________________
જેને દષ્ટિએ બ્રાચિવિચાર
[ પાક તેને પ્રભાવે એ કશાને પાકી બ્રહ્મચારિણી બનાવી. જેને પરમપૂજ્ય તીર્થકોમાં સ્થાન પામેલ મલ્લિનાથ એ જાતે સ્ત્રી હતાં. તેઓએ કૌમાર અવસ્થામાં પિતાની ઉપર આસક્ત થઈ પરણવા આવેલા છ રાજકુમારને માર્મિક ઉપદેશ આપી વિરા બનાવ્યા અને છેવટે બ્રહ્મચર્ય લેવરાવી પિતાના અનુયાયી બનાવી ગુરુપદ માટે સ્ત્રી જાતિની યોગ્યતા સાબિત ક્યની વાત* જેમાં ખૂબ જાણીતી છે. બાવીસમા તીર્થંકર નેમિનાથે ચોરીમાં ફેરા ફર્યા પહેલાં જ ત્યાગેલી અને પછી સાવી થયેલી રાજકુમારી રાજીમતીએ ગિરનારની ગુફાના એકાન્તમાં પિતાના સૌન્દર્યને જોઈ બ્રહ્મચર્યથી ચલિત થતા સાધુ અને પૂર્વાશ્રમના દિયર રથનેમિને બ્રહ્મચર્યમાં સ્થિર થવા જે માર્મિક ઉપદેશ આપે છે અને તે વડે રથનેમિને પાછા સ્થિર કરી હમેશને માટે સ્ત્રિી જાતિ ઉપર મુકાતા ચંચળતા અને અબલાત્વના આપને દૂર કરી ધીર સાધકેમાં જે વિશિષ્ટ નામના મેળવી છે તે સાંભળતાં અને વાંચતાં આજે પણ બ્રહ્મચર્યના ઉમેદવારેને અભુત વૈર્ય અર્પે છે. બ્રહ્મચારિણું શ્રાવિકા - પ. જુઓ ત્રિષષ્ટિ ચરિત્ર પર્વ ૬, સર્ગ ૬. જ્ઞાતાસૂત્ર : મલિઅધ્યયન પૃ. ૪૬ થી તથા ભગવાન મહાવીરની ધમકથાઓઃ મહિલ. પૃ. ૭૦
૬. રામતી અને રથનેમિના વૃત્તાંત માટે જુઓ ત્રિષષ્ટિ ચરિત્ર પર્વ ૮, સર્ગ ૯; ઉત્તરાધ્યયસૂત્ર: રથનેમીય અધ્યયન ૨૨ તથા દશવૈકાલિકસૂત્ર અધ્યયન ૨
રાજીમતી ઉપર મુગ્ધ થયેલા રથનેમિને તેણે જે જે માર્મિક વચને કહ્યાં છે તેને સાર આ પ્રમાણે છે:
તું રૂપમાં ભલે વૈશ્રમણ-કુબેર હે, લાલિત્યમાં ભલે નળ છે, અરે, ભલે ને સાક્ષાત્ ઈન્દ્ર , પણ તને ઇચ્છું જ નહિ.
હે કામ પુરુષ ! તારી ખાનદાની ક્યાં ગઈ? તું યાદવકુળને હેઈને પણ સંયમથી ભ્રષ્ટ થાય છે અને મારી વાંછા કરે છે ! આ કરતાં તે તું મર એ વધારે સારું છે. તું જરા વિચાર તો કર કે તું અંધકવૃષ્ણિનો ખાનદાન છે અને હું ભેગરાજની ખાનદાન છું. માટે કુળગાર ન થઈ એ એની તું સરત રાખ અને સંયમમાં સ્થિર થા. વળી,
“ચાંત્યાં સ્ત્રીઓને જોતાં જ તું આવી રીતે ચલિત થયા કરીશ તે તો તારે સંચમ જ નહિ રહે અને તું વાયુથી કંપતા ઝાડની પેઠે હંમેશાં અસ્થિર જ રહ્યા કરીશ. જે ભેગેને તેં તજેલા છે તે તે વમેલા અન્ન સમા છે, તે શું કેઈ પુરુષ વમેલું અને કદી પણ ખાશે ખરે?”
આ વચન સાંભળીને રથનેમિ સંયમમાં સ્થિર થયા. જુએ દશવૈકાલિય,
અધ્યયન ૨,
*
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org