM anusaraNa kare che. tene anukULa hoya tyAM sudhI brahmacarya, acaurya ane satyavratanuM pUrNa pAlana kare che. ane ahiMsA ane aparigrahanuM AMzika pAlana karI deza-videzamAM dharma pracAra ane vaiyAvRtanAM satkAryo kare che. jemane lokahitanA ane dharmapracAranAM kArya karavAnI hoMza hoya tene A zreNImAM saMtoSakAraka taka maLe che. saMgho, mahAsaMgho, saMpradAyanA AgevAno sAdhu-sAdhvIonI surakSA, mAMdagI tathA vRdhdhAvasthAnI vaiyAvacca, zAstrajJAnanA abhyAsanI sulabhatAnI vyavasthA karaze, zrAvakomAM sAdhujInI samAcArInuM jJAna haze ane te zrAvakAcAranuM pAlana karaze to dIkSAbhaMganA prasaMgo ghaTaze ane jinazAsananI ujjavaLatA ane zramaNAsaMskRtinI asmitA TakI raheze. 42 vicAramaMthana
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ upabhoktAvAdathI upayoganI saMskRti tarapha dareka navuM navuM paherI oDhI levuM, dararoja nitanavI vividha vAnagIo khAI levI ekavIsamI sadInA maMDANamAM mAnavInuM jIvana upabhogalakSI doDamAM sAmela thaI gayuM che. mAtra DhosAnI dukAnamAM pacAsa jAtanA vividha DhosA, AIskrImanI dukAnamAM sAITha jAtanA AIskrIma, cappala ke zujhanI seMkaDo to, vastronI hajAro DIjhAIna. sapta suranA sAregama ke AlApa, nRtyo Albama, philma sIDI ane oDIo viDIyonI sahastra zRMkhalAe pAMca Indriyo ane chaThThA mana mATe bhoga upabhoganI vaikalpika bharamAra ubhI karI dIdhI che. mananA vikalpo ane phezananA kAraNe kapaDAthI mAMDIne pharnicara ane moTarakAra vAraMvAra badalA che. upabhoktAvAdanI A saMskRtimAM keTalIya bIna jarUrI cIjono vaparAza vadhI gayo. tana-mana mATenI jarUrI cIjono deza nikAla thayo. dezanI udArIkaraNanI nitIne kAraNe bhoga-upabhoga mATe asaMkhya videzI vastuonI AyAta thaI bagADa ane durupayogathI sAmAjika anyAya ane viSamatA sarjANI. vikalponI vaNajAra ane upabhoktAvAdanI AMdhaLI doDamAM ApaNe kSaNabhara aTakI ciMtana nahiM karIye to A jIvana zailI ApaNAM tana-manane azAMta ane praduSita karI deze. A saMsAramAM mAnavIna bhoga ane upabhoga mATe asaMkhya vastuo nirmAyelI che. jemAM jaDa-cetana ane mizra vastuonI vizALa zreNIno samAveza thAya che. ghoDA para besIne musApharI kare to cetanano upabhoga ghoDAgADImAM besI musApharI kare te jaDa-cetana mizrano upabhoga ane phakta gADI vApare to jaDano upabhoga. = vicAramaMthana F = 43 =
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ paribhoga eTale eka vastu vAraMvAra vAparavI. dA.ta. kapaDA, palaMga, moTarakAra vi. jyAre paribhoga ane upabhoga paribhogamAM jo saMyama ane viveka abhipreta hoya to te upayoga banI jAya che. bhoga upabhoga ke upayogano saMpUrNa tyAga e vizudhdha AtmasvarUpano svabhAva che, zudhdhAtmAne bhoga upabhoga jarUra nathI. saMsAramAM rahelA ApaNAM karmAdhIna jIvane bhoga-upabhoga vinA cAlatuM nathI. saMpUrNa bhoga-upabhoga ke upayoga vihina dazA te prakRti che. eTale AtmAno svabhAva che. viveka saha, saMyama pUrvaka bhoga-upabhoga upayoga te saMskRti ane vivekahina bephAma bhoga ke upabhoga e vikRti che. prakRtie ApelI tamAma saMpati e koi ekalAnI mAlikInI nathI. samagra sRSTi mAlIkonI che. koi paNa vyaktine A kudaratI saMpatIno bephAma durupayoga karavAno adhikAra nathI. vaLI agni, vAyu, pANI, pRthvI ane vanaspatimAM paNa jIva che. vivekahIna bephAma bhoga-upabhogathI A jIvonI virAdhanA ke hiMsA thaze. prakRtinA koI paNa ghaTakano bephAma vivekahIna upayoga paryAvaraNa asaMtulana pedA kare che. ativRSTi, anAvRSTi, bhayaMkara vAyucakro, ke bhUkaMpa jevI kudaratI Apatone notare che. pazcimanI yaMtravAdanI saMskRti bephAma bhoga ane upabhogalakSI saMskRti che. vadhu vAparo, vadhu ane vividha khAo, vadhu utpAdana karo e utpAdana vadhAravA navI zodho karo. zoSaNa, hiMsA, parigraha ane sAmrAjyavAda bhogAlakSI saMskRtinI nipaja che. upabhoktAvAdanI vikRta vicAradhArAe tanamananA keTalAya rogone notaryA che ane jIvasRSTine azAMta karI che. 44 vicAramaMthana
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizva azAMti bhoga-upabhogalakSI vicAradhArAnuM vikRta pariNAma che. paraMtu bhagavAna mahAvIre A vRttinuM vizleSaNa karI alpa IcchA dvArA IcchA parimANa karavAnuM kahyuM jarUrI upayoga arthadaMDa che. paraMtu bephAma bhoga upabhoga to anartha daMDa che. jAgRti ane vivekane kAraNe anartha daMDathI bacI zakAze. bhoga-upabhogathI kadI saMtoSa thavAno nathI. draupadInA cIra zrIkRSNa puryA paraMtu tRSNA anaMta che tenA cIra koI purI zake tema nathI. bhagavAne sAdhako mATe to IcchA upara vijaya meLavavA IcchAjayI banavA kahyuM tethI ja manamAM dhIre dhIre vikalpo ochA thatAM jaze. jyAM vikalpa ochA tyAM sukha, zAMti ane saMtoSanI mAtrA vadhAre. AzramanA eka aMtevAsI jAjarU (zaucakriyA) jaI AvI saphAI mATe sAthe khetaramAMthI jarUra karatAM vadhu mArI lAvyA tyAre gAMdhIjIe te mATIne khetaranI aMdaramAM ja pAchI mUkAvI. pote lImaDANI caTaNI vAparatAM, eka bhAI lImaDAnI moTI DAkhI laI AvyA to teNe caTaNI mATe eja DALakhI cAra divasa calAvI. dAtaNa paNa cArathI pAMca divasa calAve. snAna mATe pANI paNa aDhI zIzA jeTaluM ja vApare. zoca saphAI mATe pANI paNa jarUra puratuM ja. eka divasa pANInI AvI karasara joI eka bhAIe bApune kahyuM ke "ATalI moTI khaLakhaLa vahetI saritA ApanI pAsethI cAlI jAya che, to paNa pANI vAparavA kaMjusAI kema karo cho ?' bApue kahyuM "bhAI ! A nadI mArA bApanI nathI A saritAnA jaLa para mArA dareka rASTrabaMdhuno adhikAra che. huM pANIno durupayoga karuM ne mArA dezavAsIo tarasyA rahI jAya. ahIM upayoga aMge gAMdhIjInI vivekadaSTinA darzana thAya che. pUjya hitarucivijayajI mahArAja sAhebe DAyeTa phora nyu amerikA' pustaka vAMcavAnI bhalAmaNa karI che. amerikAnI eka bahu moTI AIskrIma banAvanArI kaMpanInA mAlIka jahona robinsa DAyeTa phora nyu amerikA mAM navA daSTikoNathI nirikSaNo ane vileSaNo raju karyA che. temanA mate mAtra eka pAunDa bIpha pedA karavA mATe soLa pAunDa anAja ane soyAbIna, paccIso gelana pANI ane eka gelana gesolIna ne vicAramaMthana F | 45 =
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ (peTrola) jeTalI urjA veDaphAya che. amerikAmAM ghara vaparAzathI laI khetI ane audhogika kArakhAnAmAM jeTaluM pANI vaparAya che teTaluM ja pANI mAMsa ucheratA pazuo pAchaLa veDaphAya che. amerikAmAM gomAMsanA utpAdana mATe bAvIza karoDa ekaramAM patharAyelA vizALa jaMgalomAMthI aDadho aDadha jaMgalonA vRkSono khAtamo bolAvavAmAM Avyo che. A tAraNothI mAtra amerikano ja nahiM jagatanA keTalAya dezo coMkI gayA che. annAhArI ane zAkAhArI karatA mAMsAhArIo kudaratI saMpatino ADedhaDa vAparIne aneka gaNI rIte veDaphe che. bhoga-upabhoganuM A bihAmaNuM ane vikRta svarUpa che. pazcimamAM thayelI audhogika krAMti pachI upabhoktAvAdI saMskRti phUlIphAlI teno kAtila ane jherI pavana ApaNA dezane paNa sparzI gayo che. braza ane dADhI karatAM satata vozabesInano naLa khullo rAkhatI vakhate, vasa mInITa ke aDadho kalAka sudhI Taba bAtha ke zovarabAtha letA, svimIMgapulamAM kalAkeka gALatAM, voTara pArkamAM voTara geIma ke voTara rAIDamAM kalAko mANatAM, A jagatamAM pIvAnuM pANI sulabha rIte na maLavAne kAraNe keTalA mAnavIo ane keTalA prANIo tarasyA rahI jAya che tenuM jarUra ekAdIvAra smaraNa karI levuM joIe. vartamAna patro nahotA tyAre samAcAronI jANakArI gAmano coro, ane baheno mATe panaghaTa jIvaMta vartamAna patra banI rahetuM amerikAmAM ravivAre 60 thI 10 pAnAnI pUrtio chapAya che. amerikAmAM pragaTa thatA A chApAonI khAlI eka ja ravivAranI AvRtti mATe joIto kAgaLa banAvavA mATe pAMca lAkha jhADa kApavA paDe ane karoDo lITara pANI vAparavuM paDe tenA aucitya aMge vicAraNA karavI rahI. ApaNe tyAM paNa A sabhyatAnA maMDANa thaI cUkyA che. ziSTa sAhityanA pustako ke vartamAna patro upayogI che paraMtu kAgaLano bInajarUrI upayoga TALavA jAgRtinI jarUra che. vicAramaMthana
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ hindu dhamAM zrAvaNa mAsamAM eka phaLa ane dUdha laI upavAsa dvArA annatyAga, jaina dharmamAM uNodarI tapa, thoDA thoDA koLiyAno AhAra ghaTADato javo (peTa uNuM rAkhavuM ThAMsI ThAMsIne na khAvuM) kaMvala AhAra mAtra amuka koLIyAno ja AhAra dravya tapa-khAnapAna davA vigere maLI mAtra niyata, dravyo pAMca sAta ke dasa dravyo (vastu vAnagI) thI vadhu dravyo eka divasamAM na levA vi. tapa bhoga upabhoganA saMyama mATe che. asaMyama ghaTADavA mATe che. sAmAjika dhArmika ke parivAranA prasaMga-pArTImAM keTararsa taiyAra karela bhojananA paMdara kAuTaronI so karatAM vadhu vAnagInA vikalpavanamAM bhaTakatA bhojana samAraMbhomAM bhayaMkara bagADa najare nihALatA "bhUkha lAge te mATe zuM karavuM' no vicAra karatAM ApaNe 'bhUkha lAge tyAre zuM karavuM' nI ciMtA karanArAonuM smaraNa karI levuM joIe. lagna, pArTI ke khUzInA prasaMge lAkho phUlonA kaccaraghANa, prakRti prati kruratA che. pUjAnA phUla mATe rAtrinA aMtima praharamAM kudaratI rIte kharI paDelA phUlono upayoga karavA jANAvAyuM che. jJAnIoe to dravya pUjA karatA bhAva pUjAnuM ja mahattva batAvyuM vivekapUrNa upayogamAM saMyama ane acetana tathA cetana jagatanA astitvano svIkAra abhipreta che. adhyAtmanA pAyA upara racAyela bhAratIya darzano mAne che ke jagatanI tamAma cIja vastuono mana phAve tema upayoga-upabhoga karavAno manuSyane adhikAra nathI. jIvana jIvavA mATe anivArya rIte keTalAka bhoga upabhoganI jarUra che. bhayAnaka rIte kudaratI saMpati pANI ane vRkSone ohiyA karanArI saMskRtino ADedhaDa vikAsa thaze to e vikRtimAM badalI jaze ja. bhAvi peDhI mATe jhADane myujhiyama pIsa kudaratanI keTalIya vastuo enTIkapIsa, mAtra citra, zilpa ke daMtakathA banI jaze. - vicAramaMthana = na 47 =
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ pANIno veDaphATa karanAra praduSaNa mUkta sulabha jaLane amUlya auSadhi jevuM durlabha banAvI de to navAI nahi. ApaNA dharmo to, prakRtinA tamAma ghaTakomAM, paramAtmAno vAsa che tema mAne che to, ekendrIya jIvo pratye dayA ke anukaMpA bhAvanA nahiM paNa pUjya bhAva hovo ghaTe. upayoga eTale pramAda mUkti, upayoga zabdamAM jAgRta dazA ane viveka abhipreta ApaNe saue bhayaMkara bhoga-upabhoganA vikRtithI pAchA vaLI upayoganI saMskRti tarapha vaLavAno samaya pAkI gayo che. = 48 E = 48 | vicAramaMthana F
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ krodha uThe je ghara thakI, te paheluM ghara bALe krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAra kaSAya, khuba ja sIphatathI AtmagharamAM pravezI ane AtmaguNonI corI karI jAya che. (jJAnIe krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAra kaSAya ne AtmaguNone haranAra cora kahyAM che.) A cora eTalAM badhAM kuzaLa hoya che ke e ApaNA gharamAM corI karIne cAlyA jAya che tyAM sudhI ApaNane khabara paNa paDatI nathI ke ApaNe tyAM corI thaI gaI. A kaSAyo AtmAnA kSamA, namratA, saraLatA ane udAratAnA guNonI hAni kare che. A saMsAra jANe durguNonA kAMTAonuM aDAbIDa jaMgala che. AvA jaMgalamAM sAvacetIthI na cAlIe to kapaDAmAM kAMTA bharAya, hAtha paga ke zarIranA anya bhAgamAM paNa kAMTA vAge. sAvacetIthI cAlIe to A kAMTAo ApaNuM kazuM bagADI zakatA nathI. paraMtu jarA sarakhI asAvadhAnIthI pagamAM vAgelo eka kAMTo ApaNI pIDAnuM kAraNa banI jAya che. krodha e pagamAM vAgelo eka evo kAMTo che ke e ApaNane to pIDA Ape che paraMtu ApaNI AsapAsanAne pIDA ApyA vagara raheto nathI. sthAnAMga sUtramAM vIprabhue krodhanI cAra sthitine cAra alaga alaga upamA ApI spaSTa karI che. krodhanI rekhA parvatapara paDelI tIrADa jevI che. parvata para paDelI tIrADa jaladI purAtI nathI ema ugra svabhAvavALI vyaktIno krodha zAMta thato nathI. tene prema karo kSamA mAgo to paNa tenI krodhAgni TharatI nathI. paraMtu krodhanI Aga jvALAnI jema labakArA mAryA kare che. pote dAjhe che ane anyane dajhADe che. bhagavAna pArzvanAthanA pUrvabhavanI vAta ApaNe sau jANIe chIe. kamaThano jIva bhagavAna pArzvanAthanA moTAbhAI ane nAnAbhAI, marubhUti pArzvanAtha. sAdhAraNa vicAramaMthana 49
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAtamAM bannene jhagaDo thayo. kamaThe veranIgAMTha bAMdhI lIdhI marubhUti e vAraMvAra kSamA mAgI vinayapUrvaka premapUrvaka vartAva karyo chatAM kamaThe kSamA na ja ApI. A paraMparA pArzvanAtha mokSagAmI banyA tyAM sudhI cAlI krodhIno viveka lupta thAya, tenA lohimAM jANe viSa bhaLI jAya Avo krodha 12 mAsa Take to anaMtAnubaMdhI krodhanI zreNImAM AvI jAya. krodhanI bIjI sthiti pRthvI para paDelI tIrADa jevI che. A sthitimAM thoDu ciMtana, thoDo viveka jAgRta hoya che. amAsanI ghora aMdhArI rAtamAM jANe eka nAnakaDA koDiyAno ujAsa, verAna bhUmimAM paDelI tirADa. jANe pANI vinAnI mA pRthvInI phATelI sthiti. kSamA ane premanI amIvarSA ja vasuMdharAnI AvI sthiti badalI zake. krodhI vyakti kaTuvANIthI bIjA para prahAra kare tyAre jANe enuM hRdaya phATI jAya vivekahIna krodhI vacana "mahAbhArata sarjI zake. krodhI vyaktinA bhayaMkara vacano rAkSasI vyavahAra, premanI akhaMDa dharAnA TukaDe TukaDA karI nAkhe. pahelI ane bIjI sthitinA krodhIne gItAnI bhASAmAM tamoguNI kahevAya. sapuruSa, saMta samAgama svAdhyAya ke pUrva bhavanuM smaraNa ja A krodhano prabhAva ocho karAvI zake. AvI krodhI vyaktinA jIvanamAM vrataniyama dhAraNAne praveza nathI hoto. avaMtI bane che aNaphalAu bhUmimAM jema bIja ugatuM nathI tema krodhInA hRdayamAM tyAga niyamanI bhAvanA jAgRta thatI nathI. krodha karavAvALA AvA jIvane apratyAkhAnI kahevAya. AvI krodhanI avasthAmAM jIva mRtyu pAme to tiryaMcagatine prApta kare che. Avo jIva samakitane sparza to karI zake paraMtu zrAvakadharmanI ArAdhanA karI zake nahi. jIva eka mahinAthI vadhu samaya AvA krodhanA pariNAmamAM raheto apratyAkhyAnInI zreNImAM AvI jAya che. ne vicAramaMthana F
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ krodhanI trIjI sthiti retI para paDelI tirADa jevI che raNamAM retInA pahADo hoya che temAM tirADo paDe che paNa jevI tIvra havAnI eka lahera Ave tevI A tirADa naSTa thAya che. A sthitino jIva krodhAvezamAM to AvI jAya che paNa jevI jJAna, viveka sahavicAranI havA mANe che ne krodhanI tIrADo lupta thaI jAya che. AvI vyaktine jenI sAthe matabheda thayo hoya tenI sAthe kSamApanA karI le che, pazcAtApa karI le che ana mana zAMta thaI jAya che. uttarAdhyayana sUtranA teramAM adhyayanamAM cittasaMbhUti muninuM caritra Ave che. saMbhUti munine nagaramAM bhikSAgrahaNa karatA jotAM namUci pradhAna vicAre che ke A muni mArA durAcaraNano bhAMDo phoDaze to mArI Ijjata jAze mATe sainikone munine mAravA Adeza Ape che sainiko munine mAre che muni sahana kare che. vadhu trAsa Ape che, muninI sahanazIlatAnI hada pAra thaI gaI. jANe caMdanane ati ghasavAthI cInagArI phUTe, jorathI pANI paDavAthI te pANInA pravAhamAM vijaLI vidyutanuM sarjana thAya tema zAMta tapasvI munimAM krodha jAgyo tenA rodra svarUpe jANe nagarane bhasma karavA tejo lezyA choDavA saMkalpa karyo. tarata ja tenA mukhamAMthI dhumADAnA vAdaLo nIkaLavA mAMDyA. AkhI nagarIe trAhImAma pokArI. cakravartI sanatkumAre muninA caraNe kSamA mAgI. nAnAbhAI cittamunie AvI saMbhUti munine krodhathI zAMta karyA. madhuravacanovALI prArthanAthI munino krodha zAMta thayo, munie prAyazcitta karI zudhdhi karI. AvA prakArano krodha retImAM aMkAyelI rekhA jevo hoya che. turaMta zAMta thato AtmA sakitanI ane zrAvaka dharmanI sparzanA to karI zake che. paraMtu muni dharmanI ArAdhanA karI zakato nathI. A sthiti jIvane manuSyagatithI upara uThavA detI nathI Avo AtmA rajoguNI kahevAya. jenI sthiti rAkhathI DhaMkAyelA aMgArA jevI che A bhArelo agni game tyAre bhabhUkI uThe. krodhanI cothI sthiti pANImAM kheMcelI rekhA jevI che, pANImAM kheMcelI rekhA kSaNabhara TakatI nathI. AvA AtmAo saraLa ane madhura svabhAvanA hoya che tame vicAramaMthana 51
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ game tevuM vartana karo to paNa sAmAnyarIte tene krodha Avato nathI. sarovaramAM paththara pheMkavAthI lahero uThe ne pAchI vilina thaI jAya. tema thoDI uttejanAuzkerATa bharyo krodha Ave paraMtu uphALo letA dudhamAM jarA sarakho pANIno chaMTakAva karatA dudhano uphALo zAMta thaI jAya tema be madhura vacana bolatA krodha zAMta thaI jAya ane pAchuM prasanna madhura smita mukhapara AvI jAya kAraNa ke AvA haLukarmI AtmAno viveka jAgRta hoya che. Avo AtmA svargagAmI to thaI zake paNa krodhane nirmULa karyA vinA mokSano adhikArI na banI zake Avo puruSa gItAnI bhASAmAM satvaguNI kahevAya che. jJAnI ane vivekavAna puruSo aMte to A jalarekhAthI paNa upara uThIne muni gajasakumAra ane bhagavAna mahAvIra jevA kSamAmUrti banI zake. ApaNAM mauna ane kSamAnA bhAva sAmevALAnA krodhane pAtaLo pADavAmAM nimitta bane che. saMta tukArAmanA bhajano sAMbhaLavA mATe eka mANasa roja Ave kharo, paNa te saMta tukArAmanI prazaMsA karavAne badale niMdA ja kare! tukArAmanI niMdA karavAnI eka taka paNa te javA na de. eka divasa to saMta tukArAma sAthe jhaghaDAno tene eka moko maLI gayo. vAta ema hatI ke tukArAmanI bheMsa caratI caratI A mANasanA vADAmAM pesI gaI ane vADAmAM paDeluM thoDuM ghAsa khAI gaI. basa pachI to pUchavuM ja zuM? pelo mANasa jora zorathIne tukArAmane gALo bhAMDavA lAgyo, chatAM tukArAma mauna ja rahyA. temaNe pelA mANasane sAme eka zabda paNa kahyo nahi. tukArAmanuM AvuM mauna vartana joIne pelo mANasa vadhu uzkerAyo ane vadhu jorathI gALo bhAMDavA lAgyo. chevaTe te tukArAma para eTalo badho gusse bharAyo ke tukArAmanI pIThamAM bAvaLanI eka zULa ja bhoMkI dIdhI. tukArAme kazuM bolyA vinA haLavethI zULabahAra kADhI, paNa ema thatAM temanI pIThamAMthI lohInA ragaDA vahevA lAgyA. sAMja paDI, bhajana kIrtananoM samaya thayo, saMta tukArAma bhajana gAvA beThA e samaye bhajana para vicAramaMthana
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAMbhaLavA roja AvanArA badhA hAjara hatA, paNa pelo mANasa hAjara na hato. tarata ja tukArAma UbhA thaIne pelAnA ghare pahoMcyA ane bolyA, "bhAI, mArI kaMI bhUla hoya to huM tArI mAphI mAMgu chuM, paNa mArI bhUlane kAraNe tuM prabhunA bhajana na sAMbhaLe e te kyAMno nyAya? cAla, bhajana sAMbhaLavA cAla ! mArA parano roSa Izvara para zA mATe ThAlave che?'' tukArAmanA A zabdo sAMbhaLI pelo khUba zaramAyo. te bhajanamAM Avyo. bhajana pUruM thayuM eTale teNe tukArAmane kahyuM, "mane mApha karo. ApanA jevA akrodhI para krodha karIne meM eka moTuM pApa karyuM che, mane mApha karo. mArA krodhanI nahi, paraMtu tamArA mona ane namratAnI jIta thaI che.'' kSamA AtmAno svabhAva che. krodha vibhAva che. kSamAne dhAraNa karanAra saMtane kSamAzramaNa kahe che. bhoga sukhonI Asakti e jIvano svabhAva thaI javAnA kAraNe nigodamAMthI bahAra nikaLyA bAda jIva satata sUkho tarapha doTa mUkI rahyo che. sparza, svAda, sugaMdha, rUpadarzana, sumadhura svara sAMbhaLavAnuM sukha e pAMceya IndrIyonA sukha maLI jAya tyAre jIva emA Asakta thaI jAya che. A sukho na maLe athavA maLelA sukho hAthamAMthI sarI jAya tyAre krodha bhabhUke che Ama dareka krodhanI bhUmikA pAchaLa khUNAmAM kyAMka ne kyAMka kAma chUpAyela hoya che. kAmanA vagarano krodhanA janme bhayaMka2 duHkhamAM pIDAto ane sukhano abhilASI nArakIno (narkano) jIva hamezA krodhI ja hoya che. ApaNane krodha thaI jAya pachI turta ja e krodhanuM posTamArTema pRththakkaraNa karIzuM to kaSAya pAtaLA paDaze. je mANasa gusso kare che te sahu prathama to potAnuM ja ghara bALe che. kavie gAyu che ke, vicAramaMthana krodha uThe je ghara thakI, te paheluM ghara bALe; jaLano joga jo niva maLe to pAsenuM parajALe.. ! kaDavA phaLa che krodhanA, jJAnI ema ja bole. 53
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANasa gusse thAya tyAre prathama to potAnA zarIrane nukazAna kare che. pachI bIjAne Adhunika vijJAna ane manovijJAnanA tAraNo kahe che ke jyAre gusso Ave che tyAre hRdayanI dhaDakana vadhI jAya che. raktadAba ApoApa ekadama vadhI jAya che. snAyuo tanAvagrasta banI jAya che. rUdhira vahana karatI dhamanIone vadhu pahoLA thavuM paDe che. vadhArAmAM gussAne kAraNe zarIramAM eka sTresa kemIkala e.pI.nI phAIna ane noramAIna phAIna utpanna thAya che. je lohInI zIrAomAM avarodha ubho kare che. sTresa kemIkalsanA kAraNe lohImAM klorIMga TenDansI vadhI jAya che. breIna Tyumara jevA dardo thAya che. blaDaprezara, kolesTrolanuM asaMtulana ane hArTa pheIlanA rogamAM krodha mahattvanI bhUmikA bhajave che. krodhanA viSane badale kSamAnuM amRta ApaNAmAM avatarita thayA kare tevI maMgala bhAvanA. 54 vicAramaMthana
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvavyApI svayaMsaMcAlita adUbhuta nyAyataMtra satayuga karmayuganA zaizavakALanI vAta che. yugalika yuganA astAcaLanA samaye yugalamanuSyo sukharUpa jIvana pasAra karatAM hatA. mAnavajIvanamAM aparAdhabhAvano udaya thayo na hato. IrSA, niMdA, corI, hiMsA, laDAI, jhaghaDA na hatA. kALacakra vItatA kalpavRkSanI zakti kSINa thavA lAgI. parivartana, kudaratano niyama che. saMkrAtikALa pachI kulakara vyavasthAno vikAsa thayo. kuLanA rUpamAM saMgaThita samUhanA netAne kulakara kahetA. A vyavasthAmAM traNa prakAranI daMDanIti pracalita hatI. kulakara vimalavAhananA samayamAM hakAra' nItino prayoga thato hato. e samaye mAnava UMca nItimattAvALo ane lajjALuM hato. te Ama karyuM ? basa ATaluM kahevuM te ja ucca prakArano daMDa hato. ATaluM sAMbhaLavuM paDe te paristhiti ja mAnava mATe asahya hatI. mAnavI AvA Rju hRdayano hato. yazasvI ane abhicaMdrakulakaranA samayamAM nAnA aparAdha mATe hakAra ane moTA aparAdha mATe mAkAra eTale AvuM na karo eTaluM kahevuM te ja daMDa hato. prasenajita, marudeva ane nAbhi kulakaranA samayamAM dhikkAra nIti cAlI. nAnA aparAdha mATe hAkAra, madhyama aparAdha mATe mAkAra, ane moTA aparAdha mATe dhikkAra nItino prayoga thato hato. e samayano mAnavI, samAja ane rAjyanA niyamomAM rahenAro, maryAdApriya ane Rju hato. be zabdo dvArA temaNe karelA ayogya kAryanuM duHkha pradarzana ke dhikkAra tene mATe mRtyudaMDa samAna hatuM. jainonA praghama tIrthakara zrI RSabhadeva jyAre rAjya saMbhALatA hatA tyAre samAja jIvana rAjyavyavasthA ane surakSAvyavasthAmAM krAMtikArI parivartano karyA. e samayamAM aparAdhIne Thapako Apavo, najarakeda karavo eTale nakkI karelA kSetranI bahAra javA para pratibaMdha ane baMdhana tathA daMDo ugAmavA sudhInI daMDanItino vistAra thayo hato. vicAramaMthana F na 55 =
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ ---- -- ---- - - - -- - samAjajIvana sucArU rIte cAle ane rAjyakArabhAra vyavasthita cAle, gunAonuM sAmrAjya na chavAI jAya mATe mAnavIoe kAyadA ghaDyA. dareka vyaktine nyAya maLe ane gunegArone sajA maLe tethI nyAyAdhIza ane nyAyAlaya dvArA nyAyataMtranI racanA karI. kAyadAnI kalama dvArA aparAdhIne gunegAra TharAvI sajA karAvI zakAya. A sajA thavAnA ane samAjamAMthI pratiSThA javAnA Dare keTalIka vyaktio gunA AcaratI aTakI jAya che. evA umadA hetuthI nyAyataMtranI pratiSThA karavAmAM Ave che. prAcIna bhAratamAM nyAyataMtra para lokone pUrNa vizvAsa hato. kAjhI, rAjAo ke rAjAoe nImelA nyAyAdhIzo jhaDapI ane yogya nyAya prajAne ApatA. keTalAka nyAyapriya rAjAoe gunegAra jaNAtA potAnA putra ke parivArajanone paNa AkarI sajAo karI ane prajAne nyAya Apyo che. tevA asaMkhya prasaMgo bhAratanA ItihAsamAMthI ApaNane maLaze. sAMprata samAjajIvana saMkula ane viSama banI gayuM che. aparAdha ane AtaMkanI duniyAno behudo vistAra thayo che. gunAkhorIe vikarALa svarUpa dhAraNa karyuM che. kAyadA eTalA badhA vadhI gayA che ke dareka pravRtti ane samagra jIvananuM jANe kAyadA dvArA niyamana karavAno prayAsa thaI rahyo che. nIcalI adAlatathI mAMDIne sarvocca adAlata ane AMtararASTrIya nyAyAlayo sudhI vizvamAM nyAyataMtrano vistAra thayo che. korTa, vakIla ane kAyadAnI kalamonA jaMgalamAM athaDAtA kuTAtA mAnavI mATe nyAya meLavavo kharcALa ane vilaMbita banI gayo che. jainadarzananA karmavijJAnanA saMdarbhe daMDanIti samajavI mAnavajIvana mATe kalyANakAraka che. dArzanika karmavijJAnanA mate, jema samAja ane rAjyanA stare kAjhI, mukhI, nyAyanuM paMca, lokaadAlata ke sarakAranuM nyAyataMtra lokone nyAya apAvavA kAryarata = 56 | vicAramaMthana F
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. tema eka vizvavyApI adbhuta svayaMsaMcAlita karmanI korTa che. ApaNI tamAma korTamAM hajI komyuTara AvyA nathI. paraMtu karmanI korTa kSatirahita supara komyuTarathI svaMya saMcAlita, vAyarasa ke sadI parivartananA bhaya vinA anAdithI cAlI rahI che ane anaMta cAlaze. saMsAranI korTamAM to je gunegAra pratyakSa dekhAto hoya, guno dekhanAra sAkSI maLe, pratyakSa ke sAMyogika purAvA upalabdha hoya to ja gunegArone sajA thaI zake che. sAMyogika purAvAne kAraNe nirdoSane daMDAI javAno paNa bhaya rahe che. khoTA sAkSI, kapaTa ke SaDayaMtranA bhoge nirdoSane paNa doSI TheravI zakAya che. eka zrImaMta yuvAna khUnanA kesamAM sapaDAI gayo. eNe UMcI phI ApIne bAhoza vakIla rAkhyo. kesa cAlyo. sAmApakSanA dhArAzAstrIe badhI dalIlo karI. nyAyadhIze pelA vakIlane kahyuM ke have tame dalIla karI. paNa Azcarya ! eNe koI dalIla ja na karI. chevaTe nyAyadhIze cUkAdo Apyo ke "henga hIma'. pelA vakIle malakAIne potAnA asIlanA kAnamAM kahI dIdhuM ke ciMtA na karIza. tane bacAvI laIza. phAMsIno mAMcaDo taiyAra thayo. yuvAnanA gaLAmAM doraDuM bharAvAyuM ane saheja ja pATiyuM khasyuM ke tarata ja doraDuM kheMcanArane aTakAvI daIne vakIla bolyo : sajAmAM mAtra henga hIma. Aja Adeza che. mAro asIla e sajA atyAre pUrI karI cUkyo gaNAya mATe ene choDI mUko. kAyadA mujaba eka ja sajAno amala bIjI vAra karI na zakAya ! tyAra pachI nyAyataMtranA kAyadAomAM sudhAro karavo paDyo ke 'hengahIma TIla Detha' mRtyu thAya tyAM sudhI laTakAvI rAkho. Ama buddhinA ATApATAthI doSI paNa chUTI gayAnA dAkhalA che. kAyadAnI AMTI-ghUMTI, lAMcaruzavata ke buddhinA vyAbhicArathI gunegAro paNa AbAda bacI jatA hoya che. ekAMtamAM, gupta rIte guno karanArane karmanI korTa to sajA ApI de che. jANe karmanI korTane karoDo AMkho na hoya ? na vicAramaMthana F 1 57 =
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIM bAhoza vakIla, paisAnuM jora ke lAgavaga kAma karatA nathI, ahIM zaMkAnA lAbhe chUTI javAtuM nathI. karmanA kAnUnathI cAlatA nyAyataMtrano vahIvaTa svaccha, spaSTa, pAradarzaka ane samayAnucita che. karmanI korTamAM sajA mATe eka kSaNano paNa vilaMba nathI. jevo guno Acaryo tevI te ja kSaNe sajA e karmano kAnUna che. karma karanArano sAkSI to teno potAno AtmA sadAkALa tenI sAthe ja che. ahIM guno puravAra karavA mATe koI sAkSI ke purAvAnI jarUra nathI. bIjA zabdomAM kahIe to karmabaMdha e ja sajA che. mAnavI mana, vacana ke kAyA vaDe koI paNa guno kare to tene te pramANe karmabaMdha thAya che. karmanA kartAe karma bhogavavuM ja paDe che. saMsAranI nyAyAlayomAM gunA thayA bAda cokkasa kAnUnI prakriyA bAda guno sAbita thayA bAda sajA thAya che. AropI ucca nyAyAlayamAM arajI kare to sajA mokUpha rahe ane ucca nyAyAlaya e sajAne mAnya rAkhe tyAre sajAno amala thAya che. paraMtu kamanI korTamAM guno sAbita karavAno prazna ja nathI. manathI hatyAno krUra vicAra karyo huM tane mArI nAkhIza choDIza nahi evA krUra rIte krodha pUrNa vacano kahyAM hoya. AtmAnI pariNAma dhArA ane bhAva pramANe karmanA kAnUnamAM ene guno gaNI levAmAM Ave che ane te pramANe karmabaMdha thAya che A karmabaMdha te ja sajA che. hA, sattAmAM paDelA karmo udayamAM na Ave te kALane dArzanika paribhASAmAM abAdhAkAla kahevAya che. sajA bhogavavAno karyodaya tatkAla paNa hoI zake. A janmamAM hoya ke janmAntare paNa hoI zake che. saMsAranA nyAyataMtramAM vIsa varSanI sajA pAmelI vyakti eka be varSamAM ja mRtyu pAme to bAkInI sajA tene bhogavavAnI rahetI nathI. karmanA kAnUnamAM A sajA, pachInA bhave paNa bhogavavI paDe che. = 58 E vicAramaMthana F
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ seMkaDo mANasanI hatyA karanAra vyaktine saMsAranI korTa eka ja mRtyudaMDa dai zake te tenI maryAdA che. jyAre karmano kAyado te jIvane nArakInI duHkhakAraka yonimAM hajAro vAra mRtyunI vedanA ApI zake ane hajAro varSa sudhInuM tyAnuM AyuSya ApI zake che. sArI vartaNUMkane kAraNe rAjyanA nyAyataMtra dvArA sajA ghaTI zake che ke sajA haLavI, banI zake che. karmasattAnA nyAyataMtranI karAmatane eka prasaMga dvArA samajIe jillA korTanA eka nyAyAdhIza te jillAthI 25-30 kilomITarane aMtare AvelA potAnA mULa gAmamAM vekezana gALavA AvyA. potAnA vatananA A nAnakaDA gAmamAM roja savAre te nadIkinAre pharavA jAya. nadI taTanAM vRkSonA jhUMDa pAchaLa zaucakriyAnuM kAma paNa patAvI le. eka divasa eNe zaucakriyA daramiyAna joyuM ke eka mANase khaMjarathI bIjA mANasanI hatyA karI. hatyAro bhAgI chUTayo. jajasAhebe khUnIne AMkho AMkha barAbara joyo hato. A aMgeno kesa emanI ja adAlatamAM AvatA AropI hAthamAM na AvatA, polIsa bhaLatA mANasane AropI tarIke Ubho karI dIdho ! nyAyAdhIze teno cahero joine ja nakkI karI lIdhuM ke hatyAro to A nathI paraMtu polIse potAnI ijjata bacAvavA mATe bhaLatA mANasane mArI pITIne khUnI tarIkenI kabUlAta karAvIne pAMjarAmAM Ubho karI dIdho che. vaLI, vakIla paNa evo bAhoza nIkaLyo ke teNe potAnuM badhuM ja buddhikauzala vAparIne te mANasane khUnI tarIke sAbita karI dIdho. jaja to stabdha thai gayA. AMkho nA pADe che ke A vyakti hatyAro nathI, kAyado kahe che te hatyAro ja che. nirdoSa upara sajAnuM jajamenTa lakhatA jaja trAsI gayA. paraMtu nyAyAdhIzane dharmamAM zraddhA hatI, te jANatA hatA ke manuSya bhUla kare paraMtu karmasattAnuM supara kompyuTara kadI bhUla na kare. vicAramaMthana 59
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ teo pelA AropIne ceMbaramAM lai gayA. sAcI hakIkata jaNAvavAnuM kahetA te raDI paDayo. potAnI nirdoSatA ane polIsanA damananuM varNana karyuM. jaje pUchyuM, A pUrve te koinuM khUna karela. AropIe kahyuM hA, meM be khUna karelA. paraMtu hoMziyAra vakIlane kAraNe huM nirdoSa chUTI gayo. A sAMbhaLI jajanA manane zAMti thai sAthe vizvanA adrazya adbhuta karmanA svayaMsaMcAlita nyAyataMtra paratve zraddhA daDha banI. rAjya ane samAja dvArA cAlatA nyAyAlayo jarUrI che ja paNa jyAre temAM nyAya na maLe tyAre. e ciMtana karavAnuM ke sarvoparI adAlato karmanA kAnUnanI che. A vicAradhArA nimittane doSa na detA karmodayane doSI gaNaze. tethI ArtadhyAna ane raudradhyAnathI bacI zakaze. saMyogothI svabhAva para dRSTi jaze tethI manane zAMti maLaze. bhAlanaLakAMThA vistAramAM eka rAjakIya AgevAna samAjasevInI hatyA thai te vakhate sAMprata daMDanIti paratve munizrI saMtabAlajIe vyathA vyakta karI hatI ke khUnIone korTa pUrepUrI tahomatadAra TharAve to zArIrika sajA sivAya korTa bIjuM zuM karavAnI che ? e thAya toya amArA jevAne to rovAnuM che, kAraNa ke zArIrika sAthI gunegAra sudharato nathI ane hiMsA thAya che. jo zaMkAno lAbha ApI choDI mUke to samAjamAM e pratyAdhAta paDavAno che ke AvA moTA mANasanuM dhoLe dahADe khUna karanAra paNa chUTI jai zake che. AmAM prathama karatAM bIjAmAM vadhu bhayaMkara hiMsA che, kAraNa ke temAM khUnI sthULa rIte sA nathI bhogavato, paNa abhimAnI ane samAjadhAtaka dizAmAM AgaLa dhapavAnuM vadhavAnuM ene kAraNa maLe che tethI mahAna hiMsA bane che. samAjamAM ghaNAM aniSTho emAMthI pAMgare che. AcArya mahAprajJajI A saMdarbhe hRdayaparivartana para bhAra mUke che. anuzAsana kevaLa daMDazakti dvArA vyavasthAparivartananI vAta kare che. A daMDazakti eka sImAsudhI Avazyaka hoi zake che. paraMtu jo hRdayaparivartana na thAya to daMDazakti dvArA karavAmAM AvI raheluM A vyavasthAnuM parivartana aMte saphaLatAmAM pariNamaze nahi ke sthAyI paNa banI zake nahi. eka sImA sudhI daMDazakti ane tenI sAthe sAthe hRdaya parivartananuM lakSaNa banne sAthe sAthe cAle tyAre vyavasthAmAM AmUla parivartana thai zakaze. vyavasthA 60 vicAramaMthana
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ badalavAnI sAthe vyaktinuM hRdaya badalavAnI kriyA saMyukta rIte cAle tyAre parivartananI bhAvanA sAkAra thaI zake. adhyAtmayoginI pU.lalitAbAI mahAsatIjIe prAyazcittanA bhAvo samajAvatA kahyuM che ke, guru ke paramAtmAnI sAkSIe doSadarzana, pApanuM prakSAlana, gunA ane karmonI kabulAta ane te pAponuM punarAvartana na thAya tenA nirmaLa hRdayathI pratyAkhyAna pratijJA mAnavIne prAyazcitanI punitagaMgAmAM snAna karAvI pAvana kare te ja, sAcuM bhAva pratikramaNa che. je rAjya, daMDa, bhaya ane lAlacathI na thaI zakatuM hoya te aMtaHkaraNanA anuzAsanane anusaravAthI sahaja bane che. svavikAsa mATe anuzAsana jarUrI che. girI pravacanamAM Izue dasa AjJAo karI.... je koI eka tamAco tArA gAla upara mAre to bIjo gAla tuM dharaje....! eno artha e ke janasamAjamAM moTe bhAge evA mAnavIo hatA ke eka tamAco mAravA jeTalI ja bhUla karI zake, pelI vyakti sajA mATe gAla ghare paraMtu sAmevALo bIjo tamAco mAravA jeTalI hiMmata na kare. A hatI e samayanA mAnavInA hRdayanI RjutA. koIpaNa gunAhita kRtya AcaratAM pahelAM jAgRti rahe ke karmabaMdha e ja sajA che. eka vizvavyApI, svayaMsaMcAlita adbhuta kAyadAnuM nyAyataMtra astitvamAM che tenuM smaraNa rahe to jIvanamAM nirmaLatA vadhe ane, karmanA aTala kAyadAmAM zraddhA jAge to ApaNAM hRdayamAM karUNAnA bhAva pragaTAvaze ane sahaja banaze. vicAramaMthana
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ agnikuMDamAMthI bacelI kaLIno kSamAbhAva kSamApanA e jainadharmanI vizvane aNamola bheTa che. be hAtha joDI micchAmi dukkaDaM bolIe "khamAvuM chuM te dravyakSamApanA thaI e vahevAra paNa jarUrI che, e kriyA thaI paraMtu e kriyAmAM hRdayanA sAcA bhAva bhaLe to ja e kriyA sArthaka, nahi to nirarthaka kasarata mAtra. jJAnIoe kahyuM che ke bhAvakSamApanA ja sAcI kSamApanA che. caMdanabALA, mRgAvatIjI, caMDarUdrAcArya ane teno ziSya, sAdhvIjI pu5culA A badhAM bhAvakSamApanAnAM utkRSTa draSTAMta che. mUkIne jItavAnI kaLA eTale kSamApanA, kSamApanA eTale pazcAttApanA bhAvo, kSamApanA eTale krodha ahaMkAra Adi kaSAyonA bhArathI AtmAne mukta karavAnI kriyA. ApaNA doSono ane bIjAne Apela pIDA duHkhone pazcAttApa karavAno A prasaMga che. ApaNI bhUlono ekarAra karI kSamA mAgavAno ane bIjAnI bhUlone bhUlI jaI kSamA ApavAno A avasara che. kSamAnA bhAva, hRdayaparivartana karAve che. viyeTanAmanA yuddhano eka prasaMga che. bIjA vizvayuddha pachI jyAre pUrva eziyAmAM phrenca sAmrAjyano aMta Avyo tyAre viyeTanAmanA be bhAgalA paDI gayA. uttaramAM sAmyavAdanI sarakAra ane dakSiNamAM amerikA taraphI hakumatanuM sAmrAjya eka ja dezanA be bhAga vacce laDAI cAlatI hatI, tyAre amerikAnuM rAkSasI zastrabaLa dakSiNa viyeTanAmanI paDakhe hatuM. 1972nA jUnamAM utara viyeTanAmamAM kImaNUka nAmanI bAlikA tenA kuTuMba sAthe eka bauddhamaMdiramAM Azaro laI rahI hatI. tyAre dakSiNanA vimAnoe AvIne aganagoLA varasAvato boMba maMdira para nAkhyo. bAlikA kImano bhAI tatkAla motane zaraNa thayo. potAnA kapaDAneya Aga lAgI. maMdira to zuM jANe AkhuM gAma agnikuMDa | vicAramaMthana
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ banI gayuM. saLagelAM vastro UtArIne vedanAthI cIso pADatI nava varSanI e nagna kanyA rastA para doDatI bhAgatI hatI. tenI tasavIra te vakhate nIka nAmanA amerikana chabIkAre jhaDapI lIdhI. jagatabharanA vartamAnapatromAM A tasavIra pragaTa thayelI. amerikana lokamatane viyeTanAma yuddha virodhI banAvavAmAM A tasvIrano phALo hato. pAchaLathI amerikAnuM sanmAnanIya pulinjhara pAritoSika A chabIne maLeluM. yuddhanA yAtanAmaya divaso pachI kImanA jIvanamAM ghaNAM parivartano AvyA. 1984mAM vatana choDI kayubAmAM abhyAsa karavA gaI. lagna thayAM ane te keneDAmAM sthAyI thaI. be varSa pahelAM amerikAnI mulAkAte gayelI e yuvatIe voziMgaTanamAM viyeTanAmanA yuddhamAM maraNa pAmelA amerikana sainikanA smaraNa para phUlo caDAvyAM ane pachI sabhAmAM bolatAM kahyuM ke, mArA aMtaramAM Aje paNa kSamAnuM jharaNuM vahe che. zarIrathI ane manathI ATalI badhI vedanA meM bhogavI chatAM huM sukhI chuM kAraNake huM dhikkAra vagara jIvuM chuM, mArA gAma para boMba pheMkanAra amerikI vimAnIno jo mane bheTo thAya to paNa huM tene kSamA ApuM ane kahyuM ke bhAI bhUtakALanA ItihAsane to ApaNe badalI zakIe tema nathI paraMtu zAMtine phelAvavA mATe vartamAnamAM ane bhaviSyamAM kAMIka karavAnI koziSa ApaNe karavI joIe. kAryakrama pUro thayA pachI kImanA gAma para boMbamAro karavAno hukama ApanAra amerikana aphasara ToLAmAMthI bahAra AvIne kImane bheTI dhrusake dhrusake raDatAM kahevA lAgyo ke mane mApha karo, mApha karo. kSamAbhAva game tevA aparAdhInuM hRdayaparivartana karAvI zake che. kSamA krodhane jIte che ane prema draSIne jIte che. manane samatA rasanA amRtakuMDamAM jhaboLI devAthI jIvanamAM kSamAnI maheka prasarI jaze. = vicAramaMthana F - -
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ madathI vivekacakSuno nAza thAya che mada e mAnavInA AdhyAtmika vikAsanI keDIno kAMTo che. mada eTale abhimAna, ahaMkAra. jJAnIoe madane mokSamArganI ArAdhanAmAM avarodharUpa gaNyo che. jIvananA bIja badhAMya pAsAMo khUba ja sabaLa hoya evA mahApuruSone abhimAna thayAnA dAkhalAo ItihAsa, Agama ane purANakathAomAM Thera Thera jovA maLe che. hiMdu dharmanI AkhyAyikAmAM brahmAne garva thayAnI vAta che. brahmAjI pote sarjelI A sRSTine nihALIne vicAre che ke meM kevI manohara sRSTinuM sarjana karyuM che. mahAsAgaro, nadIo, parvatothI zobhatI pRthvI. utsAhanA sphuliMgo arpanAra sUryodaya, AkAzamAM vividha raMgo pUratI saMdhyA, caMdra ane nakSatrothI zobhI UThatuM AkAza, vaLI mArA cAkaDA parathI keTalAya manuSya, pazu, paMkhI Utare che. ahA ! meM kevuM utkRSTa sarjana karyuM ! A badhI mArI zaktino adbhuta prabhAva che. garvathI brahmAnI chAtI phUlI. temane potAnA sarjanano kepha caDyo. eTalAmAM dUra AvelA eka rastA para tenI najara paDI ane thaMbhI gaI ! brahmAe Aja sudhImAM badhAM prANIone sarjelAM paNa UMTone nahi. rastA para brahmAnI AMkha paDI tyAM be be UMTonI hAra cAlI jAya. UMTa para koi beTheluM nahi. paraMtu dareka UMTanI pITha para eka eka moTI peTI doraDAthI bAMdhelI, brahmAnA Azcaryano pAra na rahyo ! AvuM janAvara meM banAvyuM hoya ema sAMbharatuM nathI. jo ke AvuM kadarUpuM janAvara mAruM sarjana hoi zake ja nahi. A kyAMthI Ave che ane koNe banAvyuM te pUchavuM kone? UMTonI sAthe koi mANasa to che nahi, UgatI savArathI saMdhyA samaya sudhI UMTonI hAra to AvyA ja karatI, ane brahmA khAvuM, pIvuM bhUlIne A vaNathaMbhI satata UMTonI 64 vicAramaMthana
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAramALAne joI rahyA. eTalAmAM vAdaLAnA raMgane maLato eka bhavya pratibhAvaMta puruSa UMTa para beThelo jotAM brahmAjIe camakIne tene pUchayuM, alyA e bhAI ! pelAe brahmAjIne gaNakAryA nahi ne AgaLa cAlyA, brahmAjI bUma pADatA pADatA te UMTa pAchaLa doDyA, chevaTe pelA puruSe khUba zAMtithI Doka pheravatAM brahmA sAme joyuM. brahmAne enI najara e rIte tAkatI hatI ke jANe te enA lekhAM-jokhAM na leto hoya ? brahmAe pUchayuM : bhAI A badhAM janAvaro konAM che, ane tuM ene laIne kyAM jAya che. puruSe javAba Apyo, tAre enuM zuM kAma che. sAMja paDI gaI che mAre javAnI utAvaLa che. mAro samaya barabAda na kara. tuM mane oLakhato nathI, huM brahmA chuM A samagra sRSTi meM banAvI che paraMtu AvuM janAvara meM banAvyuM nathI, tenI mane mUMjhavaNa che jethI tuM mArA mananI gUMca ukala. pelA puruSe UMTa UbhuM rAkhyuM ane bolyo, le sAMbhaLa, A badhA ja janAvaro UMTo che. hajI brahmAne AvA UMTo banAvavAnI sattA maLI nathI. A UMTa para je eka eka peTI che te darekamAM eka eka brahmA che. "eka eka brahmA ?' brahmAjInI akaLAmaNa vadhI gaI. hA, darekamAM eka eka brahmA. A tamArI eka sRSTino eka eka brahmA che. zeSazAyI bhagavAna pAse hamaNAM ja phariyAda AvI che ke keTalIka sRSTinA brahmA abhimAnI thaI gayA che ane madamAM ne madamAM bhAna bhUlI gayA che. eTalA mATe bhagavAne mane hukama karyo che ke je sRSTino brahmA abhimAnI thaI gayo hoya to tene tyAMthI uThADI mUkI doraDAthI bAMdhI ahIM lAvavo ane tenI jagyAe peTImAMthI navo brahmA mUkavo. brahmA to vAtanI adha vaccethI ja dhyAnastha thaI gayAM hatA. pelA AdamIe calAvyuM. mane khabara maLyA che ke A sRSTino brahmA paNa... koNa sAMbhaLe, brahmAnA kAna to aMdara UtarI gayA hatA. badhI Indriyo nizcaLa hatI, garva ogaLI gayo hato. aMtarmukha brahmAnA haiyethI divyavANInAM spaMdano AvyAM, vicAramaMthana F
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ he prabhu huM tArA nAbhi kamaLamAMthI pedA thayelo tane ja vIsarI gayo, mane ThekANe lAvavA tAre keTalI mahenata karavI paDI. prabhu tAre zaraNe chuM. madhyaAkAzamAMthI caMdra jyAre zItaLa cAMdanI relAvI rahyo hato tyAre brahmAnuM dhyAna pUrNa thayuM, nirmaLa AMkho khUlI tyAre pelo puruSa, peTIo, UMTo kazuMya na maLe! aMdara ane bahAra mAtra zAMti ja zAMti. jainadarzanamAM madane sAtamu pApa sthAnaka gaNAvela che. cAritramohanIyakarma che. vivekarUpI cakSano madathI nAza thAya che. mada abhimAnanI asara mAnavajIvana samAja jIvana para paNa thAya che. huM pahoLo, zerI sAMkaDI jevo ghATa thAya che. bIjAnA ahaMkArano bhoga bananAra mAnavI, pote baLelo gAma bALe tema sAmAjika vyavasthAne chinnabhinna karavA prerAya che. parivArano mobhI, dhArmika ke sAmAjika saMsthAno vaDo jo ahaMkAra kare to te anyane anyAya kare che ane parivAra, samAja ke dharmamAM pradUSaNa phelAve che. garva gaLIne bhaktinA utkRSTa bhAvomAM pariName, garvathI pAcho pharI parama padanI prAptinI jhaMkhanA jAge to e samyakapuruSArtha svaparane kalyANakArI banaze. darzANapura nagaramAM darzANabhadra nAme rAjA prabhu mahAvIra pratye bahu bhaktibhAva dharAvatA hatA potAnA nagaramAM prabhu mahAvIra padhArI rahyA che tevA samAcAra maLatAM rAjAne vicAra Avyo ke atyAra sudhImAM koIe na karyuM hoya tevuM bhavyasvAgata mATe prabhunuM karavuM che. anya jAo karatAM caDiyAtA thavAno garvabhAva A yojanAmAM abhipreta hato. rAjA, lAva lazkara, kumAro, rANIo, hAthInI aMbADI sahita bhagavAnanuM sAmaiyuM karavA nIkaLyA. rAjAnA garvanI Indrane khabara paDI. teno ahaMkAra utAravA InTe potAnI labdhithI daivI sarjana karyuM. labdhithI evA hAthIo banAvyA, eka hAthIne pAMcaso sUMDha, eka sUDhamAM ATha daMtazULa, eka daMtazULa para ekaso ATha vAva, ekeka vAvamAM ekaso ATha kamaLa, eka eka kamaLane ekaso ATha pAMkhaDI, eka pAMkhaDI para batrIsa prakAranA nATaka devo karatA hatA. A joI rAjAne thayuM ke Indra, prabhunA darzana karavA jaI rahyA che. daivIzakti vinA AvuM divya sarjana saMbhavI na zake. nakkI mArA ahaMkArane utAravA indra A - | vicAramaMthana F
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ racanA karI che. AnI sAme mAruM svamAna kema jALavavuM. IndrathI UMcI zakti mArAmAM kaI ? ciMtana karatAM tene jaNAyuM ke Indra deva che. deva dhAre to paNa paMca mahAvrata dhAraNa karI sAdhuvrata grahaNa na karI zake, huM mAnava chuM. mAnava sAdhuvrata aMgIkAra karI zake, devo paNa sAdhune namaskAra kare, tethI mAre mATe A ja mArga hitakArI che. Ama vicArI rastAmAM bharasavArImAM paMcamuSTi lonca karI sAdhuveSa paherI prabhu pAse dIkSA laI sAdhunI pariSadamAM jaI besI gayA, Indra AvIne vaMdana karI kahyuM dhanya che. Apane huM ApanA tyAga ane saMyama pAse pAmara chuM. Ama kahI kSamA mAgI svasthAnake gayA. dazArNabhadra muninI dIkSA mATe, Indra nimitta banyA hatA eTale munie Indrane potAnA upakArI mAnyA ne sAdhanA karatAM karatAM sarva karmano kSaya karI mukti paMthe gayA. Ama garva gaLatAM jIvananI parama kalyANanI keDI sAMpaDI. jJAnIoe ATha prakAranA mada batAvyA che. jAti, kuLa, rUpa, baLa, aizvarya (lAbha), buddhi, lokapriyatA ane zratamada, Agama parAmarzioe ahaMkArane mAna kahyo che. mAnathI vinayano nAza thAya che. vinaya vinA vidyA AvatI nathI. yugapuruSa zrImadjIe kahyuM che ke mAna na hota to mokSa ahIM ja hota. laMkApati rAvaNe maMda karyo to tenI durdazA thaI, mada mRtyune AmaMtraNa Ape che. eka zilpIne jyotiSIe kahyuM ke agiyArasanA divase baporathI sAMja sudhImAM yamadeva tane levA Avaze. A samaye tAruM mRtyu nizcita che. agiyArasanA divasa sudhImAM teNe potAnA jevI hUbahU daza pratimAo banAvI ane te divase yamadeva levA AvyA. eka sarakhI agiyAra pratimAo joI yamadeva daMga thaI gayA. zuM karavuM? thoDA aTakyA ane pachI ekAeka bolI UThyA, AmAM eka bhUla rahI gaI che ! mArI bhUla ? hoya nahi! zilpI bolI UThyo, yamadeve kahyuM, bhAI tArA ahaMkAre tane chato karyo. Ama ahaMkAre mRtyune nimaMtraNa ApyuM. ne vicAramaMthana = 1 67 F
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAhubali sAdhu banyA pachI bhagavAna RSabhadevane aSTApada para vaMdana karavA cAlyA... muMjhANA ne aTakyA... vicAre che ke bhagavAnane vaMdana karavA sAthe sAdhubanelA nAnA bhAine vaMdana karavA paDaze mATe pAchA vaLyA jaMgalamAM khUba dhyAna dharyuM. baheno brahma ane suMdarIe bhagavAna pAsethI jANyuM ke aMhakAranA vAdaLe bAhubalinA kevaLajJAnanA sUryane DhAMkayo che. brAhma suMdarI bAhubali pAse jaine vAta kare che sAdhvI bahenonI marmavANI sAMbhaLI bAhubali muni aMhanA gajarAja parathI heThA utare che tevAja karmanA AvaraNo tUTe che. AcArya yazovijayajI kahe che ke mada jvara che ati Akaro. madano A tAva caDe tyAre je te kSetranI mahAna saphaLatA prApta karanAra vyaktinA bAhya tema ja AMtara vaibhavanuM smaraNa karatAM mada jvara caDaze nahi ane ladhutAbhAva aham sAme cokiyAta banI aDIkhama Ubho raheze. 68 vicAramaMthana
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIvALI parvane sAMkaLatI kathAno saMketa dhanaterasathI bhAIbIja sudhInA pAMca parvonA samUhane ApaNe dIpotsavI parvarUpe ujavIe chIe. be varSanA saMdhikALanuM parva eTale dIvALI. vItelA jUnA varSane vidAya ane nUtanavarSanA svAgatano parvasamUha eTale dIpAvalI. bhagavAna mahAvIrano aMtima kALa, nirvANasamaya have najIka che ema jANI keTalAya dezanA rAjAo terasanI saMdhyA samaye, bhagavAnanA darzana karavAnA bhAvathI pAvApurI nagarInA sImADe potAnA rasAlA sAthe ekatra thayA. gorajanA samaye vagaDAmAMthI carIne gAyo pAchI AvI rahI hatI. sAme moTI saMkhyAmAM mANasonuM ToLuM joI gAyo bhayabhIta banI nAsabhAga karavA lAgI tethI te divasane "dhaNaterasa' paNa kahevAya che. - bhAratIya saMskRtimAM gAyane mAtA gaNavAmAM Ave che ane A divasathI gAyonA dhaNanI pUjA karavAnI paraMparAnI zarUAta thaI. dhana - lakSmInI pUjA karavAne kAraNe dhanaterasa kahIe chIe, paraMtu te samayanA bhavyajIvoe to tIrthakaranA samavasaraNamAM temanI nizrAmAM terasane dhanya terasa" banAvI dIdhI. laukikaparvonAM saMdarbhe Aso vada caudazane "kALI caudaza' kahe che rAtrinA devone vazamAM levA tAMtriko maMtrasAdhanA kare che. bhautika svasukha mATe parapIDana karI sAdhanAno durupayoga karanAranI AvA amAnuSI kRtyane kAraNe durgati thAya. paraMtu sAdhanA dvArA prApta karelI vidyAno kalyANamaya upayoga kALI rAte paNa mAnavatAnA ajavALA pragaTAvaze. bhUtAnanI dakSiNe AvelA AsAma sudhInA pradeza, prAgajyotiSa kSetra tarIke jANIto hato. ahIM narakAsura nAme duSTa rAjA prajAne raMjADato hato. teNe soLa hajAra = vicAramaMthana = 69 =
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjakanyAone potAnA mahelamAM keda karI hatI. satyabhAmAe A strImukti abhiyAnamAM potAne sahakAra ApavA zrIkRSNane vinaMtI karI. rathamAM satyabhAmAM AgaLa ane zrIkRSNa pAchaLa, yuddha thayuM. caturdazIne divase narakAsurano nAza thayo tethI A divasane naraka caturdazIrUpe paNa oLakhe che. A divase zramaNa bhagavAna mahAvIre soLa prahara sudhInI aMtima pravacanazreNIno prAraMbha karyo hato. tethI A divasane "rUpa caturdazI' rUpe paNa oLakhavAmAM Ave che. A divasomAM bhagavAnanI e divyadezanAne AtmasAt karIe to; aMtaranA aMdhArA ulecAze, mithyAtvanI kAlimA jaze ane caumukhIdIpa jevuM samyakatvanuM rUpa pragaTaze. bhAratIya saMskRtinA lokaparvomAM dIpAvalI mahAparva che. bhAratavarSanA lagabhaga badhA ja loko, varNo prAMta ane bhASAnA bheda vinA, divALI parva ujave che. yugapuruSa zrIkRSNano narakAsura para vijaya, maryAdA puruSottama zrIrAmano rAvaNa para vijaya, lokapriya rAjA vikramAdityano zako ane hUNo para vijaya, Ama divALInA parvo pAchaLa A vijayagAthAnI kathAo saMkaLAyelI che. je AsurI zakti para devIzaktinA vijayanuM pratIka che. | divALInI rAtrinA pAchalA pahore bhagavAna zrI mahAvIranuM nirvANa thayuM. potAnA AtmA para rahelA kaSAyo ane karmo para vijaya meLavI, prabhunI Atmajyoti paramAtma prakAzamAM vilIna thaI gaI. tIrthakara bhagavAna potAnI jAta para meLavelA | vijayane pUrNa vijaya gaNe che. bhagavAnanA mokSAgamanane kAraNe temanA dehI caitanyano dIpaka vizvacetanyanI jyotamAM vilIna thavAthI, pAvApurI nagarImAM aDhAra dezanA gaNarAjAoe dravya dIpaka pragaTAvyA ane divALI parva thayuM. baLIrAjA eka Adarza rAjA hatA. jIvahiMsA, surApAna, vyabhicAra, corI, vizvAsaghAta jevAM dUSaNo tenA rAjyamAM na hatA. baTuka brAhmaNa svarUpe zrIkRSNae sADAtraNa DagalAM pRthvI mAgI. vAmanamUrti bhagavAnanA virATa svarUpane rAjAe sarvarava arpaNa karyuM. tenI pAvana smRtirUpa traNa ahorAtra tahevAronuM Ayojana viSNu dvArA thayuM. te parvotsava divALI rUpe oLakhAyA. = 90 70 F | vicAramaMthana E
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ zako ane hUNo paranA vijaya bAda paraduHkhabhaMjana rAjA vIra vikrame garIbone zAhukAranI zoSaNakhorIthI mukta karyA. vepArIone ane kheDUtone potAnI Avaka ane upajanA mahesUla bharavA jaNAvyuM. te divasa, divALIno hato. tyArathI paraMparAgata rIte divALInI rAtre AkhA varSanA dhaMdhAnI levaDa-devaDanA hisAbo samApta karI navA varSa mATenA copADAonuM pUjana karavAmAM Ave che. have to sarakAre nANAMkIya varSano aMtima divasa aMgrejI mArca mahinAnI ekatrIsa tArIkhano nakkI karyo jethI copaDApUjana mAtra vidhi pUratuM ja rahI gayuM. copaDApUjana dvArA ApaNe AvI rahelA nava varSa mATe kuberajIno bhaMDAra, dhannAzAlibhadranI ridhdhi ane kyavannA zeThanA saubhAgyanI AzA sevIe chIe. sAthe sAthe kuberajInA tyAga ane zAlibhadranA dAnabhAvanuM smaraNa karavuM joIe. ApaNe divALInA divase paramAtmAne prArthanA karIe ke ApaNA copaDAmAM hiMsA, zoSaNa ke anaitika dhaMdhA dvArA thatAM Avaka ke naphAnuM koIpaNa khAtuM na khUle. ahIM nyAyasaMpannavezavanI pavitrabhAvanA abhipreta che. AtmaguNa pragaTe tevAM sukRtyanA khAtothI jIvanano copaDA bharAI rahe. A parva mAnavIne mRtyunA saMketano saMdeza Ape che. jema varSanA aMta divALI tema jIvanano aMta mRtyu. divALI pachI navuM varSa, tema mRtyu pachI navajIvana. Ama dIpotsavI e mRtyano utsava. mRtyu paranI zraddhAnuM parva che. jIvanamAM sarajAtI navI AzAnA svAgatano parvasamUha che. ullAsa ane umaMga sAthe navA varSanA prabhAte abhinaMdanonI Apale thAya che. navA dhAnyamAMthI vividha mIThAI banAvI prathama e miSTa nevedya thALI annakUTa rUpe prabhune dharIe chIe. divALInI rAtrinI aMtima kSaNomAM bhagavAnamahAvIranA paTTaziSya gaNadharagautamanA jIvanamAM prabhu pratyenA "rAga'ne sthAne "vItarAgatA' pragaTI. teoe ajJAnanA aMdhArA ulecI kevaLajJAnano dIpaka pragaTAvI divALInA parvane AtmaprakAzanuM jyotiparva banAvI dIdhuM. kevaLajJAnanI pAvana smRtinI e pratipadA (ekama)ne "gautama pratipadA' nUtana varSa rUpe ujavIe chIe e ApaNA jIvanamAM nUtanajJAnanA abhyadayanuM svAgata kare. vicAramaMthana 71 =
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAI-bahenanA divyapremanI jhAMkhI karAvatuM parva eTale bhAIbIja. bhAIbahenano saMbaMdha anAdino udaya sahaja ane sArvabhauma che. nirvikArI, niSkAma ane pavitra che. A divase yamarAja, bahena yamunAne ghare jamavA jAya che. yamarAja prasanna thaIne bahenane varadAna mAgavA kahe che, yamunA varadAna mAMge che, "je koI bhAI AjanA divase potAnI bahenane tyAM jaI jame ane bhAIbahena baMneno nirmaLa premano bhAvataMtu jaLavAI rahe tenuM apamRtyu na thAya' yamarAje tathAstu kahI bhAIbIjanI maMgaLa rAte bahenanA bhAvapUrNa para moMghA varadAnanI mahora mArI. phAdhara vAlesa kahe che ke 'strI mAtramAM bahenanuM svarUpa jovuM. badhI strImAM vaselI bahenane vaMdana karavuM. te A parvano saMdeza che.' parastrI tarapha nirmaLa bhAvanAthI pavitra dRSTithI jovuM evo bhAI-bahenano dharma baLe tenuM naitika apamRtyu na thAya. nirdoSa nikhAlase jIvanamAM vAsanA jAge to bhAvamaraNa thAya. bhAI-bahenano prema pavitratAno saMskAra che. A bhAvanA brahmacaryanI sAdhanAno pAyo che. bhAIbIjanA divase bahenanA pavitra hAthe bhAInA kapALa (bhAla) para karela cAMdalo (tilaka) zaMkaranA trIjA netranI jema bALIne bhasma karI nAkhe che. bhAIbIjano cAMdalo manuSyanA kAmavijayanuM vijayatilaka che. A bhAIbIjanA parvanA divase Adarza bhAI-bahenonuM pAvana smaraNa karI vaMdana karIe. RSabhadeva bhagavAnanA putra bharata ane bAhubalinI baheno brAhmI ane suMdarI bhAIbahenanA ucca AdhyAtmika saMbaMdhanuM Adarza udAharaNa che. zrI kRSNa draupadInAM cIra pUrI bhAI-bahenanA nirvyAja saMbaMdhane dharmanI utkRSTabhUmikA para mUkyo. rAjA azokanA putra-putrI mahendra ane saMghamitrAe bhAIbahenano dharma-prabhAvanAno sahiyAro prayAsa bauddha dharmanA ItihAsamAM amara banI gayo. bhagavAna mahAvIranA nirvANa pachI virahathI bhAI naMdIvardhana, ArtadhyAna, rudana kare che. bahena sudarzanA bhAIne potAnA ghera laI gayA. te divase bIja hatI. 72 vicAramaMthana
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ sudarzanAe bhAIne pratibodha Apyo. rAga ane mamatvabuddhi ochI karAvI moha upazAMta karAvyo, vairAgya bhAva jagADyo. tethI naMdIvardhana paNa mahAvIranA mArge cAlavA taiyAra thaI gayA. Ama bhAIbIja e bhAI-bahenanA nirmaLa snehanA paritoSanuM parva banI gayuM. deva sAme annakUTa bharavAnI bhavyatA sAthe, sukhasaMpajA lokonI sahAyathI daridranArAyaNa divALI ujave to A parvotsavanI divyatA vadhe che. jJAnIoe to A divasomAM gharanI sAphasuphI sAthe deharUpI gharamAMnA karmarUpI jALAM sApha karavA jaNAvyuM che. mAtra rAvaNanA pUtaLAne bALI vijayAdazamI ujavavAthI kazuM nahIM vaLe. rAvaNane dasa mAthAM hatAM, ahaMkArane hajAra mAthAM che. aMtaramAM paDelA ahamUne bALIne bhasma karIzuM tyAre bhItaranA ahamane darzana thaI zakaze. gharanA AMgaNAmAM raMgoLI pUrI, dIpamAlA pragaTAvI mAtra divya divALI na ujavatAM, AtmagharamAM samakitanA sAthiyA pUrI jJAnanA dIpaka pragaTAvI bhAva divALI ujavIe, e ja dIpAvalIno saMdeza che. ApaNA saumAM divALInI bhavyatA sAthe divALInI divyatAnuM avataraNa thAya tevI parama samIpe prAMjala prArthanA. = vicAramaMthana 73
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhUtitI zikSA ja uccattama zikSA che prabhAta thatAM ja tapovanamAM agamya cetanAno saMcAra thato. vRkSo para hIMcakA khAtAM pakSIo kilakilATathI AkhAe tapovanane sabhara karI de. gurujInI kuTIramAMthI vasaMtatilaka chaMda para savAra thaIne Avato bhaktAmara stotrano dhvani bhagavAna RSabhadeva prati, bhaktino siMdhu laherAvI vAyumaMDaLane pAvana karI rahyo hato. pachI chAtro dvArA samUhamAM madhura kaMThe gavAtI ratnAka25ccIzI aMtaranA pApone haNanAra prabhune ardha pradAna karavA mATe cUMTAyelA zabda phUlonI AlocanAnI mALA banI jatI hatI. svAtinAM jalabindu jhIlavA cAtaka jema Atura hoya teTalI ja utkaMThAthI ziSyo gurunI vANI jhIlavA taiyAra hatA. kAlu mAchalInA moMmAM svAtinuM eka biMdu paDe to motI banI jAya. ahIM pratyeka ziSyanuM jijJAsu haiyuM kAlu mAchalInI moMphADa banavA tatpara hatuM. sadgurunI vANInuM eka mAtra biMdu samakti motImAM pariName tema hatuM. tethI ziSyo tene jhIlavA tatpara hatA. vinayadharmanA saMdarbhe gurudeva, guru ziSyanA saMbaMdho samajAvI rahyA hatA. uttarAdhyaya sUtramAM kahyuM che ANA dhammo ANAe tavo tathA ANAnidese kare AjJA eja dharma, AjJA eja tapa. gurudevanI AjJAne vinayavAna ziSya kai rIte samaje? gAthAmAM AgaLa bahu ja mArmika vAta kahI che. 'igiyAgAra saMpanne' 74 vicAramaMthana
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ vinIta ziSya e che ke je iMgita mAtrathI gurudevanA bhAvo jANI jAya. gurue kahevuM na paDe ke A kara, A na kara mAtra AMkhanA izArAthI samajI jAya. tyAMthI AgaLa vadhIne mAtra gurudevanI AMkho vAMcIne ziSya gurujInA bhAvo tenI manodazA jANI le, gurunI game tevI AjJA zraddhAthI ziromAnya, guru AjJAmAM zaMkA na jAge to ja hitazikSAnI pAtratA pragaTe. gurujIe AruNi, upamanyu, satyakAma jaiminI, karNa, ekalavya gaNadhara gautamajI jevA ziSyonA prasaMgonI vAta karatAM karatAM hitazikSAne pAtratAnI eka preraka vAta karI. rAjAe potAnA mahelamAM sarasvatI pUjanano mahotsava karyo hato. A utsava para gurujIne AmaMtraNa ApyuM hatuM.gurujI padhAratA rAjAe potAnA putra rAjakumArane gurujIne vaMdana karavA kahyuM ane pachI gurujIne kahyuM ke Apa mane A kumAranI zikSA aMge mArgadarzana Apo. Ama to mane IcchA che ke ApanA gurukulamAM AvIne te zikSA grahaNa kare paraMtu A amArI pAchalI, umaranuM eka mAtra saMtAna hovAthI rANIne putra moha vadhu che te kAraNe tene Apa ahIM ja bhaNAvavAno prabaMdha karo to vadhu sAruM. gurujIe kahyuM ke, he rAjana! "tame mAThuM na lagADatA paraMtu AMgaNe koI bhadra puruSa Ave tyAre tamAre rAjakumArane kahevuM paDe ke gurujI AvyA che tene vaMdana kara!" e rAjakumAramAM vahevArika vivekajJAnanA abhAvane pradarzita kare che. A saMjogomAM te ghare bhaNIne rAjyanI dhUrA saMbhALI zake te zakya nathI mArA mata pramANe gurukulavAsano svIkAra tenA mATe hitakara che. aMte rAjAe kaThora nirNaya lai rAjakumArane dasa varSa mATe gurukuLamAM mokalyo gurukuLanA niyamo kaDaka hatA. dasa varSa sudhI ghare na AvI zakAya. vidyA abhyAsa sivAya gurukuLanA kAma karavAnA, varSe ekaja vAra parivArajanone AzramamAM AvIne kumArane maLavAnI chUTa hatI. ne vicAramaMthana - 1 75 _F S5
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ jotajotAmAM dasa varSa pUrA thaI gayA. aMtima divase dIkSAMta pravacana bAda ziSyone vidAya ApatI vakhate gurujIe AjJA karI ke rAjakumAranA khullA vAMsA para netaranI ekavIza soTI mAravI. rAjakumArane vAMsAmAM ekavIza netaranI soTI mAravAmAM AvI pIDAane vedanAthI rAjakumAranI AMkhamAM AMsu ubharAI AvyA. rAjA-rANI rAjakumArane levA AvyA. rAjakumArano raDamasa cahero joI vyathita thayAM. paraMtu guru sAme kazuM bolyA nahi. - rAjakumAra mahelamAM AvIne vicAra kare che. mArA kazA vAMka gunA vinA mane ekavIza netaranI soTI mAravAnI gurudeve kema sajA karI? temaNe vyathA ane vedanA chUpAvI rAkhI. guru para vizvAsa hato eTale kazuM na bolyo paNa vinA aparAdhe maLelA daMDanA vicArathI te du:khI thaI jato. rAjA-rANIe tenI pIDAnuM kAraNa pUchyuM prathama to kumAre kazuM na batAvyuM paraMtu kumAranA snAna karavA jatI vakhate rANIe rAjakumAranA vAMsAmAM soLa uThelA joyA to khUbaja AgrahapUrvaka satya jaNAvavA kahyuM tyAre kumAre badhI vAta karI. rANIe krodhathI lAlacoLa thaI rAjAne phariyAda karI ke vinA aparAdhe mArA putrane mAravA badala gurune phAMsIne sajA karo. gurujIne darabAramAM teDAvyA ane rAjakumArane netaranI soTIo mAravAnuM kAraNa pUchyuM. gurujIe rAjA samakSa eka DAyarI dharI ane kahyuM ke A DAyarImAMthI Apane kAraNa maLI jaze. DAyarImAM dasa varSanA dareka chAtranA prasaMgo tenI zikSA-dIkSA-bhUlo-prAyazcitta, pAritoSika pragati vagere dareka vigatonuM vistRta varNana karavAmAM AvyuM hatuM. je divase rAjakumArane sajA ApavAmAM AvI hatI te divasanA pRSTha para gurujIe lakheluM - 76 vicAramaMthana
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ "rAjakumAra tejasvI che, kuzAgrabuddhi dharAve che. badhI vidyAmAM nipuNa thaIne Aje AzramamAMthI vidAya lai rahela che. mahArAjAe gata sarasvatI pUjana mahotsavamAM eka be varSamAM saMnyAsa levAnI bhAvanA-icchA pragaTa karI hatI. eTale TUMka samayamAM rAjakumAra rAjapATa saMbhALavuM paDaze. rAjakumArane bAkI to badhI zikSA ApI che. paraMtu niraparAdhIne zikSA ke sajA karavAthI tenA mana para zuM vIte che te anubhava karAvela nathI. rAjagAdI grahaNa karyA pachI nyAyano sarvoccadevatA rAjakumAra ja haze. tethI tenA hAthe anyAya na thAya, niraparAdhIne sajA na devAya jAya mATe tenI pITha-vAMsA para ekavIza soTI mAravAnI sajA karavI paDI. A sajA karatAM mane paNa atyaMta du:kha thAya che. paraMtu A rAjakumArane nyAyI rAjA banAvavA mATe A sivAya mArA mATe anya koI rasto na hato. prabhu! rAjakumAranuM kalyANa karaje!" gurujIe lakhelI DAyarInuM pAnuM vAMcatA rAjA samajI gayA ke anubhUtinI zikSA ja uccattama zikSA che. sajaLanayane rAjAe gurucaraNamAM vaMdana karyA. tapovanamAM gurujInuM pravacana pUrNa thatAM, vinayadharma ane hitazikSAnI pAtratA para ciMtana karatAM karatAM ziSyo potapotAnI kuTira tarapha gayA. naliyAmakana = vicAramaMthana =
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAkAhArIo mATe samaya ciMtana kanjhayumarakera ane grAhaka surakSAvALAo satata kahe che ke grAhaka surakSAmaMDaLo ane nAgarikonI saMsthAnA pratinidhio dvArA ochAmAM ochuM varSamAM be vAra hoTalanA rasoDAonuM saraprAIjha cekIMga thavuM joIe A pokAra myunisIpAliTI ane rAjyasarakAranA baherA kAne satata athaDAyA kare che. bakulabhAIne hoTalonI samagra vyavasthAmAM kAMIka viziSTatA lAge che "eka hoTalamAM satata karoLiyAM jALAM bAMdhatA hatA. ane e jALAmAMthI kaMInuM kaMI dALamAM paDatuM ene kAraNe dALa viziSTa banatI ema ame sAMbhaLeluM. A AkhI ja prakriyA nAjuka che, enI cakAsaNI enI taratapAsa karavI zakya nathI. karavA jazo to svAda gumAvazo. eka hoTelanAM phAphaDA-caTaNI sarvottama gaNAtAM. emAM caTaNInI phormyulA evI hatI ke somavAranI caTaNImAMthI je vadhe te maMgaLavAranI caTaNImAM naMkhAtuM, maMgaLavAre je vadhe te budhavAranI caTaNI banAvavAmAM vaparAtu, budhavAre je vadhe te... pariNAme ravivAranI caTaNImAM judI judI kakSAnI sAta caTaNIonuM mizraNa thatuM! have A svAdanA ajoDapaNAne biradAvyA vinA tame bIjuM zuM karI zako? A meghadhanuSya caTaNI ravivAre khalAsa thaI jatI." vartamAnapatronA ahevAla pramANe hoTela enDa phUDa sarvisIjha InDiyAnA adhyakSa mInAkSI agravAle muMbaInI hoTalonI svacchatA vize AkarI TIkA potAnA ahevAlamAM lakhI che. "muMbaInI hoTalomAM ArogyanuM dhoraNa barAbara sacavAtuM nathI. rasoIyAo khullA zarIre nAnI caDDI paherIne rasoI banAvatA hoya che ane jo koI kapaDAM pahere to te khUba gaMdA hoya che, parasevo vAnagImAM Tapakato hoya che. rasoInAM vAsaNo ane pANI paNa svaccha hotA nathI. moTAbhAganI hoTalomAM vAMdA-garoLI ane uMdarono upadrava hoya che. muMbaI mahApAlikA pAse phakta 250 phUDa InspekTaro che. je ghaNA ochA kahevAya. A InspekTaro rasoDA sudhI pahoMce te pahelAM temanA gajavAmAM "vajana" = 78 = vicAramaMthana =
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDI jAya che. hoTalomAM AganA akasmAto paNa thAya che. Aje muMbaImAM ADedhaDa-rokaToka vagara binadhAsta hoTalano dhaMdho "dhUma'' cAlI rahyo che. AvI hoTalanA rasoDA joyA pachI 10 mAMthI 8 mANaso maphata paNa hoTalamAM jamaze nahi. evo dAvo'' ahevAlamAM karavAmAM Avyo che. cokhkhAI, jayaNA (jatanA) ane viveka ApaNane mAMdagI ane pApakarmanA anubaMdhathI bacAve che. jJAnIoe kahyuM che ke jevuM anna tevuM mana ane jevuM mana tevuM jIvana. satpuruSo ane RSimunioe potAnI viziSTa jJAnazakti ane vaijJAnika pratibhAthI sAttvika ane ucca saMskAramaya jIvana jIvavA zuM khAvuM ane zuM na khAvuM e aMgenA vidhi niSedho jaNAvyA che. A AryabhUminA mAnavIone AryabhUminuM ja anna anukULa Ave. anArya bhuminA tAmasa bhojana ApaNane anukULa na Ave. asahArane pariNAme dehasta saptadhAtuo ane aMtaHstrAvI graMthiomAM rAsAyaNika parivartana thAya che. tenAthI zArIrika ane mAnasika viparIta asaro thAya che. mananuM cAMcalya, cittavikAra, kaSAya Adi bhAvo jevA ke krodha, IrSA, prakopa, lAlasA, nidrA, prema ItyAdi vikRtithI manuSya bahArathI ane aMtaramanathI khaLabhaLI uThe che. sAMprata kALamAM vadhumAM vadhu vaiSNavo ane jaina mATenI zAkAhArI vAnagIo sulabha bane te AvakAradAyaka che. sAttvika bhojana tana ane manane nIrogI rAkhavAmAM sahAyaka thAya che. hoTala, resTorAM, roDa paranI bahAranI vAnagIo zudhdha ane sAttvika na ja hoya. anivArya saMjogomAM bahAra jamavAnuM thAya to zAkAhArIo zAkAhArI resToromAM ja bhojana le te hitAvaha che. IMdauranA zAkAhArI gRhastha nItina sonIne anivArya saMjogone kAraNe TUMka samaya mATe eka resTorAMnA menejara tarIke pIDAjanaka kAmagIrI bajAvavI paDelI. A anubhavanuM temaNe 'anadekhA sarca'mAM bayAna karyuM che. vicAramaMthana 20
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ teo potAnA lekhamAM jaNAve che ke "mane A anubhava Apa sudhI pahoMcADavAnuM eTalA mATe jarUrI lAgyuM che ke je loko zAkAhArI ane mAMsAhArI vAnagI pIrasatA resTorAMmAM mAtra zAkAhArI vAnagI jame che ane mAne che, ke ApaNe saMpUrNa zAkAhArI bhojana grahaNa karyuM to e bhUlabharelI mithyA mAnyatA che, eka bhrama mAtra che." temanA mate dareka resTorAMmAM traNa vibhAgo hoya che. eka tandura sekzana, bIjuM InDiyana sekzana ane trIjuM cAyanIjha sekzana. taMdura (sekzana) vibhAgamAM zAkAhArI ane mAMsAhArI banne prakAranI bhojanasAmagrI taiyAra thAya che. taMdurI roTInI sAthe nAnano loTa paNa taiyAra karavAmAM Ave che. jene phulAvavA narama ane svAdayukta banAvavA mATe IMDAno upayoga karavAmAM Ave che. je Tebala taMdura rasoIyA pAse hoya che te eka ja Tebala para roTalInA loTa sAthe mAMsAhArI sAmagrI paNa e ja Tebala para rAkhavAmAM Ave che. jyAre mAMsAhArI taMdurI vAnagI banAvavAmAM Ave che tyAre pahelA tenA para mAkhaNa ke telanuM mizraNa lagADavAmAM Ave che tene mATe eka DabbAmAM mAkhaNa ke telanuM mizraNa bharIne rAkhavAmAM AveluM hoya che. kapaDuM viMTALela lAkaDAnI eka dAMDI A mizraNamAM jhaboLI, A mizraNa taMdurI cIkana para lagADavAmAM Ave che ane A ja lAkaDI zAkAhArIo mATenI nAna ke roTI para lagADavAmAM paNa upayogamAM levAmAM Ave che. koIpaNa taMdurI DIza, panIra TIkkA ke panIra phudInA banAvavA mATe lokhaMDanA saLiyAno upayoga karavAmAM Ave che. mAMsAhArI vAnagIo banAvavA mATe, A ja saLiyAono upayoga karavAmAM Ave che. zAkAhArI ane mAMsAhArI vAnagI banAvavAnuM badalatI vakhate A saLiyA dhovA ke sApha karavAnI tasadI rasoIyA lagIre letA nathI. = 80 F ne vicAramaMthana =
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAkhaNa lagAvela taMdurI vAnagI para masAlo lagAvavAmAM Ave che je eka moTA khullA vAsaNamAM rAkhavAmAM Ave che. vAnagI zAkAhArI hoya ke mAMsAhArI vArApharatI eka ja vAsaNamAM masAlo lapeTavAmAM Ave che. resTorAMnA kIcanano bIjo vibhAga IMnDiyana sekzana che. A bhAratIya vibhAga rasoDAno evo hisso che jyAM be bhaThThIo pAse be Tebala bAjubAjumAM rAkhelA hoya che. Tebala para rasoI mATenI kAcI sAmagrI mAvo, panIra, dUdha, dahIM, krIma rAkhela hoya che. e ja Tebala para sAthe IMDA, mAchalI, cikana jevI mAMsAhArI sAmagrI paNa rAkhavAmAM Ave che. bhaThThInI pAse badho masAlo rAkhavAmAM Ave che, jo koI orDara Ave ke je te zAkAhArI hoya ke mAMsAhArI, rasoIyA banne prakAranI vAnagI banAvavA mATe ekha ja phrAyapaeNna (tavalu) ane camacAno upayoga kare che. cIkAzavALA camacA ke phrAyapAna dhovA mATe bAjumAM rAkhelA tapelAnA pANIno upayoga karI e pANI pAchuM tapelAmAM ja nAkhe che. zAkAhArI ane mAMsAhArI vAnagIvALA camacA, vAsaNovALu pANI, dALane pAtaLI karavA mATe ke grevI banAvavA mATe upayogamAM levAya che. resTorAMnA kicanano trIjo vibhAga cAyanIjha sekzana che. A vibhAgamAM mukhyatve be bhaThThI hoya che. sAIDa Tebalapara badhI ja kAcI mAla-sAmagrI sAthe rAkhavAmAM Ave che. spriMga rola para IMDAnI jardI cIpakAvavAmAM Ave che, cIlI panIra ghola ane maMcuriyanamAM paNa IMDAno upayoga karAya che. sUpamAM ke grevInI koI vAnagI banAvavAmAM je pANI vAparavAmAM Ave che te cikanasToka hoya che. cikanane je pANImAM ukALavAmAM AvyuM hoya tenA bacelA pANIne cikanasToka kahevAmAM Ave che. taLavAnI eka ja kaDAImAM vArApharatI zAkAhArI ane mAMsAhArI vAnagI taLavAmAM Ave che. vicAramaMthana 81
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAka samAravAnA sTenDa cAku-charI vagere sAdhano dhoyA vinA banne prakAranI vAnagI mATe vaparAya che. prIjharavezana mATenA DIpa phrIjhamAM banne prakAranI vAnagI sAthe ja rAkhavAmAM Ave che. eka ja rasoIyo hAtha dhoyA vinA ja mAMsAhArI vAnagI banAvyA pachI turta ja zAkAhArI vAnagI banAve che. hoTala ke resTorAM bhale te nAnI hoya ke moTI paraMtu jyAM zAkAhArI-mAMsAhArI (veja-nonaveja) eka ja sAthe hoya tyAM AvuM banavuM sahaja saMbhavita che. AvI resTorAMmAM jamIne koI eka vyakti ema mAne ke meM zAkAhArI bhojana lIdhuM to te naryo bhrama che. hoTala eka vyavasAya che dharmAnuzAsana nathI. jethI hoTala mAliko zAkAhArIonI dhArmika bhAvanAnI mAvajata kare te apekSA ucita nathI. zAkAhArIoe AvI resTorAMnuM pANI sudhdhA pIvuM varjya hovuM joIe. zAkAhArano vicAra ane AcAra mAtra peTa bharavA mATe nahi paraMtu lohInI nadIo baMdha karavA mATe che. krUratAne badale vAtsalya prema ane karUNAnA saMskAra mATe che. vyaktigata ane kuTuMba jIvananI sukhazAMti mATe che. vartamAna jIvana samAdhimaya banAvavAne ane parilokika hitane mATe che. 82 vicAramaMthana
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvadharmasamabhAva bhAratanI bhUmine dharma ane AdhyAtmikatAnuM piyara gaNavAmAM Ave che! mAnavajIvanamAM dharmanuM ghaNuM mahattvanuM sthAna che. vizvamAM bhAgye ja evo koI pradeza haze jyAM eka athavA bIjA prakAranA dharmanuM pAlana na thatuM hoya. dharma vinAnA mAnavajIvananI kalpanA zakya nathI. AjanA vaijJAnika yugano mAnavI potAne nAstika tarIke oLakhAvavAnI svataMtratA darzAve che te kharekhara svataMtratA ke navInatA nathI, zraddhAnuM sAcuM avalaMbana ene prApta thayuM nathI tethI e lAcArIthI AvuM bolato hoya che. kavizrI suMdarame yathArtha kahyuM che: "vizvanA sau bAga sukAze, ane sUrya zazInA dIpa bujhAze; paNa aMtaranA valakhAM tAre arathe, baMdha na thAze rAma, tuMhI, tuMhI." A rIte dharma ke IzvaranI zodha, mAnavInI sanAtana zodha che. "sAdhanA nAma anekatA" e mujaba IzvaraprAptinA bhinna bhinna mAge che. koI paNa eka dharma ja zreSTha che ane anya dharmo enI tulanAmAM nabaLA che, AvI adhUrI-ekAMgI, jaDa mAnyatAmAMthI ja eka dharma ane bIjA dharma vacce saMgharSa, vera-virodha, bhayaMkara jhaghaDA ane saravALe mAnavajAta mATe azAMti UbhI thaI che. vizvano koI paNa dharma sanAtana jIvanamUlyo, uttama nIti-niyamo, satya ane ahiMsAnA, vizvakalyANanA uttama AdarzathI vimukha che nahIM, hoI zake nahIM. jagatanA koI paNa dharmanuM aMtima lakSya to - mAnavImAM rahelA doSone - aMdhakArane dUra karI, guNanuM gaurava karI, enA guNano vikAsa thAya ane aMdhakAra dUra thAya e ja hoya che. dharmane nAme jaDatA, aMdhazraddhA, jhanUna ane dharmAdhatA ke jehAda jagAvIne A dharatI paranA mAnavajIvanane duHkhamaya banAvavAthI koIne sukha maLe ja nahIM. ne vicAramaMthana F 1 83 =
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma to punitatattva che, yugayugathI, alagaalaga, rIte lokakalyANanI uttama pravRtti dharma karI rahela che. samAjanuM dhAraNa, poSaNa ane satyasaMzodhana dharma karyuM che. alaga alaga samaye dharma-saMsthApakoe ane dharmaguruoe mAnavajAtine sanmArge vALavA mATe apAra kaSTo sahana karyA che - balidAno ApyAM che. sarvadharmasamanvaya, sarvadharmasahiSNutA tathA sarvadharmasamabhAva AjanA yuganI sauthI mahattvanI jarUra che. dharmasamanvayano artha suMdara guNono samanvaya che. A samanvayathI mAnavI kema unnata bane, sAcA arthamAM mAnava bane e ja pradhAna uddeza che. sarvadharmasahiSNutAmAM, bAhyasahiSNutA ane udAratA tathA vyApaka svarUpe badhA dharmono svIkAra karavAnI dRSTi rahelI che, paraMtu sarvadharmasamabhAva, ApaNI pAsethI anya koI paNa dharma pratye vizeSa bhAva, manathI paNa udAratA ane vizALatA dharAvavAnI apekSA rAkhe che. A apekSA pUrI thAya e mATe badhA dharmono udAratAthI, samabhAvathI, AdarathI abhyAsa karavo paDaze ane e abhyAsane aMte je navanIta prApta thaze te ApaNI dharma vizenI samajaNane saMpUrNa banAvI ApaNane sAcA arthamAM dhArmika banAvaze. sAMpradAyika saMkucitatA dUra thaze ane vizvadharmanI kalpanA sAkAra thaze. koI paNa vyakti janma letAM pahelAM dharmano svayaMvara karIne janma letI nathI. paraMtu je dharma ene vArasAmAM maLyo che eno garva karavo ke mAro ja dharma zreSTha che ane bIjAno nahIM, emAM mithyA abhimAna che, garva che. AvI miththAmAnyatAnuM khaMDana sarvadharmasamabhAvathI ja zakya banI zake. sAMpradAyika kleza-dveSanuM mULa kAraNa to ajJAna ane ahaMbhAva che. anya dharmo pratye Adara jAgatAM, temAM rahela satya jANavA maLaze, vera-virodha zamaze ane sAcI dRSTi Avaze. sAmAnya rIte jagatanA vividha dharmadarzanano abhyAsa karatAM jaNAze ke koIpaNa eka dharma bIjA dharmane hINo gaNato nathI chatAMya sarvadharma samabhAvanI bhAratIya darzanonI bhAvanAe enI udAratAno ttama paricaya Apyo che. Izvara prAptinA aneka mArgo che tethI darekane potAno dharma paLavAnI anukULa ! karI ApanAra A bhAratanI AryabhUmi che. tethI ja kadAca bhAratanI bhUmine dharma ane AdhyAtmikatAnuM piyara gaNavAmAM Ave che. - 84 _F | vicAramaMthana
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra svAmIe sUtrakRtAMgasUtramAM darzAvyuM che, "jeo kevaLa potAnI mAnelI vastunI prazaMsA kare ane bIjAnAM satya vacanonI niMdA ane dhRNA kare che ane bIjAonI sAthe dveSa kare che, teo saMsAranAM janmamaraNanA cakramAM ja rahe che." bhagavAna mahAvIranA "anekAnta'no eka artha "samanvaya karavo ke udAramatavAdI banI anya dRSTibiMdune tapAsavuM - svIkAravuM evo thAya che. sarvadharmasamabhAvathI dRSTinI vizALatA Avaze ane kalyANakAraka banI raheze. AcArya hemacaMdrAcArye somanAtha pATaNamAM zivamUrtinuM darzana karatI veLAe kahyuM, "mAruM pUjana koI nAma sAthe nisbata dharAvatuM nathI, vItarAgatArUpI mahAguNa sAthe nisbata dharAve che. nAma bhalene zaMkara ho, brahmA ho, viSNu ho athavA jinezvara ho!" AnaMdaghanajI paNa A prakAranuM kahe che, "bhAjanabheda cAhe teTalA ho! paNa mULa mATI eka ja che; tema rAma-rahIma, kRSNa-karIma jevAM nAmo cAhe teTalAM ho! paNa mULe saguNa mUrti te sau che." dharma ke majahaba to samAjamAM saMpa, zAMti ane sadAcAranA pATha zIkhave che. satya, ahiMsA, nyAya ane premano pracAra kare che tyAre sAMpradAyika jhaghaDAomAM A guNone ja DhAMkI devAmAM Ave che. koI dharma, laDAI karavAnuM kaheto nathI. IslAmadharmamAM, InsAna mAtra, "khudAnA putro" che evuM vidhAna che. emAM kayAMya evo ullekha nathI maLato ke amuka pradezanA loko ja khudAnA putro che ane bAkInA nathI. IslAma dharma anusAra eka lAkha covIza hajAra payagaMbaro che ane tene khudAe dareka koma ane mulakamAM mokalyA che. eTaluM ja nahIM, mahammada payagaMbara ane A payagaMbaro eka ja che. AvI udAttabhAvanA mAna upajAve che. samanvayanAM bIja badhA dharmomAM che, kevaLa vizALatA keLavI tene jovAnIsamajavAnI jarUra che. dharma, ekatAnuM sAdhana banI rahevo joIe. svAmI vivekAnaMda yathArtha kahyuM che, "ame badhA dharmanI mahattAne AvakArIe chIe. amAre tyAM koIpaNa prakArano Agraha sevAto nathI. hakIkate, to "badhA dharmomAM samanvayanuM tattva vadhAre che, virodhanuM ochuM" vedamAM paNa kahyuM che ke satya eka ja che paNa tene jANanArA vidvAno alagaalaga nAme rajU kare che. = vicAramaMthana [ 85 =
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad bhagavadgItAmAM spaSTapaNe darzAvyuM che, "dareke potAnA dharma upara cAlavuM joIe ane bIjAne tenA dharma upara cAlavA devuM joIe. darekane potAno dharma zreyaskara" che. A satya samajAI jaze to badhA dharmo pratye samabhAva keLavavAmAM khUba upakAraka banI raheze. saMtabAlajIe kahyuM che : "dareka dharmane tenA sthAne rahevA daIne ApaNe temanI vacce prema ane zraddhAnA bhAva sthApavA mAgIe chIe. te te dharmonA bAhyasvarUpamAM ekarUpatA nahIM paNa ekatA ANavA mAgIe chIe. dharmo vacce je viSamatA, vibhinnatA ane tenA kAraNe vaira-virodha che tene dUra karavA mAgIe chIe - sarvadharmasamabhAvathI - svadharma-upAsanA vaDe.'' gAMdhIjIe sarvadharmasamabhAvanI sAdhanA karIne vizva dharmaguruno mArga khullo karyo che. temanI pAse game te deza, koma, veza ke dharmano mANaso koI paNa prazna laIne jatA tene teo, dharmanA gajathI mApI uttara ApatA. gAMdhIjI pAse badhA dharmanA loko AvatA. eka tarapha prArthanA thatI hoya ane bIjI tarapha namAja bhaNAtI hoya! prArthanAmAM gAMdhIjI kurAnanI AyAto paNa bolAvatA. teo kahetA ke kurAnanI vAto gItAthI alaga nathI. badhAmAM eka ja prakArano upadeza che. gAMdhIjI darekane kahetA ke tamAro dharma, bIjAnA dharmathI judo nathI ke mahAna paNa nathI. badhA dharmo pratye Adara keLavazo to dharmane nAme koI samasyAo UbhI nahIM thAya. hakIkate to badhA dharmo sArA che, kalyANakAraka che. vizvanA pratyeka mAnavInI zAMti mATenAM sarasa avalaMbano che, mAtra tene anusaranAranI kharAbIone kAraNe te dharmane kharAba kahI zakAya nahIM. sarvadharmasamabhAva keLavavAthI badhA dharmo sAthe maitrI baMdhAze, badhA dharmone e potAnA gaNaze. krodha, Aveza ke jhanUna kayAreya dharmanAM tattvo rahyo nathI. koI paNa dharme tene pramANabhUta mAnyAM nathI. dharmane nAme pAzavI ane hiMsaka vRttino dora koI chUTo mUke enI javAbadArI dharma upara na lAdI zakAya. dharmanI pavitra bhAvanAnuM vAstavika svarUpa samajavAmAM Ave to keTalI muzkelIo dUra thaI jaze!! = 86 | te vicAramaMthana F
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ DaoN. rAdhAkRSNa kahyuM che, "binasAMpradAyika hovuM eTale dhArmikadaSTie nirakSara rahevuM evo artha thaI zake ja nahIM. sAMpradAyika saMkucitatA choDIne UMDI AdhyAtmikatA keLavavI e ja binasAMpradAyika hovAno kharo artha che. dharma e kevaLa amuka mAnyatA, amuka lAgaNI ke kriyAkAMDa nathI paNa parivartita jIvana che. mANasanA dharmanI parIkSA tenI bauddhika mAnyatAothI nahIM paNa tenA cAritryathI ane valaNathI thAya che. mANasane ApaNe temanI mAnyatAothI nahIM paNa mAnyatAonA phaLathI oLakhIe chIe. UMDI AdhyAtmikatA ane dhArmika sahiSNutA sarvadharma-samabhAvathI AvI zakaze. dhArmika jIvana jIvavAnuM bIjAM prANIo mATe zakya ja nathI, mAnavajAti mATe ja e zakya che. je mANasa mAnavajAtinI A vizeSatAne dhyAnamAM laIne dhArmika jIvana gALe che te bhaya ane AkramakatAnI vRttithI mukta thaI zake che ane uttama prakAranuM jIvana jIvI zake che. dharma mANasane nirbhaya banAve che. gAMdhIjInA vicAro ane Adarzone mUrtimaMta svarUpa ApavAnI satata pravRtti karanAra AcArya zrI vinobA bhAvee sarvadharmasamabhAva para vyApaka ane saraLa ciMtana rajU karyuM che. teoe yathArtha rIte darzAvyuM che ke dharma, vyakti ane vyaktinI vacce verajhera, virodha ke azAMti sarjavA mATe che ja nahi, dharma eTale zAMti ane sahiSNutA. anya matavAdIo pratye udAratA ane jyAMthI maLe tyAMthI zubha ane maMgala tattvo svIkAravA mATenI tatparatA. AvI tatparatA jo hoya to, vyakti vyakti vaccenI ke dharma dharma vaccenI azAMti ApoApa zamI jAya che ane mAnavakalyANa mATenI sAcI dizA prApta thAya che. badhA dharmone bhegA karavAnI dRSTie gAMdhIjIe sarvadharmaprArthanA calAvI hatI. badhA dharmomAMthI thoDuM thoDuM laIne gAMdhIjInI prArthanA cAlatI. dharmabhAvanA e mANasanI vizeSatA che. mANasanI dharmabhAvanA haMmezA aMdarathI eka preraNArUpa thatI rahe che. dharma zabda eTalo vizALa ane vyApaka ke tenI badhI arthachAyA batAvanAro zabda, ApaNe Aja sudhI bIjI koI bhASAmAM joyo nathI. dharma ApaNo caturvidha sakhA che. ApaNA vyaktigata, sAmAjika, ehika ane pAralaukika jIvana mATe mitranuM kAma vicAramaMthana na 87 =
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ kare che. A saMdarbhamAM badhA dharmono samanvaya thavo joIe ane te mATe A badhA dharmonA mukhya graMthonA kendravartI vicArono samanvaya thavo joIe. kharuM jotA, jene ApaNe dharmagraMtho kahIe chIe te pUrepUrA dharmavicArathI bharelA nathI, moTA moTA dharmagraMthomAM paNa evA aMzo hoya che, jene AjanI kasoTIe kasIne dharmavicAra ke savicAra tarIke mAnya nahi karI zakIe. mATe ApaNI vRtti sAra grahaNa karI levAnI hovI joIe.' uparanA vicAro saMta vinobA bhAvenA che. temanI bhUdAna caLavaLamAM pUrva pAkistAnanI yAtrA vakhate ane kAzmIra yAtrA vakhata ApelAM pravacano parathI saMta vinobAjI sarvadharmasamanvaya ane samabhAvanA puraskartA hatA te pratIta thayA vinA rahetuM nathI. dharma mAnavajAtano sadAno mitra che, sobatI che. mANasane mANasa banAvanAruM tattva dharma che arthAtu mANasane mANasa tarIke jIvavuM hoya to dharma tene mATe anivArya thaI paDe che. manusmRtimAM darzAvyuM che, "je mANasa dharmanuM rakSaNa kare che te mANasanuM dharma rakSaNa kare che." A rIte mANasanA mANasapaNAnuM rakSaNa dharmathI thAya che. uparAMta samAjanI - rASTranI ekatA ane sthiratA TakAvI rAkhavAmAM dharmano ghaNo moTo phALo che tene dhyAnamAM rAkhIne mahAbhAratakAre dharmane "prajAjIvanano AdhArastaMbha' gaNAvyo che. dhArmika jIvana phakta maMdira-masjidamAM ke kriyAkAMDamAM samApta na thavuM joIe, paraMtu mANasanA samagra vyaktitva ane vyavahAra sAthe vaNAI javuM joIe. jJAna, bhakti, vairAgya ane nIti e dhArmika jIvananAM cAra aMgo che, evuM svAmInArAyaNa saMpradAyanA zrI sahajAnaMda svAmIe darzAvyuM che. bhagavAna mahAvIranI vANImAM ahiMsA, saMyama ane tapa e traNa dharmanAM AdhArastaMbho che. hakIkate to badhA dharmonuM aMtima dhyeya mAnavIne vadhu sAro - vadhu guNavAna banAvavAnuM rahyuM che. sarvadharma samabhAvathI dharma e mAnavasamAjanI ekatAne jALavI rAkhanAruM pavitra paribaLa banI zake. 88 vicAramaMthana
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravRttio ghaNI badalI, have vRttine badalIe! pravRttino kriyA sAthe saMbaMdha che ane vRttino saMbaMdha bhAva sAthe che. pahelA dhaMdho karatAM hatA. mAtra dhaMdho, udyoga, vyavasAya. have e pravRtti baMdha karI, sevAnI pravRtti zarU karI. vRtti dhaMdhAnI hatI eTale sevAmAM dhaMdho bhaLI gayo. khabara na paDe tema dhIre dhIre sevAnuM vyavasAyIkaraNa thaI gayuM ane dhIre dhIre sevAno dhaMdho thaI gayo. pravRtti badalAI paNa vRtti to enI e ja rahI. jIvanamAM saMyamano svIkAra karavA sanyasta jIvana svIkAravA dIkSA grahaNa karI. gharabAra dhaMdhodhApo mitro svajano choDaDyA. pravRtti taddana badalAI gaI. putra-putrI parivAra hatA, tene sthAne ziSyo ziSyAono parivAra mAnItA bhaktoe svajanonuM sthAna laI lIdhu. saMsAramAM hatAM tyAre baMgalA phekTarInA nirmANa ane vistAranI vAta hatI. have maMdiro sthAnakonA nirmANa-vistAranI zRMkhalA zarU thaI. AsaktinA DerA-taMbu taNAvA lAgyA. pasaMdagInAM dharmasthAnako gamavA lAgyA. tyAM vadhu rahevAnuM AkarSaNa thayuM. khAsa bhaktajanono saMga vadhyo. pravRtti badalAI paNa vRtti nA badalAI. vepAra dhaMdho ke udyoga svakendrI pravRtti che. moTe bhAge A pravRtti ApaNA kuTuMba parivAranA svahita mATe lAbha mATe karatAM hoIe chIe. jyAre sevAmAM anyanA kalyANa ane mAMgalyanI bhAvanA bhaLelI che. tethI temAM svArthane badale pAramArthika bhAvanA kendrasthAne che tethI te pravRttimAM sattvazIlatA che. jyAre sevAsaMsthAnA hoddA ke pada para mamatva jAge tyAre e mamaahaMne paNa kheMcI lAvaze ane jevI e saMsthA ane tenA hoddAmAM Asakti jAgaze tevI sattvazIlatA = vicAramaMthana 89 E
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ khatama thaI jaze. pravRttinI sAttivakatAno lopa thaze. AsaktinI vRtti badalAze ane anAsakta bhAva jAgRta thaze to ja pravRttimAM sAttvikatA Avaze. pahelA mArA kuTuMba para mAruM zAsana cAlatuM. kuTuMbanA vaDIla hovAthI satAno kepha, garva hato. have saMsthAmAM pada sattA maLI che mAruM cAle che teno mane garva che. pahelAM mArA parivAranAM ravajano - baMgalA para moha Asakti hatA tevA ja saMsthAnA makAna sahakAryakaro ane pada para Asakti che. saMsthAmAM dAna karyuM che to TrasTIzIpa to maLavI ja joIene ahIM dAna to thayuM paNa tyAga na thayo. pravRtti badalAI paNa vRtti nA badalAI. dAna dvArA lakSmInuM, parigrahanuM visarjana to thayuM paNa tyAga vinAnuM dAna ekaDA vInAnA mIMDAM jevuM che. dAnanI pravRttimAM tyAganI vRtti bhaLe to kAMcana-maNi yoganuM sarjana thAya. sArA-niSThAvAnadAtAne saMsthA sAme cAlIne TrasTazIpa mATe AmaMtraNa Ape te saMsthAnA hitamAM che. saMsthA, sevaka ke dAtAnuM sanmAna kare che tenI takatI lagADe te dAna ke sevAnuM sanmAna che. paraMtu meM sevA karI ke dAna karyuM, pachI mArA haiyAmAM sanmAnapada ke zIlAlekhanI bhAvanA zIlAlekhanI jema kotarAI jAya to dAna dvArA parigraha visarjananI bhAvanA adhurI rahI. tyAga vinA dAnanuM sAphalya nathI. AsaktinI vRtti badalavI paDaze. mAtra pravRtti badalavAthI kalyANa nathI sAMsArika jIvanamAM putra-putrAdi prati prema karatAM sanyasta jIvanamAM ziSyaziSyAo pratino prema dekhItI rIte jarUra sattvazIla gaNAya. baMgalA phekTarInA nirmANa 90 _F | vicAramaMthana
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ karatAM dharmasthAnako ane maMdironA nirmANanI pravRtti jarUra sattvazIla gaNAya. paraMtu temAM Asakti na hoya to, anAsakta bhAva ja pravRttinI sAthe vRttine badalI zake ane anAsaktine mA ja muktinI yAtrA karI zakAya. jIvananI aMtima kSaNe bhagavAna mahAvIre potAnA priya ziSya gautamane dUra mokalI aLago karyo, anAsakta bhAva ujAgara karavAnI bhAvanAthI prabhue Ama karyuM ne tenA pariNAme ja gaNadharagautama kevalyanA adhikArI banyA. eka saMte tenA bhaktajanane kahyuM tamane cA-tamAkunuM vyasana che te sAruM nathI tene choDI do. thoDA divasa pachI pelo bhajjana saMtanA darzane Avyo ne kahyuM bApajI cA-tamAku choDI dIdho che, saMta kahe sAruM karyuM paNa divasamAM cA-tamAku yAda Ave tyAre zuM karo? cA yAda Ave tyAre kophI pI lau ane tamAku yAda Ave tyAre guTakA khAI lauM! pravRtti badalI vRtti nahI. eka muninI preraNAthI zikSaNasaMkulanI sthApanA thaI. muninA dasa varSanA pracaMDa puruSArtha bAda saMsthA eka Adarza saMskAradhAma banI. keTalIka saiddhAMtika bAbatomAM saMcAlako ane TrasTIo sAthe e jainamunine matabheda thayo. muninuM ArtadhyAna joI temanA gurue kahyuM ke A saMsthAmAM tuM Asakta thayo che. tAruM ArtadhyAna, raudradhyAna tarapha jhaDapathI jaI rahyuM che. A saMjogomAM tuM mRtyu pAme to A zikSaNasaMkulamAM sApa tarIke ja janma. munine jhaTako lAgyo, potAnI vRtti ane pravRtti para nirikSaNa karyuM. AlocanA karI AkhI rAtanA manomaMthana bAda cittamAMthI pahelA saMsthAne ane tenA saMcAlakone dUra karyA. vahelI savAre saMsthAnA sthAnakamAMthI vihAra karyo. muninI jAgRta cetanAnA samyak parAkrame ahIM pravRtti sAthe vRtti badalAI gaI. saMsthAmAMthI muninuM mahAbhiniSkramaNa nijI saMyamajIvanano maryAdA mahotsava hato. anAsaktinA saMdarbhe A. mahAprajJajIe eka suMdara dRSTAMta ApyuM che. nagaramAM eka sanyAsI AvyA, sanyAsInI jIvanacaryA joI rAjAe sanyAsI banavAnuM nakkI karyuM. rAjapATa vaibhava choDI rAjA sanyAsI pAse AvyA ane kahyuM ke mane sanyasta dIkSA Apo. vicAramaMthana - 91 F
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanyAsIe rAjAne dIkSA ApI. rAjA to jaMgalamAM kuTIra banAvI rahevA lAgyA. rAjAne dIkSA ApanAra guru anyatra cAlI gayA. sanyAsI banelA rAjA mAtra kuTIrane svaccha sughaDa ja nathI rAkhatAM dhIre dhIre kuTIrane vizALa banAve che. vividha vRkSonA raMgIna lAkaDAonI kalAkRti banAvI, vAMsanI kamAno banAvI tene zaNagAre che. vividha raMgIna phUlo ane parNothI kuTIranuM suzobhana kare che. kuTIranA vizALa AMgaNAmAM keTalAMka pazu paMkhIne pALe che. eka varSa pachI rAjAne dIkSA ApanAra sanyAsI guru te jaMgalanA rastA parathI pasAra thaI rahyA hatA. rAjAe guru sanyAsIne potAnI kuTIramAM padhAravA AmaMtraNa ApyuM. rAjAe kuTIra, AMgaNa, pazu paMkhI ane suzobhano batAvI pUchyuM, gurujI mArI kuTIra kevI lAgI? gurujIe kahyuM kuTIra to mahela jevI sohAya che. guru dvArA kuTIranA vakhANa sAMbhaLI sanyasta thayelA rAjAnA mukha para ahaM ane khuzInA bhAva joI guru vicAre che. rAjA mahelamAMthI to bahAra nIkaLI gayA paraMtu rAjAmAMthI mahela nathI gayo. cittamAM mahela mojuda ja che. guru kahe, pahelAM, mahela ane rAjyano vistAra ane zaNagAra karatAM hatAM, have kuTirano.pahelA mahela, rANI, kuMvaro, sevako pratye moha hato have kuTira, phUla, jhADa, pAna, pazu- paMkhI pratye moha, AmAM parigraha pratyenI Asakti kema chUTaze? pravRtti jarUra badalAI vRtti nathI badalAI. rAjAmAMthI rAjarSi thavuM hoya to pravRtti sAthe vRttine badalavI paDaze.sanyAsI banela rAjA pramAda ane mohanI nidrAthI jAgRta thayA. pazupaMkhI phUla jhADa ane kuTIrano tyAga karI anya sthaLe cAlI gayA.pUrve sanyAsI thavA samagra sAmrAjyano ane vaibhavano tyAga karyo hato te tyAga karatAM jaMgalanI A kuTIrano tyAga mahAna hato, kAraNa A tyAgamAM cittavRttimAMthI Asaktino tyAga abhipreta hato. ahIM pravRttinI sAthe vRtti badalAI hatI. kuTIramAMthI anyatra jaMgala tarapha jatI sanyAsInI yAtrA anAsaktinA mArge muktinI yAtrA hatI. 92 vicAramaMthana
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakRti ane vaDhatunI niMdA kadI karavI nahi Rtu ane Rta banne najIkanA zabdo che. sakhA zabdo che. zvata eTale parama satya. RtumAM zvata che. je niyamamAM devI tattva samAyeluM che, tevuM parama satya A parama satyane ApaNe svIkAravuM ja joIe. arthasabhara RtucakramAM jIvanamAMgalyanA gUDha rahasyo abhipreta che. jANe che, cira navayauvanAo adbhuta viziSTa ane potapotAnuM AgavuM vastra paridhAna karI RtulIlAno rAsa rame che e prakRtidatta divya vismaya che. ApaNA khAna-pAna, tahevAro, maMgalakAryo, dhaMdhArojagAra yAtrApravAsa, suzobhana, lokautsavo, vagere Rtuo pramANe goThavAyelA che. AyurvedanA sUcano, Arogyane lagatA upacAro ke dhArmika anuSThAno ane vrato, Rtune kendramAM rAkhI racAyA che. pahelA varasAdamAM bhInI mATInI sugaMdha letAM letA amI chAMTaNAM jhIlavA, ziyALAnI ThaMDI mANavI ke unALAmAM pasIno vahevA devo e prakRtidatta anubhUti mANavAnuM paramasaubhAgya che. reInakoTa, sveTa2, zAla, paMkhA, e.sI. ane hITararUpI cokiyAto ane paheredAroe ApaNuM A parama saubhAgya jhUMTavI lIdhuM che. vijJAnanI madadathI Rtuone vaza karavAnI ApaNI doDe ApaNI pAsethI prakRtinA saMgAthane dUra karyo che. vasaMtapaMcamInA vasaMtotsavanI phUlonI maheMka, Rtudatta vividhaphaLo, koyalano TahUko, paMtagiyAMnA raMgo, madhukarano guMjArava ke varSamAM varasatI vAdaLIne meghadhanuSyanI mohakatAne kavie manabharIne gAyA che. zizira-hemaMta, pAnakhara, vasaMta, varSA, zarada ane grISmanI vividha chaTAo kavinuM mana harI le che. prakRtinI nizrA khilakhilATa hasavAnuM zIkhavADe che. ApaNe jeTalAM prakRtinI vadhu najIka eTalA vadhu saraLa ane nikhAlasa. = vicAramaMthana
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ nisargajanya pratikULatAo kyAreka anukULatAonA sarjana mATe pUrva kAraNa rUpa bane che. prakRtinA e niyamane paNa ApaNe bhUlavA jevo nathI. cAturmAsavarSAkALamAM asaMkhya jIva-jaMtuonI utpatti thAya. jayaNA ane ahiMsAdharmanA pAlana mATe sAdhu-saMto eka jagyAe sthira vAsa rahe, pote sAdhanA kare ane anyane sAdhanA karavA prere, sahAyaka bane ATha mAsa vAparelI zaktine cAra mAsamAM svAdhyAya, dhyAna, mona ane ciMtanathI navI cetanA jagAve. nisargajanya pratikULatAne saMto ane sAdhakono puruSArtha AzIrvAdamAM badalI nAkhe che. munijIvananA sAdhako TADha taDakAne RRtunI bheTa gaNI sahaja svIkAre che. uttarAdhyayana sUtranA bIjA adhyayanamAM sAdhakajIvanamAM AvatA bAvIza pariSahonuM varNana karyuM che. saMyamajIvanamAM svAbhAvika AvatAM kaSTone pariSaha kahevAya che. parISaha, saMyamaniyamanA zuddha pAlananI bhAvanAthI ane karmanirjarAnA lakSathI sAdhaka raMjarahita ane vicalita thayA vinA sahana karI le che. zItakALamAM ThaMDInuM kaSTa Ave to sAdhaka RtunI niMdA karato nathI. TADhanA nivAraNa mATe yogya makAna ke vastro na hoya to sUkSma hiMsA paNa jene varjya che tevA muni, prajvalita thayelI agninuM paNa sevana na kare ane samabhAvapUrvaka zIta pariSaha sahe che. unALAnA baLabaLatA tApamAM garamabhUmi, zIlA ane lU AdinA uSNatAnA paritApathI, pasIno tarasanI baLatarA ke sUrya tApathI atyaMta pIDita thavA chatAM, muni ThaMDaka sukha mATe vyAkuLa thatAM nathI. pANI ane vAyarAnA sukSma jIvonI rakSA kAje muni snAna paNa na kare ane paMkhA ane vIMjhaNAno upayoga karyA vinA uSNa parISaha sahe che. grISmaRRtumAM parasevAnI bhInAzathI ke melathI zarIra lipta thaI jAya to paNa sAdhu vyAkuLa na thAya ane jaLa-maLa parISaha sahe che. potAnI sAdhanAmAM masta pAdavihArI munine prakRtino sAtha sahaja che. darbha, kAMTA, kAMkarA, Adi khuMcavAvALA je padArtho che A padArthomAM sUvA besavA ke sUkuMghAsa 94 vicAramaMthana
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAlavAthI zarIra cholAI javAthI pIDA thavA chatAM te tRNa parISaha sahanArA sAdhaka muni grISma-zaradaRtu ke prakRtinI niMdA karatAM nathI paraMtu potAnA vedanIya karmano udaya mAnI, samatA samabhAvamAM rahe che. prakRti jagatanA siddhAMto sarvoparI che. prakRtinA niyamo arthasabhara che. mAnavInuM mana kyAreka avaLA vicAre caDhe che. eka vyakti pravAsa karI rahyo hato. nadI kinAre AMbAnuM vRkSa joI vizrAma karavAnuM mana thayuM. nadInuM zItaLa jaLa pI AmrakuMjanI chAyAmAM ADo paDyo. vicAre che ke kudarata kevI avaLacaMDI che. AvA moTA gheghUra AMbAne nAnI nAnI kerI ane sAme nadIkinAre phelAyelI nAnakaDI velane kaliMgara-tarabUcanuM masamoTuM phaLa. prakRtine bhAMDato bhAMDato suI gayo. pavananA eka jhApaTe AMbAmAMthI eka kerI pravAsInA kapALa para paDI. nidrAmAMthI vyAkuLatA sAthe saphALo beThA thayo. vicArano eka jhabakAro thayo, prakRtie AMbAne kaliMgara jevuM moTuM phaLa ApyuM hota to Aje mArA mAthAnuM zuM thAta? samagra jIvasRSTi mATe prakRtinA niyamo kalyANakArI che. prakRtinA niyamomAM dArzanika karmavijJAnanuM gaNita abhipreta che. eka aNuthI laIne samagra brahmAMDa sudhI prakRti koIne koI siddhAMtothI joDAyelI che. khetaramAM vAvaNI samaye eka lAkha bAjarAnA dANA vAvavAmAM AvyA tenI sAthe eka juvArano dANo paNa vavAI gayo, to bAjaro vAvyo tyAM bAjarAno choDa thaze paNa jyAM juvArano eka dANo vavAI gayo che tyAM bAjarAno choDa nahIM thAya. juvArano ja thaze. prakRti niyama pramANe acUka aTaLa phaLa ApatI rahe che. puruSa ane prakRtine IzvaranA aMzo gaNyA che. mATe jIvananI RRtunuM prakRti sAthe sAmaMjasya racAvuM joIe. vicAramaMthana 95
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ lagnavidhie bhAratIya saMskRtino saMskAra che. saptapadInA sAteya padamAM prasanadAmpatyanA arthapUrNa rahasyo che. saptapadInuM chaThuM pada juo OM SaD Rtumyo viSNustvA nytu| viSNurme RtusaMvRdhyai SaSTheya tvAmadAta pde| saMtrApya madagRha kanya bhava maamnuvrtinii|| zAstrakAre ahIM Rtuone anukULa rahevAnI vAta kahI che. A padamAM vara vadhU ekamekane kahe che ke "huM Rtuone anukULa rahIza" saptapadInA eka eka padamAM dAmpatyajIvanamAM Daga mAMDatA daMpatIo vacanabadhdha bane che. prakRtine rajamAtra malinatA gamatI nathI mATe ja dararoja vahelI savAre te phUlone jhAkaLanuM abhisnAna karAve che. ApaNe jo RtuonI niMdA karavAne badale tenI sAme paDavAne badale tene, anukULa thaI sAmaMjasya racIzuM to tana mananA nirAmaya Arogya sAthe AtmotthAna karAvanAra prakRti sAtheno saMvAdajIvanane sumadhura banAvaze. vicAramaMthana =
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAta e aMdhArAmAM paDelA AtmAne oLakhavAto dIvo che. AtmAnI mithyAtvadazAne ajJAnabhAva ke abodhabhAva kahe che. vibhinna dArzanika paraMparA ene vividha svarUpe oLakhAve che. sAMkhya ene 'didakSA' kahe che. zaivo ene 'bhavabIja' kahe che. vedAMtIo ene bhrAMtirUpA 'avidyA' kahe che. bauddho ene anAdi kalezarUpa vAsanA kahe che. ane jeno tene 'mithyAtva ajJAna' athavA abodha kahe che. anAdi saMsAranuM mULa ajJAna che. jJAnI ane ajJAnInI ceSTA bAhyathI jotAM ghaNI sAmyavALI lAgatI hovA chatAM AMtarika rIte taphAvata hoya che. jJAnIne oLakhavA mATe dRSTi hovI joIe, jJAnI-ajJAnInA bheda pArakhavA mATe baLavAna pAtratAnI AvazyakatA hoya che. pUrve upArjana karelAM karmo, jJAnI temaja ajJAnI bannene bhogavavAM to paDe ja che, te karmanA phaLarUpe zAtA paNa Ave ane azAtA paNa Ave. pravRtti paNa Ave ane nivRtti paNa Ave. duHkha, roga Ave ne nIrogIpaNuM paNa Ave. lAbha thAya, nukasAna paNa thAya. eTale pUrve jevAM karma karyAM hoya tenuM phaLa jJAnI ane ajJAnI bannene sarakhuM ja maLe che. paraMtu AmAM je kAMI taphAvata che te phaLane svIkAravAnI rItamAM jovA maLe che. ajJAnI jIvane sukhazAtA Ave, lAbha vagere jevA zubha karmanA udaya Ave tyAre khUba AnaMda thAya ane temAM te rAga kare che. ethI UlaTuM jo azAtA Ave, pratikULatA vagere azubha karmanA udayamAM tene bahu zoka thAya che. temAMthI te chUTavA prayatna kare che, ane temAMthI kyAreka te ArtadhyAnamAM UtarI paDe che. eTale ajJAnI jIva tIvrapaNe rAga ke dveSane anubhave che. paraMtu jJAnInuM vartana ajJAnI karatA juduM hoya che. temane sukha-zAtA ke ISTa prAptinA prasaMgomAM ke teno viyoga thAya tyAre aniSTa cIjano yoga thAya ke tenAthI chuTakAro maLe. duHkha maLe. zubha-azubha karmanA udaya vakhate te samabhAve rahe che. eTale zubha karmanA udayathI te harSita thatA nathI ke azubha karmanA udaya vakhate vyAkuLa banatA nathI. temane rAga ke dveSa vartatA vicAramaMthana 97
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI. game te saMjogomAM jJAnI samabhAve rahe che. ajJAnInA karmano bhogavaTo bhaviSyanA saMsArane vadhAranAro bane che jyAre jJAnI mATe te karmanirjarAnuM kAraNa bane che. je vastunuM svarUpa jaNAya te jJAna ane mithyAtvasahitanuM jJAna te ajJAna. gurU ke puruSanA AzrayathI satyanuM jJAna thAya che. satpurUSanA yogothI AveluM saasata jANavAnuM vivekajJAna e aMdhArAmAM paDelA AtmAne oLakhavAno dIvo che. A vivekajJAnathI ja dharma Take che. mahAtmA pataMjalie kahyuM che, mAnavamAtramAM AtmasvabhAvanI prAptinI jhaMkhanA jAge te ja jJAna zreSTha che. e sivAyano jJAnano abhyAsa buddhinuM aMdhapaNuM che. AtmaprAptino purUSArtha prabaLa bane tevuM jJAna ja kalyANakArI che. eka bAju graMthonuM adhyayana karavAnuM vadhe ane bIjI bAju bhautika Asakti vadhatI jAya. rasa, Rddhi ane zAtAnI lolupatA vadhatI jAya. te abhyAsano artha nathI. jJAna to evuM jhaMkhIe ke je jJAna bhagavAna sudharmAsvAmIjIe jaMbUkumArane ApyuM. e jJAne, jaMbUkumAramAM AtmasvarUpanI prAptinI tIvra abhilASA jagAvI dIdhI. khaMdhakaRSie pAMcaso ziSyone jJAna ApyuM ke jeNe ghANImAM palAtA paNa samatA amRtanAM pAna karyA. ghaNA graMtho bhaNI laI, hakIkatonA vizALa bhaMDoLa ekaThAM karI levA anivArya nathI. nirvANasAdhaka ekAda paMkti, ekAda pada, ekAda graMtha ke ekAda prakaraNanuM paNa UMDANathI adhyayana karIe to paNa te adhyAtma utthAna mATe preraka banI jAya che. satuzAstro ane sadgarUmAM zraddhA sAthe tattvanuM parizIlana hRdayamAM ullAsita bhAvo jagADaze. jema jema tattvaciMtananI cittamAM ramatA thatI jAya tema tema kaSAyono dhamadhamATa zamavA lAge. ajJAna oLakhavAno purUSArtha ApaNA jJAnanI kSitijano vistAra karI deze. = 98 FvicAramaMthana F
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdhyAya yazovijayajIe kahyuM che ke ''eka paNa mokSasAdhaka pada vAraMvAra vicArAya te ja jJAna zreSTha che. ghaNA jJAna mATe ke ghaNA abhyAsa mATe Agraha nathI.' eka nAnakaDI paMktinuM jenI pAse jJAna hatuM, tevA AtmAo tarI gayA. jainakathAnakamAM AvatuM prasiddha mAsatuSa muninuM udAharaNa A saMdarbhanI puSTi kare che. eka gurUnA aneka vidvAna ziSyomAM eka jaDamati ziSya paNa hato. kAMI jJAna e grahaNa na karI zake, barAbara bhaNI na zake, badhA tenAthI nArAja hatA. te eka zabda paNa kaMThastha karI zake nahi. tethI badhA tenI majAka uDAve. kalyANamitra gurU badhAne kahetA ke bhAI ! A uttamapAtra che tenI mazkarI nA karazo. pelA ziSya gurUjIne prArthanA karatA kahyuM ke, 'gurUjI mane vadhu kAMI AvaDe tevI zakyatA nathI' mane be zabda Apa kaho to te be zabda gokhI gokhIne huM kaMThastha karavAno prayatna karuM ane te vAtano amala paNa karuM. A ziSyane gurU bhagavaMte eka nAnakaDuM pada ApyuMH 'mA ruSTa ....mA tuSTa' koI para rAga na kara, koI para dveSa na kara. samatAthI duniyA je rIte che te rIte joyA ka2. koIpaNa upara rAga dveSa karyA vinA je maLe che temAM calAvyA kara. ziSyanI smaraNazakti alpa hatI. mA ruSTa....mA tuSTa, mA ruSTa mA tuSTane badale mAsatuSa, mAsatuSa raTaNa karavAM mAMDayuM. sahapAThIoe mazkarImAM tenuM nAma mAsatuSa rAkhI dIdhuM. A mAsatuSa muni saraLa hatA. gurUnI AjJA teNe sahaja rIte svIkArI lIdhI hatI. koI para rAgadveSa karatA nahi, A munirAja koInA ghare gocarI (bhikSA) mATe gayA. te ghare eka bahena aDada sApha karatI hatI. aDada parathI photarA utAratA hatA. aDada uparanA photarA kALA ane aMdara aDada sapheda. muninI ciMtanadhArA aMdara tarapha cAlI. mAsa eTale aDada ane tuSa eTale photarA. A photarAne kAraNe ja aDada kALo che aDada hakIkatamAM kALo nathI. aDadanI je kALAza che, te tenA photarAne vicAramaMthana 99
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAraNe, tevIja rIte mAro AtmA to UjaLo dUdha jevo che. A mArA AtmA upara je karmanuM AvaraNa che. te ja mArA AtmAne bhavabhramaNamAM - cAragatinA pherAmAM rakhaDAve che....aMdaramAM eka jhabakAro thayo, ajJAnanAM AvaraNo tUTI gayAM. tyAM ja temano kevaLajJAnano sUrya jhaLahaLI uThayo. gurUjIe potAnA tamAma ziSyone mAsatuSa muninI pUrve mazkarI karI hatI te badala kSamAyAcanA karI, vaMdanA karavA kahyuM ane jaNAvyuM ApaNA badhA karatAM muktimArganI yAtrAmAM e AgaLa nIkaLI gayA che mATe tenAM caraNomAM paDo, to kalyANa thaze. mAsatuSa munine gurU mahArAje nirvANasAdhaka eka ja pada ApyuM hatuM. paraMtu sadgurUmAM zraddhA sAthe e mahAmunie bAravarSa sudhI eka ja padane vicAryuM, parizIlana karyuM, AcaraNamAM utAryuM. A eka vAkaya mahAmuninuM utkRSTha jJAna banI gayuM. cittanuM tattvaciMtanamAM vilInIkaraNa thavAthI A jJAnadhArA ujjavala kevaLajJAnamAM pariNamI. jJAna potAnA AcaraNamAM mUkyuM. samajaNa potAnA vartanamAM svIkAre te ja kharo jJAnI. jJAnanA be bheda kahyA che. dravyazruta che je jaDa che ApaNe jIbhathI je zabdonuM uccAraNa karIe chIe te jaDa che. paraMtu je prakAranI ApaNA mukhethI vANI pragaTa thaI evA prakAranuM AcaraNa AtmAnI aMdara jAgRta thAya te bhAvakRta kahevAya. ApaNe dravyakRtamAMthI, bhAvakRtamAM javAnuM che to ja aMtaracetanAne jAgRta karanArI prajJA pragaTaze prakAza pAtharaze. jIvanamAM zuM svIkAravA jevuM ane zuM tyAgavA jevuM che tenI samajaNa ApI, AtmotthAna karAvaze. kSaNane jANe teja kharo paMDita e ukti caritArtha thaze. = 100 | vicAramaMthana E
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamI paMcavarSIya yojanAnuM sUtra jaya kisAna ke jaya kasAI? svataMtrabhAratanA sarvAgI vikAsa mATe AyojanapaMcanI racanA karavAmAM AvI. dezanA vividhalakSI vikAsa mATe A AyojanapaMca (plAniMga kamizana) dvArA navapaMcavarSIya yojanAonI bheTa maLI. have dasamI ajAyabI jevI bheTa ApavAnI sarakAra dvArA jorazoramAM taiyArI cAlI rahI che. svataMtra bhAratanA ghaDavaiyAoe jyAre paMcavarSIya yojanAnI bhalAmaNa karI tyAre aneka bAbatone lakSamAM laI paMcavarSIya yojanAo banAvavAnI salAha ApavAmAM AvI hatI. mAtra ArthikavRddhinA vikAsadaranuM lakSa dezanI prajAne sukhI na karI zake. prajAnI nItimattA, mAnasika ane zArIrika Arogya ane paryAvaraNa jevA agatyanA muddAone lakSamAM rAkhIne paMcavarSIya yojanAo banAvavAmAM Ave to ja te prajAnuM sAcA arthamAM kalyANa thaI zake. vivekacakSune baMdha karI vikAsa pAchaLa AMdhaLI doTa mUkanArI sarakAra keTalA akasmAto karaze? AyojanapaMca dvArA, niSNAta samitionI salAha dvArA 2002 thI ra007 mATe bhAratanI dasamI paMcavarSIya yojanA taiyAra thaI rahI che. A yojanA aMtargata "mAMsa vyavasAyanA AyojananA prAstavika muddAo jIvadayA ane parAkalyANanAM kAryo karanAra vyakti ane saMsthAo mATe coMkAvanArA che. yojanAnA prastAva dvArA AyojanapaMca dezanI lIlotarI - hariyALIne pazuonA lohI dvArA raktaraMjita lAlImA ApavA kaTibaddha che. AyojanapaMcanA niSNAta salAhakAroe rAjya pazusaMrakSaNa adhiniyamonI samIkSA ane sudhArA aMtargata bheMsonI katala para pratibaMdha dUra karavAnI bhalAmaNa karI che. dUdha devAvALI bheMsa dezanA pAlatu pazuomAM AgalI haroLamAM che. kudaratI khAtara ane baLataNanI pUrti karanAra che. dezanI saMpatti samAna pazuonI katala karI prajAnI samRddhi ane kalyANamAM kaI rIte vRddhi thaze evI A salAhakArone koNa salAha deze? 3 vicAramaMthana 101 E -
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamI paMcavarSIya yojanAnA AyojakonI bIjI bhayaMkara salAha che ke "gAya AdhArita arthavyavasthA sudhAravA mATe baLadanA vadha mATenI umarano pratibaMdha vAstavika karI ane gaumAMsa nikAsa parano pratibaMdha saMpUrNa haTAvI levo." vizvacetanAnA pAyAmAM UbhelI gAya ane gauvaMzane khatama karI nAkhavAnuM A SaDayaMtra che. jIvatI gAya rASTranI saMpatti che. bhAratanI grAmINa arthavyavasthAnI pAyAnI IMTa che. baLadonI katala eTale tenA para jIvananirvAha karanArAonI katala. garIba kheDUtone TrekTaranI sevA pUrI pADanAra baLada. khAtara, ane IMdhaNa pUrA pADanAra baLada, grAmINaarthavyavasthAnuM kendrabiMdu che. bhAratIya saMskRti para kuThArAghAta karI tenA mRtakalevaranI nikAsa karI huMDiyAmaNa raLavAnI yojanA karanAra AyojanapaMcane samagra dezamAMthI nikAsa karI huMDiyAmaNa raLavA mATe bIjI koI cIja na maLI? A pariyojanAnA salAhakAra niSNAtoe salAha ApI che ke "katalakhAnAM sthApavAno adhikAra sthAnika sattAone badale rAjya sarakArane Apavo ane grAmINa kSetromAM katalakhAnAM sthApavA." hakIkatamAM sthAnika sarakAra ke sthAnika sattAdhArIone ja potAnA parisaramAM posTrI phArma-katalakhAnAM jevA vyavasAya calAvavA devA ke nahIM tenI pasaMdagIno adhikAra hovo ja joIe. paryAvaraNa ane anya paristhitithI vAkepha sthAnika sattAo ja hoya, mATe teno adhikAra chInavI levo te anyAya che. grAmINa kSetromAM katalakhAnA sthApIne sarakAra zuM siddha karavA mAge che? ApaNA kheDUto haLa calAvIne potAnuM peTa bhare che ane yatkiMcita rASTranI samRddhimAM vadhAro kare che. zuM sarakAra gAmaDAmAM khetInA pavitra vyavasAya sAthe joDAyelA lokone pazuonA mAthA kApavAnAM khUnI vyavasAyamAM laI javA mAge che? jIvo ane jIvavA do, e sahaastitvanA siddhAMtano cheda uDADavA mAge che? Ama ja hoya to dasamI paMcavarSIya yojanAnI paricaya pustikAmAM jaya kisAnane badale jaya kasAInuM sUtra chApavuM paDaze. = 10ra ; vicAramaMthana
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa mAMsa nikAsanA sarakArI AMkaDA bheMsanuM mAMsa | gheTA bakarAnuM mAMsa nikAsa TanamAM | nikAsa TanamAM 63502 8328: 116137 10819 - 167299 12419 1990-1991 1994-1995 | 1999-2000 2000-2001nA varSamAM bhArata sarakAre 2,88,000 Tana mAMsanI nikAsa karavA Adeza Apyo che. eka bheMsa sarerAza 80 thI 85 kilo mAMsa ApatI hoya to 32 lAkhathI vadhu bheMsonI katala thAya. dasamI paMcavarSIya yojanAmAM kyAM kevA projekTo hAtha dharAze krama| navA rasthApavAno sthaLa rUpiyA prastAva pratyekanA vizALa yAMtrika katalakhAnA 10 mahAnagara 20 karoDa yAMtrika katalakhAnA 50 mahAnagara | 5 karoDa Adhunika katalakhAnA 500 nAnA zahera | 50 lAkha Adhunika katalakhAnA 1000 gAmamAM 5 lAkha bhUMDanA katalakhAnA 50 nagaramAM 30 lAkha maraghAM uchera kendra 1000 gAmamAM 5 lAkha mRta pazu-avayava vitaraNa kendra 10 mahAganara 2 karoDa mRta pazu-avayava vitaraNa kendra 500 gAma 20 lAkha hADakAM prakriyA kendra 50 sthAna 20 lAkha mAMsa nikAla mATe (4 pazucikitsA 25 lAkha Tekanikala zikSaNa mahAvidyAlaya) mAMsa nikAla temaja utpAdana (4 pazucikitsA 50 lAkha yojanAono abhyAsa mahAvidyAlaya) gauvaMzanI upayogitA (anupayogitA 25 lAkha mATe abhyAsa) = vicAramaMthana F 3 103 -
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ karoDonA kharce katalakhAnAnAM kevA kevA projekTa hAtha dharAze saMkhyA projekTa kharca navA projekTo mahAnagaronA katalakhAnA Class-Tow nAM katalakhAnAo gAmaDAMnAM katalakhAnAo Class-II thI Class-V zaheromAM katalakhAnAo 50 10 280 1000 2000 50 1000 Dukkara katala ekamo maraghAM katala kendro 100 karoDa 200 karoDa 250 karoDa 50 karoDa 250 karoDa 15 karoDa 120 karoDa 985 karoDa 985 karoDa rUpiyA phakta navAM katalakhAnAo UbhA karavA mATe kharcAze. kula 1804 karoDa rUpiyA mAMsanuM utpAdana vadhAravA alaga alaga kSetromAM kharcAze. eka bAju bhagavAna mahAvIranA janmane 2600 varSa thavAne kAraNe e varSane sarakAre ahiMsA varSa jAhe2 karyuM ane bIjI bAju e ja varSamAM mAMsanI nikAsa vadhAravA lAkho pazuonI katalanI yojanA karI. mAMsanI nikAsa vadhAravA ane katalakhAnAnA AdhunIkaraNa mATe Ayojana paMce mITa sekzanane 1804 karoDa rUpiyA phALavyA jIvadayA ane ahiMsAnA kSetre kAma karatI vyaktio ane saMsthAonA athAga parizramane ane samajAvaTane kAraNe 1804 karoDanI phALavaNImAMthI kamIzana 500 karoDa jeTalA nIcA stare Avela che. 104 pazunya urjAzakti mATe plAniMga kamIzane mAtra rUA.250 karoDa phALavyA che. mITa sekzananA elokezananA rUA.500 karoDa bIlakula kADhI nAkhavA mATe sarakAra para dabANa thaI rahyuM che te taddana vyAjabI che. dezI tathA neDapa kamposTakhAtara padhdhatipara saMzodhana ane utpAdana athavA vitaraNa mATe sabasIDI, sajIva khetI kAvatherepI ane paMcagavyanI davAo para saMzodhana, vicAramaMthana
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ govidyA para abhyAsakrama, pazuroga nidAna sAravAra mATe phrI meDIkalakempa ane pazukalyANa kendro mATe sarakAre e 1800 karoDa phALavavA joIe. dareka rAjyane prativarSa A mATe yogya phALavaNI karavA Ayojana paMce bhalAmaNa karavI joIe. hiMsAnA pAyA para Ubhela jIvanadhoraNa, samAjaracanA ke zAsananuM patana nizcita thAya che. krUratAthI zarIranuM poSaNa e bhotika samRddhi nathI. jyAM karUNA ane dayAno stotra sukAI jAya che tyAM pariNAme azAMti sarjAya che. pazukalyANamaMDaLa (enimala velaphera borDa) calAvavAvALI sarakAra, mAMsa vyavasAyanI pariyojanAnA amalIkaraNa mATe, tenA para najara rAkhavA ke mArgadarzana karavA rUpiyA be karoDane kharca mAMsa borDanI sthApanA karI buddhinA devALiyApaNAnuM pradarzana karaze. vaLI, dasamI paMcavarSIya yojanA aMtargata pazuonA utpAdana, prajanana ane upayoga mATe rASTrIya ane rAjya pazu nItinI yojanA aMge kAyadA ghaDaze "pazu prajanana pazu upayoga' zabdo pazukatalanI vAstavikatA chupAvavA thaze. pazuone vastu tarIke joI zakAya nahIM. mAnavakuTuMba ane samAjanI arthavyavasthAmAM khetI, Arogya, poSaNa ane paryAvaraNamAM pazuonuM mahattva che. bhagavAna mahAvIrathI mAMDIne mahAtmA gAMdhIjI jevA mahApuruSoe ahiMsA, nyAyasaMpannavaibhava, sAdhanazuddhi ane nyAyapUrNa AjIvikA para bhAra mUkyo hato. mAtra Arthika vikAsa ke bhautika utpAdananI vRddhithI ja prajAnuM kalyANa thatuM nathI. vivekahIna bhautika utpAdananI vRddhi upabhoktAvAda tarapha prajAne laI jaze. azuddha sAdhano dvArA meLavelI saMpatti-sAdhano ke bhautika sukha aMte azAMti ke du:khamAM ja pariName che. e vAta vyakti, samAja, rAjya ke zAsanane lAgu paDe che. koI rAjya jugAra, loTarI, dArU kI klabo, abhadra vIDiyo cenalo ke philma, jugArane poSatI cenalo, hiMsAnA pAyA para UbhelA vyavasAyo ke evI anya pravRttio para karaverA dvArA Avaka ke videzI hUMDiyAmaNanI kamANI meLavavA poSaze to te dvArA ekaThI karelI saMpatti prajAnuM kalyANa nahIM karI zake paraMtu natika adhaHpatana ja karAvaze. je rAjyo dArU ane pAnamasAlA jevA nazIlA jherI dravyone karaverAnI Avaka meLavavA = vicAramaMthana [ 105 -
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratibaMdhita nathI karatA te rASTra prajAnA ArogyanI pAyamAlI kare che. mAnasika svasthatA ane pArivArika saMtulanane hAni kare che. plAniMga kamizananI salAhakAra penalanA pAMca sabhyomAMthI be sabhyo zrI IraphAna allAnA ane zrI satIza sabaravAla to mAMsa nikAsa ane katalakhAnA calAvavAnA udyoga sAthe saMkaLAyelA che. tenI pAse bIjI kaI salAhanI apekSA rAkhI zakAya? "gharanA bhUvA ane gharanA DAkalA ane mosALe jamaNa ane mA pIrasaNIe" jevo AyojanapaMcano ghATa che. pariyojanAnA A vivAdAgrasta muddA para pracaMDa janamatano saMpUrNa prabhAva paDaze. dezamAM katalakhAnA ane mAMsanikAsa vadhAravAthI Arthika samRddhi kadApi AvavAnI nathI. dayA, karUNA jevA mAnavIya maulika guNone bhoge bhotikasamRddhi prajAnuM haragIja kalyANa na karI zake. potAnA vikAsa ke vistAranA mArgamAM avarodharUpa bane tenI katala karavI te pazcimanI yaMtrasaMskRtinI rIta che. bhAratanAM Arthika thANAo kabaje karavAmAM gauvaMza, bhAratanuM pazudhana ane keTalAya svadezapremIo avarodharUpa che. e adRzya baLonI talavAra ane mAnavI vacce pazunuM mastaka mAtra che. A mUMgA pazuo khatama thaze pachI talavAra konA mastaka para haze? mAMsanI nikAsane badale kalAkAro, budhdhizALIo ane udyogapatione Inpharamezana TeknolojI, kalAnA namUnAonuM sarjana, gharaAMgaNAnA udyogone protsAhana ane rojagArI maLe tevA udyogone uttejana ApI nikAsamAM vadhAro karI zakaze. upabhoktAvAdane bahekAvavA karatAM vivekapUrNa upayoganI saMskRtine puraskRta karavAthI ja mAnavajAtanuM kalyANa thaze. AzA che dasamI paMcavarSIya yojanA mATenA Ayojana paMcanA DrAphTanI racanA karatI vakhate saMpUrNa gauvaMza hatyApratibaMdha ane mAMsanI AyAta nikAsane saMpUrNa pratibaMdhita karavAnI jogavAIne dhyAnamAM levAmAM Avaze, kAraNa ke zrI RSabhadevano vRSabha (baLada), zrIkRSNanI gAya ane bhagavAna zaMkarano naMdI A traNemAM vizvanA devI aMzo abhipreta che. = 106 | vicAramaMthana
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApaNA dezamAM malTInezanala kaMpanI dvArA ane moTA udyogagRhane cokaleTa banAvavA mATe joIe teTalo dUdhano pUravaTho sulabha che tenI sAme eka vATakI dUdha mATe valakhAM mAratuM bALaka che. cariyANo paranA atikramaNa, pazuonA ghAsacArAnA audyogika vaparAza para aMkuza ane niyamano abhAva, dhI privenzana opha krualTI Tu enimala ekTanI chaTaka bArIo. khANa, khoLa ane dUdhanI AyAta nikAsanI avyavahAru nItine kAraNe dUdhanI achata sarjAya che. nezanala keTala kamIzane AgaLa jaNAvela tamAma hakIkatothI plAniMga kamIzanane vAkepha karavuM joIe. pazurakSA bhAratIya saMskRti ane samRdhdhino AdhArastaMbha che. kRSipradhAna dezanI jIvAdorI kRSi maMtrAlayane kasAI maMtrAlaya banatuM aTakAvavA Ayojana paMca A bhalAmaNone lakSamAM laI musaddo banAvaze to Ayojana paMcano A DrAphTa jIvadayA, pazurakSA, grAmasvarAja ane Arthika sudhAraNAno amUlya ane pavitra dastAveja banI jaze. dezamI paMcavarSIya yojanAnA prAstavika muddAonA virodhamAM svaicchika saMsthAonA abhiyAnanuM pariNAma jainAcArya pU. caMdrazekharajI mahArAja sA. ane anya saMtonI preraNAthI, svaicchika saMsthAo jevI ke viniyoga parivAra, byuTI vIdhAuTa krualTI, ahiMsA risarca phAunDezana ane anya aneka jIvadayAnI saMsthAoe dasamI paMcavarSIya yojanAnA mAMsa nikAsa ane katalakhAnAnA muddAono pracaMDa virodha karyo. loka jAgRtino puruSArtha karyo. dezanuM pazudhana bacAvavA ane samagra dezane katalakhAnuM aTakAvavAno samyaka puruSArtha karyo, tenA phaLasvarUpe bhAratasarakAranA Ayojana paMcanA salAhakAra DaoN. ena. dAsa taraphathI tAjetaramAM a.bhA. kRSi gausevA saMgha tathA enimala velphera sosAyaTI opha InDiyAne patra maLyo. jemAM jaNAvyuM che ke 'mAMsa'ne lagatI yojanAnI koIpaNa bhalAmaNo Ayojana paMce svIkArI nathI ane vartamAnamAM koIpaNa navI yojanAne svIkRti maMjUrI ApavAno prastAva nathI. Ama Ayojana paMce hAla pUratI to A darakhAsto paDatI mUkI hoya tema lAge che. chatAMya sarakAranI nIti-rItio sAme jIvadayA premIoe satata jAgRta rahevAnI AvazyakatA che. vicAramaMthana 107
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokamAtA gaMgAmaiyA jaLa eja jIvana bhAratavarSanI adhyAtma saMskRtinA vikAsa-saMvardhananuM kArya, mA gaMgAne kinAre thayuM che. gaMgAnuM avataraNa bhagIrathanA pracaMDa puruSArthanuM suphaLa che. purANomAM gaMgA ane tene kinAre vistarelAM tIrthonuM mahAbhya khUba ja varNaveluM che. hiMdustAnanA itihAsa ane bhUgoLanA abhyAsathI samajAze ke bhAratIya saMskRti nadIonA kinAre pAMgarI che. nadIoe mAnavajAta sahita samagra jIvasRSTine khUba samRdhdhi ApI che tethI ja kAkAsAheba kAlelakare nadIne "lokamAtA'' kahI che. gaMgA, yamunA, godAvarI ke narmadA badhI ja nadIo sAthe viziSTa aitihAsika tathyo joDAyelAM che, to himAlayamAMthI pravAhita thayela pavitra jalapravAhonuM AgavuM mahattva che. saritAnA taTe, prayAgarAja, amarapurI vArANasI, haradvAra, kanakhala, jvAlApura A badhAM yAtrAdhAmo sanyAsIonI kAyamI zibira jevAM che. ahIM, gurukuLa, RSikuLa, munimaMDala, Azrama, dharmatattva saMzodhana maMdira, dharmagraMthabhaMDAro, akhADAo, dharmazALAo, annakSetro, guphAo, sAdhuonI koThIo ane sAdhanAkendro che. zramaNa saMskRtie jIvananI aMtima kSaNomAM cAre AhAranA tyAganI vAta karI che, paraMtu hiMdu dharma ane brAhmaNa saMskRtinI paraMparAe gaMgAnA jaLane eTaluM pavitra gayuM che tethI jIvananI chellI kSaNomAM paNa mukhamAM gaMgAjaLa mUkavAnI bhAvanAnI puSTi karI che. gaMgAnA jaLanI sphaTika pAradarzakatA mATe vaijJAnikone paNa Azcarya thayuM che. vaijJAnika kasoTImAMthI pAra utareluM gaMgAnuM jaLa nirmaLa, jaMturahita ane pavitra che. gaMgAnA kinArAne ane gaMgAnA jaLane pradUSaNamukta rAkhavAnI saunI pharaja che. vizvamAM vadhatI jatI janasaMkhyA, paryAvaraNanI khoravAtI samatulA, pANInI jALavaNInI 108 | 108 | vicAramaMthana
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ avyavasthAne kAraNe vizvanA madhyapUrva vistAramAM ane bhAratanA gujarAta, saurASTra, kaccha sahita dezanA 8 rAjyomAM pIvAnA pANInI gaMbhIra samasyA sarjAI che. prAcIna samayamAM, AdivAsIo agni peTAvavAnA lAkaDA mATe mArAmArI karatAM tema bhaviSyamAM pANI mATe pANIpata (laDAI) thAI to navAI nahIM lAge. kAraNake saMyuktarASTrasaMghanA ahevAla pramANe vizvabharamAM pANI saMbaMdhI lagabhaga 300 moTI takarAro cAlI rahI che. bhArata-bAMglAdeza pharAkAbaMdha, ujhabekistAna, kajhAkistAna, hAjIkistAna, kirgIjhastAna, amudariyA ane sidadArIyA nadInAM pANI aMge saMgharSa AphrikAmAM jhAMbesI nadIno jaLavivAda, lebanona IjharAIla pANInA vaheNa badalavAno saMgharSa cAlI rahela che. bhAratamAM narmadAnAM nIranI vaheMcaNIno saMgharSa varSo sudhI cAlyo. jagatanI dareka dharma paraMparAe vANI ane pANInA vivekapUrNa upayoganI vAta kahI che. jainadharma pANIne ekendriya jIva gaNe che. vaLI pANInA veDaphATa bagADane karmabaMdhananuM kAraNa gaNe che. jenadarzane pANInA vivekapUrNa upayoganI vAta kahI che. pANIne pradUSaNamukta rAkhavAthI paryAvaraNa saMtulana jaLavAI rahe che. prAcIna bhAratamAM akhaMDajaLastrota mATe pratyeka varSe varuNadeva (pANInA deva)nI pUjA karavAmAM AvatI jyAre tAjetaramAM saMyukta rASTrasaMgha dvArA vizva jaLadina prasaMge ghaTatAM jatAM jaLastrota ane aNamola pANInA jatana mATe pANIno veDaphATa vinAnA sucAru saMcAlana mATe (phora AIDiyala voTara menejamenTa) AMtararASTrIya sahakAra sAdhavAnI tathA pANInA vivekapUrNa upayoga mATenI apIla karI che. kRSi ane udyoga kSetranA vikAsa mATe jaLa e ja jIvAdorI che. pANInI kheMcathI teno vikAsa rUMdhAI jaze. jaLasamasyA vizva mATe saMkaTa na bane te jovAnI darekanI pharaja che. vicAramaMthana = = 109
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokamAtA to ApaNane samRdhdhinI choLo Avye ja jAya che paraMtu ApaNA nabaLA hAtha tene jhIlI zakatA nathI. svArthane badale pAramArthika dRSTi, saMkIrNatAmAMthI vizvavAtsalyabhAva ane pramAdane badale jAgRti ApaNane samRdhdhi jhIlavA sakSama banAvI zake. ApaNe pANIno veDaphATa karIzuM nahIM to lokamAtAo mAjhA nahIM mUke, saMyamamAM raheze. Adarza pANI yojanAonuM AcaraNa karIzuM to pUrane khALI zakIzuM ne mA dharatI lIlIchama cAdara oDhI zakaze. gaMgAmaiyAnA ArzIvAdathI vasuMdharAne niraMtara pANI maLatuM rahe ane ApaNe sau pANIdAra banIe eja abhipsA. 110 vicAramaMthana
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAM tAruM veNa veNa varadAna ! AryasaMskRtimAM mA prathama sthAne che. mA potAnA vAtsalyanA anaMta vahetA jharaNAmAM niraMtara snAna karAve che. to pitA dakSatAnA sAgaramAM. mAtA-pitA saMtAnonA jIvanasaMskAra ghaDataramAM ekabIjAnA pUraka che. saMto ane kavio mAno mahimA gAtA thAkatA nathI. kavi sureza dalAlane mAtAmAM aDIkhama vRkSanAM darzana thAya che. kAraNa ke vRkSa rakSA, chAyA ane phaLonuM sukha Ape che. bA, tuM eka evuM vRkSa jyAM jhaMjhAvAta paNa nirAMtano zvAsa le! sarjaka rameza jozI bAnI yAda'nI phariyAda paNa kavitAmAM kare che - jiMdagI paNa kevI kamAla che. pahelA AMsu AvatA tyAre, bA yAda AvatI ne Aje bA yAda Ave ne AMsu AvI jAya che. mAtAnA ArzIvacanane makaranda dave "morachApa paravAno" gaNAve che. teone eka divasa potAnI mAtAe rAjIpo darzAvatAM kahyuM ke, tuM pahele naMbara pAsa thaIza" kavi kahe che ke - lekha caDyo kirapAno, maLyojI ane morachApa paravAno! hADahADamAM heta bharyuM jenuM veNa varadAna dekha ghareghara eja birAje, bhUtaLamAM bhagavAna vicAramaMthana 111
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ "amAsanA tArA'mAM sarjaka kizanasiMha cAvaDAe potAnI mAtAno vatsala prasaMga "maMgaLasUtra'mAM khUba suMdara rIte Alekhyo che. mArA abhyAsa ane gharanI Arthika paristhitine kAraNe bharaNapoSaNanI javAbadArI bA upara AvI paDela hatI. sAMje huM ghera Avyo tyAre oTalA upara navI sAIkala paDelI joI. praphullita cahere bAe kahyuM : "kizana tArI sAIkala AvI gaI.' meM kahyuM "bA, hamaNAM mAre nahotI joItI.' bA kahe, "pheravI to jo tane kevIka AvaDe che!" meM navI sAIkala para cakkara mAryuM tyAre ame banne khuza thaI gayA. dhanaterase ame pUjA karavA beThA tyAre bAe maMgaLasUtranI pUjA na karI te viSe pUchatA bAe kahyuM ke, tane sAIkala para besIne jato jouM e ja mArI pUjA che. mArA aMtaramAM phALa paDI. me kahyuM, "bA, tame maMgaLasUtra vecIne A sAIkala laI AvyA? mAruM A veNa sAMbhaLatAM ja mArA utarelA mukhane bAe temanI Doka para DhALI dIdhuM, mArAthI na to bAtha bharAI, nA to vahAla karI zakyo." bAnuM e mukha Ajeya jyAre huM sAIkalane aDakuM chuM tyAre mArI AMkho AgaLa dekhAya che ane aMtara dravI uThe che. sAIkalo to mArI ghaNI badalAI che paNa bAno e caharo nathI badalAyo. amerikAmAM dara me mahinAnA bIjA ravivAre mAna sanmAna karavA, mAnuM RNa svIkAravA "madharsa De'rUpe ujavAya che. 1908mAM philADelphiyAmAM sau prathama A divasa ujavAyo hato. have to e pazcimanI duniyAno svIkRta tahevAra thaI gayo che. A tIrtharamamAM zrI harIndra dave kahe che ke "mAnA RNane mAthe caDAvavA koI tahevAra ujavAya te vAta hRdayasparzI che. pazcimamAMthI ApaNe ghaNuM badhuM lIdhuM che. poSAka, rItabhAta, chinnabhinna kuTuMba, gharaDAM ghara vagere. have pazcimano tahevAra ApaNA saMskArane jAgRta karavA 1 112 = vicAramaMthana F
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe paNa uchIno levAnI veLA AvI pahoMcI che. "mA-bApe amane janma Apyo che. amane moTA kare emAM zuM? eTalI to teonI pharaja che." Avo mijAja dhIre dhIre ApaNe tyAM paNa Avato jAya che. hajI mAtAno mahimA saMskRtimAM che e to rahelo che paraMtu dhIredhIre mAnuM sthAna lopAI jAya e pahelAM, varasamAM eka divasa mAtRdina ujavI mAnA RNano jAheramAM svIkAra karIe ane bAkInA traNaso cosaTha divasa ene vyavahAramAM mUkIe to kevuM? videzamAM rahetA potAnA putrane teDAvavA mAtAe patra lakhyo, javAbamAM putre lakhyuM, "huM AvuM chuM, tArA eka mita mATe huM lAkha lAkha jojananuM aMtara kApavA taiyAra chuM. mArI mA! Avo javAba vAMcI mAnI amImaya AMkhanA vAtsalyasAgaramAM bharatI caDe." AvA prasaMge kavi boTAdakaranI kAvya paMktinuM smaraNa thayA vinA na rahe. "mIThA madhune mIThA mehulA re lola....... ethI mIThI te mArI mAtare...jananInI joDa sakhI nahi jaDe re lola." munizrI saMtabAlajI kahe che, "vahAlI maiyA, strI jAti tAruM ja sthaLa pratIka che.. e mAtA che ekadA e prasavatrI janetA hatI Aje e sAvitrIzI bhartA che. mAtAnA dugdhapAna dvArA vAtsalyasudhAno akhaMDa strota pIne ja bhagavAna bhaktavatsalanuM abhimAna ane bhaktahRdayano sarvottama adhikAra pAmyA che. mAtAnA locana e amInI khANa che. mAtAnuM mukha divyasauMdarya ane pratibhAno pUMja che mAtAnA caraNanA amRtano svAda ApaNA jIbha tvacA ke buddhi pAmI ja na zake. enI hRdayagata anubhUti mAtra jagatane amRtathI taraboLa karI mUke che. he mAtA! tuM ja mArA AtmAnuM ane aMtaranuM Adarza ane amara pratibiMba cho. mA, tArI chAyA eja maryalokanuM kalpataru, ane tArI vANI mAnavalokanI maMgala svarUpa kAmadhenuM che." vicAramaMthana 113 E
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnuM vyaktitva eka saMsthA jevuM che. eka haratIpharatI vidyApITha samAna che. pitA potAnA putra-putrIne bhaNAvavA ane paraNAvavA devuM paNa kare che. putrane dhaMdhAmAM ane samAjamAM UMcuM sthAna apAvavA vRddhAvasthA sudhI potAnI jAta ghasI nAkhe che. ghaNAM saMtAno kahe che - "ame dezamAMthI ahIM AvyA tyAre amArA pitAe kazuM ja ApyuM na hatuM, Aje amArI pAse moTa2 baMgalA badhuM ja che.' temanA puruSArtha ane puNyodayane dhanyavAda. paraMtu, ApaNe ApaNI banAvelI je ImAratane unnata mastake joIe chIe tenA pAyAmAM, mAtAnA AzIrvAda ane pitAnA saMskAranI ema be sonAnI IMTo daTAyelI paDI che te kadI bhUlavuM joIe nahIM. putravadhU ane jamAI mATe potAnA sAsu-sasarA paNa mA-bApa ja che. e lAgaNI ane pUjyabhAva hoya to ja utkRSTha AcaraNa gaNAya. pitAnAM vacana kAje bhagavAna zrIrAmano vanavAsa mAtApitAnI tIrtharUpe saMsAramAM sthApanA karanAra zrIgaNeza ane zravaNanI mAtRpitRbhaktinuM pAvana smaraNa karatAM anusaravA preraNA ane baLa meLavIe. caramatIrthaMkara prabhu mahAvIra jyAre mAtA trizalAnA garbhamAM hatA tyAre mAne duHkha na thAya te mATe garbhamAM halanacalana na karyuM. mAtAnA sukha mATenI AvI sUkSma saMvedanAnI bhAvanAne ApaNe praNAma karIe. je mAtApitAe potAnA putra putrIne saMyamapaMthanI anumati ApI jina zAsanane potAnI vahAlasoyI putrI ane lADakavAyA putranI bheTa dharI che. evA pU. gurubhagavaMto ane pU. mahAsatIjIonA mAtApitA ke jeo tIrthaMkara nAmakarmanA adhikArI che teonA mahAna tyAgane ApaNe sau vaMdana karIe. saMtAnonuM kartavya mAtA-pitAne pAchalI vayamAM temanA svAthyanI dekhabhALa rAkhI sevA karavAnuM ke mAtra bhautika sukho ApavA puratuM ja nathI, Adarza saMtAnonuM kartavya to e jovAnuM che ke mAbApanuM svamAna jaLavAya temanA pratye AdarabhAva rakhAya ane mAnasika ciMtA ke paritApathI bace eTale ke ArtadhyAna ke raudradhyAnathI mukta rahe ane dharmadhyAnamAM = 114 = 114 vicAramaMthana F
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravRtta rahe. teone samAdhimaraNa prApta thAya tevuM aMtima samaya sudhI vAtAvaraNa jaLavAI rahe temAM ja saunuM zreya ane kalyANa che. aMtamAM, kAkAsAheba kAlelakara je zabdothI saMskRtinI stuti karI che, kaMIka evA ja bhAvathI huM mAtRvaMdanA karIza. "jIvana e prakRti che to mA teno zaNagAra che. jIvana jo dharatI hoya to mA tenuM svarga che...!" = vicAramaMthana 115
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadguru : saMskRtino AdhAra sthaMbha - zaizavakALamAM bALakanI mAtA ja tenI guru hoya che. mA gharanA parisaramAM rahIne potAnA bALakane zikSaNa ane saMskAranuM siMcana kare che. paraMtu vizvanA vizALa phalaka para tenI vikAsayAtrA mATe te mAtA potAnA staranI vyaktine zodhe che ane te che mAstara. Ama jIvanamAM mAnA stara para jo koIpaNa hoya to te che mAstara... eTale vidyAguru, potAnA bALakanA jJAnanI kSitijanA vistAra mATe mA potAnuM bALaka zikSakane soMpI de che. prathama zikSaka mAtA, ane pachI jIvanamAM vidyAguruno praveza thAya che. gu = aMdhakAra, rU = dUra karanAra, avidyAno aMdhakAra dUra karanAra, jIvanamAM jJAnano prakAza pAtharI, muktinuM maMgala pravezadvAra je cIdhe te sadguru che. jemane satano sAkSAtkAra thayo che evA sarune bhAratavarSanA zAsoe gurune brahmA, viSNu, mahezanI upamA ApI navAjyA che. kemake jIvanamAM sadgaNonA sarjaka gurune brahmA gaNyA che. sadgaNanA poSaka zrI viSNune tulya gaNyA che ane doSonA vinAzaka mahAdeva jevA mAnyA che. A traNa devonI upamA yathArtha che. vidyAguru vidyAdAna dvArA ApaNA vyavahArika jJAnamAM vRddhi kare che. je jJAna nokarI, dhaMdhA ke vyavasAya dvArA jIvana nirvAha calAvavA upayogI thAya che. vaLI bhautika sukha saMpattinuM upArjana paNa tenA dvArA thaI zake che. uparAMta, vidyAgurue Aropela dharmanItinA saMskAro ApaNAmAM rahelI suSupta cetanAne jAgRta karavAnuM kArya kare che. Ama vidyAguru mAnavIno Akho bhava sudhAre che. puruSArtha ane puNyanA yogathI bhautika samRddhi saMpanna thaI hoya to te samRddhine kaI rIte bhogavavI, teno viveka dharmaguru ja zIkhavI zake ane bhautika samRddhi vinA paNa, khUbaja prasannatAthI kaI rIte jIvI zakAya te vidyA to mAtra dharmaguru dvArA ja pAmI zakAya. = 116 6 116 | vicAramaMthana
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdhyAtmika tattvanAM rahasyo pAmavA mATe mAtra A bhava ja nahi paraMtu bhava paraMparA sudhAravA mATe jIvanamAM dharmagurunuM mahattva ananya che. binA nayana pAve nahIM, binA nayana kI bAta, seve sadguru ke caraNa, so pAve sAkSAta bujhI rAhata jo pyArA ko, he bujhana kI rIta, pAve nahIM gurugama binA, eha anAdi sthita! ApaNA vidvAna vyAkhyAtA DaoN. pUjya mahAsatI tarulatAjIe "hu AtmA chuM'mAM yugapuruSa zrImadarAjacaMdranI A mahAna racanAne adbhuta rIte samajAvatAM kahyuM che ke, "binA nayananI vAta eTale je anubhava IMdriyothI thaI zakato nathI, paNa IMdriyAtIta che evo AtmAnubhava. ApaNA A carmacakSuo jagatanA sarva rUpI padArtho joI zake che. paNa arUpI evo AtmA A nayanomAM samAto nathI. tene jovo jANavo hoya to aMtarIkSa ughADavA paDaze. aMtarano thayelo ughADa, aMtaranI anubhavadazAnI prAptinI tIvra lagana ja AtmAno sAkSAtkAra karAvI zake. paNa e lagana lagADe koNa? brahma jJAnanA bhomiyo jeNe pote AtmAnubhava karI lIdho che teo mATe he mAnava! AtmAnubhavI sarunA caraNomAM cAlyo jA. temanA caraNanuM grahaNa karavAthI paramAnaMdane pAmI zakAze." saMta kabIrajIe paNa sagurune jIvanamAM prathama sthAne mUkyA - prasthApyA che. guru goviMda dou khaDe, kisake lAguM pAya? balihArI guru ApanI, goviMda diyo batAya. Ama sahu saMtoe, ekI avAje sadgurunA zaraNane svIkAryuM che. sadguru vinA sAdhanA mArge vikAsa thaI zakato nathI. guNapUjaka jainaparaMparAmAM vizuddhinI dRSTie sidhdha bhagavaMtanuM sthAna UMcuM che. arihaMta prabhu siddhone namaskAra kare che paraMtu namaskAra mahAmaMtramAM pahelA namaskAra arihaMta prabhune ane pachI sidhdha prabhune karIe chIe kAraNa ke ApaNane siddhanuM svarUpa samajAvanAra je koI hoya to te upakArI arihaMta bhagavAna che. mahAna sadguru rUpe ja arihaMta bhagavAne vicAramaMthana 117. 117 =
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhanuM svarUpa na batAvyuM hoya to ApaNe jAgI zakyA na hota ane evI siddhadazAnI prAptino puruSArtha karavA koI jIva prerAyo paNa nA hota. Ama pratyeka jIva puruSArtha karIne paramAtmA thaI zake che. e batAvanAra arihaMta prabhune siddha bhagavaMta karatAM paNa prathama sthAna ApyuM che. vartamAne gurunI anivAryatA che. kAraNa, A kALamAM A kSetre arihaMtadeva ApaNI vacce sadehe nathI tyAre ApaNA mATe jo koI sacoTa ane sabaLa avalaMbana hoya to te mAtra eka ja che ane te che sadguru jinezvaradeve zAsra prarUpyA, guru gaNadhara tathA temanI ziSya paraMparAe e upadeza sUtra-sidhdhAMtane AgamarUpe guMthyA. Ama sadgurune kAraNe ApaNane AgamarUpI amUlya vAraso maLyo. zAsromAM mArga batAvyo che. marma batAvyo nathI. marma to sadgurunA aMtaramAM paDayo che. guru ApaNA doSa joI ApaNane jAgRta kare, jyAM bhUlIe tyAM pharI gaNavAnI preraNA Ape, paramahitakArI mitra, karuNAnidhAna sadguru, mAtra hitabuddhie zAma, dAma, daMDa, bhedarUpa nIti AcarIne paNa sAdhakane sAcA raste caDAve. guru zilpI che. zilAmAMthI nakAmo bhAga dUra karI zilpI suMdara mUrti banAve tema guru ziSyanA durguNo dUra karI tene jIvanasauMdarya bakSe che. jJAna to pratyeka mAnavInA AtmAno prathama guNa che. paraMtu jJAnAvaraNIya karmathI AtmA jyAM sudhI lepAyelo che tyAM sudhI tene samyakttAnanI prApti thatI nathI A jJAnAvaraNIya karmano kSaya gurunA upadeza vinA zakya nathI. "ahilyA thaIne sUtuM che, amAruM jJAna aMtaramAM, guru! mama rAma thaI Avo, tamAro sparza jhaMkhu chuM.'' Ama sadgurunA sparzamAtrathI jJAna pragaTa thavAnI mArmika vAta kavie kahI che. kabIrajIe to sadgurune jJAnarUpI locana ughADanAra kahyA che. 118 vicAramaMthana
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarakI mahimA anaMta, anaMta kiyA upakAra locana anaMta ughADiyA, anaMta dikhAvaNahAra AvA sadaguru meLavavA mATe ApaNane aMtaranA atala UMDANamAMthI jijJAsA jhaMkhanA jAgavI joIe. guru prAptinI abhilASa romaromamAMthI pragaTa thavI joIe saharAnA raNamAM pravAsa karatAM pravAsIne tarasa lAge tyAre zItala jaLa mATe kevI utkRSTa IcchA thAya che, tevI ja rIte - sadguru! tamone jhaMkhuM chuM prakhara saharAnI tarasathI.... sadguru jevA mahAna ratnane jIravI zake tevI pAtratA paNa keLavavI joIe A to siMhaNanA dUdha jevI vAta che. vinaya, hita zikSAnI pAtratA ane guru pratye Adara atUTa zraddhA Adarza ziSyanA guNo che. AvA Adarza ziSya mATe sadgurunuM zaraNuM kalpavRkSanI zItaLa chAyA samAna che. jJAnIoe kahyuM che ke kuguru kAgaLanI ke paththaranI nAva jevA hoya che. kAgaLanI nAva jyA guru pote DUbene bIjAne DUbADe, paththaranI nAva jevA guru pote DUbe ne bIjAne paNa DUbADe jyAre sadguru kASTanI nAva jevA hoya che je pote tare ane bIjAne paNa tAre che. jJAnIoe gurune panihArI samAna ane sonAnI khANanA khANIyArUpe kahyA che. kUvAmAM pANI ghaNuM che. tarasyo pravAsI kAMThe Ubho che. pANInA darzanathI tenI tRSA tRpta thavAnI nathI. panihArI doraDuM sicI ghaDAmAM pANI bharI bahAra lAve tene kapaDA vaDe gALI pravAsInI tRSA tRpta kare che, tema zAsanuM jJAna kUvAnA pANI jevuM che. guru tenuM ciMtana-manana parizIlana karI ApaNe yogya banAvI Ape che ane ApaNI jJAnapipAsAne tRpta kare che. jema panihArI koIpaNa tarasyA vaTemArgune nAta, jAta-pAtanA bheda vagara tRSA tRta kare che. tevA ja che karUNAvaMta jJAnI gurujana. = vicAramaMthana = 119 = 119
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaLI sonAnI khANamAM mATI mizrita sonAne puruSArtha dvArA aneka prakriyAthI 24 kereTanI zuddha sonAnI lagaDI khANIyA banAve che tema jJAnI gurujana zAstranAM agAdha rahasyone saraLa bhASAmAM ApaNI samakSa rajU karI mokSano mArga sulabha karI Ape che. sadgurunA aMtaramAM akhUTa anukaMpAnuM jharaNuM vahetuM. hoya che. tethI saMskAra ane sAcI samajaNa guru pAsethI maLe che. adhyAtmajJAna ane jIvananAM ucca mUlyo guru dvArA sAMpaDe che. ApaNI AryasaMskRtimAM gurune prabhunA pratinidhi ane dharmasaMskRtinAsaMrakSaka ane poSaka mAnavatAmAM AvyA che. sarvidyA, brahmavidyA ne saguNo guru pAsethI ja prApta thAya che. namratA, sevAbhAva, vinayane viveka e badhuM guru kRpAthI ja prApta thAya che. dArzanika saMdarbhe gurudakSiNA vize ciMtana karavA jevuM che. ziSya hRdayamAM evA bhAva pragaTa karavA joIe ke, "je kAMI mane maLyuM che te gurukRpAe ja maLyuM che, mATe sarva gurunuM ja che to huM tene gurudakSiNA ApanAra koNa? gurune arpaNa thayA pachI ahaMnuM visarjana thayuM che, mamanuM mRtyu thayuM che. A jagatamAM AtmAthI zreSTha kazuM ja nathI ane mane AtmAnuM darzana karAvanAra to guru ja che jethI AtmA paNa teno ja che to huM gurune zuM ApI zakuM? Ama laghutAbhAva pragaTa thAya te ja ziSyatva Adarza banI zake che. guru, bhaktinI parAkASThA rUpa zrImadjInI gAthA dvArA ApaNe A viSayanuM samApana karIzuM." aho aho zrI sadguru karUNA siMdhu apAra A pAmara para tame karyo aho aho upakAra zuM guru caraNa kane dharuM AtmAthI so hIna te to gurue ApIyo vatuM caraNAdhIna deha chatAM jenI dazA varte dehAtIta te jJAnInA caraNamAM ho vaMdana agaNita. saMta dattAtraya, pazu-paMkhI ane prANIomAM devI guNonI viziSTatAnAM darzana karyA to temaNe e badhAne gurUpade sthApI dIdhAM. dhanya che temanI guNAnurAgI dRSTine! 120 * vicAramaMthana
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ ArUNi, upamanyu, satyakAma, jeminI jevA Adarza ziSyo, parazurAmakarNa, bhagavAna mahAvIra-gaNadhara gautama, vaziSTa-rAma, kRSNa-saMdIpanI, droNAcAryaekalavya, vallabhasvAmI, rAmAnaMdasvAmI-sahajAnaMdasvAmI, kabIradAsa, rAmakRSNavivekAnaMda jevA mahAna guru ziSyanuM pAvana smaraNa karI saMskRtinA AdhArasthaMbha samA sarune vaMdanA! | vicAramaMthana 121
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvacetanAnA pAyAmAM kAmadhenu bhAratIya saMskRtimAM gAyane mAtA samAna gaNavAmAM AvI che. prAcIna kathAnakonA ullekha anusAra gAya bhagavAna viSNunA zarIramAMthI utpanna thaI che. (Ayo vizvasya mAtara) vedoe gAyane vizvanI mAtA kahI abhivaMdanA karI che. mAnavakuTuMba ane samAjanI arthavyavasthA khetI, Arogya poSaNa AdimAM gAyanuM mahattva vadhu hovAthI gAyone devI gaNI, temAM gAyono vAsa hovAnI kalpanA karavAmAM AvI. vAstavika rIte gauvaMza mAtra mAnavajAtinI ja nahi paraMtu samagra jIvasRSTinI je rIte sevA kare che te rIte joIe to gAyo pUjanIya ane mAtAnA sthAne ja che. gauvaMza mAnavajIvananuM mahattvanuM aMga che te Adhunika samAjazAstrI, AhArapoSaNazAstrI ane grAmINa arthazAstrIoe svIkAryuM che. gAyo manuSyanI aneka IcchAo pUrNa kare che tethI kAmadhenu' svarUpe che. vizva cetanAnA pAyAmAM gAya UbhI che. bhAratIya saMskRti ane arthavyavasthAnA abhyAsu sva. veNIzaMkara murArajI vAsue gorakSA ane gau saMvardhananA pAyAnA sidhdhAMtonuM vizleSaNa karatAM kahyuM che ke "bhAratIya arthavyavasthAnA pAyAmAM gAya ane govaMza rahelA che. gorakSA, vanarakSA, bhUrakSA ane jalarakSA dvArA jIvasRSTinuM rakSaNa ane poSaNa karavuM e bhAratIya arthavyavasthAnuM dhyeya che. rakSAnA A cAra sidhdhAMto sAthe hiMdu dharma saMskRti samAja vyavasthA ane arthavyavasthAnA tANAvANA vaNAI gayelA che. rakSAnA A cAra siddhAMtomAMthI ekane paNa hAnI pahoMcADavAmAM Ave to e cAre sidhdhAMto tuTI paDe ane samasta bhAratanI prajAnuM bhAvi aMdhakAramaya banI jAya.' 122 F | vicAramaMthana
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ pazcimanI yAMtrika arthavyavasthAmAM hiMsA, zoSaNa ane anyAya pApamAM rahelA che. hiMsA zoSaNa ane anyAya AcaryA vinA A artha vyavasthAnI hastI ja kalpI zakAtI nathI. bhayaMkara upabhoktAvAda, pazunAza ane kudaratI saMpattinuM zoSaNa ane saMhAra yaMtronI madadathI vizva saMpattinuM zoSaNa karavAno upakrama pazcimanI yAMtrika arthavyavasthAmAM abhipreta che. yAMtrika arthavyavasthAmAM gauvaMzane koI sthAna nathI, sivAya ke tene mArIne khAI javuM, temane mATe gAya e mAtra tenA dUdhanuM zoSaNa karavAnuM sAdhana che. ochAmAM ochA samayamAM gAyanuM vadhumAM vadhu dUdha kheMcI laIne, pachI tene mArIne khAI javI te sivAya temanA mATe gAyono bIjo koI upayoga nathI. dharma, artha kAma ane mokSane saMskRtinA cAra pAyA gaNanAra prAcIna bhAratanA pUrvAcAryoe arthazAstrane nyAya saMpanna vaibhavano pavitra khyAla Apyo che. jyAM dareka vahevAra ke yojanAne mAtra Arthika lAbhathI mUlavavAnI vAta nathI paraMtu ahIM dareka saMyogone dhyAnamAM levAnI bhAvanA abhipreta che. gAyanA saMvardhana ane pAlanamAM arthavyavasthA, Arogya, paryAvaraNa, kRSi uparAMta dharma anukaMpA ane jIvadayAnA vicArane paNa sthAna ApavAmAM AvyuM che. A dezamAM gAya mAravA mATe nathI paNa pUjavA mATe che. kAraNake hiMdu prajAnuM astitva ja gAya upara che. hiMdu saMskRti nadIonAkinAre, saritAnAsaMgame, taLAva, sarovara ke jaMgalanI najIka pragaTI che. hiMdu artha vyavasthA tenI phaLadrupa jamInamAMthI pragaTI che. hiMdu vyavasthA gAyamAM otaprota thaI gaI hatI. gorakSA karyA vinA vanarakSA bhUrakSA ke jalarakSA zakya nathI. prAcIna bhArata mATe kahevAtuM ke te dUdha-ghInI nadInA vahevAvALo pradeza che. artha e ke dUdha-ghInI chata hatI. gAya bheMsa vadhu dudha devAvALA pazu hatA. tethI ghInI chata hatI. pazuonuM mAnavo kuTuMbanA sabhyarUpe pAlana karatAM. = vicAramaMthana 123.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ cariyANomAM pazo chUTathI caratA dareka parivArane gAya rAkhavI paravaDatI hatI. paraMtu aMgrejI zAsananI bhArata virodhI nItithI gAmaDAomAM gAya mAtra zrImaMta kheDUta ke zrImaMta vepArIonA gharamAM bacI hatI. athavA mAladhArIo pAse hatI. zaheromAM DerIonI zarUAta thaI eTale DerIovALAne DerIo mATe gAyonI ane bheMsonI jarUra paDI ane dUdhanA vepAra pAchaLa gAyono vepAra paNa zarU thayo. DerIvALAoe gAmaDAmAMthI mAladhArIonI zreSThagAyo ane bheMso kharIdI zaheromAM lAvI dUdhano vepAra zarU karyo to bIjI taraphathI kalakattA jevA zaheromAM sarakAre kAyadesara katalakhAnAM zarU karyA ane A katalakhAnAomAM pazuono puravaTho niyamita maLato rahe mATe cokkasa vahIvaTI pagalAM nakkI karyA. ApaNAM dezamAM pazu-rakSA ane pazupAlananA avarodharUpa nIce lakhela paribaLo javAbadAra hatA. ApaNA pazuonA ghAsacArAnA pUravaThAne kApI nAkhavA 1967 pachI ghauMnA vAvetara heThaLa eka karoDa ekara jamInano ane zeraDInA vAvetara heThaLa 17 lAkha ekara jamInano vadhAro karAyo. ghauMnA vAvetarano vistAra - cariyANo para atikramaNa dUdhano puravaTho vadhAravAnuM bahAnuM AgaLa karI kudaratI garbhAdAna (cross breeding) eTale dezI gAyonuM videzI sAMDha dvArA saMkarIkaraNa. IjArAzAhI Dhabe pazuonA khANanA kArakhAnAnI zarUAta. gAmaDAmAM pANInI tIvra achatanI upekSA. Tayubavela projekTa dvArA jamInanuM taLa nIce utaratA pANInI achata sthApita hitone lakSamAM rAkhI ghaDAyelI nItio. DerI udyoga-TrekTara udyoga, kapAsIyApalavAno udyoga, khoLa,khANa, pazuonI davA, DerI udyoganA sAdhano, dUdhanA pAvaDaranI AyAta pazuonI nikAsa, guvAranA audyogika upayoganI nitI. bIna utpAdaka prANIonA katalanA paravAnA 124 | vicAramaMthana
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ A badhI avyavahAru ane vivekazUnya nItithI bhAratanI pazupAlana ane gausaMvardhana maMtraNA para kuThArAghAta thayo. juvAra-bAjarA jevA dhAnya ugADavA protsAhana maLe to pazuone kaDaba maLe paNa sarakAra taraphathI tema na thayuM. bIDa, gocaranI rakSA ke saMvardhana paNa na thayuM. saMpUrNa gauvaMza vadhabaMdhI ane gorakSA temaja gosaMvardhana e hiMdu prajAnA AtmAno avAja che. mahAtmA gAMdhIjIe kahyuM hatuM ke "svataMtratA prApta karyA pachI prathama kArya e haze ke govadha sadAne mATe bhAratabhUmi parathI vidAya leze." bhAratavarSamAM gorakSAno prazna svarAja karatAM koIpaNa rIte nAno nathI. ghaNI bAbatomAM huM ene svarAja karatAM paNa moTo mAnuM chuM. jyAM sudhI ApaNe gAyane bacAvavAno upAya zodhI kADhatA nathI, tyAM sudhI svarAja arthahIna kahevAze. gAyanI rakSA karavI eTale IzvaranI samasta mUka sRSTinI rakSA karavI. bhAratanI sukha samRdhdhi gAya tenA saMtAna sAthe joDAyelI che. bhAratamAM gAya ja manuSyano sauthI sAco sauthI moTo AdhAra che. gAyanI rakSA karo to saunI rakSA thaI jaze. go vadhane huM mAro vadha samajIza.' gorakSAne svarAjathI savAyA prazna gaNatA gAMdhIjInA A vacana uthApI ApaNe gAyonA vadha sAthe pratyeka dina gAMdhI hatyA dvArA apavitra ane pApI banIe chIe. anubhave ApaNane batAvyuM che ke baMdhAraNanI 48mI kalama gorakSAmAM niSphaLa gaI che. uttaadeza, madhyapradeza ane bihAre 48mI kalamanI rUpe potAnA rAjyamAM saMpUrNa govadhabaMdhI karI tyAre anukaMpA ane rASTrapremanA viparyAsa samA adazya paribaLonI madada dvArA, suprIma korTamAM paDakAravAmAM Avyo je arthahina banI gayo. phAo ane yuno jevI saMsthAo e hastakSepa karI bhAratanA sArvabhaumatva ane gauravane nIcA pADI, aMtarano avAja guMgaLAvI nAkhyo, pariNAme bhAratamAM sahu moTA ane vizvanA bIjA naMbaranA moTA dUdha, dhI, anAja ane davAnA bajAro kaje karI bhAratanA gaLAmAM Arthika gulAmIno phAMso nAkhavA thanaganI rahelo paradezI sattAoe | vicAramaMthana na 125 -
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnA hitanA vividha kAvAdAvA dvArA ahIM pathAro karyo che. ApaNuM pazudhana katala sivAyanA bIjI mArgoe paNa nAza pAme athavA to tenI hatyA karavAnI pharaja paDe. globalAIjhezana udArIkaraNa-malTInezanala kaMpanI Arthika ane vyApArIkarAro ApaNA gaLAmAM Arthika gulAmIno phAMso nAkhI rahyA che. ane bhAratIya saMskRti para dharmAtaraNanuM AkramaNa thaI rahyuM che. RSioe gAyane UMce sthAne sthApI che. bhAratanA AgevAno dizA bhUlyA che. paraMtu dezavAsIonA lokahRdayamAM RSivANInI saravANI pravAhita thayelI che. RSivacanano pratichaMda saMbhaLAyA kare che. eTale ujaLAbhAvinI AzA che. vividha tarka karIne gAyanI mUlavaNI karI zakAya nahi. gAya naphA-nukasAnInA trAjave toLavAnI vastu nathI. chatAM Arogya, poSaNazAsanA niSNAto paryAvaraNanA tajajJo, kRSi niSNAto ke grAmINa arthazAstrIonI kasoTImAMthI gAya savAsoLa AnI pUrI UtarI che. ane gAya che tyAM samasyAonuM astitva nathI Ane gAya nathI tyAM samAdhAnanuM astitva nathI e ukti caritArtha karI che. = 126 126 = vicAramaMthana
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ samagra jIvasRSTine jIvADI rAkhavAnI tAkAta mAM dharatI pAse che saMskRtamAM pRthvIne kSamA kahevAmAM Ave che. pRthvI atyaMta udAra che. pRthvI parama vizALa che. AgamadivAkara pU. janakamuni pRthvIne AnaMdanuM dhAma kahe che. carama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIre dazavaikAlikasUtramAM kahyuM che ke "puDhavI same puNi havijA" AtmotthAna IcchanAra dareka AtmAe pRthvI jevuM thavuM joIe. AtmA jyAre tamAma karmathI mukta thaI mokSagamana kare tyAre Aloka pRthvIthI mokSanI yAtrAnI kSaNomAM zaileSIkaraNanI avarathAmAM hoya che. zelano artha zilA-paththara. zilA potAnA mULa pRthvImAM UMDA utAre che, pRthvImAM otaprota banI sthira thaI jAya che. A zilAmAM ApaNe mUrti kaMDArI ane tenI pUjA karIe ke A zilA para prahAra karIe to paNa tene koI rAga dveSa thatAM nathI. pRthvI, koIpaNa jAtanA bhedabhAva vinA A samagra jIvasRSTine potAnI samRdhdhi Ape che. sArA-narasAnA koI bheda tene nathI. A jIvaMta pRthvI upara tenA saMcAlaka devo satata kAryarata che. A vasuMdharA nadhaNiyAtI nathI-nirjIva paNa nathI. A jamInano huM "mAlika" chuM ema kahI ApaNe tenA mAlika banI gayA chIe te mAtra bhramaNA che. pRthvInA mAlika to saudharmendra che. A sajIva ane sacetana pRthvInA mAlika kendra mahArAja che. tethI ja zAstrakAra parAmarzIoe pRthvIne IndrasthAvarakAya nAma ApyuM che. kAraNa ke Indra tenA adhiSThAyaka che. samaSTIne jIvADI rAkhavAnI tAkAta mA dharatI pAse che te jIvasRSTine pANI, anna, vastra, Azaro, auSadhio, phaLa, phUla, urjA, khanija, sonuM, hIrA ane jhaverAta rUpe samRddhinI choLo satata Aye ja jAya che. = vicAramaMthana 127
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ jemanI pAse akhUTa saMpatti rUpiyA che te malTI mIliyonara kahevAya paraMtu jenI pAse jamInano nAno sarakho TukaDo hoya tene Land Lord lenDalorDa kahe che. pAMca paMda2 Tana sonuM ke jhaverAta hoya tene saMpattivAna kahe paNa Lord eTale ke rAjA na kahe paNa jamInanA TukaDAnA mAlIkane lenDalorDa eTale rAjA kahyA. Ama vahevArajagatamAM bhUmine mUlyavAna cIja gaNI che paraMtu, mA dharatI kahe che, mArAmAM Akita na rAkha, huM mAtra kIMmatI cIja nathI. caitanyano aMza chuM. mAtA saMtAnone ApavAmAM kadI vALo-TALo bhedabhAva rAkhatI nathI. vasuMdharAne koI vahAluM nathI. koI davaluM nathI. enI amIdhArA satata varasatI hoya che. mA vasuMdharAne ahiMsA priya che. pRthvI para hiMsA vadhe che mATe pRthvI trasta thaI jAya che. kaMpI jAya che ane dharatIkaMpa thAya che. zaktinuM mULa kendrasthAna nAbhimaMDaLa che. nAbhimaMDaLathI vaLI bhUmaMDaLane sparza karavo eTale vaMdanA-sAkSAta daMDavata praNAma-namana. A namana karavAthI ahaMkAra ghaTaze. dareka vyaktinI copAsa eka AbhAmaMDaLa hoya che. sAthe eka ahaMkAranuM vartuLa paNa hoya che. namavAthI vyakti potAnA ahaMkAra vartuLamAMthI bahAra nIkaLaze. ahaM ane mamanI divAlo tUTaze. sAkSAtadaMDavatamAM pRthvInI samathaLa thavAthI mA pRthvInA samatA ane kSamAnA guNothI zaraNAgatinA bhAvo pravAhita thaze. divya-pavitra AbhAmaMDaLano vistAra thaze ane nabhomaMDaLa sudhI cetanAno vistAra thaze. A kriyA AtmAnA UrdhvagamanamAM pariNamaze. mA dharatI potAnA bALakone eka saMdeza Ape che. 'bephAma bhogavAdI banI mArI saMpattino duropayoga karIza nahi. mArAmAMthI maLatI saMpattino parigraha na kara, A saMpatti para mAlIkI bhAva rAkhavAne badale TrasTI bhAva rAkhaje. 128 vicAramaMthana
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArA TukaDA karI mArA para Adhipatya sthApavAnA sAmrAjyavAdane kAraNe ja hiMsA dveSa ane laDAI thAya che. samAjavAda mATe tuM vasudhaiva kuTumbakamanI bhAvanA rAkhaje.'' mA dharatInA A hradayasaMdezamAM vizvavAtsalyanA bhAvo abhipreta che. vicAramaMthana 129
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ anAsaktinA mArge muktinI yAtrA AsaktinAM vAdaLo kevaLajJAnanA sUryane DhAMkI de che. adhyAtmavikAsamAM Asakti bAdhArUpa che. jIvanasAdhanAnA rAjamArgamAM Asakti kaMTaka samAna che. saMta nAmadevane viThThalamAM apAra zraddhA-bhakti. ApaNe ApaNAM iSTadeva ke sadgurumAM vivekarekhA atikramI zraddhAnuM AropaNa karI ane bhakti karIe tyAre kyAreka e bhaktimAM Asakti bhaLI jAya che. je AtmavikAsamAM bAdhaka bane che. jJAnezvare nirIkSaNa karyuM ke saMta nAmadeva viThThalamAM aTakayA che. viThThalamAMnI Asakti chUTe to jJAna prApta thAya. jJAnadeve saMta nAmadevane kahyuM ke tuM paMDharapura choDI vizALa jagatamAM vikalanAM darzana kara. saMtavRMda yAtrA karavA cAlI nIkaLyuM. rastAmAM gorA kuMbhAra bhagatane tyAM rAtavAso karavAnuM thayuM. savAre jJAnadevanA bahena muktAe bhagatane kahyuM ke bhagata ! tame TapalAM mArI hAMDalA kAcA che ke pAkA e pArakho cho to amane TapalAM mArI amArI paNa parakha karI do ne ! gorA kuMbhAre badhAne TapalAM mArI pachI kahyuM ke nAmadeva kAcA che. nAmadeva coMkI uThayA. te kahe ema kema ? huM to viThThala sAthe vAta karuM chuM. nA nAmadeva, tamane viThThalamAM Asakti che tyAM tame aTakI jAo cho. nAmadeva cetI gayA ane temanA aMtarano udhADa thayo. parigraha pApa tyAre ja bane che jyAre temAM Asakti janme. baMgalA, moTara, cAkara, saMpatti, putra ke patnImAM Asakti janmatA te pApa bane che. gAMdhIjIe saMpattimAM mAlikIbhAva ne badale TrasTIbhAvanuM AropaNa karavA kahyuM. nirlepabhAve sattA saMpatti ke saMbaMdhono mAtra anivArya jarUriyAta pramANeno bhogavaTo temAM Asakti janmAvaze nahi. sAkSIbhAva, jIvanapravAhamAM Asaktine badale jalakamalavata sthitinuM nirmANa karaze. Asakti na hovAne kAraNe apAra saMpatti ane suMdarIonA svAmI dhannA ane zAbhidra kSaNamAM nirNaya lai tyAgane paMthe aNagAra sAdhu banI gayA. 130 vicAramaMthana
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAmInArAyaNa paraMparAnA pU.gopAlAnaMda svAmI gAme gAma satsaMga yoje. eka gAmamAM satsaMga veLA sadAziva nAmanA eka bhakata AvyA ane kahyuM ke, svAmI mArI havelImAM pagalAM karo, AjubAjunA sAta gAmamAM mArA jevI suMdara ane vizALa havelI koInI nathI. temanI vAtomAM potAnI havelInAM moMphATa vakhANa ane mamatA pragaTa thayA vinA rahe nahi. jJAnI saMta samajI gayA ke bhakta, havelInI AsaktimAM aTavAI gayA che. gopAlAnaMdasvAmIe sadAziva bhaktane kahyuM ke, hamaNAM thoDA divasa satsaMga karo, pachI jarUra tamArI havelImAM pagalAM karIza. Asakti choDAvavA khUba suMdara pratibodha Apyo. satsaMgamAM beThA hatA tyAM ciThThI AvI. svAmIe ciThThI vAMcI gAdI nIce mUkI dIdhI. satsaMga pUrNa thatAM svAmIjIe sadAzivane pUchayuM, kema lAge che ? ATalA divasanA satsaMga pachI Asakti kAMI moLI paDI, to kahe, 'gaI tamArI havelI tamArI pAsethI cAlI jAya to tamane duHkha thAya ? to kahe nA. svAmIjIe ciThThI gAdI nIcethI kADhIne vAMcI tamArI havelI baLI gaI che. sadAzive khUbaja svasthatAthI kahyuM ke, mAre mATe to e kyAranIya banI gaI che. Asakti ja duHkhanuM mULa che mATe jJAnIoe kahyuM che ke Asakti jatAM du:kha jAya che. dehAdhyAsa-dehanI Asakti ghaTe to muktinI yAtrA saraLa bane. deha ane AtmA banne alaga che. e jJAna, dehanI Asakti ochI karAvI zake. dehanI vyAdhi ke pIDA samaye je vyAdhi che te zarIrane che, ApaNAM azAtA vedanIyakarmanA udayane kAraNe ApaNane A pIDA che. AtmA to anaMta sukha ane parama AnaMdano ghaNI che. deha-zarIra pratyeno anAsakta bhAva pIDAne samatA bhAve sahana karavAnuM baLa Apaze jenAthI karma nirjarA thaze. temaja ArtadhyAna ane raudradhyAna na thavAthI ane paramatatva sAthe cittanuM anusaMdhAna thavAthI navA karma baMdhAze nahi. indrabhUti gautama bhagavAna mahAvIranA ziSya, bhagavAnanA te paramabhakta, hajAro sAdhuo ane prabhunA agiyAra gaNadharomAM te pradhAna sthAne hatAM. carama tIrthaMkara mahAvIra potAnA jJAnane kAraNe jANatA hatA ke mAro aMtima samaya najIka che. mAro ziSya gautama mane atizaya prema kare che, mArAmAM rahelI Asakti dUra karavA teNe eka upAya vicArI Agale divase gautamane bolAvI kahyuM ke, paDozanA gAmamAM devazarmA nAmanA brAhmaNane te vicAramaMthana F 131
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodha devA tame jAo. guru AjJA mAthe caDAvI gautama cAlI nIkaLyA. pAchaLathI prabhu nirvANapadane pAmyA, gautame jyAre bhagavAnano nirvANanA samAcAra sAMbhaLyA tyAre te vilApa karavA lAgyA. he prabhu Ape zuM karyuM ? AkhuM jIvana mane ApanAM caraNomAM rAkhyo ane aMtima samaye kAM aLago karyo, have mAruM koNa ? gautamanA cittamAM eka ciMtanano jhabakAro thayo ! bhagavAna to kevaLajJAnI hatA, tene tenA aMtima samayanI khabara hatI. chatAM mane kema aMta samaye dUra mokalyo, o, hA, vAstavamAM prabhu prati mAro je anurAga che ene samApta karavA mATe ja emaNe mane potAnAthI dUra mokalI dIdho. mAro vilApa mohajanya ke svArthajanya che. prabhune koi prati moha na hato...AsaktinAM paDa tUTayA. gautamanI prabhu prati AsaktinAM vAdaLo pAchaLa DhaMkAyelo kevaLajJAnano dedIpyamAna sUrya jhaLAMhaLAM thayo. Ama Asakti kevaLajJAnanA udayane aTakAve che. rAmakRSNa paramahaMsane vAraMvAranA puruSArtha chatAM nirvikalpa samAdhi lAgatI na hatI. kAlImAtAnA ananyabhakta rAmakRSNe temanA guru totApurIne pUchyuM ke, mane kema samAdhi lAgatI nathI. gurue rAmakRSNane pUchyuM, samAdhi, dhyAna sAdhanAmAM zuM dekhAya che ? rAmakRSNa kahe kAlImAtA ! guru kahe kAlImAtAnI AsaktimAM aTakayA cho. rastAmAM mA UbhI che. teno ziraccheda karI AgaLa vadho. ahIM AsaktinA ziracchedanI mArmika vAta abhipreta che. Asakti AdhyAtmika taMdurastI nathI, jo ene roga tarIke svIkArIe to. A dardanI davA zuM ? koipaNa vyakti roga sAthenuM jIvana na icche te svAbhAvika che. ApaNI sauthI moTI bimArI che AkAMkSA, icchAo ane atRpti. tRSNA AkAza jevI anaMta che. jIvanamAM tRSNAonA mRtyughaMTanA paDadhama zame te kSaNe anAsaktinA janmanI madhura ghaMTaDIno raNakAra saMbhaLAya che. jyAre ahaM ane manAM baMdhana tUTe tyAre anAsakta svarUpano vistAra thAya che. aMtarajyota prajvalita thAya che. cetanA jAgRta thAya che. anAsakta AtmA paramatattvanI zreSTha bhUmikA para sthira thAya che. 132 vicAramaMthana
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ anAsaktinA mArge muktinI yAtrA Asakti vinA jIve te saMsAramAM rahevA chatAM saMnyAsI che. potAnA bhavya mahelamAM zrIkRSNane rANIo, kesariyA lADu pIrase che, zrIkRSNa rANIone kahyuM ke nadIne sAme kinAre durvAsAmunine Aje traNa upavAsanuM pAraNuM che. temane A lADuothI pAraNuM karAvo. rANIo kahe yamunAmAM be kAMThe pANIthI pUra ubharAyA che. nadI pAra karI sAme kinAre zI rIte pahoMcavuM ? zrIkRSNa kahe, mA yamunAne prArthanA karI kahejo ke kRSNa akhaMDa brahmacArI hoya to amane mArga Ape. rANIoe kRSNa kahyA pramANe prArthanA karI ane mArga maLI gayo. munine lAthI pAraNuM karAvI ane pAchA pharatA rANIoe munine pUchayuM ke yamunAmAM to pUranAM pANI che ame pAchA kema jaI zakIzuM ? muni kahe mA yamunAne prArthanA karI kahejo ke, RSi durvAsA akhaMDa upavAsI ane tapasvI hoya to mArga Ape. prArthanA karatAM rANIone nadIe mArga Apyo. soLahajAra rANIo chatAM kaI rIte kRSNa akhaMDa brahmacArI ? kRSNane strIomAM Asakti nathI. nirlepabhAvane kAraNe kRSNa anAsakta yogI che. maithuna saMjJA para temaNe vijaya meLavyo che. kesarIyA lADuthI upavAsanuM pAraNuM karyuM chatAM RSi upavAsI-tapasvI kema? bhojanamAM tene Asakti nathI, AhAra saMjJA para vijaya meLave te AjIvana tapasvI. Asakti vinA jIve te saMsAramAM rahevA chatAM saMnyAsI che. Asakti saMdarbhe gItAnA niSkAma karmayoganA siddhAMtane samajavo rasaprada thaI paDaze. gItAkAra yogezvara zrIkRSNa samabhAvapUrvaka Asakti rAkhyA vinA karma karavAnI vAta kahe che. karma karavA mATe ApaNe adhikArI chIe. paraMtu temAMthI nipajatA vividha vicAramaMthana 133
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ phaLone vize kadI nahIM, eTale mAtra karmaphaLa meLavavA khAtara ja karma karavAno niSedha batAvyo che. kAryanI saphaLatA ke niSphaLatA je kAMi maLe temAM samabhAva rAkhIne kArya ke karavAnI vAtamAM Asakti choDI yoganiSTha rahevAno prabuddha vicAra abhipreta che. kAraNake siddhi-asiddhimAM samAna bhAva rahevo tene ja yoga kahyo che. munizrI saMtabAlajIe Asaktine saMsAranuM mULa kahyuM che. jaina sUtroe vAraMvAra pokArIne A vAta kahI che ke, tamArA manodravya, mananA saMskAranA jevAM pariNAma haze tevA tame banazo. ke gItAkAra paNa A vicArane puSTa kare che. manojJaviSayo ane indriyono saMyoga sukhakara che, pUrve bhogavela sparzasukha mIThuM lAge che, amuka padArtha svAdIlo che, amukamAM majA, suMdara rUpa, madhurazravaNa vAraMvAra A ciMtana aMtaramAM rahelI viSayAsaktinI vela pAMgaravAmAM sahAyaka bane, zabdonI zAlinatAnA sahAre A vicArane vyakta karIe, vAsanA sthULa bhUmikA para AvavA mATe iMtejAra banI nimitte zodhe ane padArthanI lAlasA pUrI karavA prayatna paNa thAya ane je koi enI vacce ADakhIlI-avarodha rUpa hoya tenA pratye krodha paNa janme e svAbhAvika che. krodha Avyo ke viveka bhAgyo eTale huM sAdhaka chuM mArAthI Ama na thAya e vAta yAda na rahe. pariNAme samatAvALI nizcayAtmaka buddhi paLavAramAM naSTa thai jAya. e naSTa thai eTale bhAvamRtyu thai ja cUkyuM. jainasUtro pramANe agiyArame guNasthAnake (AtmAnA kramika vikAsanA tabbakkA) jaIne paNa sUkSmalobha sAdhakane pADI de che. zrImad rAjacaMdrajI AvI sthiti mATe kahe che : 'sukha prApta karatAM sukha TaLe che, leza e lo laho kSaNa kSaNa bhayaMkara bhAvamaraNe kAM aho ! rAcI raho !' sukhanI icchAne kAraNe Atmasukha mare che. ahIM kSaNe kSaNe AtmabhAvanA maraNanI vAta abhipreta che. indriyonA viSayonI AsaktimAM kSaNe zreNe thatA bhAvamaraNane kAraNe AtmA, mokSa mATe adhikArazUnya banato jAya che. eka zreSThIne saMtanI jIvanacaryA jovAnI jijJAsA thai. teNe saMtane potAnI havelImAM rahevA AmaMtraNa ApyuM, trIje divase zreSThIe saMtane kahyuM, tamArA ne mArAmAM zuM pharaka ? tame paNa havelImAM raho cho ane huM paNa havelImAM rahuM chuM ! saMte bahuja 134 vicAramaMthana
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArmika uttara Apyo, tamArI havelImAM huM rahuM chuM, ane havelI tamArAmAM rahe che. ApaNI cittavRttimAM ApaNo parigraha mALo na bAMdhe evI cetavaNI jJAnIo Ape che. saMnyAsIomAM carcA cAlI janaka anAsakta rAjavI che, eka sanyAsIne rAjavI ane anAsakta e banne virodhAbhAsI zabdo eka sthAne kema saMbhave te vize zaMkA jAgI, potAnI poTalI lai janakanA mahelamAM gayo. janake svAgata karyuM. potAnA mahelanA eka khaMDamAM saMnyAsIne AzrayasthAna ApyuM. savAranA banne tAttvika carcA karatAM karatAM udyAnamAM pharatA hatAM tyAre anucare kahyuM ke rAjana, rAjamahelamAM Aga lAgI che. mahela cAre taraphathI AganI javALAmAM lapeTAi gayo che. sthitaprajJa janakanA caherA para zAMti che. mahelanA eka khaMDamAM potAnI poTalImAM paDelI eka kAMbaLI ane be laMgoTInuM smaraNa thatAM, vyAkuLa saMnyAsI poTalI bacAvavA doDatA pahelA rAjA janakane kahe che, rAjA doDo mahela baLe che. svasthatAthI janaka kahe che ke, mAruM che te baLatuM nathI, ane baLe che te mAruM hoi zake ja nahIM. saMnyAsIne janakanI anAsaktadazAnA pratitI thai gai. jJAnIo kahe che ke saMpattimAM Asakti janme tyAre e saMpatti, saMpatti na rahetA vipatti banI jAya che. viSaya-kaSAya, rAga-dveSa, kAma-bhoga vagerethI jAgRtipUrNa cetatA rahevAvALA tathA hiMsA va.pApakarmothI dUra rahevA sAdhako zabdo, rUpa, rasa, gaMdha ane sparzanA nimitta thanArI Asaktine jANI zake che. indrIyonA vividha viSayamAM jIva harakhAi jAya che. samaktinI bhAvanA dUra thatI jAya che tyAre mAtra saMsAra ja sAra rUpa lAge che. tyAre bhoga-upabhogano mArga ja priya lAge che. jIvanamAM Asakti tAMDava nRtya kare tyAre anAsakti, virakita ke gatino saMvAda sthApavo muzkela banI jAya che. Asakti che tyAM hiMsA che, asatya che, parigraha che, abrahmacarya che, corI che, eka jUTha aneka jUTha bolAve, eka hiMsA aneka hiMsA karAve. AzcaryanI vAta to e che ke ApaNane jenA prati Asakti hoya, tenA prati adhika prema hoya khUbaja sneha hoya che, priya pAtra para krodha karavAno, ane mAlikI bhAva sthApavAnI kuceSTA karIe chIe. krodha eTalA mATe ke mane je padArtha priya che teja mArA priya pAtrane priya hovuM jarUrI che. evo vicAra temanA para ThokI besADIe chIe. temAM matabheda thatAM ja krodha pragaTe che. vicAramaMthana 135
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraMtu badhAne je priya che te ja mane priya hovuM joIe te anAsaktanI sAdhanA che. anAsaktino mArga mukti tarapha javAnI yAtrA che. jyAre anAsaktinI bhAvanA cetanAnI UMDAIethI sparza kare tyAre Asakti tUTe che. AsaktithI dUra thavA sAdhake anAsakta thavAnA upAyonI upekSA karavI pAlave nahIM. vivekayukta vairAgyabhAva anAsaktanI pagadaMDI para laI jaze, pachI anAsaktinA mArge muktinI yAtrA sahaja ane saraLa banaze. 136 vicAramaMthana
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ anAsaktinA mArge muktinI yAtrA jeNe svAda jItyo teNe jagata jItyuM. AtmA ane karmano saMbaMdha anAdi che. jainadarzanamAM batAvela ATha karmomAM mohanIya kartha vadhu prabaLa che. sAta karmo to AtmAnA mULa guNa ane mULa svarUpane mAtra AvRtta kare che. jyAre mohanIya karma AtmAnA mULa guNa svarUpane vikRta kare che. A karmanA kAraNe jIvAtmAmAM vividha manovRttio janme che. jene jaina paribhASAmAM saMjJA kahe che. saMjJA eTale vRtti, saMjJA eTale Asakti, Adhunika manovijJAna jene sahaja svAbhAvika manovRttionAM nAme oLakhe che tene jainadarzane saMjJAnuM nAma ApyuM che. saMjJAonA vizleSaNa dvArA Asaktine samajavAnuM rasaprada thaI paDaze. AvI dasa saMjJAo che paraMtu mukhyatve cAra saMjJAo che. khAvAnI vRtti ane vicAra te AhArasaMzA, DaranI lAgaNI ane vicAra te bhayasaMjJA, jAtIyavRtti ane vicAra te maithuna saMjJA, mAlikI hakka, mArApaNAno vicAra, mamatA ane Asakti e parigraha saMjJA. janma-janmAMtarathI A saMjJAonA gADhA saMskAra AtmA para paDelA hoya che. bALaka janmatAMnI sAthe mAtAnuM stanapAna karI potAno AhAra meLave che. stanapAna karavAnuM bALakane zIkhavavuM paDatuM nathI, A pUrvanI AhArasaMzAnuM, saMskAranuM pariNAma che. game tyAre game teTaluM, game tevuM khAvuM rasapUrvaka. svAdiSTa AhAra, vAraMvAra game te bhoge khAvo te AhAra saMjJAnI AsaktinuM pariNAma che. A Asakti bhakSyAbhaDhyano viveka cUkavI de che. te hiMsA Adi aneka karmonuM baMdhana karAve che. jJAnIoe kahyuM che ke jyAM Asakti tyAM utpatti. jemAM ApaNI Asakti rahI gaI hoya tyAM ja pachInA bhavamAM ApaNe utpanna thaIe chIe. AhAra saMjJAnI AsaktinA parimAme dhAnyanA koThAronA sUkSma jIvorUpe utpatti ke khetaromAM tirthaMcarUpe eTale pazu pakSI rUpe utpanna thavAnA saMyogonuM sarjana kare che. mAMsAhAramAM Asakta jIva nArakIpaNAne notarI durgatinAM dvAre pahoMcI jAya che. vicAramaMthana 139.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAjA yudhiSThire rAjasUyayajJa AraMbhyo tyAre zrIkRSNa paramAtmAne temaNe pUchayuM ke mAre yajJanI pUrNAhuti kyAre karavI ? zrIkRSNe uttaramAM kahyuM ke A mAro paMcajanya zaMkhamAMthI svayaM nAda nIkaLe tyAre yajJa pUro thayo jANavo. vidhi pramANe yajJa pUro thayo chatAM zaMkha na vAgyo, tyAre yudhiSThire pUchyuM ke zaMkha kema na vAgyo ? zrIkRSNa bolyA, juo nagaramAM koi bhakta bhUkhyo haze. tapAsa karAvatAM eka AtmArAma bhaMgI nAmano bhakta, prabhubhaktimAM magna hovAne kAraNe jamavA nahoto Avyo. yudhiSThire Adara sAthe te zudrene bolAvyo. draupadIe potAnA hAthe banAvelI rasoi tene pIrasAvI. te zudre eka koLiyo alaga karI prabhune arpaNa karyo. pachI badhuM bheguM karIne khAi gayo. A joi draupadI khinna thai manomana bolI, Akhare bhaMgInI jAta ! tene rasoinA AvA uccatama svAdanI zuM khabara paDe, khAkharAnI khisakolI, AMbAnA rasane zuM jANe ? AthI zaMkha thoDo vAgIne baMdha thai jatAM zrI kRSNane kAraNa pUchatAM javAba Apyo ke bhaktanA AdarasatkAramAM kAMika kacAza rahI gai che. bhakta pratye dhRNAnI bhAvanAnuM A pariNAma che. nikhAlasa hRdayanA draupadIe bhakta AtmArAma bhaMgI pAse jai mAphI mAMgI ane badhuM bheguM karI jamavAnuM kAraNa pUchyuM, saMte kahyuM, anna e zarIrane poSavA mATe che. indriyo unmata banAvavA mATe nathI. svAdathI jamavAne kAraNe AhAramAM Asakti vadhe che, jihvA svAda vadhe che. badhI indrayomAM rasendriya khataranAka che. dhyAna ane bhaktimAM rUkAvaTa lAvanAra che. draupadI prasanna thai vaMdana karavA lAgyA tyAre paMcajanya zaMkhanA maMgaLadhvanithI vAyumaMDaLa pavitra banyuM. AhAramAM Asakti mana, vacana ane kAyAne dUSita banAve che. mATe ja jJAnIoe kahyuM che ke jeNe svAda jItyo teNe jagata jItyuM. pAMcaso ziSyonA guru maMgu AcArya tapasvI. tapa ghaNuM kare paNa upavAsanA pAraNAmAM svAdiSTa bharapUra AhAra le. AhAranI Asaktine pAtaLI pADI zakayA nahotA. dIrdhatapasyA pachI pAraNAmAM khUba AhAra khAvAthI kAladharma pAmyA. ziSyo gurunI aMtimakriyA patAvI AgaLa vihAra karavA lAgyA. vihAramAM cAlatAM cAlatAM sAmenA rastA paranA eka moTAvRkSamAM kAMika vicitra vastu, thoDI thoDI kSaNonA aMtare dekhA de. ziSyoe najIka AvatAM joyuM ke eka virATa jIbha vRkSonI DALI vacce labakArA 138 vicAramaMthana
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAre che. A kautuka jevA badhA ziSyo UbhA rahI gayA. tyAM daivI avAja Avyo. A jIbha tamArA gurunI che. he ziSyo ! dhyAnathI sAMbhaLo, rasanA ane AhAra saMjJAmAM Asaktine kAraNe huM virATa jIbhavALA vizALakAya vyaMtaradevayoninA bhayaMkarapaNAne pAmyo chuM. tame AhAranI AsaktithI aLagA thaje. cetajo..mAtra upavAsa karI na khAvuM te bAhya tapa che. Ano upAya vicArI tamAruM kalyANa karajo. ane guru potAnA ziSyone bodhapATha pamADI aMtaradhyAna thayA. maithunasaMjJAmAM Asakti tiryaMca yonimAM jIvane bhavabhramaNa karAve. gaNikA ke nartakI jevA halakA gotrane prApta karAve che ke napuMsaka banAve che. mAtra parigraha e pApa nathI. aDhaLaka saMpattinA svAmI kubera ke AnaMdazrAvakane ItihAse pApI nathI kahyAM paNa puNyazALI kahyA che. parigrahamAM Asakti janme tyAre parigraha pApa bane che. kubera, AnaMdazrAvaka, bhAmAzA, jagaDuzA, vastupALa, tejapALa jevA vIroe saMpattino bhoga nahIM saMpattino tyAga karyo hato. bhagavAna mahAvIre dIkSA samaye potAnI tamAma saMpattinuM dAna karI tyAga karyo hato. mammaNa zeThanI parigrahamAM Asaktine kAraNe durgati thaI. mAnavIne bhaviSyanI ciMtA satAve tyAre bhayasaMjJA lera kare che ane A jorane kAraNe te saMpatti ekaThI kare che. bhaya ane parigrahasaMjJAnuM saMkramaNa vivekano lopa karAve tyAre parigrahanI rekhAnuM atikramaNa thAya che ane Ama parigrahamAM Asaktino janma thAya che. je Asakti jIvane tiryaMca yoninA bhayaMkarapaNAne prApta karAve che. punarjanmamAM e jIva kUtaro ke sApa banIne e saMpattinuM rakSaNa kare che. saMjJA, saMbaMdho, bhoga ke saMpattimAM Asakti janmAvanAra mohanIya karma che. vadhumAM vadhu lAMbAkALa sudhI mohanIya karma ja AtmAne cITakI rahe che. = vicAramaMthana { 139 139
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ sA' nI sAtheno thoDo paricaya ghaNuM ApI de che - sAdhakanI muMjhavaNa vadhe che. niraMtara eka prazna UThe che huM koNa chuM ? kayAMthI Avyo? kyAM javAno ? jANe praznonI paraMparA sarjAi, javAba maLato nathI. saMpradAyo ane paraMparAo aDAbIDa jaMgala jevA lAge che. prabhu tarapha janAra koI pagadaMDI paNa maLatI nathI tyAM mokSa prati janAra rAjamArganI to vAta ja zI karavI ? aneka maMdiromAM tIrthATana karyuM. paMDito sAthe zAstrArtha karyo, kaMdarAo, parvato ane nirjana sthaLomAM kaThora vrata sahitanA divaso vItAvyA, guphAnA ekAMtamAM dhyAna dharyuM. have Atma sAkSAtkAranI jhaMkhanA caramasImAe pahoMcI. bhagavAnanI bhaktimAM citta coMTyuM eTale bhautika vaLagaNo kharavA lAgyAM, mohamAyA ochA thavA lAgyA. aMtaramAM adamya IcchA che, utkRSTa adhikArIbhagavAnane prasanna karI, parama varadAna mAgI AtmasAkSAtkAra karIza. ekAeka divyaprakAzamAM sAdhakanI AMkho aMjAI gaI. joyuM to svayaM brahmA padhAryA hatA. sAdhakanuM hRdaya pulakita thaI uThayuM. eTalAmAM to brahmAjIe varadAna mAgavA kahyuM. prabhu varadAna mAgatAM pahelAM eka prazna pUchavAnI IcchA che. ApanI AjJA hoya to...! sAdhake kahyuM. pUcho je prazna hoya te pUcho. prabhu mArA jevA sAdhakane Apa je varadAna Apo cho te ApanA adhikAramAMthI ja Apo cho ke bIje kyAMyathI meLavIne Apo cho ? = 140 E meM vicAramaMthana -
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAI ! mArA adhikAra maryAdita che, mAre viSNujI pAse javuM paDe che. brahmAe ghaTasphoTa karyo. to huM svayaM viSNujI pAsethI ja varadAna meLavIza. bhakta sAdhanAnA baLe viSNujIne prasanna karI ane pUchayuM ke Apa mane je varadAna Apazo te ApanI pAsethI Apazo ke anya pAsethI meLavIne viSNujI bolyA "mAre mahezajI pAsethI meLavIne tane varadAna ApavuM paDe'. bhakta mahezajIne prasanna karI pUchayuM ke "Apa konI pAsethI lAvIne mane varadAna Apazo ?' huM sarvazakitasaMpanna chuM mAre koInI pAse kazuM levA javuM paDatuM nathI huM to sau koImAM samAyelo chuM. pratyeka AtmA mAro aMza che. caitanya mAtra sAthe mAruM satata anusaMdhAna che. to prabhu mArI bhItara paNa Apano vAsa che ? avazya sAdhakanI vicAradhArA pravAhita thaI. mane varadAna ApanAra jo sAco adhikArI mAro AtmA ja hoya to mAre varadAnanI zI jarUra ? divyaprakAzano khajAno mArI bhItaramAM jhaLahaLe che ne huM zA mATe aMdhArAmAM bhaTakuM chuM? amRtano sAgara mArI bhItara hIloLA le che ne viSapyAlI pakaDIne huM kema beTho chuM? jenI nAbhimAM ja kastUrInI maheka hovA chatAM, sugaMdhane zodhavA Thera Thera doDA doDa karatA mRganI kathAnI vyathA mArAmAM abhipreta che. = vicAramaMthana na 141 F
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAstavamAM to A jIvano svabhAva AtmAmAMthI AnaMda meLavavAno che paraMtu bhAva bhUlyA tethI potAnAmAMthI AnaMda meLavavAnuM bhUlI dunyavI bhautika cIjomAMthI AnaMda meLavavA phAMphAM mAravA lAgyA. mAtra buddhinA ane bhautika sukhonA sahAre jIvanano AnaMda pAmavAnA prayatna sAcI dizAthI vimukha karyo. caitanyathI vimukha thavAne kAraNe Ama banyuM. A jIve para sAthe tAdAbhya sAdhI anaMtabhavo gumAvyA. para eTale jaDa, pudagala ke bhautika padArtho, sva eTale caitanya. caitanyanI zodhano puruSArtha karyo nahi paraMtu jaDanI zodha, temanAM UMDA rahasyo pAmavA, zodho karavA samagra jiMdagI kharacI nAkhI. "sva" sAtheno thoDo paricaya ghaNuM ApI de. AtmAnaMda e koLeluM evuM kalpavRkSa che, jene kadI pAnakhara na Ave, aharniza vasaMta ja...vasaMta ! 142 = vicAramaMthana F
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMdhApo karmabaMdhanuM mukhya kAraNa mithyAtva che. ApaNo AtmA, karmonAM baMdhanathI baMdhAyelo che. ApaNe sau muktipaMthanA pravAsIo chIe. karmanA A baMdhano toDavA mATe sarva prathama to e baMdhananuM svarUpa jANavuM paDaze. svarUpa jANyA pachI e baMdhana toDavAno samyaka puruSArtha karavo paDaze. karmabaMdhanuM mukhya kAraNa mithyAtva che. kharAne khoTuM mAnavuM ane khoTAne kharuM mAnavuM, anityane nitya, azuddhane zuddha ke du:khane sukha mAnavuM eTale mithyAtva. A mAnyatAone choDIe to jIvanamAMthI mithyAtvanI vidAya thAya ane karmabaMdhanI prakriyAnuM sAtatya tUTe ane karmabaMdhana aTake. mithyAtvanA svarUpane samajIzuM to mithyAtva choDavAmAM saraLatA raheze. koI vyakti kuLaparaMparAgata dharma pALe sAcA arthamAM e dharma na hoya aMdhazraddhA ke kurUDhinuM poSaNa thatuM hoya chatAMya satyAsatyano vivekabuddhithI vicAra karyA vinA vaLagI rahe te mithyAtva che. A moha che ane mohanIyakarmanI zakti eTalI prabaLa hoya ke tenA kAraNe kharA dharmanI kasoTI thaI zakatI nathI. vaLI keTalAMka mUDhatAne kAraNe satya dharma pArakhavAnI buddhi dharAvatA nathI ane puruSArtha paNa nathI karatAM to vaLI keTalAMka to samajI gayA hoya che ke mArI dharmamAnyatA ke kalpanA khoTI che. chatAM nija ahama ne kAraNe khoTI tArkika dalIlo karI kumatane siddha karavAno avaLo puruSArtha kare che. sapuruSonAM vacanamAM saMzaya karI mithyAtvanI puSTi kare che. keTalAka loko lokaparaMparAnA saMdarbha lokasaMjJAnA pravAhamAM taNAIne mithyAtvane poSatA hoya che. je asat ane viruddha mAnyatAne vaLagI hiMsAcAra, mahA AraMbha ane samAraMbha dvArA karmabaMdhanuM kAraNa nipajAve che. sudeva, sadguru ane sudharmathI viparIta mAnyatAne kAraNe Ama bane che. vicAramaMthana = 143
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ jeNe rAga ane dveSane nirmaLa karyA te sudeva che. je jIvanamAM samatA rAkhavAnuM sUcana karI vizvakalyANanI vAMchanA kare te sudharma ane je pote tare ane anyane tAre te ja kalyANamitra sagu. A traNamAM zraddhA daDha thavAthI jIvanamAMthI mithyAtva jaze. eka naukA samudrakinAre lAMgarI hatI. rAta paDI eTale saphara zarU karavA nAvike naukAmAM besI halesAM mAravAnuM zarU kyuM. AkhI rAta halesAM mAryA. savAra paDayuM nAvike joyuM to Azcarya ! naukA tyAMnI tyAM ja hatI, baMdaragAhathI jarA paNa AgaLa vadhela nahi. kAraNa...laMgarathI naukA chUTI paDI na hatI. kinAre laMgara sAthe baMdhAyela ja hatI. ApaNo jIva mithyAtvanuM laMgara choDe to ja AtmA taraphathI saphara zarU thAya. vaLI keTalAMka mithyAtvane ApaNe A mithyA che. ema jANatAM hovA chatAM choDatA nathI kAraNa ke emAM ApaNo svArtha hoya che. ApaNI anukULatA ane mamatvane kAraNe ApaNe mithyAtvane poSatA hoIe chIe. mithyAtvanA cazmAM utArI khullI daSTithI jovAnI ApaNI hiMmata nathI. A vAtane jJAnI puruSe suMdara daSTAMtathI samajAvI che. eka gAmanA zeThane potAnI umaralAyaka kanyAno vivAha karavo che. putrI kurupa che. koI muratIo tene pasaMda karatAM nathI. zeTha upAya vicAre che. eka aMdhayuvAnane kahe che tAre lagna karavA che ? aMdhayuvAna kahe, zA mATe mazkarI karo cho ? huM aMdha chuM, mArI sAthe koNa potAnI kanyA paraNAve ? zeTha kahe huM mArI putrI joDe tAro vivAha karuM. suradAsa khuza....! putrI ane aMdhajamAI zeThane ghare sukhethI rahe che. AMkha nathI eTale rUpapharUpano te yuvAnane bheda nathI te to potAnI patnIne prema kare che. eka vAra zeThane tyAM teno mitra paradezathI Ave che. kahe che ke have to tabIbI vijJAna eTaluM AgaLa vadhyuM che ke huM upacAra karI tArA jamAIne daSTi apAvI zakuM chuM. zeTha kahe jarUra nathI. mitra kahe kema ? zeTha kahe mAro jamAI daSTihIna che tyAM sudhI mArI putrIne vAMdho nathI. te 144 | vicAramaMthana
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAhyA karaze. prema karaze. AMkho maLatA kurupa patnIne joI kadAca prema karato aTakI paNa jAya. enI daSTi mArI putrInA sukha mATe jokhama che. ApaNe paNa ajJAnanA aMdhApAmAM mithyAtvane prema karI rahyA chIe. jJAnanA prajJAcakSu maLe to kadarUpA mithyAtvane choDI samakti tarapha vaLIe. eka vyaktine khIra bahu bhAve, thALImAM pIrasANI tene peTanI vyAdhi hatI te kAraNe te homITa thatAM te khAdhelI khIra thALImAM paDI eka vATakAmAM khIra bharI lIdhI ane, eka aMdhu suradAsane te khIra ApI, vamelI khIra jeNe vamana drazya joyuM che tene to A khIra kutsita, sUga vALI lAgI paraMtu suradAse khAI lIdhI kAraNa ke tene khabara nathI teNe A drazya joyuM nathI, kAraNa tenI pAse AMkha nathI, basa ajJAnano aMdhApo laIne pharatAM ApaNuM paNa kaIka AvuM ja che. jJAnIo pAse samyaphadaSTi che tethI teo A saMsAranAM sukhothI alipta raheze. yugapuruSa zrImadjIe kahyuM che "sakaLa jagata te eMThavata athavA svapnasamAna, te kahIe jJAnI dazA bAkI vAcA jJAna". Ama jJAnI mATe Akho saMsAra vamananA vATakA samAna che. saddaguru to ApaNane jJAna ApavA tatpara che. emano hAtha to ApaNA tarapha laMbAyelo ja che. ApaNe e hAtha pakaDI levAno puruSArtha karIzuM to karmadaLamAMthI bahAra nIkaLI zakIzuM. sapuruSonAM vacanonakazAnI rekhAo jevA hoya che. jJAnIno upadeza nakazo che, je temaNe cIMdhyA mArge cAlIe to lakSa sudhI pahoMcAya. temanAM vacanAmRto mAtra vAMcavA ke sAMbhaLavAthI AgaLa nahi vadhAya, AcaraNamAM mUkavA paDaze. prayoga karavo paDaze. anubhUtimAM Avaze to saphaLa thaIzu. nakazo joyA karavAthI lakSe nahIM pahoMcAya. lakSe pahoMcavA to svayaM saphara karavAno puruSArtha karavo paDaze. vicAramaMthana 145
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAyazcitta ke pAritoSika dharmasthAnakamAM saMta atyaMtara tapano bhAva samajAvI rahyAM che. zArIrika zuddhi mATe jema snAna jarUrI che tema AMtaraki Atmazuddhi mATe bAhyAMtyaMtara tapanuM anusaMdhAna jarUrI che. upavAsa karavo e bAhya tapa che. upavAsanA divasanA AcAra-vicAra AdhyAtmika anuSThAna, AtmA sAthe anusaMdhAna karAvanAruM dhyAna ane karma nirjarAnuM lakSa aMtaratapa che. upavAsa ke koi paNa prakAranA tapanI pUrvabhUmikAnA vicAra eTale tapa karavAnuM prayojana. tapanI pUrNAhUtinA divasanA AcAravicAramAM paNa nirmaLatAnI khUba ja agatya che. tapanA ADa lAbha ghaNA hoi zake paraMtu tenuM aMtima dhyeya karmanirjarAnuM hoya te ja tenI phalazruti gaNAya. ja eka yuvAne saMtanA zabdo jhIlI lIdhA. traNa divasanA nirjaLA upavAsa pUrNa karyA. cauvihAro aThThamatapa pUrNa karyo. traNa upavAsanuM pAraNuM karavAnuM che. saMtanA zabdo kAnamAM guMje che A upavAsanA pAraNAmAM tuM tArI kamANInA paisAmAMthI, nyAya ane nItithI meLavelI AvakamAMthI je ane jeTaluM maLe tenAthI pAraNuM karaje. pathArImAMthI UThI, prabhusmaraNa karyuM. nitya Avazyaka kriyAo patAvI. nadI kinArA tarapha nIkaLyo. saMtanA zabdo vicAromAM vAgoLato vAgoLato A yuvAna nadI kinAre AgaLa cAle che, paisA nathI zuM karavuM tenI mUMjhavaNa che. teTalAmAM nadInA kinArA pAse eka sapharajana taNAtuM AvatuM joyuM ane mAnyuM ke A to kudaratanI bheTa che ane sapharajanathI pAraNuM karyuM. thoDIvAra pachI yuvAnane vicAra Ave che ke ApaNI buddhi ane zrama dvArA meLavelI saMpatti para ja ApaNo hakka che. saMte kahela nyAyasaMpanna vaibhavanA unnata zabdonA bhaNakArA vAge che. saMtanI dezanAno pratichaMda jANe parvata sAthe TakarAine pAcho phare che ane nizcaya kare che ke, sapharajananA mAlikane zodhI sapharajananA badalAmAM tenuM kAma karavuM joie ane to ja A tapazcaryAnuM sAcuM samApana thayuM gaNAze. 146 vicAramaMthana
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvA zubha nizcayathI yuvAna nadIne kinAre kinAre traNa mAIla cAlyo, e nadIne kinAre eka vADI dekhAI ane vADImAM sapharajananuM vRkSa paNa joyuM. vADInA mAlikane maLIne potAnuM samagra vRtAMtta kahyuM ane kahe che ke huM ApanA sapharajananI kiMmata cukavavA mAguM chuM, mArI pAse dhana nathI, badalAmAM mane je kAma kaho te svIkAravA taiyAra chuM. vADIno mAlika kahe, haju eka vAra vicArI lo ! daMDa rUpe huM kahuM te karavA taiyAra cho ? yuvake makkamatAthI hA kahI ane kahyuM ke huM vacanabaddha chuM. mAlika daMDa Ape che, tamAre mArI putrI sAthe vivAha karavA paDaze. yuvaka kahe A te prAyazcitta ke pAritoSika ! mAlika kahe hA, to sAMbhaLI lo, mArI putrI kyAreka cAle che to kyAreka cAlI zakatI nathI, kyAreka eka AMkhe ja joI zake che kyAreka be AMkhe joI zake to kyAreka aMdhanI jema bane AMkhe jotI nathI, kyAreka bole ane kyAreka sAva mUMgI banI jAya che. kyAreka sAMbhaLe to kyAreka bilakula sAMbhaLI zakatI nathI, samaja ke mArI putrI kAMNI, laMgaDI, ardhamUMgI ane ardha baherI ke badhIra che. yuvaka kahe meM vacana ApyuM che eTale huM avazya pALIza. vADInA mAlike potAnI putrIne bolAvavA sAda pADyo. thoDIvAramAM maMda gatie, nIcAM neNa DhALI eka svarUpavAna kanyA AvI, yuvAna ene mugdhatAthI nIhALI rahyo, ane pachI bolyo ke ApanI putrI lUlI, laMgaDI, baherI ke kAMNI nathI, Apa jUThuM kema bolyA? laMgaDI hoya to eka page cAle, mArI putrI samaya sAthe eka page cAlatI hoya tevI tvarAthI cAle che, krAMti karavAnI hoya tyAM doDe, paramArtha mATe baMne page makkamatAthI AgaLa vadhe, koInuM ahita thatuM hoya, utAvaLa thatI jaNAya tyAM khoDaMgAI jAya, eka paga rokAI jAya eTale e rIte laMgaDI che. maitrIbhAvamAM banne page cAle manamAM zatrutAno vicAra Ave to e vakhate apaMga banI aTakI jAya. vicAramaMthana 147
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAMNI hoya te eka AMkhe jue jyAre koi nAnAmAM nAnI vastu jovI hoya, ekAgratAthI kAMI jovuM hoya nirIkSaNa karavA kAMi jovuM hoya tyAre eka AMkha baMdha karI eka AMkhe jovuM paDe. mArI putrI eka AMkhe jagatanI sUkSma vastu jovAnI jijJAsAvRtti dharAve che. koInuM du:kha joi karuNAbhAvamAM tenAM sajaLa nayano DUbI jAya che. koinuM maMgaLa thatuM hoya te dRzya ke satpuruSanA darzana nirmaLa AnaMdathI mANe che paraMtu na jovA jevuM bibhatsa jotI hoya tyAre AMkho baMdha karI de che aMdha banI jAya che. sAMbhaLavA jevuM zravaNa kare, na sAMbhaLavA jevuM hoya tyAM baherI banI jAya, saMtavANI sAMbhaLe, koino guNAnuvAda pramodabhAvathI sAMbhaLe paNa niMdA na sAMbhaLe. kyAreka bole ne kyAreka mUMgI, satya vacana bole. hita, mita ne priya bole, koinuM ahita thatuM hoya ke asatyano pakSa banato hoya tyAM mUMgI rahe. koinI niMdA na kare. tenA maunamAM mAdhyasyabhAvanuM AzrayasthAna hoya che. yuvake kahyuM tamArI putrImAM sAcA vaiSNavajana ke Adarza zrAvakatvanAM lakSaNo abhipreta che, huM garIba anAtha tene lAyaka nathI. tamArAmAM saMskAralakSmIno vaibhava chalochala bharelo che. traNa mAIla cAlIne sapharajananI kiMmata cUkavavA AvyA te tamArI aMtaraMgadazAnI pratIti karAve che. tame bAhya ane atyaMtaratapanI paribhASA sAcA arthamAM samajayA cho, huM mArI putrInuM kanyAdAna karI nizciMta banuM chuM. ema kahI vADInA mAlike sAkSAta lakSmIsvarUpa potAnI dedIpyamAna dIkarIno hAtha parama AnaMda ane prasannatA sAthe yuvakanA hAthamAM mUkI dIdho. 148 tyAre koyale Tahuko karyo, jharaNAe kalakala nAda sAthe nRtya karyuM, maMda samIre phUlonI sugaMdha prasarAvI jANe, prakRtie A saMbaMdha para svIkRtinI mahora mArI. vicAramaMthana
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - ekadaMDiyA mahelamAM nivAsa karato mANasa zrIlaMkAmAM potAnA dedipyamAna mahAlayanA vizALa zayanakhaMDamAM subdha rAvaNa aMjapAmAM AMTA mAre che. nidrA tenI veraNa thaI che. maMdodarI UThI ane kahe che nAtha zItaLa sugaMdhI malayAnila, cAMdanI rAta chatAM Apane zenI pIDA che ? zuM mArA pativratA vratamAM kAMI kSati che, mArA sauMdarya ke premamAM Apane kAMI uNapa lAge che jethI Apa sItAnA virahamAM duHkhI cho ? rAvaNa kahe che, he rANI ! mane have khAtrI thaI gaI che ke sItA eka satI strI che e jIvatI haze tyAM sudhI te potAno deha kadI para puruSane soMpaze nahi. to evI satI strIne Ape zA mATe azokavanamAM keda karI rAkhI che ? svAmI mukta karI do ene maMdodarI e vyathA vyakta karI. huM koNa ? huM laMkeza, rAvaNa kadI parAjya svIkAre nahIM, rAma-lakSmaNane yuddhamAM parAsta karI ane rAmane tenI sItA huM dAnamAM ApI daIza ne jagatamAM mAro DaMko vAgI jaze, rAvaNe huMkAra karyo ne Ama ahaMkAranI eka vikarALa chAyAmAM rAvaNanA seMkaDo guNonuM daphana thayuM ane eka mAtra ahaMkAra tenA kaphananuM kAraNa banyo. aham azAMtino janaka che, ahano zvAsa dveSa che, ucchavAsa pUrvagraha che daMbha enI sahacarI ane vinamratA eno DhoMga che. ahaMkAra eTale estimation of self by self potAnA vize potAno ucca abhiprAya ahaMbhAvImANasa aMdarathI khAlIkhama, sahaja AnaMdathI vaMcita, nikhAlasatAthI sarvane haLImaLI na zake tethI tene mitro paNa nA hoya. te eka daMDiyA mahela (VORY TOWER) mAM nivAsa karato mANasa che. madhura, khilakhilATa mukta hAsyathI tenI jIvanadhArA vaMcita hoya jethI graMthio, golableDara ane ArtharAITIsanA rogothI pIDAvAnI tene vadhu zakyatA hoya. rAvaNane dasa mAthAM hatAM paNa ahaMkArane to hajAra mAthAM che. ahaM vajanadAra kALamIMDha paththara jevo kaSAya che. sattA, saMpatti, sauMdarya sAmarthya ane jJAnanA sthAnomAM ahaMkAra khUba ja siktathI sarakI jAya che. AvA ahaMkArane jItavAnI cAvI yugapuruSa zrImadrAjacaMdra eka gAthAmAM ApI che. "mAnAdika zatru mahA, nijade na marAya" vicAramaMthana 149
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtA sadguru zaraNamAM, alpa prayAse jAya..! sadgurunA zaraNamAM jaI ApaNI ladhutA pragaTa karIzuM to ahaMkAra cAlI jaze. itihAsa tarapha najara nAkhIzuM to jaNAze ke maricInA bhavamAM bhagavAna mahAvIre kuLamada karyo to bhavaparaMparA vadhI, bAhubalinA jIvanamAM ahaMkAranA eka nAnA vAdaLe kevaLajJAnanA sUryodayane keTalA lAMbA samaya sudhI rokI rAkhyo. kavi kahe che ke 'vhAlA tAro vaLa jo jAya vachUTI, to deha, tAro devaLa bane re lola...!' akhAe to tyAM sudhI kahyuM che, 'maratA pahelAM jAne marI bAkI rahe te zrIhari' ahIM maravuM eTale ahaM ogALavo, ahIM ekaja paMktimAM kavie saMpUrNa ardhuM visarjananI sAdhanAnI divyavAta kahI che. ahaMkendrIjIva ahaMkAranA taLathI uMcakAine zUnyatAnI divya sapATIpara pahoMce to dhanya thai jAya. 150 vicAramaMthana
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adarza zotAnuM upaniSada eka zreSThIne tyAM eka zilpakalAno zreSTha kalAkAra traNa pUtaLIo laIne vecavA mATe Avyo. traNe pUtaLIo ekasarakhI. rUpa, raMga ane ghATamAM kazo pharaka nahIM, traNe ekabIjAthI taddana samAna chatAM traNenA mUlyamAM ghaNo ja pharaka, kalAkAre zeThane kahyuM ke AmAMthI eka pUtaLInI kiMmata rUpiyA eka hajAra che, bIjI ekanI kiMmata be hajAra trIjI eka pUtaLInI kiMmata rUpiyA sAta hajAra che. pratyeka pUtaLInI sAcI kiMmata batAvanArane huM pAritoSikathI navAjIza. badhA ja AzcaryathI pUtaLInuM nirIkSaNa karavA lAgyA chatAM koIthI rahasya ukalI zakAtuM nathI. saMtavANI sAMbhaLI ghare pAchI AvatI zeThanI caturaputrIe A pUtaLIonuM avalokana karavA mAMDayuM. teNe pAtaLo vaLI jAya tevo lokhaMDano tAra lIdho ane vArApharatI traNe pUtaLInA kAnamAM te tAra nAkhI traNe pUtaLIonI kiMmata jaNAvI. pahelI pUtaLInA kAnamAM tAra nAkhatA te sIdho ja bIjA kAnamAMthI bahAra Avyo, tenI kiMmata rUpiyA eka hajAra AMkI, bIjI pUtaLI ke jenA kAnamAM tAra nAkhatA moDhAmAMthI bahAra Avyo tenI kiMmata be hajAra, trIjI pUtaLI ke jenA kAnamAM tAra nAkhatAM te upara mastakamAM jaI nIce tarapha vaLI aTakI gayo, tenI kiMmata rUpiyA sAtahajAra mUkI. kalAkAre saMtuSTa thaI zeThanI caturaputrIne pAritoSika pradAna karyuM. zrotAonuM paNa kaMIka A pUtaLIo jevuM ja che. je zrotA eka kAnathI sAMbhaLI bIjA kAnethI sAMbhaLeluM kADhI nAkhe che tenuM kAMI ja mUlya nathI. je zrotA kAnethI sAMbhaLI moTethI bolI nAkhe che tenuM khAsa kAMI mUlya nathI paraMtu je zrotA kAnethI sAMbhaLI, manamAM grahI te vicAranuM maMthana karI aMtaramAM UtArI, sad AcaraNa tarapha vaLe te guNavAna zrotAnuM mUlya che ane te ja zrotAnuM jIvana UrdhvagAmInI bane che. jJAnIoe zrotAne traNa prakAranA kahyA che, eka paththara samAna paththarane pANImAM traNacAra kalAka nAkhI ane bahAra kADhavAthI tenA para pANInI kAMI asara thatI nathI. tema keTalAMka zrotAo kalAkonA kalAka sAMbhaLe paraMtu te vANIno kAMI paNa prabhAva tenA jIvana para paDato nathI. = vicAramaMthana 151
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ keTalAMka zrotAo kapaDAMnI DhIMgalI jevA hoya che. kapaDAMnI DhIMgalIne thoDA kalAka pANImAM nAkhazuM to te AkhIne AkhI aMdara bhInI thai jaze. paraMtu bahAra thoDo samaya taDakAmAM rahetA pAchI sukAi jaze. AvA zrotA upara upadeza ke sArI vAtonI asara thoDo samaya rahe che paraMtu duniyAdArInA tApathI TUMka samayamAM te upadezanI asaramAMthI bahAra AvI jAya che. tenA jIvanamAM koi lAMbA gALAno prabhAva jovA maLato nathI. trIjA prakAranA zrotA sAkaranA patAsA jevA hoya che. pANImAM nAkhatAnI sAthe patAsAnuM astitva pANImAM nAmazeSa thai jAya tema, AvA zrotA vANInI dhArAmAM potAnA samagra astitvano vilaya kare che. zrotAnA traNa prakAra che : (1) jANiyA (jJAyikA) : tattvajijJAsu, guNajJa, buddhimAna, zraddhAvAna, AtmAnveSI, guNone grahaNa karIne doSone choDI de tevA tathA haMsa samAna sahaja svabhAvavALA zrotA prathama jJAyikA-samajadAra pariSadamAM Ave che. (2) ajJAyikA : jeo abudha bALakanI jema saraLa hRdayanA hoya che teo koi paNa prakAranA mata matAMtarathI dUra hoya che. teo hIrAnI khANamAMthI nIkaLelA aNaghaDa hIrA jevA hoya che. tene hIrAghasu icche tevA nita navA ghATa Ape che. tevI rIte AvA zrotAone AcAryano upadeza aMtaramAM UtarI jAya che, teo guNavAna, sanmArgagAmI, saMyamI, vratI, vidvAna, tapasvI banI zake che. AvA saraLa svaccha hRdayanA abodha zrotA ajJAyikA-ajANa pariSadamAM Ave che. (3) durvidagdhA : jema gAmaDAno koi ajJAnI paMDita zAstrokta jJAna dharAvato nathI parantu svayaMne mahApaMDita, jJAnI samaje che tathA anAdara tathA apamAnanA bhayathI jJAnI paMDita pAsethI jJAna grahaNa karato nathI. tevA zrotAo vAyu bharelI mazaka jevA khAlI hoya che. AvA abhimAnI, avinIta, durAgrahI, khoTI manamAnI karanArA paMDita zrotAonI gaNatarI trIjI durvidagdhA pariSadamAM Ave che. prathama ane bIjI zreNInA zrotAo (pariSada) zAstra zravaNa karavA mATe yogya che. 152 vicAramaMthana
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraMtu trIjI zreNInA zrotAo (pariSada) sarvathA zAstra zravaNa karavA ayogya che. teo zAstrano kharo artha-paramArtha samajI zakatA nathI. temaja teo zAstrajJAnathI svayaMnuM tathA anyanuM kAMI paNa hita karI zakatA nathI. balka, te jJAnane ahitakArI banAvI de che. kahevAya che ke vaktA mATe zrotA eja ArAdhyadeva che, paraMtu Adarza zrotA, jijJAsu zistapriya ane vaktAne Adara ApanAro hoya. upadezamAM punarUktino doSa batAvanAro zrotA sAco zrotA nathI. sAmA jijJAsu arthIne to ekanI eka vAta rUpAMtare jema sAMbhaLavA maLe tema tema AnaMda thAya kema ke tethI jJAna sudaDha thAya ane zraddhA vikasita thAya. A cavAI gayelI vAta che, ke ghasIpITI rekorDa kahI vAtane pheMkI devAnI nathI. tenA tattva sUtra ke siddhAMtamAMthI navanIta grahaNa karavAnuM che. mULa ekanI eka vAtamAMthI dareka vakhate navuM meLavI zakAya che. uparachallI vAto karI, manoraMjana pIrasI tALIothI vadhAvAtA vaktAne, pachI zrotA pAse evI ja vAto rajU karavA protsAhana maLaze, zrotAne UMDANabharI, tattvanI ane sacoTa vAto sAMbhaLavI haze to tenI pAtratA pote keLavavAnI raheze Adarza ane jAgRta zrotA vaktAnA ciMtanapravAhanI dizA badalI zake che. mahAna vaktA thavuM hoya to tene pahelAM Adarza zrotA banavuM paDe. zravaNa kare te sAco zrotA, sahadaya, sacetasa ane suzotAne rUMvADe rUMvADe kAna pragaTe. himAlayamAM bhagavAna zaMkare rAmakathA kahI tenI sahRdaya zrotA te pArvatI. vedavyAsa sarjita zrImad bhAgavata, paramahaMsa ziromaNi zukadevajIe saMbhaLAvI tenA sujJa zrotA te rAjA parIkSita gautama pRcchA dvArA bhagavAna mahAvIranI vANIne potAnA aMtaramAM jhIlI adhyAtma jagatane ujALanAra, jijJAsu zrotA gaNadhara gautamane vaMdana ! | vicAramaMthana 153
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAratIya saMskRti para dharmAtaraNanuM AkramaNa mAnavIne pUrvanA eka evA saMskAra che ke tene dharma karavo game che. aMdarathI UDe UMDe dharma karavAnI adamya IcchA che. te dhArmika vAtAvaraNanI, dharma karavAnI taka zodhato hoya che. jyAM dharma karavAnI bhUmikA sarjAI tyAM tenuM citta jAya che. vArasAgata game te dharma maLyo hoya. ghaNIye vAra evuM bane che ke dharma anukULatAne mArge vaLI jAya. jema ke gAmamAM svAminArAyaNa maMdira hoya ane dhIre dhIrU tyAM jatA tyAMnuM vAtAvaraNa anukULa lAgatA te dharma prati AkarSAze. pArivArika ke vArasAgata jainono sthAnakavAsI dharma hoya paraMtu je gAmamAM te vasavATa karI sthira thayo tyAM upAzraya nathI ane derAsara che to thoDA varSomAM maMdiramArgI banI javAnI saMbhAvanA kharI. Ama sAMpradAyika parivartana sahaja rIte thaI jatuM hoya che. vaLI eka varga evo custa ane kaTTara hoya che bahAranA koIpaNa paribaLa ene koIpaNa prakAranA parivartana mATe lalacAvI zakatA nathI. bhArata svataMtra banyA pachI baMdhAraNamAM musalamAnono alaga kAyado banyo jemAM tene lagna ane vArasAhakka aMgenA viziSTa kAyadAkIya lAbho maLyA, musalamAnone bahupatnItvano hakka maLyo. ghaNAM anyadharmIo lagnano Avo kAyadAkIya lAbha meLavavA dharmaparivartana karatAM hoya che. paraMtu tenuM svarUpa mAtra kAnUnI hoya che. bhAratamAM boddha dharmano pracAra prasAra vadhAravA ane dharmaparivartana karAvavA mATe jApAne khUba rasa lIdho. hinduprajAnA anya dharmIone IsAI banAvavAnuM zikSaNa ane tabIbI sahAyanI lAlaca ApI dharmAtara karAvavAnuM eka vyavasthita SaDayaMtra cAle che to vaLI bIjI bAju vadhumAM vadhu konvenTa skUlo sthApI ane bhAratIya saMskRtine badale pAzcAtya saMskRtinuM zikSaNa ApaNA bALakomAM Aropita karavAnuM khataranAka kArya thaI rahyuM che. 154 | vicAramaMthana
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAratamAM I.sa. 1498mAM porTugalanA vAsko-DI-gAmAe praveza karyo enAthI bhAratamAM IsAIonuM Agamana thayuM. vyApAranI sAthe carcanI AjJAnusAra dharmAtaraNa ane vasAhatonI sthApanA te temanuM lakSya hatuM. zarUAtamAM temane AmAM saphaLatA maLI nahIM. I.sa. 154ramAM seMTa jheviyara AvyA. e samaye sthAnika mAchImAro sAgarI cAMciyAothI bhayabhIta hatA. teNe salAmatInA AzvAsananA badalAmAM pacAsa hajAra mAchImAronuM dharmaparivartana karAvyuM. emaNe keTalAya maMdirone bhraSTa karyA. e samaye thANA jillAmAM IsAI banelA lokone kRSNaaSTamIne pavitradivase nirmaLa ane vimala sarovaramAM snAna karAvI punaH mULa vaidika dharmamAM lAvavA zuddha karAvAtA hatA. porTugIjha zAsakoe moTI saMkhyAmAM gauhatyA karI. sarovaranuM pANI lohIthI lAla karI zuddhi karAvanAra purohitonI katala karI nAkhI. bhayanA sAmrAjya heThaLa thANe - vasaIthI govAnA samagra vistAranA sAta lAkha lokone IsAI banAvyA. Aje paNa govA videzI zahera hoya tevuM lAge che. anAryazAsakoe Arya saMskRti ane tyAMnI sabhyatAno yojanApUrvaka nAza karyo. ITAlIthI bhArata Avela rAvarTa-DI novilI nAmanA pAdarIe romathI Avela brAhmaNa sanyAsI tarIke potAnI jAtane oLakhAvI. yezurveda nI racanA karI tene pAMcamo veda gaNAvyo. IzopaniSadamAM IzunA guNavAna gAyA. narmadAkinAre pravacana pachI cokhA - bhAtano prasAda vaheMcato. pAMca varSa pachI potAnI jAta batAvatA kahyuM ke huM Izuno pracAra karavA Avyo chuM. Ama rAIsa krizciyana banelA lAkho loko Aje paNa dakSiNamAM che. aMgrejonA samagra zAsanakALa daramiyAna teNe IsAI dharmanA pracAramAM ADakaratI sahAya karI svataMtratA pachI A pravRtti cAlu rahetA A pravRttinI tapAsa karavA 1954mAM madhyapradeza sarakAre niyogIpaMcanI racanA karI. niyogI paMce potAnA ahevAlamAM jaNAvela ke lAlaca, sahAya ane baLajabarInI yuktiothI dharmaparivartana karAvavAmAM Ave che. koI akaLa kAraNosara ahevAla pachI koIpaNa pagalAM levAmAM na AvyA. = vicAramaMthana 155
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ | zikSaNa dvArA ApaNI yuvA peDhInuM mAnasika rIte dharmaparivartana thaI jAya che te ApaNI samaja bahAranuM che. lorDa mekolanI deNagI evI pAzcAtya zikSaNa paddhati bhAratIya saMskRtino hrAsa karavA samartha che. zikSaNanuM saMpUrNataMtra evuM haze. eka evo zikSita samAja taiyAra thaze ke je kevaLa zarIrathI ja bhAratIya haze. khAnapAnaraheNIkaraNI, paheraveza, mana ane buddhimAM pAzcAtya banI jaze. zALAo, davAkhAnA, anAthAlayo, raktapattiyAonI sAravAranAM kendro vagere sevAkAryo dvArA sahAnubhUti meLavI dharmAtaraNanuM kArya kare che. pachAta jAtio, vanavAsI, jhUMpaDapaTTI jevA vistAramAM rahenArAone hindu dharma pratye Aje paNa zraddhA che. AthI A loko dharmAtaraNano virodha kare che. AnA kAraNe IsAImatane svIkArya banAvavA mATe emaNe hindutvano opa ApavAnuM zarU karyuM. have IsAIo hindumaMdira upara kaLaza ane tenA para krosanuM cinha. maMdiramAM pUjA AraMbhano prAraMbha. pAdarIo sAdhu saMnyAsIonI jema bhagavAM vastro paNa pahere che. 1981nA AvA eka kissAnI noMdha hindu rAITarsa phoramanA prakAzanamAM noMdhAyelI che. roja savAra sAMja jyAM AratI thAya che te sthaLa eka romana ketholika carca che. koIka ajANyAne ema ja lAge ke A sthaLa koI hindu maMdira che...amadAvAdathI 1ra0 ki.mI.nA aMtare saccidAnaMda nAmanI jagyAe A carca AveluM che. madhara merIne anurUpa TheravavAmAM Avela muktazvarI mAtAne A sthaLa samarpita che. mUrtinI nIce ja Izu khristanuM citra che. khrista kamaLamAM beThA che evuM dekhADAyuM che. praNava (zkAra) A maMdira ane sabhAkhaMDamAM aneka sthaLe cItarela che. eka corasa kALA paththara para kAMsAnA eka pAMdaDAnA AkAramAM Izu khristanI kotaraNInI pratimA che ane tenI para lakhyuM che IsAye nama: ketholika pAdarIomAMnA jesyuITonuM bhejuM AvA kAryo pAchaLa kAma karatuM hoya che. hinduone chetaravA, hindu saMnyAsI ja kapaDAM mAtra paheratA nathI, hindu saMnyAsI lAge tevA nAmo paNa rAkhI letA hoya che. teo hindu che evo DoLa karIne athavA hindutvano abhyAsa karavAnI prAmANika IcchA dharAve che tevo DoLa karIne, hinduonA gharamAM ghusI jatA hoya che. emanAmAMnA eka kAlosa velesa esa. je dvArA AvI = 156 | vicAramaMthana
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ tarakIba amadAvAdamAM ajamAvavAmAM AvI hatI. tenA potAnA zabdomAM 'chellA cha varSathI huM amadAvAdamAM hindu parivAro sAthe rahuM chuM. temanA jIvananI dareka pravRtti pAsAmAM sAmela thAu chuM - sarerAza dara be aThavADiye ghara badaluM chuM. keTalAkanI khUba najIka AvI jai temanA mAnasa ane jIvana pratyeno abhigama samaju chuM...hinduo sAthe rahetA rahetA paNa mArA jesyuiTa saMparko jIvaMta rAkhuM chuM.' bhagavAna izunA dayA, prema, karuNA ane sevAnA siddhAMtono ja mAtra nisvArthabhAve pracAra thato hoya to te mAnavajAta mATe kalyANakArI che. paraMtu ahIM to vizvamAM je dharmanuM rAjakaraNa khelAI rahyuM che tenA SaDayaMtrano eka bhAga che. aMgrejonI mAphaka amerikA paNa ema mAne che ke bhAratIyonI-hinduonI vaphAdArI meLavavA mATe emane pahelA khristI banAvavA jarUrI che nahi to te svecchAthI trIjA vizva yuddhamAM amerikAne sahAya karavA taiyAra nahi thAya. lekhaka brahmadatta bhAratIe aMgrejImAM lakhela eka lekhamAM jaNAvyuM che ke, veTikana ane amerikA banne sArI rIte jANe che. tethI veTikana dharmAMtaraNanA potAnA kAryakrama gatizIla karavA mAge che. khAsa karIne mahilAo, bALAo, anusUcita jAtio ane janajAtio ane hinduonA anya pachAtavargomAM jo A uddezamAM saphaLa thaze to ja veTikanane islAma sAmenI trIjA vizvayuddhanI laDAImAM amaryAda sainika saMkhyAbaLa maLI zakaze. samAna hetuo veTikana ane amerikAne pharI ekavAra sAthe lai AvyA che. bhAratane sAMskRtika rIte khatama karI dai pachI amerikAnA pagamAM dharI devAnuM lakSya che. jethI tenA bhAgalA karI athavA to rAjakIya rIte asthira banAvI, raziyAnI jema ja kamajora ane ghUMTaNiyA tANatuM karI zakAya. je dezamAM hindu prajA nathI tyAM paristhiti alaga che. baMgalAdezanA netAo A isAione oLakhI gayA che. hillerI klinTana baMgalAdezanI yAtrAe gayA tyAM temanA svAgatamAM kahevAmAM AvyuM ke zrImatI klinTana jo baMgalAdezamAM eka sahelANI tarIke ja AvyA hoya to ame temanuM svAgata karIzuM paraMtu emanI yAtrAno uddeza jo muslima bahumatIvALA A dezamAM khristIvAda phelAvavAno haze ane jo pazcimanA dAna vicAramaMthana 157
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ para nabhatI binasarakArI saMsthAo dvArA calAvavAmAM AvatI vikAsayojanAonI mulAkAta leze to ame A mulAkAtano sakhta virodha karIzuM. AnAthI UlaTuM bhAratanA binasAMpradAyika netAo akhila bhAratIya IsAI saMmelanamAM pahoMcI jaI IsAIoe karela sevAkAryonAM khUba khUba vakhANa kare che. A saMdarbhamAM keTalAka banAvo vicAraNA mAgI le tevA che. mArca 1995mAM hibrerI klinTana bhAratanI mulAkAte AvyA hatA, te daramiyAna soniyA gAMdhI ane madhara TeresAnI dilhInI saMsthAnA aMtevAsIone maLavA gayA hatA. kopanaheganamAM bharAyelI sAmAjika zikhara pariSadamAM zrImatI kilanTane 100 miliyana amerikana Dolarsa (rU.350 karoDa) nI sahAya eziyA, dakSiNa amerikA ane AphrikAnI mahilAonI zikSaNa mATe jAhera karI. temaNe rAjIva gAMdhI phAunDezana (saMDana) zALAnA Azraye bhASaNa ApatAM jaNAvyuM ke voziMgTana drArA dasa karoDanA phaMDanA lAbhano pahelo hapto bhAratIya chokarIonA abhyAsa ane bALakonA svAthya mATeno haze. amerikAne ekAeka bhAratIya bALAo mATe kuNI lAgaNI janmI che. videzI saMsthAo skUlo kholavA ane garIbone svAcya sevA pUrI pADavA nANA kharce che temAM keTalAka abhyAsuone dharmAtaraNa, rAjakIya bhAMgaphoDa ke jAsUsIno ADakataro prayAsa lAge che. khristI zikSaNasaMsthAo ane mizanarIo pAse cikkAra saMpatti-videzI madadano pravAha che. nadIomAM Avela pUra, bhUkaMpa ane kudaratI Aphato vakhate anAtha begharane rItasara dharmAtara karavA kharIdI levAya che evuM keTalAMka nirIkSakonuM mAnavuM che. dezamAM 200 pracAraka zikSaNa saMsthAnamAMthI dararoja mizanarI taiyAra thAya che. 80,000 mizanarI che jemAM bradharsa, dharmapracArikAo ane kecisTa che. 48000 sAdhvI = 158 | vicAramaMthana
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa kAryarata che. 25000 jeTalA carca, 10635 vidyAlayo, asaMkhya anAthAlayo ane davAkhAnA dvArA vanavAsI girIjano ane bhoLA dezabaMdhuone AkarSavAmAM Ave che. vIsa bhASAomAM lAkho bAibalanA pAThono pracAra thAya che. rAmAyaNa, gItA, zikSApatrI, gAyatrImaMtra ke navakAramaMtra karatAM eka hajAra gaNo pracAra isAio dvArA bAibalano thAya che. moTA udyogagRho ane bahurASTrIya kaMpanIonI ane videzI hUMDiyAmaNanI sahAya temane avirata maLatI rahe che. eka pakSe dharmanA kSetre veTikana dvArA pratinidhitva dharAvatI carca saMsthA sakriya che. jyAre bIje pakSe amerikana AgevAnI dharAvatuM yuropiyana amerikana jUtha hindustAnanA eka svataMtra lokazAhI dharAvatA rASTra tarIkenuM astitva nabaLuM banAvavA kaTibaddha che. A kripAMkhiyuM AkramaNa khALavA mATe AryasamAje dhoranidrAmAMthI jAgavAno ane rAmakRSNa mizanane hindutva prati vaphAdArI batAvavAno samaya have pAkI gayo che. hiMdu prajAnA samagra dharmo ane saMpradAyoe maLI bhAratIya saMskRtinI rakSA karavAnA A divaso che. 30 me 1963nA harijananA aMkamA pU.mahAtmA gAMdhIe lakheluM ke khristIvAda e eka sAmrAjyavAdI dharma che. itihAse A vidhAnanI yathArthatA sAbita karI che. jo A AkramaNano sAmano karavAmAM nahi Ave to bArata rAjakIya rIte AjhAda to haze ja paraMtu sAMskRtika ane Arthika rIte gulAma haze. abhaNa grAmaprajA, bhalA bhoLA vanavAsI ke pachAtajanone jo samAja ane dharmanA mukhyapravAhathI aLagA rAkhIzuM to te kriSTo krizciyana - prachanna isAio banI jaze jeo bahArathI to hindu haze paraMtu aMdarathI pUrNa IsAI. vicAramaMthana 159
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ pazcimI mizanarIoe, ApaNA lokone pazcimI vidyAono thoDo paricaya karAvyo eTaluM ja bAkI to teNe tenuM pUruM jJAna na ApyuM. AthI prajA paraMparAgata saMskAro ne saMskRtithI aLagI thAya che. gurukuLanI zikSaNa paddhatino cheda uDADI dIdho. nAnAM nAnAM kSetromAM hospiTalo sthApI, prAcIna dhanvatI vidyA ane vaidakIya cikitsAno lopa karI lokone parAvalaMbI banAvyA. vaidakIya dharmanA tamAma phirakAo, jaino ane svAminArAyaNanA maMDaLo, zivapaMthI ke vaiSNavajanoe, svAdhyAya parivAre hindu prajAnuM aikaya batAvI saMskRti ane dharmanuM rakSaNa karavuM paDaze. 160. = vicAramaMthana F
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAMdhIjInA jIvana upara jainadharmano prabhAva hato rASTrapitA mahAtmA gAMdhIjInA samagra jIvanamAM jaina dharmanA siddhAMto vaNAI gayA hatA. temanA jIvananA keTalAka preraka prasaMgo tenI spaSTa pratIti karAve che. - jainAcArya pU.bahecarajI svAmInI preraNAthI gAMdhIjIe vilAyatamAM mAMsa, madirA ane strIsaMgathI dUra rahevAnI pratijJA lIdhI hatI. mahAtmA gAMdhIjIe A traNeya pratijJAo vilAyatamAM pALI. bhArata pAchA AvyA teja divase yugapuruSa zrImad rAjacaMdrano meLApa thatAM te saMyamano taMtu laMbAyo. zrImadjInA samAgamane kAraNe gAMdhIjInA jIvanamAM jainadharmanI vyApaka asara jovA maLe che. gAMdhIjI karatAM zrImadjI lagabhaga poNAbe varSa moTA hatA, bAvIsa varSanI umare gAMdhIjI zrImad rAjacaMdranA saMparkamAM AvyA, A vaye, IMglenDa jaI berisTara thaI AvelA yuvAna gAMdhIjI, jemaNe kolejano ke zALAno meTrika sudhIno paNa abhyAsa karyo na hato ane jemane aMgrejI bhASA AvaDatI na hatI, evA rAjacaMdrajIthI atyaMta prabhAvita thaI gayA. A banne mahAna vibhUtio prathama milana vakhate koI bhautika nahIM paNa AdhyAtmikatAnA stara para birAjatI hovI joIe. yuvAna vaye mahAtmA gAMdhIjI zrImad rAjacaMdrane potAnA AdhyAtmika mArgadarzaka tarIke svIkAre e ghaTanA gAMdhIjI tathA zrImadjI banne pratye ahobhAva prere tevI che. gAMdhIjI AphrikAmAM hatA tyAre tyAM AzramamAM sApano ghaNo upadrava hato. bALavayathI gAMdhIjInA ajJAta manamAM sApano Dara pesI ja gayo hato. e kALamAM hiMsaka prANInA nAzano vicAra ahIM kaMIka khUTe che mULamAM jovuM jarUrI che. gAMdhIjIne jyAre jyAre dharma ke adhyAtma saMbaMdhI koI mUMjhavaNa thatI tyAre tyAre teo zrImadjI sAthe patravyavahAra dvArA samAdhAna meLavatA. gAMdhIjIe patra lakhyo, uttaramAM zrImadjIe mAnavInI mULabhUta saMrakSaNa vRtti para ghA karyo hato. gAMdhIjIne samAdhAna thayuM ane AzramamAM kadI sApa na mAravAno nizcaya karyo. A patranI preraNAthI gAMdhIjInA jIvanamAM bhayathI nirbhayatAnI yAtrAmAM baLa maLyuM. =vicAramaMthana = = 161 =
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnya mAnyatA evI hatI ke vepAra ane paramArtha athavA dharma e be alaga vastu che. vepAramAM dharma karavo e gAMDapaNa che ema karavA jatAM banne bagaDe A mAnyatAne kAraNe keTalAMya jIvonI mUMjhavaNa vadhI jAya, athavA A mAnyAtA khoTI na hoya to ApaNA kapALe kevaLa nirAzA ja lakhAyelI hoya, paraMtu zrImad ane gAMdhIjI beu dRDhapaNe mAnatA ke evI eka paNa vastu nathI. evo eka paNa vyavahAra nathI ke jemAMthI ApaNe dharmane dUra rAkhI zakIe. zrImadbhue potAnA jIvanamAM hIrAnA vepAramAM anukaMpA ane dharmabhAvanAne kAraNe lAkho rUpiyAno napho jato karelo. gAMdhIjIe khUba spaSTatAthI lakhyuM che ke, dhArmika manuSyano dharma tenA pratyeka kAryamAM jaNAvo ja joie. gAMdhIjIe paNa svAtaMtrya caLavaLa ke rAjakaraNanAM kAryomAM dharmabuddhine cheda dIdho nathI, te ApaNe sau jANIe chIe. muMbaimAM eka vakhata zrImad ane gAMdhIjI vacce dayAdharma aMge carcA cAlI, cAmaDuM vAparavuM ke nahIM teno vicAra cAlato hato. chevaTe banne evA mata para AvyA ke cAmaDA vinA to calAvI zakAya ja nahIM. khetImAM kosa vageremAM tenI jarUra paDe. paraMtu cAmaDuM mAthe to na ja paherIe. gAMdhIjIe jarA cakAsaNI karatAM zrImadbhune pUchyuM, Apane mAthe TopImAM zuM che ? aharniSa AtmaciMtanamAM rahenArA zrImadda pote zuM pahere oDhe che teno jhAjho khyAla raheto nahi. paraMtu gAMdhIjIe nirdeza karyo ke turta ja TopImAMthI cAmaDuM toDI kADhayuM. tyAra pachI gAMdhIjIe paNa cAmaDAnA berIMgavALA carakhAnA moDelano asvIkAra karyo. A prasaMgathI A banne AtmAonI apArakaruNAbuddhi, nirAbhimAnatA ane saraLatAnA darzana thAya che. sAmAnya janasamAjamAM evI eka chApa che ke jaina dharma karmatyAga tarapha jhoka Apato dharma che paNa sadbhAgye zrImad potAnA gAMdhIjI jevA sAthI dvArA samAjagata sAdhanone jhoka Apyo A vAta jyAre zrImanA anurAgIjano mAnavA lAgaze tyAre zrImanA nAme jema bhakti ane jJAnadhArAo vikasI che tema karmadhArA paNa vikasaze ja. 162 vicAramaMthana
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImadajIne sAcA arthamAM oLakhavA gAMdhI vicArane pAyAmAM rAkhavo paDaze ane gAMdhIjIne arthamAM oLakhavA zrImad vicArane pAyAmAM rAkhavo paDaze. priToriyAmAM gAMdhIjIne ghaNA mitroe khristI dharmamAM rasa levA jaNAvyuM. veliMgTananA saMmelanamAM to ghaNA mitroe khristI dharma svIkArI levA paNa kahyuM eTaleja A prasaMga pachI gAMdhIjInuM hRdayamaMthana vyApaka kakSAe pahoMcyuM. ke gAMdhIjI khristI dharma svIkAravA taiyAra na hatA paraMtu hiMdu dharmanI truTio tenI samakSa taravaravA lAgI. chevaTe potAnI muMjhavaNa patra dvArA gAMdhIjIe zrImadjI pAse mUkI. AmAnA traNa patro upalabdha che. jemAM zrImad A viSayamAM vizada carcA karI ane mArgadarzana ApyuM. te aMge gAMdhIjI lakhe che ke, hiMdudharmamAM mane zaMkA pedA thaI te samaye tenA nivAraNamAM madada karanAra rAyacaMdabhAI hatA. mAMkaDa mAravA te hiMsA che e vAta gAMdhIjI A rIte samajatA ke mAMkaDa utpanna thAya tevI asvacchatA rAkhavI te paNa hiMsA che. paMcazIlanI vAta jIvanamAM utArI, jaina dharmanA sUtrAtmaka siddhAMto gAMdhIjIe AcaraNamAM mUkyA hatA. jainamuni kavivarya pU. nAnacaMdajI mahArAje gAMdhIjImAM rahelI ahiMsA, satyaniSThA ane zraddhAbhaktinI sAcI oLakha karI lIdhI hatI. tethI to jagatane bodha devAne avanimAM gAMdhIjI AvyA. jevA anupama kAvya vaDe gAMdhIjInI satya ahiMsAnI vAtanI pUjya mahArAja sAhebe aMjali ApI che. temanA ziSya munizrI saMtabAle gurupreraNA ane AMtaracetanA dvArA gAMdhI vicArano mahimA karato svaracita AcArAMgasUtra vivaraNa graMtha gAMdhIjIne samarpita karatAM lakhyuM che ke, jenI pravRtti mAtra anekAMta che, je pravRttivIra chatAM nivRttidhIra che. je ekadezIya chatAM sakaladezIya che. je anAsakta ane tyAganA avirodha sahArAnI jIvaMta pratimA che. = vicAramaMthana 163
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIranI anekAMtadaSTi ane sakriya ahiMsAnI vAta gAMdhIjIe keTalI badhI AtmasAta karI lIdhI hovAnuM munizrIe pIchAnI lIdhuM haze tenI kaMIka jhAMkhI, arpaNa karyAnA lakhANomAMthI paNa maLe che. pU. saMtabAlajI tathA kavivarya nAnacaMdrajI mahArAja sAhebe gAMdhIjInA kAryane AgaLa dhapAvavAmAM yogadAna ApyuM. saMpradAyamAMthI sAMpradAyikatAnA viSane dUra karI sarvadharmasamabhAvanAM amRta pAyA. jemAMthI mahAtmA gAMdhIjIe dezane satyAgraha ane racanAtmaka kAryono mArga taiyAra karI Apyo, dharmadaSTi, sarvodaya ke ahiMsaka samAjaracanA kaho teno pAyA gAMdhIjI e potAnA vicAra ane kAryathI taiyAra karI Apyo. pU. saMtabAlajInA bhAla naLakAThAMnA prayoge te jhIlI lIdho. vidvAnazrAvaka vIracaMda rAdhavajI gAMdhIe iMglenDamAM jaina liTararI sosAyaTI sthApI lokone mAMsAhAra choDAvI zAkAhAra tarapha vALatA hatA, tyAMthI temane mahAtmA gAMdhIjIno paricaya thayo. bannee sAthe nirAmiSa AhAranA prayogo karyA hatA. AvI badhI pravRttinI preraNAthI svAmI vivekAnaMde sthApelA rAmakRSNamizana, pU. AtmAnaMdajI mahArAjanA mizananuM kArya vijayavallabhasUrI mahArAje jainonI ekatA ane bhAratIya sAMskRtika vikAsanAM kAryo AgaLa vadhAryA. ahiMsAno sAmudAyika prayoga karI bhAratane AjhAdI apAvavAnuM abhUtapUrva ane addabhuta kahI zakAya evuM ahiMsaka kAma gAMdhIjIe karI batAvyuM. ahiMsAnA A prayogakAryamAM mahAvIranuM tapa, mauna ane prArthanAno gAMdhIjIe sAmudAyika upayoga paNa karyo. strI jAtinI gulAmInI beDIo toDavAmAM jema bhagavAna mahAvIranI caMdanabAlA samayanA abhigrahanI tapazcaryAnuM pradAna upayogI banyuM, tema gAMdhIjInA tapatyAga ane balidAnane nimitte bhAratamAM strIone matadAnano adhikAra rAjya zAsanamAM Apyo ane puruSapradhAna samAjaracanAmAM strIo mATe aneka kSetro khullo mUkavAnI preraNA maLI. zrImadrAjacaMdra, gAMdhIjI ane saMtabAla jevI vibhUtioe vaktavya ane kartavyane jIvananI eka rekhA para rAkhyA. zrImadjI ane saMtabAla jevA mahAna saMtonA vicAro sAthe mahAtmA gAMdhIjInA vicAronuM sAmaMjasya eTale rAjasattA ane dharmasattAno samanvaya kahI zakAya. 164 } ne vicAramaMthana F
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAMdhIjIe potAnA jIvanamAM sarvadharmasamabhAvane AtmasAta karelo. zrImadjInA jIvana vyavahAra thI, jainonA mahAvrata aparigrahanI eTalI prabaLa asara gAMdhIjI para paDI ke teo daDhapaNe mAnatA thayAM ke satyazodhaka, ahiMsAvAdI, parigraha na karI zake. jIvananA dareka stare gAMdhIjIe aparigrahavratanI prANa pratiSThA karI ane A zraddhA jyAre aicchika garIbAI vratamAM pariNamI tyAre e vicAradhArAe samagrarASTrane samAjavAdano Adarza Apyo. brahmacarya ane sAdhanazuddhinA vicAronI asara paNa gAMdhIjInA jIvanamAM jovA maLe che. rAjakaraNa ane svAtaMtryasaMgrAmanA vividha prasaMgomAM temanI anekAMta daSTinAM darzana thayA vinA rahetA nathI. dareka vyakti, sAthe kAma karavAvALI hoya ke sAmA pakSanI hoya, tenA matane lakSamAM levo dhIrajapUrvaka tenuM ciMtana karavuM, te abhigamamAM paramata sahiSNutAnA siddhAMtane svIkArato jovA maLe che. jainadarzananI sUkSma ane UMDI ahiMsA gAMdhIjIe AtmasAta karI zrImadjIe jaina karmayogamAM mUrtimaMta karIne caritArtha karI. Ama gAMdhIjInA samagra jIvanamAM jainadharma-vicAradhArA ane jainasaMtonI vyApaka ane prabaLa asara jovA maLe che. = vicAramaMthana 165
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAhitya ane kalAnA sarjanano uddeza zubhatattvonAM darzana hoya to ja sArthaka kAvya, sAhitya ke saMgIta Adi kaLA jo AtmArthe na hoya to kalpita eTale nirarthaka sArthaka nahIM te - jIvananI kalpanA mAtra. bhakti prayojanarUpa ke AtmArtha na hoya to badhuM ja kalpita. zrImadbhue A eka vAkyamAM khUba ja gahana vAta kahI che. gAgaramAM sAgara jevA A mahattvanA eka vAkya upara ciMtana karIe to, kalA ane sAhityasarjanane eka navI dizA maLaze. paramakRpALu zrImadbhunA kahevAnuM tAtparya che ke, kAvya, sAhitya ke saMgIta vagere kalAomAM je AtmazreyanuM dhyeya bhaLe, te sarjanane AtmakalyANanuM kAraNa maLe to te kalA sArthaka bane. kalAnuM aMtima dhyeya, parama samIpe pahoMcavAnA hetu rUpa hoya to ja kalA, sAdhanA banI zake ane te sva-parane kalyANakArI banI zake. saMgIta, kalA ke sAhityajagatanA sAdhako kadAca A vAta saMpUrNa rIte na paNa svIkAre paraMtu anekAMta daSTie vicAratA A tathyano svIkAra thai zake. sAMprata samAjajIvanano pravAha, mAnavamananI kalpanAzakti ane vividha kalAonA aneka pAsAone lakSamAM laine ja A vidhAnano yathArtha svIkAra thai zake. kalAkArane sarjana svAtaMtryano adhikAra che, svacchaMdatAno nahi. sadnacaraNamAMthI parAvartita thayelI kalAmAM sAttvikatA Avaze mATe ja gAMdhIjI kahetA ke zIla evuM sarjana. ahIM e vAtanuM paNa smaraNa rAkhavuM paDaze ke A vidhAna zrImadbhu kahe che ane zrImadbhunI dareka vAta ke vicAra AtmalakSI ja hoya. 166 vicAramaMthana
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ koI kalAkAra ke sarjakane kalAkRtinA sarjananuM ApaNe kAraNa pUchIe to mahadaMze e javAba deze ke huM mArA nijAnaMda mATe kalAkRtinuM sarjana karuM chuM. mArA AtmAnA AnaMda mATe racanA karuM chuM to kalAkAranI A nijAnaMdanI vAta ane zrImaddajInI AtmazreyArthenI vAta taddana samIpa che. saMskRtine jIvananuM baLa pUruM pADanArA, enuM poSaNa saMvardhana karanArAM paribaLomAM sAhitya, saMgIta ane kalAno samAveza thAya che eka saMskRta subhASitamAM, kavitA sAhitya ane saMgIta vagere kalA vinAnA manuSyane pazu samAna gaNyo che. sAhitya saMgIta ane lalitakalAothI mAnavajIvana sabhara bane che, madhura bane che mATe ahIM jIvanamAM kalAnI AvazyakatA ja nahIM paraMtu anivAryatA svIkArI che. paraMtu jIvananI sabharatA ane madhuratA zuM? mAtra kalpanAmAM vihAra karavAthI jIvanamAM sabharatA ane madhuratA AvI zake ? sarjanazaktine khilavavA mATe kalpanAnA vikAsanI eka nizcita hada che e sarahada pAra karyA pachInI kalpanA nirarthaka che. kAvya, sAhitya ke saMgIta vagere kalAo mAtra bhakti prayojanarUpa na hoya to te mAtra kalpita ane nirarthaka banI raheze. je kalA dvArA AtmaguNono vikAsa thAya te kalA ja sArthaka. je sarjanamAM nijasvarUpane pAmavAnI jhaMkhanA nathI te kRti indriyonA manoraMjana karanArI nivaDe che jenuM pariNAma bhoga-upabhoga ane tRSNA vadhAranAruM, rAga-dveSa ane saMsAra vadhAranAruM hoya che. sUradAsa, tulasIdAsa, mIrAM, narasiMha, kabIra ke avadhUta AnaMdadhanajInuM saMgIta ke kAvyasAhitya, bhakti prayojanarUpa ke AtmArthe hovAthI, ciraMjIva banI amaratvane pAmyuM. jANe upara uparathI chIcharA pANImAM chabachabiyAM karAvatI kalA ane sAhitya kRtio kSaNika AnaMda Ape ane tenuM AyuSya mAtra parapoTA jeTaluM hoI, kALanA pravAhamAM vismRta banI jAya. paraMtu zrImadjI jevA sarjakanI kRtio sva-paranI kalyANakArI banI gaI, kAraNake temAM AtmatvanA UMDANamAM DUbakI lagAvyA pachInI nija bhAva ke utkaTasaMvedanA vyakta thaI che. zuddha AcaraNamAM parAvartita thayelI vicAramaMthana | 167 =
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarjakatAe AtmAnI amaratAnuM gAna pragaTa karyuM che. sAdhanAnI pagadaMDI para cAlatA paramatattvanI anubhUti mATe je kRtionI racanA sahajabhAve thai te ciraMtana banI amara banI gai. azlIla kalA ke sAhitya indriyone bahekAvanAruM ke naitika adhaHpatana karAvanAra che. dharma ke nItizAstroe AvI kalA ke sAhityano niSedha karyo che, ke jenA darzana, zravaNa ke vAMcanathI vikAra ane dveSabhAva vadhe, hiMsA, jhanUna, veranI vasulAta, baLAtkAra, chetarapiMDI, corI, lUMTa jIvanamAM vilAsitA ane vyasano vadhe AvI sAhitya ke kalA kRtio jIvananA mULabhUta saMskAronuM dhovANa karI nAkhaze. jyAre sattvazIla kalA ke sAhityathI to jIvanasaMskArathI sabhara banaze, nItimattAnuM dhoraNa UMcuM Avaze ane mAnavajIvana UrdhvagAmI banaze rASTrabhAvanA ane kuTuMba premanI racanA, kartavyabhimukha karAvanArI che, to prakRtigAna jIvanano nidorSa AnaMda che. je AtmakSeyanA aMtima dhyeya tarapha lai jaze. sAhityano uddeza mAtra dharmopadeza ke nItinA prasAra pracArano ja nathI paraMtu sAhityasarjanano mULa uddeza to zubhatattvonA darzanano ja hovo joie. mATe ja sAhityane jIvanano amRtakuMbha kahyo che. prema ane sneha kavitAnuM prathama pagathiyuM che, sarjanane sAttvikatAnI e UMcAie pahoMcADavAnuM che, jyAM spaMdano premanI divAlone atikramI vItarAgabhAvanuM darzana kare. sAMprata jIvanazailImAM saMvedanA jyAM bUThThI thai gai hoya, tyAM sattvazIla sAhitya UrmitaMtrane raNajhaNatuM karI lAgaNIne saMsparza karaze jethI saMvedanazIlatA jAgRta thaze. kavitAsarjananI prAthamika dazA kadAca prema ane virahanI hoya. priyatamAnA aMgalAlityanA varNanathI zarU thatI kavinI yAtrA prabhunA vividharUpa ane guNanA varNanamAM 168 vicAramaMthana
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja pahoMcavAnA dhyeyayukta hovI joie. prAthamika dazAthI zarU thayelI kavinI yAtrAe paramArthadazA sudhI pahoMcavAnuM che. prabhunI pratimA ke maMdiranAM zilpo, bhaktisaMgIta, preraNAdAyaka jIvanacaritro, dRSTAMtakathAo, AtmakathAo, lekha, kAvyo, nibaMdha ke kalAnAM vividha svarUponA sarjananuM aMtima lakSya Atmazreya hoya to ja kalyANakAraka banI zake. saMgIta, sAhitya ke vividha kalAonA vAhaka, samUhamAdhyamonuM kompyuTara sAthe joDANa, inTaraneTa, vIDiyo, oDIo, pustako, vartamAnapatro, sAmayika prakAzana jANe mAnavajIvana pravAha sAme eka dhasamasatuM pUra ke vAvAjhoDuM AvyuM che. mAtra AMkha mIMcI devAthI pUra osaraze nahi ke vAvAjhoDuM zAMta thaze nahi. sasalAMvRttine badale A AkramaNano sAmano karI pUranA pravAhane yogya rIte vALIzuM to te vinAzane badale navaracanAnuM navasarjananuM ke kalyANanuM kArya karaze. A aMgenA kAryakramonI vicAraNA vakhate zrImadbhunI sAhitya, saMgIta ke kalA AtmArthe ja hoya te vAta dIvAdAMDI samAna banI raheze kAraNake vividha kalAo e sAhityajIvananuM eka aMga che jIvanane dhaDavAmAM jIvanane susaMskRta banAvavAmAM tenuM ghaNuM moTuM yogadAna che mATe te kSetranI vizuddhi mAnavajIvanane UMcAi para lai jaze. vicAramaMthana 169
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ saraLatA ja jIvana A samagra saMsAramAM manuSyo citra-vicitra svabhAvanA hoya, bhinna bhinna prakRtinA hoya che. koI saraLa hoya, koI vakra eTale vAMko hoya koI zarIrathI suMdara hoya paNa manathI malina hoya, koI mUrkha hoya koI catura ane budhdhizALI hoya. koI susta ALasu ane maMda hoya to koI capaLa ane skUrtimAna hoya. bhagavAne vRkSone pratIka banAvI manuSyonA svabhAvanI sarakhAmaNI karatI eka cobhaMgI darzAvI che. catAri rUkkhA paNNatA-taM jahA - Ujju NAmamege ujju Ujju NAmamege ke vake NAmamege ke ahIM vRkSonA cAra prakAranI vAta karavAmAM AvI che. eka zarIrathI komaLa Rju ane suMdara hoya ane kAryathI paNa suMdara phaLaphUla devAvALuM hoya. takalIpha vinA samaye samaye madhura phaLo ApyAM kare. koIka vRkSo jovAmAM saraLa hoya, komaLa paNa hoya paraMtu phaLo ApavAmAM vakra hoya. samayasamaye phaLo na Ape. koI eka varSa phaLa Ape to koI eka varSa phaLa na paNa Ape. ghaNI vAra AvAM vRkSonI sevA karavAmAM AvatI hoya chatAMya phaLo na Ave. trIjA prakAranA vRkSo dekhAva zarIra AkAramAM vakra-vAMkA TUMkA hoya paraMtu phaLo ApavAmAM saraLa hoya che teno bAhya AkAra AkarSita na hoya paraMtu samaye samaye phaLa ApI tenI sevA karavAvALAnuM mana sadeva prasanna rAkhe che. cothI zreNInAM vRkSonuM zarIra paNa vAMkuMcUMku ane phaLa devAmAM paNa vakratA kyAreka thoDAM phaLo Ape, te paNa khATA kaDavA ke svAdavihIna hoya. 100 = vicAramaMthana E
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRkSo to eka pratIka che. vRkSonI jema manuSyonA paNa cAra prakAra evA meva cattAri purisa jAyA, paNNatA, taM jahA Ujju NAmamege ujjuvavahAre kavavahAre Ujju NAmamege va NAmamege ujjuvavahAre vake NAmamege vakavavahATe jainAcArya nityAnaMdasUrie A sUtranuM rasadarzana karatAM kahyuM che ke svabhAva, prakRtithI mAnavInA bhinna bhinna cAra prakAra che. vRkSonA svabhAvanI jema manuSyanA paNa cAra prakAra che. keTalAMka manuSya zarIrathI sIdhA saraLa dekhAvamAM suMdara bhoLA ane mAsuma lAge che. emanA vyavahAra AcAra mana ane budhdhi saraLa ane anyane game tevA hoya che. tevA manuSyanuM vyaktitva ane saraLatA bALaka jevA nirdoSa hoya che. je anyanuM mana harI le che. dasalakSaNAdharmamAM saraLatAne utkRSTha sthAna ApyuM che. cobhaMgInA pahelA bhAMgAmAM mAnavIno je prakAra batAvyo che ane tene bALakanA svabhAva sAthe sarakhAvyo che te saraLatA ane nirdoSatA tarapha aMgulinirdeza kare che. bIjA bhAMgAmAM mAnavInA bIjA prakAranI vAta kahI che je zarIrathI saraLa paNa manathI vakra hoya. bahAra je jIvana dekhAtuM hoya jevuM aMdarathI nathI dekhAtuM. 'mukhamAM rAma bagalamAM chUrI' ke 'batAvavAnA judA ane ApavAnA judA' jevuM hoya che. AvI vyaktionA jIvanamA daMbha ane luccAI banne hoya che. AvI vyaktionI vAtacIta ane paheraveza parathI to e sajjana lAge che. bahAranI tenI pratibhA joI loko tene satpuruSa dharmAtmA ke sajjana samajavA lAge che. paraMtu AvA kahevAtA dharmarAjanI najIka AvatA mAmA zani jevA mAyA kapaTa jovA maLe che. vicAramaMthana 171
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ kabIre kapaTIne dADamanI kaLI sAthe sarakhAvela che. jyAM kapaTabharyuM heta dekhAtuM hoya tyAM javuM nahIM. bahArathI lAla dekhAya paNa aMda2thI jUo to dhoLuM dhaba. AvI kapaTI vyaktinuM jIvana sukhI zAMta na hoya manamAM vakratA ane saMtApa hoya te ciMtArahita nirbhaya jIvana jIvI na zake, vaLI aMte tenI durgati thAya che. A mAyA tene tiryaMcayonimAM laI jAya che. trIjA bhAMgAmAM batAvyA pramANenI vyakti bahArathI vakra hoya. bhavAMtare te pazu-pakSI bane che. zarIra vakra hoya, hAlacAla ane vyavahAramAM paNa vakratA lAgatI hoya paraMtu AvI vyakti manathI saraLa hoya, zAMta hoya. koI zApane kAraNe aSTAvakra RSinuM zarIra ATha jagyAthI vAMkucUMku hatuM. enuM beDoLa ane vAMku zarIra joI loko hasatA hatAM. paraMtu aSTAvakra ucca jJAnI saraLa ane zAMta svabhAvanA hatAM. emanI vidvattAnI prazaMsA sAMbhaLI rAjA janake tene rAjasabhAmAM jJAnacarcA mATe AmaMtrita karyA. jyAre vAMkAcUMkA beDoLa zarIravALA aSTAvakra rAjasabhAmAM pravezyA tyAre, tyAM upasthita sabhAjano hasavA lAgyA ke zuM AvI vyaktine rAjAe jJAnacarcA mATe AmaMtrita karI che? sabhAsadonuM hAsya sAMbhaLI aSTAvakraRRSi pAchA javA lAgyA, tyAre rAjA janake be hAtha joDI vinamratAthI kahyuM, "mahArAja, jJAna ApyA vinA ja kema pAchA pharI rahyAM cho? aSTAvakra RSie kahyuM, rAjA, meM to sAMbhaLyuM hatuM ke tamArI sabhA jJAnIonI sabhA che A sabhAmAM eka eka moTo vidvAna ane AtmajJAnI vyakti haze. paraMtu aphasosa ane Azcarya sAthe kahevuM paDe che ke A AtmajJAnIonI sabhA che ke camAronI sabhA? camAra zabda sAMbhaLIne sarva vidvAno uttejita thaI uzkerAI gayA. rAjA janake sabhAsadone zAMta rahevA jaNAvyuM ane RRSiaSTAvakrajIne pUchyuM, mahArAja A AtmajJAnIonI sabhAne camAronI sabhA kahI Ape ahIM upasthita vidvAno ane RSionuM apamAna kema karyuM? aSTAvakra kahe, "AtmajJAnI koNa hoya?'' je AtmA choDIne mAtra 172 vicAramaMthana
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAmaDInI kiMmata kare, jene mAtra bAhya rUparaMga zarIramAM ja rasa hoya, jene AtmA sAthe levA devA nathI, bAhyazarIra ane cAmaDImAM jenuM mana rata hoya te camAra che. jeno AtmA paramapavitra pAparahita nirmaLa ane saraLa hoya, bhale tenuM zarIra beDoLa ke vAMku hoya chatAMya te vyakti sAcA arthamAM suMdara che. zubhAzubha nAmakarmanA udaya pramANe zarIra maLe che paraMtu mananI saraLatAno pavitratA sAthe saMbaMdha che. mAnavInA cotho prakAramAM jaNAvyuM che ke bahAranuM zarIra rUparaMga cAla, vakra hoya ane mana jIvana ane vyavahAra paNa vakra hoya, AvI vyaktio durbhAgI che. jenuM caritra rAmAyaNanI maMtharA jevuM hoya che. eka vRdhdha strInuM vAMku kubaDu zarIra joI loko tenI majAka karatAM hatAM. tenAMthI A vRdhdha strI du:khI hatI. tenuM du:kha joI nAradajIe kahyuM, jo tame IcchatA ho to huM prabhune prArthanA karI, tamAruM vAMku, cakuM, kubaDuM zarIra sAruM karAvI A beDoLatA dUra karAvI dauM. vRdhdhA bolI ke jo tame karAvI zakatA ho to, bhagavAna pAse eka kAma karAvo, A tamAma grAmavAsIone kubaDA banAvarAvI do. A loko mArI majAka mazkarI kare che tenI tene AvI ja sajA maLavI joIe. vRdhdhA mAtra zarIrathI ja nahi manathI paNa vakra hatI. potAnuM du:kha dUra karavAne badale bIjAM badhA duHkhI thAya, tenuM sukha chInavAI jAya ane te mArA jevA du:khI bane te keTalI nIca manovRtti. vRdhdhAno A javAba sAMbhaLI nAradajI zuM bole? teNe cupacApa cAlatI pakaDI. bhagavAna mahAvIre AvI manovRttivALA lokone kRSNalezyAvALA loko kahyAM che. temanI bahAra ane aMdara badhuM ja kALuM malina kurupa ane badasUrata je saMsAramAM vicAramaMthana 173
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ kyAreka sukhI na rahI zake. bIjAnuM du:kha darda joI mAtra du:khanI anubhUti thAya teTaluM ja nahi du:khInuM darda dUra karavA tenI pIDA ochI karavA ApaNI yathAzakti puruSArtha karavo te anukaMpA dayA ane karUNAbhAva che. bIjAnuM sukha samRddhi, upalabdhi ane satkArya joI prasanna thavuM ane te kAryanI kharA hRdayathI anumodanA karavI te pramodabhAvanA che. AvI bhAvanA ja AtmotthAna karAve. jIvanamAM sukhazAMti ane AnaMda joIto hoya to bALaka jevuM saraLa banavuM joIe jo A zreNImAM jevuM saraLa jIvana jIvavuM, zarIra svarUpavAna maLavuM te ApaNAM hAthanI vAta nathI. paraMtu mananuM sauMdarya khIlavavuM te ApaNA puruSArtha para nirbhara che. jenu mana nirdoSa pavitra ane saraLa haze tenA nijI jIvanamAM sauMdarya abhipreta banaze te ja A cobhaMgI copAIno divya saMdeza che. 174 te vicAramaMthana
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ darpaNa tUlya banavAno puruSArtha karIe jJAnI puruSoe mAnavanA cAra prakAra batAvyA che. eka darpaNa-arIsA samAna, be dhajA-patAkA samAna, traNa ThuMThA jevo ane cotho prakAra tINA kAMTA jevo che. arIso-kAca ke darpaNa, svacchatA ane satyanuM pratIka che. darpaNa sAme jevo cahero jevu rUpa Ave tevuM ja temAM pratibiMbita thAya che. jevA ApaNe chIe darpaNamAM barAbara tevuM ja ApaNuM pratibiMba dekhAze. jarA paNa AghuM pAchu nahi, jarA ochuM adakuM paNa nahi, mATe kahevata che ke "darpaNa jUTha na bole." je mAnavInuM hRdaya eTaluM nirmaLa saraLa hoya e sapuruSa ke sadguru pAsethI je upadeza sAMbhaLaze te e ja rUpamAM tenA hRdayamAM utArI leze. te potAnA manathI emAM kAMI joDaze nahi. je tatvanuM zravaNa kare che je upadeza kAna dvArA hRdayamAM utAraze te ja rUpamAM tene grahaNa karI AcaraNamAM levA puruSArtha karaze. A mumukSatA saraLatA ane pAtratAnuM lakSaNa che. Ama darpaNa jevA saraLa hRdayavALo mAnavI dharma zravaNa mATe yogya pAtra che. bIjo prakAra dhvajA-patAkA samAna che. maMdira para caDhAvelI dhvajAne joIzuM to kyAreka pUrva tarapha havA cAlatI hoya to A dhvajA pUrva tarapha laherAvA mAMDaze. pazcima tarapha havAno jhoMka haze to e tarapha jhUkI jaze. havA dizA badale tenI sAthe dhvajA potAnI dizA badalI e tarapha laherAvA mAMDaze. dhvajA jevA mAnavIne pote nakkI kareluM koI lakSa hotuM nathI. potAnI saMkalpazakti vaDe te nirNayo na le, bIjAnAthI doravAI jAya. svArtha mATe sidhdhAMta sAthe bAMdhachoDa karI le. AvI vyakti 'DhAla joIne DhaLe ane havA joIne caLe" evI caMcaLa cittavRttivALI hoya che. vaicArika kSamatAno abhAva, avikasita nirNayazakti, gheTAMnA ToLAnI jema anukaraNa karavAvALI vyakti hoya che.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvI vyakti svArtha pramANe mata, pakSa ke nirNayo badalatI hoya che. rAjAe potAnA rAjyamAM eka vyaktinI svAthya maMtrI tarIke nimaNuMka karI. maMtrIzrIe eka sabhAmAM kahyuM, ke rIMgaNAno. zAka tarIke vadhu upayoga na karavo tenAthI zarIramAM garamI vadhe, tAmasI vRtti vadhe, vaLI bahubIjavALA rIMgaNA khAvAthI sukSma hiMsAnuM pApa lAge. mATe zakya teTaluM rIMgaNAthI dUra rahevuM. bIje divase rAjAnA pramukhasthAne eka Arogya pariSada bharANI. rAjAe potAnA pravacanamAM zAkabhAjImAM rIMgaNA uttama che ane rIMgaNAnuM zAka mane bahu priya che evuM kahyuM, svAthya maMtrIe potAnA vaktavyamAM rIMgaNAnA vakhANa karI ane kahyuM ke jene potAnA khetara-vADImAM rIMgaNA ugADavA hoya tene rAjya taraphathI A aMge sahAya ane suvidhA maLaze. pariSadanI kAryavAhI purI thayA pachI eka zANA sajjane Arogya maMtrIzrIne pUchyuM ke "kAlanI sabhAmAM to tame rIMgaNAnA avaguNa kahI te na khAvAnI salAha ApI ane Aje tenI tarapheNa karI tenuM kAraNa zuM?" pradhAne kahyuM, "rAjAne rIMgaNA bhAve che te tame sAMbhaLyuM ne? rIMgaNA, mArA zeTha nathI rAjA mArA zeTha che. rIMgaNAnA guNa avaguNa sAthe mAre zuM levA devA? tame samajyAne?" pelo zANo sajjana zuM bole? A prakAranA mAnavo sthApita hita ane svArthanI havA pramANe dhajA-patAkAnI jema pharaphare che. trIjA prakAranA mAnavIo ke jene potAnuM maulika ciMtana vicAra jevuM kazuM hotuM nathI. je murkha ane haThAgrahI hoya che. jeo bIjAnA upadeza ke sArI salAha mAnavA taiyAra paNa nathI. tevA durAgrahI vyaktione jJAnIjanoe "ThuMThA samAna gaNAvyA che. jhADanA taddana sukAI gayelA "ThuMThA' para tame game teTaluM pANI sIMco to paNa te navapallavita thaze nahi. AvA sukA ThuMThA para tame ghI ke amRtanuM siMcana karo to paNa te koLaze nahiM. zekeluM muMjheluM bIja upajAu phaLadrupa jamInamAM vAvIe tene niyamita jaLasiMcana karIe chatAMya temAM bIja aMkurita na thAya tevuM ja A hUMThAnuM che.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ A ThuMThA jevA mAnavanI bhItaramAM jIvanazakti cetanA ke skUraNA nathI hotI. AvI vyaktionI aMdara ahaMkAra paMtha ke saMpradAyanI pakkaDa "huM kahuM ke huM karuM te ja sAcu'nI mAnyatAnI pakkaDa hoya che. te satya, hakIkata ke vAstavikatAno saraLatAthI svIkAra na karI zake. sAme sUraja dekhAto hoya to paNa kahe ke haju rAta che. bIjI vAta e ke rastAmAM paDela haMThA sAthe koI athaDAya to te ghAyala thaI jAya tema A ThuMThA jevI vyakti sAthe koI dalIlabAjI kare ke Takkara le to vivAda kalaha sarjAI jAya ane sAmevALI vyakti kSubdha banI jAya. cothA prakAranA mAnavo tINa kAMTA samAna che. raste cAlatA bAvaLanA jhADa pAsethI pasAra thayA teno kAMTo kapaDAmAM bharAI gayo, have kapaDA pakaDI ane kAMTo kADhavAnI kozIza karIe to kAMTo AMgaLImAM kheMcI jAya ane AMgaLI lohIluhANa karInAkhe. bIjA hAthethI kAMTo AMgaLImAMthI kADhavAno prayatna karatA bIjo hAtha paNa ghAyala thaI jAya che. to sadA kAMTA jevA tINa, jherIlA, jhagaDALu bIjAne ghAyala karavAvALAne dUrathI saugajathI namaskAra sArA eTalA mATe jJAnIoe AvI vyaktine tINa kaMTaka samAna gaNAvI ApaNane sAvadhAna karyA che. jJAna, buddhi tarka ke samajadArIno upayoga ApaNe evI jagAe ja karavo joIe ke jyAM tenuM mUlya hoya, enAthI koI lAbhAnvita thAya. sAMpane dUdha pAvAthI sAMpa ApaNane ja daMza de tevI zakyatA rahelI che. vaLI sAMpane dUdha pAvAthI tenuM viSa vadhaze eTale jJAnano upayoga pAtra vyakti joIne karavo joIe. jinasUtranI 431mAM gAthAmAM 4 prakAranA zrAvaka batAvyA che - catArI samaNovAsagA paNNatA taM mahA - UdAga samANaM, par3A ga samANaM ravANu samANaM ravarakaMTaka samANaM
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ A gAthAnuM vivecana karatA jainAcArya vijaya nityAnaMdasUri kahe che ke darpaNa samAna, patAkA samAna, ThuMThA samAna ane kaMTaka samAna e cAra prakAranA mAnavomAM darpaNa samAna mAnavI zrAvaka zreSThI che. jJAnIo A mAnavInuM A cAra prakAramAM alaga vibhAjana karIne ApaNane darpaNa jevA mAnava banavAnI preraNA Ape che. dhvajA, ThuMThA ke kaMTaka jevA na ja banIe ane Atma nirikSaNa karyA pachI AmAnAM ApaNA svadoSanuM darzana karI, e dUra karIzuM to ApaNAM AtmaguNono vikAsa sAdhI zakIzuM.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ darzana sAhityamAM AtmaciMtana bhAratIya saMskRtine ghaDanArAM paribaLomAM sAhityanuM yogadAna bhUlyAyavAna rahyuM che. sAhitya, saMgIta ane lalitakalAothI mAnavajIvana sabhara bane che, madhura bane che, sAhitya ane kalAnA sarjanano uddeza zubha tattvanAM darzanano hoya to ja te sArthaka gaNAya. darzana eTale jovuM te - tattvajJAnane eka viziSTa daSTikoNathI samajavAno prayatna kare che. vyAvahArika satyanuM darzana to ghaNA loko karI zake che. paraMtu pAramArthika satyanuM darzana bahu ja thoDA karI zake che. darzana e ja samAja, sabhyatA tathA saMskRtino amUlya bhaMDAra che. koIpaNa sabhyatA tathA saMskRtino vAstavika paricaya meLavavA mATe tenI dAnaka vicAradhArAnuM jJAna meLavavuM jarUrI che. pAzcAtyadarzanamAM aneka dezonI vicAradhArAono saMgama thayo che. temAM mukhyata: grIka, khristI temaja Adhunika vicAradhArAono triveNIno saMgama thayo che. grIka dArzanikoe sarva prathama jaDajagatanuM vivecana karyuM. pachI aMtarmukhI daSTi apanAvI cetana AtmAnuM vizleSaNa karyuM ane A baMneno samanvaya tattvamAM karyo. yuropane dhArmika aMdhavizvAsathI mukta karI, darzananuM svataMtra vaijJAnika vizleSaNa karavAmAM vizeSa phALo grIkadarzane Apelo che. yuropanI dArzanika paraMparAmAM sokreTIsa, pleTo ane madhyayuganI ciMtanadhArA para erIsToTalano ghaNo prabhAva paDelo che. pUrvanuM tattvajJAna AtmajJAnane pradhAnatA Ape che. pazcimanuM tattvajJAna, tArkika temaja bauddhika bAbatone vadhu mahatva Ape che, tenI daSTi bahirmukhI che. AdhyAtmika rahasyonI zodhane badale jagatanA vyAvahArika praznonI carcAmAM tene vizeSa rasa che. DaoN. rAdhAkRSNananA mate pUrvamAM dharmano artha mATe bAge AtmaparAyaNa jIvana thAya che mATe ahIM dharmane nAme bahu jhaghaDA thayA nathI ke lohInI nadIo vahI nathI. vicAramaMthana = 179
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvanI tamAma dArzanika paraMparAoe AtmA viSe ciMtana ane manomaMthana kareluM ja che. pazcimanI saMskRtie vicArazailI para bhAra Apyo. temaNe vicAradhArAne Philosophy evuM nAma ApyuM. pazcimanuM vicArazAstra jyAM pUruM thAya che, tyAMthI pUrvanuM darzana AgaLa vadhe che. bAratIya ciMtakone anubhava thayo che ke keTalAMka satyo mAtra vicAravAthI pAmI zakAtA nathI. paraMtu koIpaNa satyane pAmavA mATe tenA vicAranuM dohana, ciMtana, manana ane maMthana karavuM paDe che to ja e vicAra AtmasAt thAya. AcaraNa pachI ja satya pAmI zakAya che. AdhyAtmika pachInA ciMtanamAMthI ja darzana pragaTe ane te ciMtana, ciraMtana banIne zAstra banI jAya che. je sAhitya ane kaLAmAM dharma, tattvajJAna ane darzana abhipreta che tevuM sAhitya koIpaNa saMskRtine jIvananuM baLa pUruM pADanAra, enuM poSaNa saMvardhana karanAra UMcuM paribaLa banI jAya che. vedo, kRtio, smRtio, upaniSado, purANo, gItA jevA graMtho ane rAmAyaNa ane mahAbhArata jevAM mahAkAvyomAM Thera Thera dArzanika AtmaciMtananuM nirUpaNa thayuM che. upaniSada kahe che ke veda RSipraNita nathI e paramAtmAnA potAnA udgAra vedanuM prAmANya svIkAranAra darzanoe vaidikadarzana, nyAya-vaizeSika, sAMkhyayoga, pUrvamImAMsA ane uttaramImAMsA (vedAnta) A cha darzano Astikadarzano ke vaidika darzana kahevAya. jyAre cArvAka, jaina ane bauddha darzano vedanirapekSa vicArasaraNI dharAvatA hoI temane avaidika darzano kahe che. vividha vicAradhArAovALAM A darzano ekabIjAnAM virodhI nahIM paNa ekabIjAnA pUraka che. bhAratIya darzanonuM svarUpa AdhyAtmika che ane te jIvananI vadhu najIka che. darzananuM aMtima lakSya mokSaprAmi hovAthI, jJAna khAtara jJAna nahi, paNa mokSa mATe jJAnaprAptinI vAta che. vidyA ene ja kahevAya je mukti apAve. A vidyA athavA ajJAna ApaNA sarva duHkhanuM mULa ane AtmA mATe karmabaMdhanuM kAraNa che. 3 180 | vicAramaMthana
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnaprApti bAda jagata pratye jovAnI mANasanI daSTi badalAI jAya che. te ja kharo vaiSNavajana ke zrAvaka bane che. mokSaprApti mATenA sAdhanAmArgamAM tyAga ane vItarAga tathA saMnyAsInI bhAvanA pAyArUpe rahelA che. tyAga eTale karmatyAga nahi, vairAgya eTale narI niSkriyatA nahi. tyAgano sAco artha karmaphaLatyAga. zrIkRSNa A vAta gItAmAM niSkAma karmayoga dvArA samajAvI che. nyAyadarzananA praNetA gautama muni che. satyane jANavA mATe jJAnanAM sAdhanonI vistRta carcA A darzanamAM karelI che. AtmA dehathI bhinna che. jagatano kartA Izvara che vagere bAbato anumAna pramANa dvArA siddha karavAno prayatna karyo che. IcchA, dveSa, prayatna, duHkha, jJAna vagerene AtmAnAM lakSaNo kahyAM che. vaizeSikadarzananA praNetA kaNAda munie dravya, guNa, karma sAmAnya, vizeSa, samavAya ane abhAva A sAta padArthonA dharmo saMbaMdhI darzananuM nirUpaNa karyuM hoI tene vaizeSika darzana nAma jJAnano abhAva che, te gamyuM che. puruSa prakRtithI judo che ema samajavuM tenuM nAma vivekajJAna ane vivekajJAna e ja mokSanuM sAdhana kahyAM che. prakRti svayaM vikAra pAmI A jagatarUpe riName che. A darzana mAnatuM hoI pachI tene IzvaranA svIkAranI jarUra rahetI nathI. sAMkhyadarzana dvArA kapilamunie upaniSadanI mAnasazAstrIya vicAradhArAne dArzanika pratiSThA ApI che. yogadarzanamAM pAtaMjali munie yoga eTale cittavRttinirodha ema kaheluM che. vidvAno yoga zabdano artha jIvAtmAne paramAtmA sAthe joDavo ema paNa kare che. jeminI munie racela pUrvamImAMsA sUtromAM upAsanA ane jJAnamAtra karmanI samajaNa ApavA mATe ja che. karmane ja vedono madhyavartI vicAra gaNI, yajJa anuSThAnanuM vidhivat varNana karyuM che, jyAre uttaramImAMsA vedAntI karmakAMDanuM khaMDana karI AtmasAkSAtkAra tathA brahmajJAnane ja vedonI madhyavartI vicAradhArA gaNe che. gItAmAM zrIkRSNa AtmA vize kahyuM che ke : nainaM chidanti zastrANi, nainaM dahati pAvaka : | na cainam klendantyApaH na zoSayati mAruta : // vicAramaMthana = 181
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ zastra chedI zakatuM nathI. agni bALI zake nahi, pANI DubADI zake nahi ane pavana zoSI zake nahi. kabIrajI ane gaMgAsatI jevA aneka dArzanika saMta-kavioe gIto racyAM, to vedAnta, darzananAM sUtro para zaMkarAcArya, rAmAnujArya, nimbArka ane vallabhAcArya jevAe vidvattApUrNa bhASyo racyA. Adhunika yugamAM svAmI vivekAnaMda, rAmatIrtha, ramaNa maharSi, mahAyogI araviMda, TAgora, AnaMdazaMkara dhruva, paMDita sukhalAlajI, munizrI saMtabAla, AcArya vinobA ane gAMdhIjInA sAhityamAM ApaNane dArzanika AtmaciMtananI jhalaka jaNAya che, to ozo ane kRSNamUrtie AgavI daSTithI AtmAnI vAta karI che. vedAnta dArzanikasAhityamAM AtmaciMtananI vicAraNA karI. have avaidika darzanomAMnA eka cArvAkadarzanamAM AtmA viSenA khyAlano abhyAsa karIe. temanA mate AtmA jevuM koI caitanyarUpa ane svayaMprakAza tattva che ja nahi. caitanya viziSTa evuM je ApaNuM A bhautika sthULa zarIra e ja sAcuM che. te mAne che ke pRthvI, jala, teja ane vAyunAM jaDa tattvomAMthI caitanya viziSTa evA zarIrano prAdurbhAva thAya che. dehAtmavAdI cArvAkadarzananA mata mujaba Izvara jevuM koI pAramArthika sata tattva astitva dharAvatuM nathI. bhautikavAdI ke jaDavAdI darzana hovAne kAraNe ahIM dArzanika AtmaciMtanano nakArAtmaka abhigama jaNAya che. bhAratIya saMskRtinI brAhmaNa ane zramaNa e be mukhya dArzanika paraMparA gaNAya. zramaNaparaMparAmAM bauddha darzana ane jainadarzana sAhityamAM AtmAnuM viziSTa ciMtana karavAmAM AvyuM che. bauddha darzanamAM tripiTaka graMtha ane tenI bhASya ane TIkAonA vipula sAhityamAM vividha rIte AtmaciMtana nirUpAyeluM che. buddha, parivartanazIla daSTa dharmo sivAya koI adaSTa sthAyI dravya ke Atmatattvano svIkAra karatA nathI. temanA mate A saMsAra anitya che. kSaNika che. jene ApaNe jIvAtmA kahIe chIe, tene eka niraMtara cAlatI prakriyAno pravAha gaNe che. jIvanamAM 182 vicAramaMthana
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvedanone AtmAnA guNarUpe svIkAryAM. cetanAnI bhinna bhinna avasthAno svIkAra karyo. paraMtu caitanyatattvanI nityatAne svIkArI nahIM. roga, dveSa ke sukha du:kha jevAM saMvedano jenI sAthe joDAyelAM che, te bhautika kalevara pote ja AtmA che ane tRSNAonA bujhAi javAthI nirvANa tarapha lai jai zakAya che evo buddhano mata hato. anAtmavAda ke narAtmavAda e buddhidarzananuM viziSTa AtmaciMtana che. jainadarzane karmavAda ane mokSanA saMdarbhe pAradarzaka AtmaciMtana rajU karyuM che. temanA mate sthUlapadArthanuM darzana carmacakSuono viSaya che ane AtmasvarUpanuM darzana divya cakSuono viSaya che. darzanAvaraNIya karmanA kSaya ke kSayopakSamathI carmacakSu rUpa daSTi prApta thAya che ane padArthadarzananI dRSTi khule che, pachI mohanIya karmanA kSaya-upazama ke kSayopazamathI AtmAnA zuddha svarUpanuM darzana thAya che. dArzanika karmavijJAna dvArA, AtmAnI zuddhikaraNanI prakriyAnA kramika vikAsanA tabakkAne guNasthAnaka (guNaThANA) nA saMdarbhe samajAvI che. cAra anuyogamAMthI dravyAnuyogamAM AtmAnI samajaNa ApI che. cha dravya, nava tattva ane ATha karmanI gahana ane sUkSma carcA dvArA AtmAthI paramAtmA sudhI pahoMcavAnuM mArgadarzana Apela che. AnaMdakaMda che AtmA, AnaMda emAMthI maLe anya na valakhAM mArato, e mAravAthI zuM maLe ? AtmA sat, cit AnaMdasvarUpa che. sat eTale nitya, cit eTale jJAnayukta caitanya ane AnaMda e paramAtmA svarUpa che. AtmA tarapha aMtaradaSTi ja AnaMda ApI zake, bahAra game teTalA bhaTakIe paraMtu para padArthamAMthI AnaMda maLI zake nahi. AnaMda karmajanya nathI, AtmAnI potAnI anubhUti che. uttarAdhyayana sUtramAM bhagavAna mahAvIre kahyuM ke AtmAmAM svarUpanuM ajJAna che tenAthI ja badhAM du:kho utpanna thAya che. svanA jJAnamAM du:khanAza abhipreta che. jaina AgamasAhityanA AdhAre aneka graMthonI racanA thai. AcArya umAsvAti, kuMdakuMdAcArya, AcArya haribhadrasurI, siddhasena divAkara, hemacaMdrAcArya ane vicAramaMthana 183
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdhyAya yazovijayajI jevA mahAmanISIoe potAnA sAhityamAM jainadarzana pramANenA AtmasvarUpanA vicAro spaSTa karyA che. avadhUta AnaMdadhanajI, banArasIdAsa ke zrImad rAjacaMdra jevA mahAna jaina kavioe potAnI divya kAvyakRtimAM AtmAnI amaratAne gAI che. jainadarzana anekAMtavAdI che. tethI te AtmAnuM judA judA svarUpe darzana karAve che. karmathI lepAyelo jIvAtmA sarva karmothI mukta thAya che tyAre zuddhAtmA bane che. dravyAtmaka dRSTie AtmA nitya che eTale mULa dravya tattvarUpI AtmAno kyAreya nAza thato nathI, paraMtu paryAyAtmaka daSTie AtmA anitya che, eTale karmone kAraNe te eka ja paryAyamAM nitya rahI zakato nathI, TakI zakato nathI. dAkhalA tarIke eka gatimAM tenuM AyuSya pUrNa thatAM karma anusAra bIjI gatimAM athavA bIjI yonimAM javuM ja paDe che. Ama, anekAMta daSTikoNathI pracalita daSTibiMdu ane satya ke yathArtha daSTibiMduthI AtmAnI sthitinI spaSTatA karI che. jainAcArya haribhadrasurIe AtmAne cha pada dvArA samajAvyo che. (1) AtmA che (2) nitya che. (3) karmano kartA che (4) karmaphaLano bhoktA che (5) AtmAno mokSa che. (6) ane mokSano upAya sudharma che. bhAratanAM anya darzanoe karelI tAttvika vicAraNA cha padanI aMdara samAI jAya che. uparAMta, AtmAne anaMta jJAna, darzana ane vIryazaktino svAmI kahyo che. tejapuMja sacit ane AnaMdasvarUpa AtamAne anaMtasukhano svAmI kahyo che. AtmAno mULaguNa - jJAna che. akSaranA anaMtamAM bhAganuM jJAna AtmAnI je dazAmAM hoya te AtmAnI prAthamika avasthA che. tene nigodanI sthiti paNa kahe che. karmakSaya pramANe AtmAno zuddhatAno kramika vikAsa thAya che. kevaLajJAnanI prApti, A vikAsano aMtima tabakko che. tyAra pachI AtmA siddhatva pAmI digaMtamAM birAje che. anaMta tIrthakaro kahetA AvyA che ke rAgadveSa choDavAthI karma AvaraNa tUTatA AtmaguNonuM pragaTIkaraNa thatAM, AtmA vItarAgI bane che ane te muktAtmA bane che. jainadarzane sarva bhavi AtmAmAM paramAtmA thavAnI yogyatA batAvI che. 184 vicAramaMthana
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ A darzano te sanAtata satyonI khojamAM dhUmatI samasta mAnavajAtinI buddhipratibhAnuM atyaMta kImatI phaLa che. bhAratIya darzanasAhityamAM AtmaciMtana dvArA mokSaprAptinAM sAdhano ane mArga batAvyAM che. manovaijJAnika ane vaijJAnika satyo para AdhArita A darzanomAM dharma ane tattvajJAnano suMdara samanvaya che. buddhi sAthe zraddhA para bhAra mUkIzuM, viveka sAthe puruSArtha ane nItimattA para lakSa rAkhIzuM to A paraMparA svaparanA kalyANanuM kAraNa banaze. vicAramaMthana 185
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNavaMta baravALiyA "guMjana'nA pustako (sarjana ane saMpAdana) * Ura nirkarA (svaracita kAvyono saMgraha) * tapAdhirAja varSItapa (jainadarzanamAM tapa) kalApI darzana (kavi kalApInI janmazatAbdI nimite pragaTa thayela temanA jIvana-kavana ane vivecananA lekhono saMcaya). hRdaya saMdeza (zikSaNa ane vidyA-jagatane lagatA lekho) * prIta - guMjana (so varSanA praNaya kAvyono pratinidhi saMgraha) * zaileSI (AlocanA ane upAsanA) * ahiMsA mImAMsA * Commenty on Non-Violence (ahiMsA mImAMsA aMgrejI) * vANInA jharUkhethI (vAmitA) * caMdrasena kathA. * adhyAtmaniSTha saMtabAlajI saMkalpasiddhinA sopAnA amaratAnA ArAdhaka Agama darzana (paricaya pustaka) bhagavAna mahAvIra ane saMyama jIvanA dAmpatya vaibhava (dAmpatya jIvanane lagatA lekhono saMcaya) * dArzanika draSTA * vizvavAtsalyano saMkalpa * abhivaMdanA * jIvananuM rahasya * kAmadhenuM (hindI-aMgrejI) * uttama zrAvako * adhyAtma sudhA * adhyAtma AbhA * amRta dhArA - 186 ke vicAramaMthana
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ * adhyAtma amRta (jaina adhyAtma sTaDI sarkalanA dazAbdI varSa nimitte sabhyonA adhyAtma viSayaka lekhano saMgraha) * zrImada rAjacaMdra-eka darzana (zrImadjInA jIvananA vaNasparzva pAsAnuM darzana) * sarvadharma darzana * amarasena vayarasena kathA * Glimpses of world religions (sarvadharma darzana aMgrejI) * zAkAhAra (anuvAda-DaoN. madhubahena baravALiyA) * dulerAya mATaliyA kRta be virala vibhUtio zrImad rAjacaMdra ane gAMdhIjI * jJAna sAdhanA ane sarasvatI vaMdanA * marmasparza * mRtyunuM smaraNa * bhAratIya saMskRtimAM dAna bhAvanA * jainadharma (paricaya pustikA) * ApanI sanmukhI * vicAramaMthana prApti sthAna : * navabhArata sAhitya maMdira 134, prinsesa sTrITa, muMbai-400002. gAMdhI roDa, derAsara pAse, amadAvAda-380001. * ciMtana prakAzana : 1/316, siddhivinAyaka, hiMgavAlA lena ekSa., muMbai-75. phona : 2512 5658. | vicAramaMthana 187
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
_