Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie brahmacaryavicAra [ 35 ] jaina daSTinuM spaSTIkaraNa brahmacaryane lagatI keTalIka bAbato upara jaina dRSTie vicAra karIe te pahelAM "jaina dRSTi eTale zuM te jANI levuM jarUranuM che. ethI jaina dharmanA vaheNanI mULa dizA samajavAnI saraLatA thaze. mAtra tatvajJAna ke mAtra AcAramAM jaina dRSTi pUrNa thatI nathI. e tatvajJAna ane AcAra ubhayanI maryAdA svIkAre che. kaI paNa vastune pachI te jaDa hoya ke cetana) tenI badhI bAjuone vAstavika samanvaya kare e anekAMtavAda jaina tatvajJAnane mULa pAyo che, ane rAgadveSane nAnAmeTA dareka prasaMgothI alipta rahevArUpa nivRtti e samagra jaina AcArane mULa pAye che. anekAntavAnuM kendra madhyasthatAmAM che ane nivRtti paNa madhyasthatAmAMthI ja janme che, tethI anekAntavAda ane nivRtti e banne ekabIjAnA pUraka ane piSaka che. e bane tatva jeTale aMze samajAya ane jIvanamAM Utare teTale aMze jaina dharmanuM jJAna ane pAlana thayuM kahevAya. jaina dharmanuM vaheNa nivRtti tarapha che. nivRtti eTale pravRttinI vidhI bIjI bAju. pravRttine artha rAgadveSanA prasaMgamAM jhaMpalAvavuM. jIvanamAM gRhasthAzrama e rAgadveSanA prasaMgenAM vidhAnuM kendra che. tethI je dharmamAM gRhasthAzramanuM vidhAna karavAmAM AvyuM che te pravRttidharma ane je dharmamAM gRhasthAzramanuM nahi paNa mAtra tyAganuM vidhAna che te nivRttidharma. jaina dharma e nivRttidharma hovA chatAM tenA pAlana karanArAomAM je gRhasthAzramane vibhAga dekhAya che. te nivRttinI apUrNatAne lIdhe. sarvIze nivRtti meLavavA asamartha vyaktio je jeTalA aMzamAM nivRtti seve teTakeTalA aMzemAM teo jaina che. je aMzemAM nivRtti sevI na zake te azomAM potAnI paristhiti pramANe vivekadaSTithI teo pravRtti goThavI le; paNa e pravRttinuM vidhAna jaina zAstra nathI karatuM, tenuM vidhAna che mAtra nivRttinuM che. tethI jaina dharmane vidhAnanI dRSTie
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ "pa08 ] darzana ane ciMtana ekAzramI kahI zakAya. te ekAma eTale brahmacarya ane saMnyAsa AzramanA ekIkaraNarUpa tyAgane Azrama. A ja kAraNathI jainAcAranA prANabhUta gaNatAM ahiMsAdi pAMca mahAvata paNa viramaNa (nivRtti) rU5 che. gRhasthanAM aNuvrata paNa viramaNarUpa che. phera eTale ke ekamAM sarvIze nivRtti che ane bIjAmAM alpAMze nivRti che. te nivRttinuM mukhya kendra ahiMsA che. hiMsAthI sarvIze nivRta thavAmAM bIjAM badhAM mahAte AvI jAya che. hiMsAnA prANaghAtarUpa artha karatAM jaina zAstramAM teno artha bahu ja sUkSma ane vyApaka che. bIje koI jIva dubhAya ke nahi, paNa malina vRttimAtrathI potAnA AtmAnI zuddhatA haNAya te te paNa hiMsA. AvI hiMsAmAM dareka jAtanI sUkSma ke sthUla pApavRtti AvI jAya che. asatya bhASaNa, adattAdAna (cauya), abrahma (mithuna athavA kAmAcAra) ke parigraha e badhAMnI pAchaLa kAM te ajJAna ane kAM te lebha, dha, kutUhala ke bhayAdi malina vRttio preraka hoya che ja. tethI atyAdi badhI pravRttio hiMsAtmaka ja che. evI hiMsAthI nivRtta thavuM e ja ahiMsAnuM pAlana; ane tevA pAlanamAM saheje bIjA badhA nikRtagAmI dharmo AvI jAya che. jaina dharma pramANe bAkInA badhAM vidhiniSedha e ukta ahiMsAnA mAtra piSaka aMge ja che. cetanA ane puruSArtha e AtmAnAM mukhya baLe che. te baLAne dupaga aTakAvavAmAM Ave te ja temane sadupayoganI dizAmAM vALI zakAya. A kAraNathI jaina dharma prathama te doSaviramaNa (niSiddhatyAga )rUpa zIlanuM vidhAna kare che, paNa cetanA ane puruSArtha evo nathI ke te mAtra amuka dizAmAM na javArUpa nivRttimAtrathI niSkriya thaI paDyAM rahe. te te potAnA vikAsanI bhUkha bhAMgavA gatinI dizA zodhyA ja kare che. A kAraNathI jaina dharme nivRttinI sAthe ja zuddha pravRtti (vihita AcaraNarUpa cAritra)nAM vidhAna paNa goThavyAM che. teNe kahyuM che ke malina vRttithI AtmAne ghAta na thavA devuM ane tenA rakSaNamAM ja (svadayAmAM ja) buddhi ane pusvArthane upayoga karavo. pravRttinA e vidhAnamAMthI ja satya bhASaNa, brahmacarya, satiSa Adi vidhimArge janme che. ATalA vivecana uparathI e jaNAze ke jana daSTi pramANe kAmAcArathI nivRtti meLavavI e ahiMsAne mAtra eka aMza che ane te aMzanuM pAlana thatAM ja temAMthI brahmacaryane vidhimArga nIkaLI Ave che. kAmAcArathI nivRtti e bIja che ane brahmacarya e tenuM pariNAma che.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina dRSTie brahmacavicAra [ 50 bhagavAna mahAvIranA uddeza upara kahelA nivRttidhama'nA pracAra che. tethI temanA uddezamAM jAtinirmANa, samAjasaMgaThana, AzramavyavasthA Ardine sthAna nathI. leAkavyavahAranI cAlu bhUmikAmAMthI game te adhikArI potAnI zakti pramANe nivRtti le te keLave, tema ja te dvArA mekSa sAdhe e eka ja uddezathI bhagavAna mahAvIranA vidhiniSedhe che. tethI temAM gRhasthAzramanA ke lagnasaMsthAne vidhi na ja Aya e svAbhAvika che. lagnasaMsthAnuM vidhAna nahAvAthI tene lagatI khabate'nAM vidhAne! paNu jainAgamAmAM nathI; jemake vivAha karavA, te amuka uMmare karavA ane amuka uMmare na karavA, svayaMvara paddhatie pharavA ke bIjI paddhatie karavA, eka puruSa eka ja strI kare ke vadhAre paNa kare,. eka strIne pati eka ja hoya ke vadhAre hoya, vidhavA punaHvivAha kare ke nahi ane kare teA kaI maryAdAmAM, amuka uMmara sudhI ja kuMvArA rahevuM yeAgya che. ane pachI nahi, tema ja vivAhita sthitimAM paNa viSayasevananI muka maryAdA hAvI joI e, 'tA mAAmuyAt ' e vidhAna ke tenA ulladhanamAM pApa vagere. 4 darekanA sarakhA adhikAra nahi hovAthI lokapravRttinA niyameTa sivAya lAkasagraha ane lekavyavasthA na cAle ane na nabhe, e vAta dIvA jevI chatAM temAM bhagavAna mahAvIr na paDyA. enuM kAraNa e che ke temane mana taddana apUrva, lAkAttara ane ApavA jevI vastu tyAga ja hatI. bhAga te dareka lekA pote ja sAdhI le che ane tenI vyavasthA ghaDI kADhe che. AvI vyavasthAnAM zAo te kALe paNa hatAM ane pAchaLathI paNa banyAM. tevAM zAstrone jaina paraMparA laukika zAstro kahe che, ane nivRttipradhAna jaina zAstrone leAkeAttara (AdhyAtmika) zAo tarIke varNave che. jaina dharma ane jaina zAstronI leAkeAttaratA pravRttithI alaga rahevAmAM che. A kAraNathI prAcIna jainAgamA ApaNane gRhasthanI bhAgamaryAdAnA kazA ja niyama| pUrA pADatAM nathI. tethI UlaTu, jaina saMsthA e mukhyapaNe tyAgIonI sasthA hAvAthI ane temAM ochAvattA pramANamAM tyAga lenAra vyaktinu mukhya sthAna hovAthI brahmacaya ne lagatI puSkaLa mAhitI maLI Ave che. A sthaLe brahmacarya ne lagatA keTalAka muddAo tAravI te upara jaina zAstronA AdhAre kAMIka lakhavA dhAyuM che. te muddAo A pramANe : (1) brahmacaryanI vyAkhyA. (2) brahmacaryanAM adhikArI strIpuruSo. (3) brahmacaya nA judApaNAnA itihAsa. (4) brahmacaryanu dhyeya ane tenA upAye .
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ *10 ] darzana ane ciMtana (5) brahmacaryanA svarUpanI vividhatA ane tenI vyApti. (6) brahmacaryanA aticAro. (7) brahmacaryanI nirapavAdatA. (8) brahmacarya'mAM eka khAsa dRSTi. (9) brahmacarya mAM sAvadha rAkhavA mATenI upadezarolI. (10) jaina sUtra ane vivAhapaddhati. (11) brahmacaryajanya siddhi ane camatkAraza. (12) kAkAsAhebanA prazno ane upasaMhAra 1. vyAkhyA jaina zAstramAM brahmacarya zabdanI e vyAkhyA maLe che. pahelI vyAkhyA bahu vizALa ane saMpUrNa che. e vyAkhyA pramANe brahmacaya eTale jIvanasparzI saMpUrNa saMyama. A saMyamamAM mAtra pApavRtti upara aMkuza mUkavAnA Y-jaina paribhASAmAM kahIe te AsravanarAdhanA ja--samAveza nathI thato, paNa tevA saMpUrNa saMyamamAM zraddhA, jJAna, kSamAdi svAbhAvika satinA vikAsanA sudhdhAM samAveza thaI jAya che. tethI pahelI vyAkhyA pramANe brahmacaya eTale kAmakrodhAdi dareka asavRttine jIvanamAM udbhavatI aTakAvI zraddhA, cetanA, nirbhayatA Adi savRttie--UdhvagAmI dharmAM--ne jIvanamAM pragaTAvI temAM tanmaya thavuM te. sAdhAraNa lokomAM brahmacaya' zabdano je artha jANItA che ane je upara varNavela sapUrNa saMyamanA mAtra eka aMza ja che te atha brahmacarya zabdanI khIjI vyAkhyAmAM jaina zAstroe paNa svIkArela che. te vyAkhyA pramANe brahmaca eTale maithunaviramaNa arthAt kAmasaMganA--kAmAcArane--abrahmanA tyAga. A khIjA arthamAM brahmacaya zabda eTale adheA prasiddha thaI gayA che ke brahmaca ane brahmacArI kahevAthI dareka jaina tene artha sAmAnya rIte eTale ja samaje che ke maithunasevanathI dUra rahevuM te brahmacaya ane jIvananA khIjA aMze mAM. game teve saMyama hovA chatAM mAtra kAmasaMgathI chUTA rahenAra hoya te brahmacArI.. A bIjo artha ja vrata-niyamo svIkAravAmAM khAsa levAya che ane tethI 1. ' trAya' satyatomRtandriyanirodhakSaLam / ' --sUtrAta sUtra, zrutava, abhya. '', prathA 1 ' vrataparipAlanAya jJAnAbhivRddhaye kaSAyaparipAkAya ca gurukulavAso brahmacaryam asvAtantryaM gurvadhInatvaM gurunirdezasthAyitvamityarthaM ca / ' -tattvArtha bhASya, abhyAya 9, sUtra 6
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie brahmacaryavicAra [511 jyAre keI gRhatyAga karI bhikSa thAya agara gharamAM rahI maryAdita tyAga svIkAre, tyAre brahmacaryane niyama ahiMsAnA niyamathI judA pADIne ja levAmAM Ave che. 2. adhikArI ane viziSTa strIpuruSe (a) strI ke puruSa jAtine jarAye bheda rAkhyA sivAya banene ekasarakhI rIte brahmacarya mATe adhikArI mAnavAmAM AvyAM che. te mATe uMmara, deza, kAla vagerene kaze ja pratibaMdha mUkavAmAM AvyuM nathI. A mATe smRtimAM jIde ja mata batAvela che. temAM A jAtanA samAna adhikArene asvIkAra kare che. brahmacarya mATe joItuM Atmabala strI ane puruSa banne ekasarakhI rIte pragaTa karI zake che e bAbatamAM jaina zAstra ane bauddha zAstrano mata eka che. A ja kAraNathI vizuddha brahmacaryanuM pAlana karanArI aneka strIomAMthI saLa strIe mahAsatI tarIke ekeeka jenA gharamAM jANItI ahiMsA pALavAnI pratijJA 2. ' tattha khalu paDhame bhante mahabbae pANAivAyAo veramaNaM, savvaM bhante pANAivAya paccazvAmi, se suhumaM vA bAyaraM vA tasaM vA thAvaraM vA neva saMyaM pANe aivAejjA, nevannehiM pANe aivAyAvijjA, pANe aivAyate vi anne na samaNujANAmi tivihaM tiviheNa maNeNaM vAyAe kAyeNaM na karemi na kAravemi karata pi annaM na samaNujANAmi, tassa bhaMte paDikkamAmi nindAmi garihAmi apANaM bosirAmi / ' brahmacaryanA pAlananI pratijJA 'ahAvare cautthe bhante mahancae mehuNAo veramaNaM, savvaM bhaMte mehuNe paccakkhAmi, se divaM vA mANusa vA tirikkhajoNiyaM vA neva sayaM mehaNaM se vijjA, nevannehi mehuNe sevAvejjA, mehuNe sevaMte vi anne na samaNujANAmi, jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAyeNa na karemi na kAravemi karatapi annaM na samaNujANAmi, tassa bhaMte paDikamAmi nindAmi, marihAmi appANaM vosirAmi / se mehuNe cauvihe pannatte taM jahA--davvao, khitao. kAlao, bhaavo| dacao mehuNe svesu vA rUvasahagaesu vA / khittao NaM mehuNe uDDhaloe vA aholoe vA tiriyaloe vA / kAlao Na mehuNe divA vA rAo vA / bhAvao Na mehuNe rAgeNa vA doseNa vA ___-pAkSikasUtra pR. 8 tathA 23
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 512 ] darzona ane ciMtana che ane prAtaHkALamAM AbAlavRddha dareka jaina keTalAka viziSTa satpuruSAnAM nAmeAnI sAthe e mahAsatIonAM nAmeAnA paNa pATha kare che, ane tenA smaraNane paramamaMgaLa mAne che. (A) keTalAMka brahmacArI ane brahmacAriNI brahmacarya vanamAM zithila thayAnA dAkhalA che, tema tethIye vadhAre AkarSIka dAkhalAe brahmacaryamAM adbhuta sthiratA batAvanAra strIpuruSAnA che. evAomAM mAtra sAgI vyaktie ja nahi, paNa gRhasthAzramamAM rahelI vyakti paNa Ave che. biaisAra zreNika rAjAnA putra bhikSu nAndaSeNa mAtra kAmarAgane vaza thaI brahmacathI vyuta thaI khAra varSe pharI bhAgajIvana svIkAre che. ASADhabhUti nAmaka munie paNa tema ja kareluM. AkumAra nAmanA rAjaputra brahmacaya jIvanathI zithila thaI cAvIsa varSa sudhI karI gRhasthAzrama tarapha vaLe che; ane chevaTe ekavAra calita thayelA A traNe munie pAchA khevaDA baLathI brahmacarya'mAM sthira thAya che. AthI UlaTu', bhagavAna mahAvIranA paTTadhara ziSya zrIsudharmAM guru pAsethI vamAna jainAgamAne jhIlanAra tarIke prasiddha thayela zrI jammU nAmaka vaizyakumAra paraNavAne divase ja potAnI ATha strIne, tenuM atyaMta kaNu chatAM, cheDIne tAruNyamAM ja saMthA brahmacaya svIkAre che, ane e adbhuta ane akhaMDa pratijJA vaDe AThe navapariNIta bALAone potAne mArge AvavA prere che. kezA nAmaka vaizyAnA pralAlaka hAvabhAve ane rasapUrNa bhAjana chatAM, tema ja tene ja dhera ekAntavAsa chatAM, nandamantra sakaDALanA putra sthUlabhadre potAnA brahmasthyane jarAye AMca AvavA dIdhI nahi ane rU. mukhya mukhya mahAsatInAM nAme A cheH sulasA, caMdanabALA, maneramAM, madanarekhA, damaya MtI, nAsuMdarI, sItA, naMdA, bhadrA, subhadrA, jImatI, RSidattA, padmAvatI, a'janA, zrIdevI, jyeSThA, sujyeSThA, mRgAvatI, prabhAvatI, celaNA, zrAhmI, suMdarI, kimaNI, revatI, kuMtI, zivA, jayatI, devakI, draupadI, dhAriNI, kalAvatI, puSpacUlA, padmAvatI, gaurI, gAMdhArI, lakSmaNA, susImA, jamatI, satyabhAmA, rukimaNI, cakSA, cakSudattA, bhUtA, bhUtadattA, senA, venA ane renA. A satIenA vizeSa paricaya mATe jIe bharatakhAhubalinI vRtti, mULapADa mATe jue pAMcapratikramaNa : bharahesaranI sAca, 4, maMdiASNu ane ArdrakumAranA vRttAMta mATe jI triSTi mahAvIracarita sa 6--7, jakhU kumAranA ane sthUlabhadra tathA kaizAnA vRttAMta mATe jIo paziSTa--- pa, su 6-3-8,
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ jene daSTie brAcivicAra [ pAka tene prabhAve e kazAne pAkI brahmacAriNI banAvI. jene paramapUjya tIrthakomAM sthAna pAmela mallinAtha e jAte strI hatAM. teoe kaumAra avasthAmAM pitAnI upara Asakta thaI paraNavA AvelA cha rAjakumArane mArmika upadeza ApI virA banAvyA ane chevaTe brahmacarya levarAvI pitAnA anuyAyI banAvI gurupada mATe strI jAtinI yogyatA sAbita kyanI vAta* jemAM khUba jANItI che. bAvIsamA tIrthaMkara neminAthe corImAM pherA pharyA pahelAM ja tyAgelI ane pachI sAvI thayelI rAjakumArI rAjImatIe giranAranI guphAnA ekAntamAM pitAnA saundaryane joI brahmacaryathI calita thatA sAdhu ane pUrvAzramanA diyara rathanemine brahmacaryamAM sthira thavA je mArmika upadeza Ape che ane te vaDe rathanemine pAchA sthira karI hamezane mATe striI jAti upara mukAtA caMcaLatA ane abalAtvanA Apane dUra karI dhIra sAdhakemAM je viziSTa nAmanA meLavI che te sAMbhaLatAM ane vAMcatAM Aje paNa brahmacaryanA umedavArene abhuta vairya arpe che. brahmacAriNuM zrAvikA - pa. juo triSaSTi caritra parva 6, sarga 6. jJAtAsUtra : maliadhyayana pR. 46 thI tathA bhagavAna mahAvIranI dhamakathAoH mahila. pR. 70 6. rAmatI ane rathaneminA vRttAMta mATe juo triSaSTi caritra parva 8, sarga 9; uttarAdhyayasUtra: rathanemIya adhyayana 22 tathA dazavaikAlikasUtra adhyayana 2 rAjImatI upara mugdha thayelA rathanemine teNe je je mArmika vacane kahyAM che tene sAra A pramANe che: tuM rUpamAM bhale vaizramaNa-kubera he, lAlityamAM bhale naLa che, are, bhale ne sAkSAt Indra , paNa tane icchuM ja nahi. he kAma puruSa ! tArI khAnadAnI kyAM gaI? tuM yAdavakuLane heIne paNa saMyamathI bhraSTa thAya che ane mArI vAMchA kare che ! A karatAM te tuM mara e vadhAre sAruM che. tuM jarA vicAra to kara ke tuM aMdhakavRSNino khAnadAna che ane huM bhegarAjanI khAnadAna chuM. mATe kuLagAra na thaI e enI tuM sarata rAkha ane saMyamamAM sthira thA. vaLI, "cAMtyAM strIone jotAM ja tuM AvI rIte calita thayA karIza te to tAre saMcama ja nahi rahe ane tuM vAyuthI kaMpatA jhADanI peThe haMmezAM asthira ja rahyA karIza. je bhegene teM tajelA che te te vamelA anna samA che, te zuM keI puruSa vameluM ane kadI paNa khAze khare?" A vacana sAMbhaLIne rathanemi saMyamamAM sthira thayA. jue dazavaikAliya, adhyayana 2, *
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghana ane ciMtana thayA pachI kAzA vaizyAe pAtAne tyAM AvelA ane caMcaLa mananA thayelA zrI sthUlabhadranA eka gurubhAI te je zikhAmaNa ApI sthira karyAMnI vAta noMdhAI che, te paDatA puruSane eka bhAre kAma Ape tevI ane strIjAtinuM gaurava vadhAre tevI che. paNa A badhAemAM sauthI caDe tene dAkhalo vijaya zeTha ane vijayA zeThANInA che. e banne dampatI paraNyAM tyArathI ja ekazayanazAyI chatAM potapAtAnI zukla ane kRSNa pakSamAM brahmacarya pALavAnI prathama lIdhela judIjudI pratinA pramANe emAM prasannatApUrvaka AkhI jiMdagI aDaga rahyAM ane haMmezane mATe smaraNIya banI gayAM. e daMpatInI dRDhatA, prathama patI ane pAchaLathI bhikSukajIvanamAM Avela bauddha bhikSu mahAkAzyapa ane bhikSuNI bhadrAkapilAnI alaukika dRDhatAne yAda karAve che. AvAM aneka AkhyAne jaina sAhityamAM noMdhAyelAM che. emAM brahmacaya thI calita thatA puruSane strI dvArA sthira karAyAnA jevA ejasvI dAkhalA che tevA ejasvI dAkhalAe calita thatI strIne puruSa dvArA sthira karAyAna! nathI, athavA taddana virala che. 3. brahmacanA judApaNAnA itihAsa jaina paraparAmAM cAra ane pAMca yAmAnA (mahAvratAnA ) aneka ullekhe maLe che. sUtreAmAM AvelAM varSoM nA. uparathI samajAya che ke bhagavAna pArzvanAthanI para'parAmAM cAra yAmA (mahAvatA)nA pracAra hatA, ane zrImahAvIra bhagavAne temAM eka yAma (mahAvrata) vadhArI paMcayAmika dharmane upadeza karyo. AcArAMgasUtramAM 7, juo upara TippaNa ja 8, bru vijaya zeTha ane vijayA zeThANInI kathA, 9. mahAkAracapa ane bhadrAkapilAnI hakIkata mATe jIe bauddha sadhanA cica pR. 19 tathA pra, 274. majjhimagA bAvIsaM arihantA bhagavaMtA cAujjAmaM dhammaM paNNaveMti / taM jahA ( 1 ) sadhvato pANAtivAyAo veramA, ( 2 ) vaM musAvAyAo vaimaLa, ( 2 ) mukhyAto vizA vALako vaimAM, ( 4 ) sano vadhiAvALAko vaimana / ( AmAM cAra yAmane ullekha che.) 10. * vRiimavA, --sthAnAMgasUtra, 5, 201
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie brahmacarya vicAra [515 dharmanA traNa sAme paNa kahelA che. enI vyAkhyA jotAM ema lAge che ke traNa kAmanI paraMparA paNa jaimasaMmata hoya. Ane artha e thayo ke IjamAnAmAM jaina paraMparAmAM (1) hiMsAne tyAga, (2) asatyane tyAga ane (3) parimahano tyAga ema traNa ja yA hatA. pachI emAM cauryane tyAga umerAI traNanA cAra yAma thayA, ane chelle kAmAcAranA tyAgane yAma vadhArI bhagavAna mahAvIre cAranA pAMca yAma karyA. A rIte bhagavAna mahAvIranA samayathI ane emanA ja zrImukhe upadezAveluM brahmacaryanuM judApaNuM jaina paraMparAmAM jANItuM che. je samaye traNa ke cAra yA hatA te samaye paNa pAlana te pAMca thatuM hatuM. phakta e samayanA vicakSaNa ane saraLa mumukSuo caurya ane kAmAcArane parigraharUpa samajI letA. ane parigrahane tyAga karatAM ja te bannene paNa tyAga ApoApa thaI jatuM. pArzvanAthanI paraMparA sudhI to kAmAcArano tyAga parigrahanA tyAgamAM ja AvI jato ane ethI enuM judu vidhAna nahi thayeluM, paNa Ama kAmAcAranA tyAganA judA vidhAnane abhAve zramaNa saMpradAyamAM brahmacaryanuM zaithilya AvyuM ane keTalAka te evA aniSTa vAtAvaraNamAM paDavA paNa lAgyA. ethI ja bhagavAna mahAvIre parityAgamAM samAsa pAmatA kAmAcAratyAgane paNa eka khAsa mahAvrata tarIke jude upade jyAre bhagavAna mahAvIre paMcayAmika dharmano upadeza karyo tyAre pArzvanAthanI paraMparAnA keTalAka zramaNoe emAM viredha batAvyo, ane pArzvanAthanI paraMparAnA zramaNomAM A vizya khUba carcA paNa khare. A hakIkatanuM varNana uttarAdhyayanasUtranA kezigemIya nAmanA tevIsamAM adhyayanamAM savistara ApeluM che. te A pramANe che : pArzvanAthanA ziSya kezikumAra kumArazramaNa (bALabrahmacArI), mahAyazasvI, vidyA ane cAritranA pAragAmI, avadhijJAnI ane ziSyasaMdhanA AcArya hatA. te pharatA pharatA sAvathI nagarImAM padhAryA ane tyAM evA ja pratApI, dvAdazAMganA jANanArA, vidyA ane cAritrasaMpanna tathA aneka ziSyanA AcArya zramaNa gautama, je bhagavAna mahAvIranA mukhya paTTadhara hatA te paNa AvyA. pArzvanAthanA zramaNoe vicAryuM ke pArzvanAtha ane mahAvIrane udeza eka 11. "nAmA tirina TriyA " (jaLAtivAd:, zrAvAva, varica saMtAnamaithuno parighaTTa gvattamaMta trAjU-TI ) -AcAraga prathama zrutaskaMdha adhyayana 8, uddezaka 1 A ullekhamAM traNa yAne (vana) nirdeza che.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ t darzana ane cittana chatAM emanA mahAvratavidhAnamAM bheda kema dekhAya che? zuM e anne dharmo judA judA che?...e vize zramaNa gautama sAthe vicAra karI levA joIe. ema dhArIne kaeNzikumAra ane zramaNa bhagavAna gautama e ane udAra AcAryo potapotAnA parivAra-ziSyaparivAra sAthe eka udyAnamAM AvI maLyA. pArzvanAthanA zramaNonI vatI kezikumAre gautamane pUchyuM' ke ' amAre AcAra cAturyAmika che ane tamAre e paMcayAnika che. vardhamAna ane pArzva' e bannenA uddeza to samAna ja hatA, chatAM A pheraphAranuM kAraNa zuM che? lalA tamane emAM vidhi nathI lAgatA ?' gautame Ane uttara ApatAM ema jaNAvyuM ke " he mahAnubhAva, AcAranA pAlananA upadezanuM baMdhAraNa te te samayanA janasamAjanI paristhitine avalakhIne AMdhavAmAM Ave che. pArzvanAthanI paraMparAnA zramaNo RjI (saraLa ) ane prAna ( vicakSaNa ) che ane amArI tathA zrI RSabhadevanI paraparAnA zramaNo vakra (ADA) ane jaDa tathA Rju ane jaDa che. A prakAre te te zramaNonI manobhUmikAnA bhedane lIdhe ekane cAra yAmanA upadeza karavAmAM AvyA che ane khIjAte pAMca yAmanA.' gautamanA A uttara sAMbhaLI kaeNzinA vidha zamI gayA ane paristhiti pramANe emaNe ane emanI para parAe cArane khale pAMca yAnanA svIkAra karyo. ' kezI ane gautamanA saMvAda uparathI ApaNe ema tAravI zakIe chIe ke manuSyAnI traNa kATI hoya che: (1) Rju ane prAna, (2) Rju ane jaDa, (3) vakra ane jaDa. eka ja hakIkatane A traNe kADhInA manuSyA kevI judIjudI rIte samaje che te mATe nIcenuM naTanaTInuM udAharaNa 2 ApavAmAM Ave che-- keTalAka RjI-prAna zramaNA bahAra gayelA. tyAM emaNe rastA vacce naTane ramate joye, tenA khela joI ne te vilaMbathI potAne sthAnake AvyA, gurue vilAkhanuM kAraNa pUchyuM te teoe je hakIkata hatI te jaNAvI dIdhI. gurue kahyuM ke naTa jovAtA ApaNA AcAra nathI. pharIvAra te ja zramaNA bahAra gayA. temaNe rastA vacce naTIne nAca thatA joyA, paraMtu teo tyAM khATI na thatAM peAtAne sthAnake cAlyA gayA, kAraNa ke tee prAna hatA eTale naTanA niSedhamAM naTInA niSedha samajI gayA hatA. Ave ja prasaMge Rju ane jaDa prakRtinA zramaNo e vastune nahi 12, jIe uttarAdhyayanasUtranuM tevIsamuM kezigautamIya adhyayana tathA kalpasUtrasukSmAdhikA TIkA pU. 4 thI,
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie brahmacaryavicAra [ 510 samajI zakavAthI ane naTaniSedhanI gurunI AjJAnA zabdane ja vaLagI rahevAne kAraNe teone naTIne nAca jovAmAM bAdha na samajA. paNa teo saraLa hatA, mATe ja rastAmAM banelo prasaMga emaNe gurUne nivedita karyo. eTale gue emane mATe be judI AjJA karI ke sAdhuothI naTa na jovAya ane naTI paNa na jovAya. vakra ane jaDa bhUmikAnA sAdhuo naTa vizenI AjJAna zabdane vaLagI naTI jovAmAM bAdha na samajyA. uparAMta gue pUchatAM vakatAne lIdhe bole banAva chupAvI yadAdA kahevA lAgyA. jyAre gurue khUba dhamakAvyA tyAre teoe kahyuM ke tame te amane naTa javAne niSedha karela; e pramANe ame varyAM chIe. jo tame pahelethI ja naTanI sAthe naTIne paNa niSedha karyo hota te ame e pramANe vartata. ame to tamArA kahyA pramANe jarUra karIe, paNa tamArA upadezamAM dhaDa kyAM che? A pramANe vakra ane jaDa sAdhuo guru ke zAstranI AjJAne barAbara samajatA nathI; kadAca samaje che te pALatA nathI ane nahi pALavA mATe pitAno vAMka nahi gaNatAM gurune dethI TharAve che ane khoTuM bolatAM paNa acakAtA nathI. ane prAsa adhikArIo cAtuyAmathI paNa saMyamane pUre marma samajI zake che, paraMtu Rju-jaDa ane vakra -jaDanI kalpanAmAM cAra yAmathI pAMca yAmane khyAla Ave muzkela che. ethI ja emanI vizeSa samajane mATe cAranA pAMca yAma karavAmAM AvyA che ane e uparAMta rAtribhojananA tyAgane paNa eka judA vrata tarIke jaNAvyuM che, arthAt adhikArInI manodazAnA kAraNathI bhagavAna mahAvIre cAranA pAMca kAma karyA, ane brahmacarya vratane juduM sthAna ApyuM. vartamAnamAM paNa tyAgapradhAna ane sevApradhAna saMsthAomAM pAMca yAma uparAMta je keTalAka niyamo ane upaniyama rAkhavAnuM dhoraNa cAle che te paNa adhikArIonI vicitra manodazAne lIdhe hoya ema lAge che. 4. brahmacaryanuM dhyeya ane tenA upAye jaina dharmamAM anya tamAma vataniyamanI peThe brahmacaryanuM sAdhya paNa mAtra mekSa che. jagatanI daSTie mahatvanI gaNAtI game te bAbata brahmacaryathI siddha thaI zaktI hoya, paNa je tenAthI mokSa sAdhavAmAM na Ave to jina dRSTi pramANe e brahmacarya lakattara (AdhyAtmika) nathI. jaina daSTi pramANe mekSamAM upayogI thatI vastu ja sAcuM mahattva dharAve che. zarIrasvAstha, samAjaLa
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ pATa] darzana ane ciMtana Adi uddeze kharA mokSasAdhaka Adarza brahmacaryamAMthI svataH siddha thaI jAya che. . - brahmacaryane saMpUrNapaNe siddha karavA e mArge nakkI karavAmAM AvyA che? pahele kriyAmArga ane bIjo jJAnamArga. kriyAmArga vidhI kAmasaMskArane uttejita thatuM aTakAvI tenA sthala vikAraviSane brahmacaryajIvanamAM pravezavA nathI de; arthAta tenI niSadhabAju siddha kare che, paNa tenAthI kAmasaMskAra nimaeNLa thatuM nathI. jJAnamArga e kAmasaMskArane nirmaLa karI brahmacaryane sarvathA ane sarvadA svAbhAvika jevuM karI mUke che; arthAta tenI vidhibAju siddha kare che. jaina paribhASAmAM kahIe te kriyAmArgathI brahmacarya auSazamikabhAve siddha thAya che, ane jJAnamArgathI kSAvikabhAve siddha thAya che. kriyAmArganuM kArya jJAnamArganI mahattvanI bhUmikA taiyAra karavAnuM hovAthI te mArga vastutaH apUrNa chatAM paNa bahu upayogI manAya che, ane dareka sAdhaka mATe prathama Avazyaka hovAthI tenA upara jaina zAstramAM bahu ja bhAra mUkavAmAM Ave che. e kriyAmArgamAM bAhya niyamone samAveza thAya che. e niyamenuM nAma gupti che. gupti eTale rakSAnuM sAdhana arthAt vADa. evI guptie nava gaNAvavAmAM AvI che. eka vadhu niyama e guptiomAM umerI emane ja brahmacaryanAM daza samAdhisthAnaka tarIke varNavavAmAM AvyAM che. eniSedhAtmaka samAdhisthAnene brahmacArI pAse paLAvavA je rIta jaina zAstramAM akhatyAra karavAmAM AvI che.te bhAratavarSanAM bIja darzanamAM paNa prasiddha ane jUnI che. brahmacaryanA umedavAra puruSane strI jAtinA AkarSaNathI mukta rAkhavA tene strIkalevara tarapha prabaLa ghaNA thAya, strIsvabhAvamAM deva dekhAya ane strI jAti mULathI ja devanI khANarUpa che evI pratIti thAya te mATe karavuM joItuM badhuM varNana zAstramAM che. te uparAMta samAjabhaya, rAjasya ane paralokabhaya dvArA tema ja kIti, pratiSThAnI siddhi ane devI sukhane pralobhana dvArA paNa e umedavAra brahmacaryane vaLagI rahe te mATe abhuta varNa ane kalpanAo che. kriyAmArga dvArA brahmacaryane pUla rakSaNa game teTaluM maLatuM heya, chatAM temAM kAmasaMskAra kAyama rahete hevAthI ane emAM ghaNuM, bhaya, lebha Adi bIjI aniSTa vRttio poSAtI hovAthI e mArganI apUrNatA dUra karavA jJAnamArga yojavAmAM Avyo che. jJAnamArgamAM bananuM sthAna mukhya che. dhyAna dvArA vicAravikAsa ane svarUpaciMtana sadhAtAM kAmAdi badhI aniTa vRttionAM bIje baLI jAya che. dhyAnanA prakAramAM zukala nAmaka dhyAna UMca keTinuM che. te cagadarzanaprasiddha saMprAta ane ajJAta samAdhine sthAne che. jema phakta brahmacaryavrata mATe
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenI daSTie brahmacaryavicAra [ pa9 yiAmArganAM bAhya vidhAne taddana judAM ja karavAmAM AvyAM che tema jJAnamArganAM AMtarika vidhAne phakta e vratane udezI judAM pADI kyAMya kahevAmAM AvyAM nathI; paNa krodha, meha, lebhAdi badhA saMskArane nAbUda karavA je jJAnamArga jAya che te ja kAmasaMskAranA nAzamAM paNa lAgu paDe che. mAtra kriyAmArgathI maLatuM rakSaNa ekAMtika (pUrepUruM) ke AtyaMtika (haMmezanuM) na hoI zake, kAraNa ke te devadarzanathI thayeluM hovAthI doSadaSTi badalAtAM bhAgye ja rahI zake. jyAre jJAnamArgathI maLatuM rakSaNa aikAMtika ane AtyaMtika hoya che, kAraNa ke te rakSaNa svarUpaciMtana athavA AtmavivekamAMthI utpanna thayeluM hovAne lIdhe kadI nAza pAmatuM nathI ane sAhajika bhAve siddha thAya che. " kriyAmArgamAM AvatAM daza samAdhisthAnenuM varNana uttarAdhyayanasUtranA seLamAM adhyayanamAM bahu mArmika rIte karavAmAM AvyuM che. tene sAra A pramANe che : 1. divya ke mAnuSI strInA, bakarI, gheTI vagere pazunA ane napuMsakanA saMsargavALAM zayana, Asana ane raheThANa vagerene upayoga na kare. 2. ekalA ekalI strIonI sAthe saMbhAraNuM na karavuM. mAtra strIone kathAvArtA vagere nA kahevA ane strIkathA na karavI, eTale ke strInAM jAti, kuLa rUpa ane veza vagerenuM varNana ke vivecana na karavuM. 3, strIonI sAthe eka Asane na besavuM. je Asane beThelI hoya tyAM tenA UMDyA pachI paNa be ghaDI sudhI na besavuM. 4. strIonAM manohara nayana, nAsikA vagere InDiyanuM vA teonAM aMgepAMganuM avalokana na karavuM ane te vizenuM ciMtana-smaraNa paNa varjavuM, 5. strIonA ratiprasaMganA avyakta zabdo, ratikalahanA zabdo, gItanA dhvanio, hAsyanA kilakilATe, krIDAnA zabdo ane viraha samaye rudananA zabdo paDadA pAchaLa rahIne ke bhIMtanI ADamAM rahIne paNa na sAMbhaLavA. 6. pUrve anubhavelI, AcarelI, ke sAMbhaLelI ratikrIDA, kAmakrIDA vagere na saMbhAravAM. 7. dhAtune vadhAranArAM pauSTika khAnapAna na levAM. 8. sAdu khAnapAna paNuM pramANathI adhika na levuM.. 9. zaNagAra na javo; eTale ke kAmarAgane uddezIne snAna, vilepana, dhUpa, bhAla, vibhUSaNa ke veza vagerenI racanA na karavI. 10. je zabda, rUpa, rase, gadhe, ane sparzI kAmaguNane ja panArAM hoya teone varjavAM.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ par. ] darzana ane ciMtana A uparAMta kAmoddIpaka hAsya na karavuM, strInAM citro na rAkhavAM, na jovAM, abrahmacArIne saMga na karavA vagere brahmacArIe na karavA jevI khIjI aneka jAtanI kriyAo A daza sthAnemAM samAI jAya che. trakAra kahe che ke pUrvokta niSiddha pravRttimAMnI kAi paNa pravRtti karanAra brahmacArI potAnuM brahmacarya te khAro ja, taduparAMta ene kAmajanya mAnasika ke zArIrika rogA paNa thavAnA sabhava che. brahmacArI paNa rahe che to janasamAjamAM ja, eTale enI AMkhe rUpA ane kAne zabdo vagere na Ave e teA na ja bane; te! have zuM eNe janasamAjamAM na rahevu ? rUpA, zabdo vagerene na AvavA devAM? ke AMkhe ane kAne paDadA rAkhavA? sUtrakAre Ane uttara TUMkA paNa saceSTa rIte Apelo che, je A rIte13 che: AMkhe AvatAM rUpone ane kAne paDatA dhvani vagerene parihAra zakaya ja nathI, paNa tene prasaMge e rUpe ke zabdo vagerene lIdhe potAnI pravRttimAM rAgane kai dveSane na thavA devA, arthAt eve vakhate brahmacArIe vastusvabhAvanuM ciMtana karavuM yA te sarvathA udAsIna rahevuM. sparzI, gadhA ane rasA mATe nyAya dhaTAvI levA. uparyuMkta samAdhisthAna uparAMta brahmacArI bhikSubhikSuNI mATe bIjA paNa keTalAMka vidhAna karavAmAM AvyAM che; jema 14 pathArI kaheNu rAkhavI, pathArI uparanA embraDa suMvALA kapaDAMneA na rAkhavA, suMvALAM vastro na paheravAM, bhikSuNIe hAthAvALAM Asane para na besavuM ane AkhuM keLuM na levuM, bhikSue sAMkaDA mAMnAM pAtrA na rAkhavAM, vagere vagere. 5. brahmacaryanA svarUpanI vividhatA ane tenI vyApti upara ApelI bIjI vyAkhyA pramANe kAmasaMganA tyAgarUpa brahmacaya nA je bhAva sAdhAraNa lokA samaje che te karatAM ghaNA sUkSma ane vyApaka bhAva jaina zAstromAM levAyA che. jyAre kAi vyakti jaina dharmanI munidIkSA le che tyAre 6 13 na sarA, na so sA (?) sovisayamAyA / rAmadoSA u je tattha taM bhikkhU parivajjae // sakkA madda cakkhu bisayamAgaye / rAgadoSA u je tattha taM bhikkhU parivajjae // . 14, tu kalpasUtra paMcama uddeza, sa. 15-47, tyAdi, AcArAMgasUtra vimukti--acayana chellu . :
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie brahmacaryavicAra [ 51 te vyakti vaDe levAtI pAMca pratijJAomAM cothI pratijJA rUpe evA bhAvanA brahmacaryane svIkAra karavAmAM Ave che. e pratijJA A pramANe che : he pUjya gure ! sarva maithunane parityAga karuM chuM; arthAt devI, mAnuSI ke taiyacI (pazupakSI saMbaMdhI) koI paNa jAtanA mathunane huM manathI, vANIthI ane zarIrathI, jIvanaparyata nahi evuM, tema ja manathI, vacanathI ane zarIrathI traNa prakAre bIjA pAse jIvanaparyata sevarAvIza nahi ane bIjo koI mithuna sevA haze to temAM huM e ja traNa prakAre jIvanaparyata anumati paNa nahi ApuM. joke munidIkSAmAM sthAna pAmela upara varNaveluM nava prakAranuM brahmacarya ja bIjI vyAkhyA pramANenA brahmacaryanuM aMtima ane saMpUrNa svarUpa che, chatAM tevA eka ja prakAranA brahmacaryane dareka pAse paLAvavAne durAgraha ke miA AzA jaina AcAryoe nathI rAkhyAM. pUrNa zakti dharAvanAra vyakti hoya te brahmacaryane saMpUrNa Adarza sacavAya ane alpazakti ane azativALI hoya te pUrNa Adarzane nAme daMbha cAlavA na pAme evA spaSTa uddezathI zakti ane bhAvanAnI ochIvattI yogyatA dhyAnamAM rAkhI jana AcAryoe asaMpUrNa brahmacarya paNa upadezya che. jema saMpUrNatAmAM bheLe avakAza nathI tema asaMpUrNatAmAM abhedane saMbhava ja nathI. tethI apUrNa brahmacaryanA aneka prakAre thaI jAya ane tene lIdhe tene trataniyamonI pratijJAo paNa judI judI hoya te svAbhAvika che. AvA asaMpUrNa brahmacaryanA ogaNapacAsa prakAre jaina zAstromAM kapAyelA che, ane adhikArI temAMthI pitAnI zakti pramANe niyama svakAre che. munidIkSAnA saMpUrNa brahmacaryanI pratijJA levA asamartha ane chatAM tevI pratijJAnA Adarzane pasaMda karI te dizAmAM pragati karavA IcchanAra umedavAra gRhastha potapotAnI zakti ane ruci pramANe e ogaNapacAsa prakAramAMthI koI ne koI jAtanA brahmacaryane niyama laI zake tevI vividha pratijJAo jaina zAstro pUrI pADe che. A rIte vAstavika ane Adarza brahmacaryamAM bheda na hovA chatAM vyAvahArika jIvananI daSTie tene svarUpanI vividhatA jaina zAstromAM bahu vistArapUrvaka varNavavAmAM AvI che. - jema khAdInuM vrata DhIluM karavA jatAM ke temAM bArIo zodhAtAM te vratamAM dAkhala thatI dAMbhikatA dUra karavA khAtara zuddha, mizra ane milanI khAdI evA bhedo e vrata sAthe saMkaLAyAne ItihAsa jANuM che, tema apUrNa brahmacaryamAM aneka chUTo ane bArIone avakAza hovAthI jema jema
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ para2 ] darzana ane ciMtana temAM bArIo zedhAtI gaI tema tema te vratanI jhINavaTa vadhatI gayAne ItihAsa paNa bahu manoraMjaka ane mahattva che. prAcIna kALanA sIdhA, saraLa ane chatAM gaMbhIra varNana uparathI ema cekhuM lAge che ke apUrNa brahmacaryanAM umedavAra strI agara pusava satiSa keLavavA kAmavRttinI maryAdA bAMdhatAM. AryAvartamAM puruSane game teTalI strIo karavAmAM na hatA keI bAhya aMkuza ke na hote kaI sAmAjika pratiSThA javAne bhaya. jayAre sAmAnya rIte strIne ekathI bIjo pati karavAmAM eka tarapha sAmAjika pratiSThA ochI thavAne bhaya hatuM ane bIjI tarapha bAhya aMkuzo paNa hatA. A kAraNathI apUrNa brahmacarya svIkAranAra vyakti je. puruSa hoya te pitAnI icchA pramANe amuka strIonA bhAganI maryAdA bAMdhI tethI anya strInA bhAgane tyAga karo. khAnadAnI ane dharmaniSA, evA pucchane saMkhyAmAM game teTalI chatAM svavivAhita strIonA bhoganI maryAdA bAMdhavA preratAM. purUnI e maryAdA jaina zAstromAM "svadArasaMti" vratane nAme prasiddha che. paraMtu apUrNa brahmacaryavratanI umedavAra strI hoya to te potAnA vivAhita eka pati sivAya anya punA bhegane tyAga karatI. ene e tyAga "svapatisava' vratane nAme jaina samAjamAM jANItA che. puruSanuM svadArasaMvatratA ane strInuM vapatisatiSatrata evA be bheda sAmAnya rIte saMpUrNa brahmacaryavratanA paDe che. aMtaHkaraNamAM rahelI sArI dharmaniSThA je mANasane saMyamanI dizAmAM prere che te tenI sAthe rahevA pAmelI e chIvattI vAsanAo tene kAM te asaMyamanI dizAmAM agara svIkArela niyamamAM bArIo ane chUTa zodhavA tarapha prere che. sAhasavRtti, tarkavRtti ane niraMkuzatAno je je dharmaniSThA sAthe thAya te temAMthI saMyamanAM phaLe janme che. ane je temane jega vAsanA ane khAsa karI kAmavAsanA sAthe thAya che temAMthI asaMyama ja nahi paNa svIkArela saMyamamaryAdA sudhdhAMmAM aneka chUTonI zodhane pariNAme bhayaMkara adhaHpAta paNa janme che. joke puruSanA svadArasaMtiSa vratamAM be, pAMca ke daza ja nahi paNa seMkaDo ane hajAro svavivAhita strIonA bhogane samAveza thavA jeTaluM avakAza AryAvartanI lagnaprathAne lIdhe hatA ja, chatAM sAhasa, tarka ane niraMkuzatAe purUne prazna karAvyo ke vezyA jevI sarvasAdhAraNa strI, je anya dvArA vivAhita nathI, tene paisA ke bIjI lAlacathI cheDA vakhata sudhI pitAnI strI ja mAnI jogavavAmAM svadArasaMtrita bhaMga zA mATe gaNavo joIe ?
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina STie brahmacavicAra [ paka. kAraNa ke svadArasa Savatane dhvani parastrItyAga taraph che, ane vezyA e kAMI parI to nathI ja. e te sAdhAraNa strI hovAthI jo bIjAnI hAya. te pAtAnI paNa che ja. mATe svArasaaAkhavatanI maryAdAmAM vezyAsevana khAdhaka zAne guNavuM joI e ? puruSanA A eka kuTila praznane lIdhe svadArasa SavratamAMthI paradArapAganA janma thaye| ane svadAratAvrata tema ja paradAratyAgatrata e enA arthomAM ApAApa bheda nizcita thaye. jyAre apUNaeN brahmacarya lenAra puruSa mATe svadArasaMtApa ane paradAratyAga e e te judAM kapAyAM tyAre abhedanI kalpanA A rIte karI je peAtAnI vivAhita strImAM ja saMtuSTa rahevA icche te svadArasASavrata le. e vrata lenAra jema parastrI na sevI zake tema vezyAsevana paNa na karI zake, paraMtu je vivAhita strI uparAMta vezyAsevana tajavA na icche, mAtra anya puruSAe paraNelI evI strIonA ja tyAga karavA icche te paradAratyAgatrata le. e ta lenArane svavivAhita strI ane sAdhAraNa vezyA e bannenA bhAga khAdhaka nathI gaNAyA. tene phakta paravivAhita strInA bhoga ja bAdhaka gaNAyelA che. A rIte eka ja phAyadAmAMthI aneka artho nIkaLe che tema puruSanA eka ja gaMbhIra svaradArasatASavratamAMthI be avALAM che vrato janmyAM. paNa pusyanuM pauSa kAMI eTalethI ja aTake ? tethI vaLI tene zakA thaI ke parastrI eTale jene vivAhita pati hoya ane je para--patinuM rakSaNu meLavatI hAya te. parastrInI A vyAkhyAmAM kumArI strIno, vidhavAno ke jene pati kayAMya cANyA gayA hoya (preSitabhatuM kA) tevI strIMnA samAveza thaI na zake ane tethI paradAratyAganuM vrata lenArane tevI kumArI kanyA, vidhavA ke preSitabhartRkA strIne bhAga bAdhaka zA mATe gaNAvA joI e ? puruSanI A zakApara parAe paradAratyAgavatamAMthI bIjA aneka trA janmAvavAnI paristhiti utpanna karI, pazu dI daSTi AcAyoe anavasthApanA bhayathI bIjAM navAM vratonI kalpanA aTakAvI ane e zaMkAnuM nivAraNa cha ja rIte karyuM. paraMtu AryAvatanI strIne zaMkAjanaka tattvAnA puruSa jeTalA vArase nathI maLyo, eTale tenA svapatisa toSavratane artha cokkasa ane ekasarakhA rahyo che, tene lIdhe bhAratavarSanI sAdhvI strIone puruSanI pUrvokta kalpanAnI peThe evI kalpanA na.ja UgI ke patityAga eTale je kAI puruSa kAI strIne paMcasAkSika pati che tene ja mAtra tyAga ane je kumAra che, vidhura che athavA kAI strIne niyata pati nathI paNa gaNikA jevA aniyata che e badhA puSonA
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ para4]. darzana ane ciMtana - tyAga nahi. ethI e vrata lenAra strIne potAnA vivAhita pati sivAya koI paNa puruSanuM sevana bAdhaka ja lekhAyuM che, pachI bhale te anyapurva keI bIjI strIno vivAhita pati hoya, vidhura hoya ke avivAhita kumAra hoya. saMyamazIla strInA sadbhAgye tene papatityAgavatanA arthamAM jarAye chUTa thavAne badale UlaTI temAM vadhAre niyamitatA nakkI karavAmAM AvI che. te jema jANavA jevI che tema sarakhAmaNImAM Azcaryajanaka paNa che. svapatisatiSatrata lenAra strIne je sapatnI (zoka) hoya te sapatnInA vArAne divase pitAnA vivAhita pati sudhAne tyAga sUcavavAmAM AvyuM che ane tene bhoga vratane bAdhaka mAnavAmAM AvyuM che. jyAre svadArasaMtiSatrata lenAra puruSa je aneka patnIone svAmI hoya ane eka strInA vArAne divase bIjI strIne bhoga pasaMda kare te tene mATe kAMI vidhiniSedha sUcavA nathI. A rIte puruSanA apUrNa brahmacaryavratamAMthI aneka phAMTAo paDyAne TUMka ItihAsa che. sarvabrahmacarya te nava prakAranuM brahmacarya ane deza brahmacarya te AMzika brahmacarya. tenuM vadhAre svarUpa A pramANe che: mana, vacana ane zarIra e pratyeka dvArA sevavuM, sevarAvavuM ane sevananI anumati ApavI e nave pharIthI sarva brahmacArIne kAmAcArane tyAga hoya che. sAdhu ke sAdhvI te saMsArane tyAga karatAM ja e na karIne pUrNa brahmacaryane niyama le che ane gRhastha paNa tene adhikArI thaI zake che. pUrNa brahmacaryanI e nave keTI uparAMta e pratyeka karIne dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI maryAdA paNa che. e dareka maryAdA kramazaH A pramANe che: kaI paNa sajIva ke nirjIva AkRtio sAthe - nave keTIthI kAbhAcArano niSedha e dravyamaryAdA. uparane leka, nIcene leka ane tiracho leka e traNemAM nave keTIe kAbhAcArane tyAga e kSetramayadA. divase, rAtrie ke e samayanA kaI bhAgamAM e ja nave keTIthI kAmAcArano niSedha e kALamaryAdA ane rAga ke dveSathI eTale mAyA, lebha, deva ke ahaM. kAranA bhAvathI sAmAcArane neve karIthI tyAga e bhAvamaryAdA. AMzika brahmacaryane adhikArI gRhastha ja hoya che. ene pitAnA kuTuMba uparAMta sAmAjika javAbadArI hoya che, ane pazupakSInA pAlananI paNa ciMtA hoya che. eTale ene vivAha karavA-karAvavAnA prasaMge ane pazupakSIne garbhAdhAna karAvavAnA prasaMge AvyA ja kare che. A kAraNathI gRhastha e nave keTInuM brahmacarya bahu virala rIte pALI zake che. AgaLa je nava keTIo batAvI che temAMnI mana, vacana ane zarIrathI anumati ApavAnI traNa kedIo
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina dRSTie brahmacarcA vicAra [ papa. ene nathI hatI; arthAt enuM uttama brahmacarya bAkInI ye keTIe lIdheluM hAya che. AMzika brahmacaya levAne A cha paddhati che (1) dviviSe trividhe, (2) diviSe dvividha, (3) iivaSe ekavidhe, tathA (4) ekavidhe triviSe (5) ekavidha viSe (6) ekavidha ekavidhe. AmAMnA kAI eka prakArane gRhastha potAnI zakti pramANe brahmacaya mATe svIkAre che. dvividhe eTale karavu ane karAvavuM e apekSAe ane trividhe eTale mana, vacana ane zarIrathI ala~t manathI karavA-karAvavAno tyAga, vacanathI karavA. karAvavAnA tyAga ane zarIrathI karavA-karAvavAno tyAga. e prathama paddhati. che. A ja rIte bIjI badhI paddhatie levAnI che. 6. prAca nA aticAro koI paNa pratijJAne lagatAM cAra dUSaNA hoya che. temAM laukika dRSTithI: dUSitapaNAnu tAratamya mAnavAmAM Ave che. e cAre pratijJAnA dhAtaka te che. ja, paNa vyavahAra ! pratijJAnA dazya dhAtane ja vAta mAne che. e cAranAM nAma ane svarUpa A pramANe che: 1. pratijJAne atikrama karavA eNTale pratijJAnA bhaMganA mAnasika sakalpa karavA. 2. pratijJAnA vyatikrama karavA eTale e saMkalpanI sahAyaka sAmagrInA saMcAganI ceojanA karI. A banne dUSaNarUpa hovA chatAM vyavahAra e anene kSamya gaNe che, arthAt manuSyanI apUrNa bhUmikA ane tenI AsapAsanuM vAtAvaraNu jotAM e banne doSA calAvI levAya kharA. 3. paNa je pravRttine lIdhe vyavahAramAM paNa lIdhelI pratijJAne AMzika bhaga manAya, arthAt je pravRtti vaDe manuSyanuM vartana vyavahAramAM dUSita manAya te pravRttine sAnya mAnavAmAM AvI che. evI pravRttinuM ja nAma aticAra vA doSa che, ane e trIjo doSa gaNAya che. 4. anAcAra eTale pratijJAne sathA nAza. e mahAdoSa che. ahI sarvathA brahmacaya ke AMzika brahmacaya sAthe je aticAra rUpa doSo sabaMdha dharAve che temanuM vivecana karavAnuM che ane te nIce pramANe cheH
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ para ] darzana ane ciMtana sarvothA brahmacArIne hastakarma ane khIjI evI kuceSTAo varUpa che tathA AgaLa pAMcamA prakaraNamAM je daza samAdhisthAne batAvyAM che temanA pAlanamAM jeTalI jeTalI khAmI rahe te paNa doSarUpa che. e deSonA sevana dvArA brahmacarya nA cAkhkhAbhaga che e vAta sathA brahmacArI potAnI pratijJAno pUro bhama samaje te te samajI ja jAya ane e dezane pAse pharakavA paNa na de. paNa kAI vakra ane jaDa ema samaje ke ApaNI pratijJA mAM te mAtra prasaganA tyAga che, emAM hastakama vagerenA niSedhanI vAta kacAM Ave che? zAstrakAre tavAne kharAbara samajAvavA upara kahelA doSone aticArarUpe khatAvelA che. AMzika brahmacArI eTale gRhastha, tenuM zIla mATe bhAge svArasataiSa sudhInu che. svadArasatoSanA atha puruSa ke strI samAjasammata vivAhapatie peAtAnA vaiyika premanuM sthAna amuka strI ke amuka puruSane ja banAve, paNa e premanA viSaya je te kAI, jyAre tyAre to na ja bane e che. amAM paradAra ke parapuruSanA tyAga ApoApa AvI jAya che. uparAMta leAkeA jete paradAra tarIke nathI samajatA evI vaizyA, kanyA ke kuMvArI strI tathA rakSitA strI vagerenA ane samAjate amAnya evI vivAhapatie thatA lagnane paNa tyAga A ja amAM samAI jAya che. Ama chatAM svadArasatoSI hAI ne paNa viSayavRttine AdhIna thayelA varga jANatAM ke ajANatAM evI evI chUTA zodhe che ke je dvArA pratijJAno bhaMga na kahevAya ane peAtAnI vRttine poSaNa paNa maLe. evI chUTA e gRhasthanA zIlane aticArarUSa che, mATe ja e anAcaraNIya che. evI evI je chUTa che tenuM pAMca saMkhyAmAM vargIkaraNa karIne zAstrakAre deoSonuM je svarUpa batAvyuM che te nIce pramANe che : zAstrakAre kahe che ke gRhasthanA zIlanA evA pAMca aticAra cheH (1) varaparigRhItAgamana, ( 2 ) aparigRhItAgamana, (3) anagIDA, (4) paravivAhakaraNa, ( 5 ) kAmabhogomAM tIvra abhilASa. e pratyekanuM spaSTa svarUpa A pramANe cheH : 1. je strIo paradAraY=ATInI nathI temane paisA vagerenI lAlaca ApI amuka samaya sudhI potAnI karavI eTale svadArakATInI karavI ane tenI sAthe kAmAcAranA pratyakSa vyavahAra rAkhavA. enu nAma izrvaraparigRhIMtAgamana.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie brahmacaryavicAra [ paracha . 2. je strI potAne mATe aparigrahItA-aravIkRtA che, jenA lagnanI paddhati samAjasammata nathI, je vezyA vagere niyata rIte anya svIkRta che eTale pitAne mATe aparigRhIta che, je eka samaye parigrahItA hovA chatAM vartamAnamAM aparigRhItA che arthAt je koI kAraNathI patithI chUTI thayelI che vA preSita patikA che, vidhavA che, vA grahilapatikA (gAMDa pativALI?) che; vaLI je parigrahItA hovA chatAM AzritarUpe pitAnI che je pitAnI dAsI vagere che--evI tamAma prakAranI strIo sAthe bhUlathApane lIdhe vA svadArasaMtioSanI pUrI samajaNanA abhAvane lIdhe je kAmaprasaMga banI jAya te aparigrahItAgamana, 3. game te strInAM kAmAMgane AzarIne krIDA karavI, anurAgapUrvaka game te strIne AliMgavI, puruSe puruSa strI ke napuMsaka sAthe, strIe strI puruSa ke napuMsaka sAthe ane napusake paNa traNe sAthe kAmAcArane lagatA vicAra kara, hastakarma vagere kuceSTAo karavI, lAkaDAMnAM ke cAmaDAM vagerenAM kRtrima sAdhana dvArA kAmAcAranuM sevana karavuM; matalaba e ke, je dvArA kAmarAgane prabaLa vega vadhe evI koI paNa pravRtti karavI te anaMgaphIDA. 4. kanyAdAnamAM dharma che ema samajIne vA nehAdikane kAraNe bIjA ene mATe kanyAo ke vare zedhI ApavAM, vevAIo ane vevANone maLavuM vA e ja pravRtti mAtra kAmarAgane laIne karavI te paravivAharaNa. - pa. zabda ane rUpa e be kAmarUpa che. gaMdha, rasa ane sparza e traNe bhegarUpa che. e pAMcamAM atyaMta Asakti rAkhavI, tathA vAjIkaraNa AdinA sevana dvArA vA kAmazAstrokta prago dvArA kAmAbhilASane adhikAdhika uddIpta kare te kAmagatItrAbhilASa. A pAMca prakAranI pravRtti svadArasaMtiSI gRhasthanA zIlane dUSaNarUpa che, kaI paNa gRhastha svadArasaMtiSane pUrepUro vaphAdAra rahe to e pAMcamAMnI eka paNa pravRttine kadI paNa nahi Acare. evI vaphAdArI te kaI viziSTa vyaktimAM ja saMbhavI zake che, paNa jyAM samudAyanA AcArabaMdhAraNane prasaMga Ave che tyAM e vicAra samudAyanI dRSTie ane tatkAlIna sAmAjika pari. sthitine lakSamAM rAkhIne ja karavAno hoya che. A aticAre UbhA thavAmAM paNa e daSTi eka nimittarUpa che.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ para8 ] darzana ane ciMtana samudAyamAM evI paNa aneka vyaktio hoya che je svadArasaMtiSanA vratane jALavavA prayatna te jarUra kare che, paNa emanAmAM e vatane mULa udeza samajavA jeTalI sukSma vivekazakti ghaNI ochI hoya che. ethI loke je strIone paradArakeTanI nathI gaNatA teone pisA vagere ApI pitAnI karI laI temanI sAthe prasaMga rAkhatAM eone pitAnA vratano aMze paNa bhaMga na jaNAya e svAbhAvika che. vaLI samAja AvI pravRttine prabaLa vidhI na hoya tyAM e pravRttine anAcaraNIya mAne paNa koNa? AvI sthitimAM vratadhArInA vratanuM barAbara pAlana thAya, vratane pUre bhame tenI samajamAM AvI jAya ane vakra-jaDa prakRtine manuSya paNa pitAnA lIdhela batanA aMkuzamAM barAbara rahe e hetuthI zAstrakAre ivara parigRhItAgamananI pravRttine pRthapha batAvI aticArarUpe karAvI ane bhale te sAmAjika kaTInI. gaNAtI hoya to paNa tene sApha sApha zabdomAM taddana anAcaraNIya kaTInI samajAvI. koI puruSa svadArasaMtiSI rahevAnI gaNatarIe jene jene mehe tene tene paraNuMne svadArA banAve; arthAt bIja bIjI aneka kanyAone, kuMvArI strIone ke dAsI vagerene paraNe, chatAMya te paraNanAra pitAnA vatane cheDe paNa bhaMga na samaje ane bahuvivAhanI prathAne ke ApanAra samAja te e rItane anumodana ja Ape, paNa paramArtha rIte vicAratAM jaNAze ke A pravRtti svadArateSIne dUSaNarUpa che. vaLI jUnA jamAnAmAM ATha jAtanA vivAha thatA : brAhma, prAjApatya, ArSa, deva, gAMdharva, Asura, rAkSasa ane pizAca. AmAMnA AgalA cAra AcArakeTInA che, pAchalA cAra anAcArakeTInA che. koIeka jAnA banAvane AdhAre pAchalA cAramAMnA game te vivAhane avalaMbI kAInuM pANigrahaNa kare ane mAne ke meM te amukane amuka vivAhapaddhatie svadAra tarIke svIkArelI che, temAM mArA svadArasaMtoSane ze bAdha Ave? A uparAMta je je strIono vivAha sAmAjika rIte varyuM che teone paNa svadArArUpe svIkAra karavAne niSedha AmAM AvI jAya che. A badhI bAbate tarapha svadArasaMtoSInuM dhyAna kheMcAya, te svadArasatiSanA gAMbhIryane barAbara samaje ane kyAre paNa AvA bhrAmaka prasaMgamAM lapasI paDI pitAnA tane malina na banAve evA aneka zubha uddezathI zAstrakAre A bIjA aticArane varNavele che ane tene sparza sarakho paNa niSedhela che. - acauryAvratane niyama lenArAe pitAnA mojaze jarUra ochA karavA joIe. AvI vyApti sAMbhaLanAra koI bhadraka jarUra pUchaze ke acauryAvratano
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie brahmacaryavicAra para niyama e eka judI bAbata che ane majazekhane tyAga e paNa eka judI bAbata che. e bemAM kAryakAraNanI saMkalanA jevI vAta kema kare che? jenI dRSTi UMDI, vivekI ane marmagrAhI, gaMbhIra vicAra karanArI haze te te uparanA niyamane barAbara samajI zake tema che. te ja nyAya A trIjA ane pAMcamA aticAre vize ghaTAvavAno che. je e aticArone seve te kadI paNa svadArasatiSa na ja rAkhI zake. e aticAranA vajanamAM ja svadArasaMghanuM pAlana che ane svadAratiSanA pAlanamAM ja e aticArene niSedha che. Ama e bane ekabIjA sAthe ghaTa ane mATInI peThe saMkaLAyelA che. A te koI bhadraka ke vakra manuSya ema samajI bese ke mehaka saMgIta sAMbhaLavuM, vedhaka rUpe jevA emAM vaLI svadArasaMtiSane cheDe paNa bhaMga zene ? evA bhadraka-vakranuM valaNa e aticAre tarapha jarA paNa na thAya ane enA khyAlamAM svadArasaMteSanI vizALatA Ave e mATe ja trIjo ane pAMcamo aticAra zAstrakAre samajAvyo ane niSe che. svadArasaMtithI gRhastha pitAnAM putraputrIone yogya sthaLe paraNAve vA e kAma keAI samajanAra ane javAbadAra svajanane bhaLAve, paNa e tarapha enI leza paNa bedarakArI na ja cAle. je evA Avazyaka kArya tarapha te bedarakAra rahe te e jaina dharmane upadhAta (vinAza) kare che e hakIkatane zAstrakAre spaSTa zabdomAM mUkelI 5 che. kRSNa ane ceTaka vagere gRhasthAne pitAnAM saMtAnanA vivAha na karavAno niyama hato, paNa emanA e khAsa kAmanI javAbadArI samajadAra svajanoe mAthe lIdhelI hatI, e vAta bhUlavAnI nathI. have koI svadArasaMtiSI hAdikane kAraNe, dAkSiNyane lIdhe ke kanyAdAnamAM dharma samajI bIjAnAM saMtAnAM sagapaNa ke vivAha vagerenI pravRtti kare te zAstrakAra kahe che ke e prati enA brahmacaryane ADakhIlIrUpa che. A vastune upara uparathI ja jovAmAM Ave to ene lIdhe brahmacaryane kazI hAni thatI nahi bhAse, paNa jarA UMDA vicArapradezamAM UtarIzuM te jhaTa samajI zakAze ke nehAdikane kAraNe ke puNya samajIne sagapaNa vagerenI pravRtti karanArAonI dazA chevaTe evI thaI jAya che ke jethI AjakAlanA varakanyAnA dalAlanI che. A dazAmAM svadArasaMtithI pitAnA vratane barAbara vaLagI rahe e bahu kaparuM kAma che. taduparAMta emAM bIjA paNa aneka de che. vara ke kanyAnA pakSapAtane 15. juo paMcAzaNvatti pR. 15; dharmanduivRtti pR.124; yogazAstra pR. 193 tRtIya prakAza; sAgaradharmAmRta pR. 118 16. kRSNa ane ceTakanA vRttAMta mATe juo triSaSTi carita parva che, sarga pAMcamAthI; tathA parva 10, sarca 6, pR. 129. 34
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa30 ] darzana ane ciMtana lIdhe game tevAM kaDAM karI devAmAM Ave che, jene pariNAme samAjamAM bIjA aneka saDAo pese che. AvA aneka bAdhaka kArene lIdhe svadArasaMtiSIne sAru e pravRtti varSe mAnavAmAM AvI che. - sAgAradharmAmRtano kartA paMDita AzAdhara (teramo sake) ahIM eka agatyanI vAtane sphaTa A pramANe kare che. te kahe che ke potAnA samAnadharmane sArI kanyA ApavI e enA traNe vargone sudhArI ApavA jevuM mahApuNyanuM kAma che, kAraNa ke kharuM ghara te strI ja che, paNa bhata ke chAparuM vagere nathI (pR. 24). paMDita AzAdhara paravivAhakaraNane aticAra rUpe batAve che ane enI vyAkhyA paNa jevI AgaLa kahI che tevI kare che. Ama chatAM e sAdhamIne sakanyA ApavAnI pravRttine puNyakoTInI gaNe che. enuM kAraNa eka ja hoI zake ke te samaye lekoe A aticAranI ADamAM rahIne svasaMtAnanA vivAha jevA gaMbhIra prasaMge tarapha tadana bedarakArI batAvI haze ane ene lIdhe aneka anAcAre ke kude vadhyA haze, jene pariNAme "are jaino paraNe te che, paNa pitAnAM chokarAM paraNAvavAmAM pApa samaje che AvA upAlaMbhathI jaina dharma vagevA paNa haze. AvI koI sthiti UbhI thaI haze, tethI ja e paMDite sAdhamane satkanyA ApavA khAsa bhalAmaNa karI haze ane e dezakALa pramANe ucita paNa haze. bAramA teramA saikAnA AcArya hemacaMdra pitAnAM chokarAMonAM sagapaNa ke vivAha vagerene vyavasthita prabaMdha na karanAra gRhasthane jaina dharmano upadhAtaka (vinAzaka) kaddo 18 che. enuM kAraNa paNa evI ja koI sAmAjika bedarakArI hoya ema lAge che. paravivAhakaraNane eka bIje paNa artha che ane te e ke eka strI hoya chatAM bIje vivAha kare. A pravRtti svadArasaMthInA zIlane vihvarUpa che. dhAre ke hayAta strIthI saMtoSa na hoya te paNa svadArasaMtoSInuM e kartavya che ke teNe sahanazIlatA keLavIne vA strIne atyaMta anukULa karIne pitAne vyavahAra calAve, paNa bIjI strI karavAno saMkalpa sarakho paNa na karavo. ema karavAmAM 17. "sAcAM rata rattaH trivane hAthamaH 1. ___ gRhaM hi gRhiNImAhuna kuDayakaTasaMhatim / / ' --sAgAradharmAmRta, pR. 54 ka. 59 18 juo upara TippaNa 15. 1.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie brahmacaryavicAra [ 31 ja svadArasaMtoSavratanuM yathArtha pAlana che. A bIjo artha AcArya haribhadranA paMcAzakanI vRttimAM anya mata tarIke ane sAgAradharmAmRtanI TIkAmAM bIjA artha tarIke paNa Ape che. A bIjA arthane ubhAvaka game te hoya, paNa te AjanI paristhitimAM te khAsa grAhya che ane e arthanI dRSTie A aticAranuM vajana sarvathA Avazyaka che, upara kahelA pAMca aticA dvArA gRhasthonA zIlano vyavahArathI- sthULadaSTithI-AMzika bhaMga thAya che, paNa je line prANasamuM samaje che tenAthI te tene AMzika bhaMga paNa kema sahI zakAya? kharI rIte te te dareka aticArane zIlano dhvaMsaka ja samajavo joIe. aticAronuM je svarUpa batAvyuM che te svadArasaMtevI purUne aMge ja che. pativratA strI mATe paNa aticAre to te ja che, mAtra tene lagatA pahelA ane bIjA aticAranI vyAkhyAmAM khAsa phera che, je A pramANe che: pativratA strI potAnA svIkRta pati sivAya bIjA koIne pati samajavAnI kalpanA sarakhI paNa na karI zake...eNe jevo pati maLe tevo devarUpa samaja." evA ekAMtika niyaMtraNane lIdhe ene mATenA IvaripahiMgRhItAgamananI vyAkhyA judI karavAmAM AvI che, jemake kaI gRhasthane be strIo hoya ane emane pitAnA patine prasaMga vArApharatI karavAne heya, chatAM te vadhu samaya sudhI patine prasaMga karavAno prayatna kare che tene mATe ivara rigRhItAgamanane aticAra che. koI paNa strIne bhUlathApathI game te prakAranA parapuruSano prasaMga thaI jAya e tene sAru aparigrahItAgamanane aticAra che. pachInA traNe aticAre strI ane puruSe ekasarakhI rIte samajavAnA che. A be aticAronI judI vyAkhyAne lIdhe A viSayamAM puruSane jeTale niraMkuza rahevA devAmAM Avyo che teTalI ja strIne aMkuzamAM rAkhavAmAM AvI che, e hakIkata tarata samajAI jAya che. svadArasaMtiSI purU vezyAgamana kare tyAM koI e bIjI jAtane prasaMga rAkhe te tenA svadArasaMtiSatrano sarvathA bhaMga nathI manAte, mAtra tene aticAra ja lAge che ema dharmazAstra kahe che ane samAja te dezAcAra ke rUDhine nAme eno bacAva paNa karI le che, tyAre pativratA strIne parapuruSa sAthe bIjI te kAMI nahi paNa mAtra hAsyane-nirdoSa hAsyane prasaMga AvI jAya te temAM tenA pativratyane zaMkita mAnavAmAM Ave che. eTaluM ja nahi,
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa32] darzana ane ciMtA paNa evI nirdoSa strI kulaTAkoTInI manAI hoya evA aneka dAkhalA dharmazAstromAM Aja paNa upalabdha che. ApaNA dezamAM strIpuruSanA adhikAranuM vaiSamya AcAra ane vicAramAM ghaNA kALathI cAlyuM Ave che; ene padya dhamaMvidhAnanA kSetramAM paNa paDe e svAbhAvika ja che. A jAtanA puruSaprAdhAnyavAdanI asara svadArasatiSavata upara eka bIjI paNa thayelI che, jene vRttAMta A pramANe che. upAsakadazAMgasUtramAM zrAvakanAM -gRhasthAnAM vrato ane temanA aticArono ullekha che. temAM cothA aNuvrata tarIke svadAra bane ane tenA pAMca aticArene jaNAvelA che. paNa pachInA vyAkhyAkAra zarUAtanA pahelA be aticArene vibhAga bIjI rIte. batAve che. teo kahe che ke je puruSa svadArasaMtiSI che tene ja pahelA be aticAra saMbhavI zake che ane je puruSa mAtra paradAravarjaka che tene mATe te e be aticAra rUpa ja nathI. svadArasaMtiSane AgaLa jaNAvele paMcasAkSIe paraNelI strI sivAyanI badhI strIone tyAgavAno vizALa artha ja cAlu rahyo hato te aticAronA A vibhAgane jarA paNa sthAna na maLata. TIkAkAre kahe che ke svadArasaMtioSane pAchaLanArA purUSo samAjamAM be prakAranA maLe che. eka te evA ke jeo mAtra paradAravarjaka che ane bIjA mAtra svadArI che. paradAravarjaka eTale jeo mAtra pArakI strIone bIjae paMcasAkSIe svIkArelI strIone ja varje che, nahi ke vezyAne tathA jemane leke parastrI tarIke nathI mAnatA. evI strIone. AvA padAratyAgInI maryAdAmAM vezyA vagereno niSedha nathI ja Avata. e puruSa vezyAdigamana kare to paNa tenuM vrata akhaMDita rahe, che, aMze paNa dUSita thatuM nathI. enuM kAraNa e che ke leke vezyA vagerene padArA nathI ja mAnatA. Ama che mATe paradAratyAgIne pahelA be aticAre aticAra rUpe nathI ja ghaTatA. have je puruSa svadArasaMtiSI che, jenA vatanI maryAdA pitAnI strIthI AgaLa jatI ja nathI, jene pitAnI strImAM ja saMtoSa mAnavAnuM vrata che tene kadAca vezyAdikane pitAnI strI tarIke banAvI prasaMga karavAnI chUTa UbhI thAya tethI ja ene sAru te chUTa taddana niSiddha che. chatAMya kadAca te evI chUTa le to paNa tenA vratane sarvathA bhaMga te mane nathI, mAtra AMzika dUSaNa manAya che. uparyukta aticAravibhAganI kalpanAthI ApaNe kaLI zakIe chIe ke 19. kalAvatI ane subhadrAnA vRttAMta mATe juo bharatabAhubalinI vRtti,
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie brahmacarya vicAra [ 533 svadArasaMtiSane artha e vyAkhyAkAranA jamAnAmAM kAMIka saMkIrNa thayela jaNAya che. ethI ja vyAkhyAkAroe puruSanI pracalita sthitine lakSyamAM rAkhIne svadAra tenA paradAratyAga ane svadArasaMga evA be vibhAga karyA che, ane te te aticAra vibhAga uparyukata rIte ghaTAle che. jyAre samAjamAM evA puSponuM bAhulya hoya ke jeo mAtra paradArane tyAga karI zake che nahi ke vezyAdine, vaLI dezAcAra ke sAmAjika rUDhi paNa evAM baMdhAraNone Teko ApatAM hoya, tyAre mAtra teone lakSyamAM rAkhIne dharmazAstra paNa potAnAM vidhAnanI punarvyavasthA puruSAnukULa kare che. e rIte strI samAjane lakSyamAM rAkhIne bhAratanA eka paNa zAstramAM eka paNa punarghaTanA thaI hoya enuM haju sudhI te kaI itihAsakAre noMdheluM vAMcyuM ke sAMbhaLyuM nathI. 7. brahmacaryanI nirapavAdatA ahiMsA, satya, asteya vagere mahAvrato sApavAda che. paraMtu mAtra eka brahmacarya ja nirapavAda che. ahiMsA vrata sApavAda che eTale sarva prakAre ahiMsAno pAlaka koI khAsa viziSTa lAbhanA uddezathI hiMsAnI pravRttimAM Utare chatAM tenA vratane bhaMga nathI manAto. keTalAka to prasaMge ja evA che ke jene laIne e ahiMsaka hiMsA na ja kare ya hiMsAmAM pravRtta na ja thAya che tene virAdhaka paNa mAne che. 20 virAdhaka eTale jaina AjJAne lepaka. AvI ja sthiti satyavrata ane asteyAdi vratamAM paNa dhaTAvavAnI che, paNa brahmacaryamAM te A eka paNa apavAda nathI. jeNe je jAtanuM brahmacarya svIkAryuM hoya teNe vinA apavAde tevuM ne tevuM ja AcaravAnuM che. bajAnA AdhyAtmika hitanI daSTi lakSyamAM rAkhIne ahiMsAdine 20. 'Ayariyassa viNA gacche ahavA kulagaNe saMghe / pacidiyavoramaNe pi kAUM nitthAraNaM kujjA / evaM tu kareMtega avvucchitto kyA u tithammi / jAvi saroravAo taha viya ArAhao so u!! yastu samathoM 'pi AgADhe'pi prayojane na pragalbhate sa virAdhakaH / -IttattiH - kAcAH p. rUpa-ra6. A utArAmAM amuka amuka prasaMge hiMsAdi nahi karanArAone virAdhaka kahelA che.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 ] darzana ane ciMtana apavAda karanArI taTastha yA vItarAga rahI zake che, brahmacaryanA apavAdamAM evA saMbhava ja nathI; eno prasaMga te rAga, meAhake dveSane ja adhIna che. vaLI evA kAmAcAranA prasaMga kAinA AdhyAtmika hitane mATe paNa saMbhavI nathI zakato. AvA ja kAraNathI brahmacaryanA pAlananu nirapavAda vidhAna kara vAmAM AvyuM che ane e mATe dareka jAtanA upAya paNa batAvavAmAM AvyA che. brahmanA bhaMga karanArAne prAyazcitta tA AkarAM che, temAM paNa je jeTale UMce darajjethI brahmacaryanI virAdhanA kare che tene tenA darajjA pramANe tIvra, tIvratar, tIvratama prAyazcitta kahelAM che. jemake, kAI sAdhAraNa kSullaka sAdhu ajJAna ane mehane vaza thaI brahnacanI virAdhanA kare to tenuM prAyazcitta enA kSullaka adhikAra pramANe cAjeluM che. ane AI gItArtha ( siddhAMtanA pAragAmI ane samAnya) AcAya AvI bhUla kare to tenuM prAyazcitta pahelA kSullaka sAdhu karatAM anekagaNuM vadhAre kaheluM che. leAkeAmAM paNa A ja nyAya pracalita che. kAI taddana sAmAnya mANasa AvI bhUla kare te! samAja e vize lagabhaga bedarakAra jevA rahe che, paNa kAI kulIna ane Adarza kADhIne mANasa A prasago aMge sAdhAraNa paNa bhUla kare to kadApi samAja tene sAMkhI letA nathI. brahmaca bhaga vizenA prAyazcittanuM varNana ApIe te pahelAM kAmasa'skAzane aMkuzamAM lAvavAne lagatI vizeSa hakIkata TUMkamAM jaNAvI daI e. kAI brahmacArI brahmacaya ne pALatA hoya, te mATe udyamazIla paNa hoya, chatAM eNe UbhA thatA prabaLatama kAmasaMskArane aMkuzamAM kema lAvave ? e praznanA nikAla lAvavA te graMthakAro A pramANe kahe che: evA paravaza anelA brahmacArI e prakAranA hoya che: eka tA guru ke vaDIlAnA AjJAdhArI ane bIjA savathA svacchaMdI, jee AjJAdhArI che tene mATe ja A nIcenI cAjanA che. AjJAdhArI brahmacArI gurunI ke vaDIlanI samakSa potAnI vijJaLa sthitine prakAzita kare. pachI guru ene ghaNA lAMbA samaya sudhI nirvikAra bhojana upara rAkhe. nirvikAra bheAjana eTale jemAM ghI, dUdha, mAkhaNa, dahIM, gALa, madha, tela, khaTAza, maracAM vagere masAlAdAra uddIpaka padArtho leza paNa na AvatA hAya. vaLI taLelo eka paNa padAtha temAM na hoya, mAMsa ane madya te| ete vaya ja hAya. lAMbA samaya sudhI AvI carcA rAkhyA pachI enI vilatA na maTe tA evuM ja bhejana tene pramANamAM Adhu enDru ApavuM; arthAt zarIranA nirvAhane bAdha na Ave evI rIte ene rAja thADA gheADe! bhUkhyA rAkhavA. A pachI paNa
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie brahmacarya vicAra [[ 535 kAMI pheraphAra na jaNAya te tene lAMbA upavAsa karAvavA. upavAsethI paNa e ThekANe na paDe to enI pAsethI sevA vagerenuM khUba mahenatI kAma levuM. pachI tene mahinAnA mahinA sudhI ja rahevAnI bhalAmaNa karavI. pachI koI suzIla sAthI ApIne tene lAMbA lAMbA vihAra (pa) karAvavA. panthanA thAkathI paNa e na zame te je e zAstrAbhyAsane rasika hoya te tene zAstro kaMThastha karAvavA tathA tenA arthe paNa yAda rakhAvavA. A svAdhyAyanI pravRtti rAtadivasa calAvavI ane te paNa lAMbA samaya sudhI. A badhA tyAgapradhAna upAe anavarata cAlu rAkhavAnA che e yAda rAkhavuM joIe. manuSya, AzramonI vyavasthAmAM yathAkrama pasAra thaI pachI saMnyAsamAM Avate heta te AvI yojanAno udgama bhAgye ja thAta, athavA saMnyAsanI pratijJA amuka mudata sudhInI hatI te paNa AvA baMdhAraNanI jarUra bhAge ja raheta. A uparAMta brahmacAriNIonA A prasaMgane lagatA prAyazcittanA prakAro, tene prAyazcitta ApanArAonI yogyatA ane A jAtanA gaMbhIra prasaMge tarapha guru upekSA rAkhe che te paNa kevA mahAprAyazcittane bhAgI thAya che, vagere vagere aneka vicAraNAo te graMthamAM noMdhAyelI che. 21 brahmacaryabhaMga karanArA bhikSuo mATe prAyazcittanuM vidhAna A pramANe che : 1. brahmacaryanA bhaMgane lagatuM duHsvapna Ave to 108 zvAsapradhAsa sudhI mauna rahI dhyAna karavuM. 2. jAhera rIte kaI sAdhvI strInA zIlane teDavAnA irAdAthI brahmacaryanuM khaMDana kare te enA dIkSA paryAyane sarvathA cheda kara. (dIkSA paryAyane cheda kare eTale keI ne dIkSA lIdhe 20 varSa thayAM hoya ane te che A gune kare che tenAM 20 varSamAMthI 15 varSa kApI nAkhavAM ane tene pAMca varSathI ja dIkSita thaye jAhera kare, eTale ke tene saMdhamAM vaDIla ke vRddha gaNAto aTakAvo.) 3. garbhapAta ke garbhAdhAnAdi kare to paNa dIkSA paryAyane sarvathA cheda kara. 4. sRSTi viruddha ane mukha dvArA maithuna karanAranA paNa dIkSA paryAya sarvathA cheda kara. 21. saTIka vyavahArasUtra bhAgya, tRtIya uddezaka, pa. para thI.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 536 ] darzana ane ciMtA je upara jaNAvele aparAdhI AcArya, upAdhyAya vagerenI padavI dharAvato heya ane teNe uparyukta 2-3-4 kalamamAM lakhelA aparAdha karyA hoya te tene yathAyogya anavasthApya ane pArAMcita prAyazcitta ApavAM. [ anavasthApya eTale dIkSA paryAyano cheda karIne pAcho dIkSAne Aropa tyAre ja karavAmAM Ave ke jyAre teNe amuka Apela prAyazcitta pUruM kareluM hoya. sAmAnya sAdhuone te dIkSA paryAyano cheda karIne tarata ja dIkSA ApavAmAM Ave che, jyAre A jokhamadAra vyaktio mATe viziSTa prAyazcita che. pArAcita e anavasthApyanA jevuM che. mAtra phera e che ke dIkSA paryAyane cheda karyA pachI je prAyazcitta pUruM karavAnuM hoya che te je dezamAM pitAnI apakIrti Adi thayela hoya te dezAdine choDIne ane sAdhuveza mUkIne karavAnuM hoya che. ] sAmAnya bhikSu, AcArya, upAdhyAyAdi pitAnA bhikSuvane ke padane tyAga karyA sivAya brahmacaryano bhaMga kare te temane jIvatAM sudhI AcAryAdinI padavI pharI ApI zakAya nahi tema teo laI zake paNa nahi. je e AcArya vagere pitAnI padavIne bhAra anyane soMpI de ane gathI chUTA thaIne bhaMga kare ane te pachI teo sudharI jAya ema cokakasa lAge te paNa traNa varSa sudhI te teone te padavI ApI zakAya nahi ja. cothe varSe ApI zakAya ane teo te vakhate laI paNa zake. -takalpa ane tenI cUrNine AdhAre 8. brahmacaryamAM eka khAsa daSTi brahmacarya pALavAmAM ahiMsAnI paNa eka khAsa daSTi che. kAmAcArane sevatAM bIjA anartho te che ja, uparAMta aneka jIne ghAta paNa thAya che. "kAmAcArane sevatA manuSyane kevA prakArane asaMyama lAge ?' e prazna zrI gautame bhagavAna mahAvIrane karyo. enA uttaramAM bhagavAna mahAvIre bhagavatIsUtra (zataka 2, uddezaka 5, praznottara aMka 33 )mAM jaNAvyuM ke "kerI manuSya rUthI bharelI naLImAM tapela saLiye nAkhe to rUne nAza thaI jAya che tema kAmAcArasevI manuSya strI nigata jatuone nAza kare che. te jatuo paNa ApaNI peThe pacendriya che ane temanI saMkhyA nava lAkha che. e uparAMta e jInI sAthe rahelA samUrNima jInI te kAMI saMkhyA ja nathI." vAsyAyana kAmasUtrane TIkAkAra jayamaMgaLa paNa nIcenA glaeNka dvArA e utpattine ullekha kare che?
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie brahmacaryavicAra [ 537 jagAra mA sUkSma RtumadhyAtrAH | smarasamani kati janayanti tathA'balAm // -adhyAya 1, adhikAra 2, pR. 7778 arthAta smarasadha-ni-mAM je kaMDUticaLa Ave che te temAM rahelA raktajanya sUkSma kRmione lIdhe. kavi kakkoka pitAnA ratirahasyamAM (pari. 3, zlo. 8, pR. 23) paNuM A ja vAtane A ja zabdomAM mUke che : yoniyantrasamutpannAH susUkSmA janturAzayaH / pIDayamAnA vipadyante yatra tanmathunaM tyajet // -ogazAstra prakAza 2, zle. 79, pR. 121 ema kahI AcArya hemacandra kAmAcAramAM thatA jIvavadhune tyAga karavA kAmAcAranA vajanane upadeza kare che ane sAthe vAtsyAyanane uparyukta purAvA paNa TAMke che, vartamAna vijJAne kareluM A chatpattinuM samarthana te jANItuM che. ema brahmacarya pALavAmAM jema bIjI aneka daSTio che tema A ahiMsAnI paNa eka dRSTi che ane khAsa karIne jenopadezaka brahmacaryane upadeza detAM tene paNa upayoga kare che. 9. brahmacaryamAM sAvadha rAkhavA mATe upadezelI AvA upadezamAM moTe bhAge strI jAtinI niMdA dvArA te prati ghaNA upajAvI viSaya taraphane vairAgya TakAvavAnI hakIkato Ave che. A jAtanI zelI 2 sUtrakALathI te Aja sudhInA sAhityamAM ekasarakhI cAlI Ave che. sUtromAM kahevuM che ke strI jAti bahu bhAyAvALI che. enuM mana kyAMya hoya che, vacana bIje heya che ane pravRtti vaLI trIje hoya che. jema vaitaraNa nadI dustara che tema strIo paNa dustara che. strIo khUba hAvabhAva karIne pune lalacAve che. mATe brahmacArI pustha cetate hoya, chatAM kadAca tenuM mana bahAra cAlyuM jAya te teNe ema vicAravuM ke jenI tarapha mAruM mana jAya che te mArI nathI, huM paNa tene nathI. ema saMsArane asthira saMbaMdha vicArI teNe taraphanA rAgane dUra karavA prayatnazIla rahevuM, ApanA levI (sUryanA taDakAmAM dhyAna karavuM), sukumAratAne tyAga karavo, zabdAdi viSane tyajI devA ane kAmanAM pariNAme vicArI rAga ane dveSane cheda karavA tatpara rahevuM. 22. A jAtanI zailI vaidika ane bauddha sAhityamAM paNa upalabdha che.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 538 ] darzana ane ciMtana rogazAstramAM AcArya hemacaMdra kahe che ke strIo svabhAve ja Thaga, kUra, caMcaLa ane kuzIla hoya che. teo te evI duSTa hoya che ke svArtha mATe pitAnA patine, putrane, patAne ke bhAIne paNa khADAmAM nAkhatAM pAchuM vaLI na jue. TUMkAmAM strIo saMsAranuM bIja che, narakamArganI dIvIo che, zokanuM mULa che ane duHkhanI khANa che. mATe brahmacArI puruSe temanAthI sadA cetatA AvI zailI uparAMta eka bIjI zailI paNa che. temAM bhaya ane lAlaco dvArA brahmacArIne sAvadha thavAnI sUcanA che. jemake, brahmacArI puruSa ke strI pitAnA vratamAM sAvadha na rahe te tene janma janma napuMsaka thavuM paDaze ke raMDAvuM paDaze, narakamAM tapelA leDhAnI pUtaLIne bheTavuM paDaze, A lekamAM enI pratiSThA jaze, nirdhanatA Avaze, bhagaMdara vagere rogo thaze vagere vagere. je pitAnA vratane barAbara pALe che tene agni pANI samAna che. sApa phUlanI mALA samAna che, vAgha to tenI pAse haraNiyuM banI jAya che, vine utsavarUpe thaI jAya che, tenA sAdhelA bha phaLe che, jagatamAM jaza vadhe che, tene devo sahAya kare che, nave nidhAna sAMpaDe che, cakravartIpaNuM maLe che ane yatheSTa kAmabhoge paNa prApta thAya che, mATe brahmacArIe potAnA vratane barAbara sAcavavuM. A rIte brahmacaryamAM sAvadha rahevA mATe eka te strI jAtinA atyaMta apakarSanI vAta karI tenA tarapha ghaNA pedA karavAnI ane bIjI bhaya ane lAlaca batAvavAnI upadezelI pahelethI cAlI Ave che. A sivAya bIjI kaI zailI zAstramAM ke vyavahAramAM cAlu hoya ema jaNAtuM nathI. 10, vaivAhika maryAdA jaina dharma vidhAna kare te brahmacaryanuM ja kare. ethI vivAha kema kare kevA pAtranI sAthe karavo, keTalI vaye kara vagere praznonA nikAla jenA prAcIna sAhityamAM nathI dekhAto, tema ja saMtAnotpattinI AvazyakatA vize paNa e zAstra tarka udAsIna che. tyAre vaidika smRtio, ke jemAM gRhasthAzramanI paddhatine khAsa Avazyaka mAnavAmAM AvI che, temAM vivAhane lagatA aneka jAtanA praznone nikAla ane saMtAna-pattinI AvazyakatA vizeno khAsa mata noMdhAyela che. smRtionI peThe jaina zAstramAM koI jAtanAM vaivAhika vidhA nathI, paraMtu temAM strIpuruSonAM je je varNane AvelAM che te dvArA te samayanI vivAhaviSayaka maryAdA vize jarUra prakAza paDe ema che.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina dASTae brahmacaryavicAra [ 539 bhagavAna RSabhadevanA samayamAM dareka strIne peTe putraputrInuM yugala ja janmatuM ane vaya prApta thatAM te ja yugala paraspara snehagraMthithI joDAtuM. AjanI bhASAmAM kahIe te te jamAnAmAM sahodara bhAIbahenanuM lagna thatuM. zArIrika, prajAkIya ke bIjA keI kAraNane lIdhe SabhadevajIe pite e paddhati badalI ane te jAtanA yugalavivAhane niSedha karyo. tyAra pachI Aja sudhImAM sahedara bhAIbahenanuM sAmAjika rIte lagna thayeluM jaNAtuM nathI, paNa kSatriyAdimAM mAmA phaI vagerenAM bhAIbahene sAmAjika rIte Aja paNa vare che. e prAcIna sahodaravavAhane avazeSa hoya ema kadAca mAnI zakAya, vaidika smRtiomAM "satra mad rI" jevAM aneka vacane maLe che ane e vacane upara ja bALavivAhanA samarthananuM maMDANa che, tyAre smRtiothI paNu purANA jaina kathAsAhityamAM eka paNa pAtranuM lagna e rIte varNaveluM nathI maLatuM. emAM te je je pAtronA vivAhanI hakIkata maLe che temAM yauvanaprApta ane lAvaNya, rUpa tathA guNemAM sarakhesarakhI joDIonI ja noMdha maLe che.. jyAre keI kanyA ke varanA vivAhano prasaMga varNavavAne hoya che tyAre e vize AgamamAM A rIte lakheluM hoya che : kanyAnAM mAtApitA potAnI kanyAne yuvati thayelI jANe, bAlabhAvathI sarvathA mukta thayelI samaje, utkRSTa ane utkRSTa zarIravALI thayelI jue tathA bhogamAM samartha thayelI mAne tyAre ene ene barAbara egya evA bhartA sAthe ucita zuka ane ucita vinayapUrvaka vivAha karavAnuM TharAve che. putranAM mAtApitA pitAnA putrane yuvAna thayele jANe, bAlabhAvathI sarvathA mukta thayele samaje, bhogasamartha thayele jue, botera kaLAmAM nipuNa ane paripakava jJAnavALe thayela mAne tyAre tene tene barAbara yogya evI kanyA sAthe vivAha karavAno vicAra kare che. AvAM aneka varNane bhagavatI, jJAtA, vipAka vagere aneka sUtramAM upalabdha che. 23 A uparathI ema cokkasa mAnI zakAya che ke e jamAnAmAM bALavivAha ke vRddhavivAhanuM to nAma ja na hatuM. have sUtrasAhityanA TIkAkAroe paNa A vize je je noMdhe karelI che te paNa joIe. AganA TIkAkAra abhayadevasUri (agiyArame sake) sthAnAMgasUtranI TIkAmAM 24, lakhe che ke vIza varSane vara ane seLa varSanI kanyA vivAha thAya te ja prajA parAkramI, nIrogI, dIrdhAyu ane buddhizALI thaI zake che. ethI oche varSe 23. jJAtAsUtra adhyayana 1, 5, 8 14, 12; bhagavatIsUtra zataka 11, udezaka 11; zataka 15; vipAkasUtra mu. 2, a. 1 tathA uvavAIesUtraH dara pratijJAne adhikAra
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa40 ]. darzana ane ciMtana vivAhita thanArI joDIonI prajA nirbaLa, regI, jaDa ane apUchavI thAya che. pravacanasAroddhAranA kartA zrI nemica 2pa kaheluM che ke vivAhita thanAra varanuM vaya pacIsa varSanuM ane kanyAnuM vaya soLa varSanuM hovuM joIe. je ema hoya te ja prajA baLavAna, vIryavAna, ArogyavAna ane buddhimAna thaI zake che. mULa AgamAM vivAhamaryAdA vize svataMtra vicAra kaze ja nathI, chatAM brAhmaNadharmanI prabaLa asarathI prerAyelA dakSiNa ane uttara hiMdustAnanA banne saMpradAyanA AcAryoe jaina dRSTine lakSyamAM rAkhIne vivAhamaryAdA vize ghaNuM ghaNuM lakhI nAkhyuM che. varakanyAnI parIkSA, vivAhane vidhi, ene aMge nArI parIkSA, puparIkSA vagere kAmasUtronAM jevAM prakaraNa paNa lakhI nAkhyAM che. temAM keTalIka bIbhatsa vAta paNa AvelI che. 26 - have vidhavAvivAha vizenI A lekanI daSTine ApaNe jANI laIe. vidhavAvivAha niMdanIya che ke prazaMsanIya evuM te kyAMya AvatuM ja nathI; paNa betraNa prAmANika kathAomAM vidhavAvivAhano prasaMga AveluM che, chatAM te tarapha dhruNA te nathI batAvavAmAM AvI. pahelo prasaMga bhagavAna RSabha24-25. jULajozava strI pUrveizana patta ! zuddha garbhAzaye mAge rakte zuke'nile hRdi // vIryavantaM sutaM sUte tato nyUnAndayoH punaH / rogyalpAyuradhanyo vA gabho bhavati naiva vA / / --sthAnAMgasUtra TakA 5 muM sthAna, u. 2, pR. 33. ra1. juo vivilAsa tathA vaNikAcAra. vaivaNikAcAramAM strI samAgama maTe ane strIyoninA pUjana mATe paNa vidhi batAvyo che ke te A che : bhuktavAnupaviSTastu zayyAyAmabhisammukhaH / saMsbhRtya paramAtmAnaM palyA jaMdhe prasArayet // alomazAM ca saducAmanAH sumanoharAm / yoni spRSTA japenmatra pavitra putradAyakam / / OM hI klI DalaM yonisthe devate mama satputra janayasva a. si. A. u. sA. sAhA iti mantreNa gomayagomUtrakSIradadhisarpiHkuzodaka yoni saMprakSAlya bIjathamasUcinu sevana karyAta" ItyAdi pR. 429. vaidika AcAramakhamAM strIphalmane nAme A ja vAta lakhelI che. pra. 86.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina STie brahmacaciAra [ 51 devajIte che. teo evI strIne paraNelA ke jene pati marI gayelA. A vivAhane prAcIna vyAkhyAkArAe bahu rocaka zabdomAM, prasannabhAve vaNa vele che.27 bIjo prasa`ga bha. mahAvIranA eka gaNadhara che. temAM ema Ave che ke chaThThA gaNadhara matiputra ane sAtamA gaNadhara mauya putra e banneyanI mAtA eka hAvA 'chatAM temanAM gAtrA judAM judAM che. tenu kAraNu ema batAvavAmAM AvyuM che ke te bannenA pitA judo judo che. Ama to tyAre ja banI zake ke eka bAI ekavAra paraNI hoya ane ene putra thaye! hAya, pachI te ja bAI rAMDavyA pachI pharI paraNe ane putra paNa thAya. A paddhati ja vidhavAvivAhanI pati che. A paddhati vize sattaramA saikAnA TIkAkAra zrI vinayavijaya ema lakhe che8 ke-- kAI dezamAM evI paNa prathA che ke eka pati maryo pachI bIjo pati varI zakAya, ema vRddha puruSe kahe che.' vAcakoe yAda rAkhavu joIe ke e banne gaNadharo vaidika brAhmaNo hatA. trIjI khAkhata gujarAtanA prasiddha maMtrI vastupALa tejapALane lagatI che. temanA rAsanA kartA zrI lakSmIsAgarasUri ane pAsacaMdra sUri e banne A vize A pramANe jaNAve che -- poravADa AsarAja zrImata hatA, paNa have te nirdena che. tethI teNe potAnA vatana pATaNane chADI mAlANamAM AvIne nivAsa karyAM che. mAlAsaNamAM pAravADanI jAtano AbhUzAha nAmano zeTha che, tene kuvarI karIne eka putrI che, paNa te dube bALapaNamAM ja raDApe pAmelI che. e bALavidhavA dhaniyamamAM peAtAno samaya vitAve che. ekavAra haribhadrasUritu vyAkhyAna sAMbhaLavA te upAzraye gaI. tene joI ne sAmudrika zAstranA pAragAmI te AcAya. vismaya pAmyA. te vakhate tyAM AsarAje gurune vismayanu kAraNa pUchyuM. gurue kahyuM ke A bALAnI kUkhathI sUryacaMdra jevAM e putraratna nIpajavAnAM che. e sAMbhaLIne enA kuMvarI sAthe paraNavAnA vicAra thayA. e jANatA hateA ke kuvarI te khALavidhavA che, ethI ja tenu mana sakAcAyuM, paNuM RSabhadevanA dAkhalAthI peAtAnA mananuM samAdhAna karI teNe kuMvarI sAthe dharavAsa karyo ane pUrvaprathAnuM pAlana karyuM.29 27, juo kalpasUtranI sumedhikA TIkA rR. 147, .. pR. 159. >> aniSiddha ca tatra deze ekasmin patyau mRte dvitIyapativaraNamiti vRddhAH / ' 29. - haribhadrasUriSTha Ima kahi e ehanI kukhe racaNu; e a putra artha balA e sazisUra samANuM. " >>
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ darzana ane ciMtana - jainamAM suprasiddha dAnavIra jagaDu vize nIcenI vAta enA caritramAM nedhAyelI che ? zrImAna jagaDune pitAnI strI matIthI prItimatI kanyAne janma thaye. te kanyAne teNe (lagnane samaya Avye jANuM) eka sAre divase yazodeva nAmanA purUne paraNAvI, paNa tenuM pANigrahaNa ryA pachI talaNa te mRtyu pAmyo. tyArapachI svajJAtinA buddhimAna ane punI anumatithI pitAnI dIkarI eka bIjA varane te ApavA taiyAra ze, tyAre be kuLavAna vRddha ane catura vidhavAo puSkaLa zRMgAra sajIne tene A pramANe spaSTa kahevA lAgI tuM tArI vidhavA putrIne mATe vara kheLatA hoya te he zrImad ! amAre vAste paNa varanI zodha karaje." e zrImALa vaMzanA bhUSaNarUpa jagaDu te be strIonAM evAM bedhaka vacano sAMbhaLIne manamAM lajajA pAmyo ane pachI putrInA zreya mATe kUvA, vAva Adi puNyanAM kAryo karAvavA lAgyo." - kharanuM jagaDucaritra, pR 40-41 A uparathI jaina sAhityanI vidhavAvivAha pratyenI dRSTine ApaNe samajI zakIe chIe. jaina kathAo vAMcatAM ema paNa jaNAya che ke jenomAM ane jainetaramAM bahuvivAha khUba pracAra pAmela hate. strIo sampatti ja manAtI. eTale jene adhika strIo te adhika puNyazALI, adhika bhAgyavAna. cakravatIne cosaTha hajAra strIonA pati tarIke varNavelA che ane sAthe kaheluM che ke cakravartIne eTalI strIo hovI ja joIe. tethI vadhAre bhale hoya, paNa pachI te cakravatInI maryAdAne aNachAjatuM lAge che. e pramANe vAsudevane batrIsa hajAra strIonA pati tarIke varNavela che. traNa tIrthakare cakravata hatA, temane paNa pratyekane cosaTha cosaTha hajAra strIo hatI. e ja hakIkata Aja paNa emanI stuti karatAM gAvAmAM Ave che. ari levA karaI upAya maMtri gurUnaI vayaNika paDhama jisesara AdinAthi je kIdha8 II. pUrava rIti na lopII e saMgahaNuM kIja pUravalA bhava taNAI puci e vAta ja ramUjaI. " rAsakAra pAsacade paNa A ja pramANe gAyeluM che.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie brahmacaryavicAra [ pa43 strIo vize vicAra karatAM samajAya che ke e samayane strI samAja pUba parataMtra hato. te eTale sudhI ke viSayonI niMdA karavI hoya tyAre paNa puruSanI vAsanAnI niMdA na karatAM jyAM tyAM mAtra strIonI ja niMdA karavAmAM AvelI che. te samaye bIjA samAjanI asarathI jaina samAje paNa keTalAka evA niyamo ghaDyA che jethI strI ane puruSanA adhikAranuM sAmya tUTI gayuM che. jaina dharmamAM strIne sarvajJa thavAne adhikAra che, mukti meLavavAne adhikAra che, eka strI te tIrthaMkara paNa thayAM che, tyAre jaina saMpradAya strIne daSTivAda nAmanuM zAstra, je badhAM AgamomAM mukhya hoI veda jevuM mAnya che, te zIkhavAno adhikAra nathI svIkArato. Ama chatAM pachInA jamAnAmAM thayelA AcArya hemacaMdra strI jAtinI niMdA karavAmAM maNuM na rAkhavA chatAM ema paNa kahevuM che ke koI ekalI strIo ja duSTa nathI. puruSo paNa duSTa, phara, kapaTI, viSayI ane jAlamI che. strIo te pavitra ane saMtapuruSanI mAtA che. tIrthakare paNa enI ja kukhe AvelA che. strIsamAja taraphanI A emanI je taraphadArI che te paNa eka jamAnAnI asara che. jaina sAhityanI vivAha ane strIo taraphanI dRSTi samajavAne ATalI hakIkata pUratI che. 11. brahmacaryajanya siddhi ane camatkAre brahmacArI pAse aneka viziSTa siddhio heya che, e aneka jAtanA camatkAre karI batAvI zake che evI mAnyatA Aja keTalAya samayathI samAjamAM rUDha thayelI che. A mAnyatAonuM mULa keTalIka kathAomAM dekhAya che. brahmacArInuM beleluM thAya ja, brahmacArInA AzIrvAdathI nidhana dhanavAna thAya, vAMjhaNa putravatI thAya, jene mAthe ene hAtha hoya tene kadI kyAMya paNa niSphaLatA na ja hoya, baherAo sAMbhaLatA thAya, mUMgAo belatA thAya, jyAM enAM pagalAM thAya tyAM lIlAlahera ja heya ! A jAtanI aneka mAnyatAene e kathAo piSe che; ane sAthe koI satInA kapAyelA hAtha sAjA thayA, keI satIe kAce tAMtaNe cAlaNa bAMdhI kUvAmAMthI pANI kADhayuM, kaI satIne zULInuM siMhAsana thayuM, e jAtanA aneka camatkArethI bharelAM vRttAne paNa rajU kare che. AthI ja samAjamAM brahmacaryanA pAlana karatAM pUjanane atireka thayeluM che. jokeno moTo bhAga koI jAtanI ahika ke pAralaukika AzA vinA zuddha brahmacarya pALavA mATe taiyAra nathI. nAmanA brahmacArIo hazehoMze pUjAya che. joke ghare temanAM pagalAM karAve che, ane regIo rAga maTADavA, nirdhane dhanavaMta thavA, vAMjhiyA putravAna thavA brahmacArI kahe te karavA taiyAra hoya che. A sthiti te AjakAla AkhA dezamAM vyApelI che. ene
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa44 ] darzana ane ciMtana lAbha laI keTalAka dhUrte brahmacArInA svAMgamAM rahIne bheLA samAjane lUMTe che ane manamAnyuM bhagave che. TUMkAmAM "bhiyA hoya tyAM dhUtArA bhUkhe na mare e kahevata caritArtha thaI ja rahI che. 12. kAkA sAhebanA prazno ane upasaMhAra pUjya kAkAsAhebe brahmacarya vize jaina daSTie vicAra karavA je je muddAo jaNAvyA hatA te nIce ApIe chIe 1. brahmacaryane upadeza nirapavAda che ke sApavAda? 2. pUrNa brahmacarya vagara mokSa asaMbhavita che evI mAnyatA che ke nahi ? 3. mekSaprApti uparAMta brahmacaryane anya kaI hetu batAvyo che? 4. mokSasAdhana tarIke brahmacaryane svIkAra paraMparAne lIdhe thayo che ke tarkasiddha che ke jene pariNAme jaDyo che? 5. brahmacaryanI vyAkhyA zI ? emAM paNa tAratamyarUpa bheda che? 6. mANasa paraNe nahi, anya rIte viSayasevana kare nahi, samAjamAM rUDha thayelo sadAcAra pALe ane sAdhAraNa rIte yuktAhAravihArI hoya te eTalAthI e adiza brahmacArI thaI zake, ke Adarza brahmacArI thavA mATe viziSTa sAdhanavALuM jIvana gALavuM joIe? che. brahmacaryanI sAdhanA mATe AhAravihArAdinA kayA kayA, kevA kevA niyamo sUcavyA che? emAMnA keTalA pratyakSa amalamAM mukAtA hatA ? ane keTalA atizayoktirUpe che? . . brahmacaryanI sAdhanA mATe atyAra sudhI koNe koNe khAsa prayatna karelA jaNAya che ? temanI sAdhanA kevI hatI ? temane kevI muzkelIo naDI ? te dUra karavAnA kayA kayA upAya levAyA ? 9. pUrvAcAryoe rajU karelA AdarzamAM ane sAdhanAmAM pALanA le ke e anubhavane pariNAme kAMI pheraphAra sUcavyo che? athavA maryAdAo. 10. brahmacaryanA pAlanamAM kaNa kaNa niSphaLa nIvaDyA ane zA kAraNe ? 11. brahmacarya siddha thavAthI kaI kaI siddhio prApta thayAne ullekha che? emAMthI pratyakSa anubhava keTalo noMdhAyuM che ?
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ jene daSTie brahmacaryavicAra [ pa45 12. brahmacaryanA pAlanathI athavA evA prayatnamAM koIne nukasAna thayAnA dAkhalA che? ane te kaI rIte? 13. vivAhita sthitimAM brahmacaryanuM pAlana keTale daraje ISTa gaNAyuM che? viSayasevana mATe kaI kaI maryAdAo mUkI che ? 14. prajotpattinI IcchA na hoya te mANasa viSayasevana karI zake che evI chUTa kyAMya rAkhelI che? athavA chUTa rAkhI che evuM anumAna nIkaLI 15. viSayatyAga mATe strInI sammati Avazyaka che? 16. strIne virodha hovA chatAM jemaNe viSayatyAga karyo hoya evA dAkhalAo che? 17. "hatI mAmuyA" e niyamanuM ullaMdhana pAparUpa manAyuM che? ke anya samaye nahi" eTalI ja enI matalaba che ? 17. gRhasthAzramI viSayane tyAga karyA vagara jJAnI thaI zake che evI mAnyatA kyAMya maLI Ave che ? 19. A ja viSayamAM jaina sAhityamAMthI ane anya pathe, saMpradAya athavA dharmomAMthI zI mAhitI maLe che? 20. viSayasevana kALa kyAMthI kayAM sudhI vihita manAya che ? 21. bALalagna sAme athavA apakva dazAnA vidhya sAme kAMI vacane jaDe che? 22. sAmAjika vyavahAramAM strIpuruSo ekabIjAnA prasaMgamAM keTale darajaje Ave te te cagya gaNAya ? kayAM atiprasaMga gaNAya ? 23. kanyAo svayaMvara kare e barAbara che ke nahi? e vizena abhiprAya kyAMya maLI Ave che? 24. parANe brahmacarya pAlana karavuM paDavAthI sAdhuonA saMghamAM vizeSa vyAdhio ane Adhio dAkhala thavAnA kAMI dAkhalA che ? 25. saMdhamAM parANe brahmacarya pAlana karAvatAM chaDecaka anAcAra. u5
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 546 ] darzana ane ciMtana cAlyAnA dAkhalA che? anAcArI sAdhune sadhe, samAje ke rAjAe sajA karyAnA dAkhalAo maLI Ave che? 26. viSayatyAga karI sAdhu thayA pachI pharI gRhasthAzramamAM chUTa sAthe ke chUTa vagara dAkhala thayAnAM dRSTAMte maLI Ave che? 27. sAdhuonI atyaMta vikti sAme samAjamAM atyaMta viSayAzakti vadhI che evuM anumAna kADhavAne avakAza che? brahmacaryaMnA AdarzanI TALa, mazkarI ke hAMsI karanArA puruSo athavA ullekhA maLI Ave che? 28. jaina dharmanA zvetAMbara, digambara vagere vibhAgeAmAM brahmacaryanA AdarzanI khAkhatamAM kAMI sUkSma athavA sthUla matabheda che? 29. lokAttara vibhUtione bAda karatAM ane kevaLa sAmAnya dAkhalAe jotAM svaccha gRhasthAzramI mANasa karatAM custa brahmacArI mAnasika athavA AdhyAtmika zaktimAM caDiyAtA hoya che evA anubhava thayA che ? 30. brahmacaryanI zakti vize jeTalA dAvA karela che. temAMnA keTalA sAcA nIvaDyA che? 71. kuTuMbaslerAthI kAyara thaI athavA jIvanasagrAmamAM hArI jaI sAdhu thayelA lekAnuM pramANa keTaluM haze? 32. kAI paNa vizvasanIya DaoNkTara pAsethI sAdhuone thatA rAgo vize sAmAnya mAhitI maLI zake evuM che? 33. kAmavikAra duHsaddha thAya tyAre te zAMta pADavA khAtara sAdhue kayA upAcA zeAdhe che? 34. sAdhvI brahmacAriNI mATe kevA kevA niyamo karelA che? 35. uparanA savAlAmAMthI temane lAgu paDatA savAlAnI kAMI mAhitI maLe che? 36, sAdhvI brahmacAriNIonI saMkhyA dareka jamAnAmAM keTalI hatI ? kAre te sakhyA vadhelI ane kayAre ghaTelI ? e vize kAMI mAhitI maLe ema che?
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ pa47 jena daSTie brahmacaryavicAra A nibaMdhamAM jaina daSTine mukhya rAkhIne brahmacarya vize lakhavAmAM AvyuM che. kyAMka smRtizAstra sAthe tulanA paNa karelI che ane kyAMka amAre svataMtra mata paNa mUke che. ekaMdare jaina zAstramAM brahmacarya vize Aja sudhImAM je kAMI noMdhAyeluM che te badhuM lagabhaga AmAM AvI gayeluM che. A nibaMdha lakhavAmAM nIce jaNAvelA jaina graMthano upayoga karavAmAM Ave che ? (1) praznavyAkaraNa, (2) sthAnAMgasUtra, (3) upAsakadazAMga, (4) bhagavatIsUtra, (5) dazavaikAlikasUtra, (6) sUtrakRtAMgasUtra, (7) uttarAdhyayanasUtra, (8) yogazAstra, (9) paMcAzaka, (10) pravacanasAroddhAra, (11) jJAnArNava, (12) upadezamALA, (13) RSimaMDaLavRtti, (14) bharatabAhubalivRtti, (15) pariziSTaparva, (16) nizIthacUrNi, (17) vyavahArabhASya, (58) chatakalpasUtra, (19) sAgAradhamamRta, (20) AcArAMgasUtra, (21) vaivarNikAcAra, (22) jJAtAdharmakathAsUtra, tathA (23) vipAkasUtra, vagere. chevaTe brahAcaryanA premIo AmAMthI sArasArane leze ane nisArane cheDaze ane amArAM khalane daragujara karaze e aMtima AzA sAthe viramIe chIe.' 1. AnA sahalekhaka paMDita zrI becaradAsa dezI paNa che.