________________
મારે છે. આ કૌતુક જેવા બધા શિષ્યો ઊભા રહી ગયા. ત્યાં દૈવી અવાજ આવ્યો. આ જીભ તમારા ગુરુની છે. હે શિષ્યો ! ધ્યાનથી સાંભળો, રસના અને આહાર સંજ્ઞામાં આસક્તિને કારણે હું વિરાટ જીભવાળા વિશાળકાય વ્યંતરદેવયોનિના ભયંકરપણાને પામ્યો છું. તમે આહારની આસક્તિથી અળગા થજે. ચેતજો..માત્ર ઉપવાસ કરી ન ખાવું તે બાહ્ય તપ છે. આનો ઉપાય વિચારી તમારું કલ્યાણ કરજો. અને ગુરુ પોતાના શિષ્યોને બોધપાઠ પમાડી અંતરધ્યાન થયા.
મૈથુનસંજ્ઞામાં આસક્તિ તિર્યંચ યોનિમાં જીવને ભવભ્રમણ કરાવે. ગણિકા કે નર્તકી જેવા હલકા ગોત્રને પ્રાપ્ત કરાવે છે કે નપુંસક બનાવે છે.
માત્ર પરિગ્રહ એ પાપ નથી. અઢળક સંપત્તિના સ્વામી કુબેર કે આનંદશ્રાવકને ઈતિહાસે પાપી નથી કહ્યાં પણ પુણ્યશાળી કહ્યા છે.
પરિગ્રહમાં આસક્તિ જન્મે ત્યારે પરિગ્રહ પાપ બને છે.
કુબેર, આનંદશ્રાવક, ભામાશા, જગડુશા, વસ્તુપાળ, તેજપાળ જેવા વીરોએ સંપત્તિનો ભોગ નહીં સંપત્તિનો ત્યાગ કર્યો હતો. ભગવાન મહાવીરે દીક્ષા સમયે પોતાની તમામ સંપત્તિનું દાન કરી ત્યાગ કર્યો હતો.
મમ્મણ શેઠની પરિગ્રહમાં આસક્તિને કારણે દુર્ગતિ થઈ.
માનવીને ભવિષ્યની ચિંતા સતાવે ત્યારે ભયસંજ્ઞા લેર કરે છે અને આ જોરને કારણે તે સંપત્તિ એકઠી કરે છે. ભય અને પરિગ્રહસંજ્ઞાનું સંક્રમણ વિવેકનો લોપ કરાવે ત્યારે પરિગ્રહની રેખાનું અતિક્રમણ થાય છે અને આમ પરિગ્રહમાં આસક્તિનો જન્મ થાય છે. જે આસક્તિ જીવને તિર્યંચ યોનિના ભયંકરપણાને પ્રાપ્ત કરાવે છે. પુનર્જન્મમાં એ જીવ કૂતરો કે સાપ બનીને એ સંપત્તિનું રક્ષણ કરે છે.
સંજ્ઞા, સંબંધો, ભોગ કે સંપત્તિમાં આસક્તિ જન્માવનાર મોહનીય કર્મ છે. વધુમાં વધુ લાંબાકાળ સુધી મોહનીય કર્મ જ આત્માને ચીટકી રહે છે.
= વિચારમંથન
{ ૧૩૯
૧૩૯
