Book Title: Vachanamrut 0766
Author(s): Shrimad Rajchandra
Publisher: Jaysinhbhai Devalali
Catalog link: https://jainqq.org/explore/330892/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 766 paMcAstikAya saM. 1953 OM sarvattAya namaH namaH sadgarave paMcAstikAya? 1 so indroe vaMdanika, traNa lokane kalyANakArI, madhura ane nirmaLa jenAM vAkya che, anaMta jenA guNo che, jemaNe saMsArano parAjaya karyo che evA bhagavAna sarvajJa vItarAgane namaskAra. 2. sarvajJa mahAmuninA mukhathI utpanna thayeluM amRta, cAra gatithI jIvane mukta karI nirvANa prApta karAvanAra evAM Agamane namana karIne, A zAstra kahuM chuM te zravaNa karo. 3. pAMca astikAyanA samUharUpa arthasamayane sarvajJa vItarAgadeve 'loka' kahyo che. tethI uparAMta mAtra AkAzarUpa anaMta evo 'aloka' che. 4- 5 'jIva', 'pugalasamUha', "dharma', 'adharma', tema ja 'AkAza', e padArtho potAnA astitvamAM niyamathI rahyA che, potAnI sattAthI abhinna che ane aneka pradezAtmaka che. aneka guNa ane paryAyasahita jeno astitvasvabhAva che te 'astikAya'. tenAthI kailokya utpanna thAya che. 6 te astikAya traNe kALe bhAvapaNe pariNAmI che; ane parAvartana jenuM lakSaNa che evA kALasahita chaye 'dravyasaMjJAne pAme che. 7 e dravyo ekabIjAmAM praveza kare che, ekamekane avakAza Ape che, ekameka maLI jAya che, ane judAM paDe che; paNa potapotAnA svabhAvano tyAga karatAM nathI. 8 sattAsvarUpe sarva padArtha ekatvavALA che. te sattA anaMta prakAranA svabhAvavALI che; anaMta guNa ane paryAyAtmaka che. utpAdavyayadhRvatvavALI sAmAnya vizeSAtmaka che. 9 potAnA sadUbhAva paryAyane drave che, te te bhAve pariName che te mATe dravya kahIe chIe, je potAnI sattAthI ananya che. 10 dravyanuM lakSaNa sata che, je utpAdavyayavRvatAsahita che; guNa paryAyanA AzrayarUpa che, ema sarva deva kahe che. 1 juo AMka 866. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 dravyanI utpatti ane vinAza thato nathI; teno "asti' svabhAva ja che. utpAda, vyaya ane dhRvatva paryAyane laIne che. 12 paryAyathI rahita dravya na hoya, dravya vinA paryAya na hoya, banne ananyabhAvathI che ema mahAmunio kahe 13 dravya vinA guNa na hoya, ane guNa vinA dravya na hoya, banneno - dravya ane guNano abhinna bhAva tethI 14 'syA 1asti', "cAta nAsti', "cAta 3asti nAsti', "cAta 4avaktavya', 'syAta asti avaktavya', 'cAtu 6nAsti avaktavya', 'cAta 7asti nAsti avaktavyaM' ema vivakSAne laIne dravyanA sAta bhaMga thAya che. 15 bhAvano nAza thato nathI, ane abhAvanI utpatti thatI nathI. utpAda, vyaya guNaparyAyanA svabhAvathI thAya che. 16 jIva Adi padArtho che. jIvano guNa caitanya-upayoga che. deva, manuSya, nAraka, tiryaMcAdi tenA aneka paryAyo che. 17 manuSyaparyAya nAza pAmelo evo jIva te deva athavA bIje sthaLe utpanna thAya che. banne sthaLe jIvabhAva dhruva che. te nAza pAmIne kaMI bIjo thato nathI. 18 je jIva jamyo hato te ja jIva nAza pAmyo. vastutve to te jIva utpanna thayo nathI, ane nAza paNa thayo nathI. utpanna ane nAza devatva, manuSyatvano thAya che. 19 ema satano vinAza, ane asata jIvanI utpatti thatI nathI. jIvane devatva, manuSyatvAdi paryAya gatinAmakarmathI hoya che. 20 jJAnAvaraNIya Adi karmabhAvo jIve sudraDha(avagADha)paNe bAMdhyA che, teno abhAva karavAthI pUrve nahIM thayelo evo te 'siddha bhagavAna' thAya. 21 ema bhAva, abhAva, bhAvAbhAva ane abhAvabhAvathI guNaparyAyasahita jIva saMsAramAM paribhramaNa kare che. 22 jIva, pudagalasamUha, ane AkAza tema ja bIjA astikAya koInA karelA nathI, svarUpathI ja astitvavALAM che; ane lokanA kAraNabhUta che. 23 sabhAva svabhAvavALAM jIva ane pugalanA parAvartanapaNAthI oLakhAto evo nizcayakALa kahyo che. 24 te kALa pAMca varNa, pAMca rasa, be gaMdha ane ATha sparzathI rahita che, agurulaghu che, amUrta che, ane vartanAlakSaNavALo che. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 samaya, nimeSa, kASThA, kalA, nAlI, muharta, divasa, rAtri, mAsa, Rtu ane saMvatsarAdi te vyavahArakALa che. 26 kALanA koI paNa parimANa (mApa) vinA bahu kALa, thoDo kALa ema kahI zakAya nahIM. tenI maryAdA pudagaladravya vinA thatI nathI, tethI kALane pudagaladravyathI utpanna thavApaNuM kahIe chIe. 27 jIvatvavALo, jANanAra, upayogavALo, prabhu, kartA, bhoktA, dehapramANa, vastutAe amUrta ane karbhAvasthAmAM mUrta evo jIva che. 28 karmamalathI sarva prakAre mukta thavAthI Urdhva lokAMtane prApta thaI te sarvajJa sarvadarzI indriyathI para evuM anaMtasukha pAme che. 29 potAnA svAbhAvika bhAvane lIdhe AtmA sarvajJa ane sarvadarzI thAya che, ane potAnAM karmathI mukta thavAthI anaMtasukha pAme che. 30 baLa, indriya, AyuSa ane ucchavAsa e cAra prANa vaDe je bhUtakALe jIvato hato, vartamAnakALe jIve che, ane bhaviSyakALe jIvaze te 'jIva'. 31 anaMta agurulaghu guNathI niraMtara pariNamelA anaMta jIvo che. asaMkhyAta pradezapramANa che. koIka jIvo lokapramANa avagAhanAne pAmyA che. 32 koIka jIvo te avagAhanAne pAmyA nathI. mithyAdarzana, kaSAya ane yogasahita anaMta evA saMsArI jIvo che. tethI rahita evA anaMta siddha che. 33 jema padmarAga nAmanuM ratna dUdhamAM nAkhyuM hoya to te dUdhanA parimANa pramANe prabhAse che. tema dehane viSe sthita evo AtmA te mAtra dehapramANa prakAzaka-vyApaka che. 34 eka kAyAmAM sarva avasthAmAM jema teno te ja jIva che, tema sarvatra saMsAra-avasthAmAM paNa teno te ja jIva che. adhyavasAyavizeSathI karmarUpI rajomalathI te jIva malina thAya che. 35 jemane prANadhAraNapaNuM nathI, teno jemane sarvathA abhAva thayo che, te - dehathI bhinna ane vacanathI agocara jemanuM svarUpa che evA - 'siddha' che. 36 vastudraSTithI joIe to siddhapada utpanna thatuM nathI, kemake te koI bIjA padArthathI utpanna thatuM kArya nathI, tema te koI pratye kAraNarUpa paNa nathI, kemake anya saMbaMdhe tenI pravRtti nathI. 37 zAzvata, azAzvata, bhavya, abhavya, zUnya, azUnya, vijJAna ane avijJAna e bhAva jo mokSamAM jIvanuM astitva na hoya to kone hoya ? 38 koIeka jIvo karmanuM phaLa vede che, koIeka jIvo karmabaMdhakartutva vede che, ane koIeka jIvo mAtra zuddha jJAnasvabhAva vede che; ema vedakabhAvathI jIvarAzinA traNa bheda che. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 sthAvarakAyanA jIvo potapotAnAM karelAM karmonuM phaLa vede che. trasa jIvo karmabaMdhacetanA vede che, ane prANathI rahita evA atIndriya jIvo zuddhajJAnacetanA vede che. 40 upayoga jJAna ane darzana ema be prakArano che. jIvane sarvakALa te ananyabhUtapaNe jANavo. 41 mati, zrata, avadhi, mana:paryava ane kevaLa ema jJAnanA pAMca bheda che. kumati, kuzruta ane vibhaMga ema ajJAnanA traNa bheda che. e badhA jJAnopayoganA bheda che. 42 cakSadarzana, ayakSadarzana, avadhidarzana ane avinAzI anaMta evuM kevaLadarzana ema darzanopayoganA cAra bheda che. 43 AtmAne jJAnagaNano saMbaMdha che, ane tethI AtmA jJAnI che ema nathI; paramArthathI bannenuM abhinnapaNuM ja che. 44 jo dravya juduM hoya ane guNa paNa judA hoya to eka dravyanA anaMta dravya thaI jAya; athavA dravyano abhAva thAya. 45 dravya ane guNa ananyapaNe che; bannemAM pradezabheda nathI. dravyanA nAzathI guNano nAza thAya, ane guNanA nAzathI dravyano nAza thAya evuM ekapaNuM che. 46 vyapadeza (kathana), saMsthAna, saMkhyA ane viSaya e cAra prakAranI vivakSAthI dravyagaNanA ghaNA bheda thaI zake; paNa paramArthanayathI e cAreno abheda che. 47 puruSanI pAse dhana hoya tenuM dhanavaMta evuM nAma kahevAya; tema AtmAnI pAse jJAna che tethI jJAnavaMta evuM nAma kahevAya che. ema bheda abhedanuM svarUpa che, je svarUpa banne prakArathI tattvajJo jANe che. 48 AtmA ane jJAnano sarvathA bheda hoya to banne acetana thAya, ema vItarAga sarvajJano siddhAMta che. 49 jJAnano saMbaMdha thavAthI AtmA jJAnI thAya che evo saMbaMdha mAnavAthI AtmA ane ajJAna, jaDatvano aikyabhAva thavAno prasaMga Ave. 50 samavartitva samavAya apRthabhUta ane apRthasiddha che; mATe dravya ane guNano saMbaMdha vItarAgoe apRthasiddha kahyo che. 51 varNa, rasa, gaMdha ane sparza e cAra vizeSa paramANudravyathI ananyapaNe che. vyavahArathI te pudagaladravyathI bhedapaNe kahevAya che. para tema ja darzana ane jJAna paNa jIvathI ananyabhUta che. vyavahArathI teno AtmAthI bheda kahevAya che. 53 AtmA (vastapaNe) anAdi anaMta che, ane saMtAnanI apekSAe sAdisAMta paNa che, tema sAdi anaMta paNa che. pAMca bhAvanA prAdhAnyapaNAthI te te bhaMga che. saddabhAvathI jIvadravya anaMta che. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa4 ema sajIva paryAya)no vinAza ane asat jIvano utpAda, paraspara viruddha chatAM jema avirodhapaNe siddha che tema sarvajJa vItarAgadeve kahyo che. papa nAraka, tiryaMca, manuSya ane deva e nAmakarmanI prakRti satano nAza ane asatabhAvano utpAda kare che. pa6 udaya, upazama, kSAyika, kSayopazama ane pariNAmika bhAvathI jIvanA guNonuM bahu vistIrNapaNuM che. 57, 58, 59. 60 dravyakarmanuM nimatta pAmIne udayAdika bhAve jIva pariName che; bhAvakarmanuM nimitta pAmIne dravyakarma pariName che. koI koInA bhAvanA kartA nathI, tema karyA vinA thayAM nathI. 61 sarva potapotAno svabhAva kare che; tema AtmA paNa potAnA ja bhAvano kartA che; pudagalakarmano AtmA kartA nathI, e vItarAganAM vAkya samajavA yogya che. 62 karma potAnA svabhAvAnusAra yathArtha pariName che, jIva potAnA svabhAvAnusAra tema bhAvakarmane kare che. 63 karma jo karma kare, ane AtmA Atmatva ja kare, to pachI tenuM phaLa koNa bhogave ? ane te phaLa karma kone Ape ? 64 saMpUrNa loka pUrNaavagADhapaNe pudgalasamUhathI bharyo che, sUkSma ane bAdara evA vividha prakAranA anaMta skaMdhothI. 65 AtmA jyAre bhAvakarmarUpa potAno svabhAva kare che, tyAre tyAM rahelA yugalaparamANuo potAnA svabhAvane lIdhe karmabhAvane prApta thAya che, ane ekabIjA ekakSetrAvagAhapaNe avagADhatA pAme che. 66 koI kartA nahIM chatAM pudagaladravyathI jema ghaNA skaMdhonI utpatti thAya che, tema karmapaNe paNa svAbhAvikapaNe pugaladravya pariName che ema jANavuM. 67 jIva ane pudagalasamUha arasaparasa majabUta avagrAhita che. yathAkALe udaya thaye tethI jIva sukhadu:kharUpa phaLa vede che. 68 tethI karmabhAvano kartA jIva che ane bhoktA paNa jIva che. vedaka bhAvane lIdhe karmaphaLa te anubhave che. 69 ema kartA ane bhoktA AtmA potAnA bhAvathI thAya che. mohathI sArI rIte AcchAdita evo te jIva saMsAramAM paribhramaNa kare che. 70 (mithyAtva) mohano upazama thavAthI athavA kSaya thavAthI vItarAganA kahelA mArgane prApta thayelo evo dhIra, zuddha jJAnAcAravaMta nirvANapura pratye jAya che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71-72 eka prakArathI, be prakArathI, traNa prakArathI, cAra gatinA prakArathI, pAMca guNonI mukhyatAthI, chakAyanA prakArathI, sAta bhaMganA upayoga paNAthI, ATha guNa athavA ATha karmarUpa bhedathI, nava tattvathI, ane dazasthAnakathI jIvanuM nirUpaNa che. 73 prakRtibaMdha, sthitibaMdha, anubhAgabaMdha ane pradezabaMdhathI sarvathA mukta thavAthI jIva Urdhvagamana kare che. saMsAra athavA karbhAvasthAmAM vidizA vinA bIjI dizAomAM jIva gamana kare che. 74 skaMdha, skaMdhadeza, skaMdhapradeza ane paramANu ema pudgala astikAya cAra prakAre jANavo. 75 sakaLa samasta te 'skaMdha', tenuM ardha te 'deza', tenuM vaLI ardha te 'pradeza' ane avibhAgI te 'paramANu'. 76 bAdara ane sUkSma pariNAma pAmavA yogya skaMdhamAM pUraNa (purAvAno), galana (gaLavAno, chUTA paDI javAno) svabhAva jeno che te pudagalanA nAmathI oLakhAya che. tenA cha bheda che, jenAthI kailokya utpanna thAya che. 77 sarva skaMdhanuM chellAmAM chelluM kAraNa paramANu che. te sata, azabda, eka, avibhAgI ane mUrta hoya che. 78 vivakSAe karIne mUrta, cAra dhAtunuM kAraNa je che te paramANu jANavA yogya che; te pariNAmI che, pote azabda che, paNa zabdanuM kAraNa che. 79 skaMdhathI zabda utpanna thAya che. anaMta paramANuonA melApa, teno saMghAta, samUha tenuM nAma "skaMdha'. te skaMdho paraspara sparzAvAthI, athaDAvAthI nizcaya karIne "zabda" utpanna thAya che. 80 te paramANu nitya che, potAnA rUpAdi guNone avakAza, AdhAra Ape che, pote ekapradezI hovAthI eka pradezathI uparAMta avakAzane prApta thato nathI, bIjA dravyane avakAza (AkAzanI peThe) Apato nathI, skaMdhanA bhedanuM kAraNa che - skaMdhanA khaMDanuM kAraNa che, skaMdhano kartA che, kALanA parimANa (mApa) saMkhyA(gaNanA)no hetu che. 81 eka rasa, eka varNa, eka gaMdha ane be sparza, zabdanI utpattinuM kAraNa, ane ekapradezAtmakapaNe azabda, skaMdhapariNamita chatAM vyatirikta dravya te paramANu jANavo. 82 indriyoe karI upabhogya, tema ja kAyA, mana ane karma Adi je je anaMta evA mUrta padArtho che te sarva pudagaladravya jANavuM. 83 dharmAstikAya arasa, avarNa, gaMdha, azabda ane asparza che; sakaLalokapramANa che, akhaMDita, vistIrNa ane asaMkhyAtapradezAtmaka dravya che. 84 anaMta agurulaghuguNapaNe te niraMtara pariNamita che. gatikriyAyukta jIvAdine kAraNabhUta che; pote akArya che, arthAta koIthI utpanna thayeluM te dravya nathI. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 jema malyanI gatine jaLa upakAra kare che, tema jIva ane pudagaladravyanI gatine upakAra kare che te dharmAstikAya' jANavo. 86 jema dharmAstikAya dravya che tema adharmAstikAya paNa che ema jANo. sthitikriyAyukta jIva, pudgalane te pRthvInI peThe kAraNabhUta che. 87 dharmAstikAya ane adharmAstikAyane lIdhe loka alokano vibhAga thAya che. e dharma ane adharma dravya potapotAnA pradezathI karIne judAM judAM che. pote halanacalana kriyAthI rahita che, ane lokapramANa che. 88 dharmAstikAya jIva, pudgalane calAve che ema nathI; jIva, pudgala gati kare che tene sahAyaka che. 89 90 sarva jIvone tathA bAkInA pudagalAdine saMpUrNa avakAza Ape che tene lokAkAza' kahIe chIe. 91 jIva, pudgalasamUha, dharma ane adharma e dravyo lokathI ananya che; arthAta lokamAM che; lokathI bahAra nathI. AkAza lokathI paNa bahAra che, ane te anaMta che, jene 'aloka' kahIe chIe. 92 jo gamana ane sthitinuM kAraNa AkAza hota to dharma ane adharmadravyanA abhAvane lIdhe siddha bhagavAnanuM alokamAM paNa gamana hota. 93 je mATe siddha bhagavAnanuM sthAna UrdhvalokAMte sarvajJa vItarAgadeve kahyuM che, tethI gamana ane sthAnanuM kAraNa AkAza nathI ema jANo. 94 jo gamanano hetu AkAza hota athavA sthAnano hetu AkAza hota, to alokanI hAni thAya ane lokanA aMtanI vRddhi paNa thAya. 95 tethI dharma ane adharma dravya gamana tathA sthitinAM kAraNa che, paNa AkAza nathI. A pramANe lokano svabhAva zrotA jIvo pratye sarvajJa vItarAgadeve kahyo che. 96 dharma, adharma ane (loka) AkAza apRthaphabhUta (ekakSetrAvagAhI) ane sarakhAM parimANavALAM che. nizcayathI traNe dravyanI pRthaka upalabdhi che; potapotAnI sattAthI rahyAM che. ema ekatA anekatA che. 97 AkAza, kALa, jIva, dharma ane adhama e dravyo mUrtatArahita che, ane pudgaladravya mUrti che. temAM jIva dravya cetana che. 98 jIva ane pugala ekabIjAne kriyAmAM sahAyaka che. bIjAM dravyo (te prakAre) sahAyaka nathI. jIva pagaladravyanA nimittathI kriyAvAna hoya che. kALanA kAraNathI pugala aneka skaMdhapaNe pariName che. 99 jIvane je iMdriyagrAhya viSaya che te pudagaladravya mUrti che; bAkInAM amUrta che. mana potAnA vicAranA nizcitapaNAthI bannene jANe che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 kALa pariNAmathI utpanna thAya che. pariNAma kALathI utpanna thAya che. banneno ema svabhAva che. 'nizcayakALa'thI 'kSaNabhaMgurakALa hoya che. 101 kALa evo zabda sadabhAvano bodhaka che, temAM eka nitya che, bIjo utpannavyayavALo che, ane dIrdhAtara sthAyI che. 10ra e kALa, AkAza, dharma, adharma ane pudagala tathA jIva e badhAMne dravya evI saMjJA che. kALane astikAya evI saMjJA nathI. 103 ema nigraMthanAM pravacananuM rahasya evo, A paMcAstikAyanA svarUpavivecanano saMkSepa te je yathArthapaNe jANIne, rAga ane dveSathI mukta thAya te sarva duHkhathI parimukta thAya. 104 A paramArthane jANIne je mohanA haNanAra thayA che ane jeNe rAgadveSane zAMta karyA che te jIva saMsAranI dIrdha paraMparAno nAza karI zuddhAtmapadamAM lIna thAya. iti paMcAstikAya prathama adhyAya. OM jinAya namaH namaH zrI sadagurave 105 mokSanA kAraNa zrI bhagavAna mahAvIrane bhaktipUrvaka mastaka namAvI te bhagavAnano kahelo padArthaprabhedarUpa mokSano mArga kahuM chuM. 106 samyakatva, AtmajJAna ane rAgadveSathI rahita evuM cAritra, samyaphabuddhi jene prApta thayela che, evA bhavyajIvane mokSamArga hoya. 107 tatvArthanI pratIti te "samyakatvaH, tatvArthanuM jJAna te jJAna', ane viSayanA vimUDha mArga pratye zAMtabhAva te 'cAritra'. 108 'jIva', 'ajIva', 'puNya', 'pApa', 'Asava', 'saMvara', 'nirjarA', 'baMdha', ane "mokSa' e bhAvo te 'tatva' 109 'saMsArastha' ane 'saMsArarahita' ema be prakAranA jIvo che. banne ne caitanyopayoga lakSaNa che. saMsArI dehasahita ane asaMsArI deharahita jIvo che. 110 pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati e jIvasaMzrita che. te jIvone mohanuM prabaLapaNuM che ane sparzaiMdriyanA viSayanuM tene jJAna che. 111 temAM traNa sthAvara che. alpa yogavALA agni ane vAyukAya te trasa che. te mananA pariNAmathI rahita 'eka iMdriya jIvo' jANavA. 112 e pAMca prakArano jIvasamUha manapariNAmathI rahita ane ekeMdriya che, ema sarvare kahyuM che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 iMDAmAM jema pakSIno garbha vadhe che, jema manuSyagarbhamAM mUrchAgata avasthA chatAM jIvatva che, tema ekeMdriya jIvo' paNa jANavA. 114 zaMbaka, zaMkha, chIpa, kRmi e Adi je jIvo rasa, ane sparzane jANe che, te be iMdriya jIvo' jANavA. 115 jU, mAMkaDa, kIDI, vIMchI Adi aneka prakAranA bIjA paNa kIDAo rasa, sparza ane gaMdhane jANe che, te 'traNa Indriya jIvo' jANavA. 116 DAMsa, macchara, mAkhI, bhamarI, bhamarA, pataMga Adi rUpa, rasa, gaMdha ane sparzane jANe che te cAra Indriya jIvo' jANavA. 117 deva, manuSya, nAraka, tiryaMca, jaLacara, sthalacara ane khecara te varNa, rasa, sparza, gaMdha ane zabdane jANe che; te baLavAna pAMca IndriyavALA jIvo che. 118 devatAnA cAra nikAya che. manuSya karma ane akarma bhUminAM ema be prakAranAM che. tiryaMcanA ghaNA prakAra che; tathA nArakI tenI pRthvIonI jeTalI jAti che teTalI jAtinA che. 119 pUrve bAMdheluM AyuSa kSINa thavAthI jIva gatinAmakarmane lIdhe AyuSa ane lephayAnA vazathI bIjA dehamAM jAya che. 120 dehAzrita jIvonA svarUpano e vicAra nirUpaNa karyo, tenA bhavya' ane 'abhavya' evA be bheda che. deharahita evA siddhabhagavaMto che. 121 iMdriyo jIva nathI, tathA kAyA paNa jIva nathI paNa jIvanAM grahaNa karelAM sAdhanamAtra che. vastutAe to jene jJAna che tene ja jIva kahIe chIe. 122 je sarva jANe che, dekhe che, duHkha bhedIne sukha icche che, zubha ane azubhane kare che ane tenuM phaLa bhogave che. te "jIva' che. 123 124 AkAza, kALa, pudagala, dharma ane adharma dravyane viSe jIvatvaguNa nathI; tene acaitanya kahIe chIe, ane jIvane sacaitanya kahIe chIe. 125 sukhaduHkhanuM vedana, hitamAM pravRti, ahitamAM bhIti te traNe kALamAM jene nathI tene sarvajJa mahAmunio 'ajIva' kahe che. 126 saMsthAna, saMghAta, varNa, rasa, sparza, gaMdha ane zabda ema pugaladravyathI utpanna thatA guNaparyAyo ghaNA 127 arasa, arUpa, agaMdha, azabda, anirdiSTa saMsthAna, ane vacanaagocara evo jeno caitanya guNa che te jIva che. 128 je nizcaya karI saMsArasthita jIva che tenA azuddha pariNAma hoya che. te pariNAmathI karma utpanna thAya che, Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethI sArI ane mAThI gati thAya che. 129 gatinI prAptithI deha thAya che, dehathI iMdriyo ane iMdriyothI viSaya grahaNa thAya che, ane tethI rAga dveSa utpanna thAya che. 130 saMsAracakravAlamAM te bhAve karIne paribhramaNa karatA jIvomAM koi jIvono saMsAra anAdisAMta che, ane koino anAdi anaMta che, ema bhagavAna sarvare kahyuM che. 131 ajJAna, rAgadveSa ane cittaprasannatA je je bhAvamAM varte che, tethI zubha ke azubha pariNAma thAya che. 132 jIvane zubha pariNAmathI puNya thAya che, ane azubha parINAmathI pApa thAya che. tenAthI zubhAzubha pugalanA grahaNarUpa karmapaNuM prApta thAya che. 133, 134, 135, 136 137 tRSAturane, kSudhAturane, rogIne athavA bIjA duHkhI mananA jIvane tenuM du:kha maTADavAnA upAyanI kriyA karavAmAM Ave tenuM nAma anukaMpA'. 138 krodha, mAna, mAyA ane lobhanI mIThAza jIvane kSobha pamADe che ane pApabhAvanI utpatti kare che. 139 ghaNA pramAdavALI kriyA, cittanI malinatA, indriyaviSayamAM lubdhatA, bIjA jIvone du:kha devuM, teno apavAda bolavo e Adi vartanathI jIva pApa-Asava kare che. 140 cAra saMjJA, kRSNAdi traNa vezyA, indriyavazatA, Arta ane raudra-dhyAna, duSTabhAvavALI dharmakriyAmAM moha e bhAva pApa-Asava' che. 1 iMdriyo, kaSAya ane saMjJAno jaya karavAvALo kalyANakArI mArga jIvane je kALe varte che te kALe jIvane pApa-AsavarUpa chidrano nirodha che ema jANavuM. 142 jene sarva dravya pratye rAga, dveSa temaja ajJAna vartatuM nathI evA sukhaduHkhane viSe samAnadraSTinA dhaNI nigraMtha mahAtmAne zubhAzubha Asava nathI. 143 je saMyamIne jyAre yogamAM puNya pApanI pravRti nathI tyAre tene zubhAzubhakarma-kartutvano saMvara' che, 'nirodha' che. 144 yogano virodha karIne je tapazcaryA kare che te nizcaya bahu prakAranAM karmonI nirjarA kare che. 145 je AtmArthano sAdhanAra saMvarayukta, AtmasvarUpa jANIne tadrupa dhyAna kare che te mahAtmA sAdhu karmarajane khaMkherI nAMkhe che. 146 jene rAga, dveSa tema ja moha ane yogapariNamana vartatAM nathI tene zubhAzubha karmane bALIne bhasma karavAvALo dhyAnarUpI agni pragaTe. 147, 148, 149, 150, 151 152 darzanajJAnathI bharapUra, anya dravyanA saMsargathI rahita evuM dhyAna nirjarAhetuthI dhyAve che te mahAtmA 'svabhAvasahita che. 153 je saMvarayukta sarva karmanI nirjarA karato chato vedanIya ane AyuSyakarmathI rahita thAya te mahAtmA te Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja bhave mokSa pAme. 154 jIvano svabhAva apratihata jJAnadarzana che. tenuM ananyamaya AcaraNa (zuddhanizcayamaya evo sthira svabhAva) te nirmala cAritra sarvajJa vItarAgadeve kahyuM che. 155 vastupaNe AtmAno svabhAva nirmala ja che, guNa ane paryAya parasamayapariNAmIpaNe anAdithI pariNamyA che te draSTithI anirmala che. jo te AtmA svasamayane prApta thAya to karmabaMdhathI rahita thAya. 156 je paradravyane viSe zubha athavA azubha rAga kare che te jIva 'svacAritra'thI bhraSTa che ane paracAritra' Acare che ema jANavuM. 157 je bhAva vaDe AtmAne puNya athavA pApaAsavanI prApti thAya tema pravartamAna AtmA paracAritramAM varte che ema vItarAga sarvaze kahyuM che. 158 je sarva saMgamAtrathI mukta thai, ananyamayapaNe AtmasvabhAvamAM sthita che, nirmala jJAtA-draSTA che te 'svacAritra' AcaranAra jIva che. 159 paradravya pratyenA bhAvathI rahita, nirvikalpa jJAnadarzanamaya pariNAmI AtmA che te svacAritrAcaraNa che. 160 dharmAstikAyAdinA svarUpanI pratIti te samyakatva', bAra aMga ane pUrvanuM jANapaNuM te 'jJAna', tapazcaryAdimAM pravRtti te vyavahAra-mokSamArga che. 161 te traNa vaDe samAhita AtmA, AtmA sivAya kyAM anya kiMcita mAtra karato nathI, mAtra ananya AtmAmaya che tyAM nizcaya-mokSamArga sarvajJa vItarAge kahyo che. 16ra je AtmA AtmasvabhAvamaya evAM jJAnadarzanane ananyamaya Acare che, tene te nizcaya jJAna, darzana ane cAritra che. 163 je A sarva jANaze ane dekhaze te avyAbAdha sukha anubhavaze. A bhAvonI pratIti bhavyane thAya che, abhavyane thatI nathI. 164 darzana, jJAna ane cAritra e mokSamArga che, tenI sevanAthI mokSa prApta thAya che, ane amuka hetuthI) baMdha thAya che ema munioe che. 165 166 ahaMtasiddhacaityapravacanamunigaNajJAnabhaktisaMpanna ghaNuM puNya utpanna kare che, paNa te sarva karmano kSaya karato nathI. 167 jenA hRdayane viSe aNumAtra paradravya pratye rAga varte che, te sarva Agamano jANanAra hoya topaNa 'svasamaya' nathI jANato ema jANavuM. 168 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 te mATe sarva icchAthI nivartI niHsaMga ane nirmamatva thaine je siddhasvarUpanI bhakti kare te nirvANane prApta thAya. 170 parameSThIpadane viSe jene tatvArtha pratItipUrvaka bhakti che, ane nirgathapravacanamAM rucipaNe jenI buddhi pariNamI che, temaja te saMyamatapasahita varte che to tene mokSa kaMi dUra nathI. 171 ahaMtanI, siddhanI, caityanI, pravacananI bhaktisahita jo tapazcaryA kare che to te niyamathI devalokane aMgIkAra kare che. 172 tethI icchAmAtranI nivRtti karo. sarvatra kiMcita mAtra paNa rAga karo mA; kemake vItarAga bhavasAgarane tare che. 173 mArgano prabhAva thavAne arthe, pravacananI bhaktithI utpanna thayelI preraNAthI pravacananA rahasyabhUta *paMcAstikAyanA saMgraharUpa A zAstra meM kahyuM. iti paMcAstikAyasamAptama.