Page Text
________________
જૈન દષ્ટિએ બ્રહ્મચર્યવિચાર
[ ૫૧૦
સમજી શકવાથી અને નટનિષેધની ગુરુની આજ્ઞાના શબ્દને જ વળગી રહેવાને કારણે તેઓને નટીને નાચ જોવામાં બાધ ન સમજા. પણ તેઓ સરળ હતા, માટે જ રસ્તામાં બનેલો પ્રસંગ એમણે ગુરૂને નિવેદિત કર્યો. એટલે ગુએ એમને માટે બે જુદી આજ્ઞા કરી કે સાધુઓથી નટ ન જોવાય અને નટી પણ ન જોવાય.
વક્ર અને જડ ભૂમિકાના સાધુઓ નટ વિશેની આજ્ઞાન શબ્દને વળગી નટી જોવામાં બાધ ન સમજ્યા. ઉપરાંત ગુએ પૂછતાં વકતાને લીધે બોલે બનાવ છુપાવી યદાદા કહેવા લાગ્યા. જ્યારે ગુરુએ ખૂબ ધમકાવ્યા ત્યારે તેઓએ કહ્યું કે તમે તે અમને નટ જવાને નિષેધ કરેલ; એ પ્રમાણે અમે વર્યાં છીએ. જો તમે પહેલેથી જ નટની સાથે નટીને પણ નિષેધ કર્યો હોત તે અમે એ પ્રમાણે વર્તત. અમે તો તમારા કહ્યા પ્રમાણે જરૂર કરીએ, પણ તમારા ઉપદેશમાં ધડ ક્યાં છે? આ પ્રમાણે વક્ર અને જડ સાધુઓ ગુરુ કે શાસ્ત્રની આજ્ઞાને બરાબર સમજતા નથી; કદાચ સમજે છે તે પાળતા નથી અને નહિ પાળવા માટે પિતાનો વાંક નહિ ગણતાં ગુરુને દેથી ઠરાવે છે અને ખોટું બોલતાં પણ અચકાતા નથી. અને પ્રાસ અધિકારીઓ ચાતુયામથી પણ સંયમને પૂરે મર્મ સમજી શકે છે, પરંતુ ઋજુ-જડ અને વક્ર -જડની કલ્પનામાં ચાર યામથી પાંચ યામને ખ્યાલ આવે મુશ્કેલ છે. એથી જ એમની વિશેષ સમજને માટે ચારના પાંચ યામ કરવામાં આવ્યા છે અને એ ઉપરાંત રાત્રિભોજનના ત્યાગને પણ એક જુદા વ્રત તરીકે જણાવ્યું છે, અર્થાત્ અધિકારીની મનોદશાના કારણથી ભગવાન મહાવીરે ચારના પાંચ કામ કર્યા, અને બ્રહ્મચર્ય વ્રતને જુદું સ્થાન આપ્યું. વર્તમાનમાં પણ ત્યાગપ્રધાન અને સેવાપ્રધાન સંસ્થાઓમાં પાંચ યામ ઉપરાંત જે કેટલાક નિયમો અને ઉપનિયમ રાખવાનું ધોરણ ચાલે છે તે પણ અધિકારીઓની વિચિત્ર મનોદશાને લીધે હોય એમ લાગે છે.
૪. બ્રહ્મચર્યનું ધ્યેય અને તેના ઉપાયે
જૈન ધર્મમાં અન્ય તમામ વતનિયમની પેઠે બ્રહ્મચર્યનું સાધ્ય પણ માત્ર મેક્ષ છે. જગતની દષ્ટિએ મહત્વની ગણાતી ગમે તે બાબત બ્રહ્મચર્યથી સિદ્ધ થઈ શક્તી હોય, પણ જે તેનાથી મોક્ષ સાધવામાં ન આવે તો જિન દૃષ્ટિ પ્રમાણે એ બ્રહ્મચર્ય લકત્તર (આધ્યાત્મિક) નથી. જૈન દષ્ટિ પ્રમાણે મેક્ષમાં ઉપયોગી થતી વસ્તુ જ સાચું મહત્ત્વ ધરાવે છે. શરીરસ્વાસ્થ, સમાજળ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 249218 |
| Book Title | Jain Drushtie Bramhacharya Vichar |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sukhlal Sanghavi |
| Publisher | Z_Darshan_ane_Chintan_Part_2_004635.pdf |
| Publication Year | 1957 |
| Total Pages | 41 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Article & Five Geat vows |
| File Size | 358 KB |