Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir RNI:GUJMUL/2014/66126 ISSN 2454-3705 zrutasAgara zrutasAgara SHRUTSAGAR (MONTHLY) Feb-2017, Volume : 03, Issue : 9, Annual Subscription Rs. 150/- Price Per copy Rs. 15/EDITOR : Hiren Kishor bhai Doshi BOOK-POST / PRINTED MATTER pIDavADA dhAtupratimA-saMbhavanAthajI AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira For Private and Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra mukhyadvAra : aDapodarA vAsupUjya jaina derAsara pratimAjI ko maMdira meM le jAte hue pa. pU. AcArya zrI vimalasAgarasUrijI ma.sA. www.kobatirth.org For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aDapodarA jaina derAsara meM praveza karate hue pa. pU. guru bhagavaMta
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir RNI : GUJMUL/2014/66126 ISSN 2454-3705 (AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kA mukhapatra) zrutasAgara mRtasAgara SHRUTSAGAR (Monthly) varSa-3, aMka-9, kula aMka-33, pharavarI-2017 Year-3, Issue-9, Total Issue-33, February-2017 vArSika sadasyatA zulka-ru. 150/- * Yearly Subscription - Rs.150/aMka zulka - ru. 15/- * Issue per Copy Rs. 15/ AzIrvAda rASTrasaMta pa. pU. AcArya zrI padmasAgarasUrIzvarajI ma. sA. * saMpAdaka * * saha saMpAdaka * *saMpAdana sahayogI * hirena kizorabhAI dozI rAmaprakAza jhA bhAvina ke. paNDyA jJAnamaMdira parivAra 15 pharavarI, 2017, vi. saM. 2073, mAgha-kRSNa-5 na ArAma inA kara vIra jA zrI mahAka kAbA a2 amRtaM ta vidha pAla prakAzaka AcArya zrI kailAsasAgarasari jJAnamaMdira (jaina va prAcyavidyA zodha-saMsthAna evaM granthAlaya) zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra kobA, gAMdhInagara-382007 phona naM. (079) 23276204, 205, 252 phaiksa : (079) 23276249, vaoNTsa-epa 7575001081 Website : www.kobatirth.org Email: gyanmandir@kobatirth.org For Private and Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anukrama 1. saMpAdakIya rAmaprakAza jhA 3. adhyAtmajJAnagaMgAnA ovArethI... AcAryazrI buddhisAgarasUrijI 4 Acharya Padmasagarsuri 8 4. Beyond Doubt 5. pIMDavADAnI dhAtupratimAnAM apragaTa lekho 6. jIrAvalA pArzvanAtha stavana 7. vidvadgoSThI saMvAda saMpA. gaNi suyazacaMdravijayajI 10 saMpA. azvina bI. bhaTTa 13 anu. rAhula Ara. trivedI 17 pU. muni zrI dhuraMdharavijayajI 24 8. jaina nyAyano vikAsa 9. samAcAra sAra rAmaprakAza jhA 22 * prAptisthAna * AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira tIna baMgalA, Tolakanagara, hoTala herITez2a kI galI meM DaoN. praNava nANAvaTI klInika ke pAsa, pAlaDI ahamadAbAda - 380007, phona naM. (079) 26582355 saujanya sva. zrI pArasamalajI goliyA va sva. zrImatI surajaka~vara pArasamala goliyA kI puNya smRti meM haste : cA~damala goliyA parivAra kI ora se bIkAnera - mumbaI (KISAM-MEED L For Private and Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMpAdakIya rAmaprakAza jhA zrutasAgara kA yaha navIna aMka Apake karakamaloM meM sAdara samarpita karate hue apAra Ananda kI anubhUti ho rahI hai| isa aMka meM guruvANI zIrSaka ke antargata AcAryadeva zrI buddhisAgarasUrIzvarajI ma.sA. kA lekha "adhyAmajJAnagaMgAnA ovArethI" prakAzita kiyA jA rahA hai. isa lekha meM yuvarAja bhadrakakumAra kA dRSTAMta dete hae AzA va tRSNA ke bIjoM ko naSTa karane ke lie adhyAtmajJAna ke sevana para bala diyA gayA hai. dvitIya lekha rASTrasaMta AcArya bhagavaMta zrI padmasAgarasUrIzvarajI ma.sA. ke pravacanAMzoM kI pustaka 'Beyond Doubt' se kramabaddha zreNI ke aMtargata saMkalita kiyA gayA hai| aprakAzita kRti prakAzana staMbha ke antargata isa aMka meM "piMDavADA dhAtupratimAnA apragaTa lekho" prakAzita kiyA jA rahA hai. isa kRti meM piMDavADA, rAjasthAna avasthita dhAtapratimAoM meM se 10 pratimAoM ke lekhoM ko vAcakoM ke adhyayana hetu prakAzita kiyA gayA hai. isakA saMpAdana gaNivarya zrIsuyazacandravijayajI ma. sA. ne kiyA hai. aMcalagaccha ke AcArya zrI jayakIrtisUrijI dvArA likhita "zrI jIrAvalA pArzvanAtha stavana" nAmaka kRti kA sampAdana jJAnamaMdira ke paM. zrI azvinabhAI bhaTTa ke dvArA kiyA gayA hai. 33 zlokoM meM grathita isa padyakRti meM bhagavAna pArzvanAtha kI ArAdhanA kisa taraha karanI cAhie, yaha darzAyA gayA hai. jJAnamandira ke paMDita zrI rAhulabhAI trivedI ke dvArA anUdita kRti "vidvadgoSThIsaMvAda" meM eka hI zloka "yeSAM na vidyA na tapo na dAnaM..." ko bhinna-bhinna artha ke AdhAra para spaSTa kiyA gayA hai. punaHprakAzana zreNI ke antargata isa aMka meM muni dhuraMdharavijayajI dvArA likhita lekha "jaina nyAyano vikAsa" gatAMka se Age kA bhAga prakAzita kiyA jA rahA hai. isameM jaina dArzanika granthakAroM meM se zrI haribhadrasUri, zrIbappabhaTTasUri, zrIzIlAMkAcArya tathA zrIsiddharSi gaNi jaise mahApuruSoM kA saMkSipta jIvana tathA unakI mukhya kRtiyoM kA paricaya diyA gayA hai. ____ AzA hai isa aMka meM saMkalita sAmagrI dvArA hamAre vAcaka lAbhAnvita hoMge va apane mahattvapUrNa sujhAvoM se avagata karAne kI kRpA kareMge, jisase agale aMka ko aura bhI pariSkRta kiyA jA ske| For Private and Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adhyAtmajJAnagaMgAnA ovAsthI... AcAryazrI buddhisAgarasUrijI paramatAraka vibhu zrI vIraprabhunI adhyAtmavANIne ApaNAM pUrvAcAryoe paraMparAe vahevarAvI; ApaNAM hAthamAM samI mATe temano jeTalo upakAra mAnIe teTalo nyUna che. ApaNAM pUrvAcAryo tattvajJAnane jANatAM hatA. eTaluM ja nahi paNa jANIne te pramANe dhyAna dharatAM hatAM ane svakIya cetananI zuddhi karavA AMtaradRSTithI vartatAM hatAM ane teone adhyAtmajJAna jALavatAM ghaNuM veThavU paDatuM hatuM; pUrve manuSyo mAtra sArAM ja hatAM evo abhiprAya koInAthI bAMdhI zakAya tema nathI. pratyeka saikAmAM vidvAno tattvajJAna vA adhyAtmajJAnano game te bhASAmAM game te upAyothI phelAvo kare che.koIpaNajAtanA vakSanAMbIjopotAnI yogyasaMskArita bhUmimAM ugI nIkaLe che. te pramANe adhyAtmajJAnanAM vicAro saMskArita ane AdhyAtmajJAnane yogya evA manaSyonAM hRdayamAMpragaTI nIkaLe che, ane te vicAro potAno phelavo karavAne pote sarmatha bane che. khArI bhUmimAM bIjane ugavAnI ayogyatA che tethI khArI bhUmimAM nahi uganAra bIjo khArI bhUmimAM chatAM paNa ugI nIkaLatAM nathI, ne teno nAza thAya che; te pramANe adhyAtmajJAnanAM vicAro ugI nIkaLavAnI arthAt pragaTa thavAnI jeomAM ayogyatA che tevA manuSyonAM hRdayamAM adhyAtmajJAnanAM vicAro pragaTI zakatAM nathI ane teone Apelo upadeza paNa niSphaLa jAya che. paraspara viruddha vicAronuM prAkaTya pratipakSI vicAro game te saikAmAM game tyAM paraspara viruddhabhAva darzAve che. koIpaNa kALa evo gayo nathI tema janAra nathI ke, jemAM samyaktva ane mithyAtvajJAna tathA te baMnene dhAraNa karanArAomAM paraspara viruddhatA na hoya, puNyanAM vicAronAM pratipakSI pApanAM vicAro, samAnakAlamAM game tyAM vidyamAna hoya che. adhyAtmajJAnanAM pratipakSI vicAro jaDavAdIonAM hoya che nAstika vicAro potAnA baLa vaDe Atmika vicAro upara kabajo meLavavA prayatna kare che. AdhyAtmajJAnIonA vicAro kharekhara jaDavAdano nAza karavA prayatna kare che. arthAt jenAmAM AtmajJAna pragaTa kare che tevA manuSyo mithyAtvanAM vicArono nAza karavAno upadeza ane lekhanAdi dvArA prayatna kare che. anekAnta jJAna zakti kharekhara ekAnta mithyA vicArano jagatamAMthI nAza karavA prayatnazIla bane che; sArAMza ke anekAntadhAraka jJAnIo ekAntavAdanA kuvicArono nAza karavAne potAnAthI banatuM karyA vinA rahetAM nathI. jagatamAM anAdikALathI A pramANe cAlyA kare che ane cAlaze. For Private and Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR February-2017 adhyAtmajJAna ja satya hovAthI teno duniyAmAM sthAyIbhAva hoya che. adhyAtmajJAna potAnAM baLathI mithyAvidyAne haThAvavA samartha thAya che. adhyAtmajJAna potAnA sAmarthya vaDe karmono nAza karavA mATe samartha bane che. adhyAtmajJAna- mAhAtmya te jJAnane je pAme che te ja samajI zake che. AzA tRSNAnA bIjono nAza karavo hoya to adhyAtmajJAnanI sevanA karavI joIe. adhyAtmajJAna pAmIne aMtaramAM samajavU joIe ke bAhya viSayo juThA che. bAhyanAM karavA yogya kAryonA adhikAra pramANe karavA joIe; ema jo na karavAmAM Ave to adhyAtmajJAnathI paNa upAdhi TaLatI nathI ane duniyAnA vyavahAramA paNa yuvarAja bhadrakakumAranI jema baLa prApta thatuM nathI. yuvarAja zrI bhadrakakumAracaM dRSTAMta eka nagarImAM sudhanvA nAmano eka nRpati rAjya karato hato. tene eka sumatI nAmanI putrI hatI ane eka bhadraka nAmano putra hato. sudhanya rAjAne putra ane putrI upara atyaMta prIti hatI. teNe bhadraka putrane upAdhyAya pAse bahotera kaLAno abhyAsa karAvyo. sumatI putrIne cosaTha kaLAno abhyAsa karAvyo. sumati putrI vedAnta jJAnano abhyAsa karavA lAgI. eka mahAtmA tenA bAgamAM utaryA hatA. tenI pAse sumatI dararoja brahmajJAnanI carcA karavA jatI hatI. samatIne brahmacarcathI ghaNo AnaMda maLato hato. eka divasa bhadraka rAjaputra paNa sumatInI chidrAnveSaNA karato te jJAnacarcA sAMbhaLavA lAgyo. bhadrakane pratidina carcAmA rasa paDavA lAgyo ghaNAM divase bhadraka brahmajJAnamAM praviNa thayo. te vyavahArakuzaLa na hovAthI mahAtmAnAM ApelAM brahmopadezanI dRSTine vyavahAra kAryamAM paNa AgaLa karavA lAgyo, arthAt vyavahAra kAryamAM paNa brahmajJAnanI vArtAo karavA lAgyo. eka divasa rAjAe sabhA bharIne yuvarAjanI padavI upara sthApyo ane kA ke, he rAjaputra ! tuM have sarva rAjyanI ane lazkaranI saMbhALa rAkha. tyAre bhadrake bhadrakatAne AgaLa dharIne kA ke, rAjya ke rAjA athavA sainya sarve asat che, brahma satya che ane mAyA asat che. huM paNa nathI ane tuM paNa nathI. yuvarAja nathI ne rAjA paNa nathI, mATe asat no vyavahAra kema karavo joIe ? rAjAe kA ke, he putra ! AvI gAMDI gAMDI vAto na kara, tuM have yuvarAja padavInI zobhAne sArI rIte vadhAra ! ke jethI AgaLa upara tuM rAjAno rAjA banavAne adhikArI banI zake. rAjAnAM uparyukta vacano sAMbhaLIne yuvarAja bolyo ke, he rAjan ! tame asat mAyAne sat mAnIne gAMDI gAMDI vAto karo cho, je vastu ja nathI tene sat mAnIne mUrkha bano cho, arthAt tethI tamo bhrAnta thai gayA cho. For Private and Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR _February-2017 brahma satyaM jaganmithyA neha nAnAsti kiJcana / A zrutinuM jJAna hota to tame asat nu saMrakSaNa karavAnuM mane kaheta ja nahi. A avasarahIna ane prastuta viSaya para arucikara ane krodha karanArA tenAM vacano sAMbhaLIne rAjAnAM manamAM ghaNu lAgI AvyU. rAjAe krodha karIne sevakane AjJA karI ke, yuvarAje mAruM apamAna karyu che. mATe tene dararoja pAMca khAsaDAM mAravA. pitAnAM hukama pramANe bhadrakane dararoja mAra khAvo paDato hato. sumatI dararoja bhadrakanI AvI avasthA dekhIne zoka karavA lAgI. eka divasa rAjaputrI sumatI pelA mahAtmAnI pAse brahmajJAnanI carcA karatI hatI tevAmAM rAjaputra bhadraka paNa mahAtmAnI pAse Avyo ane namaskAra karIne brahmacarcA karavA lAgyo. brahmajJAnanI carcAthI bhadrakane ghaNo AnaMda maLato hato, e avasare sumati manamAM kaMI vicAra karIne mahAtmAne vinavavA lAgI ke - he mahAtman ? Apano ziSya rAjaputra bhadrakakumAra, ApanA ApelA brahmajJAna uparathI dararoja pAMca khAsaDAMno mAra khAya che. kRpA karIne have mArA bandhunu duHkha TALo. Apa jJAnI cho, ApanI kRpAthI mArA bhAInu duHkha TaLI jaze ema AzA rAkhaM chu ane lokomA je ApanA ziSyanI helanA thAya che, te ApanI ja thAya che ema huM mAnuM chu, mATe kAMi upAya karIne mArA bhAIne khAsaDAMno mAra paDe che te baMdha karAvo. rAjaputrI sumatinAM AvAM vacano zravaNa karIne mahAtmA bolyA ke, he sumati ! terA bhrAtA paMca juttekA mArA khAtA hai so nyAyakI bAta hai. jo manuSya yArokI bAta gamAro meM karatA hai usaku... paMca jutikA mAra paDanA cAhiye. brahmajJAnakI bAta brahmajJAnake adhikArIo ke liye hai. terA bandhu brahmajJAnakI bAta vyavahAra kAryo meM karatA hai isa liye usakuM vyavahAra akuzalatA se paMca jutekA mAra paDatA hai. vaha barAbara nyAyakI bAta hai. rAjapatrI tama lakaDI hai kintu yoroMkI bAta gamAro meM nahi karatI hai isa liye taM brahmajJAnakA AnaMda pAtI hai; phira vyavahAra dazA meM bhI tiraskAra nahi pAtI hai. mahAtmAnA uparanA vacano rAjaputrI sumatinA hRdayamAM barAbara utarI gayAM ane tethI te rAjaputra bhadrakane kahevA lAgI ke.. bhAI ! ... A bAbatamAM mahAtmAnA vacana pramANe tuM vyavahArakuzala nahi hovAthI brahmajJAnI hovA chatAM pAMca khAsaDAno mAra khAya che. jJAnIonAM anubhavajJAnanI vAto adhikArI jIvo AgaLa karavAnI hoya che. jo tuM vyavahArakuzaLa hota to tArI AvI dazA thAta nahi. mATe have duniyAnI rIti pramANe aMtarathI nyArA rahIne varatavAnI Teva pADa; ke jethI brahmajJAnanI helanA na thAya. anadhikArIne prApta thayelAM brahmajJAnathI, brahmajJAnano loko tiraskAra kare che ane tethI brahmajJAnI gAMDA jevA duniyAmAM gaNAya che. For Private and Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR February-2017 rAjaputra bhadrakanA manamAM paNa A vAta utarI ane teNe potAnI vyavahAra anabhijJatAno doSa jANI lIdho. rAjaputre mahAtmAne ane potAnI bhaginIne kA ke havethI huM vyavahAramA kuzaLa thaIza ane brahmajJAnano tiraskAra karAvIza nahi. bIjA divase rAjaputra bhadraka rAjAnI sabhAmAM gayo ane rAjAne namaskAra karIne vyavahAramA vyavahArakuzaLatAthI vartIne rAjAnI mAphI mAMgI ane prArabdhayoge prApta thayela kAryone bAhyanI rItathI karavA lAgyo. tethI rAjA tenA upara khuza thayo ane kahevA lAgyo ke, bhadraka yuvarAjanuM gAMDapaNa have cAlyu gayu ane te DAhyo thayo che tethI tene khAsaDAM mAravAno hukama baMdha karI dIdho ane rAjyamAM jAhera karyu ke sarva prajAne yuvarAjanI AjJA pramANe vartavU. yuvarAja duniyAnA kAryo duniyAnA vyavahAra pramANe karavA lAgyo tethI te sukhI thayo. yuvarAja bhadrakakumAranA dRSTAMtathI adhyAtmajJAnIo ghaNo sAra kheMcI zake tema che. adhyAtmajJAnanI vAta gamAromAM karavAthI gamAro adhyAtmajJAna samajI zakatAM nathI ane ulaTuM teo adhyAtmajJAnIone khAsaDAno mAra mAravA jevaM kare che. vyavahArakuzala ne zuSkatArahita adhyAtmajJAnIo vyavahAramA vyavahAra pramANe potAnA adhikAre varte che. ane nizcayathI adhyAtmasvarUpamAM ramaNatA kare che tethI duniyAmAM teo DAhyA gaNAya che. keTalAka zuSka adhyAtmIo vyavahAra kuzalatAnA abhAve jJAnanI vArtAo gamAromAM karIne adhyAtmajJAnanI hAMsI karAve che. pUjyapAda upAdhyAya bhagavaMta zrImad yazovijayajInI A vANIno paramArtha hRdayamAM dhAraNa karIne adhyAtmajJAnIo varte to aneka manuSyone teo adhyAtmajJAnano AsvAda cakhADI zake. adhyAtmajJAnIonI buddhi sUkSma hovAthI teo AtmAmAM UMDA utarI jAya che. tethI teone vyavahAramA rasa paDato nathI ema bane che. to paNa teoe je-je avasthAmAM adhikArabhede ucita vyavahAra hoya tene na choDavo joie. ___adhyAtmajJAnIoe paNa adhyAtmajJAna AkhI duniyAmAM prasare evo jyAM bhAva hoya tyAM sudhI teoe vyavahAramArgane amuka adhikArapaNe avalaMbavo joie. khAvAnAM, pIvAnAM, laghunIti ane vaDInIti tathA nidrA ane AjIvikAdi kRtyo jyAM sudhI karavA paDe tyAM sudhI teoe vyavahAra dharmakriyAone paNa amuka dazAparyaMta karavI joIe. adhyAtmajJAna kharekhara amRtarasa samAna che. adhyAtmajJAnarUpa amRtasarasanuM pAna karavAthI janma-jarA ane maraNanA pherA TaLe che. zrIAtmAnaMda prakAza I.sa. 1999 aMka 9 mAMthI sAbhAra For Private and Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Beyond Doubt Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (Countine...) Acharya Padmasagarsuri Thus, the great scholar Vyaktabhuti also along with his 500 students accepted Lord Mahavira as his Philosopher and guide and got immediately initiated like his brothers. The Lord gave him the title of the fourth Ganadhara and imparted the knowledge of Utpada-Vyaya and Dhruvya i.e. Tripadi. Like the first three Ganadharas, Vyaktabhuti too constructed the Dvadashangi and thus made his life meaningful. The fifth great scholar Sudharmaswami, followed his brothers along with his five hundred disciples to the Samavasarama. His doubt as revealed by Lord Mahavira was on the basis of the vedic verse "purUSo vai purUSatvamaznute pazuH pazutvam / " The Lord said, "Oh Sudharma, the above vedic verse, is the base of your doubt. Your doubt is regarding the birth one takes after this life. You have interpreted the verse to be that a human being will be born as a human being in his next birth and an animal will be born as an animal only in the next birth. When a maize seed is sown one reaps maize crop and when you grow some other seed you yield the respective crop. Mango seed will yield mango fruit and lemon seed yields lemon fruits. But in another text of the vedas it is said, "zRgAlo vai jAyate yaH sa purUSo dahyate / " i.e. the person who is being burned will be born as a jackal in his next birth. Both the above vedic statements contradict each other. Both the statements cannot be true. If such is the case, how is the truth to be established? Oh, Sudharma, isn't this your doubt?" Sudharma, the fifth scholar in the order of the eleven scholars said, "Yes Oh Lord! what you say is indeed true. I am unable to understand that when a man can be born as an animal, why is it said that a man after death, in his next life will be born as a man only and an animal will take birth as an animal only. What is the reason that the vedas have propounded such contradictory theories? What is the relation between the former and the latter statements of the Vedas? Please explain this to me and clarify my doubt" For Private and Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR February-2017 There upon Lord Mahavira said, "Oh Sudharma! "that a y hardlara uz: yra l" The meaning of this vedic sentence is that if a man lives a life embelished with virtues like simplicity, humility, contentment, etc. he will take birth in the human form and if an animal does not rise above cruelty and laziness will be born again as an animal in its next birth. Definitely this statement does not mean that a man will be born as a man only and an animal will take the same form again. If this would have been true it would not have been said that, "the person who is being burned will be born as a jackal in his next birth."Hence it stands proved that a man depending upon his good and evil deeds can be born either in the human kingdom or in the animal kingdom respectively. "As one sows so one reaps". The kind of deeds you perform in this birth, will be the deciding factor of the kind of birth you take next human or animal. Hence the vedic verse has been explained to inspire people tolead a noble life, if they are desirous of human birth; otherwise they are bound to be degraded to the animal kingdom". In this. way Sudharma was the fifth Ganadhara to be initiated by Lord Mahavira on the same day. Like wise his 500 disciples too followed his footsteps. After receiving the knowledge of the Tripadi he too constructed the Dvadashangi scriptures. The next to follow the holy order of the Ganadharas was the sixth great scholar Manditaji. He came to the Samavasarana along with his 350 disciples and his doubt was whether bondage of the soul to the karmas and freedom from them were true or false. The Lord said "Oh Mandita! The basis of your doubt is the vedic verse ____ "sa eSa viguNo vibhurna baddhyate saMsarati vA mucyate mocayati vaa|" i.e. the soul which is beyond all gunas does not get bondaged with karma, does not take birth, again and again, also does not get liberation and does not favour anyone to be liberated. Hence you have concluded that bondage and liberation - those realities do not exist at all." (Countinue...) For Private and Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pIMDavADAnI dhAtupratimAnAM apragaTa lekho ___ saMpA. gaNi suyazacaMdravijayajI rAjasthAna eTale zilpa sthApatyonI bhUmi. ahIM nAnA-nAnAM gAmaDAmAM paNa koine koi vizeSatA jovA maLe ja. amArAM rAjasthAna vihAra daramyAna ame ahIM ghaNu badhuM nihALyu. jemAM delavADA, sirohI, pIMDavADA, sAdaDI, bIkAnera tathA jesalamera jevAM pramukha sthaLomAM to amane ghaNu zIkhavA jANavA maLyuM. ___ samagra vihAra daramyAna amAro sauthI vadhu AnaMdano divasa rahyo pIDavADAnI sthiratAno. Ama to ahIM eka divasanuM rokANa hatuM. prAyaH 5 jeTalAM jinAlayo temAMya vizvavikhyAta vasaMtagaDha zailInI 8mI sadInI dhAtunI 2 kAusaggastha pratimAnAM darzana karavAno mukhya uddeza hato, paNa pIDavADA pahoMcyA bAda jyAre mukhya jinAlayamA darzana karavA gayA, tyAre jinAlayanI vizALatA ane ArasanI pratimAjIonI bhavyatA amane khuba gamI gaI. temAMya sauthI vadhu AkarSaNa tyAMnI dhAtupratimAoveM thayu. amane ahIM prAyaH 10mI thI 15mI sadInI vasaMtagaDha zaulInI pratimAo tathA anya devadevInAM kula maLI 70 jeTalAM dhAtunAM biMbo jovAM maLyAM. TrasTIone pratimAjInAM lekha aMge pRcchA karatAM teo pAse ke anya koI paNa sthAnika vyakti pAse pratimAjI saMbaMdhI vigato ke lekha kazuM ja na hatuM. pU.guru A.zrI vijayasomasuMdarasUrijI ma.sA. tathA pU.A.zrI vijayanirmalacaMdrasUrijI ma.sA. ne te aMge jANa karatAM temaNe sthAnika TrasTIzrI maniSabhAI tathA anya TrasTIzrI lalitabhAIne bolAvI pratimAjIonI bhaviSyanI salAmatIne anurUpa pratimAnA lekha vigere vigato utAravAnuM temaja phoTogrAphI (AgaLa pAchaLa banne bAju) karAvI levA jaNAvyu. TrasTIoe te aMge turaMta ja miTIMgamAM nirNaya laI lekha utAravAnI vyavasthA amane karAvI ApI. emAMya khAsa cala pratiSThita chatAM corI nA thAya tethI sImeMTamAM phITa karI dIdhelI, keTalIka pratimAjIonI sImeMTa pharI ukhADI amArI pratimAjInAM pAchaLanAM bhAgathI lekha utAravAnI mUMjhavaNa temaNe dUra karI. _bhale potArnu ja kArya hoya chatAM sAva aparicita guru bhagavaMta mATe AvI vyavasthA karAvI ApavI e pIMDavADA saMghanI udAratA ja kahevAya. kharekhara A udAratA mATe zrIsaMghanI jeTalI paNa anumodanA karIe teTalI ochI kahevAya. ahIM ame kula 70 biMbonI vigato tathA lekho utAryAM. keTalAka lekho to 10 For Private and Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR February-2017 11mI sadInAM hatAM je vAMcavAM kharekhara agharAM hatAM. chatAMya pUrA prayatne ame e lekho taiyAra karyAM, te lekhonuM prakAzana karatAM pUrve jUnAM lekhasaMgrahamA AmAMno koI paNa lekha chapAyo che ke nahiM? tenI tapAsa karatAM ghaNAM lekho AbU lekhasaMgraha (bhAga-5)mAM itihAsapremI munizrI jayaMtavijayajI dvArA sAmAnya pheraphAra sAthe prakAzita karAyelAM jovAM maLyAM. amArI pharaja pramANe have te be pAThamAMthI zuddha vAcanA taiyAra karavI joIe paNa lekhonI navI phoTogrAphI amArI pAse na hovAthI te kAma hAla pUratuM sthagita karI AbU lekhasaMgrahamAM aprakAzita evAM 10 lekhone ahIM vAcakonAM adhyayana mATe prakAzita karIe chIe. prAnte 10-11 mI zatAbdInAM lekho vAMcavAno amAro prathama prayAsa che. tethI lekhomAM koI paNa kSati rahevA pAmI hoya to vidvAnone amAruM dhyAna doravA vinaMtI. pratimA lekho ekalatIrthI saM0 1238 mAgha vadi 5 ravau zrI saMDerakagacche zrIjasobhadrasUri..... 2. pArzvanAtha bhagavAna (tritIrthI) ||6||devdhrmo'yN uyaMkasannivezija devadolyAM (?) droNa zrAvakena saM0 1(0)36 zrAvaNa sudi 4 jIyadaputreNa pArzvanAtha bhagavAna (tritIrthI) // 6 // devadharmo'yaM yakSa zrAvaka jIyadaputreNa kAritA jinatrayaH / saM0 1(0)36 zrAvaNa (su?)vadi 4 saM.?...... kIyagacche....kAritA 5. - (covizI) saarsvtii| pArzvanAtha bhagavAna (ekalatIrthI) saM0 1158....... ka va. 3 nANakagacche jasamati kaaritaa| For Private and Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra SHRUTSAGAR 7. 8. 9. 10. www.kobatirth.org 12 pArzvanAtha bhagavAna (ekalatIrthI) ajidAdevi (ekalatIrthI) lakhamasiri sama. kAritA pratiSThitA zrIzAMtisUribhiH / (tritIrthI) // 80 // zrInANakIyagacche devanAgena dAhaDena (kA.) pArzvanAtha bhagavAna (tritIrthI) caMdrakule lAla Hui Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir February-2017 prAcIna sAhitya saMzodhakoM se anurodha zrutasAgara ke isa aMka ke mAdhyama se pa. pU. gurubhagavantoM tathA aprakAzita kRtiyoM ke Upara saMzodhana, sampAdana karanevAle sabhI vidvAnoM se nivedana hai ki Apa jisa aprakAzita kRti kA saMzodhana, sampAdana kara rahe haiM yA kisI pUrvaprakAzita kRti kA saMzodhanapUrvaka punaH prakAzana rahe haiM athavA mahattvapUrNa kRti kA anuvAda yA navasarjana kara rahe haiM, to kRpayA usakI sUcanA hameM bhijavAe~, ise hama zrutasAgara ke mAdhyama se sabhI vidvAnoM taka pahu~cAne kA prayatna kareMge, jisase samAja ko yaha jJAta ho sake ki kisa kRti kA sampAdana kArya kauna se vidvAna kara rahe haiM? yadi anya koI vidvAna samAna kRti para kArya kara rahe hoM to ve vaisA na kara anya mahattvapUrNa kRtiyoM kA sampAdana kara sakeMge. For Private and Personal Use Only nivedaka sampAdaka (zrutasAgara)
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jIrAvalA pArzvanAtha stavana saMpA. azvina bI. bhaTTa kRti paricaya prastuta kRti saMskRta bhASAmaya 33 padyoM meM nibaddha jIrAvalA bhagavAn pArzvanAtha kA stavana hai| vaMzasthachanda meM grathita bhaktoM ke lie manohArI stavana hai| saMbhavataH pAMcasau varSa prAcIna va prAyaH adyaparyanta aprakAzita yaha racanA hai| isa kRti meM jIrAvalA pArzvanAthajI kI ArAdhanA kA sundara varNana kiyA gayA hai| jainazAsana meM bhagavAn pArzvanAtha ke vividha nAmoM meM jIrAvalA pArzvanAtha kA eka viziSTa sthAna hai| sAmAjika, vyAvahArika va dhArmika vividha prasaMgoM para bhaktajana inakI bhAvavAhI stuti karate haiN| isa ArAdhanA kA viziSTa mahatva hai| isameM mukhya rUpa se zrIpArzvanAtha bhagavAna kI mahimA varNita hai| durlabha manuSyajanma prApta karake jIvana meM vizuddhabhAvapUrvaka zrIjIrAvalA pArzvanAthajI kI ArAdhanA karanA vivekI AtmAoM kA kartavya hai| isameM upamA alaMkAra ke dvArA bhagavAna pArzvanAtha ke mAhAtmya ko darzAyA gayA hai| vyAkaraNa kI dRSTi se vidhyartha kRdanta ke prayoga se zrI pArzvanAtha bhagavAna kI ArAdhanA kisa taraha se karanI cAhie usakA bhI suMdara nirUpaNa kiyA gayA hai yathA"dRzAM sahasraiH parivIkSaNIyaM girAM sahasraH parikIrtanIyam / sahasrapataiH paripUjanIyaM sahasrabhAvaiH pricintniiym|" Adi shlok| usI taraha zabdAnuprAsa alaMkAra (jaise - "kalaMkalaMkairakalaMkitaM kulam") ke prayoga se isakA manohArI rAga se gAyana kiyA jA sakatA hai, jisase bhaktibhAva dRr3ha hotA hai| kartA paricaya isa kRti ke aMtima prazastipadya meM kartA ke rUpa meM AcArya zrI jayakIrtisUrijI kA ullekha hai| isa kRti meM racanAvarSa saMbaMdhI anya koI ullekha spaSTarUpa se nahIM milatA hai| pratilekhana puSpikA aMtargata pratilekhaka ne "aMcalagacchanAyaka zrIjayakIrttisUriviracitaM..." ullekha kiyA hai| sAtha hI jaina dharmano prAcIna itihAsa graMtha ke AdhAra se ve aMcalagaccha meM hue AcArya zrI merUtuMgasUrijI ke sacchiSya the evaM AcArya zrI jayakesarasUri va AcArya zrI zIlaratnasUri ke guru the| inakA janma vi.saM 1433, dIkSA vi.saM 1444, sUripada vi.saM 1467 aura gacchAdhipati pada vi.saM 1 lekhaka- paM.hIrAlAla haMsarAja, jinazAsana ArAdhanA TrasTa, vi.saM.-2061, AvRtti-2, patrAMka-29. For Private and Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 14 SHRUTSAGAR February-2017 1473 meM pradAna kiyA gayA thaa| inakA kAladharma vi.saM 1500 meM huaa| hastaprata paricaya yaha hastaprata AcArya zrIkailAsasAgarasUri jJAnamaMdira- kobA ke granthabhaNDAra meM prata saMkhyA 44161 para vidyamAna hai| isa hastaprata meM kula do patra haiN| jisameM donoM ora kRti likhI huI hai aura donoM patroM meM jIrAvalA pArzvanAthajI ke do stavana likhe hue haiN| unameM prathama patra para yaha kRti hai| isakI lipi jainadevanAgarI hai| ___ yadyapi prata ke anta meM pratilekhaka ne apanA nAma, lekhana saMvat, sthalAdi kA ullekha nahIM kiyA hai| parantu likhAvaTa evaM kAgaja kI sthiti ko dekhakara anumAna lagAyA jA sakatA hai ki yaha prata lagabhaga 18vIM sadI meM likhI gaI hogii| isa prata kI laMbAI-cauDAI 26.50x11.00 hai| isa prata ke pratyeka patra meM 15 paMktiyA~ likhI huI milatI haiM tathA pratyeka paMkti meM lagabhaga 61 se 62akSara likhe gaye haiN| prata kI dazA zreSTha hai, parantu adhika upayoga ke kAraNa kinArI khaMDita hai| patra ke bIca meM madhyaphullikA vApI lAla golacaMdra ke sAtha alaMkRta kiyA hai evaM patra kI UparI paMktiyA~ kalAtmaka mAtrA meM likhI gaI haiM, akSara suMdara haiM, geru lAla raMga se viziSTa pATha va zloka saMkhyA ko darzAyA gayA hai tathA patra ke donoM ora pArzva lAla golacaMdra hai| pArzvarekhA bhI lAlaraMga se kI huI hai / hAla hI meM saMpanna huI jIrAvalA pArzvanAtha bhagavAn kI bhavya pratiSThA ke pAvana avasara para jIrAvalA pArzvaprabhu ke bhaktoM ke lie yaha stavana sAdara samarpita hai| ||jiiraavlaa pArzvanAtha stavanam // ||6||klyaannklpdrumbhdrsaalN saubhAgyasatkIra zu(su)bhadrasAlam / jIrAulisthAnasaromarAlaM pArzvaprabhuM naumi guNairvizAlam // 1 // na vAsavairvAstavasaMstavairbhavA zakyeta saMstotumahantu kiM stuvai(ve) / gantuM nabho'ntaM na balaM nabhomaNestallaGghane kITamaNeH kathA vRthA bhanakti te bhaktirazaM(saM) divAnizaM sevArasaM tena jano na muJcati / na vaJcati zrIrapi taM tathAvataM sudhArasaiH siJcati zAsanezvarI // 3 // gaNAguNAnAM gaNanAM na yAnti taveza lezagrahaNe'pi tessaam| duHkhakSayaH syAnna sudhodadheH kiM pAnena biMdorapi nirviSatvam ilAtale vyomatale rasAtale'khilaiH khalairna sA sa skhalitA tava prbhaa| khadyotapotaiH pracurairapi prabho na hanyate vyomamaNermahanmahaH // 2 // // 4 // // 5 // For Private and Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR 15 dRzAM sahasraiH parivIkSaNIyaM girAM sahasraiH parikIrttanIyam / sahasrapatraiH paripUjanIyaM sahasrabhAvaiH paricintanIyam sahasrazAkhAsamasAmageyaM sahasranetrAdbhutabhAgadheyam / sahasrasaMkhyAtiganAmadheyaM sahasrasaMkhyAtizayairajeyam sahasrarazmeradhikapratApaM spha(sphu)TAsahasraiH sphuTamastatApam / ja (jA) nuH sahasairbahubhirdurApaM zreyaH sahasraistu bhavantamApam ||8|| (tribhirvi()) tvannAmamaMtrAkSarajApalInaH pralInapApA na bhavanti dInAH / janArujAbhirjina naiva jInAH syuH pratyuta spaSTatayA navInAH yaMtrAzca maMtrAmaNayo mahauSadhI gaNAstathArAdhita daivatavrajAH / samIhitaM pUrayituM na sarvataH zaktAH svabhakteSu yathA tvamIzvaraH tAvajjarA duHkhabharA rujA syustava smRtiryAvadudeti nAntaH / tAvattamo yAvadagratejA helirna pUrvAcalamaulimeti For Private and Personal Use Only February-2017 // 6 // 11611 11811 118011 // 11 // na klezalezaH kila te jineza dhyAtuH pradezAkramaNaM karoti / suparNapakSasthajanaM bhujaMgo na draSTumISTe'pyatiduSTadRSTiH kalau kilaujastava kenameya mameya mAhAtmya mahAtmanApi / madhye gRhaM nAtha nabhaH samastamAnetumIzaH kvacanApi ko'pi lokAgrasaMsthe'pi bhavatyadhIza tava trilokyAM mahimAnamA (me) ti / pUrvAdrizRMgAgrajuSitviSIze sarvatra visphUrjati tatprabhormmiH padmAvatIyug dharaNorugendraH prakRSTanAgASTakulAdhinAthaH / gatAn digante'pi tavaikabhaktAn sarve hitArthaiH kurute kRtArthAn tvannAma sArasvatasiddhavidyayA kalA kalApAH sakalA kalAvapi / sphuranti bhAnoH prabhayA prage prabho padmAnyavazyaM vikasanti hi kSaNAt // 16 // mAtApitAbandhusuhRtsurAsurAnahIzvarA mocayituM bhavAritaH / nivArita kleza jineza pezalopadezalezastava mokSaNakSamaH svrgaannisrgaadvigtopsrgaannirrglaanndsukho'pvrgH| trivargamArgAdaparo'sya durgamArgastavAbhUtsugamaH sulambhaH kalaMkalaMkairakalaMkitaM kulaM balaM balArervidadhat kutUhalam / cetazca gaMgAjalataH samujjvalaM tavaiva bhakteriti nistulaM phalam pIyUSamizrA atamastamizrA (srA) ghasrA ajasraM tava bhaktibhAjAM / bhavanti siddhAJjanadRg janAnAM nidhAnalAbhAt sukhadA sadA zrIH // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 //
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR 16 ye sarvabhAvAvagamaM tvadAgamaM zRNvanti vRNvanti hitAnmahAzriyaH / naSTo'pi karmANi tadAtmano jinA vRNvanti aNvanti matAM vrajanti ca // 21 // ghororagavyAghratarakSumukhya duHsvApadAkIrNamaraNyamIza / bhavadvivAhotsavasAdhusaudhaM bhavedbhavaddhyAnajuSAM janAnAm bhavantamantaH smaratAM sphuranti saMvidvizeSAH svayamapyazeSAH / tebhyastataste paramasvarUpaM jJAsyantyavApsyanti mahodayaM ca kiM svargavIratnatarUpamAnamajJAnabhAvAdvadate jaDAste / ekAntazuddhAMtararaMgarakte bhakte tavasyAdupamedamI (nI) yA anaMtasaMvitsukhazaktidarzanorjitaM jitAriM jagatAmadhIzvaram / tvameva devaM zaraNaM zritosmi tadvidhehi vAtsalyamatulyamaMgalam February-2017 na pretabhUto'grapizAcazAkinI sukhyA asaukhyAya taveza saMsmRteH / duSTA api pratyuta tattva te priyaM mahArase saMvalitaM viSaM sudhA taveza siddhAntasudhArasaM ye pibanti teSAmajarAmaratvam / na durlabhaM siddharasaprayogAdayo'pi samyak kanakaM na kiM syAt anaMtakAlena nigodamadhyAnnirgatya gatyantarayonikoTau / bhramaM bhramaM bhUri bhavazrameNa bhagno vilagno'smi tavAGghriyugme tavopalabdhyA vikalAH kalAM parAM manvanti manvaMtarakoTibhirna hi / pradIparatnauSadhitArakendubhiH sarvairvinAkaM na dinasya darzanam tapo'titaptaM nitarAM ca japtaM kSiptaM vapuH kaSTakarakriyAbhiH / mano'pi guptaM vihitaM hitAyA'dhunaiva jAtaM saphalaM tavAptau anaMtajanmArjitakarmasaMcayaMstvaddhyAnameva kSaNute kSaNAdapi / niHpApa(niSpApa) nirvApayituM mahAvanodbhavAndavAn puSkaravAridaH prabhuH ||28|| na sapta saptau na ca tacchazAGke nakSatravargena na tArakaughe / na saptajihve na ca ratnarAzau yatkevalajyotiriha tvayIze For Private and Personal Use Only // 22 // // 23 // // 24 // // 25 // // 26 // // 27 // // 29 // 113011 // 31 // // 32 // evaM daivatavRMdavaMditapadAmbhojaH prajApyAyakaH zrIjIrAuli jIvanaM jinavaraH zrIpArzvavizvAdhipaH / bhaktyA zrIjayakIrttisUrigurubhirnUtaH prabhUtaprabhaH pUtAtmA tanutAM satAmabhimatA kalyANakoTIzciram // 33 // / / iti zrI aMcalagacchanAyaka zrIjayakIrttisUriviracitaM zrIjIrAulA zrIpArzvanAtha stavanam / /
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viddhagoSThIsaMvAda anu. rAhula Ara. trivedI manuSya eka sAmAjika prANI hai| janma lene ke bAda samayAnusAra aneka guNoM ko dhAraNa karatA hai| vaha apane vividha guNoM se jAnA jAtA hai| usameM kama se kama eka aisA guNa honA cAhie jo samAja ke lie upayogI ho ske| isa hetu manuSya meM vidyA, tapa, dAna, jJAna, zIla, guNa, aura dharma ina mukhya guNoM kA honA Avazyaka hai| ina guNoM meM paramArtha kA bhAva bhI vidyamAna rahatA hai| sRSTi ke hara eka jIva meM alaga-alaga guNa pAye jAte haiM isalie uparyukta guNoM ko dhAraNa karanA hI jIvana kI sArthakatA hai| __ prajApAlaka evaM vidyArasika mahArAjA bhoja se bhalA kauna aparicita hogA? jinakI sabhA sadaiva mahAkavi kAlidAsa, dhanapAla, dhanaMjaya jaise vidvAnoM se vibhUSita rahatI thii| janazruti prasiddha hai ki mahArAjA bhoja ke rAjya meM koI mUrkha nahIM thaa| alaga-alaga tarIkoM se prayAsapUrvaka DhU~Dhe jAne para bhI unhe koI mUrkha nahIM milA thaa| isa saMdarbha meM eka prasiddha zloka hai khAdanna gacchAmi hasanna jalpe gatanna zocAmi kRtanna manye / dvAbhyAM tRtIyo na bhavAmi rAjan kiM kAraNaM bhoja bhavAmi muurkhH|| arthAt khAte hue jAtA(calatA) nahIM hU~, ha~sate hue bolatA nahIM hU~, bIte samaya ke lie socatA nahIM hU~, kiye gae kArya kI svaprazaMsA karatA nahIM hU~ aura do logoM ke saMvAda meM bolatA nahIM huuN| he bhojarAja ! Akhira kisa kAraNa se maiM mUrkha hotA huuN| yahA~ kavi dhanapAla se saMbaddha eka prasaMga kucha aisA hI hai jo paMcataMtrAdi kI bhA~ti hI rocaka hai| laghu saMvAdarUpa isa kRti kA prAraMbha kavi dhanapAla se huA hai| ye apane samaya ke prakhyAta vidvAna the| inakA samaya vi.saM. 11 vIM sadI mAnA jAtA hai / merutuMgAcArya ke prabaMdhaciMtAmaNi nAmaka graMtha meM dhanapAla kA caritra AyA hai| ye saMkAzya gotrIya brAhmaNa sarvadeva ke putra the| prAraMbha meM dhanapAla jainadharma ke virodhI the, kintu bAda meM jainadharma kA adhyayana kara ve jaina bana gae / kavi dhanapAla bhojarAja ke sabhApaMDita the| inakI mukhya racanAe~ haiM- pAIyalacchInAmamAlA, tilakamaMjarI aura RssbhpNcaashikaa| pAIyalacchInAmamAlA unakA prAkRtakoza hai, jo prAkRta kA prAcIna kozagraMtha hai / inakA For Private and Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 18 SHRUTSAGAR February-2017 saMskRta graMtha tilakamaMjarI hai| yaha graMtha rAjA bhoja ko atyaMta priya thaa| dhanapAla kI bhASA kA gaurava karate hue paMDitoM kA kathana yahA~ satya hI siddha hotA hai ki- "dhanapAla ke sarasa vacana aura malayagiri ke caMdana se bhalA kauna saMtuSTa na hogA?" pUrvakAla kI bAta hai mAlavadeza kI dhArA nagarI meM vidyAnurAgI bhojarAja kI sabhA meM 500 paMDitapravaroM ke sAtha vidyAguNagoSThI huii| usa sabhA meM paMDita dhanapAla ne eka hI zloka ke dvArA manuSyajIvana kA lakSya batAyA thA / yadi manuSya ne vidyA, tapa, dAna, dharma, jJAna, zIla Adi guNoM meM se kisI bhI eka guNa ko dhAraNa nahIM kiyA ho to vaha isa martyaloka meM bhArarUpa hokara mRga Adi se bhI gayA bItA hotA hai| yahA~ para kavi ne vidyAkauzalya ke dvArA prasaMgocita kramazaH mRga, gAya, tRNa, vRkSa, dhUla, zvAna, gardabha, kauvA, UMTa aura bhasma ina 10 dRSTAMtoM ke dvArA yaha siddha kiyA hai ki anupayogI mAnI jAnevAlI vastue~ bhI apane kisI na kisI guNa ke kAraNa samAja ke lie upayogI hotI haiM, jaba ki nirguNI vyakti kisI kAma kA nahIM hotA, usakI tulanA pazu yA dhUla Ada se bhI nahIM ho sktii| anyokti/vyaMgokti ke mAdhyama se isa tathya ko vidvattApUrvaka tArkika rUpa se pratipAdana karane kA saphala prayAsa kiyA hai| isa kRti ke anuvAda hetu mUla saMskRta meM prakAzita mudrita pustaka- (1) jaina pAThazAlA-ahamadAbAda, (2) jainA pabliziMga kaMpanI-dillI evaM sthAnIya hastaprata bhaMDAra AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kI (3) 32655 va (4) 49724 ina do hastapratoM kA bhI prasaMgopAta upayoga kiyA gayA hai| ina cAra sandarbho ke upayoga meM yathAsthAnoM para prApta pAThAMtaroM ke lie agralikhita saMjJAe~ dI gaI haiN| yathA- mudrita pustaka kramAMka-1 hetu 'ka' saMjJA, kramAMka-2 ke lie 'kha, kramAMka-3 meM ha.pra.naM. 32655 ko 'ga' evaM ha.pra.naM. 49724 ko 'gha' saMjJA dI gaI haiN| saMskRtAnurAgiyoM ke liye to yaha saMvAda rocaka hai hI, kintu isa dRSTAMta ko par3hakara janasAmAnya bhI isa mUlakathA ke uddezya ko samajhane meM saphala ho evaM saMskRta kathAsAhitya meM chipe hue upadezaprada jJAna ko jAnane meM apanI abhiruci baDhA sake, isaliye sarala hindI bhAvAnuvAda sahita yaha prasaMga prastuta kiyA jA rahA hai| zrIbhojarAjasabhAyAM, paMcazatapaNDitapUritAyAM, vidyAguNagoSThyAM jaaymaanaayaaN| zrIdhanapAlapaMDitena, jinadharmaratena, rAjJo'gre proktam zrIbhojarAja kI sabhA meM pA~casau paMDitoM ke sAtha Ayojita vidyAguNa goSThI meM paMDitazreSTha jinadharmAnurAgI zrIdhanapAla ne rAjA ke samakSa kahA For Private and Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR 19 ___ February-2017 yeSAM na vidyA na tapo na dAnaM, 'jJAnaM na zIlaM na guNo na dharmaH / te martyaloke bhuvi bhArabhUtA, manuSyarUpeNa mRgAzcaranti // jinhoMne na vidyA paDhI hai, na tapa kiyA hai, na dAna diyA hai, na jJAna kA upArjana kiyA hai, na zIla kA AcaraNa kiyA hai, na uttamaguNa sIkhA hai, na hI dharma kA anuSThAna kiyA hai (na hI jisake pAsa dharmabuddhi hai) ve isa loka meM vyartha hI pRthvI para bhArarUpa banakara manuSya ke rUpa meM mRga ke samAna vicaraNa karate haiM / iti paMDitavacanaM zrutvA mRgaH prAha- mama IdRg naropamAnaM kasmAducyate ? yataH - __ svare zIrSa jane mAMsaM, tvacaM ca brhmcaarinne| __zRMgaM yogIzvare dadyAt, mRgaH strISu sulocane // isa prakAra paMDita ke vacana ko sunakara mRga ne kahA ki guNavihIna bhArarUpa manuSya kI mere sAtha upamA kaise yogya hai, kyoMki mujhameM tAla svara-rAgayukta saMgIta pArakhI kA guNa hone ke kAraNa saMgIta kI dhvani kAnoM meM par3ate hI sira ghumAkara dhyAna se sunane lagatA hU~, mere komala mAMsa kA loga AhAra karate haiM, camar3e ko brahmacArI loga dhAraNa karate haiM, maMtra-taMtra ko jAnanevAle yogI mere zIMga kA upayoga karate haiM aura suMdara rUpavatI striyoM ko mRganayanI sulocanA kI upamA dI jAtI hai to phira maiM kaise bhArarUpa yA vyartha hU~? tena mamaivaMvidhamanuSyopamAnaM na yuktam ataH manuSya ke lie isa prakAra merI upamA yogya nahIM hai|" punarapi paNDitenoktaM- yeSAM na vidyA0 manuSyarUpeNa 'caranti gAvaH // tacchrutvA gaurAha 'tRNamapi dugdhaM dhavalaM, 'gehasya maMDanaM prmm| rogApahAri mUtraM, pucchaM 'surakoTisaMsthAnam // taba paMDita ne punaH kahA ki jisa vyakti meM vidyAdi guNa na hoM, vaha manuSyarUpa meM pazuoM ke samAna vicaraNa karatA hai, isa prakAra paMDita kA vacana sunakara gAya ne kahA, 1 (ka) na cApi zIlaM na ca dharmabuddhiH / 2 (ga) pshvshcrnti| 3 (kha) tRNamadmi payo dhvlN| 4 (ka) chagaNaM gehasya maMDanaM bhavati / 5 (kha) surakoTisambhavasthAnam / For Private and Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 20 SHRUTSAGAR February-2017 "ghAsa khAne para bhI amRta samAna zuddha-zveta dUdha detI hU~, merA gobara ghara lIpane meM kAma Akara ghara kI zobhA bar3hAtA hai, gomUtra rogoM ko dUra karatA hai aura pUMcha meM anaMta devoM kA vAsa hai." tenaitadapyupamAnaM na yuktam- ataH ye bhI upamA yogya nahIM hai. tato'nyenoktam- yeSAM na vidyA0 manuSyarUpeNa tRNAni manye // tacchrutvA tRNajAtirAha ___ gavi dagdhaM raNe grISme, vrssaahemNtyorpi| nRNAM trANamahaM yat syA, tatsamatvaM kathaM mama // yaha sunakara dhanapAla ne kahA jisa vyakti meM vidyAdi guNa na hoM, vaha manuSyarUpa meM tRNa(ghAsa) ke samAna mAnA jAtA hai| yaha sunakara tRNasamUha ne kahA- merA upayoga karane para gAya dUdha detI hai| grISma Rtu meM calate samaya pA~va jalane se, varSA Rtu meM kIcar3a meM girane va phisalane se rakSA karatA hU~ aura hemaMta Rtu meM ghAsa para calane se A~kha kI jyoti sateja hotI hai| ataH pUrvokta guNahIna manuSya kI samAnatA mujhase kaise ho sakatI hai? sAmAnyopamAnaM mahatAM na rocatearthAt mahAn logoM ko sAmAnya upamA denI acchI nahIM hotii| tataH paNDitena proktam- yeSAM na vidyA0 manuSyarUpeNa bhavanti vRkSAH // tacchrutvA vRkSAH prAhuH chAyAM kurmo vayaM loke, phalapuSpANi dadmahe / pakSiNAM sarvadAdhArA, gRhAdInAM ca hetavaH // punaH paNDita ne kahA jisa vyakti meM vidyAdi guNa na hoM, vaha mAnava rUpa meM vRkSa ke samAna hai, yaha sunakara vRkSa kahane lage- hama loka meM chAyA karate haiM aura phalapuSpAdi dete haiM, pakSiyoM ko sadA Azraya dete haiM tathA manuSya ke lie gRhanirmANa hetu sAdhana siddha hote haiM / paropakAriNAM nirupakAriNAM sAmyaM katham? paropakAriyoM kA nirupakAriyoM ke sAtha samAnatA kaisI? punaH kavIzvareNoktam- yeSAM na vidyA0 manuSyarUpeNa hi dhUlipuJjAH // tacchrutvA 1 (ga) iti vidvadvacaH samAkarNya rennuraah| For Private and Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR 21 February-2017 dhUlipuJjaH prAha - kArayAmi zizUn krIDAM, paGkanAzaM karomi ca / matto'jani rajaHparva, lekhe kSiptaM phlprdm|| punaH kavIzvara ne kahA jisa vyakti meM vidyAdi guNa na hoM, vaha isa loka meM dhUla ke Dhera ke samAna hai| aisA sunakara dhUlasamUha ne kahA ki hama bAlakoM ko krIDA karavAte haiM, kIcar3a kA nAza karate haiM, holI ke parva meM loga dhUli se khelakara matta(masta) hote haiN| hala se khIMcI gaI rekhAvAle kheta meM boye gaye bIja phaladAyI hote haiN| punarapareNa vidureNoktam- yeSAM na vidyA0 'manuSyarUpeNa zUnaH svruupH|| tacchrutvA zvA prAha svAmibhaktaH sucaitanyaH, svalpanidraH sdodymii| alpasaMtoSavAn zUraH, tasmAttattulyatA katham // punaH dUsare paMDita ne kahA jisa vyakti meM vidyAdi guNa na hoM, vaha manuSyarUpa meM zvAna(kutte) ke samAna hai| yaha sunakara zvAna bolA - "svAmi kI AjJA kA pAlana karanA, sadaiva sajaga rahanA, kama nidrA lenA, sadA udyamI rahanA, thor3e meM hI saMtuSTa honA, sAhasa, zUratA Adi guNa hote hue bhI hamArI tulanA manuSya ke sAtha kaise ho sakatI hai ?" tena tato'dhika guNo'ham kathaM samaHataH manuSya se adhika guNa hamAre andara haiM to hama kaise samAna hue? punaH pravINena proktam- yeSAM na vidyA0 manuSyarUpeNa kharAzcaranti // tacchrutvA kharazcAha zItoSNaM naiva jAnAmi, bhAraM sarvaM vahAmi c| tRNabhakSaNasantuSTaH, sadApi projjvalAnanaH // punaH kuzalajJAnI paMDita ne kahA jisa vyakti meM vidyAdi guNa na hoM, vaha manuSyarUpa meM gardabha ke samAna hai, isa prakAra sunakara gardabha ne kahA ki ThaMDI aura garamI ko na jAnate hue arthAt inakI paravAha kiye binA hI sabhI prakAra ke bhAra kA vahana karatA hU~, mAtra ghAsa khAkara hI santuSTa rahatA hU~ evaM sadaiva ujjvala kAntivAn rahatA huuN| ahaM tu bahuguNaH, kathaM tatsadRgahaM syAm? 1 (ka) manuSyarUpA bhssnnsvruupaaH| For Private and Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org SHRUTSAGAR 22 arthAt maiM to bahuguNI hU~ to phira maiM manuSya ke sadRza kaise ho sakatA hU~? punaH kovidena proktam- yeSAM na vidyA0 manuSyarUpeNa bhavanti kAkAH / tacchrutvA I kAkAH prAhuH - Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir priyaM dUragataM gehaM, prAptaM jAnAmi tatkSaNAt / na vizvasAmi kasyApi, kAle cAlayakArakaH // phira se vidvAn paMDita ne kahA jisa vyakti meM vidyAdi guNa na hoM, vaha manuSyarUpa meM kauve ke samAna hai| yaha sunakara kauvoM ne kahA ki- jisakA priyatama ghara se dUra gayA ho vo vApasa kaba AyegA, maiM jAnatA hU~, prAtaHkAla kA bodha jAnakara tatkSaNa ur3a jAtA hU~, kisI para bhI vizvAsa nahIM karatA hU~ / kAlajJAtA hU~, sukAla-duSkAla Adi samaya ke anusAra AvAja karane para usa zakuna ke anusAra zakunajJAtA phalakathana karate haiM / tena kRtajJasya kRtaghnopamAnaM nocitam ataH kRtajJa ke lie kRtaghnavAlI upamA ucita nahIM hai / 'tataH sudhiyA proktam - yeSAM na vidyA0 manuSyarUpeNa bhavanti coSTrAH // tacchrutvA uSTra cAhuH ekasyAM ghaTikAyAM yojanagAmI sadA nRpatimAnyaH / bhArodvahanasamarthaH, kathaM samo nirguNaiH sArdham // February-2017 svAmI kI AjJA se eka hI ghaDI meM eka yojana kI dUrI taya karatA hU~, sadA rAjAoM kA sammAnapAtra rahA hU~, bhAra vahana karane meM sadaiva samartha rahatA hU~, to merI tulanA nirguNoM ke sAtha kaise yogya hai? +-uSTraH prAha vapurviSamasaMsthAnaM, karNajvarakaro ravaH / karabheNAzugatyaivA'cchAditA doSasaMtatiH // 1 (ka) punaraparo nipuNo babhANa / 2 mAtra 'ka' meM yaha pATha hai| I U~Ta bolA ki- merA zarIra Ter3hA-mer3hA hai, merI AvAz2a karkaza hai arthAt karNapriya nahIM hai, apane baccoM ke sAtha zIghragati se calane para bhI logoM ke dvArA doSa kI poTalI se Dha~kA jAtA hU~ / ekenaiva guNena rAjamAnyaH syAM candanavat aise eka hI gatiyukta guNa se maiM candana kI taraha rAjA kA sammAna pAtA hU~ / For Private and Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR February-2017 aparaH prAha- yeSAM na vidyA0 manuSyarUpeNa ca bhsmruupaaH|| tacchrutvA rakSA prAha mUDhakamadhye kSiptA, karomyahaM sakaladhAnyarakSAM draag| mAM vandante manujAH, mukhazuddhakarI sugandhADhyA // taba anya udAharaNa dete hue paMDita ne kahA jisa vyakti meM vidyAdi guNa na hoM, vaha manuSyarUpa meM bhasma ke samAna hai| yaha sunakara bhasma ne kahA ki- koThI meM DAlane se maiM sakala dhAnya kI rakSA karatA hU~, lalATa meM lage bhasma ke kAraNa manuSya zIghratA se mujhe vaMdana karatA hai aura merA upayoga daMtazuddhi hetu karane para mu~ha zuddha va sugaMdhita rahatA hai| tena naitadupamAnaM samIcInamisalie aise guNahIna manuSya ke liye yaha hamArI upamA upayukta nahIM hai| tadA paMDita punarAha yeSAM na vidyA na tapo na dAnaM, jJAnaM na zIlaM na gaNo na dhrmH| te martyaloke bhuvi bhArabhUtA 'te kIdRzAM veti ca vItarAgaH // taba paMDita ne punaH kahA ki jisa vyakti meM vidyAdi guNa na hoM, vaha dharatI para bhArarUpa haiM bAkI ve kisa prakAra ke jIva haiM ? arthAt inakI tulanA kisake sAtha karanI, yaha maiM nahIM jAnatA, bhagavAn hI jaaneN| __ isa kRti ke saMpAdana hetu mUla saMskRta meM mudrita pustaka evaM hastaprata meM upayukta pAThAMtaroM ko bhI yathAyogya samAveza karane kA prayAsa kiyA gayA hai| AzA hai ki pAThakagaNa isase lAbhAnvita hoNge| 1 (gha) jAnAmyahaM naiva ca kIdRzAH syuH|| kyA Apa apane jJAnabhaMDAra ko samaddha karanA cAhate haiM ? pustakeM bheMTa meM dI jAtI haiM AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira, kobA meM Agama, prakIrNaka, aupadezika, AdhyAtmika, pravacana, kathA, stavana-stuti saMgraha Adi vividha prakAra ke sAhitya tathA prAkRta, saMskRta, mArugurjara, gujarAtI, rAjasthAnI, purAnI hindI, aMgrez2I Adi bhASAoM kI bheMTa meM AI bahumUlya pustakoM kI adhika nakaloM kA ativizAla saMgraha hai, jo hama kisI bhI jJAnabhaMDAra ko bheMTa meM dete haiM. yadi Apa apane jJAnabhaMDAra ko samRddha karanA cAhate haiM to yathAzIghra saMparka kareM. |pahale Ane vAle Avedana ko prAthamikatA dI jAegI. For Private and Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina nyAyano vikAsa (gatAMka se Age...) pU. munimahArAja zrI dhuraMdharavijayajI, zirapura 1. zrI haribhadrasUrijI teono sattAkALa vikramanI chaThI sadInI AsapAsano che, je samayamAM bauddhonuM bahu jora hatuM ane rAjAo vidyAmAM rasa letAM hatAM. rAjasabhAmAM moTA moTA zAstrArtho thatAM hatAM. bauddhoe zUnyavAda ane tarkavAdanI atigUDha samasyAo UbhI karI hatI ane teo te samasyAo potAnA anuyAyI sivAya anyane samajAvatAM na hatA. AvA samaye zrI haribhadrasUrijI utpanna thayAM hatAM. teo jAte brAhmaNa hatAM. cauda vidyAnA pAraMgata hatA ane satya samajAyA pachI jaina banyAM hatA. temaNe zAstrArtha karI bauddhone harAvyAM hatAM ane aneka jaina-nyAya granthonI racanA karI hatI. te samayanA bauddhonA jorano ane zrI haribhadrasUrijInI pratibhAno khyAla nIcenA eka prasaMgathI sArI rIte AvI zakaze. zrI haribhadrasUrijInA be bhANeja-ziSya haMsa ane paramahaMsa ghaNAM buddhizALI hatA. nyAyanI parAkASThAe pahoMcavAnI ane bauddhanyAya zikhavAnI temanI khUba icchA hatI. aneka vyavasAya vagerene kAraNe zrI haribhadrasUrijI zikSaNa ApI zakatA na hatA, te banne bauddha-sampradAyamAM zIkhavA mATe gayA. zikSaNa lIdhA bAda bauddhone khabara paDatAM te bannene marAvI nAkhavAno prabaMdha ko. A vAtanI e bannene jANa thaI eTale teo tyAMthI bhAgyA. eka jaNa vacamAM sapaDAI javAthI maraNa pAmyA ane bIjA eka haribhadrasUrijI pAse AvI pahoMcyA ane badhI hakIkata kahI tarata ja svargastha thayA. vhAlA ziSyonA Ama akAla avasAnathI zrIharibhadrasUrijIne krodha thayo. bauddhone zAstrArtha karavA AmaMtraNa mokalAvyu. hAre te baLatI kaDAImAM paDe. bauddho hAryA. AcArya mahArAje 1444 bauddhone mAravAno saMkalpa ko hato. guru mahArAjazrInA upadezathI krodha zAMta thayo ane saMkalpa mATe pazcAttApa karavA lAgyAM. tenuM prAyazcitta lI, ane te prAyazcitta tarIkhe 1444 graMthanI racanA karI. hAla paNa temanA upalabdha graMthomAM viraha zabda Ave che te haMsa ane paramahaMsanA viyogano sUcaka che. temanAviracitanyAyagraMthoAche-1anekAntavAdapraveza,2anekAntajayapatAkA, 3 aSTaka prakaraNo, 4 nyAyapraveza sUtra-(bauddha-nyAyanA graMtha para) vRtti, 5 dharmasaMgrahaNI, 6 lilatavistarA, 7 SaDdarzanasamuccaya, 8 zAstravArtAsamuccaya (vRttiyukta). temanI For Private and Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR 25 February-2017 bhASA ghaNI sacoTa che. haLave haLave paNa je vAta teo batAve te hRdayamA tarata ja UtarI jAya che. dvAdazadarzana TIkAkAra vAcaspati mizranI ane temanI lakhANa zailImAM samAnatA bhAse che. anekAntajayapatAkAmAM syAdvAdanuM aneka yukti-prayuktio pUrvaka sthApana karyu che. dharmasaMgrahaNImAM temaNe AtmA tathA dharmano viSaya sundara rItie batAvyo che, nAstikonA bauddhonA tathA anyonA matono nirAsa ko che. SaDdarzanasamuccaya ekandara mAdhyamika dRSTie lakhyo che ane temAM kevaLa chae darzanonI mAnyatA batAvI che. chatAM paNa temAM jainadarzana pratyenI abhiruci to vyakta karI ja che. lalitavistarAmAM sacoTapaNe jinezvara bhagavAnanI mahattA ane jainadarzananI vizuddhatA batAvI che. temaNe potAnA granthomAM aneka dArzanika grantho tathA granthakArono ullekha karyo che, temAMnAM mukhya A che. avadhUtAcArya, sAMkhya dArzanika Asuri ane IzvarakRSNa, mImAMsaka kumArilabhaTTa, bhASyakAra-pataMjali, pAtaMjala yogAcArya, vaiyAkaraNa pANinI, bhagavadgopendra, vaiyAkaraNa bhartRhari, vyAsarSi, vindhyavAsI, zivadharmottara vagere brAhmaNa dharmio hatAM. kukkAcArya, diGnAgAcArya, dharmapAla, dharmakIrti, dharmottara, bhadantadia, vasubandhu, zAntirakSita ane zubhagupta vagere bauddhadharmio hatAM. ajitayazA, umAsvitijI, jinadAsa mahattara, jinabhadragaNi kSamAzramaNa, devavAcaka, bhadrabAhu, mallavAdIjI, samantabhadra, siddhasenadivAkara, saMghadAsagaNi vagere Arhata dArzaniko hatAM. vAsavadattA ane priyadarzanA tathA upara batAvela granthakAronA keTalAeka granthono paNa ullekha che. temaNe caityavAsa sAme jhubeza uThAvI hatI ane temAM paNa ghaNI sudhAraNA karI hatI. pro. harmana yAkobIe 'samarAiJcakahA'nI prastAvanAmAM zrI haribhadrahasUrijI mATe lakhyu che ke - __ "haribhadre to zvetAmbaronA sAhityane pUrNatAnI Toce pahoMcADyu. jo ke temanA grantho keTalAka prAkRtamAM che, paraMtu ghaNAkharA saMskRtamAM ja che. AmAM jaina sampradAyanA padArtha varNana uparAMta virodhI matavALA brAhmaNo temaja bauddhonA sAmpradAyika dhoraNo bAbata eka TaMko khyAla, keTalIka carcA ane tenAM khaMDano paNa che. A jAtanAM granthomAM haribhadranI diGnAganA nyAyapraveza paranI TIkA, joke te eka prakaraNa nathI paNa, bahu upayogI For Private and Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 26 SHRUTSAGAR February-2017 ane mahattvanI che. jainone pramANanirUpaNano koi grantha pUro pADavAnA hetuthI siddhasena divAkare 'nyAyAvatAra' nAmano grantha racyo hato. pramANanI bAbatamAM jaina siddhAnta sthApanane badale haribhadre diGanAga upara TIkA lakhIne jainone bauddha pramANazAstrIonA granthonuM adhyayana karavAnI preraNA karI. A rIte dekhAvamAM to emaNe e lokonI bhAre mahattA svIkArI, paraMtu potanA 'anekAMtajayapatAkA' granthamA dharmakIrtinA pramANa viSenA keTalAka siddhAntonuM sAraM khaMDana paNa karyu. emanA pachI ghaNAM varSo sudhI jainone bauddhonA pramANanirUpaNamAM rasa rahyo hato ane ene lIdhe ja atyAre ApaNe dharmakIrtina nyAyabindu ane dharmottaranI nyAyabindu-TIkA upalabdha karI zakyA chIe. kAraNa ke A granthonI jUnAmAM jUnI prato ane bIjA grantha uparanI TIkAno amuka bhAga jaina bhaMDAromAMthI ja maLe che." eka sthaLe upAdhyAya zrI yazovijayajI, zrI haribhadrasUrijI mATe jaNAve che keH- "jyAre jainadarzanarUpI AkAzamAM pUrvarUpI tArAone asta thavAno prabhAta kALa hato te samaye paTulocana haribhadrasUrijI utpanna thayAM. temaNe sUkSma dRSTithI te tArAone avalokI tenA pratibimba grahaNa karI ane prakaraNo rUpe tenuM gUMthana karyuH" e rIte zrI haribhadrasUrijI jainadarzanamAM eka samartha naiyAyika thayAM ane jaina nyAya AdityanI ADe AvatAM vAdaLone vikherI nAkhI te sUryanA prakAzane temaNe khUba prasAryo. 2. zrI bappabhaTTisUrijI temano sattAsamaya vikrama saMvata 800 thI 895nI AsapAsano che. temanA samayamAM rAjAo potapotAnA rAjyamAM eka vidvAna paMDitane rAkhatAM ane temAM potAnU bhUSaNa samajatAM. bappabhaTTisUrijI bAlyakALathI ja pratibhAsampanna hatAM. eka divasamAM hajAra zloka kaNThastha karavAnI temanI zakti hatI. Ama rAjA temano parama bhakta hato. dharmarAjAnI sabhAmAM temaNe bauddhavAdI vardhanakuMjarane jItyo hato, tethI 'vAdikuMjarakesarI'nu biruda temaNe meLavyu hatuM. temaNe mathurAnA vAkapati nAmanA zaivayogIne jaina banAvyo hato. teo akhaMDa brahmacArI hatAM, ne te mATe temano rasanendriya upara khUba kAbU hato. temaNe yAvajjIva cha vigaIno tyAga karyo hato. temanuM apara nAma bhadrakIrti hatuM. teo 'brahmacArI gajavara' ane 'rAjapUjita' e be birudothI paNa vibhUSita hatAM. 3. zrI zIlAMkAcAryajI teo vikramanA dazamAM saikAmAM thayAM. teoe agiyAre aMga upara nyAya ane For Private and Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 27 SHRUTSAGAR ___February-2017 Agama vicArothI pUrNa TIkA lakhI che. jemAMnI hAlamAM AcArAMga ane suyagaDAMga paranI vRtti upalabdha che. jIvasamAsa upara temaNe TIkA lakhI che. bhASyakAra zrI jinabhadragaNi kSamAzramaNaviracita zrI vizeSAvazyakabhASya' upara temaNe vRtti lakhI che. A TIkA, temanuM bIjU nAma koTyAcArya hatuM te nAmathI prasiddha che. aMgo upara nyAyazailIthI TIkA lakhanArAomAM zIlAMkAcArya prathama che. 4. zrI siddharSisUrijI siddharSijIno sattAsamaya vi.saM. 962nI AsapAsano che. kAraNa ke temaNe banAvela upamitibhavaprapaMcA nAmanI kathA 962mAM pUrNa thaI che. siddharSinA samayamAM paNa bauddhonu vizeSa jora hatuM. dIkSA lIdhA bAda teo bauddho pAse' abhyAsa karavA gayA hatA. tyAM temane bauddha siddhAnta ruci gayA, paraMtu vacanabaddha thayA hovAthI guru mahArAja pAse AvyAM. vaLI tyAM vacana ApIne AvyAM hovAthI tyAM gayAM, pharI ahIM AvyAM. ema ekavIza vakhata banyu hatuM. chevaTe zrI haribhadrasUrijIkRta 'lalitAvistarA' vAMcI jainadarzanamAM sthira thayA hatA. temaNe zrI haribhadrasUrijInI ane 'lalitavistarA'nI khUba prazaMsA lakhI che. upamiti'nI prazastimAM teo lakhe che ke "je haribhadre potAnI acintya zaktithI mArAmAMthI kuvAsanAmaya jhera dUra karIne, kRpA karI suvAcanArUpe amRta mArA lAbha mATe zodhI kADhyu che te haribhadrasUrine mArA namaskAra ho ! te haribhadrasUrijIne mArA namaskAra ho ke jemaNe mArA mATe lalitavistarA' nAmanI vRtti racI. " teo chae darzananA vidvAna hatA. temaNe svayaM lakhyu che ke kRtiriyaM jinajaiminikaNabhuksaugatAdidarzanavedinaH sakalagranthArthanipuNasya zrIsiddharmahAcAryasyeti / temaNe siddhasenakRta nyAyAvatAra' upara vRtti racI che. 5. zrI pradyamnasUrijI teo vikramanI 11mI sadImAM thayA che. teo eka samarthavAdI hatAM'. allU 1 siddharSi jyAM tarkazAstra bhaNavA gayA hatAM te nagaranuM nAma 'mahAbodha' lakhyaM che. te nagara kyA hatuM teno kaI patto lAgato nathI paNa te sthAna takSazilAnu vizvavidyAlaya athavA nAlaMdA vizvavidyAlaya be mAMthI eka hovU joIe ema lAge che. 2 namo'stu haribhadrAya, tasmai pravarasUraye / madarthaM nirmitA yena, vRttillitvistraa| 3 vAdaM jitvA'llukakSmApasabhAyAM tlpaattke| AttaikapaTTo yastaM zrIpradyumnaM pUrvajaM stuve| - (samarAdityasaMkSepa) For Private and Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR 28 February-2017 rAjAnI rAjasabhAmAM temaNe digambarone parAjaya Apyo hato. tribhuvanagiri' ane sapAdalakSa (mAlavA) AdinA rAjAone jaina banAvyAM hatAM ane 84 vAdo jItIne Anandita karyAM hatAM. 6. tarkapaMcAnana zrI abhayadevasUrijI temano sattAsamaya vikramanI 11 mI zatAbdi che. teo eka samartha TIkAkAra hatAM temaNe zrI siddhasena divAkarajInA sanmatitarka' upara 25 hajAra zloka pramANa vistRta TIkA racI che. temAM dazamI zatAbdi sudhInA cAlu sarvavAdonI sundara rItie goThavaNa karI che. te TIkArnu nAma 'vAdamahArNava' athavA 'tattvabodhavidhAyinI' che. temanI vAda lakhavAnI paddhati ghaNI ja manojJa che. prathama cAlu siddhAntamAM bilakula nahiM mAnanAra pakSa pAse bolAve, pachI kaMika svIkAra karanAra pAse tenuM khaMDana karAve ne teno mata pradarzita karAve, pachI vadhu mAnanAra pAse, pachI ghaNu svIkAra karanAra pAse ne chevaTe sarvamAM dUSaNa batAvavA pUrvaka svAbhimata siddhAntanuM maMDana kare. te vAMcatA jANe ema lAge ke ApaNe sAkSAt eka vAdasabhAmAM ja hoie ane pratyakSa vAda sAMbhaLatAM hoie. darzanazAstromAM mImAMsA darzana samajavaM muzkela hoya che. te mImAMsA darzananA Akara grantha kumArila bhaTTanA zlokavArtika'nu AvAdamahArNava'mAM vizeSa khaMDanamaMDana che. tethI A grantha samajavo ghaNo kaThina gaNAya che. ne te ja kAraNe abhyAsamAM alpa Avyo che. zAntirakSita ke jeo nAlandA vizvavidyAlayanA mukhya AcArya hatAM temanAM banAvela 'tattvasaMgraha uparanI kamalazIlanI banAvela 'paMjikA' nAmanI TIkA, digambarAcArya prabhAcaMdre racela 'prameyakamalamArtaMDa' tathA 'nyAyakumudacaMdrodaya' vagere granthono A TIkAmAM upayoga che. vAdi devasUrijI, malliSeNasUrijI tathA upAdhyAya zrI yazovijayajI vageree sthaLe sthaLe A TIkAno ullekha tathA chUTathI upayoga karyo che. 11 mAM saikA pachI jaina nyAyanA moTA moTA grantho racAyA te sarvamAM A TIkAnI sahAya levAmAM AvI che. A TIkAmAM gUMthAyela viSayo pAchaLanA granthakArone saraLatAthI maLI gayAM che. A TIkAmAM zabdonI bahu ramakajhamaka nathI paNa bhASApravAha eka nirmaLa jharaNanI mAphaka sIdho vahe che. pro. loyamene zrI abhayadevasUrijInA sambandhamA jaNAvyu che ke 'temano uddeza te samayamA pracalita sarva vAdono saMgraha karI anekAntavAdasthApana karavAno hato.' -te A TIkA jovAthI spaSTa samajAya che. zrI abhayadevasUrijI 1 sapAdalakSagopala-tribhuvanagiryAdidezagopAlAn / yuyuzcaturAdhikAzotyA, vAdajayai raJjayAmAsa (pArzvanAthacaritra) For Private and Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 29 SHRUTSAGAR _ February-2017 'nyAyavanasiMha' ane tarkapaMcAnana e birudothI vibhUSita hatAM ane 84 vAdavijetA zrI pradyumnasUrijInA paTTaprabhAvaka hatAM. 7. zrI dhanezvarasUrijI teo muMjarAjAnA samayamAM thayA eTale temano sattAkALa 11 mI vikrama zatAbdino hato. teo tarkapaMcAnana zrI abhayadevasUrijInA paTTaghara hatA. dhArAnagarInA sArvabhauma rAjA muMje teone potAnA guru tarIke svIkAryA hatAM. temaNe rAjAnI sabhAmAM aneka vAdo jItyA hatAM. pravacanasAroddhAra-vRttimAM zrI siddhasena lakhe ke - tadanu dhanezvasUrirjajJe, yaH prApa puMDarIkAkhyaH / nirmathya vAdajaladhiM, jayazriyaM muNjnRppurtH|| 8. vAdivetAla zrI zAntisUrijI 'prabhAvakacaritra'mAM temano svargavAsasamaya vi. 1096 nA jeTha suda 9 ne maMgaLavAra, kRttikA nakSatra, jaNAvela che. temanA pratye pATaNanA bhImarAjAne ane dhArAnagarInA bhojarAjane ghaNuM mAna hatuM. teo bhImarAjAnI sabhAmAM kavIndra' ane 'vAdicakravartI tarIke vikhyAta hatAM ane mahAkavi dhanapAlanI preraNAthI bhojarAjAnI rAjasabhAmAM gayA hatAM. bhojarAjAne potAnI sabhA mATe abhimAna hatuM. teNe zAntisUrijIne zaratapUrvaka kA hatuM ke mArI sabhAnA eka eka vAdinI jItamAM eka eka lakSa dravya ApIza. zAntisUrijIe badhAM darzanonAM corAzI vAdIone tenI sabhAmAM jItI 84 lakSa dravya dharmamArgamAM vaparAvyu hatuM ane bhojarAje temane 'vAdivetAla' evaM biruda Apyu hatuM. temaNe eka dharma nAmanA paMDitane paNa jItyo hato ane draviDa dezanA eka avyaktavAdI abhimatta paMDitane parAjaya ApI garIba pazu tulya karI dIdho hato. teonI pAse batrIza ziSyo pramANazAstrano abhyAsa karatA hatA. ekadA eka kaThina viSaya 16 divasa sudhI ziSyone samajAvatAM chatAM jyAre koI paNa ziSyane te viSaya na samajAyo tyAre temane duHkha thayu. te samaye vAdI devasUrinA guru municaMdrasUri tyAM jaI caDayAM hatAM ane temaNe te sarva viSaya vivecana aprakaTapaNe dhyAna rAkhI kahI Apyu hatuM. te samaye zAntisUrijIe kahuM hatuM ke tame to reNuthI AcchAdita ratna cho. he vatsa ! he saraLamati ! mArI pAse pramANazAstrano abhyAsa kara ane A nazvara dehano ahIM lAbha laI le !' pachIthI TaMkazALanA pAchaLanA bhAgamAM temane rahevAnI sagavaDa karAvI chae darzanano abhyAsa karAvyo hato. For Private and Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR February-2017 temanI nyAya lakhavAnI zakti apUrva hatI. te viSayamAM temanI banAvela uttarAdhyayana bRhadvRtti (pAIyaTIkA) puSTi Ape che.TUMkamAM sacoTapaNe lakhaq e emanI lekhana zailInI viziSTatA che. ATIkAne AdhAre vAdi devasUrijIe siddharAjanI sabhAmAM digambara vAdI kumucandrane parAjaya Apyo hato. 'jIvavicAraprakaraNa' ane 'caityavaMdanamahAbhASya'nA kartA paNa A ja zAntisUrijI haze ke bIjA? te vicAraNIya che. temanA gurunu nAma vijayasiMhasUrijI che. 9. zrI jinezvarasUrijI temano samaya 1082 thI 1095 AjubAjuno che, kAraNa ke teTalA samayamAM banAvela teonA grantho vidyamAna che. te samaye pATaNanA takhta para durlabharAja rAjya karato hato. tenI sabhAmAM teornu sAruM mAna hatuM. teoe zrI haribhadrasUrijInA 'aSTaka prakaraNa' upara vRtti racI che, je aneka nyAyavicArothI pUrNa che. temAM zuddha deva, mUrtipUjA, mukti vagere ghaNA viSayo tarka dRSTithI cA che ane pramANalakSaNa' nAmano nyAyagrantha svopajJavRtti sahita racyo che. 10. zrI sUrAcAryajI temano sattAsamaya 11mI sadIno chevaTa bhAga ane bAramI sadInI zarUAta che. teo zabdazAstra, pramANazAstra tathA sAhityazAstra vageremAM nipuNa hatAM. potAnI zakti mATe temane mAna hatuM. temanI pAse aneka ziSyo abhyAsa karatAM hatA. temano tApa apUrva hato, ziSyanI bhUla thAya ke tarata ja mAra paDato ane ema thatAM hameza oghAmAM rAkhavAnI lAkaDAnI eka dAMDI tUTI jatI hatI. gurumahArAjanA marma vacanathI bhojarAjAnI sabhAmAM gayA hatAM ane sarva paMDito upara vijaya meLavyo hato. prathama to bhojarAjA teonA upara prasanna thayo hato paNa pAchaLathI teonA nagna satya kahevAnA svabhAvathI krodhita thayo hato. bhojarAjA sarvaderzanone ekaThAM karavAno prayatna karato hato. te na thaI zake tema temaNe tene samajAvyu hatuM. bhojavyAkaraNamAM bhUlo batAvI hatI. chevaTe bhoje temane dehakaSTa ApavA vicAra ko hato, paraMtu dhanapAlanI goThavaNathI teo sukhe pATaNa pahoMcI gayA hatAM. 'neminAbheya-dvisaMdhAna mahAkAvya' temanI kAvyakRti che. bhImadevanI sabhAmAM temanuM sAraM mAna hatuM. bhImadevanA mAmA droNAcAryanA teo ziSya hatAM ane saMsArapakSe bhatrIjA hatAM. For Private and Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org SHRUTSAGAR 31 11. navAMgITIkAkAra zrI abhayadevasUrijI saMvata 1088 mAM 16 varSanI vaye temane AcArya pada maLyuM hatuM ane temano svargavAsa saM. 1139nI lagabhaga thayo hato, eTale temanuM AyuSya Azare 67 varSanuM thayuM. jaina Agamo upara zIlAMkAcAryakRta agiyAra aMgamAMthI AdinAM be aMgonI TIkA maLatI hatI. tethI temaNe daivI preraNAthI nava aMga upara TIkA racI hatI. jinezvarasUrijIkRta 'SaTsthAnakabhASya' upara temanI TIkA che, haribhadrasUrIzvarajInA 'paMcAzaka' para temanI TIkA che. aneka granthonuM dohana karI vRtti racavAnI temanI zailI apUrva che. Aje paNa nava aMgaparanI temanI TIkA aneka vicAraNAone vega Ape che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir staMbhanapArzvanAthajInI pratimA temanAM ja AtmabaLe ane puNyaprabhAve prakaTa thayela che. te samaye temanuM banAvela 'jayatihuaNa' stotra Aje paNa prAbhAvika manAya che. temanI vyAkhyAna ane vivecana karavAnI zakti adbhuta hatI. eka samaya 'ambarantara e 'ajitazAntistava'nI gAthAnuM zRMgArika vivecana karatAM temanAM para eka rAjakumArI mohita thai hatI. pachIthI vairAgya ane zAntarasanA upadezathI teoe tene pratibodhita karI hatI. temanI sarva TIkAo 1120 thI 1128 sudhImAM racAyela che. teono svargavAsa kapaDavaMjamAM thayo che. February-2017 12. zrI caMdraprabhasUrijI saM. 1149 mAM teo vidyamAna hatAM. temaNe 'darzanazuddhi' ane 'prameyaratna koSa' e be nyAyagrantho racyAM che. subhASita jJAnagarIbI gurubacana naramabacana niradoSa / etA kabahu na chaMDiyai saradhA zIla saMtoSa // zrI jaina satyaprakAza varSa 7, dIpotsavI aMkamAMthI sAbhAra (kramazaH...) For Private and Personal Use Only ha.pra. 78269 manuSya ko jJAnapipAsA, guru AjJA kA pAlana, namra vacana, doSarahita jIvana, dharma ke prati zraddhA, suMdara cAritrapAlana evaM saMtoSa jaise guNoM ko kabhI nahIM chor3anA caahie|
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samAcArasAra rAmaprakAza jhA aDapodarA grAma meM pratiSThA mahotsava kA bhavya Ayojana ___ rASTrasanta jainAcArya padmasAgarasUrIzvarajI ma. sA. Adi sAdhu sAdhvIjI bhagavantoM kI pAvana nizrA meM himmatanagara ke samIpavartI aDapodarA gA~va meM vAsupUjyasvAmI Adi jinabimboM kI pratiSThAmahotsava ke nimitta dinAMka 25-01-2017 ko gurubhagavantoM kA bhavya nagara praveza huA tathA kumbhasthApanA, pArzvajinapaMcakalyANaka pUjA tathA rAtri meM bhakti bhAvanA kA kAryakrama sampanna huA. dasa dinoM taka calanevAle isa bhavya samAroha meM navagrahapUjana, aSTamaMgalapUjana, naMdyAvartapUjana, vIzasthAnakapUjana, cyavanakalyANaka kI vidhi, devI paTTapUjana, 56 dikkumArI va meru mahotsava, jinAlaya ke zikhara para dhvajA tathA kalaza kI sthApanA, hAlaraDA Adi kA maMcana kiyA gayA. mahotsava ke AThaveM dina jinezvara prabhu kI bhavya rathayAtrA tathA rAtri meM vividha kalyANakoM kI vidhi ke AyojanapUrvaka aMjanavidhAna kiyA gayA. dinAMka-02-022017 mAgha zuklapakSa 6 guruvAra ko zubha muhUrta meM vizAla janamedanI kI upasthiti meM aSTaprakArI pUjA ke sAtha prabhu kI prANapratiSThA kI bhavya vidhi sampanna huI tathA savA lAkha akSata se prabhu kI vadhAmaNA kI gaI. antima dina dinAMka-03-02-2017 ko sattarabhedI pUjA kA Ayojana kiyA gayA. pratidina sAdharmika vAtsalya kA Ayojana kiyA gayA tathA rAtri meM bhaktibhAvanA kI bhavya prastuti kI gaI. mahAvIrAlaya kI tIsavIM sAlagiraha ___ mAgha zuklapakSa 14, di. 09-02-2017 ko zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra meM avasthita zrI mahAvIrAlaya kI tIsavIM sAlagiraha manAI gaI, isa zubha avasara para mandira para dhvajA car3hAI gaI. pa. pU. AcArya zrI amRtasAgarasUrIzvarajI ma. sA. ne mAMgalika kiyA tathA upasthita zraddhAluoM kI sAdharmika bhakti kI gaI. For Private and Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir giranAratIrtha se girirAjatIrtha kI ora prasthAna cha'rIpAlita saMgha ke yAtriyoM ke samakSa pravacana dete hue pa.pU. gurubhagavaMta NOON cha'rIpAlita saMgha meM bhaktisaMdhyA kAryakrama For Private and Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Registered Under RNI Registration No. GUJMUL/2014/66126 SHRUTSAGAR (MONTHLY). Published on 15th of every month and Permitted to Post at Gift City So, and on 20th date of every month under Postal Regd. No. G-GNR-338 issued by SSP GNR valid up to 31/12/2018. SANEINDIA sAramA sametasipara cAtApAnakAlA gayA feametermireerCTO jApanIcara zrIjanalavara pIDavADA dhAtupratimA kA aprakaTa lekha BOOK-POST / PRINTED MATTER prakAzaka zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira, kobA ji. gAMdhInagara 382007 phona naM. (079) 23276204, 205, 252 pheksa (079) 23276249 Website : www.kobatirth.org email : gyanmandir@kobatirth.org Printed and Published by: HIREN KISHORBHAI DOSHI, on behalf of SHRI MAHAVIR JAINARADHANAKENDRA, New Koba, Ta.&Dist. Gandhinagar, Pin-382007, Gujarat. And Printed at : NAVPRABHAT PRINTING PRESS, 9, Punaji Industrial Estate, Dhobighat, Dudheshwar, Ahmedabad-380004 and Published at : SHRI MAHAVIR JAIN ARADHANA KENDRA, New Koba, Ta.&Dist. Gandhinagar, Pin-382007, Gujarat. Editor : HIREN KISHORBHAI DOSHI For Private and Personal Use Only