Updesh Ratna Kosh

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009435/1

Page #1
updees' rtn koos' updees' rtn koos' (ardh-maagdhii praakrit bbaas'aa grNth) muul leekhk : jain aacaariaa pdm jinees'vr suurii jii mhaaraaj anuvaadk : purs'ootm jain - rviNdr jain prkaas'k 26viiN mhaaviir jnm kliaannk s'taabdii sNyoojikaa smiti pNjaab mhaaviir sttriitt, puraannaa bs sttaiNdd maaleerkoottlaa - 148023

Page #2
pustk dee baaree sNsaar dee puraatn dhrmaaN vic jain dhrm dii aapnnii vHkhrii phicaann hai| jain saahit, sNskritii, sidhaaNt, drs'n, bbaas'aa, itihaas atee maantaavaaN is nuuN nveeklii phicaann diNdiiaaN hn| jain dhrm dee doo prmuHkh phirkee hn (1) s'veetaaNvr (2) digNbr| s'veetaaNvr phirkee dee tiNn prmuHkh phirkee hn : muurtii puujk atee amuurtii puujk| amuurtii puujkaaN dee doo bbeed hn : sthaank vaasii atee teeraaNpNthii| s'vee taaNvr jain muurtiipuujk vic aneek guHch hn| hr guHch daa aapnnaa aacaariaa huNdaa hai| inhaaN guHchaaN vicooN prmuHkh atee praaciin guHch 'brtr ch` hai| is rHch nee sbb tooN vHdh vidvaan paidaa kiitee hn| pdmjinees'vr suurii kdooN atee kiHthee hooee, unhaaN baaree khaas jaannkaarii nhiiN hai| 1920 vic updees' rtn koos' naaN daa grNth prkaas'it hooiaa| is daa philaa guj'raatii atee hiNdii anuvaad prkaas'it hooiaa| is grNth vic jiivn upyoogii updees' diHtee gee hn| is sNkheep grNth dii bbaas'aa ardh maagdhii praakrit bbaas'aa hai| lee khk nee gaagr vic saagr ik kr diHtaa hai| jaapdaa hai ki lee khk sNskrit atee praakrit bbaas'aa dee mhaan vidvaan sn| pNjaabii paatthkaaN lii is daa pNjaabii anuvaad asiiN prkaas'it kiitaa hai| aas hai ki suujhvaan paatthk is nuuN psNd krngee| 31-03-05 updees' rtn koos' maaleerkoottlaa| s'ubbciNtk prs'ootm jain rviNdr jain

Page #3
updees' rtn koos' is grNth dee s'uruu vic aacaariaa srii dm jinees'vr surii jii nee philaaN mNglaacrn krdee aakhdee hn kiuNki kisee vii s'ubb kNm tooN philaaN mNglaacrn j'ruurii hai atee is'tt daa aas'iirvaad praapt krnaa j'ruurii hai| isee kaarn aacaariaa srii pdm jinees'vr surii jii nee bbgvaan mhaaviir nuuN bNdnaa, nmskaar krdee hooee aakhdee hn uvaesa rayaNakorA nAsima nIsesa loga dogaccaM / uvaesa rayaNa mAlaM vucchaM namiuNa vIra jiNaM / / 1 / / s'look / : "jis nee saaree sNsaar dee dridr daa naas' kr diHtaa hai, us bbgvaan mhaaviir nuuN nmskaar krkee maiN updees' dee phuHlaaN daa vcn raahiiN bnnaaiaa haar updees' sNhi grNth aakhdaa haaN|'' ttiikaa : sNsaar dee jiivaaN dee suHkh lii ih updees' grNth dii rcnaa kiitii gii hai| sNsaar dee saaree siHkhaaN dee maalk aakh'rii tiirthNkr bbgvaan mhaaviir hn| is lii maiN bbgvaan mhaaviir nuuN prnnaam krnaa aapnnaa krtHv smjhdaa haaN| sHcaa suHkh prmaatmaa dee naam vic hai| prbbuu dee naam dee jaap naal mn vic utpn vis'ai-vikaar smaapt hoo jaaNdee hn| is lii prmaatmaa daa naaN kisee vii kNm nuuN

Page #4
updees' rtn kaus' s'uruu krn tooN philaaN j'ruurii hai| aacaariaa srii pdm jinees'vr suurii nee aapnnee vcnaaN nuuN phuHlaaN dee haar dii upmaa diHtii hai ki sHcaa updees' phuHlaaN dee haar tooN vii vdh kee hai| sNsaar dee phuHl taaN smaaN paa kee kumlaa jaaNdee hn pr viiraag raahiiN diHtaa updees' kdee puraannaa nhiiN huNdaa| arihNt prmaatmaa daa updees' hinn krnyoog hai| dhrm daa rhHs jIva dayAiM ramijjhai iMdiyavaggo damijjai sayA vi / rAccaM ceva cavijjai dhammassa rahassa miNa meva / / 2 / / slook 2 : jiivaaN prtii diaa vic mhaan rhinnaa, iNdriiaaN , dee vis'ai-vikaaraaN tee kaabuu paaunnaa atee sHc boolnnaa ih dhrm daa rhHs (bbeed hai| ttiikaa : aacaariaa s'ii nee sbb tooN philaaN jiiv dii muHddhlii j'ruurt dhrm dee rhHs nuuN smjhaaiaa hai| aacaariaa jii phurmaauNdee hn ki saaree dhrm daa saar tiNn gHlaaN vic aa jaaNdaa hai| (1) jiiv prtii rhim krnaa (2) iNdriiaaN dee vis'ee-vikaaraaN tee kaabuu krnaa (3) sdaa sHc boolnnaa| jiiv prtii rhimdilii vic ahiNsaa daa saar aa jaaNdaa

Page #5
updees' rtn koos' hai| aacaaraaNg suutr vic bbgvaan mhaaviir nee phurmaaiaa hai, ''sbb praannii jiiunnaa caahuNdee hn| mrnaa kooii nhiiN caahuNdaa| giaanii hoonn daa saar hai kisee jiiv dii hHtiaa naa krnaa| giaanii purs' nuuN caahiidaa hai ki kisee vii jiiv nuuN aapnnee adhiin naa bnnaavee|' diaaluu mnuHkh maanvtaa lii vrdaan huNdaa hai| uh duusree dee duHkh nuuN aapnnaa duHkh mNndaa hai| griibaaN dii shaaitaa krdaa hai| iNdriiaaN dee vis'iaaN tee kaabuu rHkhnnaa dhrm daa duusraa bbeed hai| vrn, gNdh, rs, sprs' tee s'bd pNj iNdriiaaN dee vis'ee hn| mn, buHdhii tee aatmaa tiNnee mil kee mnuHkh bnndaa hai| iNdriiaaN hthiaarn hn| cNgee-maarree kNmaaN vic lHgaa mn hai| is lii mn nuuN akl dee ds vic rHkhnnaa caahiidaa hai| jiibb, nHk, kNn, cmrrii atee aHkhaaN pNj iNdriiaaN hn| inhaaN dee vis'ee dee kaabuu krnaa iNdriiaaN nuuN jiHtnnaa hai| mn nuuN inhaaN iNdriiaaN dee vis'ee vic nhiiN phsaaunnaa caahiidaa| dhrm daa tiisraa sidhaaNt hai sHc boolnnaa| joo viaktii sHc booldaa hai uh aap vii sdaa ciNtaa rhit jiivn gujaardaa hai atee usdaa jiivn hoor praanniiaaN lii aadrs' huNdaa hai| sHc tooN ultt jhuutth boolnn vaalaa viaktii aapnnaa vis'vaas jiivn dee hr kheetr vic kh'tm kr laiNdaa hai| sHcaa mnuHkh naitiktaa naal jiivn dee hr kheetr 3

Page #6
updees' rtn koos' vic sphl huNdaa hai| dhuunaa hr kheetr vic kdm-kdm 'tee naakaamyaab huNdaa hai| pr sHc dee sbNdh vic ik gHl dhiaan vic rHkhnnii caahiidii hai, uh hai kaurraa sHc| kdee vii uh sHc nhiiN boolnnaa caahiidaa, jis kaarn kisee dii aatmaa nuuN ks'tt hoovee| is sbNdh vic ds'vaikaalik suutr vic aakhiaa giaa hai ki, "saadhuu kdee vii ktthoor sHc naa boolee| saadhuu aNnhee nuuN aNnhaa, kaanee nuuN kaanaa aakh kee us daa dil naa dukhaaee| jee ajihee viaktii nuuN sNboodhn krnaa hoovee taaN us daa naaN lvee jaaN us dee goot daa naaN lvee jaaN us nuuN 'aariaa' aakh kee bulaavee| soo sHc dee sbNdh vic annuuvrtaa dii aticaaraaN daa dhiaan rHkhnnaa caahiidaa hai| upaask ds'aaNg suutr vic kurrii sbNdhii, kursii sbNdhii, jhuutthii gvaahii, jaaalii dstaaveej' tiaar krn dii upaask nuuN mnaahii hai| isee kaarn bbgvaan mhaaviir nee sHc nuuN mhaavrt atee annuuvrtaaN dii s'reennii vic krkee maantaa prdaan kiitii hai| prs'n viaakrn suutr vic sHc nuuN bbgvaan daa drjaa diHtaa giaa hai| dhrm daa prmaarth vii kihaa giaa hai| is sbNdhii aacaariaa jii aHgooN phurmaauNdee hn : 4

Page #7
updees' rtn kaus' sIlaM na hu vaMDijjai na saMvarAijjAi samaM kusIle hiM / gurU vayaNaM na khalijjai jai najjai dhamma paramatyo / / 3 / / s'look 3 : "s'iil (caaritr) nuuN bbNg naa krnaa, kus'iil tee cHlnn vaalee daa saath chHddnnaa, ' us daa saath naa krnaa atee guruu dee vcnaaN daa ulNghn krnaa, inhaaN giitaaN naal dhrm daa prmaarth huNdaa hai| ajihaa ytii (saadhuu nuuN smjhnnaa caahiidaa hai|3| ttiikaa : dhrm daa rhHs smjhaa kee grNthkaar nee dhrm tee cHlnn daa raah dHsiaa hai| ih prmaarth daa raah hai| prmaarth kii hai ? us baaree grNthkaar nee dHsiaa hai ki saadhuu aapnnee criHtr nuuN s'uruu tooN hii s'uHdh rHkhee| kisee maarree aadmii nuuN saathii naa bnnaavee, joo us nuuN asl raah tooN bbrrkaa deevee| ajihee mnuHkh dee saath naal criHtr bbNg huNdaa hai, beeiHj'tii huNdii hai| guruu daa bcn mNnnnaa hii sHcaa dhrm hai| sNsaar vic guruu hii brhmaa, vis'nuuN atee s'iv hai| ajihaa s'iilvaan saadhuu kdee vii sNsaar vic niNdaa daa paatr nhiiN bnndaa| aHgee grNthkaar uh vidhii dHsdee hn, jis dee cHl kee giaanii kdee niNdaa nuuN praapt nhiiN huNdaa|

Page #8
updees' rtn koos' d d k cks ii veekhoo / kr / rNg dhaMkaM na palo ijjai rUTThA vi bhAMti kiM pisuNA / / 4 / / s'look 4 : 'cpltaa (trrk-bbrrk) naal naa cHlnnaa, niNdaa kaarn bbeekh dhaarn nhiiN krnaa, atee tirchii nigaah naa naal deekhnnaa| ajihee gunnaaN dee dhaark daa niNdk, ruHs kee, guHsee hoo kee vii kujh nhiiN vigaarr skdaa hai| kujh nhiiN| ttiikaa : dhrm tee aacrnn krn vaalee viaktii daa baahrlaa vivhaar tthiik hoonnaa caahiidaa hai| us dii caal trrk bbrrk tooN rhit hoonnii caahiidii hai| dhaarmik mnuHkh nuuN bhuruupiiaaN vaaNg kHprree nhiiN bdlnnee caahiidee| us nuuN aapnnee viveek vic rhinnaa caahiidaa hai| us nuuN tirchii nigaah naal iHdhr-uHdhr nhiiN veekhnnaa caahiidaa| inhaaN gHlaaN nuuN dhaarn krn vaalaa jiivn vic niNdaa daa paatr nhiiN bnndaa| niNdk vii us daa kujh nhiiN vigaarr skdaa| jiyamijjai niyajIhA aviAriaM neva kijjaekajjaM / na kulakammo a luppaI kuvio kiM kuNai kalikAlo / / 5 / / s'look 5: 'aapnnii jiibb nuuN vHs vic rHkhoo, kdee binaaN soocee vicaaree 6

Page #9
updees' rtn koos' kNm naa kree| aapnnee kul dee riitii rivaajaaN nuuN naa chpaavee| inhaaN gHlaaN dee dhaark daa klyuHg vii kujh nhiiN vigaarr skdaa|5| ttiikaa : thkaar nee brrii mhHtvpuurn gHl is s'look vic aa hai| jiibb saaree jhgrriaaN daa kaarn hai| droopdii nee jiibb tee kaabuu naa krkee mhaabbaart daa vinaas'kaarii yuHdh krvaa diHtaa| is prkaar binaaN vicaar tee kooii gHl muuNh vicooN aakhii jaaNdii hai, uh daa kaarn bnndii| kdee vii aapnnii kul daa rsmooN rivaaj' nhiiN paaunnaa caahiidaa| ajihii gHl dii saavdhaanii rhee taaN kooii vii bbairraa yuHg jiiv daa maarraa nhiiN kr skdaa| kaiii hHl nuuN philaaN sooc vicaar kee aakhee| is trhaaN aakhii gHl aapnnee lii atee hoor lookaaN lii kliaann daa kaarn bnndii hai| mammaM na u lavijjai kassa vi AlaM na dijjai kayAvi / ko vi na ukko sijjai sajjaNa maggo imo duggo / / 6 / / s'look 6 : kisee nuuN vii maarree vcn naa aakhoo, kisee tee vii jhuutthaa ilj'aam naa lgaaoo atee kisee tee vii guHsaa naa kroo| ih gHlaaN kilee dii trhaaN hii cNgee jiivaaN daa raah hn|

Page #10
updees' rtn koos' ttiikaa : thkaar nee sNsaar vic duHkh dee kaarn nuuN jaann kee jii nuuN kujh gHlaaN tee cHlnn dii hidaait kiitii hai| jinhaaN tee cHl kee jiiv kilee vrgii surHkhiaa praapt krdaa hai| is gHl vic philii gHl maarree vcn hn| kisee viaktii dii s'aan tooN ultt joo aakhiaa jaaNdaa hai, uh maarraa vcn hai| ih maarree vcn krkee jiiv dii aatmaa jiHthee duHkh anubbv krdii hai, uthee jiivaaN daa aapsii vair utpNn huNdaa hai| duusrii jhgrree dii jrr jhuutthaa doos' lgaaunnaa hai| joo kNm kisee viaktii nee nhiiN kiitaa us kNm daa doos' us viaktii tee laaunnaa jhuutthaa ilj'aam hai| is ilj'aam naal aapsii dus'mnnii vdhdii hai| soo jhuutthaa ilj'aam laaunnaa paap daa bulaavaa deennaa vii hai| guHsee naal kisee naal vrtaaoo krnaa vii ssNsaar vic tthgrree daa kaarn hai| choottee-moottee jhgrree taaN guHsee kaarn hii huNdee hn| bbgvaan mhaaviir nee utraadhiain suutr vic guHsee nuuN cNddaal aakhiaa hai| kroodhvaan viaktii saaree augunn ikoo smeeN haasl krdaa hai| is prkaar giaanii purs' jhgrree dee tiNn kaarnaaN tooN bcee / kroodh kaarn mnuHkh giaan praapt nhiiN kr skdaa| giaan tooN binaaN s'rdhaa praapt nhiiN huNdii| s'rdhaa tee giaan tooN binaaN caariHtr

Page #11
updees' rtn koos' (maapuu jaaN munii dee vrt) rhinn nhiiN huNdee| aHgee grNthkaar nee vidvaanaaN dee updees' daa saar dHsiaa hai| savassa uvaya rijjai na pamha sijjai parassa uvayorA vihalaM avalaM vijjai uvAeso esa viusANaM / / 7 / / s'look 7 : sbb tee upkaar kroo, duusree dee kiitee upkaar nuuN naa bbuHloo atee dukhii daa shaaraa bnnee| ih vidvaanaaN dee updees' hn| iikaa : updees' rtn koos' dee krtaa nee ahiNsaa daa sNdees' diNdee hooee mnuHkh nuuN saadaa tee grhinn krn yoog updees' diHtaa hai| mnuHkh nuuN j'iaadaa dhrm grNth prrhnn dii j'ruurt nhiiN| inhaaN tiNnooN gHlaaN vic saaree dhrm daa saar aa jaaNdaa hai| philaa hai upkaar, kooii vii dhaarmik mnuHkh kooii vii krm krdaa hai taaN us daa krm aapnnee lii nhiiN huNdaa sgooN sNsaar dee saaree praanniiaaN lii huNdaa hai| prs'n viaakrnn suutr vic bbgvaan mhaaviir nee phurmaaiaa hai ki, "jiivaaN dee kliaann lii jiivaaN tee diaa krkee tiirthNkr dhrm updees' diNdee hn| s'aastrkaar nee duusrii hidaait ih diHtii hai ki kooii vii jiiv tuhaaddee tee upkaar kree taaN us daa ahisaan nhiiN bbuHlnnaa

Page #12
updees' rtn koos' caahiidaa| upkaar krn vaalee saaddee maataa pitaa atee guruu hn| uh agiaan-hneeraa duur krdee hn| sHc daa prkaas' phailaauNdee hn| tiisrii gHl s'aastrkaar nee ahiNsaa dee sbNdh vic aakhii hai| ahiNsaa daa siHdhaa arth krunnaa, diaa jaaN rhim hai| ahiNsk dii philii phicaann-ihoo hai ki sNsaar vic us daa jiivn hii sphl hai joo kisee daa dil nhiiN dukhaauNdaa| ihoo sidhaaNt ahiNsaa dee sidhaaNt daa muul hai| joo kisee dukhii jiiv daa shaaraa bnndaa hai| kisee nuuN raah dikhaauNdaa hai, uh hii sHcaa ahiNsk hai| sHcaa ahiNsk saaree jiivaaN nuuN aapnnee anusaar jaanndaa, veekhdaa tee smjhdaa hai atee hr prkaar dii hiNsaa tooN bcdaa hai kiuNki uh jaanndaa hai ki hiNsaa nrk daa muHkh kaarn hai| aglee siNdh s'lookaaN vic aacaariaa s'rii jinees'vr suurii jii uh sidhaaNt dHsdee hn jis tee cHl kee jiiv nuuN vddHpnn mildaa hai atee sNsaar vic maann-aadr haasl huNdaa hai| kovi na apbhatthijjai kijjai kassa vina patthANA bhaMgo / dINaM na ya jaMpijjai jIvijjai jAva jIa loe / / 8 / / appA na pasaM sijjai niMdijjai dujjaNo va na kayAvi bahu bahu se na harijjai lapAi gurU uttaNa teNa / / 9 / / 10

Page #13
updees' rtn koos' s'look 8-9 :jdooN tHk sNsaar vic jiuNdee rhee kisee dii miNnt khus'aamd naa kroo| kisee dii beentii nuuN snmaan deevee, kisee jiiv prtii ghttiiaa bbaas'aa daa isteemaal naa kroo| aapnnii taariiph' naa kroo, bbairree mnuHkh dii niNdaa naa kroo| j'iaadaa naa hHsoo| inhaaN gunnaaN naal jiiv -nuuN vddHpnn mildaa hai| ttiikaa : jiivn vic ih prs'n ghuNmdaa rhiNdaa hai ki kihrraa kNm kiitaa jaavee taaN ki prsiHdhii milee ? s'aastrkaar nee philaaN khus'aamd krn dii mnaahii kiitii hai pr naal hii ih updees' diHtaa hai ki jee kooii diin-dukhii duusree jiiv nuuN kisee trhaaN dii beentii krdaa hai taaN us beentii nuuN mNn lvee| kisee vii jiiv dii s'aan dee khilaaph kujh nhiiN aakhnnaa caahiidaa| s'aastrkaar jiiv nuuN aatm sNsaa krn tooN rookdaa hai| naal hii bbairree lookaaN dii niNdaa krn tooN vii rookiaa giaa hai kiuNki bbairraa viaktii sNsaar vic cNgee mnuHkh nuuN buraa bnnaa diNdaa hai| giaanii jiiv binaaN kaarn naa taaN hsdaa hai naa rooNdaa hai| giaanii hmees'aa smtaa vic rhiNdaa hai| inhaaN gHlaaN daa dhaark mhaantaa nuuN haasl kr laiNdaa hai| aglee slook vic s'aastrkaar nee sHcee maarg daa updees' krdee aakhiaa hai : 11

Page #14
updees' rtn koos' ddaasii / ii / yhi thHl 1 na kayagdhehiM havijjai eso nAyasa nIsaMdo / / 10 / / slook 10 : dus'mn daa vis'vaas naa krnaa, vis'vaas vaalee nuuN naa cirraaunnaa-atee gunn coor jaaN nmk hraamii naa bnnnaa| ih niaa (sHc) daa maarg hai| ttiikaa : meel hii niaa daa maarg hai| is vis'vaas dii rHkhiaa krnii is slook vic sHcaa raah dHsiaa giaa hai| aapsii caahiidii hai| svaarth krkee visvaas naa toorrnaa atee nmk hraamii bnnnaa aniaa daa maarg hai| sHcee maarg tee cHlnn vaalee nuuN inhaaN tiNnaaN gHlaaN tooN bcnaa caahiidaa hai| ctur smjhdaar mnuHkh dee lHchnn rajcijjai sugaNesu vajjhai rAo na neha vajjesu / kijjai pattaparikkhA dakkhANa imo a kasa vaTTo / / 11 / / slook 11 : s'ubb gunnaaN vic khus' rhinnaa| sHcaa preemii naa hoovee ajihee mnuHkh naal milaap naa krnaa atee paatr (brtn) dii prkh krnaa| ih smjhdaar mnuHkh dii ksauttii hai| 12

Page #15
updees' rtn koos' ttiikaa : sHc-jhuutth, cNgaa-maarraa, krn yoog atee naa krn yoog mnuHkh dee tiNn is'aaree dHsee gee hn| s'ubb gunn caahee miHtr vic hoonn jaaN musaaphikr vic jaaN dus'mnn vic, inhaaN gunnaaN dii khus'ii khus'ii prs'Nsk bnnee| gunnii mnuHkh dee gunnaaN dii prs'Nsaa naal, jiiv vii cNgee gunn praapt krdaa hai| inhaaN gunnaaN dii prs'Nsaa naal aatmaa gunnaaN naal jurr jaaNdii hai| joo mnuHkh jaaN istrii svaarth rhit preem naa rHkhdaa hoovee koos'is' kroo unhaaN tooN duur rhoo kiuNki svaarth vaalaa preem aneekaaN avgunnaaN nuuN jnm diNdaa hai| ajihee mnuHkh istrii dii doostii beearth hai, paapaaN daa ghr hai| j'iNdgii lii haanniikaark hai| miHtrtaa, lgn, updees', viupaar aadi kNm dhiaan naal krnee caahiidee hn| mnuHkh dii prkh yoogtaa (paatrtaa) dee ihoo gunn hn| aHgee s'aastrkaar uh ytn dHsdaa hai jis tee mnuHkh niNdaa tooN bc skdaa hai| nAkaja mAyarijjai appA pAr3ijjai ne vayaNijje / naya sAhasaM caijjai abbhijjai teNa jaga hattho / / 12 / / slook 12 : naa krn yoog kNm nuuN naa kroo| aatmaa nuuN niNdnyoog kNmaaN vic naa paauu, kmj'oor bnn kee, binaaN sooc vicaar dee kNm naa 13

Page #16
updees' rtn koos' kree| inhaaN ytnaaN naal mnuHkh aapnnii baaNh lNbii krkee khi skdaa hai bbaav niNdaa tooN bc skdaa hai| niNdaa daa paatr nhiiN bnndaa| ttiikaa : saaddaa mn niddr kis prkaar hoo skdaa hai ? is dii udaahrn diNdee hooee grNthkaar aakhdaa hai ki joo mnuHkh naa krn vaalee kNmaaN nuuN chHdddaa hai, jis kNm naal aatmaa vic hNkaar aa jaavee us kNm tooN bcdaa hai| joo mnuHkh vicaar naal smeeN anusaar glt tthiik daa nirnnaa krdaa hai, uh niddr jiivn guj'aardaa hai| ajihee mnuHkh nuuN mn vic ajihaa bbai rhit jiivn hinn krnaa caahiidaa ajihaa giaanii brree hauslee tee ciNtaa rhit kNm krdaa hai| ajihee giaanii kdee vii niNdaa daa paatr nhiiN bnndaa| aHgee aacaariaa jii uh maarg dHsdee hn joo tlvaar tee nNgee pair cHlnn dii trhaaN hai| vasaNe vi na mujjhijjai muccai mANo na nAma maraNe / vihavaksae vi dijjai vayamasi dhAraM su dhIrANaM / / 13 / / slook 13 : duHkh vic naa ghbraaunnaa, maut aaunn tee dhrm daa snmaan naa tiaagnaa, sNptii dee naas' hoo jaann tee vii daan diNdee rhinnaa| ih sbb gHlaaN piihdaan purs'aaN nuuN tlvaar dii dhaar tee nNgee pair cHlnn dii trhaaN hai| 14

Page #17
| updees' rtn koos' ttiikaa : is s'look vic aacaariaa jii nee dhiirjvaan mnuHkh dee lHchnn dHsee hn| dhiirjvaan mnuHkh jd kooii kNm krdaa hai taaN hoo skdaa hai ki us nuuN laabb jldii naa hoovee, pr giaanii soocdaa hai ki hauslaa chHddnn naal kujh vii praapt nhiiN huNdaa| uh kisee vii haalt vic dukhii nhiiN huNdaa| ithooN tHk ki maut aa jaann tee vii dhrm daa sHcaa maarg nhiiN chHdddaa| dhn daa naas' hoo jaann tee vii daan krn daa tiaag nhiiN krdaa| dhiirjvaan inhaaN gHlaaN tee cHl kee tlvaar dii tiHkhii dhaar tee cHldaa hai| ajihiiaaN gHlaaN tee cHlnnaa veekhnn vic taaN sukhaalaa hai pr cHlnnaa tlvaar dii dhaar tee cHlnn vaaNg hai| aineho vahijjai rUsijjai naya piye vi paya dihaM / baddhArijjai na kalI jalaMjalI dijjai duhANaM / / 14 / / slook 14 : sNsaarik preem vic j'iaadaa naa phsnnaa, aapnnee preemii naal guHsaa naa krnaa atee jhgrree nuuN vdhnn tooN rooknnaa inhaaN tiNnaaN gHlaaN naal duHkhaaN nuuN paannii vic vhaaiaa jaa skdaa hai| bbaav inhaaN gHlaaN daa dhiaan rHkhnn naal duHkh daa naas' hoo jaaNdaa hai| ttiikaa : muHkh-duHkh daa kaarn mnuHkh dii aatmaa aap hai| aapnnaa s'uHdh aatm svruup bbuHl kee, sNsaarik pdaarthaaN, ris'tiaaN, prtii 15

Page #18
updees' rtn koos' piaar duHkhaaN daa kaarn hai| philaaN taa bbautik pdaarthaaN dii praaptii mus'kil hai jee ih pdaarth praapt hoo jaann taaN inhaaN prtii mmtaa jaaN sNsaarik piaar jaagdaa hai| ih piaar raag-dvees' daa kaarn hai| raag dvees' krm daa biij hai| krm bNdhn sNsaar hai| see bbautik pdaarthaaN daa mooh chHddnn naal (ks'aaee kroodh, maan, maaiaa atee loobb '* vii ghHtt jaaNdaa hai| ih bNdhn aavaagmn daa kaarn bnn kee duHkh diNdaa hai| duusrii gHl brrii dhiaan deenn vaalii hai| s'aastrkaar nee aakhiaa hai ki sHcee aatmik preemii prtii kisee prkaar daa guHsaa naa krnaa, kooii raag dvees' nhiiN krnaa, preemii prtii kroodh krnaa paap hai| ih brraa duHkh daa sNsaarik kaarn hai| tiisrii gHl buHdhiimaan lii caahiidaa hai ki uh hr | prkaar dee klees' nuuN mittaaunn daa ytn kree| is lii upaask nuuN, miHtthaa boolnnaa caahiidaa hai| j'iNdgii vic mitthaas jiiv dee duHkhaaN daa khaatmaa krn vic shaaii huNdii hai| joo inhaaN gHlaaN daa dhiaan rHkhdaa hai uh duHkhaaN nuuN hmees'aa lii kh'tm kr diNdaa hai| aHgee s'aastrkaar uh upaaa dHsdaa hai jis tee cHl kee jiiv nuuN kdee niNdaa praapt nhiiN huNdii| 16

Page #19
updees' rtn kaus' - kusaMgeNa vasijjai vAlassa vi dhippae hiaM vayaNaM ana yAo nivaTTijjai na hoi vayaNijjayA evaM / / 15 / / slook 15 : burii sNgt vaalee naal naa rhinnaa, bHcee dii vii cNgii gHl nuuN grhinn krnaa atee beeinsaaphii (aniaa) dee raah nuuN chHddnn vaalaa jiiv kdee niNdaa praapt nhiiN krdaa| ttiikaa : s'aastrkaar nee aapnnee updees' vic bhut mhHtvpuurn gHlaaN aakhiiaaN hn| aam taur tee niNdaa hoonn dee tiNn kaarn mNnee jaaNdee hn (1) maarrii sNgt daa hinn krn vaalaa cNgee mnuHkh dee mn vic s'Hk paidaa krdaa hai| (2) maiN siaannaa haaN ajihaa aadmii kisee viaktii dii hiHt bbrpuur gHl vii nhiiN sunndaa| (3) hr haalt ddhNg naal dhn ikHtthaa krnaaN vii niNdaa daa kaarn bnndaa hai| ih tiNn kaarn kdee vii jiiv nuuN sukhii nhiiN hoonn diNdee| inhaaN tiNnaaN kaarnaaN nuuN duur krn lii giaanii mnuHkh criHtrhiinn dii sNgt nhiiN krdaa| siaannaa mnuHkh buHdhii nuuN mhaantaa diNdaa hai| buHdhii daa umr naal kooii sbNdh nhiiN| j'ruurii nhiiN ki choottii umr vaalee dii buHdhii coottii hii hooveegii atee vHddii umr vaalee dii vHddii| jain grNthaaN vic atimukt munii jihee choottii umr vaalee munii 7

Page #20
updees' rtn koos' daa vrnnn dhiaan krn yoog hai, jis dii buHdhii dii prs'Nsaa khud atee akritds'aaNg atee bbgvtii suutr vic kiitii hai| | aglee s'look vic aacaariaa pdm jinees'vr munii nee sukhii hoonn daa raah dHsiaa hai| vihavevi na maccijjai na visIijjai asaMpayAe vi / vaTTijjai sama bhAve na hoi raNaraNai saMtAvo / / 16 / / slook 16 : sNptii vic liin naa hoonnaa, hNkaar naa krnaa, sNptii dee khaatmee tee vii duHkh naa mNnnnaa atee sNtookhii bnnnaa, sHcmuHc ih gHlaaN dee naal kdee duHkh paidaa nhiiN huNdaa| jiiv hmees'aa sukhii rhiNdaa hai| ttiikaa : sNsaar vic hr praannii suHkh caahuNdaa hai| duHkh kooii vii nhiiN, pr ih buHkh kiHthooN milee ih prs'n muHkh hai| kii sNsaar dee dhn, puHtr, istrii, snmaan vic suHkh hai ? sNsaar daa kooii vii bbautik pdaarth mnuHkh nuuN sukhii nhiiN bnnaa skdaa| sukhii aadmii aNdrooN (aatmaa tooN sukhii huNdaa hai| sukhii hoonn lii mnuHkh bbN-bbiNn upraalee krdaa hai| 18 prkaar dee paap krdaa hai| jiNnaa suHkh lii baahrlee upaaa krdaa hai unaa hii sHcaa suHkh us jiiv tooN unaa hii duur claa jaaNdaa hai| sHcee sukhii rhinn lii jiiv nuuN kujh gHlaaN daa dhiaan 18

Page #21
rHkhnnaa caahiidaa hai| updees' rtn koos' philii gHl hai sNptii daa maan (hNkaar) krnaa| paap daa kaarn caar ks'aaee hn kroodh, maan, maaiaa tee loobb| ks'aaee krm bNdh daa muHkh kaarn hn| maan (hNkaar) kii prkaar dee duHkhaaN nuuN jnm diNdaa hai, hNkaarii mnuHkh nuuN kooii psNd nhiiN krdaa| phir sNptii daa hNkaar kiuN kriiee ? s'ubb krm dee phl sdkaa jiiv nuuN sNptii praapt huNdii hai atee as'ubb krmaaN kaarn ih sNptii clii jaaNdii hai| sNptii daa hNkaar beekaar hai kiuNki naa kooii sNptii lai kee aaiaa hai naa hii maut tooN baaad sNptii naal jaaNdii hai| duusraa updees' jiiv nuuN jiHthee hNkaar tooN rookiaa giaa hai, uthee ih vii smjhaaiaa giaa hai ki hNkaar kii paapaaN nuuN jnm diNdaa hai| s'aastraaN vic 8 prkaar daa hNkaar dHsiaa giaa hai| kisee vii prkaar daa hNkaar jiivn lii ghaatk hai| tiisrii gHl jiiv nuuN sNptii dee kh'tm hoonn tee sNtookhii bnnn daa updees' hai kiuNki bbgt kbiir nee sNtookh nuuN utm dhn dHsiaa hai jis dee aaunn naal kisee hoor trhaaN dee dhn dii j'ruurt beekaar hoo jaaNdii hai| sNtookh daa updees' sNsaar dee hr ik mhaaNpurkh nee diHtaa hai| 19

Page #22
updees rtn kais' inhaaN gHlaaN daa dhaark jiivn vic kdee vii dukh nuuN praapt nhiiN huNdaa| us dii aatmaa sNtookh kaarn hmees'aa sHcee suHkh nuuN praapt huNdii hai| paapaaN kaarn kisee prkaar daa duHkh jiiv nuuN praapt nhiiN huNdaa| aHgee aacaariaa srii pdm jinees'vr suurii uh upaaa dHsdee hn jis naal jiiv aatmaa apnnaa kee mhHtv nuuN sthir rHkh skdaa hai| vannijjaI bhicca guNo na parUkhaM naya suassa paccakkhaM mahilA uno bhayAvi hu na nassae jeNa mAhaNyaM / / 17 / / slook 17 : naukr dee gunn gupt ruup vic rHkhnnaa, puHtr dee gunn saahmnnee vrnnn krnaa atee istrii dee gunn gupt atee saahmnnee vrnnn krn naal aapnnaa mhHtv vdhdaa hai| us mhaantaa daa inaam nhiiN hoo skdaa| ttiikaa : ih sNsaarik kaar vihaar dii siHkhiaa hai| is vic aacaariaa srii nee aapnnii mhaantaa nuuN s'ikhr tee rHkhdiaaN tiNn vis'iaaN baaree dHsiaa hai| (1) naukr aadi dee gunnaaN nuuN gupt rHkhnnaa caahiidaa hai| saahmnnee prgtt krn naal us dii kNm prtii lgnn ghHtt 20

Page #23
updees' rtn koos' jaaNdii hai| naukr daa dhiaan kNm tee htt jaaNdaa hai| is prkaar naukr dee gunn prgtt krn naal mnuHkh dii aam lookaaN vic prsNsaa ghHtt jaaNdii hai kiuNki sNsaar vic maalik atee naukr daa ris'taa ikoo str tee nhiiN cHl skdaa| (2) isee prkaar puHtr dee gunn chupaaunnee nhiiN caahiidee| puHtr kul daa s'iNgaar hai| us dee gunnaaN nuuN prgtt naa krn naal ghreeluu sbNdhaaN vic draar paidaa hoo jaaNdii hai| soo puHtr dee cNgee gunnaaN lii us dii prsNsaa krnii caahiidii hai| ajihaa krn naal uh puHtr pitaa prtii smrpit bbaav rHkheegaa atee privaar daa dhiaan rHkheegaa! aacaariaa jii istrii prtii aakhdee hn ki unhaaN dee gunn atee avgunn lookaa kee rHkhnnee caahiidee hn| istrii dee ruup aadi dii prsNsaa krn naal, duusree sunnn vaalee dee mn vic vikaar utpNn hoo skdee hn| istriiaaN gunnaaN dee prgtt hoonn naal ghmNddii hoo skdiiaaN hn| kii vaar avgunn dHsnn naal istriiaaN glt raah 'tee cHl skdiiaaN hn| uh aapnnee prtii glt vicaar vii bnnaa skdiiaaN hn| soo istrii dee gunnaaN dee prgtt krn lHgiaaN dhiaan rHkhnnaa caahiidaa hai|

Page #24
updees' rtn koos' vs'iikrnn mNtr japijjAi piavayaNaM kijjai viNao a dijjae dANaM / paraguNa gahaNaM jijjai agUla gaMta basIkaraNaM / / 18 / / slook 18 : piaar naal boolnnaa, vinai (seevaa bbrtii krnaa, daan deenn atee duusree dee gunnaaN nuuN grhinn krnaa ih vs'iikrn mNtr hn| ttiikaa : mNtr s'aastr vic vs'iikrn mNtr daa aapnnaa mhHtv hai| iHthee aacaariaa s'ii nee vs'iikrn mNtr daa svruup nveeN ruup vic pees' kiitaa hai| aacaariaa srii pdm jinees'vr suurii aakhdee hn ki mNtr s'aastraaN daa vs'iikrn dii saadhnaa lii ktthoor saadhnaa krnii paiNdii hai| pr vs'iikrn mNtr taaN hr mnuHkh dii aatmaa aNdr smaaiaa hooiaa hai| us nuuN prgtt krn lii hNkaar rhit hoo kee jiiv nuuN inhaaN khaas gHlaaN daa dhiaan rHkhnnaa paiNdaa hai| philaa hai miHtthaa boolnnaa| miHtthaa boolnn naal kroodh kh'tm huNdaa hai| aapnnii aatmaa atee saahmnnee vaalee dii aatmaa nuuN suHkh mildaa hai| mitthaas vis'v miHtrtaa dii nis'aanii hai| mitthaas dee naal nrmii vii j'ruurii hai| miHtthaa boolnn vaalaa jdooN kroodh tooN chuttkaaraa paauNdaa hai taaN uh kisee vii jiiv prtii ghnnaa, dvees' paidaa nhiiN krdaa| mitthaas dee naal hii nrmii daa paidaa 22

Page #25
updees' rtn koos' hoonnaa shij hai| shij lii hii duusree mnuHkh gunnaa nuuN sviikaar krdaa hai| vs'iikrn mNtr dii saadhnaa diiaaN doo vidhiiaaN hn| () htth yoog (2) raaj yoog| htth yoog vic mNtr daa jaap kiitaa jaaNdaa hai| htthyoog raahiiN siHdh kiitaa* mNtr lNbaa smaaN buHkh nhiiN diNdaa| ' raajyoog hii bblaaii daa maarg hai| acaariaa srii pdm jinees'vr suurii jii isee raaj yoog daa updees' diNdee hn| is lii kptt rhit jiivn vinaivaan hirdee raahiiN kiitaa prupkaar hai| duusree dee gunn grhinn krn vii sHcaa raajyoog hai| ihoo vs'iikrnn mNtr hai| s'eekh phriid jii nee vii is trhaaN dee vicaar guruu baannii vic prgttaaee hn| uh aakhdee hn ki miHtthaa boolnnaa, niv kee rhinnaa, prmaatmaa dii bbgtii krnaa ih tiNnee hii vs'iikrn mNtr hn| inhaaN dee dhaarn krn vaalaa prmaatmaa ruupii ptii nuuN vs vic kr laiNdaa hai| hunn aacaariaa srii pdm jinees'vr suurii jii sbb kaarj siHdh krn daa gur dHsdee hn| patthAve jaMpijjai sammANijjai khalovi bahu majjhe / najjai saparavise so sathalatyA tassa sijhaMti / / 19 / / 23

Page #26
updees' rtn kaus' slook 19 : yoog smeeN tee boolnnaa, bhutee mnuHkh vic vii maarree mnuHkh daa aadr krnaa atee aapnnee vic atee duusree vic khaas phrk smjhnn naal sbb kaarj siHdh huNdee hn| ttiikaa : mnuHkh nuuN caahiidaa hai ki yoog smeeN tee yoog gHl kree, kiuNki bee-smeeN kiitii gHl bee-smee hooii vrkhaa dii trhaaN hai| is daa bbaav hai ki mnuHkh nuuN boolnn tooN philaaN toolnnaa (soocnnaa caahiidaa hai| tailnn tooN baaad hii phaislaa kr lainnaa caahiidaa hai| | sNsaar vic cNgee maarree kii prkaar dee praannii hn| sHcaa mnuHkh sbb daa mNgl kliaann atee bblaa mNgdaa hai| buraa mnuHkh aapnnii buraaii chHdddaa, cNgaa mnuHkh aapnnii aHchaaii nhiiN chHdddaa| cNgee mnuHkh daa kii vaar maarree mnuHkh naal vaastaa paiNdaa hai| maarraa mnuHkh bbrii sbbaa vic cNgee mnuHkh tee jhuutthee doos' laauNdaa hai| cNgaa mnuHkh viveek atee shinns'iiltaa daa prgttaavaa krdaa hai| dus'tt mnuHkh prtii kroodh, dvees' nhiiN krdaa| sgooN us dee aakhee boolaaN nuuN khimaa kr diNdaa hai| khimaa dee gunn kaarn jiiv saaree prkaar dee kNm sNvaar laiNdaa hai| tiisrii gHl aacaariaa jii nee ih aakhii hai ki cNgaa mnuHkh maarree mnuHkh dii aadt nuuN jaanndaa hooiaa aapnnee atee duusree vic phrk smjh laiNdaa hai| smjhdaar viaktii viveekpuurn vrtaaoo 24

Page #27
updees' rtn koos' naal saaree sNsaar tee jiHt haasl krdaa hai| is tooN aHgee aacaariaa pdm jinees'vr suurii jii kh'aandaanii mnuHkh dee gunn biaan krdee hn| gaMta taMtANaM na pAro gamgai nai paraggahea bIehiM / par3ivannaM pAlijjai sukulINattaM havai evaM / / 20 / / slook 20 : mNtr atee tNtr nhiiN rHkhnnaa, duusree dee ghr ikHlaa naa jaannaa, aNgiikaar kiitaa (sNjm jaaN vrt) puurn ruup vic krn naal kuliintaa praapt huNdii hai| ttiikaa : s'aastrkaar nee ithee kuliin daa lHchnn dHsiaa hai| jain dhrm kisee khaas jaat, kul jaaN vrnn vic paidaa hooee mnuHkh nuuN uHcaa nhiiN mNndaa| jain dhrm vic mnuHkh dee kNm hii us dii pchaann hn| sHcaa kuliin kaunn hai ? sHcaa kuliin daa aadhaar gunn hai naa ki jnm jaat uHcii jaatii| joo gunn kuliin vic caahiidee hn s'aastrkaar nee unhaaN nuuN sNkheep vic dHsiaa hai| philaa hai jNtr mNtr atee tNtr daa tiaag| mNtr s'aastr daa aadhaar htthyoog hai jdooN ki kuliin viaktii raajyoog 25

Page #28
updees' rtn kaim tee cHldaa hai| mN:3, 4 s'rdhaa kaa' tee tiihaaN daa sii , ' ptii giaan atee vis'vaas smaapt hai kdaa hai| kii mithiaarr! deevtiaaN dii araadhnaa vii inhaaN mNtraaN vic kiitii hai| mNtr kaarn mnuHkh krm phl tooN ddrdaa hai pr jiivn dii smuHcii prkiriaa daa keeNdr krm hai| soo kuliin mnuHkh mNtr jNtr dee jaal vic naa phs kee aapnnaa s'ubb krm krdaa hai| ihoo kuliintaa daa philaa lHchnn hai| kuliin viaktii aapnnii yoogtaa atee krm kul naal hr vstuu praapt krdaa hai| uh jNtr mNtr dii thaaN krm vic vis'vaas rHkhdaa | duusraa lHchnn hai ki khaandaanii mnuHkh praaee ghr vic ikHlaa naa jaann daa niym paaldaa hai| praaee ghr vic iklaa jaann naal coorii atee viabbiicaar daa doos' kuliin viaktii tee lHg skdaa hai| is trhaaN dee doos' tooN bcdaa hooiaa jiiv jhuutthee klNk lHgnn tooN bcdaa hai| tiisrii gHl kuliin viaktii dii ih hai ki uh aapnnee vcn daa pHkaa huNdaa hai| kisee daa bblaa krdaa hooiaa uh aneekaaN ks'tt, vighn shinn krdaa hai| duusree viaktii dii aNtr aatmaa naal mdd krdaa hai| kdee vii us (duusree viaktii daa 26

Page #29
updees' rtn jaa rhii hai / jit aacaariaa srii pdm jinees'vr muhii jii m nuuN mjbuutii deenn lii mhHtvpuurn is'aaree diNdee hn| bhuMjai bhuMjA vijjai pucchijja maNegayaM kahijja sayaM / dijjai lijjai uciaM ichijjai jai thiraM pimmaM / / 21 / / slook 21 : joo mnuHkh preem nuuN mj'buut rHkhnnaa caahee taaN us nuuN caahiidaa hai ki uh miHtr dee ghr bboojn kree| us nuuN aapnnee ghr bboojn tee bulaavee, mn dee bbeed chee atee aapnnee bbeed aakhee atee yoog vstuu lvee atee deevee| ttiikaa : jNgl vic rhinnaa srl hai pr binaaN preem dee mnuHkh ik pl vii nhiiN jaa skdaa| is lii j'iNdgii vic mnuHkh nuuN ghHttoo ghHtt ik miHtr j'ruur bnaaunnaa caahiidaa hai| jis daa jiivn svaarth rhit hoovee| us lii kujh gHlaaN daa dhiaan rHkhnnaa j'ruurii hai| sbb tooN vHddii gHl hai miHtr dee ghr bboojn krnaa atee us nuuN bboojn tee bulaaunnaa| bboojn dee krn naal ik duusree nuuN smjhnn daa cNgaa maukaa mil jaadaa hai| is bhaanee ik duusree dee privaar dee maiNbraaN naal 27

Page #30
updees' rtn koos' meel milaap huNdaa rhiNdaa hai| pr ghr vic jaann smeeN aapnnee sNjm vic rhinnaa caahiidaa hai| miHtr dee maaN-baap, bbainn iHthooN tHk ki ptnii nuuN dii bbainn mNnnnaa j'ruurii hai| mnusmritii vic taaN miHtr dii ptnii nuuN maaN vrgaa drjaa diHtaa giaa hai| hr viaktii dee mn vic kujh guHjhee bbeed huNdee hn jinhaaN nuuN uh hreek aHgee prgtt nhiiN kr skdaa| miHtr tooN ilaavaa kooii cNgii thaaN inhaaN bbeedaaN smHsiaavaaN nuuN dHsnn dii sNsaar vic hoor kitee nhiiN| miHtr ik bbaav hai| jain dhrm vic sNsaar dee hr praanniiaaN naal maitrii divs (pryuus'n) mnaaiaa jaaNdaa hai| isee prkaar miHtr dee mn dee bbeed dii jaann kee unhaaN nuuN hHl krn vic s'ktii anusaar shiyoog deennaa caahiidaa hai| ih mn dee bbeed doo viaktiiaaN vic rhinnee caahiidee hn, tiisree vic nhiiN| isee prkaar piaaree miHtr nuuN yoog smeeN uHtm toohph'ee ythaa s'ktii deevoo atee miHtr tooN toohph'ee vii lvoo| kovi na avamannijjai naya gavijjai guNehiM nijapahiM / na vimhao vahijjai bahu rayaNA jeNimA puhavI / / 22 / / s'look 22 : kisee dii beeiHj'tii naa krnaa, aapnnee gunnaaN daa ghmNdd 28

Page #31
updees' rtn koos' naa krnaa, mooh vikaar tooN duur rhinnaa ih dhrm tee nj'r aaunn vaalee rtn hn| ttiikaa : aacaariaa s'rii pdm jinees'vr s'urii nee dhrtii tee rtn lHbbnn dii klaa dHsdiaaN phurmaaiaa hai ki smjhdaar mnuHkh nuuN kisee dii vii beeiHj'tii; apmaan nhiiN krnaa caahiidaa| kisee dee mn nuuN duHkhaaunn vaalee vcn nhiiN boolnnee caahiidee| kisee viaktii daa apmaan, saarii mnuHkh jaatii daa apmaan hai| ikHlee mnuHkh daa nhiiN| kisee trhaaN daa apmaan mnuHkh vic vair viroodh raag-dvees' nuuN jnm diNdaa hai| raag dvees' krmbNdh dee biij hn| krm bNdh jnm-mrn daa kaarn hai| dhrtii tee duusraa rtn hai aapnnee gunnaaN daa ghmNdd krnaa| ghmNdd kisee vii trhaaN daa hoovee maarraa hai| ghmNdd kaarn jiiv aatm prs'Nsaa vic phsdaa hai| ghmNddii viaktii paapaaN dii aaloocnaa nhiiN krdaa| soo hr prkaar daa ghmNdd paapaaN nuuN jnm deenn vaalaa hai| s'aastraaN vic aHtth prkaar dee hNkaar (mHd) dHsee gee hn| tiisraa gunn vikaar rhit jiivn guj'aarnaa hai| sNsaar vic vikaar vaalaa jiiv hr prkaar dee paap krdaa hai| inhaaN ghmNdd aadi vikaaraaN tee kaabuu paaunn vaalaa miHthiaa dris'ttii (kuurr) nuuN chHdd 29

Page #32
updees' rtn koos' kee smiaHktv nuuN grhinn krdaa hai| | s'aastrkaar nee phurmaaiaa hai ki joo jiiv inhaaN gunnaaN nuuN dhaarn krdaa hai, us nuuN kisee prkaar daa sNsaarik ks'tt klees' utpNn nhiiN huNdaa| jiiv hmees'aa aatmik prsNntaa haasl krdaa hai| khimaa aadi 10 prkaar dee dhrm nuuN dhaarnn krkee saadhuu jaaN histh dhrm daa paaln krdaa hai atee vrtaaN daa paalnn krdaa hooiaa mooks' nuuN praapt krdaa hai| aHgee aacaariaa srii pdm jinees'vr surii jii mhaaraaj uh raah dHsdee hn jis tee cHlnn naal jiiv sHcii uHctaa nuuN praapt krdaa hai| AraMbhijjai lahuaM kijjai kajja mahaMta mavi pacchA / na ya ukkariso kijjai labhai gurU attaNaM jeNa / / 23 / / s'look 23 : sbb tooN philaaN choottaa kNm krnaa caahiidaa hai| us tooN .. baaad dHkhee kNm nuuN hHth paaunnaa caahiidaa hai atee kisee kism dii yoogtaa praapt krkee hNkaar nhiiN krnaa caahiidaa| is naal mhaantaa praapt huNdii hai| ttiikaa : aacaariaa srii pdm jinees'vr suurii jii mhaaraaj sHcii " mhaantaa daa saar dHsdee hooee phurmaauNdee hn ki sNsaar vic kooii vii . 30

Page #33
updees' rtn koos' choottaa jaaN vHddaa nhiiN huNdaa| hr choottaa kNm hii vHddaa bnndaa hai| biNduu tooN siNdhuu bnndaa hai| hr ktree daa driaa bnndaa hai| ih jiiv vii 1 jd paidaa huNdaa hai uh choottaa hii huNdaa hai| soo choottaa sirph' choottaa hai is krkee us tooN bbHjnnaa beevkuuph'ii hai| ik biij tooN hii buuttaa, phuHl tee phl paidaa huNdee hn| soo smjhdaarii is gHl vic hai ki kNm thoorrhee str tee s'uruu krnaa caahiidaa hai| jd is vic sphltaa milee taaN phir vHddee str tee vii kr lainnaa caahiidaa hai| is trhaaN krn naal jiiv nuuN kisee prkaar daa ghaattaa, mNdaa jaaN duHkh nhiiN upjdaa| choottee kNm tooN vHddee kNm nuuN hHth paaunn naal us diia sphltaa vic aaunn vaaliiaaN rukaavttaaN duur hoo jaaNdiiaaN hn| jd mnuHkh choottee kNm tooN vHddee kNm vic sphltaa praapt krdaa hai taaN dhn-sNptii vic vaadhaa hoonnaa shij hai| dhn sNptii daa vaadhaa kii trhaaN dee hNkaar nuuN paidaa krdaa hai| hNkaar hr trhaaN dii trHkii vic muHkh rukaavtt hai| jiiv nuuN hr kdm tee sphltaa paa kee hNkaar tooN bcnnaa caahiidaa hai| hNkaar krnaa krm-bNdh (sNgrhi) daa muHkh kaarn hai| krm bNdh aavaagmn daa kaarn hai| jnm, buddhaapaa duHkh daa kaarn hai| soo choottee kNm nuuN piaar tee dhiaan krn vaalaa, choottee tooN vHddaa kNm krn vaalaa atee hNkaar rhit praannii hii uHctaa 31

Page #34
updees' rtn kaum praapt krdaa hai| jJAijjaI paramappA appa samANo gANijjai paro / kijjai na rAga doso chinnijjai teNa saMsAro / / 24 / / s'look 24 : tiirthNkr prmaatmaa daa dhiaan krnaa caahiidaa hai| duusree nuuN aapnnee smaan smjhnnaa| raag dvees' nhiiN krnaa caahiidaa| is trhaaN naal sNsaar dee aavaa-gmn dee cHkr smaapt krkee jiiv meel haasl krdaa hai| ttiikaa : ' s'aastrkaar nee uh ddhNg dHsiaa hai jis naal aatmaa jnm mrn dee cHkr tooN cheetii hii chuHtt jaaNdii hai| s'aastrkaar nee is lii tiNn hidaaitaaN dHsiiaaN hn| | sbb tooN philaaN viiraag-tiirthNkr-arihNt prmaatmaa daa dhiaan krnaa caahiidaa hai kiuNki raag-dvees' mukt aatmaa daa dhiaan krn naal aatmaa raag-dvees' tooN mukt hoo kee arihNt avsthaa praapt kr laiNdii hai| arihNt avsthaa aatmaa daa aakh'rii jnm huNdaa hai| arihNt tooN baaad aa tmaa jnm mrn tooN chuttkaaraa praapt krkee siHdh avsthaa nuuN praapt kr laiNdii hai| prmaatmaa dee dhiaan krn tooN baaad duusrii gHl hai ki ' sNsaar dee jiivaaN nuuN aapnnii trhaaN smjhoo| kooii jiiv aapnnii aatmaa 32

Page #35
updees' rtn kaus' nuuN duusree dii aatmaa dee tul smjhdaa hai taaN us jiiv vic ahiNsaa dii bbaavnaa jaagdii hai, rhim jaadaa hai| khimaa bbaav prgtt huNdaa hai| ahiNsaa daa raahii naa taaN jhuutth booldaa hai, naa coorii krdaa hai| uh vibbcaar atee sNptii sNgrhi vic, 'nhiiN phsdaa| jiiv nuuN aapnnee smaan smjhnn vaalaa kisee daa kisee vii pHkhooN nuksaan krn dii nhiiN sooc skdaa| sNsaar vic hmdrdii daa vaataavrn ajihaa jiiv hii paidaa kr skdaa hai joo saaree jiivaaN dii aatmaa nuuN aapnnii aatmaa dii trhaaN smjhdaa hai| sbb jiivaaN prtii hmdrdii, shins'iiltaa, bbaaiicaaraa, rhim, nisvaarth preem, svaarth daa tiaag| ih gunnaaN daa dhaark hii aapnnii trhaaN hoor jiivaaN nuuN mn skdaa hai| inhaaN gunnaaN daa vikaas hreek jiiv nuuN krnaa caahiidaa hai| ih smaantaa bbaav naal jiiv giaan, drs'n caariHtr dii sHcii upaasnaa kr skdaa hai| ajihee vicaaraaN vaalaa mhaavrtaaN jaaN anuvrtaaN raahiiN saadhuu dhrm jaaN histh dhrm aNgiikaar krdaa hai| vrt tooN binaaN kooii vii jiiv aatm giaan praapt nhiiN kr skdaa| tiisrii gHl bhut mhHtvpuurn hai ki jiiv nuuN raag atee dvees' nhiiN krnaa caahiidaa| raag tooN bbaav cNgee prtii lgaav hai, dvee 33

Page #36
updees' rtn kee s' s' tooN bbaav maarree prtii nph'rt| jiiv nuuN raag-dvees' tooN rhit hoo kee smbbaav jaaN smtaa vic jiunnaa caahiidaa hai| raag-dvees' jnm mrn daa muHkh kaarn hai| raag dvees' kaarn aatmaa tee krmaaN daa cHkr cHldaa rhiNdaa hai| raag dvees' chHddnnaa aukhaa hai| sNsaar vic prigrhi (sNptii daa j'ruurt tooN j'iaadaa sNgrhi) hii raag-dvees' daa kaarn hai| raag dvees' kaarn mnuHkh hr prkaar dee paap krdaa hai| miHthiaatv kaarn jiiv aapnnii aatmaa nuuN bbttkaauNdaa hai| aatmaa agiaan * avsthaa vic raag dvees' kaarn phsdii hai| sHcee deev guruu atee dhrm dii praaptii nhiiN huNdii| miHthiaatv kaarn mnuHkh deev dii thaaN tee kudee v, guruu dii thaaN guruu atee dhrm dii thaaN adhrm daa aacrn krdaa hai| jiiv hneeree vic ghuNmdaa rhiNdaa hai| uh prkaas' nuuN hneeraa smjhdaa hai| raag-dvees' kaarn jiiv smiHaktv (shii) tooN miilaaN duur rhiNdaa hai| raag dvees' kaarn jiiv aneekaaN paapaaN daa seevn krdaa hooiaa nrk atee ps'uu aadi gtiiaaN nuuN praapt hoo kee duHkh bboogdaa hai| aacaariaa s'ii pdm jinees'vr suurii jii nee sNsaar nuuN kh'tm krn dee tiNn raah dHsee hn| (1) prmaatmaa daa dhiaan krnaa (kiuNki uh raag-dvees' tooN mukt hai) (2) aapnnee trhaaN duusrii aatmaa nuuN smjhnaa (3) raag dvees' naa krnaa| 34

Page #37
updees' rtn koos' slook 24-25 : is trhaaN upr dHsee anusaar) joo mnuHkh updees rtn ruupii maalaa nuuN cNgii trhaaN gl vic dhaarn krdaa hai| uh mnuHkh s'iv (meeks') muHkh (aatmik suHkh lks'mii (maiks') nuuN aapnnii iHchaa anusaar praapt krdaa hai| ih tiNnee vstaaN us dii chaatii tee us dii aapnnii iHchaa anusaar nivaas krdiiaaN hn| is trhaaN pdm jinees'vr suurii jii dee vcn dii rcnaa bhut hii rmniik atee visthaar is updees' ruupii maalaa nuuN gHl vic dhaarn krn vaalaa mnuHkh kdee vii dukhii nhiiN hooveegaa| uvaesa rayeNa mAlaM jo evaM Thavai suThu niakaMThe / se nara siva suhalacchI vacchayela ragaI satthAi / / 25 / / ___e aM paumajiNesara sUri vayaNguMpha rammiaM vahau bhavya jaNo kaMTha gayaM ghiulaM uvaesa mAla miNaM / / 26 / / ttiikaa : slook 25-26 vic thkaar s'rii pdm jinees'vr surii jii mhaaraaj nee aapnnee grNth daa mhHtv dHsiaa hai| uh aakhdee hn ki joo mnuHkh is updees' rtn maalaa nuuN cNgii trhaaN gl vic dhaarn krdaa hai, us nuuN tiNn phlaaN dii praaptii usee smeeN huNdii hai| philaa hai mooks'| us dii aatmaa jnm mrn tee bNdhn tooN chuttkaaraa paa laiNdii 35

Page #38
updees' rtn koos' hai| joo siv pd lii aatmaa nee vaar jnm mrn praapt kiitaa hai| uh s'iv pd praapt hoo jaaNdaa hai| duusraa phl hai sHcaa aatmik suHkh| jd tHk mnuHkh sNsaar vic rhiNdaa hai us nuuN kisee prkaar daa vii duHkh nhiiN huNdaa atee tiisraa phl hai us nuuN mooks' ruupii lks'mii dii praaptii huNdii hai| ih tiNnee phlaaN daa haar us dii chaatii dii s'oobbaa bnndaa hai| aglee s'look vic vii aacaariaa jii nee ihai bbaav prgttaaee hn ki pdm s'ii jinees'vr suurii jii dee dil nuuN chuuhnn vaalee khuubsuurt vcnaaN nuuN gl vic dhaarn kroo| 3