Book Title: Mokshmargna Pagathiya
Author(s): Shrimad Rajchandra, T U Mehta
Publisher: Umedchand and Kusumbaben Charitable Trust Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004592/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSamArganAM pagathiyAM (zrImad rAjacaMdranA apUrva avasaranuM vivecana) prakAzaka umedacaMdabhAI enDa kasuMbAbena cerITebala TrasTa sidhdhArtha" 3, dAdA rokaDanAtha sosAyaTI, nArAyaNanagara, pAlaDI, amadAvAda-380OO7 2010_04 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSamArganAM pagathiyAM (zrImad rAjacaMdranA apUrva avasaranuM vivecana) : padyakartA : zrImad rAjacaMdra 2010_04 vivecaka caM. u. mahetA prakAzaka umedacaMdabhAI enDa kasuMbAbena cerITebala TrasTa "sidhdhArtha" 3, dAdA rokaDanAtha sosAyaTI, nArAyaNanagara, pAlaDI, amadAvAda-380007 phona : (079) 26608816 mobAIla : 9879026354 1 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka umedacaMdabhAI enDa kasuMbAbena cerITebala TrasTa "sidhdhArtha" 3, dAdA rokaDanAtha sosAyaTI, nArAyaNanagara, pAlaDI, amadAvAda-380007 phona : (079) 26608816 mobAIla : 9879026354 AvRtti : prathama - gurUpUrNimA-1949 bIjI - me-2004 nakala 1000 kiMmata 30-00 mudraka arihaMta prinTarsa ke-6 vibhAga-1, zAyonA siTI, ghATaloDIyA, amadAvAda-380061. mobAIla : 9825023239 prApti sthAna : 1. caM. u. mahetA "sidhdhArtha" 3, dAdA rokaDanAtha sosAyaTI, nArAyaNanagara, pAlaDI, amadAvAda-380007 phona : (079) 26608816 mobAIla: 9879026354 2. mInAkSIbena ke. jaina 10/e, Tolakanagara, mahAlakSmI cAra rastA, pAlaDI, amadAvAda-380007. phona : (079) 26631301 2010_04 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama AvRttinuM prakAzakIya nivedana samatola vivecana sane 1946mAM guMdI gAma (tyAre guMdI Azrama nahoto) pAse Avela araNejamAM - vizva vAtsalya ciMtakavargamAM dharmadaSTie samAjaracanAnA viSaya para munizrI saMtabAlajInAM sattara pravacana sAMbhaLyAM. emAM prathama pravacana hatuM : 'pUrvagrahono parihAra..." - satyanI prAptimAM moTAmAM moTuM AvaraNa ApaNA manamAM paDela pUrvagraha, graMthio che. A graMthi kema chUTe e munizrIe sAdI-saraLa bhASAmAM dAkhalA ApIne samajAvyuM hatuM. tyAra pachI varSo bAda munizrIe siddhinAM sopAna' - nAmanA pustakamAM zrImad racela kAvya "apUrva avasara' upara vivecana karyuM che te vAMcyuM hatuM. - tAjetaramAM mahAvIranagara, AMtararASTrIya kendra ciMcaNImAM rahevAnuM thayuM. tyAM zrI baLavaMtarAya khaMDeriyA pUnAthI thoDA divasa rahevA AvelA. temaNe temanA mAmA zrI yaMbakalAla umedacaMda mahetA (TI. yu. mahetA)e "apUrva avasara' para vivecana karela hAthanuM lakhANa vAMcavA ApyuM. eka ja beThake vAMcI gayo. zrI mahetA vaDI adAlatanA nivRtta mukhya nyAyAdhIza, vidvAna ane vicAraka che. temanuM A vivecana sAdI ane saraLa rasALa zailImAM che. kayAMya vidvattAnI chAMTa sarakhI paDavA dIdhI nathI. kAvyanA marmane emAMnA satyane pragaTa karavAmAM nyAyanI dAMDI samatola rAkhI che ema lAgyuM. vivecana gamyuM. manamAM thayuM ke A lakhANa pustikArUpe pragaTa thaI zake ema che. prabhAvanAmAM rokaDa rakama, mIThAI vagere vaheMcavAno rivAja che. A pustikA paNa ApI zakAya. e jIvana prabhAvaka bane evI che. zrI TI. yu. mahetAe pragaTa karavAnI prasannatAthI saMmati ApI. A saMsthA taraphathI munizrInuM karela vivecana - siddhinAM sopAna betraNa AvRttimAM pragaTa thaI cUkyuM che. temAMthI munizrI temaja vimalAtAInAM lakhANo utAryA che. mumukSu ane jijJAsu vAcakone pustikAnA saraLa vivecanamAMthI maLatuM pAtheya, mokSamArganI sIDInAM pagathiyAM caDavAmAM mArgadarzaka bhomiyo banI raheze evI AzA ane abhyarthanA ! gurupUrNimA, 1949 aMbubhAI zAha sarvodaya Azrama, guMdI 2010_04 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSanI sIDI A padanA racayitA zrImad rAjacaMdra che. jyArathI e pada sAMbhaLyuM che tyArathI e pada pratye koI ajaba AkarSaNa cAlu rahyuM che. gAtI veLAe jarA adritA ane zAMtarasanuM hRdayasaMvedana anekavAra thayuM che. emAM jema jema UMDA UtarAya che, tema suSupta AtmAne DhaMDhoLIne koI navA jagatamAM UMce ne UMce dorI jatuM hoya, evo bhAsa mane ghaNIvAra thayA karyo che. mULe A pada jaina AgamonA suprasiddha cauda jIvasthAnako-mokSasIDInAM kramika pagathiyAMonA khyAla para racAyuM che. emAM je lakSaNo ane dazA batAvAI che, te akSarazaH jaina Agamo parathI levAI che. paNa e vargIkaraNa ane goThavaNa evAM to uttama ane saphaLa thayAM che ke AgrAno tAjamahela jema zilpa duniyAno adbhuta kaLAnamUno che, tema A gItA jevA sarvamAnya graMthanI haroLamAM Ave evo AdhyAtmika jagatanA AlazAna maMdirano suMdara kaLAnamUno che, ema mane lAgyuM che. gItAnI AsapAsa jema AkhuM AdhyAtmika jagata che, tema AnI AsapAsa e AdhyAtmika jagatamAMthI kADhI Apelo kevaLa malIdo che. e pacAvavA mATe amuka bhUmikA joIe, paNa e jene pace eno beDo pAra ! bhAratanA vizvavikhyAta traNa dharmoe - vaidika, jaina, bauddha - AryasaMskRtinA UgamathI mAMDIne Ajaparyata judI rIte sAdhanAtmaka ane dArzanika baMne daSTie mokSamArge javAnAM pagathiyAM potapotAnI kakSA pramANe TUMkANamAM ke vistArathI batAvyAM che. saMtabAla tA. 1pa-8-39. ('siddhinAM sopAnanI prastAvanAmAMthI) 2010_04 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namratAnI parAkASThA anubhavagamya viSayone zabdagamya banAvavA e to zrImad rAjacaMdranI sahaja lIlA hatI. sUkSmAtisUkSma viSayane sulalita, prAsAdika ane chatAMye vaijJAnika surekha bhASAmAM vyakta karavo temane mATe sahaja hatuM. AtmArthInI svarUpa-sAkSAtkAra mATenI tAlAvelI, potAnI maryAdAonuM spaSTa bhAna, prabhukRpAmAM avarNanIya zraddhA ane khamI2vaMtA puruSArtha mATenI tatparatA, enAM kevAM subhaga darzana - 'apUrva avasara'mAM thAya che ! vItarAga dazAnI upalabdhi mATe kAyA vAcA manasA zuddhIkaraNanI je sAdhanA karavI anivArya che teno kevo chaTAdAra nirdeza A kAvyamAM jovA maLe che ! bhagavAna pote paNa je padane vANIno viSaya banAvI zakayA nathI, tene anya koIpaNa kevI rIte varNavI zakaze ema kahetAM kahetAM nijapadanI je madhura lakSaNA zrI rAjacaMdre karelI che te kharekhara nigUDha lAvaNyamayI pratIta thAya che. 'gajA vagaranA hAla manoratha rUpa jo' kahIne namratAnI jema parAkASThA karI che temaja 'prabhu AjJAe thAzuM te ja svarUpa jo !' kahIne prabhu samarpita zaraNAgatinI paNa parAkASThA karI che. 2010_04 5 vimalA ThakAra Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImadbhI vAta jhIlI gAMdhIjIe gAMdhIjIne mAnanArAM sau zrImad rajU kare che te vAta samajavA prayatna kare ane zrImaddanAM cAhako gAMdhIjInI vAta samajI AcaravA lAgI jAya to gujarAta ane bhArata ja nahIM, balake jagata samastane potAnA sarvAgINa jIvanamAM navuM pota dAkhala thaI jAya. Aje A vAtanI khUba ja anivAryapaNe jarUra che. nahIM to AtmasiddhizAstramAM zrImadjI je TIkA kare che te ja dazA zrIma cAhakonI teo have zuSkajJAnI ane bahu bahu to vevalI bhaktivALA thayA che. ema kahI zakAze. eTale ke bhale teo ema mAne ke huM jJAnI chuM', 'kriyApAtra chuM - paraMtu e mAnyatA temanA mATe mAtra mAnyatA ja raheze. amalI nahIM banI zake. zrImadranI satyadharmanA jagapracAranI vAta eka mAtra mahAtmA gAMdhIjIe jhIlI che ane pracArI che. eTale bhagavAna mahAvIra zAsananA jaina dharma sahita zrImadjIne yathArtha samajI AcaraNamAM lAvavA "gAMdhIvicAra' akSarazaH apanAvyA vinA chUTako nathI, evuM samajI lIdhA vagaranA raheze te maMDaLo mAtra zrImanA thayA ane thaze te vADAomAM ja pariNamavAnAM. ciMcaNI : 1-2-82 saMtabAla jhaLahaLato vairAgya mArA jIvanamAM zrImad rAjacaMdranI chApa mukhyapaNe che. temanAM lakhANomAM sata nItarI rahyuM che, evo mane haMmeza bhAsa Avyo che. je vairAgya - "apUrva avasara evo kayAre Avaze?" e kAvyanI kaDIomAM jhaLahaLI rahyo che, te meM temanA be varSanA gADha paricayamAM kSaNe kSaNe temanAmAM joyelo. temanAM lakhANonI eka asAdhAraNatA e che ke pote je anubhavyuM che, te ja lakhyuM che. A uparAMta emanA jIvanamAMnI be moTI vAto te satya ane ahiMsA. pote je sAcuM mAnatA te kahetA ane AcaratA. - gAMdhIjI 2010_04 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI AvRttinuM prakAzakIya nivedana A pustikAnI prathama AvRtti 1949nI sAlamAM bahAra paDI, tyAra bAda tenI mAMga vadhatI rahI, paraMtu navI AvRttine abhAve ghaNA mitroe jherokSa kopIthI calAvI lIdhuM. paraMtu hAlamAM bahenazrI kamubahene tathA zrI mInAkSIbahene A pustikAnI bIjI AvRtti chapAvavAmAM sahakAra ApatAM A AvRtti zakya banI che. bIjI AvRttimAM phakta eTalo ja pheraphAra thayo che ke temAM jainadarzana mujaba cauda guNasthAnakonI samaja ApavAnuM lakhANa umeravAmAM Avela che. hareka AtmA paramAtmasthitine prApta karavA sakSama che, paraMtu te mATe kevA prakAranA prayatnanI jarUra che te samajAvatuM A kAvya zrImadjInI sarvazreSTha kRtiomAMnuM eka che. temAM koI sAMpradAyika saMkucitatA nathI ane tethI jaina temaja jainetara samAjane ekasarakhuM upayogI che. AthI ja pU. gAMdhIjIe A kAvyane Azrama bhajanAvalImAM paNa sthAna Apela che. AthI teno zakya teTalo lAbha levAya te hetuthI A bIjI AvRtti bahAra pADavAmAM Avela che, jeno yaza mukhyatve bahenazrI kamubahena zAha tathA zrI mInAkSIbahenane jAya che. amadAvAda tA. 29-4-2004 caM. u. mahetA 2010_04 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhinA sopAno jainadarzanamAM guNasthAnonI yojanA mAraphata AtmAno krame krame vikAsa kaI rIte thAya che te A kAvyamAM manovaijJAnika paddhatithI suMdara rIte samajAvavAmAM Avela che. AthI A kAvyanuM rahasya samajavA tenI pazcAt bhUmikA tarIke guNasthAnonI racanA zuM che te samajavAnI jarUra che. jainadarzananA pAyAmAM Atmika vikAsa ja rahe che, kAraNa ke dareka prakAranA jIve (AtmAe) chevaTanI mukti meLavavAno prayAsa potAnA ja prayatnathI ane svazaktithI ja karavAno rahe che. "Izvara nAmanI koI bAhyazakti A vizvanuM niyaMtraNa kare che ane dareka jIvAtmAnuM bhaviSya tevI koI bAhyazaktinA hAthamAM ja che" tevA koI siddhAMtano svIkAra jainadarzana karatuM ja nathI. tIrthakara jevI bAhyazakti mArgadarzana jarUra ApI zake paraMtu te mArgadarzana svIkArI Atmonnati mATe prayatna to dareka jIve pote ja karavo paDe che. AthI tevo prayatna karatAM karatAM jIva kevI rIte AgaLa vadhe che ane tevI pragatinA paMthe tene zuM zuM anubhavomAMthI pasAra thavAnI jarUra rahe che te A kAvyamAM svAnubhavanA AdhAre zrImadjIe batAvela che. (1) jIva jyAre tadana prAthamika avasthAmAM hoya che tyAre te saMsAramAM ja racyopacyo ja rahe che, tene AtmA tarapha ke Atmika unnati tarapha koIpaNa ruci thatI ja nathI. kaSAyothI gherAela Avo jIva vikAsanA kramamAM prathama pagathiye ja Ubho hoya che tethI tenA A sthAnane "mithyAtva" guNasthAnaka kahevAya che. (2) paraMtu dareka AtmA (jIva) aMtargata rIte pragatilakSI ja hoya che tethI jIvanano jema jema anubhava tene thato jAya che tema tema te anubhavamAMthI bahAra nIkaLI AgaLa prayANa kare che. A prayANanI yAtrA sukhasaMzodhananI yAtrA che. jyAM sudhI te sukhanI zodha jIvananI bhautika vastuo mAraphata kare che tyAM sudhI to te zodha "mithyAtva"nI ja rahe che. paraMtu eka kSaNa vahelI ke moDI evI Ave che ke tene jJAna thAya che ke bhautika vastuo mAraphata je kSaNika ane asthAyI sukha maLe che te saMtoSakAraka to nathI ja, paraMtu vAsanAonI vRddhi karanAra hoI duHkhamAM pariName che. A kSaNe te sthAyI sukhanI zodhamAM lAge che ane tyAre tene tattvaruci thAya che. jIvananuM rahasya zuM che? ApaNI AsapAsa A je anaMta ghaTamALa cAlI rahI che teno marma zuM che? te ghaTamALamAM mAruM zuM sthAna che, jIvana ahetuka che ke sahetuka che? 2010_04 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahetuka hoya to tenI hastI ja mithyA che ane sahetuka hoya to te hetu zuM che ane tevo koI hetu siddha karavA mATe zuM prayatno karavA joIe tevo vicAra A kSaNe dareka jIvane Ave che ane tevA vicAro Ave te samaye koIka evI kSaNano paNa anubhava thAya che ke jyAre avarNanIya paraMtu alpa evA sukhano AsvAda pAme che. Avo AsvAda be prakAranA jIvane thAya che. eka prakAra evo che ke jIve bhUtakALamAM pragati karI hoya paraMtu mohajanya nabaLAIne kAraNe tenuM patana thayuM hoya. bIjo prakAra prathama guNasthAnakamAMthI pragati karavA icchatA jIvano anubhava Ave che. AthI Avo jIva bIjA naMbaranA guNasthAne pahoMce che. A guNasthAnanuM nAma AthI "sAsvAdana" Apela che. eTale ke evI sthiti ke jemAM TUMka samaya mATe paNa sAcA sukhanuM AsvAdana thayuM hoya. (3) eka vAra eka kSaNa mATe paNa sAcA sukhanuM svAdana jIvane thAya tyAre jIva pragatinI dizA pakaDe che ane tenI manomaMthananI bhUmikA ugra bane che. caitanya dareka AtmAno aMtargata guNa che. jayAM caitanya nathI, tyAM AtmA nathI. AthI A manomaMthananI bhUmikAmAM mithyAtvanI bhUmikAmAMthI chUTavAnA prayatnamAM ja jIva rahe che. A bhUmikAmAM sthaLa ane sUkSma vacce je kaMDha utpanna thAya che tene "mizra" guNasthAnaka kahe che. A trIjuM guNasthAnaka che. (4) vaMdranI A bhUmikA daramyAna jIvane evI samaja utpanna thAya che ke jIvanakalahanuM mULa vAsanAjanyakaSAyo ja che. jyAM sudhI jIva, kAma, krodha, moha, mAna ane mAyAnA kaSAyothI gherAela rahe che tyAM sudhI vividha prakAranI vAsanAonI gulAmI ja karavAnI rahe che, jene pariNAme zAzvata sukhanI zodha jhAMjhavAnAM jaLanI mAphaka mithyAtvanI zodhamAM ja pariName che - mATe vAsanAnI virati (tyAga) thAya to ja zAMtimaya sukhanI prApti thAya. AtmAne jayAre Avo anubhava thAya tyAre te cothA guNasthAnakamAM praveza kare che, paraMtu Avo anubhava thayo hovA chatAM pUrvAbhyAsane kAraNe bhautika pravRttiono vega vizeSa rahe che, jethI jIvana pratyenI samyam daSTi haju dUra rahe che. A kAraNe A cothA guNasthAnakane "avirati sabhya dRSTi"nuM nAma ApyuM che. (5) A rIte pragatine paMthe paDela AtmA jIvananA anubhave ghaDAto jAya che ane tethI tene samajAya che ke kaSAyomAMthI virati pAmavAmAM zAzvata sukhanI zodha thaI zake, AthI yogya prayatnone pariNAme thoDe ghaNe aMze te viratine pAme che. A sthitine "dezavirati" kahe che ane te pAMcamuM guNasthAnaka che. 2010_04 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) vikAsano A krama koIne jhaDapI to koIne dhImo prApta thAya che, paraMtu jIva jyAre A kramamAM hoya che tyAre tenA jIvanamAM saMyamane mukhya sthAna hoya che, AthI tenI jIvanacaryAmAM kaSAyone kAbUmAM rAkhavAno satata prayatna hoya che ane samajapUrvakanI tapazcaryA upara vadhu dhyAna apAya che. Ama chatAM oche ke vadhate aMze pramAdane paNa sthAna hovAthI kaSAyo paNa kvacit jora karI jAya che. AvI sthitine "pramatta saMyama'' eTale pramAdayukta saMyama kahe che. A chaThThuM guNasthAnaka che. (7) je sthitimAM pramAdarahitano saMyama hoya tene "apramatta saMyama" kahe che. A sAtamuM guNasthAnaka che. (8) AtmAnA vikAsanI A sthiti hareka samaye cokkasa prakAranI rahe te azakaya che. AthI pramAdarahitanI zuddha saMyamanI sthiti prApta karatAM pahelAM jIva chaThThA tathA sAtamA sthAnakamAM AMTApherA jarUra kare che. paNa yogya prayatnanA pariNAme ane vividha anubhavone aMte jIvane Atmazuddhino evo anubhava thAya che ke je pUrve kadI thayo na hoya. "apramatta saMyata"nI sthiti jyAre jIvane prApta thAya che tyAre tene samyag darzana, samyag jJAna ane samyag cAritranI prApti thaela hoya che ane manovaijJAnika dRSTie tenA manobaLathI tamAma prakAranAM mohanIya karmothI chuTakAro meLavavAnI bhUmikA taiyAra thAya che. A AThamuM guNasthAnaka che jene "apUrvakaraNa'" kahevAya che. Avo chuTakAro meLavavAnA be mArgo hoya che. eka mArgane "upazama zreNI'' kahevAya che, jyAre bIjA mArgane "kSapaka zreNI'' kahevAya che. (9) A banne zreNIonI carcA karIe te pahelAM eka vAta dhyAnamAM rAkhavAnI khAsa jarUra che ke samyag darzana jJAna ane cAritranI prApti thaela hovA chatAM mohanIya karmonI jaDa sarvAMze nAza pAmatI nathI. dareka prakAranAM karmomAMthI mohanIya karmo ghaNAM ja cIkaTa hoya che ane game tyAre upadrava utpanna karI jIvanI pragatino nAza paNa karI zake che. tevo nAza thAya tyAre jIvanuM patana thaI te bIjA guNasthAne mukAI jAya che. te guNasthAna sAsvAdanuM hoI nirbheLa sukhano svAda je eka vakhata cAkhyo che te prApta karavA te pragati jhaDapathI kare che, paraMtu tevA patananI sthitithI bacavA AThamA guNasthAnethI AgaLa vadhavA mohanIya karmonA zeSa rahela aMzono nAza karavA upazama agara kSapaka zreNIno Azraya laI jIva prayatna kare che 2010_04 10 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAre "anivRtti bAdara" nAmanA navamAM guNasthAnakamAM praveza kare che. (10) navamA guNasthAnamAM pragati karatAM nirmohIpaNAnA je guNono vikAsa thAya che tene "sUkSma saMparAya"nuM dazamuM gaNasthAna kahe che. (11) uparokta navamA ane dazamA guNasthAnomAM thaela pragati upazAMta zreNInI hoya to te "upazAMta mohanIya" nAmanA agyAramA guNasthAnakamAM praveze che. je mohanIya karmo upazAMta zreNIthI nabaLA paDayAM hoya teno saMpUrNa nAza thavo saMbhavita nathI, tethI AvA karmo jora karI patananI dizAmAM AtmAne upara jaNAvyuM te mujaba laI jAya che. (12) paraMtu je AtmA kSapaka zreNI mujaba mohanIya karmono nAza karavA prayatna kare che tenA mohanIya karmono kALAntare saMpUrNa nAza pAme che tyAre te AtmA "kSaNamoha" nAmanA bAramA guNasthAnakamAM Ave che. (13) mohanIya karmono saMpUrNa nAza thAya tyAre darzanAvaraNIya, jJAnAvaraNIya ane aMtarAyavaraNIya tamAma ghAtaka karmono paNa nAza thAya che ane AtmA kaivalyane prApta kare che. paraMtu teno zarIra sAtheno yoga cAlu rahe che tethI te "yogI kevaLI" nAmanA teramA guNasthAnakamAM Ave che. (14) ghAtI karmono nAza thayA bAda jyAre jIve dhAraNa karela zarIra paDe che tyAre bAkInAM aghAtI karmono paNa aMta Ave che ane azarIrI AtmA (jIva) siddha sthitine prApta kare che, je sthitine "ayogI kevaLI" kahe che. A rIte prAthamika mithyAtvanI sthitimAMthI krame krame jIva pragati karI chellI siddha sthitine svaprayatna ane puruSArthathI prApta kare che. A siddhasthitimAM AtmA-paramAtmA svarUpane prApta kare che jene anaMta sukha, anaMta darzana ane anaMta jJAna hoya che paraMtu tenuM kharuM varNana vANIthI thaI zakatuM nathI kAraNa ke te saMpUrNa rIte phakta anubhavagocara ja che. caM. u. mahetA 11 2010_04 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apUrva avasara aneka jAtanI sAMsArika sukha-sagavaDa hovA chatAM jIva zAMti pAmato nathI te uparathI samajAya che ke bAhya sAdhano niraMtara sukha ApI zakatAM nathI. zAzvata sukhanA khojI AtmasAdhakoe tethI nirNaya karyo che ke sAcuM sukha to mANasanA aMtaramAM ja vase che. amuka prakArano AdhyAtmika adhikAra meLavavA jIva sAcuM ane zAzvata sukha meLavI zake che. Avo adhikAra meLavavA jIve kevA prakArano AdhyAtmika vikAsa sAdhavo joIe te vizeno Adarza zrImad 21 gAthAnA "apUrva avasara" nAmanA A kAvyamAM Apyo che. kAvyaracanA vakhate teozrInI uMmara 29 varSanI hatI ane A arthagaMbhIra temaja suvAcya kArya teozrIe eka ja beThake racyuM te teozrInI amogha zaktino khyAla Ape che. jaina dharmamAM jIvana nIcAmAM nIcI bhUmikA mithyAtvathI zarU karI UMcAmAM UMcI bhUmikA siddhapada sudhInI dazAnA jIvanI yogyatA pramANe 14 vibhAga pADelA che. te pratyekane 'guNasthAna' kahevAmAM Ave che. 'guNa' eTale AtmAnI jJAna, darzana, vIrya Adi zaktio ane 'sthAna' eTale te zaktionI taratama bhAvavALI avasthA. AtmA 52 2helAM karmanAM paDaLa jema jema dUra thatAM jAya che tema tema tenA guNano vikAsa thato jAya che. AtmAno mULabhUta svabhAva UrdhvagAmI che paraMtu vikAsanA kramamAM saLaMga UrdhvagAmI gati rahI zakatI nathI. tethI uparokata cauda guNasthAnakonuM vargIkaraNa amuka cokkasa paristhitine anulakSIne ja che tema na samajavuM ! arthAt A vargIkaraNa sAmAnya svarUpe yathArtha che tema samajavuM. A kAvyamAM cothA guNasthAnethI zarU karI caudamA guNasthAne vartatA jIvanI sthitinuM varNana karavAmAM AvyuM che. cothA guNasthAnakane 'avirati samyak dRSTi' kahe che. ahIM AtmA pahelavahelo AdhyAtmika zAMti anubhave che. tene satyadarzana-samyakdarzana prApta thAya che. paraMtu cAritra-zaktine rokanAra saMskArono vega rahe che. virati eTale tyAgavRtti, baMdhanajanya karmomAMthI viramavuM te samyak dRSTino anubhava agara jhAMkhI thayela hovA chatAM karmajanya kriyAmAMthI virati thatI nathI. jAnAmI dharmam na ca me pravRtti, jAnAmI adharmamu na ca me nivRtti' dharma zuM che te huM jANuM chuM chatAM temAM pravRtta thaI zakato nathI ane adharma zuM che te paNa jANuM chuM chatAM temAMthI nivRtta thaI zakato nathI, tevI sthiti hoya che. AvI 2010_04 12 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthitimAMthI AtmA vikAsa pAmato chelle caudamA guNasthAnake pahoMce tyAre mana, vacana ane kAyAnA yogane rUMdhIne sarva karmono kSaya karI muktine pAme che. A caudamA sthAnake "ayogI kevaLI' kahevAya che. ahIM mana, vacana ane kAyAno yoga (joDANa) nathI raheto, ane AtmAno phakta jJAtA draSTAno ja bhAva rahe che. tema ja kevaLa jJAna prApta hoya che tethI te AtmA "ayogI kevaLI kahevAya che. 21 gAthAnA A kAvyanA be bhAga pADayAM che. pUrva bhAga 12 kaDIno ane uttarArdha bhAga nava kaDIno. pahelA bhAgamAM nigraMtha thavAnI bhAvanA, nigraMthanAM lakSaNo, samyagadarzana ane nigraMthanA AtmacaritranuM varNana che ane uttarArdhamAM kSapakazreNI eTale karmanA kSayano upakrama kevaLajJAna ane mokSanuM varNana Apela che. kAvyano prAraMbha cothA guNasthAnake rahela AtmAnI bhAvanAthI thAya che. bhAvanA nigraMtha thavAnI che. nirgatha eTale rAgadveSanI graMthiothI rahita. AtmAne saMsAranA baMdhanamAM jakaDI rAkhatI rAgadveSanI gAMTho jenI kapAI gaI che te nigraMtha che. tevA nigraMtha thavAnI abhilASA vyakta karIne kAvyanI zarUAta thAya che. apUrva avasara evo kyAre Avaze? kayAre thaIzuM bAhyAMtara nigraMtha jo? sarva saMbaMdhanuM baMdhana tIkSNa baMdhana chedIne, vicarazuM kava mahapuruSane paMtha jo? 1 arthAt evo apUrva avasara kayAre Avaze ke, jyAre bAhyathI temaja aMtarathI (bhAvapUrvaka) saMpUrNa prakAre huM rAgadveSa, moha, mAyA vagerenI gAMThonA baMdhanathI mukta thaIza? jyAre saMsAranA tamAma prakAranA saMbaMdhorUpI tIkSNa baMdhanone chedIne vItarAga puruSoe cIMdhelA mArga upara huM vicarIza? ahIM saMbaMdhanA baMdhanane zrImatIkSNa baMdhana kahela che. jIva anAdikALathI saMsAra sevato Avyo che. tethI sAMsArika saMbaMdho tene rUDha banI gayA che, tIvra mohanIya karmanA cikaTa sAMsArika saMbaMdhonAM baMdhanothI AtmA baMdhAyelo che, te baMdhanone zrImad tIkSNa kahyAM kAraNa ke saMsAranAM bIjAM baMdhanothI mukta thavA karatAM A baMdhanothI mukta thavuM vizeSa kaThina che; tethI vizeSa ullekha karIne zrImad kahe che ke bIjAM baMdhanonA pAzathI mukta thavAnI sAthe A mohapAzamAMthI paNa huM kayAre mukta thaIza? samyagadarzana, samyagajJAna ane samyagacAritra te jainadarzanano pAyo che. tene ratnatrayI kahe che. nigraMtha sthitine pAmavA A ratnatrayInI jarUra che tethI 13 2010_04 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI gAthAmAM zrImad samyagadarzana prApta karavA mATenA lakSaNo kahyAM che. AtmA A lakSaNone prApta karIne nigraMtha sthitine pAme che. te lakSaNo kevAM che? sarvabhAvathI audAsInya vRtti karI, mAtra deha te saMyama hetu hoya jo; anya kAraNe anya kazuM kahyuM nahi, dehe paNa kiMcit mUrchA nava joya jo. ra arthAt sarvabhAva eTale ke rAgadveSa, moha vagere kaSAyabhAva. parabhAva pratye udAsInatA dhAraNa karI, deha phakta saMyamanA hetu mATe ja dhAraNa karato houM ke jethI sarvabhAvathI A audAsInyavRtti rAkhavAnuM saraLa bane, phakta A hetune siddha karavA sivAyanA bIjA koIpaNa kAraNasara bIjI koI vastu mane khape nahIM ane mArA A deha pratye mamatvabhAva ke mUcchabhAva na rahe tevI nigraMthadazAne huM prApta kare tevo apUrva avasara kayAre Avaze? saMsAra pratyeno moha ke prIti ochI thavA mAMDe te sthitithI zarU karI mohano saMpUrNa nAza thAya tyAM sudhInI jIvanaavasthAnA mukhya traNa bhAgo che: 1. vairAgya, 2. udAsInatA, 3. vItarAgatA. vairAgyamAM arucinuM tattva che. mohano abhAva thavAthI zarUAta thAya tyAre sAMsArika bhAvo pratye aruci janme che. aruci te rucinuM nakArAtmaka svarUpa che tethI te Adarza paristhitinuM nirmANa nathI karatI. nigraMtha sthiti mATe ruci ke arucino abhAva joIe. ruci hakArAtmaka graMthi che to aruci nakArAtmaka graMthi che. te baMne graMthio toDavA mATe jarUra che udAsInatA ud+AsInatA= udAsInatA. ud eTale UMce ane AsInatA eTale beThaka. rAgadveSa vagere kaSAyothI UMce UThavuM, ruciarucithI para thaI javuM tene udAsInatA kahe che. eTale samyagdarzana ane samyagrajJAnanI jhAMkhI thayA pachI, zubha karmanA udayathI sukhasAdhano prApta thAya to AtmAne tenAthI harSa na thAya, ane azubha karmanA udayathI duHkhadAyakasaMyogo prApta thavAthI zoka na thAya. zubhano udaya temaja azubhano kSaya te baMne pratye AtmAnI udAsInavRtti hoya tyAre jIva (AtmA) udAsInatAnI avasthAmAM praveze che. tyAMthI AgaLa vadhI jyAre rAgadveSano saMpUrNa abhAva thAya ane AtmA jyAre kevaLa jJAtA draSTAnI sthitine prApta kare tyAre te vItarAgatAne prApta kare che. vairAgya (vibhAga) ane vItarAgatAno bheda samajavA jevo che. vairAgyamAM viparIta rAga che, arucino bhAva che, eTale ke temAM rAgano saMpUrNa nAza nathI paNa kaMIka aMze viparIta rAgano 14 2010_04 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva che je Adarza sthiti nathI. tethI jJAnIoe vItarAga zabdanI yojanA karI che. vIta+rAga eTale ke jemAM viparIta rAga nathI paraMtu rAgano tadana abhAva che, rAganA abhAvane kAraNe vaiSano paNa abhAva che kema ke, rAga ane dveSa eka ja sikkAnI be bAjuo che. AthI bIjI gAthAmAM zrImad kahe che ke nigraMtha sthiti prApta karavA mATe tamAma prakAranA bhAvo pratye huM udAsInatA sevI zakuM tevI sthiti huM kayAre meLavIza? tevI sthiti meLavavA mATe zarIrano upayoga to phakta saMyamane poSaka pravRttimAM ja karavo joIe. je daihika pravRttio rAgadveSa, moha vagerenuM poSaNa kare tevI hoya temAM deha udAsIna bane ke jethI nigraMtha sthitine prApta karavAmAM dehano saMpUrNa upayoga thaI zake. "zarIramAdyam khalu dharmasAdhanam te sUtra anusAra zarIra pratye koIpaNa prakArano moha ke mUcchabhAva na rahe tevI apUrva sthiti mane kayAre prApta thaze? upara pramANe nigraMthapaNAnAM lakSaNo AtmAe samyagadarzanathI prApta karyA bAda AtmAne samyajJAnanI prApti thAya che eTale ke dehamAM pudgala' ane caitanya bhinna che tevuM jJAna prApta thAya che. te aMge trIjI gAthAmAM teozrI kahe che: darzanamoha vyatIta thaI Upajyo bodha je, deha bhinna kevaLa caitanyanuM jJAna jo; tethI prakSaNa cAritramoha vilokiye, varte evuM zuddha svarUpanuM dhyAna jo. 3 arthAta : jene samyagdarzana prApta thayuM che, teno darzana moha vyatIta thaI gayo che eTale maTI gayo che. vItarAga sthiti pAmavA mATe jinezvara bhagavAne prarUpela tattva siddhAMtamAM atUTa zraddhA hovI tene samyagadarzane kahe che. A jAtanA darzanamAM AvaraNa karanAra karmane darzana mohanIya karma kahevAya. te darzana mohanIya karma dUra thavAthI deha ane AtmA bhinna che ane AtmA kevaLa caitanyamaya che tevuM jJAna anubhave Ave ane tethI AtmAnA cAritrane AvaraNa karatuM cAritra-moha paNa kSINa thavA lAge ane cAritranI vRddhi thavA pAme tema ja AtmAnA zuddha svarUpanuM mAtra dhyAna rahe tevo apUrva avasara kayAre Avaze? darzana, jJAna ane cAritrya samagra rIte prApta thayethI ja AtmAnA zuddha svarUpanI prApti thAya che. AtmAnA parama vikAsa mATe nava tattvonI jANakArI ane temAM acaLa zraddhA atyaMta jarUrI che. A nava tattva che, jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSa. A nava tattvo uparanI 15. 2010_04 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraddhA eTale samyagdarzana. te zraddhA AvyethI mANasane anubhava thAya che ke zarIra ane AtmA judAM che. ane AtmAnuM svarUpa kevaLa cidAnaMdarUpa ane jJAnamaya che. A jAtanuM jJAna thayA bAda mANasa kriyAzIla bane che ane saMvara tathA nirjarAnA AlaMbanathI karmakSaya karI mokSane pAme che. uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM che H '"nA daMsaNissa nANuM'' darzana vinA jJAna nathI, "nANeNa viNA na huti caraNaguNA '' - jJAna vinA cAritra nathI, "aguNissa natthi mokhkho,' cAritra vinA mukti nathI, "natthi amoksasa nivvANuM" ane mukti vinA nirvANa nathI. A rIte samyagdarzana AtmavikAsano pAyo che. zrImade A aMge kahyuM che keH 'he sarvotkRSTa sukhanA heturUpa samyagdarzana ! tane atyaMta bhaktithI namaskAra ho, anAdi anaMta saMsAramAM anaMta anaMta jIvo tArA Azraya vinA anaMta duHkhane anubhave che. tArA parama anugrahathI svarUpamAM ruci thaye parama vItarAga svabhAva pratye nizcaya Avyo, kRtakRtya thavAno mArga grahaNa thayo. A rIte AtmAne samyagdarzana, samyag jJAna ane samyag cAritra prApta thayA bAda ane AtmAnA zuddha svarUpanuM dhyAna vartavAnuM zarU thayA bAda AtmA krame krame kevI rIte pragati kare che, te have pachInI nava gAthAomAM zrImad darzAve che. AtmAnA zuddha svarUpanuM dhyAna rahevAthI ane te kAyama banavAthI jyAM sudhI za2I2 2he tyAM sudhI AtmasthiratA kevI rIte rahe te darzAvatAM cothI gAthAmAM zrImad kahe che : AtmasthiratA traNa saMkSipta yoganI, mukhyapaNe to varte dehaparyaMta jo, ghora pariSaha ke upasarga bhaye karI, AvI zake nahi te sthiratAno aMta jo. 4 arthAt : traNe yoganA eTale ke mana, vacana ane kAyAnA AtmA sAthenA yoganA saMkSipta eTale maryAdita bhAvarUpa AtmasthiratA dehaparyaMta eTale jIvanaparyaMta rahe ane te eTalI prabaLa rahe ke game tevA ghora pariSaha ke upasarganA bhayathI DagI zake nahIM tevI sthiti mArA jIvananI thAya tevo apUrva avasara kayAre Avaze ? AtmAnI svabhAva dazA eTale sthiratA. AtmA vibhAvamAM jAya eTale karmabaMdhana upArjita kare, dehadhArI AtmA jyAM sudhI saMsAramAM che tyAM sudhI tene 2010_04 16 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vibhAvano eTale ke mana, vacana ane kAyA sAthenA yogano prasaMga rahevAno ja. paraMtu tevA yoganA prasaMgane saMkSipta eTale ke TUMko banAvIne mRtyuparyata vartavAno ahIM bhAva che. sAmAnya mANasane mana, vacana ane kAyAno yoga niraMkuzapaNe vartAto hoya che paraMtu jJAnInuM jIvana vivekapUrNa hovAthI tema hotuM nathI. jJAnI mana, vacana ane kAyA sAtheno yoga maryAdita banAve che ane karmano udaya thAya tyAre tyAre paNa AtmajAgRti kAyama rAkhavAnA prayatna kare che. AthI jJAnIne cittanI sthiratA cAlu rahe che ane te sthiratA ghora upasarga ke pariSahonA bhaye karIne paNa na tUTe tevo teno prayatna rahe che. karma vipAka thAya ane duHkha sahana karavAno samaya Ave tyAre mana, vacana ane kAyAnA pariSahothI calAyamAna thavAne badale jJAnI ema samaje che ke saMcita thayela karmone khapAvavAnI taka maLI che, te jatI na karavI. A rIte AtmasvabhAvamAM sthira rahIne jJAnI nUtana karmonuM to upArjana nathI karatA paraMtu saMcita thayela karmonI paNa nirjarA kare che. ' jyAM sudhI AtmAne kaivalyanI prApti na thAya ane jyAM sudhI saMsAranuM bhramaNa cAlu che tyAM sudhI "AtmasthiratA'nuM sAtatya saMpUrNapaNe jALavI zakAtuM nathI, ane AtmA pragatine paMthe hovA chatAM koIvAra AgaLa vadhe che ane koIvAra pAcho paDe che. A rIte pAMcama, chaThThA ane sAtamA guNasthAnaka vacce AtmA jholAM khAya che. pAMcamuM guNasthAnaka deza virati samyagRSTinuM che jemAM alpAMze virati eTale tyAgavRtti hoya che. chaThTha guNasthAnaka pramatta saMyata kahevAya che, temAM jIva sarvavirati grahaNa karato chatAM apramatta (pramAdarahita)nuM jIvana jIvI zakato nathI. sAtamuM guNasthAnaka "apramatta saMyata' pramAdarahitanA tyAganI bhUmikAnuM che. AtmA jayAre AvI judI judI bhUmikAomAM varte che tyAre ane ahIMthI tahIM jholAM khAya tyAre saMpUrNa AtmasthiratA na pravarte tevI sthiti paNa Ave tyAre nirAza na thatAM kevI caryA rAkhavI te samajAvatAM zrImad pAMcamI gAthAmAM kahe che: saMyamanA hetuthI yoga pravartanA, svarUpa lakSe jina AjJA adhIna jo, te paNa kSaNa kSaNa ghaTatI jAtI sthitimAM, aMte thAye nija svarUpamAM lIna jo. pa arthAta: mANasa AtmasthiratAmAM jyAre satata ane ekadhArA pravAhana rahI zake tyAre mana, vacana ane kAyAnA karmajanya yoganI pravRtti to tene rahevAnI ja, paraMtu te vakhate jinezvara devanI AjJA anusAra eTale ke te AjJAnuM AlaMbana 17 2010_04 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laIne tene nimittarUpa banAvIne saMyamapUrvaka jIvavAnuM bane ane tevI sthiti paNa kSaNe kSaNe ghaTatI jAya eTale ke kALAMtare jinAjJAnA avalaMbananI paNa jarUra na rahe ane AtmA svazaktithI ja nijasvarUpamAM lIna thAya tevo apUrva avasara kayAre Avaze? nijasvarUpamAM lIna thavAnI sthiti to caudamA guNasthAnake Ave che. pragatine paMthe rahela AtmAnuM te lakSya che, paraMtu caDatI-paDatImAM pravartatI paristhitimAM AtmAne yogya AlaMbana na hoya to paDatI tenI thavAno vizeSa saMbhava rahe. AthI teve vakhate jinezvaranI vANInuM AlaMbana hitakArI bane che. paraMtu AtmAe to potAnI svAyatta zaktithI ja caudamAM guNasthAnakanI sthiti prApta karavAnI che, tethI jinezvaranI vANInuM avalaMbana paNa kramika ochuM thatuM javuM joIe ane sAthosAtha Atmika zaktino vikAsa thavo joIe ke jethI nijasvarUpamAM lIna thavAnI taka maLe. AvA kramika vikAsa mATe kevI rIte rahevuM te chaThThI gAthAmAM samajAve che. paMca viSayamAM rAgadveSa virahitatA, paMca pramAde na maLe manano kSobha jo, dravya, kSetra ne kALabhAva pratibaMdhaviNa vicarazuM udayAdhIna paNa vitalobha jo. 6 arthAt, pAMca Indriyo - AMkha, kAna, nAka, jIbha ane tvacA tenA pAMca viSayo - rUpa, rasa, gaMdha ane sparza pratye rAga ke dveSarahitapaNuM hoya, pAMca pramAda jevA ke mada, viSaya, nidrA ane vikathA manane jarA paNa kSobha pahoMcADI zake tema na hoya, dravya, kSetra, kALa ane bhAvanA pratibaMdha vinAnI sthiti hoya, karmano udaya thAya tyAre tene samajIne vivekapaNe mamatva karyA vinA samabhAve vartana hoya ane hareka kArya apekSA (lobhIrahita niSkAma bhAve thatuM hoya tevo apUrva avasara kayAre Avaze? pAMca indriyonA viSaya paratve rAga paNa nahi ane dveSa paNa nahIM tevI vItarAga sthitino ahIM ullekha che. rAgadveSanA pariNAma AvavAthI jIvano bahirAtmabhAva thAya che ane tema thavAthI AtmabhAna bhulAvanAra bIjI vastu che pramAda. pramAdanA pAMca prakAra je upara jaNAvyA mujabanA che, te manamAM kSobha utpanna kare che. tevo kSobha na thAya tevI kALajI rAkhavAnuM ahIM sUcana che. anukULa kSetra na maLe, bAhya padArthanI icchA thAya paraMtu te na maLe, koI vyakti pratye bhAva 18 2010_04 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane koI pratye abhAva, amuka kArya acUka kALe ja thavuM joIe ane tema na thAya, tevA badhA pratibaMdhothI paNa mana kSubdha thAya che je AtmavikAsamAM bAdhArUpa che, tevuM na thAya ane pUrvopArjita karmono udaya thAya tene viveka sahita svIkArI manuSya Asaktirahita vartana kare to AtmAnI pragati uttarottara thatI rahe tevuM sUcana A gAthAmAM che. adhyAtma sAdhanAnA paMthamAM je pAMca pramAdo bAdhaka che temAM kaSAya pramAda upara kAbU meLavavo duSkara jaNAya che, tethI kaSAya pramAdane jItavA zuM karavuM? te have pachInI be gAthAomAM zrImade upadezya che. krodha pratye to varte krodha svabhAvatA, mAna pratye to dInapaNAnuM mAna jo, mAyA pratye mAyA sAkSIbhAvanI, lobha pratye nahi lobha samAna jo. 7 bahu upasargakartA pratye paNa krodha nahi, vaMde cakrI tathApi na maLe mAna jo, deha jAya paNa mAyA thAya naromamAM, lobha nahi cho prabaLa siddhi nidAna jo. 8 arthAtu, krodhanI bhAvanA thAya tyAre tevI bhAvanA pratye krodhI lAgaNI thAya, mAnanA bhAva thAya tyAre dInapaNAnuM eTale namratAnA bhAvanuM mAna thAya, mAyAnA bhAva thAya tyAre AtmA to phakta jJAtA draSTA che tevA vicAra pratye mAyA thAya, lobhanA bhAva thAya tyAre te bhAvono ja lobha karavAnA, lobha na karavAnA, alobha ke nirlobhanA vicAro Ave ane te rIte A cAre kaSAyono upazama thAya tevo apUrva avasara kayAre Avaze? kaSAyonA tevA upazamane pariNAme AtyaMtika du:kha ApanAra pratye paNa krodhanI bhAvanA thAya nahIM. aizvaryavAna cakravartI page paDe to paNa abhimAnanA bhAva Ave nahIM. dehano nAza thAya to paNa rUMvADe paNa mAyAno Azraya levAnI vRtti na thAya, prabaLa siddhi prApta karI hoya to paNa teno upayoga karavAno lobha thAya nahIM tevo apUrva avasara kayAre Avaze? krodha, mAna, mAyA ane lobha - te cAra mukhya kaSAyo che. kaSa eTale saMsAra ane Aya lAbha. je phakta saMsArane ja lAbhakAraka che, AtmAne nahIM te kaSAya. koIpaNa kaSAya e AtmAno sabhAva nahIM paNa vibhAva che. krodha mATe zrImad jaNAve che ke - krodhAdi kaSAyano udaya thAya tyAre tenI sAme thaI tene jaNAvavuM ke te anAdikALathI mane herAna kare che. have huM ema tAruM baLa nahIM cAlavA dauM. huM have tArI sAme yuddha karavA beTho chuM. krodha bahudhA kSaNika hoya che eTale te utpanna 1 ( 2010_04 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thatAMnI sAthe ja tenI sAme krodhabhAvathI jovAthI tenuM upazama thAya che. abhimAnanA bhAvo Ave tyAre dInapaNAnA bhAvo pratyenI mAnadaSTi jAgRta thAya to, abhimAna gaLI jAya. manuSya eka daSTie pAmara che. virAgI satapuruSonI sarakhAmaNImAM ApaNe atyaMta vAmaNA chIe. tenI satata yAda ApaNA abhimAnane gALI de che. mAyA atisUkSma kaSAya che, moha, daMbha ane asatya tenAM anivArya pariNAmo che te aneka prakAranI sAMsArika viTaMbaNAone AmaMtre tenI sUkSmatAne laIne tenA nAzano eka ja upAya che ke mAyAnA bhAvo pratye sAkSIbhAva keLavI tenI taTasthatAthI nyAyika tulanA karavI. tema karavAthI tenI viSamatAo khullI paDI jaze. lobha e sarva anarthanuM mULa che tethI lobha na karavo eTale ke tyAganI vRtti keLavavI tema sUcana thayuM che. dazavaikAlika sUtramAM A cAra kaSAyone jItavA kahyuM che: uvasameNa haNe kohaM - upazamathI krodhane haNo. mANe madvayA jiNe - namratAthI mAnane jIto. mAya gajajaya bhAveNa - saraLatAnA bhAvathI mAyAne jIto. lobha saMtosao jiNe - saMtoSathI lobhane jIto. deha Adi mArAM nathI, huM zuddha caitanya avinAzI AtmA chuM. dehanAzathI mane kazuM nukasAna thavAnuM nathI.' evI jAtanI ciMtavanA ke bhAvanA dvArA muni dharmane arthe dehane paNa jato karI de che ane temAM jarAya rAga karatA nathI. kAraNa ke sUkSma rAga paNa jIvane ADo Ave che. gautamasvAmIno, mahAvIra prabhu uparano sUma rAga temanA kevaLajJAnane pragaTa thavA deto nahoto. upasarga, pariSaha ke rAgAdino parAbhava potAnI labdha siddhiothI paNa karavAno vicAra sAdhake rAkhavo na joIe ane prApta karmodaya kSaya karavAno prasaMga maLyo che to teno sAro upayoga karavo joIe tema samajIne samabhAve vedavo joIe. dravyacAritra ane bhAvacAritra te baMnenuM potapotAnuM mahattva che. dravyacAritra bAhya lakSaNa che ane eka daSTie bhAvacAritranuM anivArya pariNAma che. bhAvacAritra vinA dravyacAritra arthahIna daMbha che, dravyacAritra vinAnuM bhAvacAritra saMbhavI zake, keTalo samaya TakI zake te kahevuM muzkela che. zrImad baMnenI agatya samaje che ane tethI 20 2010_04 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have pachInI navamI gAthAmAM dravyacAritrano nirdeza kare che ane kahe che: nagnabhAva, muMDabhAva saha asnAnatA, adaMta dhAvana Adi parama prasiddha jo, keza, roma, nakha ke aMge zRMgAra nahi, dravya bhAva saMyamamaya nigraMtha siddha jo. 9 arthAta digaMbaratva, kezalocana, snAna karavuM, dAMta sApha na karavA, keza, roma, nakha ke zarIra para zuMgAra na karavo - AvA dravya tathA bhAvarUpa saMyamathI nigraMthapaNuM prApta karavAno apUrva avasara kayAre Avaze? ahIM jaina muninA dravyAcAronuM varNana che, paraMtu gAthAnI chellI lITI dravyAcAranI sAthosAtha bhAvAcAra upara paNa teTaluM ja jora mUke che. vastutaH AtmasthiratAmAM rahevA mathatA sAdhakane deha-bhAna chUTI jAya che ane ahamabhAvano nAza thAya che. dehadaSTi chUTI gayA bAda dehanuM rakSaNa ke tenA zaNagAranI pravRtti ApoApa maTI jAya che. pU. saMtabAlajI jaNAve che tema 'dravya ane bhAva vyavahAra ane nizcaya e eka ja sikkAnI be bAjuo che. eka ja phuvArAnI be dhArAo che." e vAta sAcI che ane samajavA jevI che ke AtmAnI nirmaLatA jema jema vadhatI jAya tema tema dehanA paramANuo badalAtA jAya ane dehanI azuddhi ghaTatI jAya. upara mujabanuM dravya tathA bhAva cAritra dharAvanAra sAdhakanI sthitaprajJA kevI hoya che tenuM varNana have Ave che: zatru mitra pratye varte samaMdarzitA, mAnAmAne varte te ja svabhAva jo, jIvita ke maraNe nahi jUnAdhikatA, bhava mokSe paNa zuddha varte svabhAva jo. 10 arthAt, zatru ane mitra baMne pratye samabhAva hoya, potAne maLatA mAna ke apamAna pratye paNa tevI ja samabhAvanA rahe, jIvana ane maraNa bAbata paNa nyUna ke adhika bhAva na rahetAM samabhAva rahe ane tevo ja samabhAva bhava pratye temaja mokSa pratye paNa rahe tevo apUrva avasara kayAre Avaze? A gAthAnI prathama traNa paMktio to gItAnA sthitaprajJanAM lakSaNonI punarukti che. gItAno sthitaprajJa "vItarAga bhayakrodha che - AvA sthitaprajJa sAdhakane ja zatru, mitra, mAna, apamAna, jIvana, maraNa vagere pratye samabhAva rahe. paraMtu 21 2010_04 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthAnI cothI paMktimAM to zrImad eka DagaluM AgaLa vadhIne kahe che ke zuddha nigraMthapaNAmAM to punarbhava temaja mokSa pratye paNa samabhAva varte. dareka bhAratIya sAdhanA paddhatinuM aMtima lakSa mokSa che. eTale ke dareka prakAranA karmabaMdhananA pariNAmarUpa punarbhavane TALavAnuM dhyeya che. chatAM ahIM zrImad sthitaprajJatAne caramasImAe laI jaIne kahe che ke nigraMtha sAdhakanI dRSTi eTalI badhI AkAMkSArahita banI jAya che ke mokSanA parama zikhare besavAno moha paNa jato rahe che. vastutaH moha mAtra, AkAMkSA mAtra, apekSA mAtra, karmabaMdhananI sarjaka che tethI mAre mokSa prApta karavo che ane te mATe sAdhanA karavI che tevo bhAva sevavo te ja mokSa-graMthinuM sUcaka hoI nigraMthane tevo bhAva rahI zake ja nahIM. "ghAtI karmano nAza karavAmAM ja satata pravRttizIla rahetA munine bhava ke mokSa prati lakSa na rahetAM samabhAva ja rahe che. bhava ke mokSanI prApti ke aprAptimAM sUkSma rAga tathA TreSa rahelA che ane rAgadveSa upara to saMpUrNa vijaya meLavavA muni icche che." A rIte zrImano zuddha nigraMtha, gItAnA sthitaprajJa karatAM paNa eka DagaluM AgaLa bhare che. AvA nigraMthane phakta zuddha AtmabhAva hovAthI dehAdhyAsa ke dehabhAna to rahe ja nahIM te dekhItuM ja che; tethI sAdhanAkALa daramyAna tenuM vartana kevuM rahe te zrImad nIcenI be gAthAomAM darzAveluM che. ekAkI vicarato vaLI smazAnamAM, vaLI parvatamAM vAgha siMha saMyoga jo, aDola Asana ne manamAM nahi kSobhatA, parama mitrano jANe pAmyA yoga jo. 11 ghora tapazcaryAmAM (paNa) manane tApa nahi, sarasa ane nahi manane prasannabhAva jo, rajakaNa ke riddhi vaimAnika devanI, sarve mAnyAM pugala eka svabhAva jo. 12 arthAta, AvI nigraMtha sAdhakanI dazAmAM smazAnamAM ke parvatamAM ekalA vicaratI vakhate hiMsaka prANIo ke vyatarAdino saMyoga thAya tyAre paNa Asanastha samAdhimAM DolAyamAna na thavAya temaja manamAM paNa koIpaNa prakArano kSobha utpanna na thAya ane jANe ke koI parama mitrano yoga thayo hoya tevo prasanna bhAva rahe tevo apUrva avasara kyAre Avaze? sakhata tapazcaryA karavA chatAM mananA bhAva prasanna rahe, svAdiSTa anna 22 2010_04 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLe to te khAvAnuM pralobhana na thAya ane sAmAnya rajakaNathI mAMDIne vaimAnikadevanI samRddhi ne sarva padArtha phakta pudgalanA ja paryAyo che, tethI vizeSa kazuM ja nathI tevuM satata jJAna rahe tevo apUrva avasara kayAre Avaze? baMne gAthAomAM sAdhanAmAM mana ane zarIranI sthiratA kevI rIte TakI rahe tenuM varNana che. nigraMthi sAdhakane sAMsArika ghaTamALa ane vamaLonI vacce rahevAnuM phAve nahIM; jema jema tenI AMtarika AtmadazA ucca banatI jAya tema tema tene pratibaMdha kare tevA saMsargathI dUra rahevAnI vRtti vadhatI jAya, ane tethI smazAna ke parvatanI guphA jevA ekAMta sthaLanI zodhamAM rahe ane tevA sthaLe sAdhanAno krama AgaLa vadhAre, paraMtu tema karatAM jaMgalanA hiMsaka pazuono agara smazAnamAM bhaTakatA vyaMtarAdi jIvono paNa bheTo thAya che. sAdhanAmAM sthira rahevA mAMgatA munine ghora tapazcaryA karatI vakhate aneka jAtanAM tapa, bhUkha, tRSA vagere paNa sahana karavAnA prasaMgo Ave tevA tamAma samaye na to tenuM Asanastha zarIra DolAyamAna thAya ke na tenuM mana DolAyamAna thAya. jene dehabhAna lupta thayuM che ane je satata AtmabhAnamAM ja jAgRta che tene deha paranA jokhamanI zI paDI che? deha jAya to tene gumAvavAnuM paNa zuM che? je tenuM hatuM ja nahIMte gumAvavAno prazna paNa kayAM che? AvA munine vaimAnika devane hoya che tevI samRddhi paNa zuM asara karI zake? te jANe che ke eka nAnA rajakaNathI mAMDIne kalpanAtIta bhautika samRddhi phakta pudgalonI ja banAvaTa che. paraMtu Atmastha nigraMthine badhA pudgalo sAtheno saMbaMdha mAtra chUTI gayo che. caitanyamaya teno AtmA saccidAnaMda svarUpamAM ja lIna hoI paudgalika bhayo ke pralobhano tenI sthiratAmAM koI paNa prakAranI bAdhA pahoMcADI zakatAM nathI. uttarAdhyayana prabodhe che ke : himaNAM jAyaruvaM ca, maNasA vi na patnae, samaleTahu kaMcaNe bhikhu, virae kAyavikakae. "kraya-vikrayathI virakta ane mATI tathA suvarNane samAna samajavAvALA sAdhu, kraya-vikrayanI icchA paNa karatA nathI." ahIM kAvyanA pUrvArdhanI 12 gAthAo pUrI thAya che ane 13mI gAthAthI kAvyanA uttarArthanI zarUAta thAya che. 13mI gAthAmAM apUrvakaraNa nAmanA AThamA guNasthAnakano ullekha Ave che. tethI spaSTa che ke 12 gAthAo sudhI sAdhakanuM je varNana Ave che te sAtamA guNasthAnaka sudhInI sthitinuM che. "nijasvarUpamAM lIna" thavAnuM dhyeya je pAMcamI gAthAmAM batAvyuM che te siddha karavA "mana, vacana ane 23 2010_04 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyAnA yogamAM AtmasthiratA, rAgadveSarahitapaNuM pramAdarahitapaNuM, kaSAyajaya, sarvamAM samabhAva, A Adi guNo IcchayA che. uttarArdhanA traNa vibhAga pADI zakAya : (1) kSapaka zreNI (2) kevaLajJAna (3) mokSa. kSapaka zreNImAM karmono kSaya thAya che tethI te pharI kadI udayamAM AvI zakatI nathI. AtmA zreNI caDavA lAge eTale ke nisvarUpamAM sthira thAya tyArathI zarU thayela vikAsa kevaLa jJAnanI prAptie aTake che. 13mI gAthAmAM kSapaka zreNInI icchA karatAM zrImad kahe che : ema parAjaya karIne cAritra mohano, AvuM tyAM jyAM karaNa apUrva bhAva jo, zreNI kSapakataNI karIne ArUDhatA, ananya ciMtana atizaya zuddhasvabhAva jo. 13 arthAt, upara pramANe cAritra moha karmane jItIne apUrvakaraNa nAmanA AThamA guNasthAne AvuM ane tyAMthI kSapakazreNInA mArge ArUDha thaIne ananya ciMtana dvArA mArA Atmika atizaya zuddha svabhAvane prApta karuM tevo apUrva avasara kayAre Avaze? AThamA guNasthAnakane "apUrvakaraNa' kahe che. eTale pUrve kadI na thayela hoya tevI AtmAnI avasthA, Atmazuddhino anubhava, AtmAnA vikAsakramamAM mohanIya karmano nAza agatyanI bhUmikA bhajave che. mohanIya karmano saMpUrNa nAza na hoya tevo sAdhaka upazama zreNImAM gaNAya che. te mohanIya karmane upazamAvato AgaLa vadhe che paraMtu mohanIya karmanI hastI tenA patananuM kAraNa bane che ane aMtima kakSA eTale ke kaivalyanI prAptimAM tene DhIla thAya che. paraMtu mohanIya karmano saMpUrNa nAza thayo che tevo kSapaka zreNIno sAdhaka potAnA ananya ciMtana dvArA tathA ekAgra cittanI vicAradhArAnI rUpe kevaLajJAnane prApta kare che. 8thI 12 guNasthAnoe kajIva bahu alpa samaya rahe che. ATha pachInA pratyeka guNasthAne jIva ciMtana dvArA ja caDe che. sAdhaka jema jema potAnA svarUpamAM lIna thato jAya tema tema guNasthAna caDato jAya che. A rIte sAdhaka mohanIya karmano saMpUrNa nAza siddha karavA samartha bane che tyAre 12mAM guNasthAne pahoMce che. bAramA guNasthAnane "kSINamoha' kahevAya che. tyAranI AtmadazAnuM varNana 14mI gAthAmAM nIce mujaba Ave che. 24 2010_04 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moha svayaMbhUramaNa samudra tarI karI, sthiti tyAM jyAM kSINa moha guNasthAna jo, aMta samaya tyAM pUrNa svarUpa vItarAga thaI, pragaTAvuM nija kevaLajJAna nidhAna jo. 14 arthAt, moharUpI svayaMbhU ramaNa nAmano samudra tarI jaI kSINamoha nAmanA bAramA guNasthAne pahoMcavuM ane te bhUmikAnA aMta samaye saMpUrNapaNe vItarAga banI AtmAno kevaLajJAnarUpI bhaMDAra prApta karuM tevo apUrva avasara kayAre Avaze ? svayaMbhUramaNa samudranI kalpanA evI che ke jaMbudvIpanI AsapAsa asaMkhyAt dvIpo tathA samudronI paraMparA che. temAM sauthI chello svayaMbhU ramaNa samudra che. tenA vistAra asaMkhyAta yojanono che. tevA vizALa samudrane taravA mATe je bhagIratha prayatnanI jarUra paDe tevA bhagIratha prayatnanI jarUra mohanIya karmanA samudrane pAra karavA mATe paDe, paraMtu pU. kAnajIsvAmI kahe che tema "jema moha mahAsamudra jevo che tema mArAmAM (mArA AtmAmAM) tenAthI paNa anaMta gaNI behada zakti che tethI huM AtmAmAM behada sthiratAne vadhAruM ke jethI moha sarvathA TaLI jAya ane huM jevo zuddha pavitra jJAnadAna chuM tevo thaI rahuM, svarUpamAM ati sAvadhAnI rAkhuM ke jethI cAritra mohano svayaMmeva sarvathA kSaya thaI jAya.' kSINamoha nAmanA guNasthAnanA aMta bhAge sAdhaka pahoMcI jAya tyAre saMpUrNapaNe vItarAgI banI AtmA kevaLajJAna ane kevaLa darzanarUpa amUlya bhaMDAra prApta kare che. kevaLajJAnanI samaja ApatAM zrImade kahyuM che : "jJAnanuM atyaMta zuddha thavuM tene kevaLajJAna, jJAnI puruSoe kahyuM che ane te jJAnamAM mukhya to Atmasthiti, AtmasamAdhi kahyAM che.' "AtmA jyAre atyaMta zuddha jJAna sthiti bhaje tenuM nAma kevaLa jJAna mukhyapaNe che. sarva prakAranA rAgadveSano abhAva atyaMta zuddha jJAnanI sthiti vakhate pragaTavA yogya che. te sthitimAM je kAMI jANI zakAya te kevaLa jJAna che. 71 "AtmAne vizethI sarva prakArano anya adhyAsa TaLI sphaTikanI peThe AtmA atyaMta zuddhatA bhaje te kevaLajJAna che." AvuM kevaLajJAna prApta karavA mATe AtmAnuM caitanyamaya svarUpa pragaTAvavAnI jarUra rahe che. te caitanyamaya svarUpanI jyoti tyAre ja pragaTe jyAre tene AvaraNa karI rahela karmonI sarvAMze nirjarA thAya. ATha prakAranAM mukhya karmo che, jenA AvaraNane dUra karavAnA AtmAnA 2010_04 25 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayatno hovA joIe. te ATha mukhya karmo che : jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya, aMtarAya, AyuSya, nAma gotra ane vedanIya. emAMnA prathama cAra ghAtI karma kahevAya che. kema ke temanI hastI AtmAnI caitanyamaya sthitine bAdhaka che. A cAra ghAtI karmono kSaya thaye sAdhaka 13mAM guNasthAne pahoMce che. te guNasthAnane saMyogI kevaLI'nA nAmathI oLakhAya che. A guNasthAne pahoMcela sAdhakanI sthitinuM varNana 15mI gAthAmAM nIce mujaba zrImade kahyuM che : cAra karma ghanaghAtI te vyavaccheda jyAM, bhAvanA bIjataNo AtyaMtika nAza jo, sarva bhAvajJAtA draSTA saha zuddhatA, kRtakRtya prabhu vIrya anaMta prakAza jo. 15 arthAtu, cAra ghanaghAtI karmono kSaya thayo hoya ane tethI karIne bhavanA bIjano paNa sarvAza nAza thayo hoya ane pariNAme AtmA parama vizuddha banatAM phakta jJAtA draSTAbhAve badhe pravarte tathA anaMta vIrya pragaTavAthI prabhu svarUpa banI dhanyatA anubhave tevo apUrva avasara kayAre Avaze? cAra ghanaghAtI karmo kayAM kayAM che tenuM varNana upara AvI gayuM. AtmanA jJAna tathA darzanane Avare te jJAnAvaraNIya ane darzAnAvaraNIya karma kahevAya. aMtarAya karma AtmAnuM AvaraNa nathI, paraMtu AtmAnA vIryabaLane roke che, aMtarAyarUpa bane che. mohanIya karma AtmAnA guNane mUcchita kare che, vikaLa kare che. cAre ghAtI karmamAM mohanIya karma ghaNuM ja cIkaTa ane baLavAna che. AvAM badhAM ja ghAtI karmono vyavaccheda eTale nAza thAya tyAre bhavanA bIjano paNa nAza thAya, kAraNa ke te karmo ja bhavapherAnA kAraNarUpa che. A rIte ghAtI karmo tathA bhavabIjano nAza thayA bAda je bAkI rahe che te zuddha caitanyamaya AtmajJAna che. sarvabhAvono phakta jJAtA ane draSTA ja banI rahe che. A sthiti e kevaLajJAna prApta thayuM hovA chatAM kevaLIne mana, vacana ane kAyAno yoga sUkSma rIte cAlu rahe che. kema ke te haju zarIradhArI che. zarIradhArI hovAthI tene saMyogI kevaLI kahe che. saMyogI kevaLI hovAthI tene bAkInAM aghAtI karmo khapAvavAnAM rahe che. te vakhatanI sthitinuM varNana 16mI gAthAmAM nIce mujaba che : vedanIya yAdI cAra karma varte jahAM, baLI siMdarIvat AkRti mAtra jo te dehAyuSa AdhIna jenI sthiti che, AyuSyapUrNa maTIe daihika pAtra jo. 16 arthAt, cAra ghanaghAtI karmo -vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra baLela 26 2010_04 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sIMdarInI peThe mAtra AkArarUpe ja rahe ane te paNa dehanuM AyuSya rahe tyAM sudhI ja rahe. te AyuSya pUruM thaye dehane pharIthI dhAraNa karavAno rahe nahIM, evo apUrva avasara kayAre Avaze? kevaLajJAnanI prApti pachI saMyogI kevaLIne phakta ghAtI karmono bhogavaTo karavAno ja bAkI rahe che. aghAtI karmonI sthiti dehanI sthiti sudhI ja Take che. ghAtI karmono nAza thavAthI karmonA rajakaNo kevaLIne ja coMTI zakatA nathI. eka samaye karma baMdhAya to paNa bIje samaye vedAya ane trIje samaye tenI nirjarA thaI jAya, AthI aghAtI karmonI sthiti kevaLIne dehAyuSa AdhIna che. saMyogI kevaLIno deha paDe eTale tenA AtmAno pudgalo sAtheno saMbaMdha kAyamamATeno tUTI jAya che ane te AtmAnibaMdhasiddha avasthAmAM 14mA guNasthAnake Ave che. te paristhitinuM varNana zrImade nIce mujaba 17mI gAthAmAM karyuM che. mana, vacana, kAyA ne karmanI vargaNA, chUTe jahAM sakaLa pudgala saMbaMdha jo, evuM ayogI guNasthAnaka tyAM vartatuM, mahAbhAgya sukhadAyaka pUrNa abaMdha jo. 17 arthAt, deha chUTatAM mana, vacana, kAyA ane karmanI vargaNA chUTe ane tethI karIne pudgalo sAtheno samagra saMbaMdha chUTe, ane AtmAne ayogI guNasthAnaka prApta thAya tevuM sukhadAyaka ane baMdhanarahita mahAbhAgya maLe, tevo apUrva avasara kayAre Avaze? AtmAe pugalo sAthenA tamAma saMbaMdho choDI dIdhA ane nirlepasthiti prApta karI. prathama vakhata tene saMpUrNa rIte abaMdha sthiti maLI, A rIte zuddha thayela AtmAnI vartanA kevI hoya te 18mI gAthAmAM samajAvatAM zrImad kahe che : eka paramANu mAtranI maLe na sparzatA, pUrNa kalaMka rahita aDola svarUpa jo, zuddha niraMjana caitanyamUrti ananyamaya, agurulaghu amUrta sahaja pada rUpa jo. 18 arthAtuM, AtmAne karmanA eka paNa paramANuno sparza nathI ane jene saMpUrNa karma kalaMkarahita nizcala svarUpanI prApti thaI che tevuM zuddha, niraMjana caitanyamUrti ane agurulaghu, amUrta temaja potAnA sahaja svAbhAvika rUpamAM sthira hoya tevuM pada prApta karavAno apUrva avasara kayAre Avaze? 2010_04 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramANunA sparzarahita nizcala AtmAnA guNo kevA hoya che ? te zuddha ane karmamalanA aMjanarahita che. A AtmA jJAnamaya hovAthI caitanyamUrti che kema ke jJAna caitanya svarUpa che. te siddha svarUpa hovAne kAraNe ananyamaya ajoDa che. te agurulaghu eTale nathI bhAre ke nathI haLavo kAraNa ke karmabaMdhana nathI. bhAre haLavAno vyavahAra caitanyano nathI, pudgalano che. te arUpI che ane svAbhAvika AnaMda svarUpa che. tyArabAda A siddha AtmA kevI sthitimAM virAje che? tenuM varNana karatAM kahe che : pUrva prayogAdi kAraNanA yogathI Urdhvadhvagamana siddhAcala prApta susthita jo, sAdi anaMta anaMta samAdhi sukhamAM, anaMtadarzana, jJAna, anaMta sahita jo. 19 arthAt, karmakSaya karavA atyAra sudhI karelI sAdhanAnA pUrve karela prayoganA kAraNe AtmA karmathI mukta thatAM tene svAbhAvika UrdhvagatithI siddhakSetramAM pahoMcI tyAM aMta vinAnA samAdhisukhamAM anaMtajJAna ane anaMtadarzana sAthe sthira thAya tevo apUrva avasara kayAre Avaze? jIva ane ajIva baMne svabhAve gatizIla che. je jIva eTale AtmA svabhAvathI Urdhvagati kare che ane ajIva eTale pudgala adhogati kare che. pudgala-janya karmamalanA dabANavALo azuddha AtmA game te dizAmAM gati kare che. AtmAnA zuddhIkaraNanA je prayogo sAdhanAkALamAM thAya che te prayogono hetu AtmAnI tenI sahaja Urdhvagati karAvavAno ja hoya che. tethI te prayogone pariNAme zuddha thayela AtmA jevo baMdhanathI mukta thAya tevo Urdhvagati kare che. jevI rIte mATIthI levAyela sUMbaDI mATIno lepa hoya tyAM sudhI pANInI aMdara rahe paraMtu lepa chUTo thatAM ja nirlepa sthitimAM Urdhvagati karI pANInI sapATI upara tare, te rIte zuddha ane nirlepa AtmA baMdhanathI mukta thaIne Urdhvagati kare ane siddhAcalamAM sthira thAya, tyAM AgaLa anaMta "AnaMda samAdhinAsukhamAM eTale Atma pariNAmanI sthiratAmAM anaMtajJAna ane anaMtadarzana sahita rahe. A sukhanI zarUAta che. kAraNa ke ayogI-kaivalyanI prApti pachI zarU thayuM che. tethI tene "sAdI' kahyuM paraMtu teno aMta nathI, tethI anaMta kahyuM. jJAna ane darzananA anaMta guNo kevaLajJAnamAM samAI jAya che. tethI A samAdhisukha anaMta jJAna ane anaMtadarzana sahitanuM che. 28 2010_04 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMtu A anaMtajJAna darzana ane sukhanuM varNana vANInA maryAdita sAdhanathI kevI rIte thaI zake? teno kharo AsvAda to anubhavathI ja thAya, te aMge 20mI gAthAmAM kahe che : je pada zrI sarvaze dIThuM jJAnamAM, kahI zakyA nahIM paNa te zrIbhagavAna jo, teha svarUpane anyavANI te zuM kahe? anubhavagocara mAtra rahyuM te jJAna jo. 20 arthAt, je siddhapadane sarvajJa bhagavAne potAnA ja svAnubhavamAM dIThuM che paraMtu bhagavAna pote paNa jenuM varNana vANI dvArA karI zakayA nahIM te svarUpane bIjA loko to kevI rIte varNavI zake? te to phakta anubhavagocara jJAna che ane anubhave je samajAya tevI sthiti prApta karavAno apUrva avasara kayAre Avaze? AtmasvarUpa mAtra anubhavagocara che. te amaryAda vastune maryAdAvALI vANIthI kema mApI zakAya? te to phakta anubhavathI ja mApI zakAya. sAkaranA svAdanuM varNana game teTaluM viSada hoya to paNa teno khyAla AvI zake nahIM. paraMtu moDhAmAM mUkI te svAdano anubhava thavAthI kSaNamAtramAM te zuM che te jANI zakAya. khuda bhagavAnane potAne paNa vANInuM mAdhyama TUMkuM paDyuM. AcArAMga sUtramAM jaNAvyuM che tema muktinA sukhamAM rahenArA jIvonI je avasthA varte che te jaNAvavA koI zabda samartha thatA nathI. koIpaNa kalpanA doDI zakatI nathI. ane koInI mati pahoMcI zakatI nathI. tyAM sakaLa karmarahita ekalo jIva saMpUrNa jJAnamaya birAje che. chellI 21mI gAthAmAM kAvyaracanAno uddeza ane potAnI vinamratA zrImad nIce pramANe rajU kare che. eha paramapadaprAptinuM karyuM dhyAna jo, gajA vagara ne hAla manoratha rUpa jo, to paNa nizcaya rAjacaMdra manane rahyo, prabhuAjJAe thAzuM te ja svarUpa jo. 21 29 2010_04 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthAt, AvI paramapadanI prAptinI meM abhilASAo sevI che. jo ke hAla to te mArA gajA vinAnI ane manoratharUpI vAta che, tema chatAM paNa mane manamAM khAtrI che ke IzvarakRpAthI te svarUpane huM pAmIza. A rIte jaina dharmanA mahAna bhASyakAra, amogha jJAna, zakti dharAvanAra, gujarAtI bhASAnA mahAna bhaktakavi zrImad rAjacaMdra vinItabhAve potAnI jAtane gajA vagaranI gaNe che. paraMtu kaivalyanA paramapadanI prAptino temano nirdhAra paNa jAhera kare che. A kAvya zrImadranI AMtarika sthitine vyakta kare che, chatAM koIpaNa adhikArI sAdhakane AsvAdya banI zake tema che. temAM je vikAsakramanirUpita thayela che te jainadarzana mujabano hovA chatAM koIpaNa muktigAmI jIvane mArgadarzanarUpa thaI paDe tema che. zrImade A kAvyamAM svIkArela Adarza zrI tIrthaMkara prabhuno ja Adarza che. temAM che bAhya temaja AMtaragraMthi chUTavAthI AvatI AtmAnI nigraMtha dazA.te dazAmAM AtmAne pravartatI udAsInatA, mana, vacana ane kAyAnA yoganI avicaLa AtmasthiratA ane chevaTe karmakSayathI utpanna thatI nibaMdha AtmAnI sahaja svataMtratA. Atmika vikAsanI zrImanI A abhilASA dareka mumukSu jIvane uttarottara ucca guNasthAne laI jAo tevI prArthanA. zAMti zAMti...zAMti..... 3) 2010_04 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jInavara kahe che jJAna tena jInavara kahe che jJAna tene sarva bhavyo sAMbhaLo jo hoya pUrva bhaNela nava paNa, jIvane jANyo nahIM. to sarva te ajJAna bhAkhyuM, sAkSI che Agama ahIM e pUrva sarva kahyA vizeSe, jIva karavA nirmaLo, jInava2 kahe che jJAna tene sarva bhavyo sAMbhaLo (1) nahi graMthamAMhI jJAna bhAkhyuM, jJAna nahi kavi cAturI, nahi maMtra-taMtre jJAna bhASyo, jJAna nahi bhASA TharI nahi anya sthAne jJAna bhAkhyuM, jJAna jJAnI mAM kaLo jInava2 kahe che zAna tene sarva bhavyo sAMbhaLo (2) A jIva ne A deha evo, bheda jo bhAsyo nahIM pacakhANa kIdhAM tyAM sudhI, mokSArtha te bhAkhyAM nahIM e pAMcame aMge kahyo, upadeza kevaLa nirmaLo, jInavara kahe che jJAna tene sarva bhavyo sAMbhaLo (3) kevaLa nahIM brahmacaryathI kevagaLa nahIM saMyama thakI, paNa jJAna kevaLathI kaLo jInavara kahe che jJAna tene sarva bhavyo sAMbhaLo (4) zAstro vizeSa sahita paNa jo, jANiyuM nija rUpane kI tehavo Azraya karajo, bhAvathI sAcA mane to jJAna tene bhAkhIyuM, jo sammati Adi sthaLo jInavara kahe che jJAna tene sarva bhavyo sAMbhaLo (5) A gAthA saMpUrNapaNe upalabdha nathI. paraMtu phakta bAhyAcArathI saMyama pALavAmAM Ave to te jJAna nathI tevo bhAva che. 2010_04 31 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATha samiti jANIe jo, jJAnInA paramArthathI to jJAna bhAkhyuM tehane, anusAra te mokSArthathI, nija kalpanAthI koTi zAstro, mAtra manano AmaLo jInavara kahe che jJAna tene sarva bhavyo sAMbhaLo (6) cAra veda purANa Adi, zAstra sau mithyAtavanA zrInaMdI sutre bhAkhiyA che, bheda jayAM siddhAMtanA paNa jJAnIne te jJAna bhAsyAM, eja ThekANe Tharo jInavara kahe che jJAna tene sarva bhavyo sAMbhaLo (7) vrata nahIM, pacakhANa nahIM, nahi tyAga vastu koIno mahApadma tirthaMkara thaze, zreNika ThAraMga joI lyo chedayo anaMtA....* jInavara kahe che jJAna tene sarva bhavyo sAMbhaLo (noMdhaH sAcuM jJAna kone kahevAya te bAbata zrImadjIe A kAvyamAM "saMmati tarka", "naMdIsUtra", "ThANAMga sUtra" vagere asala sUtronA nirdeza sAthe mimAMsA karI che ane kahyuM che ke "A jIva ane A deha evo bheda jo bhAsyo nahIM" to phakta vrata tathA pacakhANa levAthI, ke graMtho vAMcavAthI ke vividha prakAranA tyAga karavAthI ja mAtra jJAna prApta thatuM nathI. jJAna meLavavA AtmazudhdhinI jarUra rahe che ane Atmazudhdhi tyAre ja prApta thAya ke jyAre jaDa ane cetana - jIva ane ajIva - vacceno bheda samajAya. AkhA kAvyamAM AMtarika bhAvo upara vajana mukavAmAM Avela che ane chelle tenA dAkhalA rUpe "ThANAMga sUtra"no nirdeza karIne kahyuM ke, zreNika rAjAne koI vrata ke pacakhANa nahotA, paraMtu tenA AMtarika bhAvone pariNAme te AvatI covIsImAM "mahApadya" nAmanA tirthaMkara thaze.) * A kAvyanI aMtima be gAthAo upalabdha nathI. 32 2010_04 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhaka paricaya 2. A pustikAnA kAvyanA vivecaka zrI yaMbakalAla u. mahetA (u.va.87 varSa) himAcala hAIkorTanA nivRtta cIpha jasTisa che ane potAnI nivRtti bAda gujarAtanA jAhera praznomAM sakriya rasa le che. nivRtti bAda temanI mukhya pravRtti vAcana-lekhananI rahela che. hAla teo munizrI saMtabAlajIe paMcAvana varasa pahelAM sthApela bhA. na. prA. saMghanA pramukha che. teo munizrI saMtabAlajIe zarU karela " vizvavAtsalya " mAsikanA saMpAdaka maMDaLanA sabhya che ane vizvamAM pracalita dharmonA temaja khAsa karIne jainadarzananA abhyAsI che. A pustikA uparAMta temanI racanAo nIce mujaba che : 1. pAtha opha ahetu (aMgrejImAM) jainadarzananA mULabhUta siddhAMtonI vaijJAnika dRSTie samajUtI. saMtabAla - e seInTa vItha A Dipharansa (aMgrejI) munizrI saMtabAlajInuM jIvana tathA preraka prasaMgo. saMtabAla, eka anokhI mATInA saMta - uparanA pustakano gujarAtI anuvAda - anuvAdaka zrI maganabhAI paTela. AnaMdaghana stavano (gujarAtI) - avadhUta zrI AnaMdaghanajIe bAvIsa tIrthaMkara upara racela stavanonuM vivecana. uttarAdhyayana - sAra - bhagavAna mahAvIre Apela aMtima upadezanI gAthAo aMgenuM vivecana. jainadarzananI rUparekhA - jainadarzananA dareka pAyAnA siddhAMtonI sAdI samaja. voTa Ijha jainIjhama (aMgrejI) - praznottarI rUpe jaina siddhAMtonI aMgrejI bhASAmAM samaja. 8. bombe pablika TrasTa ekTa (aMgrejI) A kAnUnanI aMgrejImAM kAnUnI dRSTie vakIlo tathA korTone upayogI TIkA. 9. islAmanuM rahasya sUphIjhama (gujarAtI) nIcenI racanAo prakAzita karavAnI yojanA che. (1) anekAntavAdanI jIvanamAM upayogitA. (2) vaMditu pratikramaNa-sUtra - munizrI saMtabAlajInuM padyAMtara - tenI samajUtI, (3) sAmAyika sUtra. (4) gujarAtanI asmitA (AdikALathI zarU karI marAThAkALa sudhIno gujarAtano itihAsa) (5) sokreTisa pUrvenA grIka philasUpho. 2010_04