________________
ਉਪਦੇਸ਼ ਰਤਨ ਕੋਸ਼
ਟੀਕਾ : ਥਕਾਰ ਨੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਦੁੱਖ ਦੇ ਕਾਰਨ ਨੂੰ ਜਾਣ ਕੇ ਜੀ
ਨੂੰ
ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਤੇ ਚੱਲਣ ਦੀ ਹਿਦਾਇਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਚੱਲ ਕੇ ਜੀਵ
ਕਿਲੇ ਵਰਗੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਗੱਲ ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਗੱਲ
ਮਾੜੇ ਵਚਨ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਤੋਂ ਉਲਟ ਜੋ ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ
ਹੈ, ਉਹ ਮਾੜਾ ਵਚਨ ਹੈ। ਇਹ ਮਾੜੇ ਵਚਨ ਕਰਕੇ ਜੀਵ ਦੀ ਆਤਮਾ
ਜਿੱਥੇ ਦੁੱਖ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਉਥੇ ਜੀਵਾਂ ਦਾ ਆਪਸੀ ਵੈਰ ਉਤਪੰਨ ਹੁੰਦਾ
ਹੈ।
ਦੂਸਰੀ ਝਗੜੇ ਦੀ ਜੜ ਝੂਠਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਉਣਾ ਹੈ। ਜੋ ਕੰਮ
ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਉਸ ਕੰਮ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਤੇ
ਲਾਉਣਾ ਝੂਠਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਹੈ। ਇਸ ਇਲਜ਼ਾਮ ਨਾਲ ਆਪਸੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ
ਵਧਦੀ ਹੈ। ਸੋ ਝੂਠਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾਉਣਾ ਪਾਪ ਦਾ ਬੁਲਾਵਾ ਦੇਣਾ ਵੀ ਹੈ।
ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਵਰਤਾਓ ਕਰਨਾ ਵੀ ਸਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਠਗੜੇ ਦਾ
ਕਾਰਨ ਹੈ। ਛੋਟੇ-ਮੋਟੇ ਝਗੜੇ ਤਾਂ ਗੁੱਸੇ ਕਾਰਨ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨੇ ਉਤਰਾਧਿਐਨ ਸੂਤਰ ਵਿਚ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ
ਚੰਡਾਲ ਆਖਿਆ ਹੈ। ਕਰੋਧਵਾਨ ਵਿਅਕਤੀ ਸਾਰੇ ਔਗੁਣ ਇਕੋ ਸਮੇਂ ਹਾਸਲ
ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਗਿਆਨੀ ਪੁਰਸ਼ ਝਗੜੇ ਦੇ ਤਿੰਨ ਕਾਰਨਾਂ ਤੋਂ ਬਚੇ
। ਕਰੋਧ ਕਾਰਨ ਮਨੁੱਖ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਗਿਆਨ ਤੋਂ
ਬਿਨਾਂ ਸ਼ਰਧਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਸ਼ਰਧਾ ਤੇ ਗਿਆਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਚਾਰਿੱਤਰ
