________________
ઘન અને ચિંતન
થયા પછી કાશા વૈશ્યાએ પાતાને ત્યાં આવેલા અને ચંચળ મનના થયેલા શ્રી સ્થૂલભદ્રના એક ગુરુભાઈ તે જે શિખામણ આપી સ્થિર કર્યાંની વાત નોંધાઈ છે, તે પડતા પુરુષને એક ભારે કામ આપે તેવી અને સ્ત્રીજાતિનું ગૌરવ વધારે તેવી છે. પણ આ બધાએમાં સૌથી ચડે તેને દાખલો વિજય શેઠ અને વિજયા શેઠાણીના છે. એ બન્ને દમ્પતી પરણ્યાં ત્યારથી જ એકશયનશાયી છતાં પોતપાતાની શુક્લ અને કૃષ્ણ પક્ષમાં બ્રહ્મચર્ય પાળવાની પ્રથમ લીધેલ જુદીજુદી પ્રતિના પ્રમાણે એમાં પ્રસન્નતાપૂર્વક આખી જિંદગી અડગ રહ્યાં અને હંમેશને માટે સ્મરણીય બની ગયાં. એ દંપતીની દૃઢતા, પ્રથમ પતી અને પાછળથી ભિક્ષુકજીવનમાં આવેલ બૌદ્ધ ભિક્ષુ મહાકાશ્યપ અને ભિક્ષુણી ભદ્રાકપિલાની અલૌકિક દૃઢતાને યાદ કરાવે છે. આવાં અનેક આખ્યાને જૈન સાહિત્યમાં નોંધાયેલાં છે. એમાં બ્રહ્મચય થી ચલિત થતા પુરુષને સ્ત્રી દ્વારા સ્થિર કરાયાના જેવા એજસ્વી દાખલા છે તેવા એજસ્વી દાખલાએ ચલિત થતી સ્ત્રીને પુરુષ દ્વારા સ્થિર કરાયાન! નથી, અથવા તદ્દન વિરલ છે.
૩. બ્રહ્મચના જુદાપણાના ઇતિહાસ
જૈન પરપરામાં ચાર અને પાંચ યામાના (મહાવ્રતાના ) અનેક ઉલ્લેખે મળે છે. સૂત્રેામાં આવેલાં વર્ષોં ના॰ ઉપરથી સમજાય છે કે ભગવાન પાર્શ્વનાથની પર’પરામાં ચાર યામા (મહાવતા)ના પ્રચાર હતા, અને શ્રીમહાવીર ભગવાને તેમાં એક યામ (મહાવ્રત) વધારી પંચયામિક ધર્મને ઉપદેશ કર્યો. આચારાંગસૂત્રમાં ૭, જુઓ ઉપર ટિપ્પણ જ
૮, બ્રુ વિજય શેઠ અને વિજયા શેઠાણીની કથા,
૯. મહાકારચપ અને ભદ્રાકપિલાની હકીકત માટે જીએ બૌદ્ધ સધના ચિચ
પૃ. ૧૯ તથા પ્ર, ૨૭૪.
मज्झिमगा बावीसं अरिहन्ता भगवंता चाउज्जामं धम्मं पण्णवेंति । तं जहा ( १ ) सध्वतो पाणातिवायाओ વેરમા, ( ૨ ) વં मुसावायाओ વૈમળ, ( ૨ ) મુખ્યાતો વિશા વાળકો વૈમાં, ( ૪ ) સનો વધિાવાળાકો વૈમન । ( આમાં ચાર યામને ઉલ્લેખ છે.)
✓
૧૦. * વૃઇિમવા,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
—સ્થાનાંગસૂત્ર, ૫, ૨૦૧
www.jainelibrary.org
