Vichar Manthan

SR No.: 032399
Original Sutra Author: N/A
Author: Gunvant Barvalia
Publisher: Navbharat Sahitya Mandir
Publication Year: 2003
Total Pages: 190
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 12 MB

Page 165

ભગવાન મહાવીરની અનેકાંતદષ્ટિ અને સક્રિય અહિંસાની વાત ગાંધીજીએ કેટલી બધી આત્મસાત કરી લીધી હોવાનું મુનિશ્રીએ પીછાની લીધું હશે તેની કંઈક ઝાંખી, અર્પણ કર્યાના લખાણોમાંથી પણ મળે છે. પૂ. સંતબાલજી તથા કવિવર્ય નાનચંદ્રજી મહારાજ સાહેબે ગાંધીજીના કાર્યને આગળ ધપાવવામાં યોગદાન આપ્યું. સંપ્રદાયમાંથી સાંપ્રદાયિકતાના વિષને દૂર કરી સર્વધર્મસમભાવનાં અમૃત પાયા. જેમાંથી મહાત્મા ગાંધીજીએ દેશને સત્યાગ્રહ અને રચનાત્મક કાર્યોનો માર્ગ તૈયાર કરી આપ્યો, ધર્મદષ્ટિ, સર્વોદય કે અહિંસક સમાજરચના કહો તેનો પાયા ગાંધીજી એ પોતાના વિચાર અને કાર્યથી તૈયાર કરી આપ્યો. પૂ. સંતબાલજીના ભાલ નળકાઠાંના પ્રયોગે તે ઝીલી લીધો.
વિદ્વાનશ્રાવક વીરચંદ રાધવજી ગાંધીએ ઇંગ્લેન્ડમાં જૈન લિટરરી સોસાયટી સ્થાપી લોકોને માંસાહાર છોડાવી શાકાહાર તરફ વાળતા હતા, ત્યાંથી તેમને મહાત્મા ગાંધીજીનો પરિચય થયો. બન્નેએ સાથે નિરામિષ આહારના પ્રયોગો કર્યા હતા. આવી બધી પ્રવૃત્તિની પ્રેરણાથી સ્વામી વિવેકાનંદે સ્થાપેલા રામકૃષ્ણમિશન, પૂ. આત્માનંદજી મહારાજના મિશનનું કાર્ય વિજયવલ્લભસૂરી મહારાજે જૈનોની એકતા અને ભારતીય સાંસ્કૃતિક વિકાસનાં કાર્યો આગળ વધાર્યા.
અહિંસાનો સામુદાયિક પ્રયોગ કરી ભારતને આઝાદી અપાવવાનું અભૂતપૂર્વ અને અદ્દભુત કહી શકાય એવું અહિંસક કામ ગાંધીજીએ કરી બતાવ્યું. અહિંસાના આ પ્રયોગકાર્યમાં મહાવીરનું તપ, મૌન અને પ્રાર્થનાનો ગાંધીજીએ સામુદાયિક ઉપયોગ પણ કર્યો. સ્ત્રી જાતિની ગુલામીની બેડીઓ તોડવામાં જેમ ભગવાન મહાવીરની ચંદનબાલા સમયના અભિગ્રહની તપશ્ચર્યાનું પ્રદાન ઉપયોગી બન્યું, તેમ ગાંધીજીના તપત્યાગ અને બલિદાનને નિમિત્તે ભારતમાં સ્ત્રીઓને મતદાનનો અધિકાર રાજ્ય શાસનમાં આપ્યો અને પુરુષપ્રધાન સમાજરચનામાં સ્ત્રીઓ માટે અનેક ક્ષેત્રો ખુલ્લો મૂકવાની પ્રેરણા મળી.
શ્રીમદ્રાજચંદ્ર, ગાંધીજી અને સંતબાલ જેવી વિભૂતિઓએ વક્તવ્ય અને કર્તવ્યને જીવનની એક રેખા પર રાખ્યા. શ્રીમદ્જી અને સંતબાલ જેવા મહાન સંતોના વિચારો સાથે મહાત્મા ગાંધીજીના વિચારોનું સામંજસ્ય એટલે રાજસત્તા અને ધર્મસત્તાનો સમન્વય કહી શકાય.
૧૬૪ }
ને વિચારમંથન F