Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kavivara aIhAsa-viracita bhavyajanakaNThAbharaNam anuvAdakartApaM. kailAsacandrajI zAstrI, pradhAnAdhyApaka-syAdvAda mahAvidyAlaya, banArasa. -prakAzaka jIvarAja gautamacaMda dozI saMsthApaka-jaina saMskRti saMrakSaka saMgha, solApura. - mudraka phulacaMda hirAcaMda zAha zrI vardhamAna chApakhAnA, 135, zukravAra, solApUra vIra saMvat 2481] mUlya 11 ru. isavI sana 1954 For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kavivara ahaMdAsa-viracita bhavyajanakaNThAbharaNam anuvAdakartApaM. kailAsacandrajI zAstrI, pradhAnAdhyApaka-sthAdvAda mahAvidyAlaya, banArasa. prakAzakajIvarAja gautamacaMda dozI saMsthApaka jaina saMskRti saMrakSaka saMgha, polATAkalAsa kAmara sari jAna manyiA zrI mahAvIra jaina ArAmA kendra kAvA, ji. gAMdhInagara, pIna-3820." vIra saMvat 2481] mUlya 1 / ru. isavI sana 1954 For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prakAzakoMkA vaktavya bhavyajanakaNThAbharaNam grantha kavivara arhadAsakA banAyA huA hai / yaha grantha mUlameM saMskRta padya meM hai / kAvyadRSTI se paM. kailAsacaMdra zAstrIjIne prastAvanA meM isakI yogyatAkA varNana kiyA hai| usase isakI yogyatAkA paricaya ho sakatA hai| jaina gRhasthoMko yathArtha devagurukA zraddhAna honesehI samyaktvakI utpatti honA saMbhava hai, isIliye isa grantha meM usakAhI vizeSa rUpase vivecana kara sacce devakI kI pahacAna kara denekA granthakArane parizrama kiyA hai / usako koI sajjana anya devoMkI niMdA samajhate haiN| vAstavika rUpa se vaha niMdA nahIM / kintu sacce devakA svarUpa samajha meM Anese usa viSayakA bhrama naSTa hone kAhI jAdA saMbhava hai, isaliye isakA prakAzana karanA iSTa samajhA gayA hai / saMskRta padyamaya bhASAkA jJAna Ajakala sarvatra pracalita na honese isakA hindI bhASA meM anuvAda paMDitavara kailAsacaMdrajI zAstrI pradhAnAdhyApaka syAdvAdapAThazAlA banArasake tarapha se karavAyA gayA hai| vaha atyaMta suMdara aura sarala bhASAmeM unhoMne kara diyA hai / isaliye unako zatazaH dhanyavAda haiN| unake anuvAda se bhAratavarSa ke jainiyoMko isa kAvyakA AsvAda milane se unako sacce devakA yathArtha jJAna hokara samyaktvakI prApti ho aisI hama prabhuse prArthanA karate haiN| jIvarAja gautamacaMda saMsthApaka jaina saMskRti saMrakSaka saMgha solApura. solApura vikrama saMvat 2011 nirvANa saMvat 2481 kArtika badi 8 For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - prastAvanA - 'mAvazyaka hai| kavivara arhadAsa kA bhavyakaNThAbharaNa sacamucameM bhavya jIvoMke dvArA kaNThameM AbharaNa rUpasehI dhAraNa karane ke yogya hai / do sau bayAlIsa padya-maNiyoMse prathita isa kaNThAbharaNameM AbharaNakArane deva, zAstra, guru aura samyagdarzana, samyagjJAna tathA samyakcAritra kA svarUpa nibaddha kiyA hai| aura eka mumukSu bhavyako ina chahoMkA yathArtha svarUpa hRdayaMgama karanA atyAvazyaka hai| samyagdarzana, samyagjJAna aura samyakcAritrako yadyapi ratnatraya kahA jAtA hai kyoMki ina tInoMkI pUrNatAhI mokSakA kAraNa hai, kintu ina tInoMmeMbhI samyagdarzanahI pradhAna hai| kyoMki samyagdarzanake vinA samyagjJAna aura samyakcAritrakA honA usI taraha asaMbhava hai, jaise bIjake abhAvameM vRkSakA honaa| tathA yadyapi deva, zAstra aura guru ina tInoMkehI yathArtha zraddhAnako samyagdarzana kahA hai, phira bhI ina tInoMmeMbhI devahI pradhAna hai| kyoMki deva athavA AptakI vANIhI zAstra hai, aura usake mArgapara calanevAlehI guru ho sakate haiN| ataH granthakArane apane isa laghukAya granthameM deva aura samyagdarzanakA vistArase varNana kiyA hai tathA ina donoMmeMbhI devake svarUpake varNanakohI mukhyatA dI hai jo ucita hI hai| grantha-paricaya aura zailI prathamahI sAta padyoMke dvArA paJcaparameSThI, jinAgama aura gautama Adi jinayogiyoMkA stavana karake granthakArane bhavyakaNThAbharaNake nirmANakI pratijJA kI hai / tatpazcAta ekahI padyake dvArA pranthameM varNya For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 4 ) viSayakA nirdeza atyanta sundara sambaddha aura saMkSipta DhaMga se kiyA gayA hai / likhA hai 1 sarvo'pyaduHkhaM sukhamicchatIha tatkarmanAzAtsa ca saccaritrAt / sajjJAnatastatsudRzastadAptAdyAsthaiva sA me tadamuSya vAcyA // 9 // isake pazcAt Aptake svarUpakI carcA Arambha hotI hai aura vaha bhI tarkapUrNa zailImeM / AptakI pahacAna ke liye AptAbhAsoM banAvaTI AptoM ko bhI jAna lenA Avazyaka hai / ataH granthakArane prAyaH sabhI AptAbhAsoM kA vivecana vistArase kiyA hai aura apane jAnate hue unhone kisIko chor3A nahIM hai| kyoMki ziva, zivake parikara gaGgA, pArvatI, gaNeza, vIrabhadra, brahmA, sarasvatI, nArada, triSNu, rAma, parazurAma, buddha, indra, AThoM dikpAla, sUrya, candramA, budha, maMgala Adi graha, bhairava, sarpa, bhairaviyAM, gomAtA, pRthvI, nadI, samudra Adi jitane bhI devI devatAke rUpameM pUje jAte haiM una sabhIkI samIkSA kI gaI hai| jainoMbhI vetAmbara aura yApanIyoMkI tathA TheTha digambaroM meM se bhI kaSThA saMdhI, drAviDasaMghI, niSpiScha saMghI aura niSkuNDikA saMghavAloMkI AlocanA nahIM chor3I hai / hindU devatAoMkI samIkSAko dekhanese yaha spaSTa hai ki adAsa hindU purANoMke bhI acche jJAtA the| kyoM ki unhoMne jisa devatA ke viSaya meM jo bAta kahI hai vaha sabhI purANoM meM upalabdha hai / amUlaka bAta koI nahIM pAI gaI hai / hindU devatAoMkI AlocanA karate hue bIcameM vaidikI hiMsAkI bhI carcA AgaI hai / aura usake sambaMdhase mAMsa bhakSaNa aura madyapAnakI carcA karate hue unheM nindanIya ThaharAyA hai| mAMsa bhakSaNa For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karanevAloMkI nindA karate hue eka bAta bar3e mA kI kahIM hai, jo anyatra dekhanemeM nahIM aaii| likhA hai lokameM mare hue prANiyoMke kalevara ko zava kahate haiM / aura jahAM ye zava jalAye jAte haiM, use zmazAna kahate haiN| ___ ataH jo mAMsa khAte haiM ve zavabhakSI haiM aura unakA ghara, jahAM mAMsa pakAyA jAtA hai, imazAna hai| (zloka 50) . isa prakAra 116 padyoMtaka kudevoMkI samIkSA karaneke pazcAt samantabhadra Adi tArkikoMkA anusaraNa karate hue dArzanika zailIse sacce devakA svarUpa batalAyA hai, jo bahutahI manorama haiaura saMkSepameM tarka aura zraddhAke sundara samanvayako lie huve hai| padya 21 meM tIrthaGkarakA artha karate hue likhA hai-'sanmArga ko dikhAnevAle vacanoM ko tIrtha kahate haiM kyoMki ve vacana saMsArarUpI samudrase pAra utArate haiM aura una vacanoMke kartAko tIrthaGkara kahate haiN|' ___Aptake svarUpa varNanake pazcAt jinavANIkA. mAhAtmya batalAte hue eka eka padyase sAtoM tattvoMkA svarUpa bhI dikhalAyA hai / tatpazvAt samyagdarzanakA varNana hai| usakA varNana karate hue tIna mUDhatA, ATha mada aura ATha aMgoMkA svarUpabhI darzAyA hai| tatpazcAt samyagdarzanakA mAhAtmya batalAkara-sajjAti Adi sAta paramasthAnoM kA svarUpabhI eka eka padyase batalAyA hai| zrAvakAcAroMmeM anya saba varNana to milate haiN| kintu sapta paramasthAnoMkA svarUpa nahIM pAyA jAtA hai| astu; jo antameM do do padyoM se samyagjJAna aura samyakcaritrakA svarUpa darzAkara mokSamArgako batalAte hue paMcaparameSThIkA svarUpabhI batalAyA hai| For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir granthameM vyartha vistAra nahIM hai / saMkSepameM Avazyaka bAtako nibaddha karanA granthakArakI apanI vizeSatA hai| aura isa dRSTIse unakI yaha racanA ullekhanIya hai| granthakAra arhaddAsa isa granthake racayitAkA nAma arhadAsa hai jo granthake antima padyameM diyA huA hai| inake banAye hue do grantha aurabhI upalabdha haiM aura donoMhI prakAzita ho cuke haiM / unakA nAma hai munisuvrata kAvya aura purudeva campU / munisuvrata kAvyameM munisuvratanAtha nAmaka tIrthaGkarakA aura purudevacampUmeM bhagavAn RSabhedavakA carita varNita hai|yoN to donoMhI racanAeM kavitvakI dRSTise AdaraNIya haiM kintu purudevacampUkI gadya to mahAkavi haricandrakI gadyase Takkara letI hai| donoM kAvyaratnoMke avalokanase spaSTa hai ki arhaddAsa acche kavi the aura unake isa kavitvake prabhAvase unakA bhavyakaNThAbharaNabhI achUtA nahIM hai| kintu bhavyakaNThAbharaNase unake kavitvakAhI nahIM api tu bahuzrutattvakAbhI paricaya milatA hai| jaisA hama likha Aye haiM:'hindU purANoMke ve paNDita the aura unhoMne unakA acchA anuzIlanakiyA thA ' isake sivAya ve tArkikabhI the aura unhoMne samantabhadrake AptamImAMsA Adi granthoMkA vizeSa adhyayana kiyA thA aisA pratIta hotA hai / kyoM ki AptakA svarUpa batalAte hue unhone AptamImAMsAkI AptaviSayaka Arambhika kArikAoMkA pUrA anusaraNa kiyA hai| tathA yadyapi sAgAradharmAmRtake racayitA paM. AzAdharajIkA smaraNa unhoMne apane tInoM racanAoMmeM antameM bar3I zraddhAke sAtha kiyA hai aura unhIMkI uktiyoMse apaneko prabuddha huA batalAyA hai, tathApi For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNameM samantabhadrake ratnakaraNDakA prabhAva spaSTa hai| usakA samyagdarzanavarNana to ratnakaraNDakAhI RNI hai| samaya yataH kavivarane apanI tInoMhI racanAoMke antameM paM. AzAdharajIkA ullekha kiyA hai aura AzAdharajIne vi. saM. 1300 meM apane anagAra dharmAmRtakI TIkA pUrNa kI thI, ataH yaha to spaSTahI hai ki isase pahale arhaddAsa nahIM hue| kintu prazna yaha hai ki ve AzAdharake samakAlIna the yA unake pazcAt hue haiM ? kyoM ki unhone apane granthoMmeM jisa DhaMgase AzAdharakA ullekha kiyA hai usase yaha nizcayapUrvaka nahIM kahA jA sakatA ki vaha AzAdharake samakAlIna the| unake ullekha isa prakAra haiM munisuvrata kAvyakA antima padya isa prakAra haimidhyAtvakarmapaTalaizviramAvRte me yugme dRzoH kupathayAnanidAnabhUte / AzAdharoktilasadaJjanasamprayogaiH svacchIkRte pRthulasatpathamAzrito'smi / / arthAt- mere nayana-yugala cirakAlase mithyAtvakarmake paTalase Dhake huye the aura mujhe kumArgameM lejAnemeM kAraNa the| AzAdharakI ukti rUpa uttama aMjanase unake svaccha honepara maiMne jinendradevake mahAn satpathakA Azraya liyaa| purudevacampUkA antima padya hai'midhyAtvapaMkakaluSe mama mAnase'smin AzAdharoktikatakaprasaraiH prsnne| jallAsitena zaradA purudevabhaktyA tathaMpudabhajalajena samujjajRmbhe // ' arthAt- merA yaha mAnasarUpasarovara mithyAtvarUpI kIcaDase For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaluSita thaa| AzAdharakI uktirUpI nirmalIke prabhAvase jaba vaha nirmala huA to RSabhadevakI bhaktise prasanna huI zaradaRtuke dvArA usameMse campUrUpa kamala vikasita huaa| ___ ukta donoMhI padyoMse itanAhI spaSTa hotA hai ki AzAdharakI sUktiyoM se unakI dRSTi athavA mAnasa nirmala ho gayA thaa| ... munisuvrata kAvyake ukta antima padyase pUrva eka padya aura bhI usameM haidhAvan kApathasaMbhRte bhavayane sanmArgamekaM param tyaktvA zrAntatarazcirAya kathamapyAsAdya kAlAdamum / saddharmAmRtamuddhRtaM jinavacAkSIrodadherAdarAt pAyaM pAyamitazramaH sukhapadaM dAso bhavAmyahaMtaH // 64 // arthAta- kumAoMse bhare hue saMsArarUpI vanameM jo eka uttama sanmArga thA use choDakara bahuta kAla taka bhaTakatA huA maiM atyanta thaka gayA / taba kisI prakAra kAlalabdhivaza use pAyA / use pAkara jinavacanarUpI kSIrasamudrase uddhRta kiye hue aura sukhake sthAna sarmAcIna dharmAmRtako AdarapUrvaka pI pIkara thakAna rahita hotA huA maiM arhanta bhagavAna kA dAsa hotA huuN| - isa padyameM AyA huA dharmAmRta pada avazyahI AzAdharake dharmAmRta nAmaka granthakA jisake sAgAradharmAmRta aura anagAradharmAmRta do bhAga haiM-sUcaka hai| ataH ukta padyoMke dvArA ahahAsake sambandhameM kevala itanAhI patA calatA hai ki pahale vaha kumArgameM par3e hue the| AzAdharake dharmAmatane aura unakI uktiyoM ne unheM sumArma meM lgaayaa| sambhava hai ki jaina dharmAnuyAyI na hokara anyadharmAnuyAyI hoN| aura isIse For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 3 ) hindU purANoMke ve viziSTa abhyAsI rahe ho / pazcAt AzAdharakI sUktiyoMse prabhAvita hokara ve jainadharmake anuyAyI hogaye ho jaisA ki unake ' dAso bhavAmyarhataH ' padasebhI dhvanita hotA hai / 1 zrI nAthUrAmajI premIkAbhI anumAna haiM ki aIdAsa nAma na hokara vizeSaNa jaisAhI mAlUma hotA hai / sambhava hai unakA vAstavika nAma kucha aura ho / astu; ataH ukta padyoMse to yaha pramANita nahIM hotA ki addAsa AzAdhara ke samakAlIna the| kintu bhavyakaNThAbharaNameM jo padya diyA hai vaha isa samasyApara kucha vizeSa prakAza DAlatA hai / paca isaprakAra hai sUktyaiva teSAM bhavabhIravo ye gRhAzramasthAzcaritAtmadharmAH / ta eva zeSAzramiNAM sahAyyA dhanyAH syurAzAdharasUrimukhyAH || 236 AcArya upAdhyAya aura sAdhukA svarUpa batalAne ke pazcAt pranthakAra kahate haiM ki una AcArya vagairahakI sUktiyoMke dvArAhI jo saMsArase bhayabhIta prANI gRhasthAzramameM rahate hue AtmadharmakA pAlana karate haiM aura zeSa brahmacarya, vAnaprastha aura sAdhu AzramameM rahanevAloM kI sahAyatA karate haiM, ve AzAdharasUri pramukha zrAvaka dhanya haiM / isameM granthakArane prakArAntarase AzAdharajIke vaiyaktika jIvanakI carcA kI hai aura batalAyA hai ki ve gRhastha avasthAmeM rahate hue bhI jainadharmakA pAlana karate the tathA anya AzramavAsiyoMkI sahAyatA kiyA karate the / ina anya AzramavAsiyoMmeM svayaM ahadAsabhI ho sakate haiN| aura AzAdharajIkI isa paropakAravRttikA sAkSAt anubhava unhone svayaM kiyA ho aisA lagatA hai| sUktikA matalaba kevala 1 jaina sAhitya aura itihAsa pR. 143 / For Private And Personal Use Only An
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (10) grantharUpa sUktisehI nahIM hai, pratyakSameM kahe jAnevAle sadvacana bhI sUktihI haiM / tathA apanI tInoM racanAoMmeM apane sambandhameM aura kucha na kahakara, apane upakArI rUpameM kevala AzAdharajIke smaraNa karamesebhI yahI adhika saMgata pratIta hotA hai ki eka kumArgagAmI vyaktiko apane sadvacanoMse sambodha sambodhakara paM. AzAdharajIne use arhahAsa banA diyA thaa| ataH yahI adhika saMbhava lagatA hai ki kavivara arhadAsa paM. AzAdharajIke laghu samakAlIna rahe hoN| yadi yaha saMbhAvanA ThIka ho to unakA samaya vikramakI terahavIM zatIkA antima caraNa aura caudahavIM zatIkA prathama caraNa honA cAhiye / ... anuvAdake sambandhameM .. antameM anuvAdake sambandhameM bhI do zabda kaha denA anucita na hogaa| granthakI jo pratilipi yA presakApI mujhe prApta huI- vaha santoSajanaka nahIM thii| anya prati kahIMse milI nhiiN| ataH usIke Uparase kucha rafasA anuvAda karake bheja diyA thA yahabhI AzA nahIM thI ki vaha jaldI chapahI jaayegaa| ataH jo kucha likhA usakA prUphabhI maiM nahIM dekha sakA isase eka do jagaha anuvAdameM kucha vizRMkhalatAsI hogaI hai / udAharaNake liye nauve padyameM kucha vAkyAMza atirikta chapa gayA hai / AzA hai vidvAnpAThaka sudhAra leNge| yaha anuvAda DaoN. e. ena. upAdhye kolhApurakI preraNAse huA hai unakA atyanta AbhArI huuN| banArasa dIpa-mAlikA kailAsacandra zAstrI. vIra ni. saM. 2481: For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNake zlokoMkA akaaraadynukrm| zlokaH pRSThasaMkhyA zlokaH pRSThasaMkhyA athAzarIrAnupamAmbujAkSI 3 | asaMyato'pyacchasudRSTiraGgI 72. ajAdbhavo bhAvinamAtmazApam 10 aSTAdhikAyAmapi viMzato ye 80 ajaH priyAmAtmamukhAntarAle 13 | aAH sahAbhidhayeti savaiH 82 analparAgaH zriyamambujAkSaH 15/ A alaM kalAvaibhavarUpavaryam 20 | AcAryavaryAzcaritAni ziSyAn 1. akAraNadveSyayameka eva 23 | AH kauravAnpANDusutairazeSAn 16 apyAzritA AptadhiyA zivAya 25 | AdhAramapyAzritamapyazeSam 35 athApramANairayathArthavAdi- 26 | AmantraNAdyapivato'pi madya- 39 andhA ivAndhairabudhairamIbhiH | Apto'rthataH syAdamarAgamAdyaiH / 42 asmAdamUnvetapaTAdikAptAna 29 Acchidya doSAnapi ghAtikarmA- 47 anAthanArIvyathanainasA kim 36 | AsthAyikAnAvamatulyamAnaalgArako'GgAravadugravRttiH 38 Atmapradezasthitakarma yena 62 azeSadoSAvRtivipramuktaH 43 | AsanabhavyottamabhAvakarmaazokavRkSaH surapuSpavRSTiH / 45 | AstikyamastIti samastatattvam azaiH kRtAmapyanalaM grahItum 48 aatmaanggbhedaavgmprbhaavaat| 79 asahyaduHkhAvasathe bhave'smin 55 | AcAryavaryAH svapadaM dizantu Ta. adoSiNastasya vaco'pyadoSi 56 | ArAdhyamAnAmaladarzanAste . amUrtamanyo'nyakRtopakAra 58 |AptAdirUpamiti siddhamavetya 85 astrItvapumbhAvanapuMsakatvam ajIvatattvaM zarasakhyamatra 59 / ityuktimAkarNya zivAiyo'pi 7 For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zlokaH itIdvarAgAdisamastadoSAH ityujjvaladdoSagaNaikageham iti prasaGgAdapRthaktadAtAiti pramANena samarthito yaH iti zriyo'syAtizayA guNAzca imyuktametatkhalu saptabhedam isyuktamAtAdikaSaTkarUpam u javAha rAgodayataH pulindIm udeti hetudvayataH sarAgaupetya ziSyairudittapramodaiH - www.kobatirth.org pRSThasaMkhyA 25 28 41 44 47 62 85 ( 12 ) ka karipumAnAta giro'sti vAcyo kiM caiSa nAstItyakhile'pi deze kaSAyavegaiH kaluSIkRtAtmA karairinasyeva samIraNena kalyANakAleSu tathA sa sadyo kamasmabhAvena tadasti baddham kAyena vAcA manasA tu mithyAkudRSTikRtyAM zubhadRSTimAtuH kAlAyasAnIva rasAnuSaGgAt kazcitsuhagdhacaritAnyamUni kalpadrucintAmaNikAmagavyaH kartuM tapaH saMyamadAnapUjjataH Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12 64 81 lokaH pRSThasaMkhyA ga gRhNAti pAzaM kimapi pracetAH gatisvabhAvAttamanandhaso' pi gatisvabhASI'dbhutamacchatAdi guNodbhavA nirmalatA ca nityam ja jinAgamakSIranidhirgabhIraH jAyA vidherastu sarasvatI sA jAte'rijAte jvaradAha mUrcchAH jinAgamasyeti virodhivAcaH jIvAGgabhAve sadRze'pi sevyam jaze parastrIrati jAkhilAGgajagattrayImapyatathA vidhAtum janA gRhagrAmapurIjanAnta5 jitAnRtAGagAkhilarAgazeSa15 jinoktavidyAdiSu yatra zaktiH 46 jinatvametajitaghAtikarmA 3 53 ta 61 | te' dhyApakAH syurdadhate nitAntam 2 69 te sAdhavo me dadatu svavRttim 70 tadAsaratnaM sakalArthasiddheH 77 72 tathAgato vIkSya svarAnsmarAn tathAgataH sarvajane'pyamuSmin 79 te dRSTibodhAvRtidRSTimoha-83 | tatsarvayaikAntamanena tasyA For Private And Personal Use Only 35 39 43 45 15 19 29 33 34 45 51 55 71 75 22 23 24 26
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zlokaH tAmyaprazastAni tadAzrayANi sAnyAcarantaH saparigrahA ye te yApanIsaMghanuSo janAzva tyaktAkhilazoditamukhyakAlasarUpalAderapi jAyamAno tRNaM ca dhenurmahiSIjalaM ca tIrthAni devA munayazca sarve tato na gAvo budhamAnanIyAH tatsUkSmadUrAnsaritAH padArthAH tasyaiva yatsambhavatIha tathyaH asmi nidAnImiva sArvabhaume tasyaiva vAkyaM bhavati pramANam tasyAGiganAM mAturivorasAnAm tatraiva sUktaM puruSAditattvam tatrAtmatattvaM sahajopayogi taddevamUDhaM yadihAJcatIti trINyaprazastekSaNa bodhavRttA tenAgamya vratamohahAnau www.kobatirth.org te pAtradAnAni jinendrapUjA: ta eva mAnyA bhuvi dhArmikaudhAH da divyattapovighnakRte sametAm durvartanAtivarapradAnAt -dizena ca sthAvarajAtaghAtaH 113) pRSTha saMkhyA zlokaH 27 dAnAdinA sthAvarajAtaghAtam 27 dvijAtiSubhUya makhairamISu 28 | devAgamAdIni samIkSya matvA 29 devadrumo vA jina eva datte 34 | dravyeSu satsvapyakhilasya jantoH 40 dravyANi SaD jainamate'ga te mI 40 | devAdhidevo jina eva devaH 40 dezeSu kAleSu kuleSu sarve 44 45 51 55 56 57 57 67 68 76 83 84 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 14 25 3.1 pRSThasaMkhyA 31 32 42 pa patirna salApamapi prayukte pramAti rAgAtpramatheT parastrI: purArirAsIt tripurANi pUrNA priyAviyoge' yamayAtpinAkI For Private And Personal Use Only r dha dharmo jhaSasyeva jalaM gatau syAt vAtAtirAgIva purohitaH san na nirasya lajjAM nikhilAGagabhUSAm 11 nijAnanenodarametya vizvam nAtmAsti janmAsti punarna kartA nazyanti nAgA nakulasya nAdaiH nirIkSya gopAlaghaTotyadhUmam nirAkRtAntastamaso niSevyAH 60 66 3.3 17 23 31 r
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zlokaH priyoktipIyUSarasaiH praNAmaiH prAsAdamANDakasevakAdIn maJcApi sanekahRSIkajIvAH piSTAdito jAtamapIha bhojyAt prayo'sti peyaM palamastyabhojyam prANau kathaJcitparidRSTarakta pASaNDimUDhaM bhavakAraNaM syAt puNyaikavazyo'bhyudayo'tra jantoH bha bhajantyamizA jinameva bhaktyA bhavyA bhavAmbhonidhipAragaM bhinnA maNIrAzivadeva lokA ma mAnyaH sa kiMvA bhuvi vIramanojamadyAzana mAMsalA bhe bhavetprANitanustathaiva www.kobatirth.org mAnyairmahAzrIrapi mAtaro'pi manyAnyamAnyapi ye vadanti mithyAtvadharmaprabhavAdatattva* mukto'STabhiH karmabhiraSTabhiH svaiH anastamaH svArthavibhAsitejAH camatyA zrutenAvadhinA ca tena mahArthadAyIdamaNutaM ca mokSapradermUlaguNaizca sarvaiH ( 14.) pRSThasaMkhyA .16 ya 25 yenAtmabhAvena sa karmayogyaH 30 | yenAsravaH sAdhu nirudhyate'Driga - 32 67 69 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yazAMsi lAbhAnanapekSya pUjA: 34 ye zvabhratiryaGmanujAmarAyu 38 47 50 60 zlokaH 41 49 53 54 ra rAgAdayo yasya na santi doSAH roSAdudapraH kaluSaH sa zApAn rAmo na pUjyo yadabodhi naiSa rAgAdagacchat sugato'ntyajAma rAhurmuhuH pIDitarAjamitraH ratnatrayAtmA sucirAya dharmaH la 12 lokonnato'pyarthitayA babandha 24 lokaM tapanuddhatadantapaktiH 33 loke'Jjano'nantamatiH prasiddhi 39 pRSThasaMkhyA va vibhinnakukSiM ca vibhagnadantaM vibudhya zatrunvikRte nihantum vedatrayaistairvihitApi hiMsA vANyeva jainI maNidIpikeva vizuddha ratnatraya pUrNasevA vizuddhavRtte sati samyageva 76 76 81 vane mRto'ndho'pi carajavena For Private And Personal Use Only 61 61 70 7.3 5 9 22 22 38 78 2.1 36 71 11 18 31 56 75 77 78
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zlokaH www.kobatirth.org za zrI mAjino meM zriyameSa dizyAt zrI gautamAdyA jinayogino ye ( 15 ) pRSTasaMkhyA sa sadApi siddho mayi saMnidadhyAt sarvo'pyaduHkhaM sukhamicchatIha svadravya kAlakSitibhAvato'sti sA jAhnavI zaGkaradharmapatnI sraSTuH svasRSTeSu jagatsvadRSTe sametya rAgAtpuruSottamo'pi Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zlokaH sadA vanarAlISu sarovareSu 1 | surArivakSassthala vajrazaGkuH sthitaM jagarAjaThare samastam 16 11 19 20 24 - zambhurdadau tumbarunAradAbhyAm zaMbhuH sa mohAnijabhakta cittam ziro'kSijihvAkaradeha jAtazivAya zApaM vitatAra kopAt zivottamAGge'pi pitAmahasya zivA bhavantIha mRtAGgisatvAH zukrArtavotthaM khalu dhAtuyApam sitAmbarAH siddhipathacyutAste 28 20 svapne'pi rucyAH sudhiyAM na vedAH de 33 sadApyahiMsA janito'sti dharmaH 30 surAH sudhAM svaHsulabhAM zuciM ca 33 33 zivAdikebhyo jina eva mAnyaH 32 47 32 51 zritvAdimaM tApamateSvabuddhAzrImAnsvayambhUvRSabho jitAtmA 37 52 37 57 4. zAstraM hitaM zAsti bhavAmburAzeH zraddhAnamasyaiva durApamuktam zaGkA ca kAGkSA vicikitsayAmA 68 63 sarvatra sarve'pyathavA vasantu sanmArgasandarzi vaco'sti nAmnA 43 saMsAraduHkhAtapatapyamAna 46 | saMsAritAsUca karAgaroSa 46 1 sudhAMzubimbe tamaseva zuddhe 3 siMhAsanaM yatra sitAtapatra 4 saMsArakakSe bahuduHkhadAve 3 7 sarve jagadviSNumayaM vadantaH 10 10 14 sa syAnnRsiMho'pi satAmasevyaH sarvatra satyAmapi dRSTapUrve pRSThasaMkhyA spRSTe kathaJcitkSataje ca mAMse sarve'pi viprAH pitRlokagAzca sitAMzusUrau janito kadAcit sitAMzusUragrahaNe jagatyAM 11 sato hitaM zAsti sa eva devaH 14 svargAvatAraM jananAbhiSekamU 16 sthitaHsa rAjattalalo kaharmya For Private And Personal Use Only 48 48 49 52 53 54
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 74 (16) zloka pRSThasaMkhyA zlokaH pRSThasaMkhyA sakRtsnakarmakSayaheturAtma- 62 | saddarzanAcAravadAnyatAryasthAlokamUha sikatAzmarAziH 67 | sadApi saMnyastasamastasaMgA sambhAvayanapralimaistapodhI- 67 | | svArAjyametatsuciraM sabhAyAM sukhAkA tatsuhazomAdyam | sajjJAnamatra kSatabhAvikarma svabhAvato'tyantavizuddhibhAjo samyaci dRgdhIcaritAnyamUni samyaktvamaGgaH sakalaiH samaH 71 | saMnyasya saMgaM sakalaM viraktyA slIvedanIcaiHkulatirvagAyu- | samyaktvabodhAcaraNAnizastA- 81 samyakspasamrAnamudAramenam | sUktyeva teSAM bhavabhIravo ye 82 sanAtimAIsthyatapodhanatvaM sanAtiratrAzubhazilpavidyA- 74haro muhuH saMharati sma lokAn ? 68zAna For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam / meen zrImAjino me zriyameSa dizyAdyadIyaratnojjvalapAdapITham / karairnatendrotkaramauliratnaiH svapakSAgAdiva cAlitaM svaiH // 1 // artha-ve bhagavAn jinendra deva mujhe lakSmI pradAna kareM, jinakA ratnoMse ujjvala pAdapITha (caraNoMke rakhanekA Asana) namaskAra karate hue indroMke samUhake mukuToMmeM lage hue ratnoMke dvArA, mAnoM apane pakSake rAgavaza hI, apane karoM arthAt kiraNoMse lAlita huaa| arthAt jinake caraNoMko indra namaskAra karate haiM ve bhagavAn mujhe lakSmI pradAna kareM // 1 // sadApi siddho mayi saMnidhyAtsa siddhavadhvA saha sAndrasaukhyam / carvatyajasraM tanumArutAntaH saMbhogabhAvizramabhItavadyaH // 2 // ____ artha - ve siddhaparameSTI sadA mere antaHkaraNameM nivAsa kareM, jo saMbhogameM honevAle zramase Dare hue kI taraha lokake Upara tanuvAtavalayake antameM siddhirUpI badhUke sAtha nirantara sukhopabhoga karate haiM // 2 // AcAryavaryAzcaritAni ziSyAnAcArayantaH svayamAcarantaH / SaTtriMzatApi svaguNairyutAstaiH sadA parAtmASTaguNAbhilASAH // 3 // ___ artha -- jo uttama cAritrakA ( jJAnAcAra, darzanAcArAdika pAMca AcAroMkA svayaM ) AcaraNa karate haiM aura ziSyoM se AcaraNa 1 la. laalit| vvvvvvvv fvvvvvvvvvvvvvvvvvvwwwwwwwwwwwwwwwwwww For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 ************************ bhavyajanakaNThAbharaNama karAte haiM, tathA apane ( AcArya ke ) chattIsa guNoM se yukta hote hue bhI sadA siddha parameSThIke samyaktva Adi ATha guNoMko prApta karane kI abhilASA rakhate haiM, ve AcArya parameSThI mere hRdayameM nivAsa kareM // 3 // te'dhyApakAH syurdadhate nitAntaM ye brahmacaryavratapAlino'pi / dayAM ca citteSu sarasvatI ca, mukheSu deheSu tapaHzriyaM ca // 4 // ____artha - jo brahmacarya-vratakA pAlana karate hue bhI apane cittameM dayAko, mukhameM sarasvatIko aura zarIrameM taparUpI lakSmIko dhAraNa karate haiM ve upAdhyAya parameSThI jayavanta rahe // 4 // te sAdhavo me dadatu svavRttiM dayAlavo'pi vratadivyazakSaiH / anaGgarAja samare nihatya kurvantyanaGgorupadaM svakIyam // 5 // ____ artha - jo dayAlu hote hue bhI yuddhameM vratarUpI divya zAstroMke dvArA kAmadevako mArakara, apane vizAla azarIrI pada ( mokSa ) ko prApta karate haiM ve sAdhu parameSThI mujhe apanI vRtti ( bhrAmarIvRtti ) pradAna kareM // 5 // jinAgamakSIranidhigaMbhIro viloDitazcedvibudhairvidhAnAt / dadAti ratnatrayamujjvalAGga tadA sa tebhyo'pyamRtaM durApam // 6 // ___ artha -- jaina Agama-rUpI kSIrasamudra bar3A gaharA hai / yadi paNDitajana vidhipUrvaka usakA maMthana kareM to vaha samyagdarzana, samya. rajJAna aura samyakcAritra-rUpa nirmala ratnatrayako detA hai aura usa ratnatrayase bhI atyanta kaSTase prApta karane yogya amRta [ nirvANa ] pada pradAna karatA hai ||6|| For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam *************************** 3 zrIgautmAdyA jinayogino ye vIrAGgajAntA vimlaatmvRttaaH| tadIyanAmAkSararatnamAlA madIyavANyA maNikaNThikA syAt // 7 // ____ artha - mahAvIra bhagavAnke tIrthameM honevAle zrIgautama gaNadhara Adi, tathA antameM honevAle vIrAGgaja jo jaina yogI haiM, jinakI AtmapariNati arthAt cAritra atyanta nirmala hai, unake nAmAkSararUpI ratnoMkI mAlA merI vANIke kaNThako bhUSita kare // 7 // athAzarIrAnupamAmbujAkSImaNyAzu vazyAM yadalaM vidhAtum / zastaM suvarNAbhinavArtharatnastadbhavyakaNThAbharaNaM taniSye // 8 // ___ artha - isake anantara, jo azarIra aura anupama kamalake samAna jisake netra haiM aisI sarasvatIko bhI zIghra vaza karanemeM samartha hai tathA jo suvarNa-acche acche akSara aura navIna artharUpI ratnoMse zobhita hai, usa bhavyakaNThAbharaNa - bhavya jIvoMke kaNThake liye bhUSaNa rUpa- pranthakI racanA karatA hUM // 8 // sarvo'pyaduHkhaM sukhamicchatIha tatkarmanAzAtsa ca saJcaritrAt / - sajjJAnatastatsudRzastadAtAdyAsthaiva sA me tadamuSya vaacyaaH|| 9 // artha - isa loka meM saba jIva duHkharahita sukhako cAhate haiN| aura duHkharahita sukha koMke nAzase prApta hotA hai| karmoMkA nAza samyakracAritrase hotA hai| vaha samyakcAritra samyagjJAnase hotA hai| samyagjJAna samyagdarzanase hotA hai / samyagdarzana Aptase hotA hai aura samyakcAritrase hotA hai| tathA samyagjJAna aura samyakcAritrakI prApti samyagdarzanase hotI hai| zraddhA karaneko samyagdarzana kahate haiM / ataH unakA svarUpa kahatA hUM // 9 // kazcityumAnAptagiro'sti vAcyo vAcyaM vinA yadbhavi vAcakaM na / savAcyamabhre'mburuhaM ca tatsyAttatrAsadapyasti sarasyadho yat // 10 // For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 4 : Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam artha- koI manuSya Apta hai; kyoM ki saMsAra meM vAcyake vinA vAcaka nahIM pAyA jAtA / arthAt jitane akhaNDa pada haiM una padoMkA vAcyabhI avazya pAyA jAtA hai| jaise koI kahe ki ( AkAza meM kamala ' hai / to AkAza meM yadyapi kamala nahIM hai parantu tAlAba meM to kamala hai | 10 || svadravya kAlakSitibhAvato'sti, nAstyanyataH sarvamiti prasiddham / yathA ghaTaH syAdbhavane'sti nAsti, na cedidaM tena bhRtaM ca zUnyam // 11 // artha - pratyeka vastu svadravya, svakSetra, svakAla aura svabhAvase hai aura paradravya, parakSetra, parakAla aura parabhAvase nahIM hai / jaise ghaTa hai bhI aura nahIM bhI / yadi aisA nahIM mAnA jAyegA to usakA abhAva ho jaayegaa| bhAvArtha na koI vastu kevala sat hI hai aura na koI vastu kevala asat hI hai / yadi pratyeka vastuko kevala satsvarUpa hI mAnA jAyegA to saba vastuoMke sarvathA satsvarUpa hone se una vastuoMke bIca meM jo antara pAyA jAtA hai usakA lopa ho jAyagA / aura usakA lopa ho jAnese saba vastue~ saba rUpa ho jAyeMgI / udAharaNa ke liye ghaTa bhI vastu hai aura paTa bhI vastu hai / kintu jaba hama kisIse ghaTa lAne ko kahate haiM to vaha ghaTa hI lAtA hai, paTa nahIM lAtA / aura jaba paTa lAne ko kahate haiM to vaha paTa hI lAtA hai, ghaTa nahIM laataa| isase sAbita hai ki ghaTa ghaTa hI hai, paTa nahIM hai, aura paTa paTa hI hai ghaTa nahIM hai / ataH donoMkA astitva For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam ** apanI apanI maryAdAmeM hI sImita hai, usake bAhara nahIM / ataH pratyeka vastu apanI maryAdA meM hai, usake bAhara nahIM / yadi vastue~ isa maryAdA kA ullaMghana kara jAye to phira sabhI vastue~ saba rUpa ho jAyeMgI aura isataraha bar3I gar3abar3a phaila jAyegI / ataH pratyeka vastu svarUpakI apekSA sat aura pararUpakI apekSA asat hai // 11 // kiM caipa nAstItyakhile'pi deze kAle ca buddhyaiva yadi tvamAttha / ayaM tvamevAkhilavinna buddhvAsyavittvamastyeva samastavit saH // 12 artha ataH koI puruSa Apta avazya hai / zAyada Apa kaheM ki kisI bhI dezameM aura kisIbhI kAlameM koI puruSa Apta nahIM huA, na hai, aura na hogaa| to Apa yadi saba dezoM aura saba kAloMko jAnakara aisA kahate haiM to ApahI sarvajJa Apta Thaharate haiM / aura yadi binA jAnehI kahate haiM to ApakA kathana prAmANika nahIM mAnA jA sktaa| ataH sabako jAnanevAlA koI AptapuruSa avazya hai // 12 tadAptaratnaM sakalArthasiddhernidAnabhUtaM nitarAM durApam / loke tadAbhAsasahasrapUrNa samyak parIkSyaiva bhajantu santaH || 13|| artha - vaha AptarUpI ratna samasta arthoMkI siddhikA mUlakAraNa hai kintu usakI prApti atyanta kaThina hai / kyoM ki yaha saMsAra hajAroM banAvaTI AptoMse bharA par3A hai / ataH sajjana puruSa AptakI parIkSA karakehI usako apanAveM // 13 // rAgAdayo yasya na santi doSAH sarvajJatAdyuddhaguNAstu santi / AptaH sa evAstyapare na sarve'pyamI samA yadhruvamasmadAdyaiH // 14 artha - jisako rAgAdi doSa nahIM hai aura sarvajJatA Adi zreSTha guNa pAye jAte haiM vahI Apta hai, bAkI saba Apta nahIM haiN| ye to For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 6 *************** *******bhavyajanakaNThAbharaNama nizcayase hama logoMkehI samAna haiM // 14 // ityuktimAkarNya zivAdayo'pi doSairvimuktA nicitA guNaistaiH / ye pakSapAtAditi varNayanti samucyate tAnprati tatsvarUpam // 15 // ___artha - ukta kathana ko sunakara jo pakSapAtavaza aisA kahate haiM ki, zivajI vagairaha devatA bhI doSoMse rahita haiM aura guNoMse pUrNa haiN| unake liye una devatAoMkA svarUpa kahA jAtA hai // 15 // vittaM sudatyai vitaratyazeSa 'vido'pyataH kaizyamathAGguliM vA / virUpaddaSTistu vizAladRSTayai viruddharAgAdvitatAra deham // 16 // ____artha - koI dhUrta ( vyabhicArI puruSa ) apanI priyA ko saba dhana detA hai athavA kezoMkA AbhUSaNa vA aMgUThI detA hai| paraMtu jinakA netra kurUpa hai aise zivajIne jisakI A~kheM vizAla-baDI haiM aisI pArvatIko loka-vilakSaNa-prItise apanA deha ( AdhA deha ) de DAlA arthAt ve ardhanArIzvara bana gye| patirna sallApamapi prayuGkte palyA sahaikAntapadaM vihAya / paraM punaH kiM paripuSTairAgo bhAgIrathImamatanurbhavo'bhUt // 17 // - artha - pati ekAnta sthAnako choDakara anyatra apanI patnI ke sAtha bAtacIta bhI nahIM krtaa| kintu Azcarya hai ki ziva tIvra rAga ke vaza hokara gaMgAmeM magna ho gye| ___bhAvArtha - brahmapurANameM likhA hai ki jisa samaya zivajIkI priya patnI pArvatI huI usI samaya gaMgA bhI unheM priya huii| zivajIke rasika aura. straiNa honese gaMgA unheM vizeSa priya hogaI aura vaha sadA usIke dhyAnameM rahane lge| use unhoneM apanI jaTAoMmeM 1 la. viTo'pyataH 2 la, paripuSTarAgAt. . For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajana kaNThAbharaNam * chipAkara rakkhA / pArvatIko yaha bAta sahya nahIM huI / taba usane gaNeza Adise kahakara gaMgAko vahAMse haTAne kA SaDayaMtra racA aura usake phalasvarUpa gaMgA zivajIkI jaTAse nikalakara svargaloka aura martyalokameM avatarita huI // 17 // www prayAti rAgAtpramatheT parastrIH prAznAti mAMsaM prapibatyapeyam / dhante'sthimAlA'jinazAvarakSAstanoti bhikSATanatANDavAni || 18 || artha - rAgake vazIbhUta hokara ziva parastrIke pAsa jAtA hai, mAMsa khAtA hai, na pIne yogya vastuoMko pItA hai, galemeM muNDamAlA pahanatA hai, gajAsurakA carma paridhAna karatA hai, zarIrameM zmazAna ke murdoMkI rAkha malatA hai, bhikSA mAMgatA hai aura tANDava nRtya karatA hai // zambhurdadau tumbarunAradAbhyAM gItAya rAgAdgRhamAtmakarNam / pArthena sArdhaM vitatAna yuddhaM zaktIya dUto'jani vAravadhvAH // 19 // artha vaha saMgIta sunanekA itanA premI hai ki nArada aura tumbaruko usane apane kAna de diye the / arjunake sAtha usane yuddha kiyA aura apane eka bhakta ke lie vezyAkA dUta banA / bhAvArtha - zivapurANa meM likhA hai ki arjuna zivakI ArAdhanA karane ke lie vanameM tapasyA kara rahe the / duryodhanane eka daityako zUkarakA rUpa dhAraNa karAke arjuna ke mArane ke lie bhejA / arjunakI rakSAke lie zivajIne bhIlakA veSa dhAraNa karake zUkarapara bANa chor3A, usI samaya arjunanebhI bANa claayaa| donoM bANa eka sAtha zUkarake lage aura vaha mara gyaa| aba arjuna aura bhIlavezadhArI zaMkara meM jhagar3A hone lgaa| donoM kahate the ki mere bANase zUkara marA hai| isapara 1 la. bhaktAya. For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 8 *************************** bhavyajanakaNThAbharaNam donoMmeM yuddha huaa| antameM prasanna hokara zaMkarane arjunako varadAna diyaa| haro muhuH saMharati sma lokAnanaGgadehaM dahati sma roSAt / aho chinatti sma ziro virirucerapIDayadrAvaNamaGgulena // 20 // ___artha - ziva vAra vAra sRSTikA saMhAra karatA hai, roSameM Akara usane kAmadevake zarIra ko bhasma kara diyA thA, brahmAkA sira kATa DAlA thA aura aMgUThese rAvaNako pIDA pahUMcAI thii| bhAvArtha - purANoMmeM zivako jagat kA vinAza karanevAlA mAnA hai| zivapurANameM likhA hai- tArakAsurase bhayabhIta hokara devoMne brahmAse prArthanA kii| brahmAne kahA ki zivajI ke putra utpanna ho to vaha tArakAsura ko mAra skegaa| ataH aisA prayatna karanA cAhiye jisase zivajI pArvatIpara Asakta hoN| taba indrane kAmako bulAkara use yaha bhAra saupA aura kAma zivako jItanekI pratijJA karake unake nikaTa gyaa| usane jAkara apane amogha bANoMse zivajIke manako caMcala kara diyaa| manakI caMcalatAkA kAraNa jAnakara zivajI ekadama kruddha hogaye aura tIsare netrase nikalatI huI jvAlAne kAmadevako jalAkara bhasma kara diyaa| eka bAra brahmA aura viSNumeM bhayaMkara yuddha huaa| taba mahAdeva bIca bacAva karane ke liye pahuMce / unhoMne una donoM ke bIca meM eka agnimaya stambha prakaTa kiyA / use dekhakara brahmA aura viSNu donoM cakita hue aura usakA Adi-anta jAnaneke liya cala pdd'e| viSNu zUkarakA rUpa dhAraNa karake nIce kI ora gaye aura brahmA haMsakA rUpa dhAraNa karake UparakI ora / lauTakara brahmAne jhUTha mUTha kaha diyA ki maiM isa stambhakA For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNama *************************** 9 anta dekha AyA / taba mahAdeva ne apanI bhRkuTIse bhairavako utpanna kiyA aura use Adeza diyA ki brahmAjI ko talavAra se pUjA kara / bhairavane hAtha se brahmAke keza pakaDa kara unake asatya bhASaNa karanevAle paJcama mastakako kATa DAlA // 20 // roSAdunaH kaluSaH sa zApAnugro dadAtyugratarAnparebhyaH / krIDansukezyA lapane'pi reto'kSipattadAyAtakRpITayoMneH // 21 // artha-- roSameM Akara zivajI kisIko bhayAnaka zApa dete haiM to dUsareko usase bhI bhayAnaka zApa de DAlate haiN| eka bAra pArvatIke sAtha sambhoga karate hue zivane usI samaya Aye huve agnidevake mukhameM vIryapAta kara diyA thaa| bhAvArtha- zivapurANa meM likhA hai ki jaba zivajIko pArvatIke sAtha bhoga karate hue hajAra varSa bIta gaye, aura koI santAna nahIM huI taba saba devatA ghabarAye hue kailAsa parvatapara pahuMce aura zivakI stuti karane lage / zivajI ne bAhara Akara kahA ki mere skhalita hue vIryako kauna dhAraNa karegA? jo grahaNa karanA cAhe vaha grahaNa karo' aisA kaha kara unhoMne apane vIrya ko pRthvIpara girA diyA / taba saba devatAoMkI preraNAse agnine kabUtarakA rUpa dhAraNa karake apanI coMcase usa vIryako pIliyA // 21 // purArirAsItripurANi pUrNanyagaNyasattvairadayo vidAhya / sa kRttivAsAHsamabhUtsakopaH zivaH samutpATya gajAjinaM ca // 22 // artha-daityoMke tIna nagaroM ko, jo asaMkhya prANiyoMse bhare hue the, nirdayatApUrvaka jalAkara ziva 'purAri' kahalAye / aura kruddha hokara gajAsurako mArakara usakA camaDA lekara 'kRttivAsa' khlaaye|| For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 10*************************bhata ** bhavyajanakaNThAbharaNam bhAvArtha- zivapurANameM likhA hai ki tArakAsurake tIna putroMne brahmAse varadAna prApta karake tIna nagara basAye the| aura unameM nirbhaya hokara rahate hue ve asura saba ko kaSTa dete the| taba devoMkI prArthanApara zivajIne apane bANase unake tInoM nagaroMko bhasma kara DAlA thaa| tathA eka gajAsura thA vaha bhI bar3A trAsa detA thA / devoMkI prArthanA para zivane use apane trizUla se maaraa| taba usane zivajIse prArthanA kI yadi Apa mujhapara prasanna haiM to merI jo khAla Apake trizUlase pavitra hogaI hai use Apa sadA dhAraNa kareM aura Ajase ApakA nAma 'kRtti. vAsa' prasiddha ho / zivajIne ise svIkAra kiyA // 22 // zambhuH sa mohAnijabhaktacittaM cakAra vettuM zatadhApyupAyAn / durAtmanAM duSTavarAnadatta svavatpareSAmapi duHkhahetUn / / 23 // ___ artha- ziva mohavaza apane bhaktoMke manakI bAta jAnaneke liye saikaDoM upAya karatA thA / aura duSTa logoMko bhI duSTa vara de DAlatA thaa| jo usakI hI taraha dUsaroM ke liye bhI duHkha dAyaka hote the // 23 // ziro'kSijihvAkaradehajAtacchedAdibhiH sevakacittavRttim / vijJAya tebhyastu varAnabhISTAnviruddhamohAdvitatAra zarvaH // 24 // ___ artha- sira, AMkha, jIbha, hAtha aura zarIra ke chedana vagairese apane sevakoMke cittakI vRttiko jAnakara, baDhe hue mohake kAraNa ziva unako icchita vara diyA karatA hai // 24 // ajAdbhavo bhAvinamAtmazApamaho na mohAtizayAdavodhi / atastamevaitya taduktihetumayaM punaH kAtaradhIrapRcchat // 25 // artha- brahmAne use jo zApa diyA thA, mohakI adhikatA ke kAraNa . .1 la. vivRddhamohAda For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNama*************************** 11 ziva use nahIM jAna sakA, aura usIke pAsa Akara kAtarabuddhi usehI usane usakA upAya pUchA / / 25 / / priyAviyoge'yamagApinAkI prakampadharmArucibhItikhedAn / sa zokacintA'jvaradAhamUrchAstatsaGgame vismygrvnidraaH|| 26 // __ artha- jaba zivakI priyA pArvatIkA usase viyoga hogayA to vaha kAMpa uThA aura aruci, bhaya, kheda, zoka, cintA, jvara, dAha aura mUrchAne use ghera liyaa| aura jaba usakA usase milana hogayA to vismaya, garva aura nidrAne use ghera liyA / / 26 // nirasya lajAM nikhilAGgabhUSAM nItiM ca bhItiM ca nitAntazaktim / nizAntamIzAGgamumAkalayya nindyaM kimenaM nitarAM tanoti // 27 // . artha- lajjAko, samasta aMgake bhUSaNoMko, nItiko aura bhayako dUrakara; mahAdevake aMgako-liMgako sAmarthyazAlI jAnakara; nizAntaprabhAtakAlameM usake sAtha krIDA kara pArvatI use kyoM atizaya nindya karatI hai ? // 27 // sA jAhnavI zaGkaradharmapatnI saktA ciraM zantanunA vihRtya / samarpya bhISmAdisutAMzca tasmai tataH patiM taM kimitA na sAdhvI // 28 // __artha- zaMkarakI dharmapatnI vaha gaMgA cirakAlataka rAjA zAntanumeM Asakta rahI / aura usake sAtha vihAra karake tathA use bhISma Adi aneka putra pradAna karake punaH apane usa pati zivake pAsa vaha sAdhvI kyA nahIM lauTa AI ? // 28 // vibhinnakukSiM ca vibhamadantaM vinAyakaH svaM vinutaM vidhAtum / azaknuvAno'pi vraanbhiissttaanaapaadytygtmaashritebhyH|| 29 // artha- apane phaTe hue peTa aura TUTe hue dAMtako ThIka karanemeM asamartha hote huebhI gaNezajI apane Azrita bhaktoMko icchita vara dete For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyaMjanakaNThAbharaNabhU 12 haiM yaha ati AzcaryakI bAta hai / bhAvArtha - lar3AI meM gaNezajI bahuta ghAyala hogaye the / unake pitA zivane unakA mastaka taka kATa DAlA thA / pIche pArvatIke kucha hone para hAthIkA mastaka jor3akara gaNezako zivajIne jIvita kiyA thA / rAvaNane usakA eka dAMta toDa diyA thA ataH use eka-. danta kahate haiM // 29 // uvAha rAgodayataH pulindImutAvadhIttArakamupraroSAt / sa mohalIlAsadanAvatAraH SANmAturaH kinnu satAmupAsyaH // 30 // artha - jisane rAga ke vazIbhUta hokara bhIlanI ke sAtha vivAha kiyA aura atyaMta kruddha hokara tAraka rAkSasakA vadha kiyA, mohakI krIDAbhavana ke avatAra rUpa vaha kArtikeya sajjanoMke upAsya [ ArAdhya ) kaise ho sakatA hai / bhAvArtha - yaha kArtikeya zivake putra the / zivapurANa meM isakI utpattikIM bar3I vicitra kathA dI huI hai / usakA saMkSepa isaprakAra - muhameM dhAraNa kiyA huA vIrya agnidevako asahya hone se usane gaMgAnadImeM gamana kiyA / usa samaya chaha kRttikAyeM jalakrIDA kara rahI thii| unake peTameM usa vIryane praveza kiyA taba usake asA dAhase ve taTapara Akara loTane lagI, usI samaya unase kArtikeyakA janma huaa| chaha kRttikA mAtAoMse usakA janma honese use SANmAtura kahate haiM / // 30 // mAnyaH sa kiMvA bhuvi vIrabhadro makhe svamAtAmahamastakasya / chettA zuciH pANiyugasya mitradntAnazeSAnudapATayadyaH // 31 // artha - jisane yajJameM apane nAnAkA mastaka aura agnideva ke 1 la. mukhasya mAtAmahamastakasya / 2 la. zuceH For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam ** ********* ************ ****** 13 donoM hAthoMko kATa DAlA tathA mitrake-sUryake sampUrNa dAMta ukhADa DAle, kyA vaha vIrabhadra pRthvIpara pUjya ho sakatA hai ? bhAvArtha - ziva-purANameM likhA hai ki ekabAra rAjA dakSane yajJa kiyA kintu apane jAmAtA zivako AmaMtrita nahIM kiyA aura na apanI putrI satIkohI bulaayaa| satI apane pati zivase AjJA lekara vinA bulAyehI apane pitAke yajJameM jA phuNcii| kintu dakSane usakA jarAbhI Adara nahIM kiyA aura na zivako yajJakA bhAgahI diyaa| isase satI bahuta kupita huI taba dakSane satIke sAmanehI zivakI nindA kii| apane patikI nindA satIse sahya nahIM huI aura usane agnimeM jalakara prANatyAga kiyaa| yaha samAcAra jaba kailAsapara zivajIko milA to unhoMne krodhameM Akara apanI eka jaTA ukhAr3akara pattharapara de maarii| usase vIrabhadrakI utpatti huI / vIrabhadrane dakSake yajJameM jAkara bar3A utpAta macAyA / ghanaghora yuddha kiyA aura dakSako pakar3akara apane donoM hAthoMse usakA sira dhar3ase judA karake AgameM pheMka diyA // 31 // ajaH priyAmAtmamukhAntarAle'pyadhatta rAgAccaturAnano'bhUt / cirAya tIne tapasi sthito'pi tilottamAvibhramadarzanAya // 32 // artha - cirakAlase tapasyAmeM lIna honeparaMbhI brahmA tilo. - ttamAke vilAsako dekhane ke liye rAgavaza cAra mukhavAlA hogayA aura apanI pyArIko apane mukhake andara bhI rakhA / ___ bhAvArtha - eka bAra brahmAne kaThora tapasyA kii| taba indrane usakI tapasyA bhaMga karane ke liye tilottamA nAmakI apsarAko bhejaa| tilottamA apane prayatnameM saphala huI aura vaha munikA dhyAna bhaMga For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (8****** bhavyajanakaNThAbharaNam karake idhara udhara lalacAtI huI phirane lgii| taba use dekhane ke liye brahmAne cAra dizAoMmeM cAra mukha banA liye, jaba vaha usake mastaka - para nRtya karane lagI to upara dekhaneke liye usane gadhekA mukha utpanna kiyA // 32 // dhAtAtirAgI tu purohitaH sanzambhorvivAhe saha zailaputryA / asyAH karasparzasukhAdravandrAgayAdhviyA hastagRhItaliGgaH ||33|| artha - brahmAjI baDe vilAsI the| jaba zaMkarajIkA vivAha pArvatI ke sAtha huA to brahmAjI purohita the| pArvatIke hAthake sparza sukhase brahmAjIkA vIrya skhalita hogayA aura becAre lajjAnaza apane liMgako hAthase pakar3e hue vahAM se bhaga diye ||33|| zivAya zApaM vitatAra kopAtsraSTA jagatkalpakalA praNaSTam / sisRkSaSA (NA) sArvamalaM samRddhaM cirAdakArSIddhariNA niyuddham ||34|| artha - ekabAra brahmAne jagatke vinAzakartA zivako kruddha hokara zApa diyA aura ekabAra jagatke rakSaka viSNu ke sAtha cirakAlataka ghora yuddha kiyA ||34|| divyattapovikRte sametAM tilottamAmAtmaziraH kSatiM ca / jaganti viSNorjaThare sthitAni sraSTA pramohAtprathamaM na jajJe // 35 // artha - divya tapameM vighna karaneke liye AI huI apsarA tilottamAko, zivajIke dvArA apane paJcama mastaka ke kATe jAneko aura tInoM loka viSNu ke udarameM sthita haiM isa bAtako brahmA mohavaza pahale nahIM jAna sakA ||35|| sraSTuH svasRSTeSu jagatsvadRSTeSvA sanvipAdAratibhItikhedAH / cintAnidAghajvaradAhamUrcchA dRSTeSu nidrA rativismayau ca // 36 // For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNama ************************** 15 artha - jabataka brahmAne apane race hue saMsArako nahIM dekhA, use viSAda, arati, bhaya, kheda, cintA, paseva, jvara, dAha aura mUrchAne staayaa| aura dekhanepara nidrA, moha aura Azcaryane A gherA // 36 // jAyA vidherastu sarasvatI sA tataH svayaM codghavarapradAstu / ArAdhakebhyastu tato vicitramasau prapede na hitAtmatAM sA // 37 // __ artha-vaha sarasvatI brahmA kI patnI raho aura ArAdhana karanevAloMko uttamottama vara bhI denevAlI raho, phirabhI vaha ArAdhakoMkA hita na kregii| bhAvArtha - sarasvatI brahmadevakI kanyA thI / punaH usakI patnI hokara usane yadi apanA akalyANa kiyA to vaha ArAdhakoMkA kaise hita karegI ? // 37 // kaSAyavegaiH kaluSIkRtAtmA kaJjAsanAnandakarAGgajAtaH / kalpAntakAlaH kalahapriyaH kAnAmArayattairiva nArado'smin // 38 // artha- jisakA AtmA kaSAyake vegase kaluSita hai, jo brahmAke aMgase utpanna huA hai tathA kalpakAlake samAna bhayAnaka hai, usa kalaha premI nAradane brahmA viSNu aura mahezakI taraha isa jagatameM kisako nahIM mArA ? // 38 // analparAgaH zriyamambujAkSastyaktatrapo vakSasi hI dadhAti / alaGkRtAGgaH sicayairamUlyairmAlyAGgarAgairmaNibhUSaNaizca / / 39 // ___ artha- bahumUlya maNijaDita bhUSaNoMse, mAlAoMse aura sugandhita dravyoMse apane zarIrako suzobhita karanevAlA mahArAgI viSNu lajjA chor3akara lakSmIko apane vakSaHsthAnameM rakhatA hai // 39 // 1 la. tathApi 2 na ditAtmanA sA For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ********************* **** bhavyajanakaNThAbharaNam sametya rAgAtpuruSottamo'pi sa snAnakAle samupAttavastraH / alaM nipIDyAtmani rAgabhAramApAdya gopIramaNaH samAsIt // 40 // ____ artha- viSNuko puruSottama--puruSoMmeM uttama kahate haiN| kintu puruSottamane bhI gopikAoMke snAna karate samaya jAkara aura rAgavaza unake vastra uThAkara unheM bahuta pIDA pahuMcAI tathA apanemeM rAgake bhArako utpanna karake gopikAoMse ramaNa kiyA / / 40 // sadA vanAlISu sarovareSu saudheSu dolAsvapi ballavIbhiH / tanoti lIlAHsa hariH sarAgaH zaMkha ca veNu ca dhamatyamandam // 41 // artha- tathA vaha rAgI viSNu vanoMmeM, sarovaroMmeM, mahaloMmeM aura jhUlAoMpara gopikAoMke sAtha sadA lIlA kiyA karatA thA / aura baDe jorase bAMsurI tathA zaMkha bajAyA karatA thA / / 41 // priyoktipIyUSarasaiH praNAmaiH priyapradAnaiH praNayapraruSTAH / priyAH prasannAH pravidhAya rAgAtprakAmamAzliSya hariH prabhuGkte // 42 // artha - praNayakopase ruSTa huI priyAoMko priya-vacanarUpI amRtarasase, namaskArase aura pyArI vastuoMke dAnase prasanna karake vaha viSNu rAgavaza gAr3ha AliMgana karake unheM bhogatA thA / / 42 // surArivakSasthalavanazaGkurmurArirAcchinnajarAdisandhaH / jaghAna roSaiH zizupAlakaMsau malloragendrau madhukaiTabhau ca / / 43 // ___artha-- daityoMke vakSaHsthalako vidAraNa karanevAle aura jarAsandhako mAranevAle. usa viSNune kruddha hokara zizupAla, kaMsa, malla, nAga, madhu aura kaiTabhakA vadha kiyA / / 43 // AH kauravAnpANDusutairazeSAnamArayatkiM na ruSAtmabandhUn / sampAdya zAnyena divApi sAyaM sa saindhavaM cAtha dhanaJjayena // 44 // For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam *************************** 17 artha- hAya ! kyA usa viSNunai roSameM Akara pANDavoMke dvArA apanehI bandhu kauravoMkA vadha nahIM karAyA | aura dhUrtatAse dinameMhI sandhyA karake arjunake dvArA sindhurAja jayadrathakA vadha nahIM karAyA ? bhAvArtha- mahAbhAratake samaya jaba kauravoM aura pANDavoMkA yuddha ho rahA thA to kauravapakSake sAtha mahArathiyoMne milakara cakravyUhameM phaMse arjunaputra abhimanyukA vadha kiyA thaa| usa samaya vyUhake dvArakA rakSaka sindhurAja jayadratha thaa| taba arjunane vaha pratijJA kI ki yadi kala zAmataka jayadrathako na mAra sakA to jIvitahI agnimeM praveza karUMgA / zrIkRSNa arjunake sArathi the / vaha jAnate the ki isa pratijJA kI khabara pAtehI jayadratha chipa jAyegA aura zAma honetaka bAhara nahIM nikalegA / ataH unhoMne apane mitra arjunako bacAneke liye yogamAyAke dvArA sUryapara AvaraNa DAla diyA, jisase dinameMhI sAyaMkAla ho gyaa| arjunakI pratijJA pUrI karanekA kAla bItA jAnakara jayadratha arjunako ciDhAne aayaa| tatkAlahI sUryakA AvaraNa haTAyA aura arjunane jayadrathako mArakara apanI pratijJA pUrI kI // 44 // nijAnanenodarametya vizvaM niHsArayantaM nikhilaM virizcim / jJAtuM sa mohAna zazAka viSNuAnena hInaH pazubhiH samAnaH // 45 // ___artha- apanehI mukhase udarameM praveza karake samasta vizvako nikAlanevAle brahmAko vaha viSNu mohavaza jAnabhI na sakA / ThIkahI hai, jJAnase hIna manuSya pazuoMke samAna hai| .. bhAvArtha- samudrameM magna huI pRthvIko brahmA idhara udhara dekhane lage taba alasIke peDakI zAkhApara apanA kamaNDalu rakhakara baiThe hue agastya For Private And Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ********* ****************bhavya lanaka RSine brahmAko kahA ki mere kamaNDalumeM ApakI pRthvI hai / taba usakI ToTIse brahmA aMdara jAkara dekhane lage to vahAM vaTavRkSake patrapara viSNu peTa phulAkara soye hue dIkha paDe / brahmAne "merI pRthvIkA rakSaNa Apane kiyA yaha acchA huA" aisA kahA aura viSNuke mukhase udarameM praveza kara vahAM apanI pRthvI dekha kara vaha AnaMdita huA tathA viSNuke nAbhipaMkajase nikalate samaya usake bAlAgrase aTaka gayA taba usehI usane kamala banAyA aura usameM brahmAne nivAsa kiyA // 45 // vibuddhya zatrUnvikRte nihantumadhAdavidviSNurathAvatArAn / sudhopayoge surarAjibhAjau ravInduto'bodhi ca rAhuketU // 46 // ___artha- upadravoMke dvArA zatruoMko jAnakara unheM mAraneke liye viSNune aneka avatAra dhAraNa kiye| amRtapAna karate samaya devatA oMkI paMktimeM chipakara baiThe hue rAhu aura ketuko viSNune sUrya aura candramAse jaanaa| bhAvArtha- ekabAra daityoMse parAsta hokara devagaNa viSNukI zaraNameM gye| viSNune prasanna hokara kahA-he devagaNa ! mandarAcalako mathAnI aura vAsukinAgako rassI banAkara daitya aura dAnavoMke sAtha tuma samudrakA manthana kro| usase jo amRta nikalegA use pIkara tuma amara ho jAoge / maiM aisI yukti karUMgA jisase tumhAre vairI daityoMko amRta na mila skegaa| yaha sunakara deva aura dAnavoMne samudrakA manthana kiyaa| usameMse amRtakA kalaza liye hue dhanvantari prakaTa hue / daityoMne unake hAthase vaha amRtakalaza chIna liyaa| taba viSNune mohanIkA rUpa dhAraNa karake apanI mAyAse daityoMko mohita kara diyA aura unase amRta kalaza lekara jaba ve devoMko pilAne lage to rAhubhI For Private And Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam ******* ************************ candramAkA rUpa dhAraNa karake devoMke bIcameM baiThakara amRta pIne lgaa| taba candra aura sUryane saMketase yaha bAta viSNuko sUcita kara dii| viSNune tatkAla rAhukA mastaka kATa DAlA // 46 // jAte' rijAte jvaradAhAH sasvedazokAratikhedacintAH / harerabhUvannapi bhItipUrvA hate punarvismayagarvanidrAH // 47 // ___ artha- zatrusamUhake janma lenepara viSNuko bhI bhayake sAtha jvara, dAha, mUrchA, paseva, zoka, arati, kheda aura cintA satAtI thii| aura jaba vaha unheM mAra dete the to unako garva, Azcarya aura nidrA ghera letI thI // 47 // sthitaM jagattajaThare samastaM sthito vaTaH kutra punarjagatyAm / sa kasya parNAntarazeta viSNuH santaH prasannA iti tarkayantu // 48 // ___ artha- sajjanagaNa prasannamanase vicAra kareM ki jaba yaha samasta jagat viSNuke udarameM sthita hai to jagatameM vaTavRkSa kahAMpara sthita hai aura viSNu kisake pattoMke bIcameM sotA hai? // bhAvArtha- vaidikamatameM viSNuviSayaka jo varNana hai vaha yuktiyukta nahIM hai / tathA isa zlokakA abhiprAya 45 ve zlokameM AyA hai aura usIke bhAvArthameM pRthvIkA bahanA AdikA ullekha kiyA hai| 48 // sarva jagadviSNumayaM vadantastanvanti kiM tAzi tatra rAgaiH / vicchedabhedajvalanAdanAni viNmUtraNocchiSTavisarjanAni // 49 // ____ artha- jo isa samasta jagatko viSNumaya kahate haiM ve usa viSNumaya jagatameM rAgake vaza hokara chedanA, bhedanA, jalAnA, khAnA, aura mala, mUtra tathA jUThana kA tyAga kyoM karate haiM / / 49 // For Private And Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 10***************************bhaLya janakaNTAbhara alaM kalAvaibhavarUpavaryamapi svabhartAramapAsya lakSmIH / anyatra rajyatyadhameSu nUnamapAtrarAgaH sahajo'GganAnAm // 50 // ____ artha- adhika kyA kaheM, kalA, aizvarya aura rUpase zreSTha bhI apane pati viSNuko chor3akara lakSmI anya nIca janoMmeM anurAga karatI hai / ThIka hI hai striyoMkA apAtrameM anurAga honA svAbhAvika hI hai // 50 // zivottamAGge'pi pitAmahasya jihvAJcale'pi samudAracihnam / adhyAtmatAtorasi zambarArirasthApayadyattadabhUdanagaH // 51 / / artha- zivajIke mastakapara, brahmAkI jIbhake agra bhAgameM aura apane pitA viSNuke vakSaHsthalapara kAmadevane jo apanA vizAla ciha sthApita kiyA usase vaha anaMga [ zarIrarahita ] ho gyaa| bhAvArtha - yadyapi zivajIne kAmadevako bhasmakara diyA kintu usane apanI chApa saba para lagAhI dii| dekho, zivake mastakameM gaMgA virAjamAna hai, brahmAne apanI putrI sarasvatIko bhAryA banAkara apane jihvAgrameM rakhA, viSNuke vakSaHsthalameM lakSmI rahatI hai, ye saba kAmadevake hI to cihna hai, kAma na hotA to kyoM zivajI gaMgAko mastakapara dhAraNa karate, aura viSNu kyoM lakSmIko cipaTAye phirate / madanase ruSTa hokara mahAdevane apane tRtIya netrase usako jalA diyA jisase vaha anaGga-zarIrarahita huA // 51 // sa syAnnRsiMho'pi satAmasevyaH saMsAdhya dezaM samayAdikaM ca / vidArya vidveSiNamantramAlAvibhUSitAtmIyavizAlavakSAH / / 52 // mmmwwwwwwwwwwwwwwwww. wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww. 1 la. svamudAracihnam For Private And Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNama ************************** 21 artha-- jisane deza, kAla vagairahako apane anukUla karake apane zatru hiraNyakazipukA vadha kiyA aura usakA udara phAr3akara usake AMtoMkI mAlAoMse apanA vizAla vakSaHsthala bhUSita kiyA vaha nRsiMha bhagavAnbhI sajjanoMke dvArA sevanIya nahIM ho sktaa| bhAvArtha- prahlAda viSNubhakta thA aura usakA pitA hiraNyakazipu viSNukA dveSI thA / antameM viSNune nRsiMha avatAra dhAraNa karake hiraNyakazipukA udara phAr3a DAlA aura usakI AMte nikAlakara apane galemeM pahanIM // 52 // lokonnato'pyarthitayA babandha yo vAmanIbhUya baliM nijeSTam / anApya satyApayati sma si (bhi) kSAyAyetya cauSThaM dazatIti vAcam / / artha- jagatameM zreSTha hote hue bhI viSNune arthI banakara aura vAmanAvatAra lekara bali nAmaka daityarAjAko vacanabaddha kiyA / aura apanI iSTa vastuke prApta na honepara apane oSThako Dasate hue krodhako prakaTa kara apane vacanako pUrA kraayaa| bhAvArtha- purANoMmeM vAmanAvatArakA kathana AtA hai| daityoMkA rAjA bali yajJoMkA anuSThAna karake balavAn honA cAhatA thaa| isase devaloga baDe ghabarAye | taba viSNu bhagavAn vAmana avatAra dhAraNa karake balike yajJameM sammilita hue / baline prasanna hokara unheM icchita vastu mAMganeko kahA aura vAmana-rUpadhArI viSNune tIna pair3a jamIna mAMgakara usakA saMkalpa karA liyA / kintu viSNune do paiDameM hI samasta bhUmi nApa lI, tIsare pairake liye sthAna nahIM rahA / taba baline kSamAprArthanA vagairaha karake viSNuko santuSTa kiyA // 53 // For Private And Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ************************* ** bhavyajanakaNThAbharaNam rAmo na pUjyo yadabodhi naiSa priyApahAraM bhramitastadAbhUt / dagdhazca cintAjvaradAhazokairjaghAna sainyena samaM dazAsyam // 54 / / ___ artha- rAmacandrabhI pUjya nahIM haiM kyoM ki ve sItAke apaharaNako nahIM jAna sake aura usake hare jAnepara ekadama pAgala jaise hogye| tathA cintArUpI jvarake dAha aura zokameM unheM jalA ddaalaa| phira unhoMne senAke sAtha rAvaNakA vadha kiyA // 54 // vArAnanekAnapi rAjavaMzAnvaMzAnivAmUnudamUlayadyaH / rAmaH parazvAdirasau kimartyaH pivatyapeyaM balabhadrarAmaH // 55 // __ artha- jisane anekabAra rAjavaMzoMko vaMzoM [vAMsoM ] kI taraha jaDase ukhADa pheMkA vaha parazurAmabhI kaise pUjya ho sakatA hai ? tathA zrIkRSNake bar3e bhAI balabhadrarAmabhI na pIne yogya vastuoMko arthAt madirAko pIte the ataH vaha bhI pUjya nahIM ho sakate / / bhAvArtha- hindupurANoMmeM parazurAmakobhI eka avatAra mAnA hai| inhone ikkIsa bAra kSatriyoMko mArakara pRthvIko kSatriyazUnya kara diyA thA // 55 // rAgAdagacchatsugato'ntyajAmaNyasAvanaGgArtatayAbhyupetAm / / yo brahmacaryAya vimucya yonimudbhidya pArzvaduditaH savitryAH // 56 // __ artha- kAmase pIDita hokara AI huI caNDAlanIke sAtha buddhadevane rAgake vazIbhUta hokara ramaNa kiyA aura janmake samaya brahma caryakI rakSAke liye yoniko choDakara mAtAkI kokhakoM phAr3akara janma liyA // 56 // tathAgato vIkSya ravarAnsmarAtAMstapobalAcArubhagA kharI san / tadA ratiM taistanute sma rAgAttataH sa jAto bhagavatsamAkhyaH // 57 // For Private And Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam ******* 23 artha - tathA gadhoMko kAmase pIDita dekhakara buddhadeva tapake prabhAvase suMdara yonivAlI gadhI bana gaye aura unake sAtha rAgapUrvaka ramaNa kiyA / tabase vaha bhagavAna kahe jAne lage / bhaga-yoni se yukta honese buddhako bhagavAn nAma prApta huA || 57 || 1 akAraNadveSyayameka eva tathAgataH sAkamazeSasattvaiH / na cetathopAdizadeSa kiM tAnnarA ni (nni) hatyaiva yathA nayeyuH // 58 // artha - eka vaha buddha hI samasta prANiyoMse binA kAraNake dveSa karane vAlA hai, yadi aisA na hotA to vaha una manuSyoMko aisA upadeza kyoM detA jisase ve unheM mArakara lAte haiM / bhAvArtha- svayaM mare hue athavA dUsaroMse mAre gaye prANiyoMkA mAMsa khAne meM doSa nahIM hai aisA upadeza buddhane logoM ko diyA / isase usakA prANiyoM ke sAtha niSkAraNa dveSa thA aisA siddha hotA hai // 58 // tathAgataH sarvajane'pyamuSminvRthAdhamo dveSebharaM vyadhatta / na cetkimena narakAnyAtyAH palAzanIkRtya nijopadezAt // 59 // artha - isa adhama buddhane vyarthahI ina saba prANiyoMke viSayameM dveSakA bhAra uThAyA / yadi aisA na hotA to apane upadezase sabako mAMsabhakSI banAkara narakameM kyoM le jAtA ? // 59 // nAtmAsti janmAsti punarna kartA karmAsti sAphalya (?) tadasti bandhaH baddho na yAtA na zivasya yAnamastIti mohAtsa viruddhamAkhyat // 60 artha - na AtmA hai, na janma hai, na kartA aura karma haiM, na bandhakAhI kucha phala hai, na koI bandhanevAlA hai, na koI mokSako 1 la. narA nihatyaiva 2 la. vRthAdhamo dveSabharaM 3 la. nayatyAH 4 la. sAphalyavadasti baddhaH / For Private And Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ****** *************** ****** bhavyajanakaNThAbharaNam jAnevAlA hai aura koI mokSako le. jAnevAlA hai yaha saba viruddha kathana usane ajJAnavazahI kiyA hai // 60 // sarvatra satyAmapi dRSTapUrve samyaktadevedamiti pratItau / saMmohato hanta tathAgatena samabhyadhAyi kSaNikaM samastam // 61 // ____ artha- pahale dekhe hue samasta padArthoMmeM ' yaha vahI hai jo pahale dekhA thA' isa prakArakI pratIti honeparabhI, kheda hai buddhane mohavaza samasta jagatako kSaNika (kSaNa kSaNameM naSTa honevAlA) batalAyA // 6 // manojamadyAzanamAMsalAme mAnAsmitaM mArajitau ratizca / syuH zoko (kha) dAviha durlabheSu svedazva cintaajvrdaahmuurchaa||62 __ artha- mArajitko-buddhako kAma, madyapAna aura mAMsa bhakSaNakI prApti honepara ghamaNDa hai, aura kAmavikAra paidA hotA hai| aura inake na milanepara zoka, kheda, cintA, jvara, dAha, mUrchA vagairaha utpanna hote haiM // 12 // te dRSTibodhAvRtidRSTimohapAkAnna pazyanti zivAdayo hi / jAnanti ca zraddadhate yathAvatkiJciJca tannAlpamihopadeSTum // 63 // ___artha- kintu ina jIvAditattvoMko zivaAdi yathArtha nahIM dekhate, nahIM jAnate aura zraddhA nahIM karate haiM kyoM ki unake jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa aura darzanamohanIya karmakA tIvra udaya hai / aura thoDAbhI na dekhate haiM, na jAnate haiM aura na zraddhAna karate haiM isa liye yahAM unakA kathana karanA yogya nahIM hai| jo kucha thoDA bahuta ve jAnate haiM aura zraddhAna karate haiM vaha yahAM kathana karaneke liye paryApta nahIM hai // 63 // 1 la. manoja 2 la. zokakhedAviha 3 la. tannAlamihopadeSTum // For Private And Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam ************************** 25 durvartanArAtivarapradAnAtsvApAyamAtrasya bhaviSyato na / vIkSyAgatipratyayavedakatvAnyeSAM punaH kiM nikhilArthavRtteH // 64 // __ artha- jisakA vyavahAra duSTa hai usa apane zatrukobhI vara denese AgAmImeM honevAle apane aniSTako bhI na jAna sakane vAle ziva vagairaha devatA na dekhate the, na usake Agamanako jAnate the tathA usake kAraNoMkobhI nahI jAnate the| phira sarvajJatAkI bAta to dUrahI rahI // 6 // itIddharAgAdisamastadoSAH svApAyamAtrekSakatAdizUnyAH / ete'pi sattvAnyadi tArayeyuH zilAH zilAH saMsRtitIvasindhau / / 65) ____ artha- isa prakAra jinameM rAga Adi samasta doSa bhare hue haiM aura jo apane aniSTako bhI nahIM dekhate haiM aura nahIM jAna sakate ve bhI yadi jIvoMko saMsArarUpI mahAsamudrase tAra sakate haiM to patthara bhI patthara ko tirA sakatA hai / / 65 // prAsAdahamANDakasevakAdInprekSya zriye yaH yatIzvarAdIn / sa rAjaveSAnsa tadIyacihAn na sampade naiSa bhajenaTAMzca // 66 // ___ artha- jo inake mahalake suvarNakalaza, sevaka vagairaha ko dekhakara vibhUtikI prAptike liye ina Izvara vagairahakI sevA karatA hai vaha rAjaveSa dhAraNa karanevAle tathA ina AptAbhAsoMke hariharAdikoMke gadAdi cihna dhAraNa karanevAle una naToMkI saMpattike liye upAsanA kyoM nahIM karate haiM ? arthAt ye AptAbhAsa naToMke samAna haiM // 66 // apyAzritA AptadhiyA zivAya zivAdayaste dadate zritebhyaH / nIlotpalAnAmiva mAlyamatyA nIloraMgA niHsamaduHkhameva // 67 // 1 la. sindhoH AAAAAAAVARVA For Private And Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 26 *************************** bhavyajanakaNThAbharaNama ____ artha- 'ye sacce deva haiM ' isa buddhise sukhake liye ArAdhanAkarane parabhI ve zivAdi yadi apane AzritoMko kucha dete haiM to nIla kamaloMkI mAlA samajhakara nIle soko apanAneke samAna vaha tIvra duHkhadAyaka hI hotA hai // 67 / / athApramANairayathArthavAdidoSAcitaM jhodalavAsahiSNu / asArvametai racitaM vaco'pi syAdapramANaM suparIkSakANAm / / 68 // artha- tathA ina kudevoMke dvArA jhUThepramANoMke AdhAra para jo zAstra race gaye haiM, ve asatya bolanevAle vyaktiyoMke doSoMse bhare hue haiM, unase kisIkA bhI hita nahIM ho sakatA aura ve jarAse bhI tarka vitarka ko sahana nahIM kara sakate, ata: parIkSApradhAniyoMke liye ve apramANa haiM // 68 // tatsarvathaikAntamanena tattvAbhAsaM praNItaM sakalaM ca tatvam / bhavedanekAntamidaM pramANAdekAntamapyarpitato nayAdyat // 69 // ___ artha- usameM sarvathA ekAntavAdarUpa mithyAtattvakA kathana hai / kintu pramANakI dRSTi se samasta tattva anekAntasvarUpa hai aura nayakI dRSTi se ekAntasvarUpa hai| bhAvArtha- jainoMke sivA anya saba mata ekAntavAdI haiM; kyoM ki ve vastuko ekahI dRSTise dekhate haiN| kintu jainadarzana anekAMtavAdI hai, vaha vastuko vibhinna dRSTikoNoMse dekhatA hai| sampUrNa vastuko grahaNa karanevAle jJAnako pramANa kahate haiM aura vastuke eka aMzako grahaNa karanevAle jJAnako naya kahate haiN| jaba pramANake dvArA hama kisI vastuko jAnate haiM to aneka dharmAtmaka hI pratIta hotI For Private And Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam * hai / ataH pramANakI dRSTimeM vastu anekAMta svarUpa hI ThaharatI hai / aura jaba hama nayake dvArA vastuko jAnate haiM to hameM usake eka dharma hI pratIti hotI hai| ataH nayadRSTise hI vastu ekAMtasvarUpa 1 hai / kintu isakA yaha matalaba nahIM hai ki vastumeM kevala eka hI dharma hai, anya dharma nahIM hai, prayojana na honese vastumeM aneka dharmoke rahate hue bhI una sabakI vitrakSA nahIM kI jAtI / kintu jJAtAko / jisa dharmakI vivakSA hotI hai usI dharmakI mukhyatAse vaha vastuko grahaNa karatA hai / ataH sarvathA ekAMtarUpa nahIM hai ataH ekAMtavAda tattvAbhAsa hai aura anekAMtavAda hI saccA tattva hai // 69 // **** 20 tAnyaprazastAni tadAzrayANi zraddhAnabodhAcaraNAnyadharmaH | saMsAramArga bhavanti dharmoM yatpratyanIkAni ca mokSamArgaH // 70 // artha- una ekAntavAdI - zAstroM meM jina mithyA zraddhAna, mithyAjJAna aura mithyAcAritrakA kathana hai, vaha saba adharma haiM aura saMsAra ke kAraNa haiM / unake viparIta saccA zraddhAna, saccA jJAna aura saccA cAritra dharma hai aura mokSakA mArga hai // 70 // tAnyAcarantaH saparigrahA ye sArambhahiMsAH satanUjadArAH / adantyabhojyAni pivantyapeyAnyamI kimayA yatayo bhaveyuH // 71 // artha - una mithyA zraddhAna vagairahakA AcaraNa karanevAle jo parigrahI aura Arambha tathA hiMsAmeM phaMse sAdhu haiM, jo strIputroM ke sAtha nivAsa karate haiM, ve na khAne yogya padArthoMko khAte haiM aura na pIne yogya vastuoMko pIte haiM, aise sAdhu pUjya kaise ho sakate haiM ? // 71 // andhA ivAndhairabudhairamIbhirbhrAntyopadiSTeSvabudhA bhramanti / mArgeSu ye nApta sudRSTimArgA gRhAzramasthAH kimu dhArmikAste // 72 // For Private And Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir *************************** **** bhavyajanakaNThAbharaNam bha ____ artha- jaise andhe manuSyoMke dvArA le jAye gaye andhe manuSya mArgameM bhaTakate phirate haiM vaisehI ukta sAdhuoMke dvArA bhramase batalAye gaye mArgoM meM jo ajJAnI gRhastha bhaTakate phirate haiM aura jinheM suSTu rItise dekhe gaye mArgakA patA taka nahIM hai, kyA ve gRhastha dharmAtmA ho sakate haiM ? / / 72 // ityujjvaladdoSagaNaikagehamaspRSTametattadaNIyasApi / guNena nAptAdikaSaTkamajJastyajediva zvAjinakhaNDapuJjam // 73 / / ___ artha- isa prakAra jo prakaTarUpase doSasamUhake ghara haiM aura jinameM guNakA leza bhI nahIM hai tathA jo AptAdika SaTkarUpa nahIM haiM arthAt sacce deva, guru, zAstra tathA samyaktva, samyagjJAna aura samyakcAritrarUpa nahIM hai paraMtu inase ulaTe haiM arthAt kudeva, kuguru tathA kuzAstrarUpa haiM aura mithyAtva, mithyAjJAna aura mithyAcAritrarUpa haiM unako ajJa nahIM choDatA hai jaise kuttA camaDeke TukaDoMke Dherako nahIM choDa detA hai| sitAmbarAH siddhipathacyutAste jinoktiSu dvaaprshlyviddhaaH| niraJjanAnAmazanaM yadete nirvANamicchanti nitambinInAm / / 74 // ___ artha- jaina zvetAmbara sampradAya bhI mokSamArgase bhraSTa hai, jina bhagavAnake kathanoMmeM saMzayarUpI zalyake dvArA usakA antaHkaraNa chid| huA hai arthAt jina bhagavAnake vacanoMmeM use sandeha hai| kyoM ki isa sampradAyake anuyAyI kevalIko kavalAhArI aura striyoMko mukti mAnate haiM / / 74 // te yApanIsaGghajuSo janAzca siddhAntabhAgena sitAmbarAbhAH / te'mI caturdhApi ca taiH samAyantyekAntakRtyAzritakASThasaGghAH // 755 For Private And Personal Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam *************************** 29 tyaktAkhilajJoditamukhyakAladravyAstitA drAviDasaGghino ye| niHsaMyamA ye ca nirastapicchA niSkuNDikA ye ca nirastazaucAH // ... artha- aura jo yApanIya saMghake anuyAyI haiM unake siddhAnta bhI zvetAmbaroMke samAna haiM / tathA anya jo ye cAra prakArake jainasaMgha haiM ye bhI unhIMke samAna haiN| unameM eka to kASThAsaMgha hai jo ekAntarUpI hasuMeko apanAye hue haiN| dUsare draviDa saMgha hai, isa saMghavAle sarvajJake dvArA kahe gaye mukhya kAladravyake astitvako nahIM mAnate / tIsarA ni:piccha saMgha hai, isa saMghake anuyAyI sAdhu pIchI nahIM rakhate. ataH ve saMyama nahIM pAlate / cauthA niSkuNDikA saMgha hai isa saMghavAle sAdhu zaucake liye kamaNDalu nahIM rakhate / ataH ve zauca-pavitratAse dUra haiM / / 75-76 // jinAgamasyeti virodhivAcaH sitAmbarAdyA jinmaargbaahyaaH| vAkyaM padaM vAkSaramArhataM yadbAhyAstataH zraddadhato'pi mArgAt // 77 // artha- isa prakAra jinAgamake viruddha kathana karanevAle zvetAmbara vagairaha jinamArgase bAhara haiM / kyoM ki arhanta bhagavAnake dvArA kahe hue vAkya, pada athavA akSarako jo nahIM mAnatA, vaha zraddhAna karate hue bhI mArgabhraSTa haiM // 77 // asmAdamUnzvetapaTAdikAptAnAtAgamAdInpratimAlayAMzca / asyantu zaivAdhikRtAnivArhadAkavazyA anizaM tridhApi // 78 / / artha- ataH jo arhanta bhagavAnakI AjJAko hI sarvopari mAnate haiM unheM zaivoMke deva, zAstra aura guruoMkI taraha hI zvetAmbara, vagairahake devoM, zAstroM aura mandiroMko mana vacana karmase kabhI bhI nahIM mAnanA cAhiye // 78 // 1 la. nirastapiJchAH / 2 la, ssato'zraddadhato'pi 3 la. zaivAdi wwwarram For Private And Personal Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 30 *************************** bhavyajanakaNThAbharaNama svapne'pi rucyAH sudhiyAM na vedA dvijotkrsyaattplaashnaadeH| jAtAH sahAyAH svayameva nRtyatpizAcajAteH paTahA ivAptAH // 79 // ____ artha- buddhimAna manuSyoMko veda svapnameM bhI rucikara nahIM hote / jaise svayaMhI nRtya karate hue pizAcoMke nAcanemeM nagAre sahAyaka ho jAte haiM vaisehI mAMsa AdikA sevana karanevAle brAhmaNoM ke liye ve veda sahAyaka hue // 79 // vedatrayaistairvihitApi hiMsA dharmAya naivAtatazarmaNe syAt / asyAM parasyAnI yatsamaiva hiMsAbhisandhiH khalu yAtanA ca // 80 // . artha- vedoMke dvArA hitahiMsA bhI na to dharmakA kAraNa hai aura na vistRta-vizAla sukh..| kAraNa hai| kyoM ki vedavihita hiMsA ho yA anya hiMsA ho donoMmeMhI hiMsAkI bhAvanA aura yAtanA ( kaSTa ) samAnahI hotI hai / / 80 // . sadApyahiMsAjanito'sti dharmaH sa jAtu hiMsAjanitaH kutaHsyAt / na jAyate toyajakaJjamagnerna cAmRtotthaM viSato'maratvam / / 81 // ___. artha- dharma sadA ahiMsAsehI hotA hai, kabhI bhI vaha hiMsAse kaise ho sakatA hai ? kyoM ki pAnImeM paidA honevAlA kamala Agase paidA nahIM ho sakatA aura na amRtapAnase honevAlA amaratva viSapAnase hotA hai // 81 // pazcApi sannaikahraSIkajIvAH paJcendriyaikAGgivadhAghadAnAH / namo jinAyetyuditArthadaH syAnnaH paJcavAroccarito'pi nAdyaH / / 82 - artha- pAMcoMbhI prakArake ekendriya jIvoMko mAranese utanA pApa nahIM hotA jitanA pApa eka paJcendriya prANIko mAranese hotA 1 la. vedakramaiH For Private And Personal Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNama *********************** 31 hai; ' namo jinAya ' jina bhagavAnko namaskAra ho isa vAkyakA prathama akSara jo 'na' vaha pAMca bAra uccAraneparabhI 'namo jinAya' aisA vAkyoccAra karanese jo prayojana siddha hotA hai use siddha nahIM karatA hai / / 82 // dizenna ca sthAvarajAtaghAtastrasaikajIvAhatijanyamaMhaH / dizatyanekAhahimapravRSTirdine kimekatra jalaM ca vRSTeH // 83 // ___ artha- bahutase sthAvara ( ekendriya ) jIvoMkA ghAta eka trasa jIvake ghAtase honevAle pApakI barAbarI nahIM kara sakatA / kyA aneka dinoM taka paDanevAlI osa eka dinameM huI jalakI varSAkI barAbarI kara sakatI hai ? ataH pazcendriya jIvakI hiMsAmeM bahuta pApa hai / / 83 // dAnAdinA sthAvarajAtaghAtaM zuSyatyaghaM sUkSmamihAtapena / nIhAravArIva nitAna pabhravArIva naiva trasaghAtavAntam // 84 // ____artha- sthA' jIvoMke ghAtase honevAlA sUkSma pApa dAna vagairahake denese usI prakAra bilkula sUkha jAtA hai jaise sUryake tApase osakA jala . kintu trasajIvoMke ghAtase hone vAlA pApa meghoMke jalakI taraha nahIM sUkhatA // 84 // surAH sudhAM svaHsulabhA zuciM ca svAduM ca pathyAM parihatya mAMsam / icchanti cecchreSThamidaM sudhAyA mAMsAzino'mI surto'dhisaukhyaaH||85 ____ artha- svargakI sulabha, khAdiSTa aura hitakara pavitra sudhA [amRta ] ko choDakara yadi devagaNa mAMsako pasanda karate haiM taba to mAMsa amRtasebhI zreSTha huA aura mAMsa khAnevAle jIva devoMsebhI adhika sukhI kahalAyeM // 85 // For Private And Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 32 ************************** bhavyajanakaNThAbharaNam spRSTa kathaJcitkSataje ca mAMse madye ca devArcanamAcarantaH / nimajjya bhaktyA nipuNAH kathaM tAnnindyAnyamI tAnyapi bhojayanti / / ____ artha- devoMkI pUjana karate samaya yadi pUjaka jarAbhI rudhira, mAMsa yA zarAbase chU jAte haiM to snAna karate haiN| taba catura manuSya bhaktibhAvase una devoMko ghRNAke yogya mAMsAdika kaise khilAte dvijAtiSUdbhUya makhairamISu surArthamanyai raciteSvathaitya / adanti mAMsaM yadi tarhi mUlAdatraiva te tadbhuvi bhakSayantu // 87 // artha- devatAoMke liye dUsaroMke dvArA kiye gaye yajJoMmeM pitara brAhmaNa hokara Ate haiM aura ve yadi mAMsa bhakSaNa karate haiM, to mUlarUpasehI Akara ve mAMsAdika bhakSaNa kareM // 87 // sarve'pi viprAH pitRlokagAzca smRtA vRthA karmayu, ca teSAm / / purA vizuddhAH punararcanIyAste kiM bhavantyAitamadyamAMsAH // 88|| . ___ artha- samasta vinoM aura pitRlokavAsiyoMkA smaraNa karanA vyartha hai tathA unakA dharma-karmabhI vyartha hai; kyoM ki pahale vizuddha aura phira pUjanIya hote huebhI ve madya aura mAMsakA Adara kaise karane lagate haiM ? / / 88 // piSTAdito jAtamapIha bhojyAdatatsamaM madyamanantajantu / madapradaM vAzucidhAmapAti mAnyAvamAnAghabharAyazodam // 89 / / artha- yadyapi madya [ zarAba ] piThI Adise banatA hai kintu piThI [ mile hue cAvala vagairaha ] Adise bane hue khAdya padArthoMse bilakula bhinna hotA hai, usameM ananta jIva rahate haiM, usake pInese nazA hotA hai, vaha apavitra sthAnameM girAnevAlA hai, mAnya puruSoMkA apamAna karanevAlA hai aura apayazakA dAtA hai // 89 // For Private And Personal Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam *** 33 zavA bhavantI mRtAGgisatvAH zmazAnameSAM pacanasthalI hi / tato dhruvaM mAMsabhujaH zavAdAstadIyagehaM niyataM zmazAnam // 90 // artha - loka meM mare hue prANiyoMke kalevarako zava [ murdA ] kahate haiM aura jahAM ye zava jalAye jAte haiM use zmazAna kahate haiN| ataH jo mAMsa khAte haiM ve niyamase zavabhakSI [ murdoMko khAnevAle ] haiM aura unakA ghara 'jahAM una zavoMko pakAyA jAtA hai' niyamase zmazAna hai // 90 // mAMsaM bhavetprANitanustathaiva bhavenna vA prANitanustu mAMsam / nimbo. bhavedbhUmiruho yathaiva bhavenna vA bhUmiruhastu nimbaH ||11|| atha sa prANiyoMkA zarIra hai kintu jo prANIkA zarIra hai vaha saba mAMsa nahIM hai / jaise nIma vRkSa hotA hai kintu pratyeka vRkSa nIma nahIM hotA || 91 // 1 jIvAGgabhAve sadRze'pi sevyaM syAdannamevAryajanairna mAMsam / syAdaGgAtve sadRze'pi sevyA jAyaiva lokairjananI tu naiva // 92 // artha - zAyada koI kaheM ki annabhI to jIvakA zarIra hai ataH jaba anna khAte haiM to mAMsa kyoM na khAveM ? kintu aisA kahanA ThIka nahIM hai, kyoMki yadyapi annabhI jIvakA zarIra hai aura mAMsabhI jIvakA zarIra hai, phirabhI AryapuruSoMko annahI khAnA cAhiye, mAMsa nahIM / jaise mAtA bhI strI hai aura patnIbhI strI hai, kintu loga patnIkohI bhogate haiM, mAtAko nahIM // 92 // zukrArttavatthaM khalu dhAtupaM sazleSmapittaM sahamUtraviSTam / nigoda savairnicitaM ca mAMsaM sasyaM tu nehak tadidaM hi bhojyam // 93 1 la. hi 2 la. dhAturUpaM 3 la. mUtrapiSTam / For Private And Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 34*************************** bhavyajanakaNThAbharaNam artha- dusarI bAta yaha hai ki mAMsa, raja aura vIryake saMyogase banatA hai, dhAturUpa hai, usameM kapha aura pitta rahatA hai, mUtra aura viSTAse sambandha rakhatA hai tathA nigodiyA jIvoMse bharA huA rahatA hai, kintu annameM ye bAteM nahIM haiM, isa liye annahI khAne yogya hai / / 93 // payo'sti peyaM palamastyabhojyaM bhuvIzI vastuvicitratA syAt / .. aherviSaM jIvitamAdadAti dadAti ratnaM khalu dehabhAjAm // 14 // __ artha- jagatameM vastuoMke svarUpameM aisI vicitratA hai ki [ gaukA ] dUdha to pIne yogya hai kintu mAMsa khAne yogya nahIM hai / ekahI sarpase viSabhI paidA hotA hai aura ratna bhii| kintu viSa prANiyoMkA jIvana le letA hai, jaba ki ratna jIvadAna karatA hai / / 94 / / tarUpalAderapi jAyamAno yathAmihemAdiratadguNaH syAt / atadguNaM mAMsajamapyavazyaM payastathA peyamatastadetat // 95 // . artha- Aga lakaDIse utpanna hotI hai kintu usameM lakaDIkA koI guNa nahIM pAyA jAtA / sonA pattharase nikalatA hai kintu usameM patthara vagairahakA koI guNa nahIM pAyA jaataa| isI taraha yadyapi dUdha mAMsase utpanna hotA hai kintu usameM mAMsakA koI guNa nahIM pAyA jAtA, ataH vaha pIne yogya hai // 95 // jajJe parastrIratijAkhilAGgazephezcichanatti sma balaM ca jambham / abodhi na svasya ca zApamuccairAgAminaM tApasato'marendraH // 96 // artha-paranArIke sAtha sambhoga karaneke kAraNa indrake samasta zarIrameM yoniyAM bana gaI thiiN| usa indrane jambha aura bala nAmaka do daityoMko 1 la. mAdadAte ! 2 la. zephAcchinatti sma. For Private And Personal Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam *************************** 35 to naSTa kara diyA, kintu vaha gautama RSike dvArA diye jAnevAle zApako pahalese nahIM jAna skaa| bhAvArtha- hindU dharmameM indrakI bar3I pratiSThA hai / eka bAra yaha indra gautamaRSikI patnI ahilyApara Asakta hogayA aura RSikI anupasthitimeM RSikA rUpa banAkara ahilyAke sAtha ramaNa karatA rahA |jb gautama lauTe to rahasya khulaa| unhoMne indrako zApa diyA ki cUMki tumane yonimeM Asakta hokara yaha kukarma kiyA hai, isa liye tumhAre sAre zarIrameM yoniyAM bana jaayeNgii| pIche indrake kSamA-prArthanA karanepara RSine apane zApameM itanA saMzodhana kara diyA ve yoniyAM AMkhake rUpameM bana jaayeNgii| tabase indra sahasrAkSa-hajAra AMkhavAlA hogayA // 96 // AdhAramapyAzritamapyazeSa dhtyraatishritpaannirgniH| hantAntako hanti jagantyazAntiH sa rAkSaso bhakSayati hyabhakSyam / 97 gRhNAti pAzaM kimapi pracetAH sa mardayatyamisakhaH samastam / sakhyurdhanezo'pyaharanna bhikSA sarve'pi tasmAdadhamA dizApoH // 98 ___ artha- agni apane AdhArakobhI jalA detI hai aura jo usakA Azraya letA hai usebhI jalAkara bhasma kara detI hai| isa agnike hAtha vIrabhadrane toDa DAle / aura yamarAja samasta jagatako mAra DAlate haiN| yaha rAkSasa jo na khAne yogya hai usebhI khA DAlatA hai| varuNa hAthameM nAgapAzako liye rahatA hai| vAyu sabako naSTa bhraSTa kara DAlatA hai aura kubera apane mitrako-mahAdevako bhikSA mAMganese nahIM roka skaa| kubera dhanI honeparabhI apane mitrako-mahAdevako samRddha nahIM banA 1 la. cchita. 2 la. digIzAH For Private And Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 36 ************************** bhavyajanakaNThAbharaNam sakA / ataH sabhI dikpAla adhama haiM / bhAvArtha- hindU dharmameM ATha dizAoMke ATha dikpAla mAne gaye haiM, pUrva dizAkA indra, agneya koNakA agni, dakSiNa dizAkA yama nairRtyakoNakA nairRta, pazcimadizAkA varuNa, vAyavyakoNakA vAyu, uttaradizAkA kubera aura IzAna koNakA Iza / ina saba devatAoMkI pUjA hotI hai / isIse graMthakArane inakA svarUpa batalAte hue inheM apUjya ThaharAyA hai // 97-98 // __pratyeka dizAkA eka eka graha hotA hai / ataH grahoMkobhI apUjya ThaharAte hue granthakAra pratyeka grahakA kathana karate haiM lokaM tapannuddhatadantapakktiH svasyApi sUtasya na pAdadAyI / mandeharuddhAtmagatizca rAhorucchiSTameSo'stamupaiti bhAsvAn // 99 / / artha-- lokako tApa denevAlA, vIrabhadrane jisakI dantapaMkti toDa dI hai, aura jisake sArathi aruNake pairabhI nahIM haiM, mandeha nAmake rAkSasake dvArA jisakI gati rokI jAtI hai, aura jo rAhuke dvArA asA jAkara rAhuke mukhakI jUThana hai aisA yaha sUrya pratidina asta hotA hai / / 99 // anAthanArIvyathanainasA kiM nAjaH kalakyAkalitAhidaMzaH / atttuM suraizcichannatanurbhavatyA doSAkaraH zvetatanuH kSayI ca // 10 // artha- anAthA strIko kaSTa pahuMcAne ke pApase kyA candra rAhuse prasta aura kalaMkI nahIM huA ? tathA devatA candramAkA pAna karate haiM ataH usakA zarIra khaNDita hotA hai, pratidina usakI eka eka kalA ghaTatI jAtI hai, vaha kSayI tathA doSoMkA ghara hai athavA 1 la, AttaM For Private And Personal Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam ************************* doSA-rAtriko karanevAlA hai, usakA zarIra sapheda hai / / 100 // bhAvArtha- brahmapurANameM likhA hai ki candramA bRhaspatikI patnI tArAko hara liyA thA aura usase usako garbha raha gayA thaa| isapara devoM aura dAnavoMke bIcameM mahAyuddha huA thA, usI pApake kAraNa candramA kalaMkI hogyaa| usameM kalaMka dikhAI detA hai aura usakA raMgabhI sapheda hogayA // 10 // sitAMzusUrau janitI kadAcidIzasya netre yadi tItaH prAk / bhUtAdhipo'ndho bhuvanaM tamasvi nApyahikAmutrikakarma nAma // 101 // artha- yadi Izvarake do netra candra aura sUrya kisI samaya utpanna hue to usase pahale vaha Izvara andhA huA aura yaha loka andhakArase pUrNa huA tathA phira isameM isa loka aura paraloka sambandhI kriyAkarmabhI kahAM rahA ? . bhAvArtha- jo loga candra aura sUryako Izvarake do netra mAnate haiM aura unakI utpatti batalAte haiM unake Upara granthakAra ukta doSakA AropaNa karate haiM // 101 // sitAMzusUragrahaNe jagatyAM tyAjyaM yadi syAjjalamAlayastham / AjyAdikaM cAkhilamAlayasthamanyatsarasyAdi jalaM ca kiM na // 102 __ artha --- jagatameM sUryagrahaNa aura candragrahaNake honepara yadi gharameM rakhA huA jala grahaNa karaneke yogya nahIM rahatA to gharameM rakhA huA ghI, dAla, ATA vagairaha tathA tAlAvoMkA jalabhI grahaNa karaneke ayogya kyoM nahIM hai ? bhAvArtha- hindU dharmake anusAra grahaNake samaya gharameM rakhe hue 1 la. jagatyA. For Private And Personal Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ****** bhavyajanakaNThAbharaNam jala vagairahako dUSita batAyA gayA hai| pranthakAra kahate haiM gharakA jalahI dUSita kyoM ho jAtA hai, gharameM rakhI huI anya khAdya sAmagrI tathA nadI vagairahakA jala dUSita kyoM nahIM hotA, grahaNakA prabhAva to sabhIpara hotA hogA ? // 102 // aGgArako'GgAravadugravRttiralaM budho'pyavrajadindukAntAm / anAtmavAdaM gururapyakArSIdandhaH sa zukraH zaniriddhamAndyaH // 103 // ____ artha- maMgala grahako aMgAraka kahate haiM so ThIkahI hai, vaha aMgArekI tarahahI ugra hotA hai| budha graha candramAkI patnIke sAtha phaMsA thaa| bRhaspati cArvAka matako janma denevAlA hai| zukra andhA hai aura zanicara devatA to mandagati prasiddhahI haiM // 103 // rAhurmuhuH pIDitarAjamitraH krUraH sa ketuH kila kurvate te / sarve'pyanuzvAni padAnyavApya sarvApadaM durjanavajjanAnAm // 104 // ___ artha- rAhu candramA aura sUryako bAra bAra pIDA pahuMcAyA karatA hai, ketubhI krUra hai| ye sabhI graha nIce sthAnameM honepara duSTa manuSyoMkI taraha manuSyoMko saba prakArake kaSTa dete haiM // 104 // pANau kathaJcitparidRSTaraktamAMse jugupsAmadhamo'pi gacchan / na tena bhuGkte'tanuraktamAMsAnyanyAGgajAtAnyapi bhairvo'tti||105 ___ artha- hAthoMmeM thoDAsAbhI rakta mAMsa lagA huA dekhakara nIca manuSyabhI glAni karatA hai aura usa hAthase khAtA nahIM hai| kintu zivajIkA pArzvacara bhairava dUsaroMko mArakara unakA rakta mAMsa khUba khAtA hai // 105 // For Private And Personal Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNama ************************** 39 gatisvabhAvAttamano'ndhaso'pi grahAH zritAdhvAnagiridurumApaH / ajhairajAdInabhipAtya hiMsAnandAkhyaraudrAnmudamApnuvanti / / 106 // artha- graha sadA calate rahate haiM aura mAnasika AhAra karate haiN| tathA mArga, parvata, vRkSa aura jalakA Azraya karate haiN| phirabhI ajJAnI loga bakare vagairahakA balidAna karake hiMsAnanda nAmaka raudradhyAnase unheM prasanna karate haiM // 106 // nazyanti nAgA nakulasya nAdairadantyabhakSyAnyapi dardurAkhUn / dazanti bhaktyA bhajato'pi jIvAMzcitraM tadeSAM bhuvi devtaatvm||107 artha- sarpa nevalekA zabda sunatehI bhAga jAte haiN| aura abhakSya- na khAne yogya meDhaka aura cUhoMkobhI khAte haiN| tathA jo prANI bhaktibhAvase unakI sevA karatA hai usebhI Dasate haiN| ataH pRthvIpara unakA devapaNA AzcaryajanakahI hai| bhAvArtha- soko mUDha loga nAgadevatA mAnakara pUjate haiN| usIpara granthakArane Apatti kI hai // 107 // AmantraNAdyapivato'pi madyapAyIniti klezaparamparA syAt / pibanti madyaM tadapi praNindhaM kravyeNa yAstAH kimu kIrtanIyAH / / ____ artha- dusaroMke bulAnese jo madyapAna karate haiM ve bhI kaSTa uThAte haiN| phira jo zivakI zaktiyAM mAMsake sAtha usI nindanIya madyako pItI haiM unake sambandhameM kyA kahA jAye ? // 108 // mAnyairmahAzrIrapi mAtaro'pi zmazAnavAsinyapi mArikAdyAH / kanyA na mAnyA janakAdyavazyAH svaira carantyo vimukhA vivAhAt // ___ artha- mahAzrI, zmazAnavAsinI, mArikAdi jo mAtAyeM haiM ve mAnyoMke dvArA mAnya nahIM haiN| kyoM ki ve svacchaMda se vihAra karatI For Private And Personal Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 40 bhavyajanakaNThAbharaNam haiM aura vivAhase vimukha haiM / jo kanyAyeM pitA, mAtA Adi vRddha janoMke vaza nahIM haiM ve mAnyatAko prApta nahIM hotI haiM // 102 // tRNaM ca dhenurmahiSI jalaM ca bhajatyalaM dogdhi ca svAdudugdhaM / dhatte ca kAryaM stanavadviSANau tasmAttato'sau bhRzamarcanIyA // 110 // tIrthAni devA munayazca sarve'pyekatra ghenau yadi saMvasanti / saikaiva mAnyA paramastu nAnyAH sarvatra cetsyurbata te ditAGgAH // 111 sarvatra sarve'pyathavA vasantu svAvAsabhUtAkhiladhenukAnAm / bAdhAH kimete na nivArayanti duHstho'pi saMrakSati yatsvadhAma || tato na gAvo budhamAnanIyAH saMgaM jananyApyanujAGgajAbhiH / kurvan So'ryaH kimu pippalace pUjyo bhavetkiM suphalo na cUtaH // artha- gAya jo ghAsa aura pAnI khAtI hai vahIM bhaiMsabhI khAtI hai aura gAyasebhI svAdiSTha gADhA dUdha detI hai, tathA gAyakI tarahahI usakA zarIra, stana aura sIMga hote haiM / ataH bhaiMsa gAyase adhika pUjya hai // 110 // artha - saba tIrtha, saba devatA aura mAna yadi ekahI gAyameM nivAsa karate haiM to jisa eka gaumeM ve saba nivAsa karate haiM vahI gau pUjya honI cAhiye / anya nahIM / aura yadi ve saba gAyoMmeM nivAsa karate haiM to pratyeka gAyameM khaNDa khaNDa karake rahane ke kAraNa ve saba khaNDa khaNDa zarIravAle hue / athavA saba devatA vagairaha saba gAyoMmeM rahe Ao / kintu ve saba apane AvAsabhUta gAyoMke kaSToM ko dUra kyoM nahIM karate; kyoM ki daridrase daridra manuSya bhI apane nivAsasthAnakI rakSA karatA hai // 112 // ataH samajhadAra manuSyoMke liye 1 la. sAndradugdham / 2 la. cet For Private And Personal Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam *** 41 gAya pUjya nahIM ho sakatI / isI taraha kucha loga bailako aura pIpa bhaginI aura lake peDako pUjya mAnate haiM / kintu baila apanI mAtA kanyA ke sAtha ramaNa karatA hai / ataH vaha pUjya nahIM ho sakatA / tathA pIpala pUjya hai to acche 2 phala denevAlA AmakA per3a pUjya kyoM nahIM hai ? // 113 // mAnyAnyathemAnyapi ye vadanti te'pyanyavarakSmAvakarApagAsu / kSipanti kiM kezapurISamUtrocchiSTAsrapUyAsdhyajinAmiSANi // 114 artha- jo loga pRthvI, nadI vagairahakobhI pUjya mAnate haiM, ve dUsare logoMkI taraha nadI vagairaha meM bAla, TaTTI, pezAba, jUThama, rudhira, pIva haDDI, camaDA aura mAMsa vagairaha kyoM pheMkate haiM ? // 114 // ullaGghya yAntyambudhidehalIvArohanti zailadrumavAhanAni / dahanti ratnAnyazanAnyadanti pibanti dugdhodakakAJjikAni / / 115 artha- jo samudra dehalI vagairahako pUjya mAnate haiM ve samudra aura dehalIko lAMghakara jAte haiM / pahADa, vRkSa aura savArIpara caDhate haiM, ratnoMko jalAte haiM, bhojana khAte haiM, aura dUdha, pAnI tathA kAMjI pIte haiM (1) // 115 // iti prasaMgAdapRthak tadAtAbhAsAdirUpaM paramAjyarucyam / AptAdirUpaM prakRtaM pravakSyAmyathAcchAdikapanakAptaiH // 116 // artha - isa prakAra prasaMgavaza jAnakAroMke liye rucikara tathA sacce devAdikoMke samAna dIkhane se apRthak abhinna dIkhanevAle AptA - bhAsa vagairaha kA svarUpa kahA / aba maiM paJca parameSThI ke kathana ko liye hue prakRta Apta vagairahakA svarUpa kahatA hUM // 116 // 1 la. dapRthuk 2 la. paramajJarucyam For Private And Personal Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 42 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam Apto'rthataH syAdamarAgamAdyairacchAGgatAdyairapi bhUSyamANaH / tIrthaGkaracchinna samastadoSAvRti sUkSmAdipadArthadarzI // 117 // artha- jo tIrthaGkara- dharma tIrthakA pravartaka hai, jisane samasta doSoMko aura AvaraNoMko naSTa kara diyA hai, jo sUkSma paramANu vagairaha padArthoMko jAnatA dekhatA hai, jisake samavasaraNa ( upadezasabhA ) meM devatA Ate haiM aura jo parama audArika zarIra Adi bAhya vibhUtiyoMsebhI bhUSita hai vahI vAstava meM saccA Apta hai // 117 // devI samIkSya gatvA mAyAvinaM tatra na cAprabhAvam / dRSTvetthamanyatra vilokya tAni nAsAvihApIti budhairna vAcyam // artha- kisI mAyAvI - indrajAliyeke pAsa jAkara aura vahAM devoMkA Agamana vagairaha dekhakara yadi koI yaha kahe ki jaina tIrthakarake pAsa jo devoMkA Agamana vagairaha dekhA jAtA hai vaha bhI jAdUgarIkI karAmata hai, vAstavika nahIM hai, to samajhadAroMko aisA nahIM kahanA cAhiye // 118 // aba tIrthaGkara zabdakA artha batalAte haiM nirIkSya gopAlaghaTotthadhUmaM zritvAnalaM tatra samIkSya nettham / abhraMlihaM dhUmamanaSTamUlaM dRSTvAtra cAsau na yathA ca vAcyam // 119 artha - jaise jAdUgara ke ghaDemeMse binA Agake hI nikalate hue dhuMeko dekhakara aura usake bAda kahIM jamIna se uThakara AkAzataka chUnevAle dhArAvAhI dhUmako dekhakara samajhadAra manuSya yaha nahIM kahatA ki yaha dhuAMbhI jAdUgara ke ghar3ese utpanna honevAle dhUmakI 1 la. dRSTettha For Private And Personal Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam *** 43 taraha hI banAvaTI hai / vaisehI eka jagaha banAvaTI devoMkA Agamana dekhakara yaha nahIM kahA jA sakatA ki vaha anyatra bhI banAvaTI hai // 119 // gatisvabhAvo'dbhutamacchatAdi sureSu rAmiSvata eSu naizyam / guNodbhavaM yatra tadasti puMsi durApamasminnRbhave'yamIzaH // 120 // artha - zAyada koI kahe ki zarIrakI svacchatA vagairaha to devoMmeM bhI pAI jAtI hai kintu aisA kahanA bhI ThIka nahIM hai; kyoMki rAgI devoMmeM jo svacchatA vagairaha hai vaha devagatimeM janma lene ke kAraNa hai, manuSyabhavameM yaha bAta nahIM hai, manuSyabhavameM janma se parama audArika zarIra vagairaha kA honA kaThina hai ataH jisa puruSameM usake guNoM ke kAraNa zArIrika svacchatA vagairaha pAI jAtI hai vahI Apta hai, anya nahIM // 120 // sanmArgasandarzivaco'sti nAmnA bhavAmbudhiM tArayatIti tIrtham / tasyaiva kartA bhuvi tIrthakartA na cetare tadviparItavAcaH // 121 // artha- sanmArgako batalAnevAle vacanoM ko tIrtha kahate haiM kyoM ki vaha saMsArarUpI samudrase pAra utArate haiM / una vacanoMke kartAko arthAt jo vaisA upadeza detA hai usako tIrthaGkara kahate haiM / ataH jinake vacana saMsArasamudra meM DubAnevAle haiM ve tIrthaGkara nahIM kahe jA sakate // 121 // azeSadoSAvRtivipramuktaH kopyasti hemeva malapramuktam / hAnistayorapyatizAyanena pravartate yanmalayoryathaiva / / 122 / / artha - zAyada kahA jAye ki aisA koI puruSa nahIM hai jisake 1 la. gatisvabhAvodbhava. For Private And Personal Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 44 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam samasta doSa vagairaha naSTa hogaye hoM, kintu aisA kahanAbhI ThIka nahIM hai, jaise malase rahita zuddha svarNa hotA hai vaisehI samasta doSoM aura AvaraNoMse mukta koI mahApuruSa avazya hotA hai; kyoM ki jisameM hInAdhikatA pAI jAtI hai arthAt jo ghaTatA aura bar3hatA rahatA hai vaha kahIM para bilkula naSTa ho jAtA hai / jaise khAnase nikale hue sone meM mailakI parAkASThA hotI hai phira upAya karane se vaha ghaTate ghaTate ekadama kSINa ho jAtA hai vaisehI hama logoM meM doSa aura AbaraNa kI hAni hInAdhika pAI jAtI hai ataH kisI puruSameM usakA bilkula abhAva ho jAtA hai // 122 // isa prakAra Aptake anya guNoM ko siddha karake aba usakI sarvajJatAkA samarthana karate haiM- tatsUkSmadUrAntaritAH padArthAH kasyApi puMso vizadA bhavanti / vrajanti sarve'pyanumeyatAM yadete'nalAdyA bhuvane yathaiva // 123 // artha- saMsArameM jo paramANu vagairaha sUkSma padArtha haiM, rAma rAvaNa bagairaha atIta padArtha haiM, aura himavAn vagairaha dUravartI padArtha haiM, ve kisIke pratyakSa avazya haiM; kyoM ki ina sabhI padArthoM ko hama anumAnase jAnate haiN| jo padArtha anumAnase jAnA jA sakatA hai vaha kisIkedvArA pratyakSabhI dekhA jAtA hai| jaise pahADameM chipI huI agniko hama dUrase uThatA huA dhuAM dekhakara anumAnase jAnate haiM aura pIche use pratyakSase jAna lete haiM // 123 // * iti pramANena samarthito yastrilokanAthairapi sevyamAnaH / AptaH sa varyo jagati tribhede kAle ca tatsyAjina eka eva // 124 For Private And Personal Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam **************************45 artha- isa prakAra jisa AptakA samarthana pramANake dvArA hotA hai, aura trilokoM ke svAmI indra cakravartI vagairaha jisakI sevA karate hai vahI Apta tInoM kAloM aura tInoM lokoMmeM zreSTha hai tathA vaha jinendra bhagavAnahI hai // 124 // tasyaiva yatsambhavatIha tathyaH surAgamo'bhre gamanaM janejyA / jayasvano ratnasabhA gaNAste bhAmaNDalaM dundubhidivyanAdau // 125 azokavRkSaH surapuSpavRSTiH paSTizca catvAri ca cAmarANi / jagatrayakAdhipatitvacihaM, sitAtapatratrayasiMhapITham // 126 // guNodbhavA nirmalatA ca nityaM niHsvedatAnekasulakSaNatvam / vilocanAsecanakaM surUpaM sugandhitA ninditakaiNanAbhiH // 127 / / jagatrayImapyatathA vidhAtuM paTIyasI kAcana divyazaktiH / nimeSadUrojjvalaphullanIlanIrejalajjAkaranetrayugmam // 128 // ___ artha- unhIMke samavasaraNameM sacamucake devoMkA Agamana hotA hai, vehI AkAzameM gamana karate haiM, unakI saba loga pUjA karate haiM, jaya jaya nAda karate haiM, unakI ratnamayI sabhA hotI hai, aneka gaNa hote haiM, sirake cAroM ora bhAmaNDala hotA hai, dundubhi bajatI hai, divyadhvani khiratI hai, azokavRkSa hotA hai, deva puSpoMkI varSA karate haiM, devatA causaTha camara Dhorate haiM, ve siMhAsanake Upara virAjate haiM, unake sirapara tIna zveta chatra rahate haiM jo isa bAtako sUcita karate haiM ki bhagavAn tInoM lokoMke svAmI haiM; unake guNoMke kAraNa unameM nirmalatA prakaTa hotI hai, unheM kabhIbhI paseva nahIM AtA tathA anyabhI aneka sulakSaNa unameM pAye jAte haiM, unakA rUpa itanA sundara hotA hai ki use dekhakara AMkheM kabhI tRpta nahIM hotIM, unake For Private And Personal Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir **** bhavyajanakaNThAbharaNam zarIrakI sugandhi kastUrIkI gandhakobhI mAta karatI hai| aura tInoM lokoMkobhI badalanemeM atyanta pravINa aisI kucha apUrva zakti unameM hai, tathA nimeSase dUra unake netrayugala khile hue nIlakamalako lajAte haiM // 125-28 // saMsAraduHkhAtapatapyamAnasamastasattvacchalasasyapuSTeH / / nidAnamacchAtmayathArthavAditIrthAmRtasyandanamadvitIyam / / 129 // ___ artha- jinendra nirmala AtmAvAle, yathArthavAdI, tIrtharUpI amRtake apUrva pravAha haiM, jo saMsArake duHkharUpI Atapase santapta samasta prANiyoMke vyAjase dhAnyakI puSTimeM kAraNa hai // 129 / / saMsAritAsUcakarAgaroSamohAdidoSaprakaTasya sattve / sarvatra sattA pizunAmbujAkSIzastrAkSamAlAdharaNAdyabhAvaH // 130 // ___artha- samasta prANiyoMmeM saMsArIpane ke sUcaka rAga, krodha, moha Adi doSoMke samUhakI sattA pAI jAtI hai| kintu jinendradevameM ye doSa nahIM hai / isIliye na to unake pAsa kisI durjanakA AvAsa hai, na strI hai, na ve zastra rakhate haiM, aura na rudrAkSakI mAlA vagairahahI pahinate haiM / / 130 // karairinasyeva samIraNena dhyAnena sarvAvaraNe'vadhUte / svayaM pramANairapi sUkSmadUrAdyAliyAthAtmyanivedakatvam // 131 / / ___ artha-. jaise havAke dvArA sUryake Uparase meghapaTalakA AvaraNa dUra ho jAne para usakI kiraNoMse sUkSma aura dUravartI padArthoMko ThIka ThIka dikhalAtI haiM, vaise hI dhyAnake dvArA jJAnAvaraNa Adi karmoM ke 1 la. dhyAtena sarvAvaraNe'vadhUte / vvvvvv... For Private And Personal Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam *************************** 47 naSTa hojAnepara jinendradeva svayaM apane jJAnake dvArA sUkSma aura dUravartI padArthoke yathArtha svarUpako batalAte haiM // 131 // Acchidya doSAnapi ghAtikarmANyADhyo vibhUtyAtizayaizca sarvam / jAnAtyayaM pazyati nizcinoti zAstetyanantaM zamanantazaktim // 132 ___ artha- antaraMga doSoMko aura bAhya ghAtikoMko naSTa karake vaha jinendradeva bAhya aura antaraMga vibhUti tathA atizayoMse sampanna hokara sabako jAnate haiM, sabako dekhate haiM aura anantasukha tathA anantavIryako apanAte haiM // 132 // iti zriyo'syAtizayA guNAzca yatsanti doSAvRtayo na santi / / azrIguNodghAtizayeSu deveSvayaM sadoSAvaraNeSvagaNyaH // 133 // . ___artha- isa prakAra jinendradevameM Atmika lakSmI hai, guNa haiM aura atizaya haiM, kintu doSa aura AvaraNa nahIM haiN| ataH doSa * aura AvaraNavAle tathA uttama lakSmI, uttama guNa aura uttama atizayoMse rahita devoMmeM unakI gaNanA nahIM kI jA sakatI // 133 / / zivAdikebhyo jina eva mAnyastyaktopadhiH zIlanidhizca tatsyAt / santyaktasaMga samupAttazIla mAnyaM parebhyo manute jagadyat // 134 // ___ artha- jinadevane samasta parigrahako choDa diyA hai aura ve zIlake bhaNDAra haiM ataH ziva Adi devatAoMse vahI pUjya haiN| kyoM ki yaha jagat parigrahako choDanevAle aura zIlakA pAlana karanevAle vyaktiko dUsaroMse pUjya mAnatA hai // 134 // bhajantyabhijJA jinameva bhaktyA bhavAdikAneva jaDA bhajanti / suvarNamevAdadate hi sUtA dhUlIrihaivAdadate jalaughAH // 135 // For Private And Personal Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 86 ***** Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam artha - jJAnI puruSa jinadevakohI bhaktipUrvaka pUjate haiM aura mUrkha manuSya ziva vagairahakIhI ArAdhanA karate haiN| ThIkahI hai, isI lokameM pArada suvarNakohI grahaNa karatA hai tathA pAnIkA samUha dhUlIko grahaNa karatA hai || 135 // ajJaiH kRtAmapyanalaM grahItuM mahAM jinasyAnatimanyadevAH / anye'lamAnItamapIha caurairarha surAjJo mukuTaM na dhartum // 136 // artha - yadyapi ajJAnI jana anya devoMko namaskAra karate haiM kintu vAstava meM namaskArake adhikArI jinendradevahI haiM ataH ajJAnI janoMke dvArA namaskAra kiye jAnepara bhI anya deva jinendradevakI namaskRtiko dhAraNa nahIM kara skte| jaise rAjAke yogya mukuTako cora curAbhI lAyeM taubhI use dUsare loga dhAraNa nahIM kara sakate // 136 // sudhAMzubimbe tamaseva zuddhe sukhAvahe zrIjinazAsane'smin / channe'pi kAlAtparazAsanena satAmupAsyaM hi tadetadeva // 137 // artha- jaise zuddha aura sukhadAyI candramAkA vimva andhakAra se Dhaka jAtA hai vaisehI zuddha aura sukhadAyI yaha jinadharma yadyapi kalikAlake prabhAvase anya dharmoke dvArA DhAMka diyA gayA hai, phira bhI sajja - noko isIkI ArAdhanA karanA cAhiye || 137 || siMhAsanaM yatra sitAtapatraM guNAzca santIha na santi doSAH / sa eva rAjA sakalovarAyAM lokezvarastajjina eva tAdRk // 138 // artha - jisameM siMhAsana, zveta chatra aura guNoMkA AvAsa hai, tathA doSa nahIM haiM, samasta pRthvImeM vahI rAjA lokakA svAmI hotA hai aura aise jinendradevahI haiM // 138 // For Private And Personal Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam *************************49 devadrumo vA jina eva datte dAnasya buddhathArahito'pi samyak / / svakIyapAdAzrayatuSTibhAje samastasattvAya sadepsitAni // 139 // artha- kalpavRkSakI taraha dAna denekI bhAvanAse rahita honeparabhI jineMdradevahI apane caraNoMkA Azraya pAkara santuSTa hue samasta prANiyoMko sadA icchita vastuoMko dete haiM // 139 // saMsArakakSe bahuduHkhadAve govarmavatbhrAntidakoTimArge / / cakramyamANAkhilasattvamekaM tato nayenmuktipathaM sa eva / / 140 artha- isa saMsArarUpI vanameM duHkharUpI bhayAnaka Aga lagI huI hai, aura gAyoMke jAne ke rAstekI taraha isameM bhramameM DAlanevAle karoDo mArga haiN| usameM bhaTakanevAle samasta prANiyoMko eka jineMdradevahI muktike mArgapara le jAnemeM samartha hai // 140 // AsthAyikAnAvamatulyamAnastambhorudaNDAmadhirohya sattvAn / sa eva saMsAramahAmburAzeH saukhyAspadaM dhAma nayatyabhISTam // 141 // artha-jisameM anupama mAnastaMbharUpI vizAla mastUla khar3A hai, usa samavasaraNarUpI nAvapara caDhAkara jinendrahI prANiyoMko saMsArarUpI samudrase pAra utArakara icchita sukhakara sthAnako le jAte haiM // 141 // mithyAtvadharmaprabhavAdatattvamarIcikAnudravakhedabhArAt / nivartayatyaGgimRgAnivAbdaH sa eva tattvAmRtavarSaNena // 142 // ___ artha- jaise megha jalakI vRSTi karake jala samajhakara marIcikA. kI ora daur3anevAle hariNoMko vyarthaka kaSTase bacAtA hai vaisehI jineMdradeva tattvarUpI amRtakI varSA karake mithyAtvake prabhAvase atattvoM kI ora daur3anevAle prANiyoMko usa vyarthake klezase bacAte haiM, arthAt ' unakA upadeza sunakara prANI mithyAdharmakI ora nahIM jAte // 142 // For Private And Personal Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5.***************************bhavya janakaNTAbharaNama dravyeSu satsvapyakhilasya jantorviparyayAnadhyavasAyazaGkAlA tanvannirasyaiva tamo. yathAvatsandarzayatyarkavadeSa tAni // 143 / / ___ artha- jaise sUrya andhakArako dUra karake vartamAna vastuoMkA ThIka ThIka prakAzana karatA hai vaisehI jineMdradeva maujUdA padArthoMmeM bhI samasta prANiyoMko honevAle viparIta, anadhyavasAya aura saMzayako dUra karake una padArthoMkA jaisAkA taisA jJAna karAte haiM / bhAvArtha- jo jJAna kuchakA kucha jAnatA hai use viparIta jJAna kahate haiM, jaise sIpako cAMdI aura rassIko sAMpa samajha lenA / ' kucha hogA' isa prakArake jJAnako anadhyavasAya kahate haiM aura dUrase aMdheremeM khar3e hue kisI padArthako dekhakara ' yaha puruSa hai yA DhUMTha ' isa prakArake jJAnako saMzaya kahate haiN| ye tInoM mithyAjJAna haiN| kyoMki sAmane vartamAna vastukA ThIka ThIka jJAna nahIM karAte // 143 bhavyA bhavAmbhonidhipAragaM taM bhajantu bhaktyA bhavaduHkhazAntyai // tAkSyaM yathA tApitasarvasarpa sAbhibhItA bhuvi saMzrayanti // 144 // artha-- jaise lokameM sarpase bhayabhIta prANI samasta sApoMko trAsa denevAle garuDakI zaraNameM jAte haiM, vaisehI bhavya jIvoMko sAMsArika duHkhoMkI zAntike liye, saMsArarUpI samudrako pAra karanevAle usa jinendradevakIhI bhaktipUrvaka ArAdhanA karanI cAhiye // 144 // himAtibhItI iva vahimeva chAyAmivaivAtapatapyamAnAH / / bhajantu bhavyA bhavaduHkhabhItA bhaktyA bhavAsAtaripuM tameva / / 145 / / .. artha- jese zItakI pIr3Ase bhIta manuSya AgakAhI sevana karate haiM aura sUryake ghAmase pIDita manuSya chAyA kA sevana karate haiM 1 laM. sArtibhItA bhuvi saMsajanti 2 la. himAtibhItA For Private And Personal Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam kakkkkkkkk*************51 vaisehI saMsArake duHkhoMse Dare hue prANiyoMko sAMsArika duHkhoMke zatru una jinedradevakI bhaktipUrvaka ArAdhanA karanI cAhiye // 145 // zritvAdimaM tApamateSvabuddhAnAzritya mUlAca bhajatsvamuktvA / chAyAdravattasya na reTaparAgastathApi te duHkhasukhAspadAni // 146 // __ artha-- ye loga mere AzrayameM Aye haiM aisA na jAnatA huAbhI chAyAvRkSa sUryatApase pIDita hue manuSyakA tApa haTAtA hai| tathA jo loga usakI chAyAmeM nahIM jAte haiM unake saMtApako nahIM haTAtA hai| lokasaMtApa dUra karane meM athavA na karanemeM chAyAvRkSako na roSa hai aura na toSa hai vaise jinezvarako kisIke Upara na roSa hai na rAga hai, tathApi loga duHkha aura sukhake sthAna hote haiM / arthAt jo jinezvarakI bhakti karate haiM ve sukhI hote haiM aura jo unameM dveSabhAva rakhate haiM ve duHkhI hote haiM // 146 // tasminnidAnImiva sArvabhaume deze vasatyapyativiprakRSTe / caranti ete sukhinastadIyAmAjJAmanulladdhya pare saduHkhAH / / 147 // artha- Ajakalake samasta pRthivIke svAmI cakravartIkI taraha una jinendradevake suvistRta aura sudIrgha kSetrameM rahate hue, jo unakI AjJAkA ullaMghana nahIM karate ve sukhapUrvaka vicaraNa karate haiM aura jo aisA nahIM karate ve duHkha uThAte haiM // 147 // janA gRhaprAmapurIjanAntaSaT khaNDamAtraM prabhuzAsanaM cet / ullaGghayanto'pyuruduHkhabhAjastatkiM punaH sarvajagatprabhostat // 148 // artha-- jisa svAmIkA zAsana gharataka, yA grAmataka, yA nagarataka, yA dezataka athavA SaT khaNDaparyaMta hai,yadi usakI AjJAkA ullaM 1 la. tApakteiSvabuddhvA. 2 la.. Taca rAga For Private And Personal Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 52*************************** bhavyajanakaNThAbharaNama ghana karanevAle manuSyoMko ghora duHkha sahanA par3atA hai to samasta jagatke svAmIkI AjJAkA ullaMghana karanevAloMkA to kahanAhI kyA hai ? // 148 // sato hitaM zAsti sa eva devaH sadApyate zAsanatatphalecchA / kalasvanaM karNasudhArasaughaM vamattayorvAdyamapekSate kim // 149 // artha- jinendradevahI bhavyajIvoMke hitakA upadeza dete haiM, kintu unako zAsana karane aura usake phalakI icchA nahIM rahatI, arthAt unakA upadeza nirIhavRttise binA kisI icchAke hotA hai / ThIkahI hai, kAnoMke liye amRtarasake pravAhake tulya manohara zabda karanevAlA vINAdi vAdya kyA unakI apekSA karatA hai // 149 // zrImAn svayambhUrvRSabho jitAtmA karmArirahannajito'kalaGkaH / jinaH zivo viSNurajo jitaarirityaadisaaaamitnaamdheyH||150|| artha- una jinendradevake asaMkhya nAma haiM aura ve saba sArthaka haiM / ananta jJAna Adi rUpa antaraMgalakSmI aura samavasaraNa Adi rUpa bAhya lakSmIse yukta hone ke kAraNa ve zrImAn kahe jAte haiN| binA kisIke upadezake svayaMbuddha hokara unhoMne AtmakalyANakA patha apanAyA thaa| isa liye unheM svayaMbhu kahate haiM / dharmase bhUSita honeke kAraNa unheM vRSabha kahate haiM / AtmAko jIta unese ve jitAtmA kahe jAte haiM / koke vairI honese unheM karmAri kahate haiM / sabase adhika pUjAke yogya honese unheM ' arhan ' kahate haiN| kisIke dvArA parAjita na honese unheM ' ajita' kahate haiM / doSoMse rahita hone ke 1 la. sadAprate ~ ~ ~~~~ ~~ ~~~~~~~~~~~~ ~~ ~~~ ~~~~~~~ For Private And Personal Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam *** 43 kAraNa unheM akalaMka kahate haiM / indriyoMpara vijaya prApta kara lene se ve 'jina' kahe jAte haiN| sabake liye kalyANakArI hone se unheM ziva kahate haiM | apane jJAnake dvArA samasta jagat vyApta hone ke kAraNa viSNu kar3e jAte haiM / janmamaraNa ke cakase bAhara honese unheM aja' kahate haiM / aura karma zatruoMko jIta leneke kAraNa ve jitAri kahe jAte haiM // 150 // 1 ' kalyANakAleSu tathA sa sadyojAtazca vAmazca bhavedaghoraH / IzAna indrAdikRtotsaveSu krameNa vai tatpuruSazca nAmnA // 151 // artha - janmAdi kalyANakAloMmeM arthAt jina jaba mAtAke udarameM Aye taba ne unheM ' sadyojAta' nAma diyA / janmake anantara meruparvatapara kSIrajala se snAna karAyA taba indrane unakA 'vAma' nAma rakhA / dIkSAkAla meM ve aghora nAmase prasiddha hue / kevalajJAna ke samaya IzAna ' aura mokSa kalyANake samaya ' tatpuruSa ' nAma rakha diyA hai / / 151 / ' svargAvatAraM jananAbhiSekaM niSkrAntimiddhaM nirapAyabodham / saMprApya dharma pratipAdya sArvaM bhajetsa pazcAtparinirvRrti ca // 152 // artha- svargase avataraNa, janma abhiSeka, gRhatyAgakara jinadIkSA aura kabhI naSTa na honevAle kevalajJAnako prApta karake tathA sabake liye hitakara dharmakA upadeza dekara usake pazcAt vaha jinendradeva mokSa prApta karate haiM // 152 // muktosbhaH karmabhirabhiH svairguNairamuktaH parinirvRto'yam / AbhAti mAlinyavimuktadIdhityamuktacAmIkarabhAsurAtmA // 153 // 1 la. gaNairamuktaH For Private And Personal Use Only -
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 54***attttttttttt****** bhavyajanakaNThAbharaNam ___ artha- ATho karmoMse mukta hokara tathA samyagdarzana, anantajJAna, anantadarzana, anantavIrya, sUkSamattva, avyAbAdhatva, agurulaghutva aura avagAhanatva ina ATha apane guNoMse yukta hokara vaha mukta AtmA malinatAse rahita aura kiraNoMse sahita sone kI taraha camakatA huA zobhita hotA hai // 153 // sthitaH sa rAjattalalokaharmyasyAgre vibhAvAdyuditai rasaudhaiH / pazyanmRtaM saMsRtinATakaM sa svasthastarAM carvati zarma sAndram / / 154|| ___ artha- jisake nIcekA bhAga nAnA prakArake jIvoMse zobhita hai, usa lokarUpI mahalake agrabhAgameM sthita huA vaha muktAtmA, vibhAva Adi bhAvoMse utpanna zrRMgAra Adi rasoMse bhare hue isa saMsArarUpI nATakako dekhA karatA hai aura AtmaniSTha hokara anantasukhakA upabhoga karatA hai // 154 // manastamaH svArthavibhAsitejA madIyamasyenmaNidIpakalpaH / sthito'pi dIpo marudantarAle trilokacUDAmaNireSa siddhaH // 155 // artha- tInoM lokoMke mastakakA maNirUpa vaha siddhaparameSTI maNimaya dIpakake samAna hai kyoM ki jaise maNidIpaka svayaM apanAbhI prakAzana karatA hai aura anya padArthoMkAbhI prakAzana karatA hai vaisehI siddhaparameSThI kevalajJAnake dvArA apanekobhI prakAzita karate haiM aura anya padArthoMkobhI prakAzita karate haiN| tathA jaise maNidIpa havAke bIcameMbhI barAbara prajvalita rahatA hai vaisehI siddhaparameSThI vAtavalayameM virAjamAna rahakara sadA sabako jAnate dekhate haiN| ataH maNidIpake tulya ve siddhaparameSThI mere manameM sthita ajJAnarUpI andhakArako dUra kareM // 155 // For Private And Personal Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam ********************kutta 55 asahyaduHkhAvasathe bhave'sminnanAdibhUte bhramatA kathaJcit / Apto'yamAmukti mayAstu namyaH stutyazca cintystnuvaangmnobhiH||156 artha- asahya duHkhoMse bhare hue isa saMsArameM anAdi kAlase bhramaNa karate hue jisa kisI taraha mujhe isa AptakI prApti huI hai| ataH jabataka mujhe muktikI prApti na ho tavataMka mana, vacana aura kAyase yahI Apta mere namaskAra karane ke yogya hai, yahI Apta merI stutike yogya hai aura yahI Apta mere dhyAna karane ke yogya hai|| 156 // tasyaiva vAkyaM bhavati pramANaM yathAvadarthapratipAdakasya / pramIyate prAjJajanairguNAnAM vaktuH sadA gauravato hi vAkyam // 157 / / __ artha- vaha Apta padArthakA ThIka ThIka kathana karatA hai / ataH usIkA vacana-pramANa hai / kyoM ki vidvajjana guNI vaktAke vacanoMko sadA gauravase mApate haiM // 157 // pRSTe sati nyAya ikakhile'rthe vaktuH sabhAsthasya vacaH pramANam / tadIyayAthAtmyavido'starAgadveSasya rUDhasya ca satyavAcA // 158 // ___artha- nyAyakI taraha sabhI viSayoMke sambandhameM pUche jAneparasabhAmeM sthita usI vaktAkA vacana-pramANa mAnA jAtA hai, jo usa viSayakI asaliyatako jAnatA hai, aura jise kisIse rAga vA dveSa nahIM hai tathA jo satya bolanemeM pakkA hotA hai // 158 // jitAnRtAGgAkhilarAgaroSamohAdikatvAjinanAmabhAjaH / tasyaiva voco vijitAnyavAco bhinatti zailAnzirasA yathaiva / / 159 // 1 la. mohAhitatvAjinanAmabhAjaH / 2 la. tasyaiva vAk tadvijitAnyavAco bhinatti zailAnbhiduraM yathaiva. For Private And Personal Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 56*************************** bhavyajanakaNThAbharaNam ___ artha- jhUTa bolane meM kAraNa samasta rAga, dveSa, moha vagarahako jIta lenese jo 'jina' kahe jAte haiM, unhIke vacana samasta anya vacanoMko parAjita kara dete haiM, jaise vajra samasta parvatoMko cUra cUra kara detA hai // 159 / / adoSiNastasya vaco'pyadoSi syAhoSiNo'nyasya vaco'pi doSi / zuddhendukAntasya jalaM ca zuddhaM duSTAjinasyeva jalaM ca duSTam // 160 // artha- jinendradeva nirdoSa hote haiM, isaliye unakA vacanabhI nirdoSa hotA hai| anya devatA sadoSa haiM isase unakA vacanabhI sadoSa hai / ThIkahI hai, zuddha candrakAnta maNise jharanevAlA jala zuddha hotA hai aura azuddha camaDekA mazakakA jala azuddha hotA hai||160|| tasyAGginAM mAturicaurasAnAM sapatnikAnAmiva vAkpareSAm / sudheva pAke kaTuvattadAtve krameNa hAlAhalavatsudhAvat / / 161 // ____ artha- prANiyoMke liye usa nirdoSa bAptakA vacana vaisAhI hotA hai. jaisA apane peTase janma lenevAle putroM ke liye mAtAkA vacana / jo usa samaya to kaDuA lagatA hai kintu bAdako amRtake tulya lAbhadAyaka pratIta hotA hai| tathA anya logoMkA vacana sApatnamAtAoM ke tulya hotA hai, jo usa samaya to amRtakI taraha mIThA lagatA hai kintu vAdako halAhala viSakI taraha prANa le letA hai // 161 vANyeva jainI maNidIpikeva nirasya durvAdivacastamAMsi / vyanakti lokatritaye yathAvatsyAtkAramudrAGkitavastujAtam // 162 // * artha- ataH jinavANIhI yathArtha vANI hai, jo ratnamayI dIpikAkI taraha durvAdiyoMke vacanarUpI andhakArako dUra karake tIno For Private And Personal Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam *************************** 57 lokoMmeM syAdvAdako mudrAse cihnita samasta vastuoMko jyoM kA tyoM batalAtI hai // 162 // zAstraM hitaM zAsti bhavAmburAzaryatrAyate cAhatameva vAkyam / yadAgamazcAgamayatyazeSa vedazca yadvedayatIha vedyam / / 163 // ___ artha- ataH arhantadevakA vacanahI 'zAstra' kahe jAneke yogya hai kyoM ki 'zAstra' zabda 'zAs' aura 'tra' do dhAtuoMse banA hai, jinameM se pahalIkA artha upadeza denA aura dUsarIkA artha hai rakSA karanA aura vaha hitakA upadeza detA hai aura saMsArasamudrase rakSA karatA hai / tathA vahI Agama hai kyoM ki vaha sabakA jJAna karAtA hai aura vahI veda hai kyoM ki jo kucha jAnane yogya hai usakA jJAna karAtA hai // 163 // tatraiva sUktaM puruSAditattvaM zraddheyamalpaiH sahasAjJayaiva // buddhyaiva vRddhastu nayAnuyogannyAsaiH zrutaiH samyagavetya bhavyaiH / / 164 // __ artha- usI zAstrameM AtmA Adi tattvoMkA sundara kathana hai, jo alpajJAnI haiM unheM to use jina bhagavAnakI AjJA samajhakara binA vicArehI usakA zraddhAna karanA cAhiye kintu jo jJAnavRddha haiM unheM naya, anuyoga aura nikSepakedvArA jAnakarahI. usa kathanakA zraddhAna karanA caahiye| aura bhavya jIvoMko zAstroMkedvArA bhalI prakAra jAnakara usakA zraddhAna karanA cAhiye / / 164 // aba AtmatattvakA kathana karate haiMtatrAtmatattvaM sahajopayogi svopAttadehonnatikartRbhoktu / visarpasaMhAravadUrdhvagAmi siddhaM bhavasthaM sthitijanmanAzi // 165 // __ artha- jainazAstrameM kahA hai ki Atmatattva svAbhAvika jJAna aura darzanase yukta hai, koMke kAraNa use jaisA zarIra milatA hai For Private And Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 46**** Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam usIke pramANa ho jAtA hai, arthAt yadi choTA zarIra milatA hai to sakuca kara usI zarIrake barAbara ho jAtA hai aura yadi bar3A zarIra milatA hai to phailakara usIke barAbara ho jAtA hai / tathA vaha svayaM hI apane karmoM kA kartA hai aura svayaMhI unake phalakA bhoktA hai / usakA svabhAva Uparako jAnekA hai| usake do bheda haiM- eka saMsArI aura eka mukta / tathA vaha utpAda, vyaya aura dhaumya svabhAvavAlA hai, arthAt usameM pratisamaya pahalI paryAyakA nAza hotA rahatA hai, naI paryAya utpanna hotI rahatI hai aura isa utpAda vinAzake hote hue bhI vaha AtmAkA AtmAhI banA rahatA hai| jaise miTTIke lauMdekA vinAza aura ghar3ekI utpatti honepara bhI miTTI kAyama rahatI hai // 165 // amUrtamanyonyakRtopakAramanAdyanantaM svaparaprakAzi | sAmAnyarUpaM ca vizeSarUpaM samasta karmatrayasaGgadUram // 166 // artha- vaha AtmA amUrtika hai- usameM rUpa, rasa, gandha vagairaha nahIM pAye jAte / parasparameM eka dUsaroMkA upakAra karanAhI usakA kArya hai, vaha anAdi aura ananta hai, arthAt na usakA Adi hai na anta hotA hai, sadAse hai aura sadA rahegA / vaha apanekobhI jAnatA hai aura dUsare padArthoM ko bhI jAnatA hai| usake do rUpa haiM eka sAmAnya aura eka vizeSa / tathA vaha samasta karmoMke saMsarga se dUra hotA hai / arthAt dravyakarma, bhAvakarma tathA nokamase dUra haiM // 166 // astrItvapumbhAva napuMsakatvama bAlatAyauvanavRddhabhAvam / amartyatiryak suranArakatvamastaikatAdvitva bahutvabhedam // 167 // For Private And Personal Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . . . L bhavyajanakaNThaThAra ************************* artha-- vaha strIpanA, puruSapanA aura napuMsakapanese rahita hotA hai, usameM bAlapana, javAnI aura bur3hApA nahIM hotA, na vaha manuSya tiryazca, deva aura nAraka bhAvase yukta hotA hai, aura na usameM ekatva dvitva aura bahutvakA bheda hotA hai // 167 // aba ajIva tattvakA kathana karate haiManIvatattvaM zarasaMkhyamatra skandhANubhedAdvividhazca SoDhA / sparzAdimAnyo bhavati dviruktasthUlAdibhedAtsa tu pudgalaH syaat||168|| ____ artha-- ajIva tattva pAMca haiM--pudgala, dharma, adharma, AkAza aura kAla / unameMse jisameM sparza, rasa, gandha aura rUpa pAyA jAtA hai use pudgala kahate haiM / usake do bheda haiM skandha aura paramANu / sabase sUkSma avibhAgI pudgala dravyako paramANu kahate haiN| aura do tIna Adi saMkhyAta asaMkhyAta aura ananta paramANuoMke melase jo banatA hai use skandha kahate haiM / pudgaladravyake chai bheda bhI haiMsthUlasthUla, sthUla, sthUla-sUkSma sUkSma-sthUla, sUkSma aura sUkSma-sUkSma / jamIna parvata vagairaha skandhoMko sthUlasthUla kahate haiN| ghI, tela, pAnI Adi tarala skandhoMko sthUla kahate haiM / chAyA, Atapa vagairahako sthUla-sUkSma kahate haiM / cakSuke sivA zeSa cAra indriyoMke viSaya sparza, rasa, gandha aura zabdako sUkSma sthUla kahate haiN| karmarUpa honeke yogya pudgala skandhoMko sUkSma kahate haiM / aura paramANuko sUkSma-sUkSma kahate haiM // 168 // dharmo jhaSasyeva jalaM gatau syAtsvayaM pravRttasya gateH sahAyaH / sthitAvadharmaH pathikasya tasyAzchAyeva jIvasya ca pudgalasya // 169 / / 1 la. tasya For Private And Personal Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 60*************************** bhavyajanakaNThAbharaNam . artha- jaise machalIko calanemeM jala sahAyaka hotA hai vaisehI svayaM calate hue jIva aura pudgaloMko jo calane meM sahAyaka hotA hai use dharmadravya kahate haiN| aura jaise pathikako ThaharanemeM chAyA sahAyaka hotI vaisehI calate hue jIva aura pudgaloMko ThaharanemeM jo sahAyaka hotA hai use adharmadravya kahate haiM // 169 / / nityaM sthitaM yacaturasramekaM ghana nabho'nantanijapradezam / bhAvAvagAhapradamasti tatsyAdalokalokAmbarabhedabhinnam // 170 / / ___ artha-- jo samasta dravyoMko avagAha detA hai use AkAza kahate haiM / vaha AkAza nitya hai, avasthita hai, saba tarapha phailA huA aura vizAla hai, ananta pradezavAlA hai| usake do bheda haiM--lokAkAza aura alokAkAza / ananta AkAzake madhyabhAgako, jisameM jIva Adi sabhI dravya pAye jAte haiM, lokAkAza kahate haiM / aura lokAkAzake bAhara sarvatra jo akelA AkAzadravya hai use alokAkAza kahate haiM // 170 // bhinnA maNIrAzivadeva lokAkAzapradezeSvaNavo'tisaGkhyAH / ye santi mukhyo'rthavivartahetuH kAlastadAtmA samayAdiranyaH // 171 // ___ artha-- lokAkAzake pratyeka pradezapara eka eka karake ratnoMkI rAzikI taraha jude jude jo asaMkhyAta kAlANu sthita haiM vaha mukhya kAladravya hai yaha dravya padArthoke pariNamanameM sahAyaka hai| tathA usake nimittase jo samaya, miniTa ghar3I, ghaMTA Adi paryAya hotI haiM vaha vyavahAra kAla hai // 171 // dravyANi SaDjanamate'tra te'mI paJcAstikAyAH parihINakAlAH / acetanA jIvamRte bhavanti mUrtetarAH pudgalamantareNa / / 172 // For Private And Personal Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam ***************************61 artha-- jainadharmameM chai dravya mAne gaye haiN| unameM se kAla dravyako chor3akara zeSako paJcAstikAya kahate haiN| jIvake sivAya zeSa saba dravya acetana haiM / aura pudgalako chor3akara bAkIke pAMco dravya amUrtika haiM // 172 // aba Asravatattvako kahate haiMyenAtmabhAvena sa karmayogyaH karmatvamAgacchati pudgalaughaH / bhAvAsravo'sAvazubhekSaNAdivyAsravaH pudgalakarmatAptiH / / 173 // ___ artha-- Asravatattvake do bheda haiM- bhAvAsava aura dravyAstrava / AtmAke jisa bhAvase karmarUpa honeke yogya pudgala skandha karmapaneko prApta hote haiM use bhAvAsrava kahate haiM / jaise bure bhAvase kisIkI Ara tAkanA vagairaha / tathA pudgaloMkA jIvake karmarUpa honA dravyAsrava hai // 173 // ___ aba bandhatattvakA kathana karate haiMkarmAtmabhAvena tadasti baddhaM yogAdinA yena sa bhAvabandhaH / kSIrAmbuvacetanakarmasarvapradezasaMzleSaNamanyabandhaH / / 174 // __ artha- bandhatattvakebhI do bheda haiM-bhAvabandha aura dravyabandha / AtmAke jisa yoga Adi rUpa bhAvase karma baMdhate haiM use bhAvabandha kahate haiM / aura AtmA tathA karmake pradezoMkA dUdha pAnIkI taraha parasparameM baMdha jAnA dravyabaMdha hai // 174 // __ aba saMvaratattvakA kathana karate haiM--- yenAtravaH sAdhu nirudhyate'GgibhAvena sadarzanasaMyamAdiH / bhAvAdiriSTo mama saMvaraHsyAdravyAdikastvAnavasannirodhaH // 175 / / artha- saMvarakebhI do bheda haiM- bhAvasaMvara aura drvysNvr| AtmAke jisa samyagdarzana aura saMyamaAdirUpabhAvase acchI For Private And Personal Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 62*************************** bhavyajanakaNThAbharaNama taraha karmoMkA Asrava rUka jAtA hai, vaha merA pyArA bhAvasaMvara hai / aura AsravakA rukanA dravyasaMvara hai // 175 // . aba nirjarAtattvako kahate haiM Atmapradezasthitakarma yena nirasyate'zena mato mamaiSaH / zuddhopayogaH sa tu nirjarA syAdbhAvAdirenogalanaM parA sA || 176 // artha- nirjarAkebhI do bheda haiM- bhAvanirjarA aura drvynirjraa| AtmAke jisa zuddhopayogarUpabhAvase AtmAke pradezoMke sAtha baMdhe hue karma thor3A thor3A karake jharate haiM vaha mujhe priya bhAvanirjarA hai aura karmoMkA jhaDanA dravyanirjarA hai // 176 // aba mokSatattvakA varNana kahate haiM--- ' syAtkRtsnakarmakSayaheturAtmabhAvaH zaraNyo mama bhAvamokSaH / syAdravyamokSo bhavatIha jIvaH karmASTakAtyantapRthaksvarUpaH // 177 // artha- mokSatattvakegI do bheda haiM.. bhAvamokSa aura dravyamokSa / AtmAkA jo bhAva samasta kIke naSTa hone meM kAraNa hotA hai vaha merA AzrayadAtA bhAvamokSa hai aura jIvakA AThoM karmoMse atyanta bhinna ho jAnA dravyamokSa hai // 177 // tattvoMke kathanakA upasaMhAraityuktametatkhalu saptabhedaM tattvaM padArthA nava yatsametam / tAbhyAM nilIne nijabandhatattve ye dravyabhAvAdikapuNyapApe / / 178 // artha-- isaprakAra tattvake sAta bhedoMkA kathana kiyaa| ina sAta tattvoMmeM puNya aura pApako milAdenese nau padArtha ho jAte haiM / kintu unakA antarbhAva apane apane bandha tattvameM ho jAtA hai, arthAt bhAvapuNya aura bhAva pApakA antarbhAva apane apane bhAvabandhameM ho jAtA hai For Private And Personal Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam *************************** 63 aura dravyapuNya tathA dravyapApakA antarbhAva apane apane dravyabandhameM ho jAtA hai // 178 // zraddhAnamasyaiva durApamuktaM samyaktvamaSTAGgamapAstadoSam / AstikyasaMvegazamAnukampAvivardhitaM dattakubodhazuddhi // 179 // aba samyagdarzanakA kathana karate haiM artha- inhIM sAta tattvoMke zraddhAnako samyagdarzana kahate haiN| vaha samyagdarzana ATha aMgasahita aura paccIsa doSoMse rahita hotA hai| Astikya, saMvega, prazama aura anukampA bhAvase puSTa usa samyaktvakI prApti honA atyanta kaThina hai / usake honese AtmAmeM sthita mithyAjJAna zuddha hokara samyagjJAna ho jAte haiN| bhAvArtha- samyagdarzanake ATha aMga haiM- isa lokakA bhaya, paralokakA bhaya, atrANabhaya, aguptibhaya, maraNabhaya, vedanAbhaya aura Akasmikabhaya ina sAta bhedoMko chor3akara tattvArthakA zraddhAna karanA pahalA niHzaMkita aMga hai| isaloka aura paralokake bhogoMkI cAha nahIM karanA niHkAMkSita aMga haiN| ratnatrayase pavitra AtmAoMke apavitra zarIrako dekhakara glAni na karanA nirvicikitsA aMga hai| arhantako choDakara anya kudevoMke dvArA kahe hue dharmakA pAlana na karanA amUDhadRSTi hai| uttama kSamA Adike dvArA AtmAke dharmakI vRddhi karanA aura caturvidha saMghake doSoMko prakaTa nahIM karanA upabRMhaNa yA upagUhana aMga hai| dharmake ghAtaka kAraNa upasthita honeparabhI dharmase cyuta na honA sthitikaraNa aMga hai| jina zAsana aura usake anuyAyiyoMse sadA anurAga rakhanA vAtsalya hai / samyagdarzana, samyagjJAna aura samyakcAritrake dvArA jainazAsanakA prakAza karanA prabhAvanA aMga hai| samyagdarzanake ina For Private And Personal Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 64*************************** bhavyajanakaNThAbharaNam ATha aMgoMkA abhAva, tIna mUr3hatA, chai anAyatanoMkI sevA aura ATha mada aise paJcIsa doSa haiN| deva, zAstra aura tattvoMmeM dRr3ha pratItikA honA Astikya hai| saMsArase Darate rahanA saMvega hai| rAgAdi doSoMke upazamako prazama kahate haiM / prANimAtrakA duHkha dUra karanekI icchAse cittakA dayAmaya honA anukampA hai // 179 / / udeti hetudvayataH sarAgavirAgabhedAd dvividhaM tribhedam / zamotthahakakSAyikavedakAnItyAjJAdibhedAdazadhA tadetat / / 180 // artha- vaha samyagdarzana antaraMga aura bahiraMga kAraNoMse athavA nisarga aura adhigamase utpanna hotA hai| sarAga aura vItarAgake bhedase usake do bheda haiN| upazama, kSaya aura kSayopazamase utpanna honeke kAraNa usake tIna bheda haiM- aupazamika, kSAyika aura kSAyo. pazamika yA vedaka / tathA AjJA Adike bhedase usake dasa bheda haiM | bhAvArtha- samyagdarzanakI utpattikA antaraMga kAraNa to darzana mohanIya karmakA upazama, kSaya athavA kSayopazama hai| usake honepara jo bAhya upadezase jIvAdi tattvoMko jAnakara zraddhAna hotA hai vaha adhigamaja samyagdarzana hai aura jo bAhya upadezake vinA svayaMhI jIvAdi padArthoMko jAnakara tattvArthazraddhAna hotA hai vaha nisargaja samyagdarzana hai| ye do bheda bAhya upadezake milane na milanekI apekSAse haiN| aura sarAga vItarAga bheda samyagdarzanake dhArI jIvoMkI apekSAse haiN| dasaveM guNasthAnatakake jIva sarAga hote haiM aura usake Uparake jIva vItarAga hote haiN| sarAgoMke samyagdarzanako sarAga samyagdarzana kahate haiN| yaha samyagdarzana prazama, saMvega, anukampA aura Astikya bhAvako liye hue hotA hai| aura vItarAga samyagdarzana For Private And Personal Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam *** ***************** ***** **65 AtmavizuddhirUpa hotA hai / anantAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA, lobha, mithyAtva, samyamithyAtva aura samyaktvaprakRtiyoM ke upazamase aupazamika samyaktva hotA hai| inhIM sAtoM prakRtiyoMke kSayase kSAyikasamyaktva hotA hai| aura anantAnubandhI krodha, mAna, mAyA, lobha, mithyAtva aura samyamithyAtva ina sarvaghAti prakRtiyoMke udayAbhAvI kSaya tathA AgAmI kAlameM udaya AnevAle ukta prakRtiyoMke niSekoMkA sadavasthArUpa upazama aura samyaktvaprakRti ke udaya honepara kSAyopazamika athavA vedakasamyaktva hotA hai| samyagdarzanake dasa bheda isa prakAra haiM- zAstrAbhyAsake vinA vItarAgakI AjJA mAnakara jo zraddhAna kiyA jAtA hai vaha AjJA-samyaktva hai / darzanamohakA upazama honese jina bhagavAna kedvArA kahe hue mokSamArgameM zraddhAna honA mArgasamyaktva hai| tIrthaGkara Adi mahApuruSoMke caritrako sunane se jo zraddhAna hotA hai use upadezasamyaktva kahate haiN| AcArAMga sUtrako sunane se jo zraddhAna hotA hai vaha sUtrasamyaktva hai| bIjAkSaroMke dvArA gahana padAau~ko jAna lene se jo zraddhAna hotA hai vaha bIjasamyaktva hai| saMkSepasehI tattvoMko jAnakara jo zraddhAna hotA hai vaha saMkSepa-samyaktva hai| dvAdazAMgako sunakara jo zraddhAna hotA hai vaha vistAra-samyaktva hai| Agamake vacanoMke binAhI kisI padArthake anubhavase hone vAle zraddhAnako artha-samyaktva kahate haiN| aMgabAhya aura aMgapraviSTarUpa sampUrNa zrutakA avagAhana karanepara jo zraddhAna hotA hai vaha avagADhasamyaktva hai| aura kevalajJAnake dvArA samasta padArthoMko jAnakara jo zraddhAna hotA hai vaha paramAvagAr3ha-samyaktva hai / / 180 // For Private And Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 66 ** www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam AsannabhavyottamabhAvakarmahAnI ca saMjJitvavizuddhabhAvau / samyaktvalAbhAntaraheturanyo dharmopadezAtizayekSaNAdiH // 181 // artha - nikaTa bhavyapanA, arthAt zIghrahI mokSako prApta karane kI yogyatA, samyaktvako rokanevAle mithyAtva Adi karmo kA upazama, kSaya athavA kSayopazama, saMjJIpanA arthAt manakI sahAyatA se upadeza Adiko grahaNa kara sakane kI yogyatA aura vizuddha pariNAmoMkA honA ye cAra samyagdarzanakI utpatti meM antaraMga kAraNa haiM / tathA sacce gurukA upadeza aura jainadharmake atizayakA darzana vagairaha bAhya kAraNa haiM // bhAvArtha- samyagdarzanakI utpatti meM pAMca labdhiyAM kAraNa hotI haiM / isa zloka ke dvArA granthakArane unhIMkA svarUpa dikhalAyA hai| jaise karmahAnise prAyogyalabdhikA svarUpa batalAyA hai / saMjJIpanese kSayopazama labdhikA svarUpa dikhAyA hai| vizuddhabhAvase vizuddhi labdhiko batalAyA hai / upadeza se dezanAlabdhiko batalAyA hai| ye cAra labdhiyAM abhavya bhI ho sakatI haiM / nikaTa bhavya' zabdase pAMcavI karaNalabdhi sUcita hotI haiM kyoM ki yaha labdhi samyaktvake unmukha mithyAdRSTi jIva kehI hotI hai| isake hone para samyaktva avazya hotA hai // 181 // 6 devAdhidevo jina eva devastasyaiva tathyaM vacanaM ca pathyam / tadukta evAtmahito'sti dharmo nirbandha ityeSu susAdhayettat // 182 // | artha - jinadevahI devoM ke bhI deva haiM, unhIMkA vacana satya aura pathya hai, unake dvArA kahA gayA dharmahI AtmAkA hita karanevAlA hai, isa prakArakA abhiprAya samyagdarzana ke hone parahI hotA hai || 182 // 1 la. ityeSa For Private And Personal Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam *** ************************* syAllokamUDhaM sikatAzmarAziH snAnaM nadIsindhuSu vahnipAtaH / sandhyAravIndudrumazailagobhUsadmAgniyAnAyudharatnasevA // 183 // aba loka-mUDhatAkA svarUpa kahate haiM-- artha- dharma samajhakara vAlu aura pattharoMke Dherako pUjanA, nadI aura samudrameM snAna karanA, AgameM kUdanA, sandhyA, sUrya, candra, vRkSa, pahAr3a, gAya, bhUmi, makAna, Aga, savArI, zastra aura ratnoMkI pUjA karanA lokamUr3hatA hai // 183 // ___ aba devamUhatAkA svarUpa kahate haiMtaddevamUDhaM yadihAJcatIti varAbhilASairvimatirvarAkaH / rAgAdidoSAvasathAni devAnazeSavittyAdiguNairayuktAn // 184 // artha- varakI abhilASAse ajJAnI mUDhaloga yahAMpara jo sarvajJatA Adi guNoMse rahita aura rAgAdi-doSoMse bhare hue devoMkI pUjA karate haiM use devamUDhatA kahate haiM // 184 // ___ aba gurumUDhatAkA svarUpa kahate haiMpApaNDimUDhaM bhavakAraNaM syAtpApaNDinAM sadvividhopadhInAm / prANIndriyAsayaginAM ca mithyATarajJAnacAritravatAmupAstiH / / 185 / / artha-- antaraMga aura bAhya parigrahase sahita, grANi-saMyama aura indriyasaMyamase rahita, tathA mithyAdarzana, mithyAjJAna aura mithyAcAritrake dhArI sAdhuoMkI upAsanA karanA gurumUr3hatA hai| yaha mUr3hatA saMsArakA kAraNa hai // 185 // aba ATha madoMko kahate haiM-- sambhAvayannapratimaistapodhIsampadalArcAkulajAtirUpaiH / svotkarSamanyasya sadharmaNo vA kurvanpradharSa pradunoti dRSTim / / 186 // For Private And Personal Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 68 *************************** bhavyajanakaNThAbharaNam ____ artha- apane anupama tapa, anupama jJAna, anupama sampatti, asAdhAraNa bala, anupama Adara-satkAra, asAdhAraNa kula, asAdhAraNa jAti aura anupama rUpake madameM cUra hokara apanA bar3appana jatAnevAlA athavA anya sAdharmI bandhuoMkA tiraskAra karanevAlA samyagdarzanako hAni pahucAtA hai // 186 / / ___ aba chai anAyatanoMko kahate haiMtrINyaprazastekSaNabodhavRttAnyAhurjinAstrInapi tatsametAn / samyagdazo'nAyatanAni SaT ca tatsevanaM dRGmalamAzu muzcet // 187 / / ___ artha- mithyAdarzana, mithyAjJAna aura mithyAcAritra ye tIna, aura tIna inake dhAraka, isa taraha ye samyagdarzana ke chai anAyatana haiM / inakI sevA karanese samyagdarzanameM doSa lagatA hai| ataH inheM turanta chor3a denA cAhiye // 187 / / ___ samyagdarzanake ATha doSa-- zaGkA ca kAGkSA vicikitsayAmA mUDhekSaNatvAnupagRhane ca / sthitikriyAvatsalabhAvadharmaprakAzanAzAzca dRzo'STadoSAH // 188 // __ artha- zaMkA, kAMkSA, vicikitsA, mUdRdRSTitA, anupagUhana, sthitikaraNakA na karanA, vAtsalya bhAva kA abhAva aura dharmakA prakAza na hone denA ye ATha doSa samyAdarzanake haiN| arthAt samyagdarzanake ATha aMgoMke virodhI ye ATha doSa haiM // 188 // pahale niHzaMkita aMgakA svarUpasukhAvahaM tatsudRzo'gamAdyamastIdamevedazameva tattvam / nAnyanna cAnthAizamityazeSe'pyatrAyasAmbhovadakampanatvam // 189 / / For Private And Personal Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam *************************** 69 artha- tattva yahI hai aura isI prakAra hai, anya nahIM hai aura na anya prakArasehI hai isa prakAra samasta tattvoMke viSayameM talavArakI dhArake samAna nizcala zraddhAna honA, samyagdarzanakA prathama aMga hai, jo sukhako denevAlA hai // 189 // dUsare niHkAMkSita aMgakA svarUpa -- puNyaikavazyo'bhyudayo'tra jantoramutra cAto'pyabhimAnamAtram | sukhaM ca tenAtra na pauruSaM ca tRSNAM ca kuryAcadi tadvitIyam / / 190 ___ artha- isa loka aura paralokameM jIvako jo aizvarya prApta hotA hai vaha saba usake puNyakarmake AdhIna hai, usameM sukha mAnanA korA abhimAna mAtra hai / ataH usakI prAptike liye na to udyoga karanA aura na usakI cAha karanA dUsarA niHkAMkSita aMga hai // 190 // tisare nirvicikitsA aMgakA svarUpabIjAdibhiH syAdazucIdamaGgamasnAnatAzudbhaTakutsyarUpam / tadvIkSya bhavyaH zaminAM pramode magno'znute'lpAmapi kiM jugupsaam|| ____ artha- yaha zarIra raja, vIrya vagairahase banA honese eka to svayaMhI apavitra hai| phira snAna vagairaha na karanese to isakI kurUpatA aura bhI adhika bar3ha jAtI hai| ataH munijanoMke ghRNita zarIrako dekhakara unake guNoMmeM magna huA bhavya puruSa kyA thoDIsIbhI glAni karegA ? // 191 // cauthe amUDhadRSTi aMgakA svarUpa ---- kAyena vAcA manasA tu mithyAgjJAnavRtteSu ca tadbhuteSu / karoti samparkamiha prazaMsAM na saMmatiM ceti caturthametat // 192 // For Private And Personal Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 70 *************************** bhavyajanakaNThAbharaNama ____ artha- mithyAdarzana, mithyAjJAna aura mithyAcAritra tathA unake dhArI puruSoMse sambandha nahIM rakhanA, unakI prazaMsA nahIM karanA aura na unake pakSameM sammati denA cauthA amUdRSTi aMga hai // 192 // ___ pAMcave upagUhana aMgakA svarUpa-- svabhAvato'tyantavizuddhimAjo'pyazaktabAlAzrayavAcyabhAvam / mArjanti mArgasya mahAnubhAvA yadetaduccairupagUhanaM syAt // 193 // __ artha-- svabhAvasehI atyanta vizuddha jainamArga (dharma) kI asamartha aura mUrkha jIvoMke kAraNa honevAlI badanAbhIko jo mahAnubhAva prayatna karake dUra karate haiM use upagRhana aMga kahate haiM // 193 // ___ chaThe sthitikaraNa aMgakA svarUpakudRSTikRtyAM zubhadRSTimAtuH kuvRttikipAkavanaM calantam / suvRttakalpadruvanAtprabodhya tayoH punaH sthApayatIti SaSTham // 194 // ___ artha. - zubhadRSTi-samyagdarzanarUpI mAtAko choDakara mithyAdRSTirUpI kRtyA-rAkSasIke pAsa jAnevAle sAdharmikako, tathA samyakcAritrarUpI kalpavRkSoMke vanase mithyAcAritrake tarapha jAnevAle sAdharmikajanako punaH samyagdRSTi mAtAke pAsa aura samyakcAritrarUpI kalpavRkSake pAsa sthApana karanA sthitikaraNa aMga hai // 194 // bhAvArtha- samyagdarzanase tathA cAritrase sAdharmika yadi bhraSTa ho to usako punaH samyagdarzanameM aura cAritrameM sthita karanA use sthitikaraNa aMga kahate haiN| sAtaveM vAtsalya aMgakA svarUpa---- yazAMsi lAbhAnanapekSya pUjAH svadezapakSAdikamapyupekSya / / dharmAnurAgeNa para tvamuccairvatsAIteSvAtanu vatsalatvam // 195 // For Private And Personal Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNaT *****************7 artha-- yaza, lAbha vagairahakI apekSA na karake tathA pUjA aura svadeza Adike pakSakI bhI upekSA karake dharmapremavaza he vatsa, tuma jinabhakta zrAvakoMmeM aura yatiyoMmeM prema karo // 195 // prabhAvanA aMgakA svarUpa--- jinoktavidyAdiSu yatra zaktiH svasyAsti tatsAdhutayA prayojyA / lokeSvapAkRtya tadanabhAvaM prabhAvanA tanmahimaprakAzaH // 196 // ___ artha-- jina bhagavAna ke dvArA kahI huI vidyA, tapa, dAna, jinapUjA, vagairahamese jisameM apanI zakti ho usa zaktikA acchI rItise prayoga karake aura janatAmeM phaile hue ajJAnabhAvako dUra karake usakI mahimA prakaTa karanA prabhAvanA aMga hai / / 196 // / samyaktvamaGgaH sakalaiH samagraiH zuddhairamIbhiH sukhasAdhanaistaiH / saMyuktamevAtanute svakRtyaM rAjyaM zarIraM ca yathA jagatyAm / / 197 // artha- jaise lokameM apane aMgoMse pUrNa rAjyahI zAsana-kAryameM saphala hotA hai, aura sarvAGgapUrNa zarIrahI apanA kArya karanemeM saphalatA prApta karatA hai vaisehI sukhake sAdhana ina sampUrNa nirdoSa aMgoMse sahita samyaktvahI apanA kArya karatA hai // 197 // ____ AThoM aGgoMmeM prasiddha hue vyaktiyoMke nAmaloke'Jjano'nantamatiH prasiddhimuddAyano'naGgeSviva revatI ca | jinendrabhakto'tha suvAriSaNo viSNuzca vajrazca gatAH krameNa / / 198 // artha-- prathama niHzaMkita aMgakA pAlana karanemeM aMjanacora, dUsare niHkAMkSita aMgakA pAlana karanemeM anantamatI, tIsare nirvicikitsA aMgako pAlane meM uddAyana rAjA, cauthe amUDhadRSTi aMgako 1 la. prasiddhI 2 la. ru 3 la. 'STasu For Private And Personal Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 72 *************************** bhavyajanakaNThAbharaNam pAlane meM revatI rAnI, pAMcave upagUhana aMgako pAlanemeM jinendrabhakta seTha, chaThe sthitikaraNa aMgako pAlane meM vAriSeNa, sAtaveM vAtsalya aMgameM muni viSNukumAra aura AThaveM prabhAvanA aMgameM vajrakumAra lokameM prasiddha hue haiM // 198 // Astikya AdikA svarUpa -- AstikyamastIti samastatattvaM matirbhavaklezabhayaM dvitIyaH / AdyakrudhAdipralayaH prazAntirazeSasattveSu kRpAnukampA // 199 // __ artha- jinendra bhagavAna ke dvArA kahe hue samasta tattva haiM isa prakArakI matiko Astikya kahate haiM / saMsArake kaSToMse bhayabhIta honA saMvega hai| anantAnubandhI krodha, mAna, mAyA, lobhakA naSTa honA prazama hai| aura samasta prANiyoMpara dayA karanA anukampA hai / / 199 // samyagdarzanakA mAhAtmyakAlAyasAnIva rasAnuSaGgAtkalyANatAM trINi sudRSTiyogAt / jJAnAni mithyAtvamalImasAni cirantanAnyapyacireNa yAnti // 200 artha- jaise pAreke yogase lohA sonA ho jAtA hai vaisehI samyagdarzanake yogase anAdikAlase mithyAtvase malina hue kumati kuzruta aura kuavadhijJAna turantahI mati, zruta aura avadhijJAna ho jAte haiM // 200 // asaMyato'pyacchasudRSTiraGgI mithyAtvabhAvaiH khalu bandhanIyam / napuMsaka nArakamAyuretairAdyaiH kaSAyairapi bandhanIyam // 201 / / strIvedanIcaiHkulatiryagAyurbadhnAti yadvandhanimittahAniH / na svasya tatpaNDakanArakatvaM strInIcatiryaktvamapi spRzeta // 202 // 1 la. tadbandhanimittahAneH / For Private And Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyaMjana kaNThAbharaNam **** ***** 3 artha - nirdoSa samyagdRSTI jIva saMyamakA pAlana na karane para bhI mithyAtvabhAvoM se baMdhanevAle napuMsaka veda aura narakAyuko tathA anantAnubandhI kaSAyase baMdhanevAle strIveda, nIcagotra aura tiryaJcAyuko nahIM baaNdhaa| kyoMki ina kamoMke bandhameM nimitta mithyAtvabhAva aura kaSAya hai vaha usake nahIM hotI / ataH samyagdRSTi jIva marakara napuMsaka nahIM hotA, nArakI nahIM hotA, nIcagotra meM janma nahIM letA aura na tiryaJca paryAya meM janma letA hai // 202 // ye zvabhratiryaG manujAmarAyubandhAduparyApta sudRSyaste / svalpIkRtAyuH sthitibhogabhUmitiryagnakalpAnimiSA bhavanti / / 203 artha - kintu jo jIva narakAyukA bandha kara cukaneke pazcAt samyaktva grahaNa karatA hai vaha narakameM to avazya jAtA hai kintu usakI narakakI Ayu bahuta thor3I ho jAtI hai, jaise rAjA zreNikakI sAtaveM narakaka Ayu ghaTakara pahale narakakI svalpa Ayu raha gaI thii| jo jIva tiryaJcA yA manuSyakA bandha kara cukaneke pazcAt samyaktva grahaNa karatA hai vaha marakara uttama bhogabhUmikA tiryaJca athavA manuSya hotA hai / aura jo devAyukA bandha kara cukaneke pazcAt samyaktva grahaNa karatA hai vaha marakara kalpavAsI deva hotA hai // 303 // samyaktva samrAjamudAramenaM saMjjJAnamantrIddhacaritra sainyam / saMsevya santaH zamitAdyadausthyAzvarvantyalabhyeSu padeSu zarma // 204 artha- samyagjJAnarUpI maMtrI aura samyak cAritrarUpI senAse sampanna isa mahAn samyagdarzanarUpI sAmrAjyakA sevana karake, mithyAtva aura anuntAnuvadhIM kaSAyakA upazama karanevAle sajjana puruSa na prApta hone yogya padoM ko prApta karake sukhakA upabhoga karate haiM // 204 // 1 la. zraddhAna For Private And Personal Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 74************************** bhavyajanakaNThAbharaNam sajjAtigArhasthyatapodhanatvasvArAjyasAmrAjyajinatvasiddhiH / sthAnAni loke paramANi sapta krameNa sadRSTirupaityavazyam / / 205 . artha- sajAti, sadgRhasthapanA, tapodhanapanA, svargakA rAjya arthAt indrapada, sAmrAjya, arhantapada aura mokSapada lokameM ye sAta sthAna utkRSTa mAne gaye haiN| ina sapta paramasthAnoMko samyagdRSTi kramase avazya pAtA hai / 205 // ina sAta paramasthAnoMkA svarUpa------ sajjAtiratrAzubhazilpavidyAsantyaktavRttau sati janma vaMze / divye zivAnandanidAnadAnadIkSocite tIrthakarAdiyogye / / 206 // __ artha- jisa kulameM bar3haIgirI, luhArI, gAnA bajAnA Adi karmose AjIvikA nahIM kI jAtI, ata eva jo mokSasukhake kAraNabhUta munidAna aura munidIkSAke yogya hai, tathA jisameM tIrthaGkara Adi mahApuruSa janma le sakate haiM, aise divya vaMzameM janma lene kA nAma sajjAtitva hai // 206 // ' sadarzanAcAravadAnyatArthasaurUpyazUratvakalAdizasyA / sAgAratA sAndratarAcchakIrtisaJchAditAzA bhuvi sadgRhityam // 207 __ artha-- samyagdarzana samyak AcAra, dAnazIlatA, sundaratA, zUravIratA aura kalA Adi guNoMse prazaMsanIya gRhastha honA aura apanI ati gambhIra nirmala kIrtise dizAoMko DhAka denA, isIkA nAma sadgRhasthapanA hai // 207 / / sadApi sanyastasamastasaGgA saddarzanajJAnatapazcaritrA / parisphurantI munitAsti pArivAjyaM yazovyAtasamastavizvA / / 208 artha-- jIvana paryantake liye samasta parigrahako chor3akara aura samyagdarzana, samyagjJAna, samyakcAritra aura samyak tapako dhAraNa For Private And Personal Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam ****** **************************75 karake jagamagAtI huI jinadIkSA lenA aura apane nirmala yazase samasta vizvako vyApta kara denA tapodhanatva athavA pArivrAjya nAmaka paramasthAna hai // 208 // svArAjyametatsuciraM sabhAyAM surAGganAnAM ramate surANAm / jinendrakalyANakaraH sa saptAnIkANimAdyaSTaguNAvadhiryat // 209 // artha- cirakAlataka deva aura devAMganAoMkI sabhAmeM ramaNa karanA, jinendradevake paJcakalyANakoMko sampanna karanA aura sAta prakArakI senA tathA aNimA Adi ATha guNa aura avadhijJAna zobhita honA yahI svArAjya yA indratva nAmaka paramasthAna hai // 209 // sAmrAjyametad yadavatyazeSAM dhAtrI sahasraH saha SaNNavatyA / nArIbhirIzo navabhirnidhAnai ratnasiptaizca SaDaGgasainyaiH // 210 // artha- chiyAnaveM hajAra striyAM, nau nidhi, caudaha ratna aura chai aMgoMse yukta senAke sAtha samasta pRthvIkA pAlana karanA sAmrAjya nAmakA paramasthAna hai // 210 // jinatvametanjitaghAtikarmA ( dharmA ) zritAdbhutAnantacatuSTayo'rhan / amartyamAMsurayoginAthairArAdhitaH snautyamRtaM vRSaM yat // 211 // ____ artha- ghAtikarmoMko jItakara aura ananta catuSTayako prApta karake, indra, cakravartI, asurapati aura gaNadharoMse pUjita arhantadeva jo dharmAmRtakI varSA karate haiM yahI ArhantyanAmaka paramasthAna hai / / 211 / / vizuddharatnatrayapUrNasevA vidhvastakRtsnASTavibhedakarmA / magnA sukhApArasudhAmburAzau mAnyAkSayAnantaguNA ca siddhiH // 212 artha- nirdoSa aura sampUrNa ratnatrayake pAlanase samasta ATha 1 khyAtyamRtaM iti pAThaH / For Private And Personal Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNTha koMko naSTa karake avinAzI anantaguNoMkA pAnA aura ananta sukhake samudrameM magna rahanA yaha mokSa nAmaka paramasthAna hai // 212 // samyagjJAnakA svarUpa-- sajjJAnametatsudRzaH prasAdAdyatsarvatattvAni yathAvadeva / nyUnAtirekAvapi saMzayitvaviparyayAvapyapanIya vetti / / 213 // artha- samyagdarzana ke prasAdase samasta tattvoMko nyUnatArahita, adhikatArahita tathA saMzaya aura viparItatAse rahita jyoM kA tyoM ThIka ThIka jAnanA samyagjJAna hai // 213 / / matyA zrutenAvadhinA ca tena tAbhyAM manaHparyayakevalAbhyAm / bhedairitIdaM mahitaM parokSapratyakSabhUtaviditAtmavedyaiH // 214 // __ artha- Atmatattvake jJAtA mahApuruSoMne usa samyagjJAnake pAMca bheda kahe haiM- matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, manaHparyaya aura kevalajJAna / inameMse Adike do jJAna parokSa haiM aura bAkIke tIna jJAna pratyakSa haiM // 214 // samyakcAritrakA svarUpatenAvagamya vratamohahAnau bhogAspRhasyAghabhiyaiva sAdhoH / hiMsAditaH syAtkRtakAritAnumodaistriyogairviratiH suvRttam // 215 // artha- samyagjJAnake dvArA jAnakara cAritra-mohake ghaTa jAnepara jo sAdhu puruSa bhogoMse nispRha hotA huA pApake bhayasehI mana, vacana, kAya aura kRta, kArita, anumodanAse hiMsAdipApoMkA tyAga karatA hai use samyakcAritra kahate haiM // 215 // mahArthadAyIdamaNuvrataM ca mahAvrataM ceti mataM dvibhedam / atrANuvRttaM gRhamedhinAM syAnmahAcaritraM munipuGgavAnAm / / 216 / / For Private And Personal Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbhara 77 ___artha- yaha samyakcAritra mahAn mokSa puruSArthako denevAlA hai| usake do bheda haiM- eka gRhasthoMkA aNuvrata aura dUsarA zreSTha muniyoMkA mahAvrata / / 216 // ___ mokSake mArgameM matabheda -- kazcitsuhagdhIcaritAnyamUni na manyate trINyapi mokSabhUtaiH / dve dve trayo'mIpu tathaikamekaM trayazca satApi kudRSTayaste / / 217 / / ___artha- kucha loga ina samyagdarzana, samyagjJAna aura samyak: cAritrako mokSakA mArga nahIM maante| kucha loga ina tInoM se dokohI mokSakA mArga mAnate haiM / arthAt kucha loga samyagdarzana aura samyagjJAnako mokSakA mArga mAnate haiN| kucha loga samyagdarzana aura samyak cAritrako mokSakA mArga mAnate haiN| kucha loga samyagjJAna aura samyakcAritrako mokSakA mArga mAnate haiN| tathA kucha loga ina tInoMmeMse eka ekako mokSakA mArga mAnate haiN| arthAt kucha loga kevala samyagdarzanakohI mokSakA mArga mAnate haiM, kucha loga kevala samyagjJAnakohI mokSakA mArga mAnate haiM aura kucha loga kevala samyakcAritrakohI mokSakA mArga mAnate haiN| ye sAtoMhI mithyAdRSTi haiM / / 217 / / vizuddhavRtte sati samyageva vijJAya kurvannahitAnivRttim / / hite pravRttiM ca budhaH kRtArthastattatrayaM sAdhu samastameva // 218 // artha- trizuddha samyagdarzanake honepara samyak prakArase tattvoMko jAnakarahI jJAnI puruSa ahitakA tyAga karatA hai aura hitameM pravRtti karatA hai / isa liye ye tInoM milakarahI mokSakA mArga haiM / / 218 // 1 la. mokSamArgam / 2 la. vizuddhadRktve For Private And Personal Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ***** bhavyajanakaNThAbharaNam vane mRto'ndho'pi caraJjavena kho'pi pazyannapi sAkSipAdaH / / zraddhAnahInazca tataH samastaireveSTasiddhI rucibodhavRttaiH // 219 // artha- banameM eka andhA daur3atA huAbhI jaMgalakI AgameM jalakara mara gayA aura AMkha tathA pairavAlA kintu zraddhAnahIna eka laMgar3A dekhate huebhI jaMgalakI AgameM jalakara mara gayA ataH samyagda rzana, samyagjJAna aura samyakcAritra ina tInoMkI pUrNatAsehI iSTakI siddhi hotI hai // 219 // sajJAnamatra kSatabhAvikarma sadvRttamastArjitakRtsnakarma / samyaktvametaddvayapuSTiheturiti trayaM syAtsaphalaM tadeva // 220 // - artha- samyagjJAna navIna kauke bandhako rokatA hai / samyakcAritra pahaleke baMdhe hue samasta karmoMko naSTa kara detA hai / aura samyagdarzana ina donoMko balavAn banAtA hai / isaliye ye tInoMhI sArthaka haiM // 220 // samyazci hagdhIcaritAnyamUni ratnAni tadyatpariNAmajAtau / jIvasya cotkRSTatarANi janmaklezApanodAcca zivapradAnAt / / 221 ____ artha- samyagdarzana, samyagjJAna aura samyakcAritra ye tInoM ratna jIvake pariNAmoMmeM atyanta utkRSTa hai kyoM ki ye jIvake janmamaraNake kaSTako dUra karate haiM aura use mokSapradAna karate haiM // 221 // ratnatrayAtmA sucirAya dharmaH sArthana nAmnA bhahitaH sa jIyAt / dharatyatulye zivadhAmni magnAnuddhRtya sattvAnbhavavAridheryaH / / 222 artha- ratnatrayase yukta AtmAhI sthAyI dharma hai aura vahI 'dharma' isa sArthaka nAmase zobhita hai, kyoMki vaha saMsArarUpI samudrameM DUbe 1 la, carandavena 2 la. matrAhitabhAvikarma 3 la. tadetat 4 la. yet For Private And Personal Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNama ************************** 79 hue prANiyoMko usase nikAlakara anupama mokSasthAnameM dharatA hai| vaha sadA jayavanta ho / / 222 // dezeSu kAleSu kuleSu sarveSvekasthitiH sasyavadeSa dharmaH / .. phalaprado'nye'vakarA yathaiva bahuprakArA viphalA bhavanti // 223 // artha- saba dezoMmeM, saba kAloMmeM aura saba kuloMmeM ekasI sthitivAlA yaha dharma dhAnyakI taraha phaladAyaka hotA hai / isake sivAya anya saba dharma kUr3e ke DherakI taraha niSphala hote haiM // 223 // dharmaH samastAbhyudayasya siddhiM niHzreyasasyApi karotyavazyam / tatrendracakrezvaratAdirUpAM svAtmopalabdhi sukhavArdhimanyaH // 224 // ___ artha-- dharmase samasta abhyudayakI aura mokSakIbhI avazya prApti hotI hai, unameMse indra aura cakravartI vagairahake pada abhyudaya kahe jAte haiM / aura svAtmAkI upalabdhirUpa sukhake samudrako mokSa kahate haiM // 224 // kalpadrucintAmaNikAmagavyo dharmaikavazyAH sukhadAH pare'pi / no cedvasantyatra vasanti te'pi prayAti loke kimiti pryaanti||225 ___ artha- kalpavRkSa, cintAmaNi ratna, kAmadhenu tathA anyabhI sukha denevAle padArtha eka dharmakehI adhIna haiN| yadi aisA na hotA to dharmake honeparahI lokameM saba kyoM hote aura dharmake cale jAnepara kyoM saba cale jAte // 225 / / sAdhukA svarUpaAtmAGgabhedAvagamaprabhAvAdudyadviratyopadhizalyadUrAH / santastameveha caranti dharma ye merudhIrA guravasta eva / / 226 / / 1 la. tatrendracakrezvaratAdirAdyaH svAtmopalabdhiH sukhavArdhiranyat / .. For Private And Personal Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Co **** bhavyajanakaNThAbharaNam artha--- zarIra aura AtmAke bhedajJAnake prabhAvase, utpanna huI nivRtti ke kAraNa parigraharUpI zalyakA tyAga kara denevAle sajjana puruSa, jo meruke samAna sthira hote haiM, isI dharmakA AcaraNa karate haiM aura ve hI guru haiM // 226 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMnyasya saGgaM sakalaM viraktyA tapAMsi samyak satataM carantaH / samyaktvabodhAcaraNaiH sametAH santopadA me zamino'dya santu // 227 artha- jo samasta parigrahako tyAga kara virakta hote haiM aura sadA bhalI prakArase tapa kA AcaraNa karate haiM tathA jo samyagdarzana; samyagjJAna aura samyakcAritra se sahita haiM, ve zAnta mahAtmA Aja mujhe santoSa pradAna kareM // 227 // aSTAdhikAyAmapi viMzatau ye dIvyanti mUleSu guNeSu siddhayai / zuddhAtmacintAH svahitaiSilokaista eva sevyA guravaH sadApi // 228 artha- jo mokSakI prAptike liye aTThAIsa mUla guNoM ko pAlata haiM aura zuddha AtmatattvakA vicAra karate rahate haiM apanA hita cAhanevAle logoMko sadA unhIM guruoM kI sevA karanI cAhiye // 228 // AcAryaparameSThIkA svarUpa --- AcAryavaryAH svapadaM dizantu svayaM ca ziSyAMzva sadA caranti / ye cArayantyA caraNAni paJca bhAktAnyudArANi ca vAstavAni / / 229 artha- darzanAcAra, jJAnAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra aura vIryAcAra ina mahAna aura vAstavika paJcAcAroMkA jo svayaM AcaraNa karate haiM aura apane ziSyoMse AcaraNa karAte haiM ve zreSTha AcArya apanA pada pradAna kareM / / 229 // For Private And Personal Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam *** **************************81 mokSapradairmUlaguNaizca sarvairapyuttararAtmaguNaizca ramyaiH / / samanvitA ye bhuvi tanvate te mArgaprakAzaM gaNino mahAntaH // 230 ____ artha- mokSako denevAle samasta mUlaguNoM aura sundara uttara guNoM se yukta hokara jo lokameM mokSamArgako prakAzita karate haiM ve mahAn AcArya hote haiM // 230 / / __upAdhyAyaparameSThIkA svarUpaupetya ziSyaruditapramodairadhIyate mokSapathapradarzi / zAstraM yato mahyamamI ca sArthopAdhyAyasaMjJAH svapadaM dizantu // 231 __ artha- jinake pAsa prasannatApUrvaka jAkara ziSyagaNa mokSamArgako batalAnevAle zAstrako par3hate haiM, ve sArthaka nAmavAle upAdhyAya parameSThI mujhe apanA pada pradAna kareM // 231 / / mamAzu siddhiM madhurAM mahAnto dizantu te ziSyajanAya shissttaaH| ' parArthaniSThAM paramAgamaM ye vyAkhyAnti vItaihikavizvavAJchAH // 232 / / ___ artha- jinakI isa lokasambandhI samasta icchAe~ dUra hogaI haiM aura jo paramAgamakA vyAkhyAna karate haiM ve mahAn ziSTa upAdhyAya parameSThI mujhe mokSa pradAna kareM aura ziSya logoMko paramArthameM laganekI zraddhA pradAna kareM // 232 // __sAdhuparameSThIkA svarUpasamyaktvabodhAcaraNAni zastAnyazeSaduHkhAhatikAraNAni / ye sAdhayantyanvahamatra siddhayai te sAdhavo me vitarantu sidvim / / 233 / / ____ artha- jo pratidina mukti ke liye samasta duHkhoMko naSTa karane meM kAraNa samyagdarzana samyagjJAna aura samyakcAritrakA sAdhana karate haiM ve sAdhu mujhe siddhi pradAna kareM // 233 // For Private And Personal Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ***************************bhacya janakaNTAbharaNama nirAkRtAntastamaso niSevyA digamvaraiH santatavRttadehAH / sunirmalAH sAdhusudhAMzavo me harantu santApamadRSTapUrvAH // 234 / / ___ artha- jinhone abhyantarake andhakArako dUra kara diyA hai jo dizArUpI vastrako dhAraNa karate haiM arthAt nagna rahate haiM, nirantara vRtta ( cAritra ) se yukta jinakA zarIra hai aura jo atyanta nirmala haiM, tathA jinako kabhI pahale dekhanekA saubhAgya prApta nahIM huA ve sAdhurUpI candramA mere santApako dUra kreN| bhAvArtha-- yahAM sAdhuko aisA candramA batalAyA hai jo kabhI pahale nahIM dekhA gyaa| kyoM ki candramA abhyantarake andhakArako dUra nahIM karatA kintu sAdhurUpI candramA abhyantarake andhakArako arthAt ajJAnarUpI andhakArako dUra kara detA hai / candramAkA zarIra sadA vRtta (gola) nahIM rahatA, kintu sAdhurUpI candramAkA vRtta ( cAritra ) hI zarIra hotA hai / candramA atyanta nirmala nahIM hotA-usameM kalaMka hotA hai, kintu sAdhurUpI candramA kalaMkase rahita hotA hai / / 234 // ardhyAH sahArthAbhidhayeti saMvairAcAryamukhyA guravastrayo'pi / asArasaMsAravinAzahetorArAdhanIyA anizaM mayA syuH // 235 / / artha- isa prakAra apane sArthaka nAmake kAraNa sabhIke dvArA pUjya acArya Adi ye tInoM hI guru isa asAra saMsArakA vinAza karaneke liye sadA mere ArAdhya ho, arthAt maiM unakI sadA ArAdhanA karUM / / 235 // sUktyaiva teSAM bhavabhIravo ye gRhAzramasthAzcaritAtmadharmAH / ta eva zeSAzramiNAM sahAyyA dhanyAH syuraashaadhrsuurimukhyaaH||236|| 1 la. sarve'pyA 2 la. sahAyadhanyAH For Private And Personal Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNam *** *** 83 artha- una AcArya vagairaha ke sadvacanoM ko sunakara saMsArase Dare hue jo gRhasthAzrama meM rahate hue AtmadharmakA pAlana karate haiM aura bAkI brahmacarya, vAnaprastha tathA sAdhu AzramameM rahanevAloMke sahAyaka hote haiM, ve AzAdhara sUri pramukha zrAvaka dhanya haiM // 236 // ArAdhyamAnAmaladarzanAste dharme'nuraktAH zaminAM sadApi / ekaM yathAzakti bhajantyazalyamekAdazANutratikAspadeSu // 237 // artha- sadAhI muniyoMke dharmase prema rakhate hue ve zrAvaka nirmala samyagdarzana kI ArAdhanA karate haiM aura mAyA, midhyAtva, nidAna ina tInoM zalyoMko chor3akara arthAt niHzalya hokara zrAvakake gyAraha darjImeM yathAzakti eka pratimAkA pAlana karate haiM // 237 // te pAtradAnAni jinendrapUjAH zIlopavAsAnapi cinvate ca / nyAyena kAlAda satIzvaropabhogasya zarmAnubhavanti cAkSam // 238 // artha- ve zrAvaka pAtroMko dAna dete haiM, jinendradevakI pUjA karate haiM, zILakA pAlana karate haiM, parvake dinoM meM upavAsa karate haiM / yogyakAlameM indriyoMke sukhako bhogate haiM / arthAt apanI strIkA asatIpanA - jAnanevAlA puruSa usake Upara Asakta na hokara udAsInatA se usakA upabhoga letA hai vaise indriyoMke viSayoMme laMpaTa na hokara unake sukhakA upabhoga ve zrAvaka lete haiM aura indriyoM ke sukhako bhogate haiM // 238 // kartuM tapaH saMyamadAnapUjAH svAdhyAyamadhyAzritacAruvAtIH | te tadbhava zrIjina sUktazuddhayA pakSAdibhizvAghalavaM kSipanti // 239 // artha- nyAyapUrvaka uttama AjIvikA karanevAle ve gRhastha tapa, saMyama, dAna, pUjA aura svAdhyAyako karaneke liye AjIvikA meM hone For Private And Personal Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 84*************************bhavya lanakama vAle pApake aMzako zrIjinendradevake dvArA kahI gaI zuddhise arthAt prAyazcitta vidhAnase aura pakSa Adise dUra karate haiM / bhAvArtha- pUjana, dAna, svAdhyAya, tapa aura saMyama ye pAMca zrAvakake kartavya haiN| parantu ina pAMcoMhI kAryoMkA pAlana nyAyapUrvaka AjIvikAke vinA nahIM hotaa| aura AjIvikAke sAdhana jo kRSi Adi kArya haiM, ve hiMsA Adi pApoMse achUte nahIM haiN| isa liye pUjA, dAna, tapa, saMyama aura svAdhyAyako karaneke liye gRhasthako khetI, vyApAra Adi ArambhoMmeM laganevAle pApako jinendra bhagabAnke dvArA kahe hue prAyazcittase athavA pakSa, caryA aura sAdhanarUpa zrAvaka dharmake pAlanase dUra karanA caahiye| maiM dharmake liye, devatAke liye, maMtrasiddha karaneke liye, auSadhake liye aura AhAra Adike liye kabhIbhI saMkalpapUrvaka trasajIvoMkA ghAta nahIM karUMgA isa prakAra pratijJA karake saMpUrNa trasajIvoMkI saMkalpI hiMsAke tyAgake sAtha sAtha sthUla jhUTha, sthUla corI Adi pApoMke tyAgako pakSa kahate haiN| aura dhIre dhIre pariNAmoMmeM vairAgyakI vRddhi hone para kRSi Adi kAmoMmeM lage hue pApoMko prAyazcittake dvArA dUra karake, apane gharabArakA saba bhAra apane uttarAdhikArIko sauMpakara ghara chor3a deneko caryA kahate haiM / tathA maraNasamaya upasthita hone para cAroM prakArake AhAra, mana, vacana, kAyasambandhI ceSTA aura zarIrase mamatvako tyAgakara nirmala dhyAnake dvArA apane rAgAdidoSoMke dUra karaneko sAdhana kahate haiM // 239 // ta eva mAnyA bhuvi dhArmikaughA dharmAnuraktAkhilabhavyalokaiH / sudhAnuraktA hyanurAgamUtimAdhArapAneSvapi tanvate'syAH / / 240 / / For Private And Personal Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyajanakaNThAbharaNama ************************** 85 artha- dharmake anurAgI samasta bhavya jIvoMke dvArA aisehI dharmAtmA puruSa pRthvIpara AdaraNIya hote haiN| ThIkahI hai, amRtake premI manuSya jina pAtroMmeM amRta rakhA jAtA hai una pAtroMmeM bhI anurAga karate haiM // 240 // ityuktamAtAdikaSaTkarUpaM saMzRNvato'traiva dRDhA ruciH syAt / sajjJAnamasyAzcaritaM tato'smAtkarmakSayo' smAtsukhamapyaduHkham // 241 / / artha- isa prakAra deva, zAstra, guru aura samyagdarzana, samyagjJAna, samyak cAritrakA svarUpa kahA, isako sunanese inameM dRr3ha zraddhAna hotA hai / dRr3ha zraddhAna honese samyagjJAna aura samyakcAritra hote haiM, unase karmokA kSaya hotA hai| karmokA kSaya honese duHkhase rahita sukha hotA hai // 241 / / AptAdirUpamiti siddhamavetya samyageteSu rAgamitareSu ca madhyabhAvam / ye tanvate budhajanA niyamena te'rhaddAsatvametya satataM sukhino bhvnti||242|| artha- jo jJAnI puruSa Upara kahe hue Apta Adike svarU. pako acchI tarahase jAnakara unameM rAga karate haiM aura anya kudevatA vagairahameM mAdhyasthyabhAva rakhate haiM arthAt anya kudevoMse na rAga karate haiM aura na dveSa / ve niyamase arhanta bhagavAnke sevaka banakara sadA sukhI rahate haiM // 242 // ityarhaddAsakRtaM bhavyakaNThAbharaNaM samAptam / zrIarhaddAsakRta bhavyajanakaNThAbharaNa samApta huA / For Private And Personal Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina saMskRti saMrakSaka saMgha zolApurase prakAzita graMtha (hindI-vibhAga) 1 tiloyapaNNati ... prathama bhAga(dvitIya AvRtti) kiM.ru. 16 2 tiloyapaNNati ... dvitIya bhAga (3 yazastilaka aura bhAratIya saMskRti aMgrejI prabandha 14 pANDavapurANa .... zrI zubhacandrAcAryakRta 5 bhavyajana kaNThAbharaNazrI ahaMdAsa kavikRta 1. 6 jambUdvIpa-prajJapti .... zrIpadmanandyAcArya racita) chapa rahe haiN| 7 prAkRta vyAkaraNa.... zrI trivikramakRtazIghra prakAzita 8 haidrAbAda zilAlekha .... [marAThI-vibhAga] 1 ratnakaraMDa zrAvakAcAra paM. sadAsukhajIkRta kiMmata ru.10 2 AryA dazabhakti .... paM. jinadAsajIkRta 3 zrI pArzvanAtha-caritra sva. hirAcaMda nemacaMdakRta ANe 8 4 zrI mahAvIra-caritra sva. hirAcaMda nemacaMdakRta ANe 8 5 sAhityAcArya paM. pannAlAlajI va mahApurANa bra. jI. go. dozIkRta ANe 4 6 marAThI tattvArthasUtra bra. jI. gau. dozIkRta | ANe 12 7 tattvasAra va mahAvIra-caritra (AryAvRttAMta) zrIdevasenAcAryakRta ANe 2 18 bra.jIvarAjamAIce jIvana-caritra subhASacaMdra akkoLekRta ANe 4 9 bha. kuMdakuMdAcAryAce ratnatraya (samayasArAdi tIna graMthAcA sArAMza) chApata Ahe For Private And Personal Use Only