Book Title: Hingul Prakaran
Author(s): Shravak Bhimsinh Manek, 
Publisher: Shravak Bhimsinh Manek
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600178/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1................................................................................................. SON 'AHANEKO PYYYYANTYIYAY TONYI CON & & & & G // hiMgula prakaraNa praarNjH|| KRISI AND sssssssssssssssssssssssssssswordsmiksisht WORKOORAKEEPMOONORKORKONK CORKERATORREE ICTI LIISI 420 Box2. UKURUZUKUMU BAR For Personal and Private Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educationa International hiMgula prakaram. kartA zrI vinayasAgaropAdhyAyajI tenuM mUlasahita saMskRtaparathI gujarAtI jASAMtara jAmanagara nivAsi paMDita zrAvaka hIrAlAla vi. haMsarAja pAse karAvI pAvI prasiddha karanAra. zrAvaka jImasiMha mANeka muMbaI. nirNayasAgara presamAM pAvI prasiddha kI dhuM. sane 1500 saMvata 156 For Personal and Private Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educativ zrI hiMgula prakaraNam ( kartA zrI vinaya sAgaropAdhyAyajI ) zrI mantrI vAsupUjyazca jagadAnaMdadAyakaH / kalpavRkSopamonUyA - tsukhasaMtati siddhaye // 1 // - jagatAnaMdapanArA, tathA kalpavRkSa sarakhA evA zrImAn vAsupUjya prabhu sukhonI zreNinI siddhi mATe thA ? // 1 // 1 hiMgula prakaro'yaM ca, bAlAruNo vicakSaNAH / tarkayaMtI ti yaM dRSTvA, padmaprano mude'stusaH // 2 // artha- jemane jor3ane " A to hiMgulano samUha ve " tathA " jagato sUrya be " ema paMDito tarka kare be, te zrI paprana prabhu harSa mATe thA ? // 2 // janayaMti vazAH putrAn, jAgyaM svopArjitaM yathA / graMthAn kurvati vidvAMso, guNA dvistaratA navet artha- strI putrone janma pe be, paNa tenuM jAgya jema ( tejanI kIrti) phelAve be, tema vidhAno graMtho banAve be, paNa temAM rahelA guNothI teja'no vistAra thAya be. // 3 // cational For Personal and Private Use Only jainelibrary.org Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMgula. // 1 // Jain Educati supAtre dIptikRdvidyA, supAtredI sikRtkalA / supAtre dI tikRnmaitrI, supAtredI tikRddhanam 4 artha- supAtra prate pelI vidyA, supAtrane pelI kalA, supAtra sAthe karelI mitrAi tathA supAtrane peluM dhana zojA kare be. // 4 // kupAtre'narthakRdvidyA, kupAtre'narthakRtkalA / kupAtre'narthakRnmaitrI, kupAtre'narthakruddhanam // 5 // artha- kupAtrane pelI vidyA anartha karanArI be, tema kupAtrane ApalI kalA paNa anartha karanArI be, kupAtra sAthe karelI mitrAi paNa anartha karanArI ve, tema kupAtrane peluM dhana paNa anartha karanAruM be. // 5 // | nAsti nyAyasamaM satyaM, nAsti dharma samaH sakhA / nAstyudyamasamaM mitraM, nAsti jAgyasamaM dhanam artha- - nyAya samAna ( bIjuM ) satya nathI, dharmasamAna ( bIjo ) mitra nathI, udyama samAna ( bIjo ) sobatI nathI, tathA jAgyasamAna ( bIjuM ) dhana nathI. // 6 // | dehasya bhUSaNaM prauDhiH, sumaMtrI rAjyabhUSaNam / rUpasya bhUSaNaM vidyA, saddharmyaM narabhUSaNam u artha- zarIranuM bhUSaNa gaMbhIratA be, rAjyanuM bhUSaNa uttama maMtrI be, rUpanuM bhUSaNa vidyA be, tathA puruSanuM bhUSaNa uttama dharmanI lAgaNI be. // 7 // dehasya dUSaNaM taMdrA, kumaMtrI raajyduussnnm| rUpasya dUSaNaM jADya -- For Personal and Private Use Only ya-madhAmyaM naradUSaNam // 8 // ational prakaraNaM // 1 // ainelibrary.org Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha- zrAkhasa ne te zarIranuM dUSaNa , kharAba maMtrI rAjya- dUSaNa , mUrkhatA rUpanuM dUSaNa , tathA adhArmikapaNuM puruSanuM dUSaNa . // 7 // puNyAcca dhanamApnoti, kIrtimidati tnaat| paratra vargasaukhyaM ca, hyapavarga krmaatttH||e|| | artha- puNyazrI prANI dhana melave be, ane te dhanazrI zrA lokamAM te kIrtine prApta zrAyaDe, paralokamAM | | svarganA sukhane melave ne, tathA paThI anukrame modane paNa melave . // e|| samyagArAdhito vargaH,prathamo yaishcjntuniH| teSAM sAdhyAstrayo vargA,anukrameNa maMtrivat 10 | artha- je prANIue pahelA vargane eTale dharmane sArI rIte ArAdhyo , teune anukrame maMtrinI peThe | traNe vargo sAdhya thAya . // 10 // priyaM brUhi priyaM kuryAt, priyamevAmRtaM prm| priyavacaHpradAnena, navaMti prANinaH priyAH11 / | artha- he prANI ! tuM priya bola ? tathA priya kara ? kema ke priya be te utkRSTa amRta sara ne, valI || || priya vacananA dAnathI prANI priya zraz paDe . // 11 // vidyAsamaM nAsti shriirnuussnnN| niMdAsamaM nAsti shriirduussnnm| tRSNAsamA nAsti parA ca ciMtA / klezopazAMteH samatA parA na // 15 // artha- vidyA samAna (bIju ) zarIranuM jUSaNa nathI, tema niMdAsamAna (bI) zarIranuM dUSaNa nathI, valI Jain Education ! For Personal and Private Use Only Nadinelibrary.org Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMgula. || tRSNAsamana (bIjI) moTI ciMtA nathI; tathA klezanI zAMtithI (bIjI) utkRSTI samatA nathI. ||1|||||prkrnnN. zabdorUpaM rasogaMdhaH, sparzoM logohi pNcdhaa|kiNpaakphlvddvaatvaa,duure yAMti manISiNaH13 // 2 // artha- zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparzanA nedothI logo pAMca prakAranA , teune kiMpAkavRdanA phalaAja tuTya jANIne paMDito ( telaMthI ) dUra jAya . // 13 // saMtoSaHparamaM saukhyaM, saMtoSaH prmaamRtm| saMtoSaH paramaM pathyaM, saMtoSaH paramaMhitam // 14 // artha- saMtoSa ne te, utkRSTuM sukha, utkRSTuM amRta, utkRSTuM pathya, tathA utkRSTuM hita le. // 15 // sthAnAni cASTAdaza kilbiSasya / tathaiva sapta vyasanAni vizve / / tyAjyAni navyairnavapuHkhaheturvizeSataH pApamatiHpramocyA // 15 // artha- javya mANasoe A munIyAmA aDhAra pApasthAnakone, temaja sAte vyasanone tajavAM, tathA saMKla sAranA muHkhanA heturUpa evI pApabudhine paNa vizeSa prakAre tajavI. // 15 // dhAryaH prabodho hRdi puNyadAnaM, zIlaM sadAMgIkaraNIyameva / tapyaM tapo jAvanayaiva kAryA, jineupUjA gurunaktirudyamaH // 16 // // 2 // artha- hRdayamAM bodhane dhAraNa karavo, puNyadAna karavaM, zIlane hamezAM aMgIkAra karavU, tapa tapavo, tathA nAvanAthI jinapUjA ane gurujakti karavI; tema udyama paNa krvo.||16|| Jain Educatio n al For Personal and Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMgula // 3 // Jain Education ( atha mRSAvAdaprakramaH ) saMdhyA rAgavanmithyA, vacanaM kathamucyate / pratI tijaMgakRccAtra, paratra duHkhakAraNam // 1 // artha- saMdhyAkAlanAM vAdalAMnA raMgasarakhuM mithyAvacana zAmATe bolavu joiyeM ? kemake, te yA lokamAM vizvAsano jaMga karanAeM, tathA paralokamAM duHkhanuM kAraNa be. // 1 // yAraNye rodanA siddhi, ryAsiddhiH kkIbakopanAt / kRtaghnasevanAtsiddhiH, sA siddhiH kUTabhASaNAt // 2 // artha- vanamAMjaraDavAthI je siddhi yAya, tathA napuMsakanA krodhathI je siddhi thAya, te siddhi jUM boyAthI thAya be // 2 // agninAsiMcyamAno'pi, vRkSovRddhiMna caapnuyaat| tathAsatyaM vinA dharmaH, puSTiM nAyAti karhi cit artha- jema ani sIMcAtuM vRkSa vRddhi pAmatuM nathI, tema satyavinA dharma koi paNa samaye puSTine prApta thato nathI. // 3 // ional satyavakturbhuvi pakSapAtaM kuryAnna vidvAn kila saMkaTe'pi / dhruvaM hi vasurAjavatsa, ihApavAdaM narakaM paratra // 4 // For Personal and Private Use Only prakaraNaM // 3 // inelibrary.org Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha prANAtipAtaprakramaH yo dadhAti tRNaMvakte, pratyanIko'pi mAnavI / so'vadhyaH satAM loke, kathaM vadhyAstRNAdanAH | artha- vairI evo paNa je mANasa mukhamAM tRNa lene, te sajanone mAravAlAyaka hoto nazrI, tyAre tRNanA lakSaNa karanArA (pazuUne to ) kemaja mArI zakAya ? // 1 // pramAdena yathA vidyA, kuzIlena yathA dhnm| kapaTena yathA maitrI, tathA dharmona hiMsayA // 2 // Nartha-pramAdazrI jema vidyA, uSTAcaraNathI jema dhana, tathA kapaTathI jema mitrAi, tema hiMsAthI dharma a zakato nathI. // 2 // zilAM samadhirUDhAzca,nimati jlaaNtre| hiMsAzritAzca te tahat samAzrayaMti purgatim 3 artha- jema pattharapara camelA mANaso pANImAM mube , tema hiMsAne Azrita aelA prANI murgahAtimAM jAya je. // 3 // lAvaNyarahitaM rUpaM, vidyayA varjitaM vpuH| jalatyaktaM sarojAti, tathA dharmo dayAMvinA // 4 // N artha- lAvaNyavinAnuM jema rUpa, vidyAvinAnuM jema zarIra, tathA jalavinAnuM jema talAva tema dayAvinA dharma zojato (nthii.)||4|| (iti prANAtipAtaMprakramaH ) Jain Education a nal For Personal and Private Use Only O pelibrary.org Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education artha-vidhAn mANaseM kharekhara zrI jagatamAM asatya bolanArano, saMkaTa Ave topaNa pakSapAta karavo nahIM, kemake, tethI te mANasa kharekhara vasurAjAnI peThe yA lokamAM apavAdane thAne paralokamAM narakane melave be. 4 ( itimRSAvAdaprakrama ) ( atha adattAdAnaprakramaH ) | kAtarANAM yathA dhairya, vaMdhyAnAM saMtatiryathA / na vizvAsastathA loke, nRNAmadattaddAriNAm 1 - bIkone jema dhairya, tathA vAMjI Aune jema saMtati hotI nathI, tema dunIyAmAM corI ka ranArAuMno vizvAsa hoto nathI. // 1 // kukSiM zAkena pUryeta, yadistokaM dhanArjanam / paraMnA'dattamAdadyA, dyataHsyAdrUpaterjayam // 2 // - thokuM dhana kamAtA hozyeM, to phakta zAkathIja peTa narakuM; paNa jethI rAjAno jaya thAya, evI corI karavI nahIM // 2 // zradattaMdhanaMnAdadyA, tsukha vipsurhimAnavaH / sasadyoDuHkhamApnuyAn, maMkukacaurava kila // 3 // / artha- sukha melavavAnI ivAvAlA mANase corInuM dhana levuM nahIM, kemake tethI tene maMDuka coranI peThe turata duHkha male be // 3 // | aniSTaH khacare dhUkaH, svAmidrohI nareSu ca / anISTAdapyaniSTaMca, adattama~palakSaNe // 4 // tional For Personal and Private Use Only inelibrary.org Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMgula // 4 // artha- khecaromAM dhuvaDa anISTa be, tathA mANasomAM svAmino proha karanAro anISTa be ne apalakSaNamAM corI chAnI STathI paNa anISTa be // 4 // mAdattaM hi gRhANa vastu yadicettannA stiyujyate, dhairyaM dhehi tathApi pakSinivahA nIraM late sthale / dattaMyena vapuH saeva juvi no ciMtAMkariSyatyado, kA vArtA khalu tAH samagraracanAzciMtA ca tasmin sthitA // 2 // artha- he prANI ! tuM corInI vastu grahaNa nahIM kara ? jo tArI pAse te vastu na hoya, to je tuM jogave be, temAMja dhairya ( saMtoSa ) rAkha ? kemake pakSirjanA samUho sthalapara jalane melave be; vadhAre zuM kahevuM; jeNe (A) zarIra zrApyaM be, teja jagatamAM zrApaNI phikara karaze ane te saghalI racanA tathA ciMtA tenAmAMja rahelI be // 5 // Jain Educationational ( iti adattAdAnaprakramaH (atha maithunaprakramaH) strIlubdho jagati yazcA, 'tyajadyazastu taM naram, 1 dAsI lubdhyA yathA muMjo, 'pakIrtyA gIyate na kim // 1 // For Personal and Private Use Only prakaraNaM. // 4 // Finelibrary.org Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education artha- jagatamAM je mANasa strIuMmAM lubdha zrayo be, te mANasane yaze tajelo be; kemake, dAsIpratenA lubdhajAvathI muMjarAjAnI zuM apakIrti nathI thai ? ( yai beja. ) // 1 // aMtarduSTAmukhe miSTA, zraniSTAkA zrataH param / viSavArI vattyAjyA, jJAni niHsukhakA miniH 2 artha - aMtaraMgamAM kuSTa, tathA mohoDe mIThI evI A ( strIthI ) bIjI kaI vastu aniSTa be ? mATe sukhanI ichA karanArA jJAnIe pherI velaDInI peThe teNIne tajavI. // 2 // ugrasaMjogataH sUri-kaMtA hi narakaM gatA / svargaM gataH pradezIca, tatra saMvarakAraNam // 3 // artha- sUrikaMtA ugrasaMjogathI narake gaela be, ane pradezI rAjA svarge gaela be, temAM saMvara kAraNarUpa be. // 3 // | aMtaH zyAmA bahiH zyAmA, rakSAyA guTikAzva / bahirdadhati sauMdarya - maMtastAnasmarAzayaH 4 - strI rAkhanI golInI peThe caMdara ne bahArathI zyAma hoya be; valI bahArathI suMdaratAne dhAraNa kare be, tathA aMdara to jasmonA DhagalA sarakhI be. // 4 // tional zrImatko kirATca ceTakanRpaiH sAkaM mahatsaMgaraM, cakrANaH kilakAmakelika khitaH padmAvatIpreritaH / For Personal and Private Use Only inelibrary.org Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMgula // 5 // Jain Educatio jogAsaktamanA nRpo maNiratho yAtrAsamaM cA'karot drohaM mohavazAtparaMtu tadanu prAptaM phalaM kIdRzam // 5 // - panAvatIthI prerAelA tathA kAma krIDAthI yukta tharalA evA zrImAn kopika rAjA, ceDA rAjAnI sAthe moTo raNasaMgrAma karyo, valI mohanA vazathI jogomAM zrAsakta thaena' mana jenuM evA maNiratha rAjAe jAinI sAthe joha karyo; paNa tenI pAbala tene phala kevuM mayuM. ? // 5 // ( iti maithuna prakramaH ) ( atha parigraha prakramaH ) pramehinAM viSaM sarpi-maithunaM cakuro ginnaam| tadvannizzeSajaMtUnAM, kAlakUTaH parigrahaH // 1 // artha - pramehanA rogavAlAne ghI jema pherarUpa be, tathA catunA rogIune maithuna jema pherarUpa be, tema sarva prANIune parigraha kerarUpa be. // 1 // yathAbdherjalabiMdUnAM, saMkhyAnaivAtra labhyate / tathaiva dhanalubdhAnAM duHkhamAnaM na dRzyate // 2 // artha - jemA jagatamAM samujhanA pANInA biMDunI saMkhyA malatI nathI, tema dhananA lonIjanAM | duHkhonuM pramANa dekhAi zakatuM nathI. // 2 // | azuSkaM yadi vAzuSka, magniH kiM gaNayet kadA / parigrahnatastadvan, na jAnate paraM nijam 3 ational For Personal and Private Use Only prakaraNaM. // 5 // ainelibrary.org Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha- agni zuM khIlu ke sUkuM gaNe ? tema parigrahamAM Asakta aelo mANasa potAnuM ke paranuM | jANI zakato nathI. // 3 // zItajvarIva zItena, vastrAvRtto'pi piiddyte|prigrhii dhanAsaktaH, pIDyate dhanatRSNayA // 4 // all artha- jema TADhIyA tAvavAlo mANasa vastrothI vITAyA batAM paNa pIDA pAme , tema dhanano lolupI IN|| parigrahadhArI mANasa dhananI tRSNAzrI pIDAya . // 4 // giryArohaNatAM samupataraNaM dezATanAsevanaM, pAtAle vivare pravezakaraNaM niHzaMkamityAdikam / yaH kuryAcca parigrahaikahRdayazceSTAmanekAmiha, mRtveto narakAvaTeSu gamanaM cakrI sujUmo'karot // 5 // __arya- parvatapara caDavApaNuM, samupramA taravAparyu, dezATana, pAtAla tathA loyarAmA praveza, ityAdi a-. neka prakAranI ceSTA jesunUma cakrIe parigrahamAMpAsakta thAnezahI karI, tethI te mRtyu pAmIne narakamAMgayo. 5 (iti parigrahaprakramaH) (atha krodhaprakramaH) kadamamuSTi prahArAdya-narthAn krotynekshH| nUtAveSTitavaloke, kopayukto hi mAnavaH // 1 // Jain Education na For Personal and Private Use Only elibrary.org Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNaM. hiMgula. artha- krodhayukta mANasa dunIyAmAM jANe jUtajarAelo ayo hoya nahIM jama, tema daMDa, muSTi Adi kanA aneka prahArorUpI anoMne kare . // 1 // urgati prApaNe pado, vipkssHshujkrmnnaam|spd zrApadaH krodhaH, sakenAjiyate ttH||2|| artha-murgatinI prAptimAM pakSa karanAro, tathA zubhakAryono zatrujUta tathA ApadAno sobatI evo krodha jAne, mATe tethI tene koNa aMgIkAra kare ? // 2 // IN jvalahalavanAti, kAyaHprAyo'ti kopinH| mukhe DAyAMtare dAhaH, sarveSAM jiimdrshnH||3|| nA artha-atyaMta krodhI evA mANasanuM zarIra prAyeM karIne bakhatA bAvalasaraluM zone je; tathA mukhane viSe) gayA, ane aMdaramA dAhavAlo evo te jayaMkara darzanavAlo hoya je. // 3 // thAkaraH sarva doSANAM, guNAnAM ca davAnala saMketo'khilakaSTAnAM,krodhastyAjyo manISiNA, Kol artha- sarva prakAranAM doSonI khANasarakho, tathA guNone bAlavAmAM dAvAnala sarakho, ane sarva muHkhonA saMketarUpa evo krodha buddhivAna mANase tajavo. // 4 // krodhAninUtapuruSA narake vrajeyu-statrApi tAmana nibaMdhanamAraNottham / kuHkhaM dhanaM ca sadanaM kRtakarmaNAM ca, zrIkRSNavajanagaNAHsamupArjayaMti // 5 // artha- krodhathI parAjava pAmelA puruSo narakamAM jAya , tathA tyAM paNa tADana, baMdhana, mAraNa Adi // 6 // Jain Educational sona For Personal and Private Use Only Millelibrary.org Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educationa 2 kathI utpanna thaelA duHkhane melave be; ane evI rIte mANasonA samUho zrIkRmanI peThe, ( pote ) karelAM karmone jogave be. // 5 // ( iti krodhaprakramaH ) ( atha mAnaprakrama: ) yaH stabdho guruNA sAka- manyasyanamanaM kutaH / na bAyA yai na lAjAya, mAnI kaMtheravannRNAm 1 artha- je mAnI mANasa gurunI samIpe paNa akkaDa thaine rahe be; tyAre bIjAne namavAnI to vAtaja zI karavI ? ane evI rIte mAnI mANasa kaMtheranA vRkSanI peThe mANasone bAyAdAyaka ke lAbhadAyaka thai zakato nathI. // 1 // sthANurvA puruSo vA'yaM, dRTveti tarkayaM tiyam / sa mAnI dUratastyAjyo namrA diguNavarjanAt // 1 // artha- jene jor3ane va be ke puruSa be ? evI rIte loko tarka kare be, evI rIte namrAdika guNothI | rahita thaelA mAnIne dUra tajavo // 2 // zikSAM banate no mAnI, vidyAmIyAnna karhicit / vinayAdi kriyAzUnyaH, staMjavatstabdhatAM gataH // 3 // For Personal and Private Use Only Calibrary.org Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMgula // 7 // Jain Education - vinAyAdikanI kriyAthI zUnya thalo, tathA staMjanI peThe stabdhapaNAne prApta thalo evo ahaMkArI mANasa zikhAmaNane prApta yato nathI, tathA koi paNa samaye vidyAne prApta thato nathI. // 3 // araNyajaM taroH puSpaM, samudrAMzca zItalam / lAvaNyaM daMjinAM tadvanmAnimAnaM nirarthakam // artha- jema vanamAM utpanna thaeluM puSpa, tathA samudramAM raheluM zItalapANI, tathA, jema kapaTInuM lAvaNya tema mAnInuM mAna nirarthaka be // 4 // dhAtrA dattaM mAnavatyAM laghutvaM mAnonmatte rAvaNe Durmatitvam / darpotkRSTe ko durgatitvaM duSTAnmAnAtsamatiH kena labdhA // 5 // - mAnavatIne daive laghutA zrApI tathA ahaMkArathI unmatta thaelA rAvaNaprate durmatipaNuM yuM, koNikarAjAprate durgatipaNuM zrapyuM; evI rIte duSTa evA mAnathI koNe sugati melavI be ? ( koiepa nathI melavI ) // 5 // pnal ( iti mAnaprakramaH ) ( atha mAyAprakramaH) mAyotpannAda vizvAsA- nmukhAmRto'pi mAnuSaH / parasadmapravezaM ca, nApnuyAt zvAnavatsadA // 1 // For Personal and Private Use Only prakaraNaM. // 7 // velibrary.org Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha- mukhe mISTa vacana bolanAro evo paNa mANasa kapaTathI utpanna aelA avizvAsathI, hamezAM kumAtarAnI peThe anyanA gharamA praveza karI zakato nathI. // 1 // badmanA pavitaM zAstra, tadanAya kevlm|hrinsy ziSyANAM, phalaM kimutana shrutm||2|| | artha- kapaTathI jaNelu zAstra paNa kevala anarthamATeja thAya ne kemake, tethI harinAcAryamahArAjanA ziSyone aelu phala zuM (ApaNe zAstromAM ) nathI sAMjaDyu? ( sAMnaTyuja be.) // 2 // | mAyayA yattapastaptaM, mahAbalena saadhunaa| strIvedo hyarjitastena, jukto mahInaveca saH // 3 // | artha- valI mahAbala sAdhue paNa kapaTathI je tapasyA karI, tethI temaNe strIveda upArjana karyo, ane te strIveda temane zrI mahInAtha jinezvaranA javamA jogavavo pajyo. // 3 // dAsIputraH surUpaH kapila iti naraivaMdyamAno'pi dAre, __ ruktvA tyaktazca dhiktvAM paTunaravacanainidyamAnaH samaMtAt / mAyAyA heturatra nava suguNanidhe navya mAyAvirakto __mAyA saMsAramUlaM praNijagariti svastikArA jineMDAH // 4 // artha- khokothI namaskAra karAto tathA uttama rUpavAlo evo paNa kapila " tuMdAsIputra" mATe tane dhikAra je ema kahIne zuM strIe tene tajyo nahIM? (paNa tajyoja) tathA te paMDitalokonA vacanothI cAre Jain Education a l For Personal and Private Use Only fallibrary.org Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMgula. bAjuthI niMdApAtra ayo, ahIM tema zravAmAM hetubhUta mAyAja hatI; mATe he uttama guNonA jaMDArasarakhA prakaraNaM. lavya mANasa! tuM mAyAthI ( kapaTathI ) virakta thA ? kemake, mAyA le te saMsAra- mUla je; ema kaTyANakArI zrI jinezvara pranue kaheluM . // 4 // // // (iti mAyAprakramaH) (atha lobhaprakramaH) sthale carecca bohitya, zilAyAmudayetkajam / lanetkaM mRgataSNAta-stadA hi lojataH sukham // 1 // IN artha- jo sthalapara vahANa cAle, pattharapara kamala uge, tathA phAMUvAnA pANImAMthI jo pANI male, lA to lojazrI sukha male. // 1 // so'niSTo'thavA lojo, yolojastvaniSTakaH / dazecca marditaH soM, lojo dazati sarvadA // 2 // MI artha- sarpa sukhadAi ke lona muHkhadAI (ema jo savAla puuvAmAM Ave to) teu bannemAMthI lona || all muHkhadAi ; kemake, sarpane to jo maIna karavAmAM Ave toja maMkhe , paNa khojato hamezAM maMkhe . // 2 // |||| // 7 // Jan Educatio n For Personal and Private Use Only S inelibrary.org Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samunasyaiva kajholA-tkabolo vardhate ythaa| tahAnAca lono'pi, mammaNavaNijo yathA // 3 // artha- jema samunA mojAMthI mojuvadhe je, temamammaNa vaNikanI peThe lAnathI lona paNa vRddhipAme le. 3 gaNayennApazabdaM ca, pitaraM bhrAtaraM sutm|apvaadN nayaM mRtyorlojI yathA ca mdypH||4|| ___ artha- madirApAna karanAranI peThe lolI mANasa apazabdane, pitAne, nAine, putrane, apavAdane, tathA NI mRtyunA nayane paNa gaNakArato nthii.||4|| nAnAkarmavipAkapAkavasatAM hA nArakANAM nave, mAnA'mAnavicAramuktamanasAM kAmaM tirazcAM punH| mRtyAnAM zunadharmakarmadharatAM devArcanaM kurvatAM, lekhAnAM khalu urjayo hi satataM lono jagaThyApakaH // 5 // artha- hA! nAnA prakAranAM karmonA vipAkarUpI pAkamAM vasatA evA nArakIunA navamAM, tathA mAna amAnanA vicArathI rahita , mana jemanAM evA tiryaMconA navamAM, tathA zunnadharmakAryone dhAraNa karatA evA|| manuSyonA navamAM, ane devapUjA karatA evA devonA navamAM paNa, jagatane vyApIne rahelo evo lona khare| khara hamezAM duHkheM karIne jItAya tevo . // 5 // (iti lojaprakramaH) Jain Education anal For Personal and Private Use Only A nelibrary.org Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMgukha jAprakaraNaM. // e (atha rAgaprakramaH) mucyatezRMkhalAbaddho,nADIbaddho'pi mucyte|n mucyate kathamapi,premNA baddho nirrglH||1|| artha- sAMkakhathI baMdhAelo prANI paNa mukAya be, tema doraDAMthI baMdhAelo prANI paNa buTo az zake || la, paNa premathI baMdhAelo prANI koi paNa rIte mukta az zakato nathI. // 1 // all jartuvirahatonAryaH, prvishNtynlaaNtre| svechayA ca saharSeNa, tatra premaprapaMcakaH // 2 // IN artha- ( potAnA ) jarinA virahathI strI potAnI ilAthI harSasahita je agnimAM praveza kare / lAtemAM paNa premanoja prapaMca . // 2 // manastatra vacastatra, jIvastatraiva sNvset| netrAvalokanaM tatra, rAgo ytroptisstthte||3|| | artha- jyAM rAga rahelo De, tyAMja mana, vacana ane jIva vasI rahe , tathA AMkhonuM jovApaNuM paNa | tyAMja hoya . // 3 // rAgiNi guNatAM pazye-jaiguNyaM hi virktke| rAgIguNAvaguNaMca,naparIkSati kardicit ||4||al||e|| va artha- rAgI mANasa rAgIprate guNapaNAne juve, tathA viraktapate avaguNapaNAne jue, evI rIte rAgI mA NAsa koipaNa divase guNa avaguNanI parIkSA karato nathI. // 4 // Jain Education anal For Personal and Private Use Only M inelibrary.org Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ payaH poto nIre tarati tapanaH zItakiraNaM, dadhAtyevaM nityaM kimu kumudabaMdhuHkharakaram ||daa dharatyurvI gurvI kathamapica nAreNa namati, tathA tIvra rAge kanakarathavaLaM javati jo // 5 // / artha- lokhamanuM vAhANa (AgaboTa) pANImAM zAmATe tare be ? sUrya caMjane zAmATe dhAraNa kare ? tathA| moTI evI pRthvI nArathI zAmATe name be.? tevI rIte tIvrarAga hote te kanakarathanI peThe zuM sukha thAya ? 5 (iti rAgaprakramaH) (atha dveSaprakramaH) yasmAcca badhyate karma, tapasyatona mucte|ttpraanninaamitijnyaatvaa,tyaajyo dveSobudhaiH sa cara al artha- je peSayI prANIne karma baMdhAya ne, tathA tapasyA tapatAM utAM paNa jethI prANIno mokSa zrato || || nazrI; ema jANIne te gheSane paMDitoe tajavo. // 1 // svakIyaM parakIyaMca, SAjanaM sdaajnaaH| vidhyeran vAkyazakSyaizca, babbulakaMTakA yathA ||5|| __ artha- mANaso gheSathI bAvakhanA kAMTAUnI peThe hamezAM potAnA ane pArakA mANasane paNa vacanorUpI || zaTyothI vIdhe . // 2 // yeSu yAvacca rAgo'nUta, teSu tAvacca sgunnaaH| dveSotpanneSu teSveva, doSaM pazyehi kevalam // 3 // Jain Educationa a l For Personal and Private Use Only Ninelibrary.org Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMgula // 10 // Jain Education - je mANasomAM jyAMsudhI rAga hoya, tyAMsudhI terjamA saguNone jue be; ane teja'mAMja jyAre dveSa thAya, tyAre kevala te dUSaNaja jue be. // 3 // dveSiNAM jvariNAM loke dvayoH sAmyA pratikriyA | krUratvaM kaTukatvaM ca, bahiraMto'pi tApavAn artha- deSI mANasa ne tApavAlA mANasanI tujhya prakRti hoya be; kemake, deSimAM jema krUrapaNuM tema tAvamAM kaTukapaNaM hoya be; tathA bahArathI ne aMtaraMgathI paNa te tApavAlA hoya be // 4 // zrI pAyanatApasena mahatI prajjvAlitA dvArikA dveSAdeva ca vardhamAnanagare zrIzUlapANirabhUt tional mAyena vimocitA ca sahasA lokAzca duHkhIkRtAH / tasmAtso'vimucyatAmiti jinairvyAkhyAyi saMghenaghe // 5 // artha- dveSathI dIpAyana nAmanA tApase mahAn ghArikA nAmanI nagarIne vAlI nAkhI, tathA vardhamAna nAmanA nagaramAM je zUlapANI yaha thayo, ke jeNe turata tyAM marakI calAvIne lokone duHkhI karyA; mATe te | dveSane tajavo; ema zrI jinezvara prajue niSpApi evA saMghanI samakSa kaheluM be. // 9 // ( iti dveSaprakramaH ) For Personal and Private Use Only prakaraNaM. 112011 ainelibrary.org Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / atha kalaha prakramaH) agniHsUte yathA dhUma,dhUmaH suute'sitdyutim|anyaayo'pyshHsuute,tchtkleshshckidivssm / | artha- agni jema dhuMvADAne, dhuMvADo jema zyAmakAMtine, tathA anyAya jema apajazane utpanna kare ,al tema kveza kuHkhane utpanna kare . // 1 // stoko'pyagnirdahatyeva, kASTAdiprabhRtaM dhnm| klezalezo'tra tacca, vRddhitstnudaahkH||2|| IMI artha- zromo paNa agni jema ghaNAM kASTa zrAdikane bAleja , tema klezano lezamAtra paNa vRddhi pAmIne | zarIrane bAle be.||2|| kalaMkena yathA caMDaH, dAreNa lvnnaaNbudhiH| kalahena tathA jAti, jJAnavAnapi mAnavaH // 3 // | artha- kalaMkathI jema caMdra, tathA khArathI jema lavaNa samuJa, tevI rIte jJAnI evo paNa mANasa kalahathI zole je. // 3 // AtmAnaM tApayennityaM, tApayecca praanpi|unyoHkhkklesho, yathoSNareNukA vitau // 4 // ___ artha- A pRthvImAM naSNa thaelI retInI peThe kveza ne te potAne ane parane paNa hamezAM tApa Ape / ane evIrIte kveza bannene muHkha karanAro // 4 // Jain Educational Akal For Personal and Private Use Only C elibrary.org Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMgula. prakaraNaM. // saMgrAmato'nena sukhaM hyavAptamitizrutaM kena na dRSTamurtyAM / kaMsena sA jIvajasAzu lene yA yugmavaMzayakAriNI ca // 5 // || artha-saMgrAma karavAyI thA zramaka mANasane sakha madhyaM; evIrIte sunIyAmAM koNe sAMjadayaM athavA tuM ? koie paNa nahIM. kemake, kaMse jIvajasAne turata melavI ane te banne vaMzane nAza karanArI th||5|| (iti kalahaprakramaH) (athAbhyAkhyAnaprakramaH) kAcakAmaladoSeNa,pazyennetre vipryym|anyaakhyaanN vadejIhvA,tatra rogaHka ucyte||1|| artha- mANasa kAcakAmala nAmanA doSathI netramA viparItapaNuM jue je; paNa jIna je anyAkhyAna |bole , temAM kayo roga kahevAya be ? // 1 // yathA'nadayaM na jadayeta,dvAdazavratadhAriniHzranyAkhyAnaM na cocyeta,tathA kasyApi paMmitaiH artha- jema bAra vratadhArI annadaya vastu khAtA nathI; temapaMDito koInu anyAkhyAna bolatA nazrI. 2 agniHstokAichimAyAti yogAt tAkiM kleshleshHpryaati| anyAkhyAnAt stokataH karma vRjhiM prApnotyevaM kaSTataH sA na yAti // 3 // Jain Education Altonal For Personal and Private Use Only S inelibrary.org Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educatio - mana thoDA yogathI vRddhi pAme be, tema klezano leza paNa vRddhi pAme be; zrane thoDA - cyAkhyAnathI karma vRddhi pAme be; ane te karmonI vRddhi evI rIte kaSTathI paNa jAtI nathI. // 3 // deveSu kilbiSo devo, graheSu ca zanaizcaraH // zrabhyAkhyAnaM tathA karma, sarva karmasu garhitam // 4 // - jema devomAM kilbiSa deva, tathA grahomAM zanizcara, tema anyAkhyAna sarva karmomAM niMdanika be // 4 // devaizcaMpAdvAramudghATitaM tat saunadrAyAH zIlamAhAtmyameva / mithyAtvanyAH durgatitvaM hi tasyAH zvazvA zranyAkhyAnamevAtra hetuH // 5 // artha- devoe caMpA nagarInuM ghAra ughADyuM; temAM hetujUta sunaprAnuM zIlanuM mAhAtmyaja hatuM; tathA tenI mithyAtva sAsunuM je durgatipaNuM zrayuM; temAM phakta anyAkhyAnaja hetubhUta hatuM // 5 // ( iti zranyAkhyAnaprakramaH ) ational ( atha paizUnyaprakramaH ) adAtA ca yathA loke, varo niHsvo dhanI na ca / mUko varaM na vAkdakSaH, paizUnyaM yadi tiSThati // 1 // For Personal and Private Use Only ainelibrary.org Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMgula. artha- jema munIyAmAM nirdhana sAro be, paNa nahIM dAna ApanAra evo dhanavAna sAro nathI, tema muMgo |||| prakaraNaM. mANasa sAro be, paNa je cugalIne dhAraNa kare , evo vAcAla mANasa paNa sAro nazrI. // 1 // // 12 // dAnazIlatapojAvai-rasyaidhate vRssonuvi|ysy manovacaHkAyaiH,paizUnyaM nAnisaMzrayet // 2 // || artha- je mANasane mana, vacana ane kAyAthI cugalI Azraya karIne rahelI nazrI, teno dharma dAna, "\|| zIla, tapa ane lAvadhI unIyAmA vRddhi pAme . // 2 // anyasya tApanAdyartha, paizUnyaM kriyate janaHsvAtmA hi tapyate tena, yajuttaM syAtphalaM ca tat3 / __ artha- bIjAne kheda ApavAmATe mANaso je cugalI kare , tethI ulaTo potAno AtmA kheda pAme . || kemake, jevU vAvyuM hoya tevaM phala male be. // 3 // dAnaM ca viphalaM nityaM, zauryaM tasya nirarthakam / paizUnyaM kevalaM citte, vasedyasyA'yazo nuvi // 4 // artha- jenA manamAM kevala cugalIja rahelI ne, tenuM dAna hamezAM niSphala jAya , tathA tenuparAkrama paNa niSphala zrAya be, ane teno apajaza pRthvImA ( vistAra pAme be.)||4|| (iti paizUnyaprakramaH) Jain Educati o nal For Personal and Private Use Only V inelibrary.org Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (atha ratyaratiprakramaH) na vidyateratiHprAjJai, na vidytaartiHpunH| karmAdhInaM ca sarvaM syaa-ttstaamddhptaaNkuru||1|| | artha- mAhyA mANaso rati tema aratine gaNakAratA nathI, kemake, saghaluM karmone Adhina , mATe te / jati aratine aTapa karo? // 1 // zrAdau rAgastato veSa-stasmAkvezaparaMparA / tahadAdau ratizcAra-tistataH karmabaMdhanam // 2 // artha- jema pehelA rAga ane tethI deSa, tathA tethI klezanI paraMparA zrAya , tema pehelA rati, tethii| arati, ane tethI karmabaMdhana zrAya je.||2|| varaM bAyA varaM vAyu-varaM putro varaM dhanam / varaM baMdhurvaraM jAye-tyA diratyuJjavaM vacaH // 3 // artha- bAyA uttama , vAyu uttama be, putra uttama ve, dhana uttama , baMdhu uttama , tathA strI u|ttama ne ityAdika vacana ratithI utpanna bhaelu jANavU // 3 // uSNA bAyAdhanaM stokaM, vaayudbhuutaadisNyutH|kuputrH kulaTA rAme-tyAdyaratyumnavaM vcH||4|| Jain Education anal For Personal and Private Use Only Relatibrary.org Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNaM. hiMgula. artha- gayA uSNa ne, dhana zrohu~ , vAyu khUzrAdikavAlo ne, putra murAcArI , strI kulaTA ce, ityA- dika vacana aratizrI utpanna bhaeluM jANavU. // 4 // (iti ratyarati prakramaH) // 13 // (atha parApavAda prakramaH) rajAMsi dazanA yatrA-'dharoSThavikkarIyam / mUrkharasanAparApa-vAdagUthaM samudharet // 1 // | artha- jyAM dAMtorUpI rajone, tathA hogerUpI banne vIbaDI , evI mUryonI jIna paranA apavAdarUpI viSThAne upADe // 1 // vaktuM naiva kSamA jIhvA,yadi mUkasya tghrm| paraM parApavAdaM ca, jaMjapyatena takaram // 2 // Kla artha- joke muMgA mANasanI jIna bolavAne zaktivAna thatI nathI, topaNa te zreSTha be, paNa je jIna pa ranA apavAda bole , te uttama nazrI. // 2 // IN vaktuM parApavAdena, svasya yatsamalaM kRtam / tacca kenApyupAyena, kartunAIti nirmalam // 3 // __ artha- paranA apavAdathI potAnuM je mukha malInatAvAluM zraeluMce, tene koipaNa upAyathI nirmala karI zakAtuM nathI. // 3 // eke cajAticaMDAlAH, karma caMDAla niMdakaH, jJAtveti hRdayesamyak, parApavAdamAtyajet 5 Jan Education la For Personal and Private Use Only Melinelibrary.org Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IN artha- A uniyAmAM keTalAka to jAticaMDAlo , paNa niMdA karanArA to karmacaMkAlo ; ema | sArIrIte hRdayamAM jANIne paranA apavAdano tyAga karavo. // 4 // (iti parApavAda prakramaH) (atha mAyAmRSA prakramaH) manasyanyacasyanyat, mAyAmRSA ca socyte| kadApi sukhadA nasyA-vizve yathA paNAMganA artha- manamAM kaI ane vacanamA kaM, tene " mAyAmRSA" kahevAya je; mATe jagatamA jema vezyA strI tema te kadApI paNa sukha karanAra nthii.||1|| | phalaM yatheM vAruNyAH, kaTu maayaamRssaavcH| aMtaraMgadhiyA zreyaskaraM na syAdyato'tra ca // 2 // artha- jema iMvAruNI nAmanI velaDInuM phala kaDavU be; tevaM mAyAmRSA vacana kaDavu ne; mATe aMtaraMga buddhithI A 'niyAmAM te kaTyANakArI hotuM nazrI. // 2 // khaDgadhArAM madhuliptAM, vichi maayaamRssaaNttH|vrjniiyaa prayatnena, vipuSA shivvaaNbtaa|| 3 // artha- mAyAmRSAvAdane madhathI khIpAelI khajadhArA sarakhaM jANavU; tethI kaTyANane zchatA evA paMDitoe prayatnapUrvaka teno tyAga karavo. // 3 // mugdhapratAraNAdyartha, mAyAmRSAM vadenna ca / pUrva sudhAninAsA ca, yato'te tatphalaM kaTu // Jain Education Il o nal For Personal and Private Use Only D elibrary.org Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMgula. artha- jolA mANasane ThagavA Adika mATe mAyAmRSAvAda bolavU nahIM; kemake, pehelA to te amRta sa-IIN||prakaraNaM. lara lAge , paNa pariNAme tenuM phala kamavU . // 4 // // 14 // (iti mAyAmRSAvAda prakramaH ) (atha mithyAtvazalya prakramaH) zatruninihitaM zastraM, zarIre jagati nRnnaam|ythaa vyathAM karotyeva, tathA mithyAtvamAtmanaH artha- zatrue zarIrapara pheMkelaM zastra jema A jagatamAM mANasone muHkha Ape ce, tema mithyAtvazaTya | AtmAne suHkha Ape . // 1 // purvacanaM parAdhInaM, zarIre kaSTakArakam / zalyaM zavyataraM tasmAt, mithyAtvazalyamAtmaniza __ artha- zatyasarakhaM kuvacana ane parAdhinapaNuM jema zarIrane kaSTakAraka , tethI paNa vadhAre zaTyarUpa evaM mithyAtva AtmAne kaSTakAraka . // 5 // svAdhyAyena gurornaktyA, dIkSayA tapasA tathA / // 14 // yena kenodyamenaiva, mithyAtvazalyamukaret // 3 // IN artha- sajkAya dhyAnazrI, gurunI naktithI, dIdAthI tathA tapathI, evI rIte game te udyamazrI mithyA tvarUpI zaTyano udhAra karavo. // 3 // Jan Education For Personal and Private Use Only ibrary.org Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtvazalyamunmUkhya, svAtmAnaM nirmliikuru| yathA'jasraM susiMdUra-rajasAjuvi darpaNaH // 4 / artha- he navyaprANI ! tuM mithyAtvarUpI zaTyane mUlamAthI ukheDIne tArA potAnA AtmAne nirmala kara? konI peThe ? toke hamezAM siMdUranI rajathI munIyAmAM jema darpaNa (ariso) nirmala thAya ne tema. // 4 // (iti mithyAtva zaTya prakramaH ) (atha dyUtavyasana prakramaH) na ca syAd mohataHprema, parastrI laMpaTAdyazaH / dayayA rahito dharmo, yathA dyUtAinaM tathA // 1 // artha- jema johathI prIti thatI nathI, parastrInA laMpaTapaNAzrI yaza zrato nazrI, tathA dayAvinA jema dharma ato nazrI, tema jugArazrI dhana zratuM nazrI. // 1 // dyUtasya vyasanaM tyAjyaM, nareNa shujvaaNbtaa| hagadyadi na mucyeta, tadA klezaparaMparA // 2 // artha- kaTyANane zvanArA mANasoe jugAranA vyasanano tyAga karavo; ane kadAca jo haThazrI teno , tyAga karavAmAM na Ave, to klezonI zreNi thAya . // 2 // Jain Education II llana For Personal and Private Use Only Irelibrary.org Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMgula. prakaraNaM. // 25 // khanneta zaM parAdhInAt, tatvabukiM tu madyapAt / ___ yadA pramAdato jJAnaM, naved dyUtAnaM tadA // 3 // artha- jo parAdhInapaNAthI sukha male, madirApAna karanAra mANasa pAsethI tatvanI buddhimale, tathA pramA-1 dathI jo jJAna male, to jugArathI dhana mle.||3|| na yaMtrasAdhyaM na ca taMtrasAdhyaM, na maMtrasAdhyaM na ca maMtrisAdhyam / evaMvidhaM yUtamataH pramocyaM, no cettyajetpAMDavavannavecca // 4 // artha- jugArane yaMtrathI paNa sAdhI zakAto nazrI, taMtrathI sAdhI zakAto nathI, maMtrathI sAdhI zakAto nathI, tathA maMtrIthI paNa sAdhI zakAto nathI; mATe evI rItanA jugArano tyAga karavo; ane jo teno tyAga karavAmAM na Ave, to te pAMDavonI peThe muHkhadAi nivaDe je. // 4 // dyUtAnasenApi ca rAjyanAramamoci avyaM nRpakoTinizca / zrImUladevapramukhaistatheha lanneta ko dyUtata eva ghumnam // 5 // artha- jugArathI nalarAjAne rAjyanArano tyAga karavo paDyo, tathA zrI mUladeva zrAdika kromogame rA // 15 // Jain Educationa l For Personal and Private Use Only library.org Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAune vyano tyAga karavo paDyo ne mATe zrA munIyamA kayo mANasa jugArathI dhanane melavI zake ? IN||(arthAt koi paNa na mekhavI shke.)||5|| (iti dyUtavyasana prakramaH) (atha mAMsavyasana prakramaH) mAMsAdanAtpraNazyaMti, dehazrIH sumatiH sukhm| __ zocaM satyaM yazaH puNyaM, zraddhAvizvAsasamatiH // 1 // artha- mAMsa bhakSaNa karavAzrI zarIranI zolA, uttama buddhi, sukha, pavitratA, satya, yaza, puNya, zraddhA, vizvAsa tathA uttama gati nAza pAme // 1 // mAMsAdanAjAnAnAM hi, jAyate vinramo dhruvam / . nirdayatvamazaucyaM ca, urdhIHkhaparaMparA // 2 // artha- valI mAMsajakSaNazrI mANasone kharekhara vinrama, nirdayapaNuM, apavitrapaNu, murbudhi tathA duHkhonI |zreNi thAya . // 2 // prapazyaMti pazUn yatra, manastatra prvrtte|raagtaa mAMsapuSTe syA,durbalatve virAgatA // 3 // KI artha- valI mAMsalubdha mANasa jyAM pazune jue ce, tyAM tenuM mana pravarte , valI je pazu mAMsazrI puSTa Jain Education anal For Personal and Private Use Only library.org Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMgula // 16 // Jain Education eluM hoya tenApara teno rAga baMdhAya be; tathA je pazu durbala hoya tenA prate tene virAgapaNuM thAya be // 3 // | pApakarmaghaTe pUrNe, raudradhyAnavazaM gate / mAMsajugmaraNaM prApya, vyathAM sahate durgateH // 4 // artha- mAMsamakSaNa karanAro mANasa, tenAM pApakarmono ghaDo jarAte bate rauSadhyAnane vaza zrayo ko mRtyu pAmIne narakanI vedanA sahana kare be. // 4 // sA revatI yA narake praviSTA mAMsAdanAGgIma kukarmakartrI / zrI zreNikenApi palAzanAcca prAptA hi pIDA narakasya tIvrA // 5 // - jayaMkara kukarma karanArI te prasiddha revatIne mAMsanAthI narakamAM praveza karavo paDhyo ane zrI zreNika rAjAe paNa mAMsanAthI narakanI jayaMkara pIDA melavI // 5 // ( iti mAMsavyasana prakramaH ) ( atha madirApAna vyasana prakramaH ) pAravazyamazucitvaM, vikalatvamaceSTatA / nirdayatvaM javettasmAt, surApAnaM vivarjayet // 1 // artha- madirApAnathI paravazapaNuM, apavitrapaNuM, vikalapaNuM nizceSTapaNaM, tathA nirdayapaNuM zrAya be, mATe madirApanano tyAga karavo. // 1 // anal For Personal and Private Use Only prakaraNaM. // 16 // elibrary.org Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educational zaithilyaM vigrahe vastre, netrayugme madAMdhatA / patanaM yatra tatrApi, madyaM pibettato na ca // 2 // - valI madyapAna karavAyI zarIramAM ne vastramAM paNa zithilatA thAya be, banne netromAM madAMdhapaNuM thAya be, tathA jyAM tyAM paDavApaNuM thAya be, mATe madirApAna karavuM nahIM. // 2 // saMtatirnAsti vaMdhyAyAH, kRpaNasya yazo na hi / kAtarasya jayo naiva, madyapasya na saGgatiH // // artha- je vaMdhyA strIne saMtati hotI nathI, kRpaNane yaza hoto nathI, bAkaNane jIta malatI nathI, tema madirApAna karanAra mANasane uttama gati malI zakatI nathI. // 3 // yasyAdhava mAdhavavAsudevaH, suvarNadurgA dhanadevadattA / sA dvArikA prajvalitA ca nUnaM tatrApi hetuH kila madyapAnam // 4 // artha- je pArikA nagarInA svAmI zrI kRSma vAsudeva hatA, tathA jene suvarNano gaDha hato, tathA jene | kubere ApI hatI, te ghArikA je kharekhara balI gaI, temAM paNa madyapAnaja hetubhUta hatuM // 4 // ( iti madirApAna vyasana prakramaH ) For Personal and Private Use Only elibrary.org Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMgula // 17 // Jain Education ( atha vezyAvyasana prakramaH ) kuSTA ninUtamRtyAnAM manyetAnaM gatulyatAm / dravyArthaM na ca snehArthaM, gaNikA sukhadAna sA artha- je vezyA strI snehane mATe nahIM, paNa phakta dhavyane mATe koDhathI parAjava pAmelA mANasone pa kAmadeva samAna mAne be, mATe tevI vezyA sukhadA nathI. // 1 // lonArthinI nirlajJA ca, pApiSTA pApakuMDikA / vicuMbitAca niHsnehA, kathaM sevyA paNAMganA // 2 // artha - phakta lojanAja prayojanavAlI, lagA vinAnI, pApiSTa, pAponA kuMDasarakhI, viTpuruSothI cuMba - nakarAelI, tathA sneha vinAnI evI vezyA strIne zA mATe sevavI joiyeM ? // 2 // | sA kaMThA zleSamAdhatte, paraM prItivivarjitA / tenA'GgAstatra badhyante, yathA siMhAzca paMjare // 3 // artha - te kaMThane AliMgana to kare be, paNa te premavinAnI hoya be, mATe ajJAnI mANaso, pAMjarAmAM jema siMha tema telInI sAthe ( prItithI ) baMdhAya be. // 3 // vezyAsaMgAcca saptaiva, nazyaMtyaM gaccha viryazaH / latA ca saMtatiH siddhi, dravyaM ca gRhagAMganA // 14 // artha- vezyAnA saMgathI nIce jaNAvelI sAta vasturjano nAza thAya be, zarIranI kAMti, yaza, lakA, saMtati, siddhi, dhana, tathA gharanI strIno nAza thAya be. // 4 // For Personal and Private Use Only prakaraNaM // 17 // nelibrary.org Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education kadApi vezyA na guNArthinI syA, pArthinI naiva hitArthinIca / vidyArthinI nApi na manyase cedvArtAM zRNu tvaM kayavannakasya // 5 // - vezyA strI kadApi paNa guNonI, rUpanI, hitanI ke vidyAnI arthinI ( prayojanavAlI ) hotI nathI, tathA he javya prANI ! jo tuM te vAta na mAnato ho to tuM kayavannakanI kathA sAMjala ? // 5 // ( iti vezyAvyasana prakramaH ) ( atha AkheTa vyasana prakramaH ) dhUpAtprasvinnadehazca, hyavyate vanagAre / zrAkheTe kiM sukhaM tatra, pAparUpe nijAtmanaH // 1 // artha- je zikAragAhamAM tApathI zarIrapara pasIno thAya be, tathA jayaMkara vanamAM jamavuM paDe be, evA pAparUpa zikAramAM potAnA AtmAne te zuM sukha malatuM hoze ? // 1 // | punaH punaH prapacyeta, parajave narakAvanau / satataM rudhirA lipta - kareNAkheTakAriNA // 2 // artha- hamezAM rudhirazrI lepAela be hAtha jenA evo zikAra karanAro mANasa parajavamAM narakamAM jazne vAraMvAra pakAvAya be, ( arthAt tyAM jazne te atyaMta duHkha pAme be.) // 2 // AkheTakeSu vidhyeran prANinaH prANino'tra ye / narake te'pyanuvidhyeran, paratretyavada niH / tional For Personal and Private Use Only inelibrary.org Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMgula // 18 // Jain Educatio artha- je prANI jagatamAM zikAragAhomAM prANIne bIMdhe be, te parajavamAM narakamAM jazne vIMdhAya be; evI rIte zrI jinezvara prabhu kahe be. // 3 // zvadvArANi paMcaiva, droho hatyA tathA juvi / mAMsAdanaM gurornidA, tathA kheTakapAtakam // 4 // artha- jagatamAM narake javAnAM pAMca ghAro kahelAM be; proha ( paranI IrSA ) hatyA eTale jIvonI hiMsA, mAMsanojana, gurunI niMdA tathA zikArathI thaeluM pApa e pAMce narakanAM dhAro be. // 4 // AkheTakaM cedyadi na tyajecca, paratra baMdhAdika duHkharA zim / sadeta cAsmin paramApadaM hi yathA'japutro raghuvaMzajAtaH // 5 // artha- he prANI ! koi paNa mANasa, paralokamAM jemAM baMdhana Adika duHkhono samUha naryo paDyo be, evA zikArane jo nathI tajato to te raghuvaMzamAM utpanna thalA " chAja putranI peThe yA lokamAM paNa atyaMta padAne sahana kare be. // 5 // "" ( iti kheTavya sana prakramaH ) ( atha caurya vyasana prakramaH ) cauryakartA cauramaMtrI, sthAnadacaura rakSakaH / caureNa saha vyApArI, cauraH paMcavidhaH smRtaH 1 tional For Personal and Private Use Only prakaraNaM. // 18 // inelibrary.org Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education artha - corI karanAra, coranI sAthe gupta vAta karanAra, corane rahevAnu sthAnaka ApanAra, coronuM rakSaNa | karanAra tathA coronI sAthe vyApAra karanAra, evI rIte pAMca prakAranAM coro kahelA be. // 1 // nirdayaH kharavAk krUraH, zodhRSTazca nirbhyH| nirdAkSiNyaH krUrakarmA, caurasyASTau guNAH smRtAH dayAvinAno, kaThora vacano volanAro, krUra, luccAivAlo, dhIva, jayavinAno, dAkSiNatA vinAno tathA krUra kAryo karanAro, evI rItanAM ATha prakAranA guNo (duSaNo ) coranA kahelA be. // 2 // caurasya paMca cinhAni, camaddRg caMcalAnanaH / vastvAsaktamanA vyagra, itastato nirIkSaNam // 3 // artha- coranA nIce pramANe pAMca cinho jAevAM; te bhramayukta dRSTivAlo, caMcala mukhavAlo, vasturjamAM zrAsakta manavAlo, vyagra tathA zrAma tema jonAro hoya . // 3 // jayaM jikSA vadho damaH zrRMkhalApadabaMdhanam / zUlikAropaNaM mRtyuH, phalAni caurkrmnnH|| 4 // artha - jaya, nikSA, vadha, daMDa, sAMkalathI yatuM caraNabaMdhana, zUlipara caDavApaNuM, tathA mRtyu eTalAM corInAM phalo be // 5 // jJAtAto vijayasya caurya karaNaM saMsArasaMplAvanaM, cAnyasmAdvasubhUtitaskarakathAM zrutvA tyaja dUrataH / For Personal and Private Use Only inelibrary.org Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNaM. // 1 // yatpuNyaM jaja rauhiNeyaka zva prauDhaM sukhaM lipsase, nocedurgatiyAtanAphalamidaM suMdava svakarmodayAt // 5 // artha- saMsAramA DubADanArI evI vijayanI corI jANIne tathA bIjI vasujUti coranI kathA sAMja-IN lIne te corIne he prANI ! tuM dUra taja? ane jo tane utkRSTa sukhanI zlA hoya, to tuM rauhiNeya nAmanA coranI peThe puNyane jaja? nahIMtara tArA karmanA udayathI tane urgatirnu mAtuM phala logavaq pddshe.||5|| (iti cauraprakramaH) (atha paradAraprakramaH) nityaM manovacaHkAyai, yaH parastrISu lNpttH| sahate sa hi phuHkhaM ca, zvantre taamnaadikm||1|| artha- je mANasa hamezAM mana, vacana ane kAyAthI parastrImAM laMpaTa thAya ne te mANasane narakamAM tADana | AdikanuM du:kha sahana karavU paDe be. // 1 // karaNe phalecca vRkSazcet, suyazaH syaatkukrmnnH|kuvaakyaacN bajate ya-ttadA para striyaH sukhm||2|| al artha- jo retInA raNamAM vRkSa phalapa thAya, kukarmathI uttama yaza thAya, tathA kuvacanathI jo sukha male, toja parastrI sevanathI sukha male. // 2 // dhanuH karA'spRkca, na vazaH pavano ythaa| tathA urgAhyameva syAt ,parastrIhRdayaM sadA // 3 // // 1 // Jain Education a l onal For Personal and Private Use Only linelibrary.org Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha- jema iMjanA dhanuSyane hAthathI sparza karAto nathI, tathA pavanane jema vaza karI zakAto nathI, tema parastrInu mana paNa hamezAM jANI zakAtuM nathI. // 3 // loke uhatA khyAtA, yA saardhsptvaarssikii| parastrI saiva vijJeyA, yataH prApnoti cApadam // 4 // artha- bunIyAmAM je sADAsAta varSanI panotI prakhyAta ne; te zrA parastrIneja jANavI, kemake tethI / duHkha pAya // 4 // tyajetsukhArthI paradArasaMgaM, nocetsa pdmottrvnggvecc|| matAMtare gautamatApasasya, dArAnurAgAdajavajaveH kim // 5 // artha- sukhanA arthI mANase parastrIno saMga tajavo; nahIMtara padmottara rAjAnI peThe (ApadA ) zrAya ne valI anya darzanImAM paNa gautamaRSinI strInA anurAgazrI sUryanI zI dazA azle? // 5 // (iti paradAraprakramaH) (atha pApaprakramaH) naveyuHprANinaH paapaa-kaasshvaasjvraadyH|skhaayo'pi kadaryAzca,nAgazrIvanmahItale 1 || Jan Education For Personal and Private Use Only l ibrary.org Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNaM. higula. artha- pApathI prANIne kAsa ( khAMsI ) zvAsa tathA jvara Adika vyAdhiLa thAya ne, tathA zrA pRthvImA lAtene nAgazrInI peThe nIca sobato zrAya . // 1 // // 20 // amRtaM kAlakUTaM syaa-nmitrNshtruHsudhiirdhiiH| saUno purjanaH pApA, hiparItaM phalaM tvida __ artha- pApazrI amRta kera zrAya be, mitra zatru zrAya be, uttama budhivAlo nirbuddhi zrAya , tathA salAUna purjana zrAya ne, evI rIte pApathI viparIta phala thAya . // 2 // guNazca doSatAM yAti, pApato hRcca shuunytaam| jhAnamajhAnatAmeva, camarogAdiva dehinH||3|| artha-jramarogathI jema tema pApathI prANInA guNo doSapaNAne pAme be, hRdaya zUnyapaNAne prApta thAya ne tathA jJAna ajJAnapaNAne pAme . // 3 // uSTA rAmA sutA puSTA, kuSTAH parijanA jnaaH|traatro phuHkhadAtAraH, pApAnavaMti sarvadA __ artha-pApathI hamezAM strI, putro, tathA cAkaro paNa muSTa zrAya be; ane nAz2a hamezAM muHkha denArAU zrAya je.|| 4 // zrIbrahmadatto naracakravartI, mRtvA gataH so'pi hi saptamI ca / nirgatya tasmAnnavapaMkamagna-statrApi hetuH kila pAtakasya // 5 // // 20 // Jain Education is donal For Personal and Private Use Only NDIinelibrary.org Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha- te zrI brahmadatta cakrI mRtyu pAmIne je sAtamI narake gayo, tathA tyAthI nikalIne te je saMsArarUpI kAdavamAM mubyo, temAM paNa pApaceMja kAraNa jANavU. // 5 // (iti pApaprakramaH) (atha samyaktvaprakramaH) upazAmikamekaM ca, paraMdAyopazAmikam / tRtIyaM dAyikaM turya, sAkhAdanaM ca vedakam // 1 // NI IN artha- eka upazAmika, bIju chAyopasAmika, trIju kAyika, cothu sAsvAdana tathA pAMcamuM vedaka samyaktva jANavU. // 1 // jainadharme ca dakSatvaM, sNsthairyonntijktyH| tIrthaseveti paMcApi, samyaktvajUSaNAni c||2 IN artha- jaina dharmamAM dakSatA, sthiratA, unnati, jakti, tathA tIrghasevA e pAMce samakItanAM jUSaNo le|| zaMkAkAMkSAvicikitsA, jainAdanyasya sNstutiH| tatsaMstavo'pi paMcaiva, samyaktvadUSaNAni ca // 3 // al artha- zaMkA, kaMkhA, vicikitsA, jaina zivAya anyanI stuti, ane anyamatanI prazaMsA e pAMce sama kItanAM dUSaNo . // 3 // Jain Educatio n al For Personal and Private Use Only Malahelibrary.org Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMgula. prakaraNaM. mUlaM dharmasya samyaktvaM, vargasaukhyaphalapradam / anukrameNa modasya, sukhadaM jaNitaM dhruvam // 4 // artha- dharmanA mUlarUpa evaM samakIta svarganAM sukharUpI phalane denAru ne, tathA anukrame kharekhara modanu || sukha denAruM kartuM . // 4 // prabodharatnaM hRdi yasya nityaM, vasegharaM tasya yazo'pi mahyAm / / khanneta pUjAmiha muktimaye, sa nRpatiH zreNikavatpRthivyAm // 5 // | artha- jenA hRdayamAM hamezAM uttama evaM jJAnarUpI ratna vasI rahyu , te mANasono ahiM pRthvImAM yaza thAya ne, tathA te pUjAne melave be, ane mevaTe te zreNika rAjAnI peThe moda melave be. // 5 // (iti samyaktvaprakramaH) (atha puNyaprakramaH) kAMtarUpaM yazolAnaM, viThatvaM nAminIsukham / pUrNa dhanaM sutaM puNyAt , prApnuyAt pUrvasaMcitAt // 1 // artha- pUrva saMcaya karelA puNyazrI prANI manohara rUpane, yazanA lAnane, vidhattAne, strInA sukhane, saMpUrNa dhanane ane putrane melave . // 1 // // 11 // Jain Educational For Personal and Private Use Only y linelibrary.org Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educationa saMbhAvyate hyasaMjAvyaM, nijapuNyaprabhAvataH / davatyA stilake ya-tejo'bhUt pUrvapUNyataH // 2 // artha- potAnA puNyanA prajAvathI saMvita vastuno paNa saMbhava thAya che, kemake pUrvanAM puNyazrI damayaM tInA tilakamAM teja yayuM datuM // 2 // rAjamAnaM dhanADhyatvaM, saguNADhya priyAsukham / pUrNa yazo vivekitvaM, puNyaDumaphalAni ca // 3 // artha- rAjA taraphanuM mAna, dhanADhyapaNuM, sadguNI strInaM sukha, saMpUrNa yaza, tathA vivekIpaNuM eTalAM puNyarUpI vRkSonAM phalo be // 3 // tIrthaMkaratvaM cakritvaM, vAsudevatvameva ca / lajate ca naro bhUmyAM devatvaM pUrvapuNyataH // 4 // artha- pUrvanAM puNyazrI mANasa yA pRthvI mAM tIrthaMkarapaNuM, cakravartIpaNuM, vAsudevapaNuM, tathA devapaNuM melave ve. 4 zrIrAmacaMdrasya mahAjayobhUt, puNyAtpurA rAvaNasaMgare ca / puNyADhya rAjA paramaM pratApaM, lene balaM tatra vRSasya hetuH // 5 // For Personal and Private Use Only Telibrary.org Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNaM. // artha- pUrve karelAM puNyathI rAvaNanA saMgrAmamAM zrIrAmacaMajIno mahAna jaya thayo , tathA puNyADhya rAjAe utkRSTa pratApa tathA bala je melavyu , temAM puNyanoja hetu de.|| 5 // (iti puNyaprakramaH) 2 // (atha dAnaprakramaH) syAGAnma saphalaM tasya, saphalaM cApi jIvitam / yasya vakre vasennityaM, dAnamityadarayam // 1 // artha- jenA mukhamAM " dAna" evA be akSaro hamezAM vasI rahyA ve, teno janma tathA tenuM jIvatara saphala 2.1 IN|| kalatraputrasaukhyAni, svargasya sukhsNpdH|pNcprkaarjogaashc, prApyate dAnato nraiH||2|| artha- dAnazrI mANasone strIputranA sukho, svarganAM sukhonI saMpadA, tathA pAMca prakAranA logo male . // 2 // vAdazaktirmaMtrazakti, staMtrazaktistathaiva ca, navetpuMsAM paraM mahyAM, dAnazaktistulanA // 3 // | artha- puruSone vAdazakti, maMtrazakti tema taMtrazaktipaNa thAya je, paNa A pRthvImA dAnazakti purkhana je. // 3 // dAnAdiha mahatkIrtiH, svargasaukhyaM paratra c|krmaanmuktinvedoke, zrIzreyAMsakumAravat mArapat al artha- dAnathI thA lokamAM moTI kIrti male ne, paralokamAM svarganuM sukha male ne, tathA anukrame zrI zreyAMsa kumAranI peThe moda male // 4 // all // 2 // Jan Educationa l For Personal and Private Use Only AEnelibrary.org Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpAlA api purgapAlasacivazrIsArthavAhAdayo, vyAlA vyAghragajAdayaH sthalacarA naarNmpdyaadyH| nUtapretapizAcayadanivahA thAyAMti vazye nije, yeSAM dAnamanargalaM karakaje tiSTedavazyaM yadi // 5 // artha- jeUnA hastakamalamAM atyaMta dAna raheLu , tejene rAjAlaM, kIhyAnA rakSako, pradhAno, sArthavAha Adiko, sarpa, vAgha tathA hAthI Adika thalacaro, nAraMDa Adika padiU~, nUta, preta, pizAca, tathA yadonA samUho paNa potAne vaza thAya . // 5 // (iti dAna prakramaH) (atha zIlaprakramaH) hastasirvicaHsikiH, saMpattasya pade pade / zrIsudarzanavadyasya, zIlamasti samujjvalam // 1 // artha- jenI pAse zrIsudarzana zeunI peThe ujjvala zIla raheLu , tene hastasidhi, vacanasidhi tathA pagalepagale saMpadA male // 1 // kadAgrahagrahagrastA, nAradAH kvezakAriNaH, lejire te'pavargaM ca, tatra zIlasya kAraNam // 2 // - Jain Educational a For Personal and Private Use Only pa belibrary.org Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMgula. prakaraNaM. // 23 // artha-kadAgraharUpI grahazrI grasta bhaelA kveza karAvanArA nArado paNa je moda pAmyA, temAM zIlanuja kAraNa ne. agnirjalaM dviSanmitraM, tAlapuTaM sudhaaninm| siMdhuH sthalaM giri--mi, heMtuH zIlasya tatra ca // 3 // artha- agni je jalarUpa thAya ne, zatru mitrarUpa thAya ne, phera amRtatulya thAya ne, samuja sthalarUpa thAya be, tathA parvata je mirUpa thAya ne, temAM paNa zIlanoja hetu . // 3 // yanmaMtraH sijhatAM yAti, taMtraM phalati nizcitam / ___ yaMtraM kAryakaraM syAcca, tatra zIlavinitam // 4 // artha- maMtra je siddha thAya , taMtra nizcayeM karIne phale , tathA yaMtra je kArya karanAruM zrAya , temAM paNa zIlanuja mAhAtmya jANavU // 4 // pranAvatI caMdanabAlikA ca, rAjImatI dhuupdraajputrii| ityAdikAnAmupasargahata, zIlaM samAkhyAyi jinaiH sjaasu||5|| artha- prajAvatI, caMdanabAlA, rAjImatI tathA jaupadI ityAdikonA upasargone haranAruM jinezvaroe sajAUmAM zIlaja khyu.|||| (iti zIlaprakramaH) // 33 // Jain Education II For Personal and Private Use Only 21 nelibrary.org Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (atha tapaprakramaH) khalAlayaiva kuSTopa-zamanaM darzitaM ytH|lbdhaa sA tapasAlabdhiH,sanatkumAracakriNA // 1 // IN artha-jethI potAnI khAlathIja koDhano upazama dekhADyo be, te khabdhi sanatkumAra cakrie tapathI melavI ne. 1 | vastraM jalena pUtaM syA-tpunastanmalinaM nvet|tpsaa ca kRtaH zuddho, deho na syAnmalImasaH5 || artha- vastra jalathI pavitra thAya be, paNa te pAbu malIna zrAya be; paNa tapazrI zuddha karelu za rIra malIna atuM nathI. // 2 // dAnena naca yA siki, maMtrataMtrAdicirna c| sidhyati tapasA siddhiH,zrI bAhubalivakila artha-je sidhi dAnathI ke maMtrataMtrAdikothI paNa nazrI atI, te siddhi zrI bAhubalinI peThe kharekhara tapasyAthI siddha thAya je. // 3 // tapasA dIyate karma, kevalI karmaNaH kssyaat| vRNuyAttaM ca muktistrI-statra saukhyaM niraMtaram / N artha- tapathI karma kSya prAya , karmanA kyathI prANI kevalajJAnI zrAya , tathA tene modarUpI strI nAvare , ane tyAM tene niraMtara sukha male . // 4 // taMtapyate yazca tapo'nirAma-maTAvyate naiva javArNavaM ca / laMlacyate muktikaraM sa sadyo, aDhaprahArIva sukhI ca loke // 5 // Jain Education a l For Personal and Private Use Only Mainelibrary.org Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMgula. artha- je mANasa manohara tapa tape , tene A javarUpI samutramA namavU paDatuM nazrI; ane te turata modapra karaNaM. nagarane melave ne, ane dRDhaprahArInI peThe jagatamAM te sukhI thAya . // 5 // (iti tapaprakramaH) // 24 // (atha bhAvaprakramaH) navyaizca jAvanA jAvyA, jrteshvrvdythaa| phalaMti dAnazIlAdyA, vRSTayA yatheha paadpaaH||1|| | artha-lavya lokoe jaratarAjAnI peThe nAvanA nAvavI, ke jethI vRSTithI ahIM jema vRkSo tema dAnazIla Adiko phale . // 1 // paMcabhiH paMcaniryAzca, nAvanAH pNcviNshtiH| ___ tAnirmahAvratAnyeva, sAdhayaMtyamRtaM padam // 2 // Ka artha- pAMcane pAMce guNavAthI nAvanA pacIsa prakAranI ne, ane te jAvanAuthI ( muni ) mahAtratone ane modasthAnakane sAdhe . // 2 // dAne zIle tapasyeva, nAvanA militA yadi / tadA modasukhAkAMdA, ciMtanIyA janairida // 3 // artha- dAna, zIla ane tapamAM jo nAvanA malelI hoya, toja ahIM lokoe mokSasukhanI zvAcitavavI.3 | // 24 // Jain Educational For Personal and Private Use Only selibrary.org Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvato dezatazcaiva, viratiHsaphalA tadA / yadA jAvayutA loke, svrgmoksssukhprdaa||4|| a artha- jo jAveM karIne yukta hoya toja sarvadhI ane dezathI virati thA lokamAM saphala thAya be, tathA | svarga ane modanA sukhane denArI zrAya . // 4 // SaTkhaMDarAjye jarato nimagna-stAMbUlavaktaH savinUSaNazca / Adarzaharye jaTite suratna, niM sa lene varanAvato'tra // 5 // artha-u khaMDanA rAjyamA Asakta aelA, mukhamAM tAMbUlavAlA, tathA AjUSaNavAlA evA jarata mahArAje uttama ratnothI jaDelA evA ArisA nuvanamAM paNa ahIM uttama jAvadhI kevalajJAna melavyuM // 5 // (iti jAvaprakramaH) (atha pUjAprakramaH) dhanADhyatvaM ca saujAgya, vichatvaM suparibadaH / ekautranRpatvaM ca, devapUjAphalaM matam // 1 // artha- dhanADhyapaNuM, saulAgya, vidhattA, uttama parivAra, tathA ekatrI rAjyapaNuM te saghalu devapUjAnu | phala mAnebuM . // 1 // dAriyamaya dau gya, mUrkhatvaM kupribdH|urmitrN purnRpordhI, naite syurdevapUjanAt // 2 // Jain Education na For Personal and Private Use Only nelibrary.org Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNaM. hiMgala. artha- dariSatA, phu gyapaNuM, mUrkhapaNuM, juSTa parivAra, iSTamitra, muSTa rAjA, tathA kuSTa buddhi eTalAvAnA- hA devapUjAthI thatAM nthii.||2|| yo hi devArcanaM kuryAt,saiva hastaHprazaMsakA tahinA ca sarvasyApi, karo nIrarthako mtH||3|| // 25 // IN artha-jehAtha devapUjA kare, teja hAtha prazaMsanIka be, ane te devapUjA vinA sarvano hAtha nirarthaka mAnelo. yedevA ye pumAMsazca, shuddhsmyktvdhaarinnH|thaapnuyurdevpuujaaN te, tiryaMco nArakA na ca // 4 // ___ artha-je devo tathA puruSo zubha samakItane dharanArA , teja devapUjAne melavI zake , paNa tiryaMca ke nArakI melavI zakatA nathI. // 4 // devArcanaM javyajanaividheyaM, niraMtaraM nirmljaavyuktaiH| saujAgyamatra tridivaM paratra, suryAjavanmuktipradaM krameNa // 5 // artha-nirmala nAvavAlA evA javya lokoe hamezAM devapUjana karavU; ke jethI ahIM saujAgya tathA paralokamAM devaloka male , tathA anukrame sUryAnanI peThe moda denAraM zrAya . // 5 // (iti pUjAprakramaH) (atha guruprakramaH) prazrayomayo'pi yo martyaH, suvarNamukuTopamaH / kRto yazuruNA nAlaM, tasyopakArapUrtaye // 1 // // // 25 // Jain Educational For Personal and Private Use Only Clinelibrary.org Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educationa - lokhaMDa sarakhA mANasane paNa jemaNe suvarNanA mukuTa sarakho banAvyo be, evA gurunA upakArano badalo vAlI zakAto nathI. // 1 // guruH pravaDhNaM samyak saMsArArNavatAraNe / yathA kezI kumAro'bhUt, pradezI nRpatArakaH // 2 // artha saMsArarUpI samune tAravAmAM guru uttama vahANa samAna be, jema kezI kumAramuni pradezI rAjAne tAranArA thayA // 2 // harmyajyotirnizAjyoti-rahajrjyotistato'dhikaH / gurujyotizca yenAhaM, tejaHpuMjamayaH kRtaH // 3 // artha- dIpaka, caMdra, tathA sUryathI paNa gururUpI dIvo adhika be, ke jemaNe mane tejanA samUhamaya karyo be // 3 // ivalaMbanaM staMno, daMko vRddhAvalaMbanam / dehAvalaMbanaM jojyaM, javyAvalaMbanaM guruH // 4 // artha- je gharanuM avalaMbana staMbha be, vRddhanuM avalaMbana lAkaDI be, tathA zarIranuM avalaMbana jema jojana be, tema javyonA avalaMbanajUta guru be. // 4 // guruyaizca labdho varo vIranAthaH, sadAnaMdamukhyairdazazrAvakaizca / prasAdAttataH svargasaukhyaM jajaMti, mAnuSyaM javaM prApya muktIzvarAste // 5 // For Personal and Private Use Only nelibrary.org Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMgukha. // 16 // artha- AnaMda zrAdika je daza zrAvakoe zrI vIranagavAnarUpI uttama gurune melavyA hatA, te gurunI || prakaraNaM. kRpAthI te svarganA sukhane naje je, tathA bevaTe manuSyannava pAmIne te muktinA svAmI thshe.||5|| (iti gurupakramaH) (atha udyamaprakramaH) udyamena vinA vichan ,na sidhyaMti mnorthaaH| tIrthaMkarapadaM khene, revtyudymhetutH||1|| kA artha- he vidhAn ! udyamavinA manoratho siddha atA nathI; kemake, udyamanA hetuthI revatIe tIrthakara pada melavyu le. // 1 // naviSyatIti yannAvyaM, vdNtyaalsydehinH|shaaninshceti jalpaMti, khanneran dharmato jayam artha- je thavAnuM hoze te aze, ema zrAvasu mANaso bole De, ane jJAnI to ema kahe je ke, dharmazrI jaya male. // 2 // taMjJAM vihAya krtvyH,praanniniHsrvthodymH| dAnazIlatapojAvAH, sArthAH syurjinazAsane | al artha- bAlasane tajIne prANIue sarvathA prakAre udyamaja karavo; ke jethI jinazAsanamA dAna, zIla, tapa ane nAva sArthaka thAya. // 3 // // 26 // Jain Education anal For Personal and Private Use Only nelibrary.org Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maunaM kRtaM masI jinena cAtra, taptaM tapazcAdijinena tIvra / nAnopasargAH sahitAstu vIraiH, ko'pyudyamaM vArayituM samarthaH // 4 // GI artha- ahIM mahInAtha pranue mauna dhAraNa karyu hatuM, AdinAtha pranue Akaro tapa ko hato, tathA| CI vIra prannue nAnA prakAranA upasargo sahana karyA hatA; mATe udyamane nivAravAne koNa samartha ? // 4 // (iti udyamaprakramaH) iti zrI vinayasAgaropAdhyAya viracitaM hiMgulaprakaraNaM samApta guruzrImaccAritravijayasuprasAdAt // 25 SStaikkettttukllilum Jain Education S allona For Personal and Private Use Only *warehelibrary.org Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ fast tatattattatoketatutttttttttt tetstatuteksterstitutetxt.tketstatutatuterutstatute that tetattato TITIromanTTERTIST yasa WiAacakara tratatatatatatatatatatatatatatatatatatatatatatatatatat // hiMgula prakaraNaM samAptam // PapayaravAVANATAP REPAC Entetaketitutituteketaksankeknatatutatutet.intatistatutntntntatutetntatuteta Fantatutteketstatutiketstants. For Personal and Private Use Only