Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ REGISTERED N. B876 zrI jaina zvetAMbara mUrtipUjaka beDIMganA hitArthe pragaTa thatuM '* * * * bAddhaprabhA. LIGHT OF REASON, jJAnALi mokSa condimentum thesalonstheater tersebut there temperanten en dan mohon unterste h en pustaka 4 thu. juna. 1912 vIra saMvata 2438 maMka 3 jo. - ---- ------ ----- --- -- - - viSayAnukramaNikA. viSaya. pRSNa viSaya. karana kArya tuM hArUM ... * 65 ! karmano niyama... anubhava Avaze sAce.. . 66 digya pitRprema. adhyAtmajJAnanI Avasyakta... 16 jJAna sugadha.... satapaNuM ... ... .. zrI hari saubhAgya mahAkAvya. jaina sUrio vagerenuM sattaramI sadIthI saradAra zeTha lAlabhAI papatabhAinuM AraMbhIne etihAsika vRttAnta 72 TuMka jIvana vRttAnta ... bAdazAhI hIrAkaNIo ... ..... samAcAra. .. hAsya maMjuSA. .. ... 75 ! jIvadayA prakaraNa. suvicAra nijhara. . abhiprAya. * * prasiddhakartA-zrI adhyAtmajJAnaprasArakamaMDaLa. vyavasthApaka-amadAvAda zrI jainavetAMbara mUrtipUjakaDIga taraphathI zaMkaralAla DAhyAbhAI kApaDIA - suprITenDanTa, vArSika lavAjama peja sAthe rU. 1-4-0 sthAnika 1---0 amadAvAda zrI "satyavijaya prInTIMga presamAM zA. saMkalacaMda harIlAle chApyuM.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ beDIMga prakaraNuM. 10-0-0 sA. ravacaMda dharamacaMda. ha, jamanAdAsa haraviMda. amadAvAda, 156-0-0 zrI muMbaImAM vasatA nIcenA saTTahasthoe daramAse nIce mujaba rakama A pavA kahelI te mujaba navamA mAsanA ha. jhaverI. sArAbhAI bhogIlAlanA ja vAbathI jhaverI. cImanalAla sArAbhAI. 10) jhaverI. lAlabhAI maganalAla. 10) jhaverI. mohanalAla hImacaMda. 10) jhaverI. maNIlAla saracaMda. 5) jhave. mehanalAla gokaladAsa. 10) jhaverI. amRtAla milAla bhAI. 7) jhaverI, madanalAla lalubhAI. 10) jhaverI, bhoLAbhAI bApAlAla. tathA bIjA dalAlonA maLIne. 7) jhaverI. amRtalAla kAlIdAsa. 10) jhaverI. bhegIlAla hallAlabhAI, 11) jhaverI. caMdulAla choTAlAla. 10) jhaverI, mANekacaMda kapuracaMda. 10) zeTha. maganalAla kucaMda. 11) jhaverI sArAbhAI bhegIlAla. 10) jhaverI lAlabhAI mANekalAla. 10) jhaverI. lAlabhAI sArAbhAI, 10) jhaverI. udecaMda bhAyacaMda. 5) jhaverI. jagAbhAI bheLAbhAinI kuM - - - - 156-0-0 21-0-0 zrI vasenA saMdha taraphathI ha. zeTha. jeThAlAla nathubhAI. vase. 25-0-0 paTavA. maganalAla premacaMda. ha. paTavA. DAhyAbhAI sAMkaLacaMda. amadAvAda, 50-0-0 zrI. kAvIThAnA nIcenA sadgonA ha. ze. lAlabhAI trIkamalAla. 27) zA. jhaverabhAI bhagavAnadAsa. 1) zA. cunIlAla sadAjI, 15) zA. ratanacaMda lAdhAjI. 1) zA. gahelAbhAI bhagubhAI, 3) zA. avalabhAI padamANa. 1) paTela zaMkarabhAI galAbhAI 2) jA. jhaverabhAI zaMbhudAsa. gira, bhAvanagara. 51-0-0 zA. bhIkhAbhAI lakimacaMda bA. berisadanI TIpamAM nedhAvelA che. 5-0-0 vArevA. dharamazI harajIvanadAsanI vatI ANaMdajI parattama. ha. zA. viracaMda devacaMda 5-0-0 hena caMpA hirAcaMda. bA. kerIonA jamaNa mATe. 50-0-0 vargastha zeTha. lAlabhAI dalapatabhAI bhagubhAInA smaNArthe 9. zeTha cImanabhAi lAlabhAI. amadAvAda, amadAvAda, 463--0 bhASaNa-borDIganA vidyArthI zA. aMbAlAla trIbhovanadAsa tathA paTela goradhanadAsa devajI bhAIe rasada, kAvITha tathA vasomAM zrImad muni mahArAja zrI buddhisAgaranA pramukha paNa nIce mITIMga bharI beThamanI madada mATe bhANe ApyAM hatAM
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhiprabhA. (The Light of Reason) brahmAnandavidhAnake paTutaraM zAntigrahayotakam // satyAsatyavivekadaM bhavabhaya-bhrAntivyavacchedakam // mithyAmAnivartakaM vijayatA syAdvAdadharmapadam / loke sUryasamaprakAzakamidaM 'buddhimabhA' mAsikam // varSa 4 thuM. tA. 15 mI juna. sana 191ra aMka 3 e, "jare nA vArtha tuM hArda kavAlI.. viveke pUrNa avalokI, karI nizcaya thaze tene sakala sAmagrInA ge, kare ja kAya tuM hArUM kare TIkA ghaNA loke, kare hAMsI paDe vine; dharIne AtmanI zraddhA, kare ja kArya tuM hAruM TaLe utsAha evA baha, suNIne bela anA; jarA nahi citta gabharAte, kare ja kArya tuM hArUM. prathama sAmA thaze loke, pachIthI sarve anusaraze; caritraja vIranuM vAMcI, kare ja kArya tuM hAre. vijayanAM cinha dekhAze, vipatti thaze phare; kaThIna pUrve pachI saheluM, kare ja kArya tuM hArUM. sadA A nnati mATe, sahana kara tADha ne taDake; karUNA aSTipara lAvI, kare ja kArya tuM tyAre. satata udyoga sAhasathI, maLe che daivI zakti; jagat uddhAra karavAnuM, kare ja kArya tuM hArUM. ghaNu bhava saMskArathI, thaze abhyAsanI prati; "buddhacabdhi" bhAva lAvIne, kare ja kArya tuM hArUM. 1968 valasADa poza vadI 14. vagata.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhiprabhA - - - --- - - - - --- - anubhava Avaze sAco. kavvAlI karI ekANa mana satvara, adhurA rogane tuM sAdhA sadA abhyAsa karavAthI, anubhava Avaze sAce. upAdhi karIne dUra, rahI ekAntamAM cage, thaI tanmaya vaha AgaLa, sadA sthira rAkha tyAM manaDuM utara jhaTa AtmamAM uDe, prabhunA mArgamAM cAlI. thaze jo vAsanAo dUra, anubhava Avaze sAce para paNa pratIti daka, vahe AnandanI ghenaja; vilaya vikSepane thAtAM, anubhava Avaze sAca. kharekhara premanI laganI, sadA lAgI rahe uttama; utaravAthI ghaNuM uMDuM, anubhava Avaze sAce. bahu gika granthane, anubhava laI gurUgamathI; sthirAsana citta karavAthI, anubhava Avaze sA. anAzrita kArya karavAne, satata abhyAsa jhaTa Adara ! thatAM saMkalpane tyAgaja, anubhava Avaze sAce. ghaNI zraddhA ghaNuM bhakti, dayA gaMgAviSe nahAtAM. "buddhacabdhi dhyAna abhyAse anubhava Avaze sAce. 1968 valasADa poza vadI 12 vela. madhyamakAnanI AvazyakatA." manuSyo adhyAtmajJAnarUpa amRtarasathI pitAnA AtmAne navuM jIvana arpe che ane pitAnA AtmAne sadAkAlane mATe sukhI banAve che. adhyAtmajJAnarUpa amRtarasanuM pAna je o karatA nathI teo vijayarUpa jheranuM pAna kare che ane pitAnI jIMdagIne duHkhamaya banAvIne parabhavamAM paNa duHkhanA bhoktA bane che. paMcendriya viSayasukha te kharekhara jhera samAna che ane temAM sadAkAla rakta thavAthI anantakAla paryanta du:khanA bhoktA banavuM paDe che. paM. cendriya viSayasukha bhogavavAmAM aneka cha sadAkAla prayatna karyA kare che temAMthI mukta karAvanAra amRtarasa karatAM adhika adhyAtmarasa che. AtmasukhanI pratIti karAvIne AtmAmAM ramaNatA karAvanAra uttamamAM uttama adhyAtmarasa che-vRkSamAM vahe rasa jema saMpUrNa vRkSane
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ ayAtmajJAnanI AvazyakatA. 67 paSa che tema adhyAtmarasa paNa AtmAnA makala guNone poSa che ane AtmAnI zuddhi karIne tene paramAtmArUpa banAve che. AtmAnA guNenA bAga siMcanAra ane tene vikasita karanAra adhyAtmajala che. apArasamAM mArelI anubhavarUpa mAtrAnuM sevana karanAra manuSyo pitAnA AtmAne puSTa karIne navuM caitanya pragaTa kare che-vRkSonI aneka zAkhAo ane prazAkhAo hoya che. zAkhAo ane prazAkhAonA AkAre bhinna bhinna hoya che kintu te zAkhAo ane prazAkhA emAM vahenAra rasa te eka sarakhe heya che te pramANe bhinna bhinna che AcAra-mate dharmanI bhinna bhinna zAkhAo ane prazAkhAone pivanAra adhyAtmarasa te ekaja che-manuSyanA ma staka para tApa tapato heAya, uSNu lunA vAyarAo cAre taraphathI vAtA heya, tRSA lAgavAthI kaM. sukAI gaye hepa-tRSAthI jIva Akula vyAkula thate heya-AMkhe uDI gaI hoya, pagamAM cAlavAnI zakti manda thatI hoya evAmAM zItalajanI vAva maLe te sarva prakAranI pIDA dUra thaI jAya ane zItalajalathI tRSAnuM duHkha TaLe te pramANe manuSyane cAre taraphathI aneka prakAranI upAdhinA tApa lAgatA heya-tRSNAvaTe aneka prakAranuM duHkha anubhavAtuM hoya, AtmaLanI mandatA hoya tevA vakhate adhyAtmarasane amRta ghaDe maLe te kharekhara sarva prakAranuM duHkha dUra thayAvinA rahe nahi. adhyAtmarasamAM evA prakAranI zakti che ke te pappAbAda AtmAmAM navuM vitanya prakaTAvIne AtmAmAM AnaMdane AvirbhAva kare che. je manuSe adhyAtmarasanuM pAna kare che teone anyonA svAde nirmAlya lAge che ane teonA manamAM adhyAtmarasa cAkhavAnIja bhAvanA hatyA kare che. ekavAra jeNe amRtarasano leza pIdhA tene bAkasabukasanuM bhejana game nahi. taddata ekavAra adhyAtmarasanuM pAna karavAthI pazcAta anyaraso upara rUyipragaTatI nathI. temAMja adhyAtmarasanI mahattA avadhavI. adhyAtmajJAnanuM zirachatra jenA mastaka para sadAkAla hoya che teja Anandarasane bhegI ane traNa bhuvanamAM eka sattAdhArI jANa, adhyAtmajJAnanI sattAvaDe jeo pAMca Indriyo upara amala calAve che te ja kharA rAjyakartA jANuvA, adhyAtmajJAnarUpa sUryanA kiraNo vaDe jenA hRdayamAM prakAza thAya che te manuSya durgAne jItavA samartha bane che. eka kavi kahe che ke sthala sAmrAjya karatAM sUkSama adhyAtmasAmrAjyanI lIlA judA ja prakAranI che. aMdhAtmajJAnanI sRSTinI ramaNIyatAne avalokyavinA manuSyanI jaMdagI nakAmI che. eka kavi kahe che ke tame adhyAtmamAM uMDA utare. tamArA manamAM rahelI zaMkAo pitAnI meLe naSTa thaI jaze. eka kavi kahe che ke adhyAtmamAM e jusso vahe che ke te jussAmAM caDhelo AtmA AkhA jagatanI zahenazAhIno pote uparI banIne apUrva AnandarasanI khumArImAM hera mAre che. eka kavi kahe che ke duniyAnA aneka dharma pavaeNmAMthI satyarasane kheMcanAra adhyAtmajJAna che. eka mahAtmA kaze ke mela mArganI kharI nisaraNI adhyAtmajJAna che. adhyAtmajJAnane mArga prApta tha e kaMi sAmAnya kArya nathI. adhyAtmajJAnanA mArga para TakI rahevuM e kaMI sAmAnya vAta nathI, adhyAtmajJAnano svAda le che kAMI sAmAnya vAta nathI. AkhA jagatamAM sUryanI pa sarvane prakAza ApavAnI icchA thatI hoya te adhyAtmajJAnanA mArga para Ave, apAmAna kharekhara tamArA hRdayamAM rahelA aneka de TALIne vedanI garaja purI pADaze. adhyAtmarasamAM rasIlA banelA manuSyoe potAne adhikAra punaH punaH nirIkSa joIe. ane adhikAra paratve 5 anuchAno AdaravAmAM khAmI na rAkhavI joIe, manuSyonA hadayane svaccha banAvanAra adhyAtmarasa che. cAre tarapha agni baLa heya ane vaccamAM
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhiprabhA. non koI ume rahIne zItalatA anubhavatA hoya to te adhyAtmazAnI che. manarUpa mAMkaDAne vA rAkhavA mATe zAstromAM aneka prakAranA upAye varNavyA che paNa te sarvamAM adhyAtma samAna anya koI upAya nathI. adhyAtmajJAnarUpa bhAMgane pIne jeo alamasta bane che teo jagatamAM keinI spRhA rAkhatA nathI. aAma bhAMgane pInArAo bAhya daSTionI apekSAe ulaTI AMkhe dekhanArA adhyAtmajJAnIo paramAtmAnuM darzana karIne akhaMDAnaMdamAM marata rahe che. jyAM antarathI AtmAnA dharmanI upayoga dvArA vahetI hoya tyAM AnaMdanuM zuM pUchavuM, viveki manuSya chellAmAM chellI Anandamaya adhyAtmajJAnanI zodha karIne tRpta bane che. manuSyanI jema jema sUkSma daSTi thatI jAya che tema tema teo AtmatatvanA jJAnamAM TheTha uMDA utaratA jAya che ane atarano paramAnandarasa AsvAde che. je manuSyonI u ttama adhyAtma dRSTi khIlatI jAya che teonI daSTimAM ghaNI zuddhatA thavAthI teo manuSyonA saguNene zodhI zake che ane dethI dUra rahe che temaja anAdikAlathI antaramAM pariNAma pAmelI evI deva daSTine mULamAMthI ukheDI nAkhe che. koInA manamAM evo vicAra Ave ke AkhI duniyAmAM saddaguNo phelAvavA ane da. no mULamAMthI nAza kare. AvA vicAravALAne bhalAmaNa che ke teNe uttama adhyAtma tA nano jagatamAM prakAza kare joIe. adhyAtmajJAnanA nikSapAnI apekSAe cAra bheda paDe che. nAma aNami, zAjanA adhyAma, draya anna ane mAM abhyAsa cAre nilepAe adhyAma tatvanuM jJAna karavuM joIe. nAma sthApanA ane sUrNa e traNa nikSepa kAraNa che ane bhAva nikSepa kArya che. nAmAdi traNe nikSapAe je adhyAtma kahevAya che te bhAva adhyAtmanA hetupaNe pariName che-AvanA traNa nipA vyavahAramAM gaNAya che ane bhAvaadhyAtmane nizcayamAM samAveza thAya che-adhyAmanA grantha vagerene dravyamAM samAveza thAya che kAraNa ke adhAmanA grantha vAMcIne bhAvaadhyAtma rasanI pariNati jAgrata thAya che-je je kAryamAM je je kAraNapaNe pariName che te kaya gaNAya che ane kAraNo vaDe je je aMze kAryanI pragaTatA thAya che te bhAva gaNAya che-jainazAstramAM dareka nikSapAnI sApekSapaNe upa yogitA darzAvI che. vizeSAvazyakamAM cAra nipAnI upayogitA saMbaMdhI ghaNuM vivecana karavAmAM AvyuM che dareka nikSepanuM svarUpa uMDA utarIne tapAsIe chIe te temAMthI kAMI jANavAnuM maLyA vinA rahetuM nathI. pratyeka nipAnI upagitA samajavI e kaMi sAmAnya vAta gaNAya nahi. duniyAmAM nAma sthApanA ane dravya adhyAtmanI pita pitAnA kAryanI apekSAe ane nanta gaNI upayogitA che. nAma sthApanA ane dravya nipAnI upayogitA ravIkAryA vinA chuTake thatuM nathI. nigama ane vyavahAranaya, dravyanI upayogitA jaNAve che ane je dravya asvIkAra karavAmAM Ave te gama saMgraha ane vyavahAranayane apalApa thAya mATe sApekSa daSTithI cAre nipAnI upayogitA svIkAravA yogya che-dravyanakSepo je bhAvane prakaTAve te te upayogI jANa. zrImad AnandaghanajI bhAvaadhyAtmanI upayogitA saMbaMdhI bhAra bhUdhAna zAva nAma adhyAtama ThavaNa adhyAtama dravya adhyAtama chaMDore. bhAva sAtama nA zuLa sAthe to teg huM -nAma sthApanA dravya e traNa nikSepa A bhAva nipAnI sAdhya zUnyatAe tyAga karavA lAyaka che --zuddha adhyAtma zani dravya ni. pAnA upAsaka che paNa jo teo sadAcAra ane sadavicArovaDe AtmAne uttama banAve
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapaNuM. 6e te bhAva adhyAtmanA dvAramAM praveza karanArAo gaNI zakAya-AtmAnA saddaguNo prakaTAvavA e bhAva adhyAtmabhAva avadha-zrImad AnandaghanajI bhAva adhyAtmanI atyaMta umegitA jaNAve che temAM ghaNuM rahasya samAyuM che. bhAvaadhyAtmanI upagitA sarvathA mAnya che ane teneja sAbindu kalpIne je je anuSThAna karavAnAM hoya te karavA joIeAtmA nA pariNAmanI zuddhi eja adhyAtama che ema temaNe jaNAvIne bhAva adhyAtma tarapha manabonI vRtti vALavAne mATe pitAnI rUci anusAra zAstrAdhAre prayatna karyo che. satapaNuM. prakaraNa bIjuM-vizva. ( harabarTa vorananA lekhano anuvAda. ) (anusaMdhAna gatAMka pAne 45 thI ) ( anuvAdaka-umedacaMda dAlatacaMda-khareDIA, bI. e.) vizva ekaluM sata che. sata zabdanA aneka artha thAya che. paraMtu ane te teno artha divya thAya che. vizva dravyanuM baneluM che. temAM saghaLI vastuono samAveza thAya che ane ema hevAthI hRzya ke adazya, sparzanIya ke asparzanIya, cetana ke acetana-e saghaLuM temAM che. bhUta, vartamAna ane bhaviSyamAM vizvane avibhAjitapaNe AkhI vastu tarIke gaNavAmAM Ave te tenuM mAtra ekaja daSTAMta che. tenA vinA bIjuM kaMI paNa sata nathI. sata zivAya nI vastuo sata nathI paNa asatya ke kapita che ane asata kalpanAnI bahAra tenuM ati. va saMbhavatuM nathI. nIce peregrApha taiyAyika magajavALAoneja mAtra rasa-ramUja Apaze. have je saghaLuM hayAtI dharAve che teja vizva che, tethI je sadhaLI vastuo nathI te athavA nAstiva eTale zuM te samajavAnI AvazyaktA jaNAya che. vizva sata dravyathIja baneluM hovAthI, vizvanA koI paNa nAnA ke moTA bhAganuM saMpUrNa nAstitva azakaya che; kAra ke akhila vizvanuM saMpUrNa nAstitva mAnavAthI mAtra zunyatA (abhAva bAkI rahe che. svarga, naraka ke jenA bIjA nivAsa sthAnavALA sakaLa lokanI bahAra-dUra mAtra zunya AkAza che. paNa AkAza e sata ane amuka vastu che. sarve prakAre-saMpUrNa zunya abhAva e asata vicAra che athavA astitva dharAvatI vastuo saMbaMdhI ajJAna che. je zUnyatAno artha sakala satapaNAno abhAva e thAya te zUnyatA sata kema hoI zake ? vizvane akhaMDita rIte vicArIe te ApaNe paNa temAM samAveza thAya che. potAnA saMbaMdhI vicAra karatAM ApaNe ApaNAthI vyatirika vizvanA-zeSa parabhAgane gaNatA nathI. * A zavathI ApaNe pote dUra rahelA chIe. AvI rIte tarataja (1) rava ane (2) para evA eka bIjAthI bhinna be bhAgonuM A vizva baneluM che. paraspara judI be vastuo pratipAdita thavAthI ekane potAnI bahAra bIchamAM abhAva hoya cheja ! jJAna e aMtima pramANuM che ane sva eja para che athavA para eja sva che ema koI paNa jIva jANuM kharI rIte anubhavI mAnI ke pratipAdana karI zake ja nahIM. sva eTale ApaNe potAno
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhiprabhA. para eTale vizvanA roSa bhAga sAthe sabaMdha che ane te zeSanA ApaNI sAthe saMbaMdha che ema te jANe che. ane satyapUrvaka mAnI pratipAdita karI zake. A uparathI ApaNA pAtAnA nAstipaNAnI kalpanA e mAtra ApaNAthI dUra rahelA~matirikta vizvanA roSa bhAganI kalpanA che. atreja ApaNA peAtAnuM nAsti paNa kapI zakAya che ane ApaNI hayAtI jyAM che tyAM ja mApaNuM astitva che. A uparathI ApaNA peAtAnuM na hovApaNa eTale game te TUMkANe taddana nAstitva-sa MpUrNa nAza athavA astitvanu baMdha paDavu evA aSTa karavAmAM Ave te te asatya khyAla che. eTalA mATe 21 ane para e nAmanA 52spar saMbaddha paNa pararapara bhinna avibhAjyeAthI banelA vizvamAM vizvane akhila vastu tarIke vicAravAmAM Units Ave te ( akhila vyakti tarIke nahI). astitvavALI badhI vastu. AnuM (stra-peAtAnuM A vizva che meTaluMja nahIM pazu nAstitva dharAvatI badhI vastuonu ( para-khInuM kaU ) e A vizva che. rava ane para evA paraspara bhinna avibhAjya vALA tene teja vizvanI aMdara rahela padArtho sAthe vizva paNa sadA tenuM teja che, Ama sA kSAt nizcita sarvavyApaka vizvarUpI avikArI mAsika citrane magajamAM astitva ane nAstitva e be zabdo khaDuM kare che. vizvane avibhAjitapaNe kalpIe te atitva ane nAritatva e ekaja che ema ' DuMgeLa' Hegel ne nyAya rUAve che. ' vizvane abhAva eTale sapUchyuM nAstipaNuM athavA khAlI zUnyapaNe evI dRDha asatya kalpanA ApaNune upara pramANe samajatA aTakAve che. 70 dravyanA mAro. vizva sat che paraMtu te ekajAtIya dravya nathI. vizvanA je bhAgamAM ApaNe peAtAnA samAveza nathI temAM ApaNuAM jevAja sacetana bIjA jIve temaja acetana pudgaLa DeAya che te uparAMta AkAza, kAla, dharmAstikAya ane adharmAstikAya paNu temAM che. jIvA sAtheja mAtra dharmanA saMbaMdha hovAthI vizvanA sAdI rIte nIce pramANe vibhAga karI zakIe. ! ma T } jIva ava ajIva dravyanA peTA vibhAga hAla taratamAM multavI rAkhIdyuM. devI, prANIomAM eka khAsa dravya ( AtmA ) che. A draSma temane jIvatA rAkhe che ne lAgaNI, jJAna, cetanA, Atmika vI ape che. Adhunika vijJAna zAstra ( Science } A dravyanuM astitva sAmAnya rIte kabula karatA nathI mATe tenA astitvaparatve kaMIka hA motInI AvazyakatA che. sarve sAbItIe kaiMka jANItI satya hakIkatathI zarU thAya che. A sapatAne siddha karavAnI jarUra rahetI nathI. A sacetana dravya ( AtmA ) nA astittvanI sAbItI nIcenI bAbata upara racAyelI cheH - khuddAnataMtunA kaMpa rUpe haiAya ke magajanA kyu, kaMdhAnA pudgalanI gati e cetanA ke jJAna nathI. pudgaLanA AMdalana ke maLatA cetanA, jJAna aMzathI bhinna che eTaluMja nahi paNa jAtimAMye bhinna che. delanarUpe hrAya tApaNu evI kA zakti ke ca
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 71 satapaNuM. je A pUrva siddha bInA samajAtI na hoya te cetanAnA dAMtane digati gatina dAMta sAthe sarakhAvavAthI te bInA samajI zakAya tema che. jemake ghaTikAyaMtranA lolA (Pendulum) nA hIMcakA saMbaMdhI jJAnane jANapaNuM-cetanAnA udAraNa tarIke prahaNa karo ane pidugalika gatinA dAkhalA tarIke hIMcakA khatuM lolaka . je A be dAkhalA enI sarakhAmaNI ApaNA magajamAM karIe te ApaNane te uparathI tarataja jaNAze aya vA zikhAze ke AmAMnI eka bInA bIja bInA karatAM tadana bhinna che athavA vijJAna cA strIo je pramANe kahe che te pramANe A delAyamAna thatA mastakanA skaMdha jevAne ApaNuM pAse puratI sUkSmadaSTi heta te skaMdhanA AMdolanathI jJAnasahita taddana bhinna prakAranI ja gaNAta Adelana eka jAtanI caMcaLatA che ane tenI sAthe rahenArUM jJAna bIjA prakAranI vyakti che. hIMcakA ane AMdolana e anukrame lelaka ane dhonI gati che. A bInAo saM badhI jJAna kaMI lolakamAM ke skaMdhamAM nathI. jJAna eka guNa che. gu dravyathI dUra rahetA nathI. Ama gatimAna pudgalathI bhinna kaMIka amuka dravya ( AtmA ) hayAti dharAve che ema siddha thAya che. A cetanAtmaka jJAnI dravya (AtmA) vaLI lAgaNIvALo che ane vIryAtmaka che te adazya ane aspaNa gya che paraMtu tenA astitvanI nizAnIo bIjI vastuomAM upalabdha thAya che ane dareka jIva potAnI lAgaNI-jJAna-viya e sarvene bhogave che. darUpaNuM, sparyapaNuM ane gati, vIrya, lAgaNI ane jJAna e badhA guNe mANasAmAM janAvarAmAM, sUkSma kaSAmAM (cells), rAkSamAM ane devatAomAM-sarve jIvatA prANI AmAM daSTigocara ke kalpanAgocara thAya che. gunA be bhinna vargo atre pADavAmAM Ave che - 1 dazyapaNuM spezyapaNuM, gati, 2 varSa, lAgaNI, jJAna-cetanA bIjA varganA guNo zuddha ja pudgalathI kadI batAvI zakAtA nathI. mAtra pahelA vargane guja tenAthI batAvAya che. A pramANe A cho AtmA ane deha e nAmanA be bhinna prakAranA nA mizraNa che ema siddha thAya che. deha alpakALane mATeja mAtra avibhAjana ( Unit) che kAraNa ke te deha jatAM ane AvatAM kebI( cells) nA mahAna samUhane te de banelo che. tyAre AmA eka jAtIya, avibhAjya ane bhinna bhinna dravyothI nahIM baneluM dravya che. tenA guNe jatA nathI ane AvatA nathI. te sadA adhikArI che.-te pite sada kAyama rahe che. temAMthI tenAthI bhinna padArtha banatuM nathI athavA te koI sAthe bhaLI jato nathI lAgaNI, vIrya ane cetanA ane temanA hameza badalAtA sarva paryAye, bIjA vikArI gaNe karatAM taddana phaTa, jude vyakti AmA banAve che. A guNe majabutAIthI gupAyelA che teo kadI chUTA paDatA nathI-vikharatA nathI ke AsaktibiMduthI dUra jatA nathI ke te biMdune badalatA nathI. temanA pathAya te anavachinna rIte vikAra-pheraphAravALA che ( paraMDa AtmAnA guNe te sthAyI che. )
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara budhiprabhA. jaina sUriyo vagere, sattaramI sadIthI AraMbhIne aiti. hAsika vRttAnta. zrI vijayadevasUrino janma saM. 1634 mAM thaze ane temaNe saM. 1643 mAM dIkSA aMgIkAra karI. teozrIe nava varSanI bAlyAvasthAmAM dIkSA aMgIkAra karI hatI tethI uttama vidAna thayA hatA. zrI vijayasenasUrine janma 16 04 ane saM. 1614 mAM dIkSA thaI arthAta teoe nava varSanI bAlyAvasthAmAM dIkSA aMgIkAra karI hatI, saM. 1655 mAM zrI vijayadevane panyAsapada maLyuM hatuM. arthAta jamyAbAda ekavIzamA varSe paMDita arthAta panyAsapada prApta karyuM hatuM. zrIhIravijayasUrie unALAmamAM saM. 165ra ne bhAdaravA sudI 11 agyArase dehatyAga karyo hato. temanA ane zrI vijayasena sUrinA hAtha taLe temaNe dhArmika jJAnane gurUkulavAsa sevIne sAro anubhava grahaNa karyo hato. temanI bAvIsa varSanI umara thaI te vakhate eTale saM. 1656 mAM khaMbhAta (staMbhatIrtha ) mAM temane AcAryapadavI ApavAmAM AvI hatI, temanI dIkSAnA teramAM varSe AcArya padavIvaDe teo alaMkRta thayA hatA. saM.1658 mAM pATaNanivAsI pArekhasahasavAre pAMca hajAra mahamudiyAnA kharcathI gaNunujJAnaMdi mahotsava kI hatA, temaNe maMDapAcala arthAta mAMDavagaDhamAM jahAMgIrabAdazAhe bolAvyA hatA ane jaina dhamenI carcA sAMbhaLIne temane mahAtapa birUda ApyuM hatuM ane tene candue mahotsava karyo hatuM. temaNe IDara pAsenA sAMbalImAM sUrimaMtranuM ArAdhana karyuM hatuM. temaNe saM. 1682 mAM vijayasiMhane AcArya padavI ApI. saM. 1684 mAM jAleranagaramAM jayamallajIe vija. yasiMha sUrina gaNAtunAnaMdi mahetsava karyo-zrI vijayasiMha sUrie udayapuranA rANu , gAsiMhanA atyaMta AgrahathI udepuramAM mAruM karyuM hatuM. zrI vijayasiMhari vihAra karatA karatA gurjara dezamAM padhAryA ane zrI vijayadeva sUrine vaMdana karyuM. zrI vijayadeva sUri naM. bhAtamAM comAsu rahyA ane zrI vijayasiMha sUri amadAvAda pAsenA navAparAmAM comAsu rahyA tyAM acADa sudI bIje teo svarge gayA tyAra bAda parama gurU zrI vijayadevasUri gaMdhAra - gare AvyA ane tyAM amadAvAda vagere saMdhanA AgrahathI pitAnA pade saM. 1750 nI sAlamAM zrI vijayaprabha sUrine thAyA. - pati paDhAvalI vagerene kaSa evo che ke zrI vijayadeva sUrinA bAvana ziSya hatA ane zrI vijayasiMha sUrinA bAvana ziSya hatA. ekazo cAra ziSya vidvattAvaDe zobhAyamAna hatA-kone AcArya padavI ApavI tenA vicAramAM surijI paDI gayA, temaNe sUrimaMtranuM A rAdhana karyuM ane zrI vijaya prabhane pitAnI pATa upara anya karatAM alpa vidvAna chatAM besaSA ane pite navA besADelA AcAryane vaMdana karyuM tethI jeo mahA vidvAna hatA te oe paNa vijayaprabha sUrine vaMdanA karI. devInA AdezathI vijaya prabhane AcArya padavI ApI hatI tethI vyAkhyAna vakhate devI zrI vijayaprabha sUrinI jihA upara AvI besI tethI saMdhamAM vijayaprabha sUrine atyaMta prabhAva paDyo. zrI satyavijaya panyAsa zrI viSasiMha sUrinA ziSya hatA temaNe saMvegI pakSa grahaNa karyo, ItyAdi uparyukta prApamAMthI je satya hoya te vAcakAe grahaNa karavuM-eTaluM te lekhaka pitAnA abhiprAyathI jaNAve che ke zrI vijayadeva sUrinA samayamAM dhaNA vidvAna sAdhuo hatA ane temanA bhinna bhinna visorathI mahA bhedanI zaraAta thaI, ( apUrNa.)
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAdazAhI hirANuo. bAdazAhI hirAkaNio. ( pAdarAra ) 1 st mahArANI vikaTarI nAnI umaramAM eka vakhata yAtrArthe gayAM hatAM. tyAM bajAramAM kharIdI karatAM karatAM eka vagADavAnI peTI kharIdavAnI temanI aai thaI. potAnI icchAnusAra temaNe eka peTI pasaMda karI uMcakI eTalAmAM dAsIe kahyuM --sAthe mArelA paisA purA thayA che. dukAnadAre javAnA che. " A sAMbhaLI kahyuM " kaMI harakata nahI. peTI Apa laI jAva paisA karyA mahArANI sAhekhane A vAta rUcI nahI. paisA udhAra karI jaLujI kharIdavA karatAM tenA zIvAya calAI levuM temane vadhu ThIka lAgavAthI te paikIne! mAhu tADI nAMkhI dhera cAlI AvyAM. vikaTArIA rANI meTAM thayAM tyAMsudhI iMgleMDanI gAdI para ApaNe haka che e emane khabara na hatI, eka dIvase temanI mAtuzrIe rAjavAnI vAMzAvalI banAvI lAvavA kahyuM. vaMzAvalI banAvatAM vikaTerIAnA manamAM ta mAnyA ke cAyA vizvama pachI gAdIne hu ApaNA ja hAvA joe. ema dhArI mAtuzrIne te bAbate pUchyu ke " mA--vilpama kAkA pachI gAdIpara nA dukka che ! mAe kahyuM- tuja vicAra karI kahyuM joie ? vikaTArIA melyAM vazALI pramANe mahArA hakka hoya ema jaNAya che. " mAtAe kahyuM " kharekhara kahyuM, mALa ! tuMja have iMgleMDanI rANI thavAnI. A sAMbhaLI rASTri sAhebanA kapha esIgayA ne te melyAM-- 27 " ema haze te huM sArI thavAne yatna karIza. 3 rAjyAbhiSeka samaye vikaTerIA rANInI vRtti zAMta ane gaMbhira hatI, te DikSa mANasA sAthe pUrva pramANeja namrapaNe varyAM. temanAM vRddhu vaDila Dyuka AApha sakasa gRhane azakta hatAM. rIta pramANe te pratijJA levA AvyAM ne ghuTaNIe paDavA lAgyAM. te vakhate tema na karavA detAM tene cuMbana laine mahArANI melyAM " tame ghuTaNIe paDatA nA huM tamArI pUnIja vikaTArI 33 chuM. (kirdI dhana ke padavIne sheja vadhArA thatAM abhimAnane zIkhare pahuAMcI vaDIlA pratyenA vinaya viveka phekI denArane arpaNa ) 4 mahArANI vikaTarI tathA prinsa AlabarTa emanuM lagna thayA bAda eka dIvasa ApasamAM kakaMika praNaya kalaha thayA ne prinsa AlabarTa peAtAnI khelImAM jaI aMdarathI bAraNuM vAsI beThA. mahArANI prathama kai kheAlyAM nahIM. eka kalAka javAbAda kheDI najadIka ga ne bAraNuM khakhaDAvI melyAM " AlbarTa jarA bahAra Ave ?
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhiprabhA. " AlbarTe aMdarathIja gusse thaI javAba ApyA. " hamaNAM huM AvatA nathI. mane javA de mane ekalAneja rahevA do. trAsa na Ape. 74 mahArANI A sAMbhaLI gusse thai AvezamAM chellAM kyA pramANe ekadama bahAra Ave. tame iMgleMDanI rANInA praznajanache. ne rANI tameAne ekadama aDhAra AvavAnI AjJA kare che." <6 prinsa AlbaTa ekadama bahAra AvyA ne rANInI batAvelI AraDImAM jai beThA. kaeNTalAka vakhata sudhI kAI bAlyuM nahI. chevaTe rANI melyAM. " AlbarTa mahArI sAthe pyAle." prinsa AlbarTe saMtApIne pUchyuM " rANI mane khelavAnI AjJA kare che ke?" sajaLa netre potAnA kAmaLa kara AlbaTanA gaLAnI AsapAsa nAkhI rANI melyAM nahIM priya tamArI patni namrapaNe viita kare che. " 66 5 23 I. sa. 1889 nI sAle cha9 naveMbaranI TAIMDA beTapara rAjakumAra te mukhya dhikArI nImyA hatA ne te TApADe laIne pITaheDa tAkIde javAnI temanA kmadhikArI taraphathI mAttA malI hatI. mA vakhate " guDavuDa zarata jevA pAtAnI sAthe AvavAne temanA mAbApe temane lAvyA hatA. mA sAMbhaLI rAjakumAra AlyA. " zarato evA AlA ve che paNa mArI AgmeTanuM zuM ? t 23 aDamIrale kahyuM. "te sabaMdhI khI vyavasthA thaze. rAjakumArane te gamyuM nahIM, kAma kAja baDI mana jovA javAnI salAhu temane phI nahI, te melyA, hukama pramANe AgakheTa laine mahAre spITaheDa javuMja joie. 6 sAtamA eDavarDa bAdazAha ane alekajhAMr3A rANI emanA lagnaneA vAra nizcaya thavA pahelAM eka ramujI khInA banI hatI. rAjakanyA lakajhAMDrA eka vakhata DenamArkathI vaDIlA sAthe mahArANI vikaTArIne maLavA AvyAM hatAM. eka dIvasa " zekazapIyara "tuM pustaka hAthamAM lai bAgamAM pharatAM hatAM tevAmAM yuvarAja eDavarDa krUratA karatA tyAM AvI caDhayA. dainamAnI rAjakanyAnA hAthamAM zekasapIyarane graMtha beSTha yuvarAjane AnaMda thayuM. zeksapAyara e iMgleMDanA rASTrIya kavi hAine tenA graMtha yuvarAjane bahuja gamatA. yuvarAjane AnaMda thayelA dveSa rAjakanyA melI. " mane zekasapIyaranA graMtha game che. :rasadanA vakhate huM tenA graMthA vAMcu k yuvarAja melyA. " tame hamaNAM vAMcatAM ho to huM sAMbhaLatA bheMsu chu. zaeNkasapIyaranA nATakAnuM zravaNu karavuM enA jevI bIjI kaI AnaMdanI vAta ?' rAjakumArIe lAjatAM lAjatAM vAMcavAnI zarUAta karI. te jema jema AgaLa vAMcavA lAgyAM tema tema temane avAja khulavA lAgyA ne zaeNkasapIyaranA rahasyanuM digadarzana temanA vAMcanamAM thavA lAgyuM te yuvarAja temAM lIna thavA lAgyA, vAMcavAnuM purU thayA bAda yuvarAja tt mAlyA Avu zaikazIyaranu rasIlu vAMcana reAja sAMbhaLavA maLe te kevI bAhAra ? rAjakumArI vinedamAM gALyAM "huM dararoja vAMcI batAvyuM paNa mAM badale maLe teja." te baddala mane mAgye
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAsyamaMjUSA. 75 yuvarAja hasate hasate bolyo. "tamane me badale keNuM ApI zake? tame dhaNeja meMTo meM badalo mAMgaze. rAjakumArI bolyAM " eTalo jabarI kIMmata kAMI huM mAganAra nathI. mane mAtra prathama pacI sIlIMga Apaze te janmabhara vAMcavAnuM kAma huM karIza. yuvarAja AzcaryathI bolyA "pacIza ziliMga? joje che phasI paDaze." rAjakumArI ramata bharyo mukhaDe bolyAM "pacIza sIlIMga eTale savarIna (rAjA) ane kAna (rAja mukuTa) mane maLaze eTale huM phasIza kema? rAjakumArInuM A cAtuyukta bhANa sAMbhaLI rAjakumAra mohita thayA ne temaNe rAjakumArIne hAthanI ekadama mAMgaNI karI. A saMbaMdha badhAne ija hovAthI sarvee a. numatI ApI-temanAM lagna thayAM. teja hAlanAM mahArANI mAtA elekajhAMDa che. hAsya maMjUSA. (pAdarAkara) bApa-beTA tane kANe utpanna karyo vAra ? dIkarA--prabhue bApA. bApazA mATe vAruM ? dIkara--tamAro mArakhAvAne Thapake sAMbhaLavA! bhAvaNane AraMbha karatAM pahelAM zirastA mujaba adhyakSa vinayathI bolyA " Ape ApelA bahumAnane pAtra hu mudala nathI- A sAMbhaLIne eka ucchakhala grotA moTethI bolyo-" ane te khabara che paNa tamArAM "dheLA" tarapha joIne ja tamane adhyakSa sthAna ApyuM che. grAhaka-zeThajI A TopI keTalA dIvasa Takaze? dukAnadAra-A ke? pATaze tyAM sudhI eka-kema sAheba? Apa anAthaAzramamAM zuM Apaze. bAjo-mahArAM badhAM chokarAM. eka mahArA pipAkamAM kharAba ne camatkArI kazuM dekhAya che? bIjo-ApanuM DokuM ! jaja--(AropIne) kemare have te tuM tAro guneha kabula kare che ne? AropI-nA sAheba! mArA vakIlanA bhAvaNa uparathI mahArA nirdoSapaNAno mane khAtrI thAya che. eka-pratyeka kavi mUrkha mANasa hoya che. bIje-te huM kabula karuM chuM paNa pratyeka mANasa kaMi kavi cheto nathI. te ApaNe kesala karavuM ja paDaze.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhipralA. vaDIla~~( gussAmAM ) alyA ! tArI AMkhe te have uDaze kyAre ? have mahArA dhaDapazumAM-- 76 bALa--(vacamAMja) tamArI mIcAro tyAre bApA. C relavenA tharDakalAsanA DabAmAM dhaNA mANusA bharAvAthI temAM kheDUle eka mAjIsa gusse thane uThI gAIne kahevA doDayA ne kahyuM ke sAheba gADImAM dAja mANusa besavAnA kAyade che te bIjA mANasoe-- 23 grA vacceja khAye!--" ubhA rahevuM. dedra catura utArUM tapazrcaryAM kare che. nATakane menejara--kema sAheba hamArA nATakane kyA bhAga tamAne vadhu pasaMda paDye ? prekSaka--je vakhate paDado paDI daza mInITa chuTI paDI te bhAga. menejara-grupa. visImAM rahenAra grahastha--zuM kaheche ! sAta vAgyA ? mahArI AMkhamAM hajI eTalI uMdha che ke te hajI upaDatI muddAMta nathI. vIsIvALA-sAheba gayA mahInAnu N ApanuM A khIla ApanI mAMkhA turata uSAze. DAkaTara have tamAre gheADA dIvasa taddana halakA khArAka khAvA joie. raMgI~~ApanuM 'khIla' mane maLyuM tyArathI ja mane tema lAge che sAheba ! kr "" gusse thayelA grahastha---bahu majAnI eDITarasIpa kare che. A hUM te jAma beTAkhuM ne gayA aMkamAM " huM marI gayA chuM ema chApyuM che tene arthaze! vArU eDiTara~mane dhaNuM khoTuM lAge che. amArA rIpoTaranI bhula thaI. graharatha--mare paNa mane keTale trAsa thavAnA ? ADaTara--tyAre AvatI kAlanA aMkamAM "janma" ema mathALA nIce ApanuM nAma chApIzuM ? basa ! have tA kaI takarAra rahI nathI ne ! eka prasiddha nATaka kaMpanIne " cAlIsa cAra " nAmanA khela jovA eka gAmaDIyeA gayeA hatA. khelamAM gIM ghaNuMIja TrAvAthI TIkITamAstara pAse be rUpIthI nIce varganI TIkITa nahAtI tethI TIkITanA e rUpIA tenI pAse mAgyA. gAmaDIye bAlye! zu kahyuM ? cAlIsa cAra jaivAnA e rUpI ? tyAre ApaNe bAkInA 39 cAra evA nathI bApA. 9 eka lekhaka kahe che ke pati patninuM baiDuM kAtara sarakhu che. te saMdeAdita ekamekathI virUddha jAya che chatAM ekamekathI vegaLe jatAM nathI ane A be vacce kai mAthuM.. mAravA prayatna kare che te! mAtra kAtara tenA sA tukaDA karI nAMkhe che.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ suvicAra nijhara. oo - - - -- suvicAra nirbara. (pAdarAkara) " araNyamAM svecchAthI karanAra pazu-pakSine pAMjarAmAM keda puravAthI te atyaMta udAsa ne khinna jaNAze, teja mujaba, satya sadAcAra jJAnAbhyAsa Adi svaracha havAmAM pharanAra AmA ne kukarmanA pAMjarAmAM puraze te tenI AMtarIka khInnatAne kaMI pAra raheze ke ? kevaLa jagata sArU kahe teTalAja udezathI to aneka udyoga karatA hatA te tamArU AyuSya phAkaTa jaze. phakta tamArA potAnA ja sukha mATe tamArI kAryatApakRtatI haze te adhama rIte AyuSya gayuM gaNAze paNa jagatanA popakArArthe nirlobha vRttithI ja gALelI dareka paLa phaLadrupa che ema na samajo. ApaNuM kharuM kartavya zuM che e samajavuM enuM nAma zANapaNa ne te kartavya ni. kAma buddhithI bajAvavuM tenuM nAma sadguNa. " amuka kAma karavuM uttama che ema mane lAge che paNa zuM karuM ? mahArI paristhiti anukuLa nathI." ema belanAra hajAro malaze. paNa pratikuLa paristhitI sAme thaI manuSyavananuM pUrNava prApta karavAmAM mahattA samAI che. kAraNuM sarvasvarIyA anukuLa paristhitImAM ramIne eka paNa sAdhu agara tatvavettA nirmANa thayo nathI. ghaNe vakhata aMdhakAramAM paDI raheluM so TacanuM senuM paNa nisteja dekhAya che. tema manuSyanA aMgamAM game teTalA uttama guNe heya paNa paropakArArtha tene upayoga na thAya tyAM sudhI te nisteja rahe che. pioTA udAra mahAna purUSo ghaNuM vakhata udAsane duHkhI kema dekhAya che ?" ema kaie erIsToTalane pUchatAM teNe kahyuM ke " temanAM aMta:karaNa zuddha AsA jevAM nirmaLa hevAthI jagatanA du:khI prANIonAM pratibiMba temAM jaNAya che tethI ! ApaNe ravataH pUrNa nirdoSa thavAbAda lokanA de dekhADavAno adhikAra ApaNane prApta thAya che. kevaLa nAma prasiddhinIja mALA japavA karatAM kaMIka kartavya karI dekhADavuM ke jethI svayameva prasiddhi thaze kAraNa ke sAMprata samayanA lake kartavyane jotAM zIkhyA che. kharekharA krodhanI aNI upara je kSaNe tame AvI gayA che. te ja kSaNe e dedhanuM
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhiprabhA. premamAM rUpAMtara karI nAkhe ethI tame zatrune mitranA rUpamAM palaTI zakaze ane tamArA pi tAnA mAnasika sAmarthane atyaMta saMcaya ne vadhAre karaze. lA kI zA mA kAma ja e pI ema ne tamAma 1 tamAruM mana eka bagIce che. jyAre jyAre tame deva, pApa vyAdhI, niSphaLatA athava upAdhinuM ciMtana kare che tyAre tyAre tame tevI jAtanAM jAkharAMne te bagIcAmAM ugADe che ugelAne pAcho ane tenAM kaTuphala satvara ANavA prayatna karo che. karmano niyama. As a man soweth, so he reapeth. Man is the master of his own desting. karma e zuM che! e ApaNu Aryavarta mAM sarva kaI samaje che. karIzuM tevuM pAmIzuM athavA vAvIzuM tevuM laNazuM, ema paNa sarva kaI jaNAve che. ApaNe hAlanI sthiti game tevI nahi icchavA yogya hoya, topaNa te sthitinA banAvanAra ApaNe pote chIe; te pachI te sthitimAM pheraphAra karI sArA saMjogomAM AvavuM te paNa ApaNe svAdhIna che. bIjA zabdomAM kahIe to ApaNI hAlanI sthiti bhUta kALanA ApaNA vicAre, kAryo ane IcchAonuM pariNAma che paNa bhaviSya kALane AdhAra ApaNI vartamAna sthiti para che. je A siddhAMta satya hoya to manuSya potAnA bhaviSyane niyaMtA kare che. ApaNe ema jaNAvIe chIe ke miyAtva, kapAya, avirati, pramAda ane yogathI karma baMdhAya che, ane tene lagatA sUtrone vartanamAM mUkavAno samaya Ave che te sutrane ane ApaNane kAMI paNa lAgatuM vaLagatuM na hoya tema ApaNe vatI e chIe. A zuM sUcave che! te jaNAve che ke ApaNane te sUtromAM zraddhA nathI. kharuM kahuM chuM ke zraddhA nathI ! je zraddhA hoya te ApaNuM jIvana Adarza maya thavuM joIe. ApaNe te niyamane hadayathI aMtaH karaNathI kharo mAnatA hoIe te zuM koIne chetarIe ? zuM koInuM dhana badadAnatathI paDAvI levA irachIe ! zuM koI paNa prakAranuM pApa karma karIe ! eka bALaka ke jene zraddhA thaI che ke agni bALe che. zuM te kadApi agni sparza karaze ! kadApi nahi. paNa ApaNe A bAbatamAM bALaka karatAM paNa halakI sthitinA chIe. ApaNe moTuM abhimAna dharanArA chIe amArA siddhAM ucca che, ane kharA che, eTaluM kahevAthI basa nathI tamAre tadanusAra vartavAne prayatna sevavo joIe. A niyama je barAbara jANato hoya tenAmAM atyaMta baLa hevuM joIe kAraNa ke niyama acaLa che. A niyama kadI kene Thagata nathI. jo tame tenA upara vizvAsa rAkho te kadI te tamAro vizvAsaghAta karaze nahi. "hAIDe jana' ane okSIjana nAmanA be vAyune bheLave to temAMthI pANI avazya utpanna thAya che ane je koIvAra te pariNAma na Ave te niyamamAM bhUla gaNAtI nathI, paNa te prayoga karanAranI sthItimAM koI bhUla hAvI joIe. te rIte amuka rIte varte ema zAstrakAro kahe che. zAstranA racanArA mahA purUSa A aMdhAma niyamanA anubhavI sAyanTIsTa che. temanA vacana upara zraddhArAkhI tame varte
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmane niyama. ane avazya temaNe jaNAveluM pariNAma Avaze. pariNAma AvatAM vAra paNa lAge, AvatA bhavamAM paNa Ave, paNa amuka kriyAnuM amuka phaLa AvavuM ja joIe, e niyamamAM tethI jarA mAtra paNa phera paDato nathI mATe je karmanA niyamane mAne che, te avicaLa niyamane mAne che, ane tethI te niyamapara daDha zraddhA rAkhI baLavAna bane che. karmanA niyamane mAnanAra sahanazIla hovA joIe. te jANe che ke pApu guog nimitta mAtra 1 mata aparAdhamAM athavA guNamAM bIjAte nimitta mAtra che. tamane lAbha karavAmAM ke nukazAna karavAmAM bIjAone nimitta kAraNa rUpe ghaNI no bhAga bhajave che, paNa kharuM upAdAne kAraNe te tame pita che. mATe je je duHkhada prasaMge mAthe AvI paDe che, te te samabhAvathI ane sahanazIlatAthI te bhogave che. te jANe che ke jeNe ghA mAryA nathI, tene ghA kadApi sahana karavA paDaze nahi, ane mArelA ghA nA phaLamAMthI te karoDa yuktio karatAM paNa chUTI zake tema nathI. mATe A niyama ne jANanAra jo ke hAtha joDI besI na rahetAM pratikuLa saMgenA sAme pitAnA saghaLA purUSArthathI thAya che, chatAM jamAM pratikULa sAganuM baLa anivArya lAge che, tyAM temane pUrvabhava kRta karmonA pariNAma gaNI samabhAvathI te sahe che. A niyamamAM jANanAra ghaNoja usAhI hoya che. te jANe che ke tene mAthe AvelI pIo ghaNuM jUja samayamAM cAlI jaze, paNa bhaviSya-ujajavaLa bhaviSyane tenA potAnA hAthamAM che, kAraNa ke hAlamAM je bIjA sArA-zubha vicAre zubha ko ane zubha vacane-te vAve che, tenuM sAruM phaLa cokasa Avazeja Avaze. mATe te kadApi hiMmata hArI jato nathI, paNa sarvadA utsAha vALo rahe che. kALa anaMta che, te pachI thoDAM varSa duHkhamAM jAya te zuM thaI gayuM ? ane duHkha paNa amUka sadaguNo ApaNane zikhave che. duHkha bhogavavAne vAste ApaNe lAyaka chIe, mATe te Ave che, temaja tevA duHkhanI ApaNI unnati sArU jarUra che, mATe te Ave che. ApaNe pUrva bhavamAM je karmo karelAM tenA dukha tarIke duHkha Ave che, mATe te bhogavavAne ApaNe lAyaka chIe, vaLI te duHkha evA rUpamAM Ave che ke je ApaNe tene lAbha laie te jarUra te ApaNane upayogI thayA vinA raheze nahi. je agaNe AvavAthI ApaNAmAM dhIraja, sahana zIlatA, sahAnubhUti vagere aneka sazuge khIle che; vaLI vicAra karanArane te duHkhanuM kAraNa paNuM jaNAya che, ane A rIte pharIthI tevA kAraNone utpanna karate te aTake che. mahAna purUSonAM jIvana caritra vAMce te tamane jaNAze ke te darekane mAthe duHkha 5DelAM che. du:khanA prasaMgomAM dharma, udAratA, mahatvatAbAtAvIne ja teo mahApurUSanA padane lAyaka banyA che. mahAna purUvA karmanI uddora kare che, eTale je karma sattAmAM hatuM tene udayamAM lAvI TuMka vakhatamAM bhogavI le che, ane A rIte teo pAramArthanAM kAma karavAne vizeSa lAyaka bane che. jyAM bIjA sAmAnya manuSyo hIte hIte paga mUke che, tevA sthAna mAM A purU paeNTatAthI cAle che, kAraNa ke teone jJAna che, ane jJAna eja paramabala che. dareka vastu prApta karavAne tene anukULa sAdhanone Azraya levo joIe. manuSya nItimAna hoya paNa vadhAre khAya to tethI tenI nIti tenA zarIramAM ajANuM thatuM aTakAvI zakatI nathI. ajINuM baMdha karvAne teNe niyamita ane pace teTalAja khorAka khAvo joIe.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhiprabhA. . Auwwar A uparathI siddha thAya che ke je vastu prApta karavI hoya tene anukULa sAdhana aMgIkAra karavAM joIe. A bhavamAM tamane jJAna bahu ochuM maLeluM che. tame jJAna meLavavAnA abhilASI che. te jJAna tamane prApta thAya te sArU bane teTale bhaNavAne--jANavAno prayAsa kare; tamArI bhaNavAnI zakti bilakula na hoya te je bhaNatA hoya temane tamArA dhanathI madada kare; temanA vidyAbhyAsamAM upayogI lAge tevAM sAdhano purAM pADe; beDIMga jevAM vidyAne vadhAranArAM sAdhanone madada Ape. jJAnIonI tanathI sevA karo. tana ane dhanathI paNa tame sevA karI zake tevI sthitimAM na hoya te jJAnIone dekhI, vidvAnene dekhI, pramodabhAva dhAraNa kare. temanAM kAryonI anumodanA kare. A rIte tame jJAna prApta karI zakaze. pUrvabhavanAM keTalAMka karmo leine A bhavamAM tamane jJAna na maLyuM hoya tepaNuM upara pramANe tame vartazo te jarUra jJAnane ADe AvanArA karmo nAza pAmaze ane tamane jJAna maLI zake tevA saMgamAM sArI buddhi ane mana sAthe bIjA bhavamAM janma leze. A bAbatamAM jarA paNa zaMkA karavAnuM kAraNa nathI. kAraNa ke niyama cAkasa che. jo tamAre dhana meLavavAnI IcchA hoya te tamArI zaktinA pramANamAM bIjAone dAnamAM kAMI Apo. tamArA vyavahAramAM nyAya nItithI varte. levaDa devaDamAM cakakhAI rAkho. je tamArI dAna ApavAnI zakti na hoya te jeo dAna ApatA hoya temane joI rAjI thAo. temane guNanI anumodanA kare. AthI lAbhAntarAya karmane nAza thaze, ane A bhavamAM paNa tame dAna meLavI zakaze. ane kadAca pUrvanA nikAcIta karmathI A bhavamAM tamane vizeSa dhana prApta na thAya te tethI ciMtA karaze nahi, tamArI zubha bhAvanAthI ane dAna devAnI buddhithI AvatA bhavamAM tame kaI dhanavAna pitAne tyAM avataraze. ahIM paNa niyama para zraddhA rAkhe. kAraNa ke karmane niyama koIne Thaga nathI. jo tamAre saddaguNo meLavavA hoya te prAtaHkALamAM eka sANa laI tenuM dhyAna kare. tenA lAbha vicAro tethI upajate AnaMda ka5. mahAna purUSoe te guNa potAnA jIvanavyavahAramAM kevI rIte keja hatA tene khyAla kare ane tamArA saMpUrNa manathI tenuM dhyAna karo. ane pachI divasanA bIjA bhAgamAM te saddaguNane amalamAM mUkavA prayatna kare. te saddaguNane anubhavamAM lAvavA kozIza kare. rAtrie AtmanirIkSaNa karo ane tame keTale aMze te sadaguNane anubhavamAM mUkavA samartha thayA hatA tene vicAra kare, bhUla thavAnA prasaMgonuM kAraNa zodhI pharIthI tevI bhUla na thavA pAme tene khyAla lAve. Ama karavAthI te sadaguNa tamArA jIvanamAM otaprota thaI raheze. A rIte judA judA sadaguNo khIlavatA jAo. eTale A bhavamAMja te khIlI jaze, ane AvatA bhavamAM te be saguNe sAthe tame jamazo. jo tamAre zarIrasaMpatti prApta karavA IcchA te zarIrathI brahmacarya pALe. kasarata karo, ArogyavidyAnA niyamonuM sevana kare. zarIrathI kAIpaNa jIvanI hiMsA na kara ane A tamAruM zarIra bane teTalI zaktithI parasevAmAM vAparo eTale tamAruM zarIra sudhAravA mAMDaze, ane kadAca pUrvabhavanA koI sasta karmathI A bhavamAM tamAruM zarIra nirogI na paNa thAya, chatAM A tamArA prayAsathI AvatA bhavamAM tame jarUra nirogI zarIra sAthe janmaze.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ divya pitR prema. divya pitRpremcAluvAtA. ( gatAMka pRSTha 60 thI cAlu re vAMcaka ! ApaNI cAlu vArtA-vihAra mATe ApaNe i. sa. 1001 nI sAlanA kILamAM doDI javuM paDaze te vakhate ApaNA sanAtana rmiya bhArata varSamAM ubhinnee peAtAnuM prAcina virATasvarUpa jevu. ne tevuja kAyama rAkhyuM hatuM. vartamAnakAlamAM je sthaLa sudara havelI-madirAthI susajja che te sthaLe pUrve nibiDa tarAjI hatI, meTAM meATAM vRkSa-velaDIethI khIcokhIca bharelAM keTalAMka aNyAmAM te e baDe caDavratApi bhAskaranAM kiraNAnA praveza thavA paNa muzkela paDatA. 1 AkAzane dADI nAMkhI uMce javA icchanAra, pAtAtA lakhAve hAthathI kaMTakavalloAne ghaTTa bhiDa mArI, traNatraNa kAza paryaMta lakhAyalA vistIrNa ne rakatakusumapurata vRkSasa dha AMbAnA hAlanA karatAM traNa dhaNA vistAravALA vRkSa callAM paNa eka jagyAthI khIccha gyAe na jai zake tevi nibitA lAkho khaDakhaDa pAMcama jhADavAM, tene saMbhALIne eTale pitRpratipAlana karIne--nutana tarUpI priya patine saprema AlIMgana denArI nAnI moTI asakhkhu velaDI ane suMdara latAAnA samuhuthI bhayAnaka dekhAtA, vidhyAdrinI uttare AvI rahelA vizALa araNyamAM, citeDanA parAkramI vRddha mahArANA amararAya petAnA teja sihu nAmanA cAda varSanA yuvarAja tathA sainya sahuvatamAna rAkAra karavA sArU AvelA hatA. prAtaHkALanA samaya hevA chatAM paNa A vanamAM te rAtrinuja sAmrAjya jANe cAlatu na heAya tema jaNAtuM hatuM. temAM siddha, vyAghra-varADu Adi hiMMsaka pazuo nira'zarItyA rakhaDatAM-unmatta thaI jai manuSya pazuonA kaccaDANa kar3ADatAM hatAM. divase pazu manuSye para halle karavA te cUkatAM nahi. araNyanI AsapAsa AvI rahelAM gAmAmAM lekA bahAra paNa nIkaLI zakatAM nahi. AvA saMkaTamAMthI pAtAnI prajAne nirbhaya karavAmATe mahArANA amararAya Aja te hiMsaka--trAsadAyaka pazunI khabara levA--zIkAra karavA sArU A araNyamAM AvyA hatA. yuvarAja tathA mahArANA hAthI para aMbADImAM tathA zrIjIsanya gheADApara te kArya ae cAlatA ema A sIkArI TeALakI jhADapAna tADatI banatI rIte mArga sulabha karatA jatA hatA. Aja prAta:kALathIja mAfara pazusaMhAraka yajJanuM maMDANu jozabhera cAlyu hatuM. rASTrane Aja mA pazue para dhAja krodha AvyA ddhatA. te AvezamAMja bhAna na rahetAM-rASTra!-yuvarAjane bIjA traNa cAra svAra te nibhiDa tathA bhoMkara araNyanA madhya bhAgamAM AvI pahoMcyA. thamathI sarvenA zarIra tameALa thai gayAM hatAM. sAthenA cAre svAra atyaMta zramIta thayA hatA. gheDAnA mukhamAM pInA phrIsATe prIseTA bahAra nIkaLatA hatA te sarvene vizrAMtI maLe te sArU ema icchA thatI hatI. paNu are ! zikArIne vizrAMtI ! ne te paNu AvA dhAra bhiSNu araNyamAM ? nAnA temane mATe vizrAMti nirmAMNuja naGetI. hA !
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhiprabhA. keTalAkane cira vikAMtI maLe kharI ? vizrAMtinA khyAlamAM sarve mazagula che teTalAmAM te cAre bAjuthI kara jAnavaronI bhiSaNa garjanA sabhaLAvA lAgI. A nAnuM maDaLa pitAnAM zastra sajaja kare teTalAmati kAlasvarUpI vikALa-pIttavaNuM-jenuM mukha rakata mizrita che, tathA jIbha bahAra laLIlaLIta. thaI rahI che evA cAra baLavAna vAghe pitAnA majabuta jaDabAM hiLAM karI ekadama teonA para pasAra karyo. teonI AMkhomAMthI jANe AMna varasate heya tema gusse thaI ekadama bephAma jaNAtAM hatAM. be vAghe be hAthIpara deTa mArI. eka hAthInI suMDhapara halle karI mahAvatane pitAnA paMjhAmAM lIdhA, tejasiMhano hAthI te ekadama gabhArA. cI pADavA lAgyo. vAghane tenI aMbADImAM ghusavAnI ja rAha jovA lAgyo. jANe zagune kayAre jouM ema thatuM hatuM. A prakAra joI bhayano mAryo tejasiMha aMbADImAMja muIita paDaze. ane A vAgha tenI garadana para paMjhA mAranAraja- AvI cukyuM --paNa are eTalAmAMtosAmethI eka pachI eka ema cAra tikSya bANa vAghanA mastakamAM AvI ceTayAM-ne te anya-kura jAnavara gataprANu thaI nIce paDayuM. eka vAghane hAthIe pitAnI suMDha tathA pagethI cIrInAMkhI yama purI batAvI paNa hajI be durjaya vAgha rahyA hatA. teo have adhika AvezamAM AvI gayA hatA. ghoDA paranA svAti eka vAdhane yamapuri batAvI pite ravarga gamana karyuM. jANe tene rasto batAvavA prathama prayANa na karyuM hoya ? mAvata paNa ThAra thayo. have rAjA tathA yuva. rAja kharekhara gabharAyA. bacelA vAghe te have pralayaja karavA mAMDyo hate. eka hAthIne teNe ghAyala karyo paNa sAmenI jhADImAMthI adraSyarUpe AvanAra bANa tenAthI sahana thayuM nahIM. have vadhe pitAno mora jhADI tarapha pheravyA, jANe navA duzmanane AmaMtraNa karato hAya-tema phaphATA mArate te vAgha jhADI bhaNI vaLe-tevoja eka kavacadhArI suMdara tarUNa potAnuM satata vijayI dhanuSya laIne tenA AmaMtraNane mAna ApavA sAme Avyo ne bANano eka sarakho mAro te balazAlI yuvake sAme AvanAra vAdhanA mastaka para cAlu rAkhyo ne traNa tikSaNa bAraNuM tenA paheLA karelA mukhamAM mAryA. have vAghanA krodhane avadhi hato. te anya tarUNane cheDI punaH rAjAnA hAthI tarapha vaLI tene vaLagyA. gabharAyelA rANAne gaphalatamAM gataprANa karatAM pahelAM te tarUNa ekadama doTa mukIne te ramA tarapha vaLyA ne pitAnI kamarethI ekadama AbhamAMthI vijaLI camake tema camakatI talavAra kADhI vAghane ekadama yamapurine mahemAna banAvyuM. chevaTanI vAghanI mRtyuganAthI Akhu araNya dhrujI uThayuM. pitAne tathA yuvarAjane prANadAtA te kavacadhArI yuvakane joI have rANA ekadama aMbADIthI heThe utaryA-tathA bolyA zura tarUNa Ava ! Ava! AgaLa Ava A citaDAdhipati rANuM amararAya tane bheTavAne ghaNuM ja utsuka che. Aja tuM na hatuM te hamArI tathA yuvarAjanI itizrI ja thAta. " paNa te kavacadhArI khama kema vArUM ? sAMbhaLo te kaMI babaDe che. "aho ! zuM Azcarya ? pratyakSa mahAra zarU ? ne tenuM ja mahArA hAthe rakSaNa thayuM ? te svataH bheTavA
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ divya pitR prema.. Icche che. ! tene have vadhu bhramamAM rAkha ThIka nathI paNa nA tenI sAtheja cItaDa javuM tathA jete khulAse thavA de. hAla tene bheTavAnI zI aDacaNa che vArU? samarAMgaNamAM 3 ahiM zatrutva nathI. paNa A kRtya lilAvati bAIne rUthaze kharU ? hA ! teja tene upadeza che. AmAM nitIvirUddha meM kaMi karyuM nathI." basa thayuM ! tenI vicAramAlIkA purI thaI. te amarApane bheTa. TuMka vakhatamAM bIjuM sainya paNa tyAM AvI pahoMcyuM. amararAya-te yuvaka-tejasiMha muvelA cAra savAraAvelA svAra sAthe chAvaNImAM surakSitapaNe AvI pahecyA. te kavacadhArI yuvakanI eka zRMgAra pUrNa taMbumAM rahevAnI yojanA karavAmAM AvI. mulA svArane agnidAna karyuM ne teja dIvase zikAra purA karI badhuM maMDaLa laI rANuM cItaDa javA nIkaLyA. atrarahitasvaccha AkAza pitAnI nIlakAMtinuM sarva pradarzana karI rahyuM hatuM. rajanI nAtha caMdramA, pitAnuM nimeLa sateja biMba janasamuhanA hadayone Adarzavata pratibiMbita karate hate, saMdhyAnA maMdamaMda pavanAdhAtathI udyAnanI suMdara tathA nutana tarUrAjI kaMpatI hatI, DAlatI hatI. AvA suMdara samaye eka tarUNuM eka sarovaranA tire AvI rahelA kusuma kuMjamAM besIne animiSa lecanathI-sarovaranI prasanna jaLalahario nIrakhate hate. tenA hRdayanI paNa eka premataraMgathI evIja avasthA thaI hatI te du:khIta svarathI belyo " ma nodevatA tuM vikAravaza thaIne mane kartavyavimukha kare che. nA 1 durdeva ! bIju zuM ? 1 1 mahArA zagunI kanyA, huM jene niHpAta karanAra chuM, tenI--te duSTa amararAyanI kanyA ! yakazcita abalA ! te mahArA hadayanuM haraNa kare kema ? A sIvAya mahAra nasIbanI lilA te zuM hoya vArU? - lalitA devi ! nAma paNa kevuM madhara svarUpane jANe svarganI devi ! ahAhA ! la. lita suMdara lalita! tuM mArI thaI zake ! paNa mahArA A zabda tene kahe koNa? ! ! paNa eTalAmAM ja tene koIpaNa ThekANe madhura gAna relAtuM hoya tema bhAsa thaze. te Apa laharI ! tenuM mana AkarSaNa karavA lAgI. te gAyanadevatAnA madhUra kaMThamAMthI pravAhIta thato te saMgItAlApa nistabdha nizAkALamAM prativanIta thavA lAgyo. gAnAra strI heine have te taruNanI ghaNuja najadIka hevI joIe jo ke te suMdara hatI chatAM paNa tenuM mukha nIsteja lAgatuM hatuM te phiNa svarathI bolI. "tArAnAtha ! tane vadhAre zuM zuM kahuM ? mahArA hadayeza achata ! tArA amRta karamAM kadI Ave te tArA sudhAkara kIraNothI mane tyAM le ! " lalita tuM pratyekane pitAnA kAmathI vimukha kare che. te tahArI sarakhI maMtrI naM dinIne zebhe ke ! nizApati Izvare nirmANa kareluM kArya kare che tevi jarIte huM-' kumAra! mane" maMtrinaMdIni kahIne Apa kevaDA gunAne pAtra thAya che te vicArI jo !? tarUNI vacamAMja belI.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 buddhiprabhA. ahA ! tyAre zuM tuM rAjakanyA che. A kevI mahatvAkAMkSA ? A zabdo zuM mahArI hadayanI premamurtinAja mukhakamaLamAMthI jhare che zuM ? lalita ! huM prema ghelA nathI hoMke huM rAjA heIne A durgane adhipati chuM ane tuM mArI adhiSThAtrI devatA paNuMmaMtrIkanyA che Aja daza divasa thayA teja siMhanI mAMdagInA sababe mahArAthI tene nIkAla tha nathI paNa huM zuM karuM ? vikAravaza thaIne praNavAlApa sAMbhaLato beThe chuM. ! karta vimukha thaIne sAMdaryane dAsa banuM chuM. ? kSaNIkasukha mATe pharajathI vimukha thauM chuM ! mane dhikkAra che. lilAvati bAI mane zuM kaheze ! basa mahAre ahuNAMja siddha karavuM joIe ke huM rAjA chuM. amararAya ! mahA pApI hoIne rAjaghAtakI che. lalita tuM kaye pakSa laIza? bola ! premavArtA eka bAju mukI de ane vicAra kara ! pitRkArya arthe huM mAhAra la litamaya hadaya premathI vimukha karIne te ThekANe zatrumadana karanAra kaThoratAthI adhiNita karyuM che. mahAro pakSa satya che. huM takhtane adhikArI chuM. amArA pitAnI duSTa vAsanAthI padadalita karyuM che. A kRtyane mATe tene prAyazcita devuM eja mahArU Iti kartavya che. belA tane kaye pakSa gamaze. ! sauMdaryati-premamurti lilA A savAla sAMbhaLatAM ja stabdha thaI ubhI, (cAlu) pAdarA, jJAna sugaMdha ete sarU che ! " ahoho ! teja jhaLahaLatuM, ahiM AvatuM kayAMthI ? " " aho ! be mUlu jharaNuM, vahe A jJAnanuM kyAMthI ?" "aminAM biMduAM moMghAM, TapakatAM jAya A kayAMthI ?" dina ko chatAM gebI, avAjo AvatA kyAMthI ?" " ahe devI suvAsonI, uchaLatI herIo kayAMthI ?" anila adhyAtma vidyAno zItaLa sukhadA vahe kayAMthI ?" " hadayane hAratuM mIThuM madhura gAna A kayAMthI ? " " ahAhA ! ene, sahu varSAvatA jyAMthI ? " pAdarAkara
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ hIrasAbhAgya mahAkAvya. hIrasaubhAgya mahAkAvya. ( anuvAdaka-vakIla-kezavalAla premacaMda bI. e. ela. ela. bI. ) ( anusavAna gatAMka pRSTha 64 thI. ) 85 (prabhunA ) caraNakamaLanI rajarUpI amRta vaDe peAtAnI khArAza tathA caMdranuM kalaMka dura karAvavAne mATe utkaMThita thayele samudra e vAra bharatInA bahAne zrI sthaMbhanapArzvanAthane namavAneja jANe AvatA hAyanI chuM. 45 vaLI pUrva dezamAM jema jinezvaranA kalyANuka sthAne zobhe che tema ( gujarAtamAM ) tIrthaMkarA nI pratimAethI pAvana thayelA bIjA hujArA tIkSNa dhAM Ubhe che. 46 navA janmelA hIrakUmArarUpI caMdramAne jevAne kUtuhalathI Akalita thayelI brahmAnI pUtrI sarasvatI ( bhAratI ) teja jANe AvI heyanI zu ? tema te (gujarAta ) dezamAM sarasvatI nadI zAbhe che. 47. te brahmAnI putrI ( sarasvatI nadI ) caMdrIkAnI jema dAMtanI kAMtIthI akti ane lamaNAmAM kasturInI ADathI ati krIDA karatI tarUNIonA mukhe karIne jANe hajAra ca vAlI DrAya nahi zuM tema zAbhatI hatI. 48, jaLakrIDA karavAnI IcchAthI AvelA tathA potAnI prIyA sahIta tathA pUjavA yeAgya juvAna purUSane maMgaLa zabdoe karIne kuzaLa pUchatI ( hAya tema ) te ( sarasvatI ) pAtAnA kaleAlarUpI hAthamAM rAkhelA kamaLA vaDe te yuvAna puruSone (heAyanI zu) 49. pujApe! mApatI pracUra makarandanA pana (pIvA)mAM lIna thayelA bhamarA tathA vIkaselA cALAM kamaLa aiine amRtarasa (pIvA)ne chatI cakArIo caMdranI buddhithI cAmera te sarasvatI nadImAM bhamyA kare che, 50 jenA kAMr3A upara hArabaMdha lAkhA sArasa pakSIe DAkamAM meAtInA hAra hrAyanI zuM tema ( AvelA ) taTa upara kAnane prIya bhAge tevA kalAyamAna svara karatI kahu sImAe karIne jANe raNuaNu karatA jhAMjhara paherelA hrAyanI zu, kramaLarUpa mukhane vIze bhramararUpI AMkhAne dhAraNa karatI hAyanI zu, uMcA ane puSTa che tanerUpI cakravAka pakSInA neDalAne dhAraNu karatI, zevALanI maMjarIrUpI rAmAvaLIne dhAraNa karatI, te dezamAM kAryakrIDAnA vilAsathI juvAna purUSAne capaLa karatI sAbhramatI nadI pradhAna zrI hrAyanI zuM tema yuvAna putreAnA TALAne peAtAnI jaLakrIDAonA abhikSASI kare che. 51. para. 13. te gujarAta dezamAM (pANIthI) namelA medha rUpI akhtara jenA cDaMga upara dhAraNa karelA che, tathA vIjaLInA camakArA rUpI caLakatA tIkSaNu zastra jeNe dhAraNa karyo che tevA, dveSane lIdhe peAtAnA duzmana qhudra sAthe jANe yuddha karavAne yatna karI rahyA heyanI zu (taiyAra thaI gayelA heAyanI zuM ) tema krIDA parvA AvelA che. 54. te gujarAta dezamAM parvatA gagana anaMta chatAM pazu iMdranA mArga (gana) te katAthI mApavAne jANe utsuka ( udyamavALA ) thayA hrAya tema AkAzagaMgAmAM snAna karatA dekhAya che. 55.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhiprabhA. -- -- - - - te dezamAM nadIorUpI senA jene che ! tathA navA patra AvelA AMbAnA vRkSarUpI jene che tathA jharatA jharArUpI cAmara jene che tevA parvate jANe pote pRInA rAjAo che ema pragaTa karatA moTA parvata che. 56. te dezamAM parvatanI gotra lakSmInI jANe guMthelI vaNI heyanI zuM tema vIjaLIrUpI maNInAdA nAthI zobhA yukA tathA bagalIrUpI vana kalothI gupAelI evI (parvatanA zIkhara uparanI ) vAdaLAMnI ghaTA zebhe che. paNa adhara AkAzamAM hamezAM vahevAne lIdhe kheda pAmelI AkAzagaMgA UMcA parvatanA karaNonA mIla vaDe pRthvI upara UtaratI nahi zuM. 58. te deza ( nA koI bhAgomAM caratA pakSIonA samuhAe karIne DAMgaranA cheDanI kalaminA aMkura phuTelA che evA pRthvInI lakSmInI maNunI racanA chUpAelI che ane gaLI sarakhI lIlI jANe cALI heyanI zuM tevA kayArAonA samuha zebhe che. 59, te deza (nA koI bhAga)mAM dezanI lakSmInA peTaupara zobhatI nAbhI uparanI rUMvATI jANe tenI zuM tema ubI nIkaLelI DAMgaranA kayArA dharAnI pAse vilAsa pAmatA havA.60 te gujarAta dezamAM utAvaLI tALa hoya tema hAthanI tALIo pADIne DAMgaranI rakSaka strIo lakSmI vaDe samagra dezane jItIne rahelA gurjara dezanI kIrtao gAtI hoya tema pikAra kare che. 61. te gujarAta dezamAM kaI sthaLamAM gujarAtanI sAkSAta karatI hoyanI che tema vAcha rAo sahIta, tathA gaMgA nadInuM sakhI paNuM dhAraNa karatI maNu dUdha devAvALI gAye carImAM care che. 62 te dezanA koi bhAgamAM ( A dezanI gAyonI ) IrSAne ledha puNya jenuM kSINa thayuM che ( no udaya pUrNa thaye) te svarganI gAyo jANe pRthvI upara utarI AvI hoya nahi ! tevI potAnA nAnA baccAnI tarapha jevAthI amRta karatAM paNa vIzeSa mIThAzavALA dUdhathI jharatI gAyo zobhe che. 63 brahmAMDanA uMcA pradezathI nIce utaravAthI thatI pIDAvALI svarga lokanI gAye pRthvI upara AvI jANe sukhethI caratI hAyanI zuM tema te dezamAM gAye vizeSe zobhe che. 64 zrI kumArapALa rAjarSinA vazarUpI makarandanA vRjavALA kamaLo hoyanI zuM tema tathA jema mukhamAM batrIsa dAMta zobhe che, tema zrI RSabha vagere jInezvaranA e vaDe zebhe che. 65 amadAvAda nagara che mukhya jenuM tevI gujarAta dezanI lakSmInA khaMbhAta tathA pATaNa e be nagaro jANe ( kAnanAM ) kuMDaLe hAyanI zuM tema be bAjue gujarAta dezamAM zobhe che. 66 vibhUtivALe, kALane bhedanAre, ake dUrgavALe, kIDA karatA bALakavAna, kaLAo dhAraNa karanAra sahItane aDIna (vAsuki ) zobhAvALo, vRdhavA, ane suparva sarasvatI vALo te gujarAta deza zaMkaranI peThe zobhe che. 67 svarga lokane jItI zake tevA pitAnA vaibhavathI bhujaMgalokane jANe potAne AdhIna
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ hIdasAbhAgya mahAkAg ryo heyanI zuM tevA te gujarAta dezamAM zrIdhAnadhAra nAmanA lAga zarIramAM mukha hAyanI zuM tema varte che. 68 vAva sahIta ane zrI puzkettama je ( nA kheALAmAM che. ) tevA samudra jANe hrAyanI zuM tevA dhAnadhAra prAntamAM indranI nagarInuM pratibiMba heyanI zu tema prAOAdana nAmanu nagara zAbhe che. 69 7 vizvakarmAe prathama uttara dhruvathI A mAlhAdana nagara racI temAMthI vadhelA dravyo vaDe devanagarI ( amarAvatI ) tathA nAgalAnI nagarI ( bhAgavatI ) jANe banAvI haiAya nahI zu ? kAraNake te e nagarIe karatAM A ( prAhvAda ) pUranI zezabhA vadhAre obhAvALI che.70 rAme banAvelA, samudra madhye rahelA pUla TuAyanI zuM tema te nagaranA eka bhAgamAM caMdrakAnta maNIthI banAvelA ane caMdranA kIraNAnA spardhAthI jharatA pANI vaDe jenI bAjue pUrNa che tevA eka pUla zAbhe che. 71 je nagarathI dvArakhAvAthI duHkhane lIdhe amarAvatI nagarIe jhaMpApAta karyo heAyanI zuM tema jagatanA sanamaranI zAbAne jItavA vALu A ( prAlDAna ) puranu pratibhi'kha ( A nagaranI pAsenA ) sareAvaramAM paDatuM hatuM. 72 mArA svAmI kapAlinA nItra che, traNa zIravALA che, sIta zarIra vALA che, pIzAca che, tathA rAkSasa jevA krura che tethI te svAmI sevA karavA yeAgya nathI; tethI te (mera) ne tyajIne alakApurI pRthvI upara peAtAnA patine tyAga karanArI lapaTa heyanIzuM tema mAvI hAyanI zuM, tevI A purI zekhe che. ) 73 lAkhe rAma (!) hajAre| tANyuM, ramA, DA pradhumna, tathA zUra ( subhaTe ) ( gujarAta deze ) jItelA kRSNe peAtAnI ( dvArakA} nagarI { gujarAtane ) ApI dIdhI hAyanI zuM tema mA prAlhAda purI zAbhe che, chay te prAhlAdanapuramAM kAlpAdana ( nAmanA ) vihAramAM caMdranI peThe prANIone AnaMda upajAvavAthI jagatamAM vathArtha nAmavALA prAhlAdana pArzvanAtha zelatA havA. 75 anya pArzvanAthanI peOM zrI prArzvanAtha prahlAda rAjAnA regAnA snAna jaLavaDe nAzakaranAra thayA tethI te prAhlAda rAjAe potAnA nagaramAM bhaktivaDe karIne zrI prAlpAdana prArzvanAthanI mUrti bharAvI. 76 je pArzvanAthanI pUjAdi vagere sAmagrIthI pAMcaze. vIsalapurIe ( nAlAkA) pUje che te pArzvanAtha jANe brAhya hAyanI zuM tema varNana karavAne ya tema amane aMtara aAkSaratA ApyA. 77. zrI pArzvanAtha potAnA nirmala rAyavaDe tela! hAvAthI pArzvanAthanI mahecyAnI meLavavAnI sacchAvALA heAyanI gu temate prA,Adana vihAramAM rAja eka muThI cokhA ApatA hatA. 78 vaLI pArzvanAthanI sevAe karIne peAtAnA udyoga bhAva dUrakaravAne mATe hAyanI zu tema te vIhAramAM rAja sALamaNu sApArIe AvatI hatI. Ta te nagaramAM meTAInAM cinhAne dhAraNu karanAra mahAdhanADhaya 84 zeThIgmAe deva vImAnamAM besI AvatA hrAyanI zuM tema pAlakhIemAM esI gurUenI dezanA sAMbhaLatA hatA. 80 AgaLa jIvAku vaMzanA mAbhuNurUpa vRSabha lAMchana ( vALAzrI RSabhadeva ) *
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhiprabhA. zAlA nagarIne potAnA janmathI pavitra karatA tenI zuM tema piravADa vaMzanA pitAna zarIranI zobhAthI kAmadevane harAvanAra tathA ata vairAgyanA samudra tathA jANe vajI svAmI nI peThe vividha labdhIne dhAraNa karanAra tathA jagatamAM zAstrAne pAra pAmelA zrI zera suMdara surIe agAu A pradina pUrane pavitra kareluM hatuM. 81. 82. pRthvI potAnuM ghara che evI kuberanI nagarI amarAvatInI brAntIthI tenI sAthe AveluM citra rathavana heyanI zuM tema te prAllAdana nagaramAM vikAsa pAmelA tathA ghADa pAMdaDAothI chavAelA vRkSonI hAramAM ekaThA thatA pakSIo vALuM upavana zobhatuM hatuM. 83. jIvonI AlokanI IcchAo pUrNa karavAne ame samartha chIe tevIja rIte temanI para lokanI icchAo pUrNa karavA ame zakitavAna thaIe tema kare tevI ane zrI pArzvanAtha rUbarU karavA IcchatA hoyanI zuM tema vRkSonuM zarIra dhAraNa karIne kalpavRkSo te bagIcAne che AvyA heyanI zuM tevA ka95vRkSa jevAM jhADa hatAM 84 chae Rtuo eka sAthe AvIne te bagIcAne zeve che tethI huM kalpanA karU chuM ke hIrakumAranA rUpavALo kAmadeva A nagaramAM pragaTa thaze ema jANIne te kAma devane madada karavA cha Rtuo sAthe AvI haze. 85. te bagIcAmAM madhura svara karatI keyala vALA tathA Ama tema bhamatA bhramaravALA AMbAnA vRkSonI hAro joIne jANe asAdhAraNa hathIAro maLyAM hoya tema kAmadeva traNa lokane tarakhalA samAna mAna-gaNuta ha. 86. AMbAnA aMkurUpI bALavALA tathA kesuDAM rUpI jenAM ardha caMdhakAra bANa che tathA pAMdaDAMrUpI bakhtara che tevA kalpavRkSane jItavAne udyamavALA te bagIcAnA jhADAmAM madhura svara karatI kAyelo dudubhInI peThe AcaraNa kare che. 87 unALAnA tApathI jenuM tana kheda pAmeluM che tevI vana lakSmIne zItalatA upajAvavA mATe (lokee banAvyA hoyanI zuM tema bhAdaravAnA medhanI pere AcaraNa karatA tamAlana vRkSe uparathI (phuvArAmAMthI) paDatI jaLadhArAo je latAgRha upara paDe che, tevA latA gAvALu te upavana zobhe che. 88 ghADa khIlelA kuTajanA vRkSanI sahavartamAna varasAdanI dhArAothI AcchAdita thayelA kadaMbanA vA antaramAM jovAne hIrakumArane usukatA sthIra udhADelA netravALA hAyanI zuM tema khIlelA phUlene te upavanamAM dhAraNa kare che. 80 - rapardhA karyo che potAnA dAnane gaMdha te jeNe, bhramarAnA guMjArava zabdothI AkuLa thayelA dareka zAkhAe sAta pAMdaDAMvALA (sAganA ) jhADane joine sAmA vIrodha hAthIe che e bhrama dhAraNa karanAra hAthIo (mada karavAthI) gAMDA thayelA hAthIo te upavanama deDA deDa kare che. 40, | zAkhAo agrabhAgo upara khIlelA puche che jemane tevA lodaranA jhADane joine vAghanA baccAMnI brAntithI hRdayanA viSe atyaMta AkuLata thayelA haraNe te upavanamAM te lodaranA jhADavALI dizAethI duranAsatA havA. 92. hArabaMdha goThavelA pharatA che pakSIonA baccAM jene vize tathA vanazrInA vastra hAyanI zuM tema racanAne dhAraNa karanAra tathA hImane vAranAra prIyaM (kAMga) nI hArathI te upava zebhe che.92.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ - w svargastha zeTha lAlabhAI dalapatabhAinuM TuMka chavanavRtAnta. jaina komanA AgevAna saradAra svargastha zeTha lAlabhAi dalapatabhAirnu TuMka jIvanavRttAnta. (lekhaka muni buddhisAgarajI.) saradAra zeTha. lAlabhAI dalapatabhAInuM saM. 1968 nA jeTha vadI 5 nA prAtaHkAlamAM akasmAta mRtyu thavAthI jaina kema ane anya kAmamAM paNa hAhAkAra vartAI rahyA che. temane hRdayaroga hato. te pitAnI mAtA gaMgA bena zeThANInA meLAmAM zIrSa mUkIne mRtyu pAmyA che. jenA kAmanA AgevAna--staMbhanA mRtyuthI kAnA hadayamAM zoka na utpanna thAya. AkhA gAmamAM tAranI peThe temanA mRtyunA samAcAra pahoMcavAthI seMkaDe loko vaMDA tarapha AvavA lAgyAM. temanI dahanakriyA vakhate ghaNI jAtanA manue dilagIra cahere hAjarI ApI hatI. temanI pAchaLa anna, vastra ane rUpAnANuM garIbane ApavAmAM AvyuM hatuM. smazAnamAM eka dIlagIra bharyo dekhAva banI rahyA hatA te saMsAranI anityatAne sUcavate have - kAyA sukomala keLa jevI, bigaDatAM nahi vAra; bhalA bhalA paNa cAlIyA to pAmarano zo bhArare. // anityAni zarIrANi vibhavo nava zAzvataH nityaM saMnihito mRtyuH tasmAd dharma samAcara // ityAdi lekAnA bhAvArthane lokane anubhava AvatA hatA. keTalAka manuSyo te kahetA hatA ke ahe pANInA parapoTA jevA zarIrano zo vizvAsa. zrI vIrabhue gautamane kahyuM che ke te gAtama ! eka kSaNa mAtra paNa pramAda karIza nahi. manuSyanA janmanI kiMmata nathI. ItyAdi vAkyonuM manuSya smaraNuM karavA lAgyA, dahana kriyA bAda manuSyonAM ToLe ToLAM vaMDAe AvIne zoka karIne saMdhyA samayanAM pakSIonI peThe svasvasthAne gayAM. zaheramAM haDatAla paDI hatI ane lekAe maMDalo bharI zoka darzAvyo hato. zeThANI gaMgAbena ke je lAlabhAInAM mAtAjI hatAM temane tathA temanA bhAIone tathA putro vagerene atyaMta zaka thavA lAge, lekhake zeThANInI pAse jaIne vairAgyopadeza dIdhe, moTA evA tIrthaMkarI paNa zarIra tyajIne cAlyA gayA. duniyAmAM koI amara rahetuM nathI. zarIrano zeka karavo ghaTato nathI zarIramAMthI chUTIne anyagatimAM gaelo AtmA kaMI have zeka karavAthI pAcho Ave tema nathI. vilApa karavAthI kaMI vaLe tema nathI. saMsAranI anityatAno vicAra karIne dararoja AtmabhAvamAM ramaNatA karavAnI jarUra che iyAdi upadeza devAthI zeThANI gaMgAbena zAnta thayAM hatAM. zeTha lAlabhAinA mRtyuthI jaina komanI unnati karanAra eka AgevAna purUSanI khoTa paDI che. temanA AtmAne zAMti IcchavA mATe AMbalIpaLanA upAzraye eka jAhera sabhA belAvavAmAM AvI hatI te vakhate seMkaDe manuSya maLyAM hatAM. te vakhate mAstara hIrAcaMda kaThalabhAIe lAlabhAInI nirahaMkAdazA ane temanA anya guNenuM sahavAsane lIdhe varNana karyuM hatuM. zeTha, mohanalAla maganalAle saradAra lAlabhAInA saNonuM sArU citra sabhA AgaLa bhANadvArA khaDuM karyuM hatuM. zA. TAlAla manasukhe zeTha, lAlabhAInI pAchaLa temanA guNonI yAdI rahe evuM
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ . prabhAM. smAraka karavu' ema sucanA karI hatI. beDIMganA suprInTenDanTa zaMkaralAle temanA guNNAnI kavitA gAIne lokonA manamAM uMDI asara karI hatI, vairATI mUlacaMdabhAI AzArAme zeTha. lAlabhASa dalapatabhAie jaina kAmanI uti arthe lakhelA lekha jainapatranA dIvALInA phamAMthI vAMcI saMbhaLAvyA hatA ane tethI zeDa lAlabhAinA jamAnAne anusarI jaine e vavu joie ityAdi Antarika--vicAranuM zabdedrArA zravaNa karIne leAkeAnA manamAM ucca vicArAnAM parivata na thayAM hatAM. sthAnakavAsI kAmanA jaina samAcAranA adhipati. bhAI vADIlAle temanA satata ugheNa ane samabhAva e e guNAnuM vivecana karIne jAvyuM hatu ke zeTha lAlabhAi ucca padavIe caDhayA tenuM kAraNu kharekhara A e zeAja che. zeTha. lAlabhAi kASThane kAI kAryomAM macyA rahetA hatA e kharekhara satya che. 'navare eDI nakhAdavALe' e nyAyathI jotAM je manuSyA navarA aesI rahe che tenA manamAM kharAba vicAra Ave che. roDa lAlabhAi darAja kAMine kAMi upayogI kAma zedhI maMDyA rahetA hatA. yAdi bhASa zukartAoe zeTha lAlabhAInA guNAtu vivecana karIne tretAenA hRdayamAM uMDI asara karI hatI tethI zrotAonA hradayamAM zeThe lAlabhAinI mUrti khaDI thai hatI. lekhake lAlabhAInA jIvanaritra ane guNA sabaMdhI nIce pramANe varNana karyuM hatuM. ze. lAbhAInA janma sa. 19o nI sAlamAM thaye hate. te zAntidAsa zeDanA kuTuMbanA hAi zeThanA vaMzane zAsAve evA bAlyAvasthAthI guNo dhAraNa karatA hatA. temanI vasAvaLI nIce pramANe che. lAlabhAi. harapALa. l vasAroTa. } mahakiraNa. zAMtidAsa. 1 lakhamIcaMda khuzAlaca } vakhatacaMda. meti da. / teDabhAda bhagubhAI. 1 lapatabhAi. mabhAi. P jagAbhAi.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ svargastha zeTha lAlabhAi dalapatabhAinuM yuke ane vRtAnta. zera. dalapatabhAie hAza iMglIsa zikSA mAraphata lAlabhAIne vyAvahArika vidyAnuM zikSaNu apAvyuM. dhArmika zikSaNa mATe sArI yeAjanA karIne temanA keLavaNI ane hradayamAM UMDA dharmanA saMskAra pADayA. temaNe IMgrejI abhyAsa ek vyApAramAM joDAvuM e. sudhI karyo hato. yuvAvasthA sa'prApta thavAnI sAthe temanA pitAnu avasAna thavAthI te vyApAramAM joDAyA. vyApAra vidhamAM vijaya meLavavA mATe aneka anubhavI puSAnI salAha lIdhI ane temaja samartha mAMgla vidrAnAnAM pustaka vAMcyAM. temanI moTI uMmara thatAM teo sarva prakAranI zaktiyA vaDe khIlavA lAgyA ane vyApAramAM peAtAnA pitAnA karatAM AgaLa vadhIne temaNe khamaNI muMDI karI. te muDImAM bahu vadhAre karyo. 41 caraNa mAtA pitA ane AjubAjunA uttama sayegeAnA lIdhe temanI dharma tarapha kA vadhavA lAgI. jaina dharmanI temane hADAADa zrI hatI. beMke tee dharmazraddhA dharmA- dharmanAM anuSTAnAmAM vizeSatA pravRti karI zakatA nahAtA tApaNu temanI zraddhAmAM prAya: jarA mAtra pheraphAra thaye! nathI. temane sAmAyaka karavAnI pratijJA hatI. dararAja eka sAmAyaka ane devapUjA e be kAryo temaNe maraNuparyaMta cheDayAM nathI. sAdhuonA samAgamamAM paNa tee dhaNI vakhata AvatA hatA ane sAdhuone vaMdana karIne temanI vaiyAvacca karatA hatA. zrImad ravisAga 277 mahArAja upara temane atyaMta pAra hate. temanA cAritranA vAravAra lAlabhAI ze vakhANa karatA hatA. jaina kAmanA agragaNya gaNuAtA brahmA muniyAnAM temaNe darzana karyo... hatAM ane teenI sAthe dhacarcA karI hatI. samaita temaNe mAtAnA vinaya sArI rIte karyo hateA. mAtAnI AjJA mAnIne te zikharanA kaeNsamAM bhAgalAne mATe sametazikhara gayA hatA. krAi mAtAne vinaya kArya karavAnI potAnI icchA na heAya topaNa mAtAnI AjJAne AdhIna thaIne te te kArya karatA hatA. ANa MdajI kalyANanI jaina tIrthonI peDhImAM gaMgAmaeNnANInI AjJArthI bheDAyA hatA ane presIDenTa padavIne temA lAyaka hatA tethI temane presIDenTa pada maLyu hatu. darAja mAtAnA caraNakamalamAM te namAvatA hatA deza paradeza jatAM pahelAM mAtAne namaskAra karIne mAtAnA AzIrvAda leine gamana karatA hatA. temanA sarva guNAmAM A guNa paNa eka mahAna hate. petAnI mAtAnI sevA bhaktinA pratApeja temanu maraNa mAtAnA kheALAmAM thayuM hatuM. bharataka lakSAdhipatiyAmAM anekAtanAM vyasana heAya che. lAlabhAi paranArIsahedara hatA. temane kAi paNa prakAranuM vyasana na hatuM ane tethI temanA kuTuMba vyasana tyAga upara paN sArI chApa pADI zakyA hatA. mAtAnA upadezathI te nya sananA jhapATAmAM AvIzakayA naheAtA. patAnA putrAne paNa vya. sanathI cetatA rahevAne prasageApAtta upadeza devA cUkatA nahotA. dharmanAM maneka puratA vAMcavAthI ane mAtAnI AjJA pAlanathI temanuM' cAritra bAlyAvasthAthI sArU ghaDayuM hatuM. siddhAcala DuMgaranI AzAtanA TALavAnA kesamAM temaNe athAga prayatna karyo hate. tItha rakSA Adila karjhana je vakhate AmujI gayA te vakhate jainenA DepyuTekSadhama kAyAmAM bhAganamAM lAlabhAie agragaNya bhAga laIne lADakananI sAthe vAta cita karIne temanA mananuM samAdhAna karIne Abune! ko jaeN nAnA hAthamAM rahe evA rAva upara lA kanane ApyA hatA. gIranAranA kesa cAlatA
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 buddhiprabhA. hate temAM paNa lAlabhAIe Amabhoga ApIne bhaviSyamAM thanAra AzAtanAne TALI che, tAraMgA sametazikhara antarikSaka vagere tIrthonI rakSAmAM temaNe banate jAtibhega Ayo che. jaina zvetAMbara kensaranI sthApanAmAM gulAbacaMda ne temaNe sArI sahAya ApI hatI. jene vetAMbara konpharansanA te janarala sekreTarI hatA. amadAvAdamAM keLavaNI ane zeTha. jesaMgabhAi haDazage kenpharansane AmaMtraNa ApyuM te vakhate konpharansa kenpharansa karatAM keTalAka pratipakSIo sAmA thayA hatA te paNa te maNe kenpharansanuM kArya cheDayuM nahotuM. " konpharansamAM keTalAka deDha catu kenpharansanA vina saMta banIne kepharansane teDavA mAge che paNa temAM teo mUrkhatA prakaTa kare che" ItyAdI vAkyothI temaNe konpharansanA pratipakSIonI jhATakaNI kADhI nAkhI hatI. jene keLavaNI apAvavAmAM temanI atyaMta lAgaNI hatI. musalamAnonI alIgaDha keleja jevI jainonI kaleja kADhavA vAraMvAra temanA manamAM vicAra prakaTatA hatA. lekhakanI pAse vAraMvAra tema kahetA hatA. jainone mATe hunnarazALA sthApavAnuM paNa vAraMvAra te kahetA hatA. kanyAone keLavavAmAM temane ratutya vicAra hato. pitAnI mAtAnI yAdagIrI mATe traNe bhAIoe nANAM ApIne jhaverIvADAnA nAke gaMgAbAI jaina kanyAzALA rUpIA pAMtrIza hajAra kharcIne bAMdhI che ane temAM hAla jaina kanyAo abhyAsa kare che. jaina vidyAdhine kelarazIpa ApavAmAM te bhAga letA hatA. vaLI temaNe potAnA pitAnI yAdagIrI mATe zeTha. dalapatabhAI bhagubhAInA nAmanI ane maracI poLamAM eka moTI sArI savaDavALI dharmazALA baMdhAvI che. cAlatA duSkALamAM teoe pAMjarApoLanI TIpamAM rU. 11000) nI madada ApI che. temaja Dhoro choDAvavAmAM paNa sArI madada karI che. zeTha. lAlabhAI amuka apekSAo sudhAraka vicAra dharAvatA hatA. IglAMDa vagere para deza gamananA te himAyatI hatA. te temanA lekhathI siddha thAya che. sudhAraka vicAra paradezagamana karyA vinA chUTake nathI ema te mAnatA hatA. jamA nAne anusarI je je sudhArAo karavA yogya hoya te karavAja joIe ema temanI mAnyatA hatI. bAlalagna bRhalagna ane eka karatAM adhika strInI sAthe lagna karavAM, nAta varAnAM kharca karavAM ItyAdi duSTa rIvAjone haThAvavA teo prayatna karatA hatA. potAnI nAtamAM paNa bane teTalA sudhArA karavA te prayatna karatA hatA. zeTha lAlabhAI sAdAIne bahumAna ApatA hatA sAdAInA te pUjArI hatA. kenpharansa ne paNa a5 kharce bharavI ityAdi bAbata para potAnA vicAre besAdAI hAra pADatA hatA. temanAM vastra sAdAM hatAM. sarakAra darabAramAM paNa sAde vezadhAraNa karatA hatA. potAnA kuTuMbane paNa sAdAI rAkhavA vAraMvAra zikhAmaNa ApatA hatA ane gharamAM sAdA ve pharatA hatA. lAlabhAI pitAnI jAte sarva kAryonI tapAsa karatA hatA. eka nAnuM sarakhuM kArya paNa te pitAnI AMkha bahAra javA detA nahatA. je je kAgaLamAM svajAte sarva kA. sahI karavI paDe che te kAgaLane barAbara vAMcatA ane pazcAta sahI yomAM bhAga karatA hatA. keInA vizvAsa upara kArya mUkIne besI rahetA mahetA copaDA paNa jAte tapAsatA. vyApAra vagere sarva kAryone sUma daSTithI tapAsatA hatA.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ svastha zeTha lAlabhAi dalapatabhAinuM Tu vana vRtAnta te jAhera sarakArI kAryomAM bhAga letA hatA ane tethI sarakAramAM temanu bahu mA hatu. traNuM varSa pahelAM sarakAra taraphathI temane saradAra padavInA kAbu A pavAmAM AvyA hatA. dIlhImAM pAMcamA sarajye gAdIe beThA te vakhate temane sarakAre nAMtaryAM hatA. vaLI amadAvAda dhoLakA relve amadAvAda prAMtIja relve, bee sTIma nevIgezana kaMpanI, senTrala melInsIjha relve, atratasara pAchI reve, tathA vIramagAma pI. mIlanA te DAyarekaTara hatA. jAhera sarakArI meLAvaDAmAM te hAjarI ApatA hatA ane lAMkAyegI mate vakhatane bhega ApatA hatA. AgaNapacAsa varSanI vaye zarIra cheDI te kAryomAM salAha parabhavamAM gayA jAhera sarakArI kA yAhUnI tayAsa temanuM jIvanacaritra tapAsIe te! temAM dhaNA guNA maLI Ave che. tee peAtAnA putrAne kahetA hatA ke AtmA anantazaktinA dhaNI che te dhAre te karI zake, ityAdi upadeza dezane himmatanA pa! zikhavatA hatA. peAtAnI jJAtimAM sarva TekANe vyavahAra sAcavavA jatA hatA. zeTha, vIracaMdabhAi dIpacaMda. zeTha, dharmacada udayayada, zeSa nagInadAsa kapuracaMda, zeDa, jezaga bhAI DIsaMga, zeTha, kIrabhAi tathA zeDa premAbhAi vagerenI peThe jaina kAmane zeka, lAlabhAinI kheATa paDI che. jUnA jamAnA ane navA jamAnA vacce ubhA rahIne kArya karavAnI zakti te dharavatA hatA. DAma dAma ane DrAmathI paNa AvAne lIdhe temanu teja anya manuSyA upara paDatu hatu. temanI kIrtithI te amara thaI gayA che. temanI yAdagIrI sadA kAyama rahe te mATe eka mATI jaitalAyabrerI temanA kuTuMbI badhAre te yAgya gaNAze. nAnI moTAmAM mArI lAyabrerInI amadAvAdamAM jarUra che ane te zer3a lAkSabhAnA nAmathI kAyama rahe te yeAgyaja gaNAze. peAtAnI rAkti pramANe zubha kAryo karanAra roDa lAlabhAinA AtmAne zAMti pRcchIne sabhA barakhAsta thai hatI. lekhakanI pAse darzanAthe te AvatA hatA. temanI noMdha bukamAM temaNe peAtAnA je je vicAro pragaTayA te noMdhI rAkhyA che te nedhamuke tevAmAM Avaze tyAre temanA Antarika cAritranI uttamatA jaNAro. jaineAmAM temanA jevA zubha kAryo karanArA aneka purUSA prakaTI nIkaLe. temanAmAM je je saddaguNo hatA tenA svIkAra karIne manuSyAe AgaLa vadhavu joie. samAcAra. mahAn buddhizALI karI. ATha varasamAM A bhASA zIkhI, 32 phebruvArInA " rAyala " caiApAnIyAmAM ATha varasanI umaranI buddhizALI cheArInu nIcaluM varcuna ApyuM che. A jamAnAnI sauthI akhA upajAvanArI heAkarI pITarsabarganAM jAhera taMdurastI khAtAnA DA. bucAnanA sTenaranI dIkarI vinikreDa sekavIla sTenara che. ATha varasanI umare te vinIphreMDa cyA. bhASA IMglIza, phrenca, jarmanI, jApAnI, razIyana, esperenTA, leTIna
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhiprabhA. aneka grIka belI zake che. teNIe atyAra Agamaca nibaMdhe ne kavitAonAM traNa pustake rahyAM che. kavitAo gAvAmAM te ghaNI sarasa che. tenI keLavaNI te jyAre dhAvatI hatI tyAzarU thaI hatI, tenI mA tene ughADavAnA gIta gAvA ne badale tenI pAsa varachala vAMcatI hatI. A mahA kAvya sAMbhaLavAne lIdhe chokarI ATalI nAnI uMmaranI vayamAM kavitA race che ema te. nAM mAbApo jaNAve che. vinApheDa be mahinAnI thaI tyAre tenI mA tene citro batAvavA lAgI ane eka mahinA pachI te citro batAvavA sAthe tenI mA vAMcI batAvavA lAgI, chokarI cha mahInAnI thaI tyAre te vAtacIta karavA lAgI ane saghaLA bolanA spaSTa u. cAra karavA lAgI. tene kadI vAMcatAM zIkhavyuM na hatuM paNa akSare vALA blekanI ramatathI teNI vAMcatAM zIkhI hatI. traNa varasanI uMmare te TAIparAITara vAparatAM zIkhI. cAra varasanI uMmare te esa parenTo ke je bhASAmAM teNIe eka nATaka racyuM che te sAthe phrenca paNuM zIkhI. vaLI cAra varasanI umare varachalanA ghaNA phakarA teNI meDhe bolI zakatI hatI. pAMca varasanI umare te kavitA lakhatAM zIkhI, ke jemAM teNe kudaratI padArthonuM varNana kIdhuM che. bhASAo ne sAhityamAM mahAna buddhizALI chekarI pedA karavA mATe tenI mAe ApelI saMbhALapUrvaka keLavaNIne pariNAme A chokarInI ajAyeba jevI zakita khIlI nIkaLI che. jenenI prAcInatAne vadhu purAvo. ahikSatranA meLAne rIporTa hAla bahAra paDe che jethI jaNAya che ke tyAM khedakAma karatAM nIkaLelI prAcIna mUrtionA saMbaMdhamAM royala eziyATika sesAIthI greTazrITana, Ayala) nAmanA aMgrejI patranA jAnevArI 1912nA patramAM prophesara eca lIDarsa sAhebe sane 1910-11nI bedaIne rIpeTa Apela che temAM jaNAvyuM che ke-barelo jalAnA rAmanagara (ahi kSetra ) mAM khodakAma karatAM khaMDita mUrtio maLI jemAM ghaNI para lekho hatA je lekha saMvata 18thI 74 eTale IsvIsana 86thI 15ra sudhInA che isvIsana thI 15ra sudhInA che jemAM temanAtha svAmInI padmAsana mutine AsanamAM je lekha che tene bhAvArtha evo che ke siddhama saM, 50 zIta rUtu bI je mAsa prathama divasa e samaye prasiddha iMdrapAle ahaMta bhAthI pitAnA pitA ane sarve jIvonA kathAzAthe zrImanAtha svAmInI mUrtine zrI pArzvanAtha svAmInA maMdiramAM sthApana karI. je puSkaLa zodha khoLa cAlu rahetA jaina dharmanI prAcInatA vizeSa ajavALAmAM AvI zake. zeThANI saMgAbAInI jaina kanyAzALA-A kanyAzALA saMvata 1968nA vaizAkha dI 8nA reja ane nAgorI sarAhanI sAmejhaverIvADanA nAke kanyAzALAne mATe baMdhAvelA potAnA makAnamAM savAranA sADAATha vAge bhasthApI prabhu padharAvI, snAtra tathA sattara bhedI pujA bhaNavI khelavAmAM AvI che, te khullI mukavAnI zubha mAMgalika kriyA zeThANIbAI gaMgAe svahate karI hatI.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvadayA prakaraNa. svargastha zeTha lAlabhAInA AtmAnI zAMti IcchavA maLelI mITIga. tA. 7-6-1912 nA roja, jhaverIvADe AMbalI poLanA upAzraye svargastha saradAra bahAdura zeTha lAlabhAI dalapatabhAInuM akALa mRtyu thayuM tethI temanA AtmAne zAMti icchavA yoganisa muni mahArAja zrImad buddhisAgarajInA pramukhapaNuM nIce zeTha. sArAbhAI DAhyAbhAI, zeTha. lAlabhAI cunIlAla, jhaverI. lalubhAi rAyacaMda, jhaverI. kezavalAla umAbhAI, jhaverI bApAlAla nahAlacaMda, sadAgara. sakaracaMda hakIzIMga, sadAgara. mehanalAla DAhyAbhAI, jhaverI. DAhyAbhAI kapuracaMda, zA. manasukharAma gulAbacaMda zA. dalasu khabhAI lallubhAI jhaverI. kezavalAla gokalabhAI tathA. bhagata. viracaMdabhAI gekalabhAI vigere taraphathI eka moTI mITIMga meLavavAmAM AvI hatI jenI aMdara ghaNuM samrahasthAe hAhAjarI ApI hatI. zarUAtamAM beDIMganA suprInTenDanTa mI. zaMkaralAla DAhyAbhAIe marahumanA guNenI kavitA gAyA bAda zrImad buddhisAgarajI mahArAje marahumanA jIvanane TuMka vRtAMta ghaNIja asarakAraka rIte kahyo hato ne temanA AtmAnI zAMti irachI hatI. tyAra bAda za. hIrAcaMda kakalabhAI, jhavedI meha,lAlabhAI maganalAla, vairATo. mulacaMda AzA rAma, zA. choTAlAla manasukha temaja jaina samAcAranA adhipati. vADIlAla motIlAla tathA beDIMganA vidyArthI che. caMdulAla mathuradAza vigere e temanA guNonuM varNana karyuM hatuM ane temanA akALa mRtyu mATe dilagIrI batAvI hatI. tyAra bAda marahumanA AtmAne zAMti IrachI mITIMga barakhAsta thaI hatI. jayaMti ujavavA maLelI mITIMga tA. 11-5-1912 nA rAja jhaverIvADe AMbalIpaLanA upAzraye yoganika muni mahArAja zrImad buddhisAgarajInA pramukhapaNuM nIce muni mahArAja zrIravisAgarajInI jayaMti ujavavA mATe mITIMga maLI hatI. zarUAtamAM zrImad buddhisAgarajI mahArAje ravisAgarajI mahArAjanuM zuddha niramaLa cAritra teonI saMyamapara daDha zraddhA, apratibaddha vihAra, pAMca samiti ne traNu guptanuM ArAdhakapaNuM, sahana zIlatA, guNanuM rAga vigere temanA guNanuM asarakAraka zabdomAM varNana karyuM hatuM tyArabAda borDIMganA suprITenDanTa zaMkaralAla DAhyAbhAIe ravisAgarajI mahArAja zrInA jIvanane TuMka, sAra tathA jayaMtinI AvasyaktA viSe TuMka vivecana karyuM hatuM, vairATI, mulacaMda AzArAme jayaMtinI AvazyakatA ane mahArAja zrI ravisAgaranA ugravihAra vigere bAbatonuM varNana karyuM hatuM, sANaMdavALA. jayaMtilAle mahArAja zrInA guNonI tavArIkha karI hatI tyAra bAda beDI, ganA vidyArthI zA. somacaMda pItAMbare ravisAgarajI mahArAjanA guNenI kavitA gAyA bAda meLAvaDe visarjana thaye hato. jIvadayA prakaraNa. mubainA " zrI jIvadayAM jJAna prasAraka phaMDa"nA upadezaka rA. trIbhovanadAsa jAdavajI e mArca mAsamAM kherALu, DabhaDA, sIdhapura, vaDanagara,guMjA, umatA ane vizanagara vigere gAmAmAM pharI lokomAM upadeza ApatAM tenA upadezathI Azare pa000) mANasoe mAMsa madIrAne tyAga karI te bAbatanA lekhIta dastAvejo karI dIdhA che. mAM eprIla mAsamAM sadarahu upadezake visanagara, bhAlaka, chAbalI, paLu, maMDaLa,
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhiprabhA. gAThavA, kaDI, lAkaDI, DAbhalA mesANA, lIca vigere gAmamAM musApharI karI upadeza ApatAM temAM Azare 2500) mANasoe mAMsa madirAne tyAga karI, lekhIta-dastAveja raju karyA che tathA te uparAMta dharmane nAme vijayAdazamI agara bIjA tahevArone divase Dhorone bhega naha ApavA mATe bhASaNa ApatAM te uparathI Dhorano bhAga nahI ApavAne paNa TharAva karela che. te uparAMta mI. aMbAlAla. bI. paTela. navA gAmavALAnA prayAzathI sAta mANase emAMsAhArano tyAga karelo che te paNa jAhera karUM chuM. vaLI sujJa dayALu sanane savinaya vijJapti ke hiMdusthAnamAM ajJAnatAthI hiMduo dharmane nAme, bIyArAM pADA, bakarAM vigere mumAM aneka nirdoSa prANuone ghaNuMja kuratAthI vadha kare che, te kAyadezara aTakAvavA mATe hiMdusthAnanA mukhya zaherAnA agresara vatanIonI sahI sAthe eka arajI nAmadAra hiMdusthAnanI vaDI sarakArane suratamAM mokalavAnI che paraMtu te mokalatA pahelAM te bAbatamAM Apa sarvane abhiprAya levAnI amane darakAra rahe che. mATe je nIce sahI karanAra sevakane divasa AThanI aMdara ApazrIne dayALu abhiprAya paropakArA, zAstrAdhAre ApavA kRpA karaze te bIcArAM avAcaka ane niraparAdhI prANuonI vatI huM Apa dayALu sajane mugA prANIonA eka vakIla tarIke aMtaHkaraNa pUrvaka upakAra mAnIza A phaMDa evI rIte pitAnuM kAma bajAve che. tene udAra dayALu gRho nANunI madada karI phaMDanI hayAti TakAvI rAkhavA banate prayatna karaze evI AzA rAkhavAmAM Ave che. - sevaka. 300 zarApha bajAra chaganalAla vi. paramAnaMdadAsa nANAvaTI. mubAI naM. 2 For lalubhAI gulAbacaMda jhaverI menejara. jI. da. pra. kuM. muMbaI. abhiprAya. pethApura vidyAthI maMDalane sane 19oranI sAlane rIporTa, A rIporTa maMDalanA sekreTarI DokaTara mANekalAla maganalAla taraphathI amane abhiprA. sAthe mokalavAmAM Avelo che. A maMDalano udeza pitAnA gAmanA vidyArthIone keLavaNInI vRddhinA arthe copaDIo, phI vagere sAdhana purA pADavA tathA prasaMga paDe te temane pAri taka ApI temanI mAnasika ane zArirIka zaktino vikAhya kare tathA sAhityanA aMge banatI sevA bajAvavI e che. rIporTavAlA varasamAM maMDalanuM kAma saMtoSakAraka thayuM che tema ApaNane rIperTa jotAM mAlama paDe che. maMDalanA nibhAva mATe membaro karelA che ne te dareka membara pAsethI vArSika phI levAnI karAvI che. A sivAya tenA kArya vAhako tyAMnA sadda gRhasthane tyAM avasara prasaMge jaI maMDalane madada karAve che. A maMDalanA hAla sekreTarI DekaTara mANekalAla maganalAla che je A maMDalanI abhivRddhinA mATe aniza mahenata kare che ne banatI saMbhAla rAkhI kALajIpUrvaka kAma bajAve che. ame A maMDalanI dareka rIte abhivRddhi icchIe chIe.