Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUna 2009 kharatara-pUrNabhadrANi nimmizra ANaMdAdidasa uvAsagakahAo saM. amRta paTela pratiparicayaH prastuta 'ANaMdAdi dasa uvAsagakahAo' nI eka mAtra tADapatrIya pratanI phoTokopI mane paramapUjya pravartaka munizrIjambUvijayajI mahArAje zrutaprasAdIrUpe mokalela, te uparathI sampAdanakArya sampanna thayuM che. jesalameranAM jJAnabhaNDAranI, vi.saM. 1309 mAM lakhAyela' A tADapatra pratanA dareka patramA 3-4 paMktio che. temAM keTalIka paMkti akhaNDita che, temAM lagabhaga 61 akSaro che; to keTalIka paMktio khaNDita che, temAM 6-8 akSaro che. akSaro khUba jhINA chatAM suvAcya che. chatAM kyAMka kyAMka pAThavAMcanamA kSati - mArA alpa abhyAsavazarahevA pAmela haze, to vidvAn puruSo mane kSamya gaNe. kRtiH - 'vAdivRndaprabhu' kharataragacchIya jinapatisUrinA ziSya pUrNabhadra gaNio dazama aMgasUtra 'uvAsagadasA'nA sArarUpe, AryAvRttamAM nibaddha karela che. 1lI gAthAmAM maMgalAcaraNa rUpe vIrajinane namaskAra karela che. te vIra jinanA caraNane pAMjarA, rUpaka apAyuM che, ke jemAM traNa jagata rUpa sAlahI [dezI nAma 3.48] sArikAnI jema nirbhaya che. rajI gAthAmAM 'AnandAdi dasa uvAsagonI kahAo' kahevAnI pratijJArUpe abhidheyano ullekha che. 3jI gAthAthI 16mI gAthA - varNya viSayanI yAdI = saMgrahaNI gAthAo che. temAM daza zrAvakonAM (1) nAmo, (2) temanI nagarIonAM nAmo (3) patnIonAM nAmo, (4) dharmaprApti jyAM thaI te udyAnonAM nAmo, (5) pauSadhamA temane thayelA upasargo, (6) kAladharma, (7) ane svargamAM gayA te vimAnonAM nAmo. tyArabAda 1. Ananda zrAvaka (gAthA 17-126) 2. kAmadeva zrAvaka (gAthA 127-139) 3. culanIpitA (gAthA 140-150) 4. surAdeva (gAthA 151-155) 5. (culla)laghuzataka (gAthA 156-161) 6. kuNDakolika (gAthA 163-184) 7. saddAlaputta (gAthA 185-272) 8. mahAzataka (gAthA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 48 273-328) 9. nandinIpitA (gAthA 329-333) 10, laMtiya (zAlahI0 uvA0) pitA (gAthA 334-338) ATalI bAbatono saMgraha thayo che. ___ahIM dareka zrAvakane 'gAhAvaI' gAthApati dhanADhya-samRddha sadgRhastha kahyA che, eTale dareka zrAvaka samRddhisampanna ane samAjamAM labdhapratiSTha hatA. AmAM Ananda zrAvaka, kuNDakolika zrAvaka, saddAla zrAvaka ane mahAzataka zrAvakanI kathAo pramANamAM kaMIka moTI che. kAraNa ke AnandakathAmAM temanI samRddhinuM tathA temanA avadhijJAna aMgenuM varNana che. kuNDakolika ane koIka devanI vacce AjIvakamata viSe thayelI carcAmAM deva niruttara thaI jAya che. saddAlaputra pote AjIvaka matAnuyAyI hatA, vIrabhagavAnanI dezanAthI samyaktva pAmyA. tyAra bAda te samayanAM mUrdhanya AjIvaka gozAlaka ane saddAlaputra vacce carcA thAya che. temAM AjIvakamatanuM nirasana kaI rIte thAya che tenuM varNana che. mahAzataka zrAvakakathAmAM dharmamArge pauSadhavratanI ArAdhanA karatAM mahAzataka ne tenI ja eka bhoga-vilAsamagna patnI 'revatI'anukULa upasargo karyA hatA temAM nizcala rahetA mahAzataka zrAvakane avadhijJAna thAya che, ecaM varNana che. granthakAre 339mAM prAkRtabhASAmAM sragdharAvRttabaddha eka ja padyamAM granthanI prazasti racI che. tyAra bAda saMskRta bhASAmAM mAlinI vagere vividha vRttabadhdha 10 padyomAM granthalekhana prazasti che. temAM grantha lakhAvanAra UkezavaMzanAM bhuvanapAla sAdhunA pUrvajonuM varNana che. antamAM 'atha cUrNi: nA mathALA heThaLa prastuta granthamA AvatA keTalAka prAkRta dezI - ArSa zabdo, saMskRtabhASAmAM artha vivaraNa karyu che. temAM 'uvAsagadasA' nAmaka Agama grantha uparanI navAMgI TIkAkAra abhayadevasUrinI vRttino paNa upayoga karavAmAM Avyo che. 1. prastuta tADapatrIya prata vi.saM. 1309mAM, medapATa-mevADamAM baragrAmamAM abhayI zrAvaka tathA samuddharaNa zrAvikAnI sAvi nAmanI kulaputrIo 'dhanya-zAlibhadrakRtapuNya maharSicaritAdi pustikA' potAnA zreyArthe lakhI che. pustakanI A prazastinAM 9mA padyamAM pustikA lakhAvanAra bhuvanapAla sAdhuno ullekha che. tenA pUrvajono vistRta paricaya che. parantu lekhana saMvat nathI. 2. jinapatisUrijIe nemicandra bhaMDArIne bodha pamADyo hato. pachI bhaMDArIo SaSThIzataka granthanI racanA karI hatI. A jinapatisUrine pUrNabhadragaNi
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUna 2009 Mr 'vAdiviMdappahu' kahe che. te ucita lAge che. kAraNa ke jinapatisUrio 'vidhiprabodhavAdasthala' nAmano grantha racyo che. temAM (vAdidevasUriziSya > mahendrasUri >) pradyumnasUrio 'vAdasthala' nAmanA potAnA granthamAM karela 'AzApallInA udayavihAramA pratiSThita pratimA pUjanIya nathI', AvA vidhAna- khaNDana karyu che. saM. 1233 mAM kalyANanagaramAM mahAvIra bhagavAnanI pratimAnI pratiSThA karI hatI (jinaprabhasUrikRta vividhatIrthakalpa), tIrthamAlA, jinavallabhasUrikRta 'saMghapaTTaka' upara TIkA (prAya: saM. 1299), jinezvarasUrikRta paMcaliMgI prakaraNa upara vivaraNa vagere apanI racanAo che. (mohanalAla da. desAI jai. saM. sAhityano saMkSipta iti. pR. 492, saM. municandrasUrijI) 3. jinaratnakoza. vibhAga 1, pR. 224, tathA paMcatantra upAkhyAna (je pUrNabhadranI saM. 1255 nI racanA)nA upodghAta, mAM Do. sAMDesarA tathA mo.da. desAI vagere 'jinapatisUriziSya pUrNabhadragaNino kavana samaya 1255 thI 1305 gaNAve che. parantu 'yugapradhAnAcAryagurvAvalI' pramANe khara. pUrNabhadragaNinI dIkSA vi. 1260mAM thayela che. aTale agaracaMda nAhaTA paMcAkhyAnanA kartA ane 'AnaMdAdidasakahAo'nA kartA - pUrNabhadra judA haze ama mAne che. (hI.ra. kApaDiyA, jaina saM. sAhityano iti. saM. municandrasUrijI - khaMDa 1, pR. 139) 4. pUrNabhadragaNinI bIjI kRtio A mujaba che : 1. sthAnAMga sUtra, bhagavatI sUtramAthI uddhRta karIne 'atimuktaka caritra' (ra.saM. 1282. pAlanapura). 2. cha paricchedamAM vibhakta 'dhanyazAlibhadra caritra' (ra.saM. 1284, jesalamera) 3. kRtapuNyacaritra (ra.saM. 1305) AmAM sarvadevasUrijIo sahAya karI hatI ane sUraprabhavAcake kRtionuM saMzodhana karyu hatuM. 4. 'paMcatantra' A prasiddha nItikathAgrantha uparathI 'paMcAkhyAna grantha' (ra.saM. 1255 khaMbhAta) 5. Ananda vagere daza zrAvakonAM jIvana upara [prAyaH uvAsagadasAonA
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 48 6. anukaraNa rUpe] prAkRtamAM bIjI eka racanA sAdhuvijayaziSya zubhavardhana gaNIo 'dazazrAvakacaritra'nAme karI che. tenuM sampAdana A. municandrasUrijIo karyu che ane vijayabhadrasUriceriTI TrasTe tenuM prakAzana kayuM che. grantha lekhananI prazasti saMskRta bhASAmAM che. temA mAlinI, vasantatilakA sragdharA, zArdUlavikrIDita, pRthvI jevA prasiddha chandono prayoga thayo che. temAM 8 muM padya 'bhAmA' nAmanA ardhasama (ta-bha-sa-ya + ja-bha-sa-ya) chandamAM nibaddha cha- A chandanu nAma ane lakSaNa aka mAtra kAnaDI digambara jayakIrti kRta 'chandonuzAsana (le.saM. 1050)mAM che. -x [pIThikA] jassa payanahapahAbharapaMjaramajjhaTThiyA tiloI vi / paDihAsai mi(ni)ccalasAlahi vca, taM namiya jiNavIraM // 1 // ANaMdAidasaNhaM uvAsagANaM kahAo vucchAmi / daThUNa sattamaM'gaM samAsao AyasaraNatthaM // 2 / / tattha saMgahaNigAhAoANaMde kAmadeve ya, gAhAvaiculaNIpiyA / suradeve cullasayage, gAhAvaikuMDakoliya(ye) // 3 // saDDAlaputte kuMbhAre, mahAsayae aTThamae / naMdiNIpiyA navame, dasame sAlihIpiyA // 4 // [iti zrAvakAH] sivanaMda bhaddA sAmA, ghaNa bahulA pussa aggimittA[ya] / revai(I) assiNI taha, phAguNI bhajjANa nAmAI // 5 // [iti zrAvakabhAryAH] vaNiyaggAma caMpA duve ya, vANArasIe nayarIe / AlabhiyA ya puravarI, kaMpillapuraM ca bodhavvaM // 6 // polAsaM rAyagihaM, sAvatthIe purIe dunni bhave / ee uvAsagANaM nayarA khalu hoMti bodhavvA // 7 // [ zrAvakANAM nagaryaH] dUipalAsaM taha punabhadaM do koTThae saravaNaM / donni ya sahasaMbavaNa guNasilayaM koTThae dubi // 18 / / [iti zrAvakANAM vratAvAptyArAmanAmAni]
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUna 2009 cattAri chacca aTTha ya, chaTTha chacvega aTTha cattAri / cattAri ya koDIo, nihi- vuDDhi - pavitresu kamA || 9 || cattAri chacca aTTha ya, cha'TTha chaccega aTTha cattAri / cattAri vayA dasa gosahasramANeNa vinneyA // 10 // [ iti zrAvakANAM samRddhiH govrajasaGkhyA ca] sirivIrajiNasagAse, sAvayadhammo duvAlasaviho vi / paDivanno savvehiM vi, tatto varisammi pannarasame // 11 // jiTThasue ThaviUNaM, gihabhAraM sAvayANa paDimAo / ekArasa paDivannAo vIsaM vAsAiM pariyAo // 12 // [iti zrAvakANAM dharmaprAptiH pratimAzca ] ohinnANa pisAe, mAyA vAhiMdhaNa uttarijje ya / bhajjA ya suvvayA, duvvayA niruvasaggA doni ||13|| aMte kayANasaNA mAsiyasaMlehaNA ya sohamme / uppannA suhabhAvA eesuM varavimANesuM // 14 // aruNe aruNAbhe khalu, aruNappaha aruNakaMta'ruNasiTThe / aruNajjhae ya chaTTe, aruNabhUte ya sattamae bhaNie ||15|| aruNavArDa se aruNage ya, dasame taha aruNakIlae / caupaliyA''U caviuM sijjhissaMtI videhe // 16 // [iti zrAvakANAM vaiziSTyam ] [1] [Ananda zrAvakakathAnakam - ] [iti paryantArAdhanA, suravimAnAni ca] iti pIThikA || tattha ya paDhamaM samaNovAsaga ANaMdanAmadheyassa | bhavvANa kayANaMdaM cariyaM parikittaissAmi // 17 // asthi iha bharahavAse, vANiyagAmAbhihANa varanayaraM / taM pAlai hayasattU, rAyA nAmeNa jiyasattU // 18 // tattha suhi-sayaNa jaNamaNakumuyavaNaviyAsaNe amiyakiraNo / AnaMdanAmadheyo nivasai gAhAvaippavaro // 19 //
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ hra dakkhinna- sIla- sAlINayAiguNarayaNarohaNadharitI / niyapiyajaNiyANaMdA sivanaMdA bhAriyA tassa ||20|| cauro hiranna koDI nihimmi cauro ya vitthare tassa / cauro kalaMtarammI savvaggaM bArasa havaMti // 21 // cattAri ya tassa vayA gorUvANaM ca aibaliTThANaM / ekkkka caudasa go- sahassamANo muNeyavvo ||22|| tattha ya riddhi-samiddhA sayaNA saMbaMdhi - pariyaNA suhiNo / vANiyagAmassa barhi, vaTTai puvvutte disI (si) bhAge ||23|| kollAgasaMniveso, patteya ( tattha ya ) dhaNadhannaramaNIo bahavo / nivasaMti suhasuheNaM ANaMda gihivaiNo ( ? ) ||24|| [- vIrajinAgamanam - ] anusandhAna 48 aha annayA kayAI vANiyagAmAbhihANanayarassa / IsANadisIbhAge dUipalAsamma ujjANe // 25 // sulaliyagaippayAro susAhu - gayakalaha - nivahaparikalio / vIrajiNo saMpattI viharato gaMdhahatthi vva ||26|| joyaNapamANakhittA vihuNiya taNa - kaTTha-kayavarAIyaM / vAu kumArehiM bahiM khittaM vAyaM viuvvittA ||27|| gaMdhodagaM ca vuTTha mehakumArAmarehiM susugaMdhaM / bhUreNupasamaNaTThA paviraladhArAnivAraNa // 28 // riudevayAhiM vihiyA viyasiyakusumANa paMcavannANaM / hiTThaTThiyavadANaM vuTTI AjANu surahINaM // 29 // | maNi-kaNaya-rayayaviraiya-pAyAratiyAbhirAmamosaraNaM / vihiyaM vimANi - joisa - bhavaNAhivaIhiM devehi ||30|| majjhe ya bahalapallava - sohillo vaMtarehiM kaMkillI / battIhadhaNuhamANo nimmavio pavarakappatarU ||31|| sarayasasisiyaM sohai chattattayamunnayaM tiyasavihiyaM / surasattIe egattha piMDiyaM jayapahujaso vva ||32|| varakaMcaNamaNimaiyaM visAlasIhAsaNaM viNammaviyaM /
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUna 2009 devacchando vi kao rayaNamao vaMtarasurehiM // 33 // devehiM duMduhIo pahayAo nahayalaM rasaMtIo / hakkAraMti vva jaNaM osaraNe dhammasavaNatthaM // 34 // aha puvvaduvAreNaM pavisiya kAuM payAhiNaM vIro / sIhAsaNe niviTTho 'titthassa namo' tti bhaNiUNaM // 35 // puvvAbhimuho; tatto tidisaM paDirUvagA surehiM kayA / te vi hu jiNappabhAvA paccakkhaM jiNa vva dIsaMti // 36 / / aha jiyasattunariMdaM gaMtuM ujjANavAlao turiyaM / vaddhAvai hiTThamaNo jiNaAgamaNappavittIe // 37 / / dAUNa pA[ri]osiya-dANaM ujjANavAlayassa tao / cauraMgabalasameo nAyaraloeNa pariyario // 38 // jayakuMjaramArUDho siyachatteNaM dharijjamANeNaM / vIijjaMto siyacAmarA(re)hiM jiyasattunaranAho // 39 / / titthayaravaMdaNatthaM calio bhattIe mahAvibhUIe / ruirAlaMkAradharo paccakakhaM kapparukha vva // 40 // NAUNa jiNAgamaNaM ANaMdo gahavaI ya sANaMdo / pahAo kayabalikammo kayakouyamaMgalasamUho // 41 // appa-mahagghAbharaNehiM bhUsio pavaraparihiyadukUlo / niyasayaNapurisavaMdeNa parigao pAyacAreNaM // 42 / / saMtuTTharAyaviyariya-varachatteNaM dharijjamANeNaM / viyasiyakoraMTapalaMbamANamAlAbhirAmeNaM // 43 / / niyagehA niggaMtuM calio jiyasatturAiNA saddhi / bhayavaMtavaMdaNatthaM bhattibharApUriyasarIro / / 44|| puvvaduvAreNa muNI vimANadevIo taha ya samaNIo / pavisiya payakkhiNeNaM aggeyadisAe nivasaMti // 45 / / bhavaNavai-vANamaMtara-joisiyANaM visaMti devIo / dAhiNadAreNa payakkhiNAe nivasaMti neraIe // 46|| joisiya-bhavaNa-vaNayarA devA pavisaMti pacchimaduvArA / vIraM payakkhiNittA vaMdiya nivasaMti IsANAe (vAyavIe) // 47||
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAyA nAyaraloo ANaMdo gihavaI vi osaraNe / pavisittuttaradAre kAUNa payAhiNaM pahuNo // 48 // paNi (Na) mittu calaNajuyalaM uvaviTTo puSvauttaradisAe / to dhammakahaM evaM vIrajiNo kahiumADhatto // 49 // bho bho bhavvA savve vi, pANiNo sukkhakaMkhiNo loe / sukkhaM puNa dhammAo pAvijjai, so ya iha duviho // 50 // paDhamo muNINa dhammo bIo sussAvayANa vinneo / paMcamahavvayarUvo, paDhamo sammattasahiyassa // 51 // jIvavaha- musA - 'dattA- mehunna - pariggahesu jAjIvaM ! tivihativiheNa viraI akkheveNesa sivajaNao // 52|| paMcANuvvaya-tiguNavvayAI sikkhAvayAI cattAri / sammatteNa juyAiM sAvayadhammo imo bIo // 53 // eso vi kameNaM ciya sivapurapahapavarasaMdaNasariccho / jaM bhavagahaNaM nitthAriUNa pAvei sivanayaraM // 54 // je puNa pamAyavasao eyaM duvihaM pi no vajrjjati / te baddhanibiDakammA bhamaMti saMsArakAMtAre // 55 // anusandhAna 48 tamhA jo sigghaM ciya muttisuhaM vaMchae nirAbAhaM / so sAhudhammapaDivajjaNeNa sahalaM kuNTha jammaM // 56 // jo puNa taM asamatyo kAuM, so sAvayANamiha dhammaM / sammattamUlamaiyAra - vajjiyaM sammamAyarau // 57 // akkhevamokkhasokkhA - bhilAsiNo je mahAsattA / te tihuyaNapahuvayaNaM, soUNa vayaM pavajjati // 58 // asamatthA je kAuM pavvajjaM, te vi sAvayavayAI / sammattasaMjuyAI paDivannA vIrapAsammi // 59 // jiyasattunaravariMdo vaMdiya payapaMkayaM jiNidassa / niyanayaramaNupaviTTho nAyaraloeNa saha tuTTho ||60|| ANaMdo vi hu savaNaM'jalIhiM jiNaNAhavayaNakamalAo / vayaNAmaya-mayaraMdaM pAuM bhamaro vva saMtuTTho ||61||
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUna 2009 abbhuTTiUNa jiNanAhasavihamAgamma namiya payakamalaM / viNaeNa paMjaliuDo vinnaviumevamADhatto // 62 // | bhayavaM ! jaha tuha pAse rAIsaramAiyA bahU loyA / taNamiva paDaggalaggaM niyagehaM siriM parica (cca) ccA // 63 // paDivannA pavvajjaM na samattho haM tahA tijaganAha ! | tA pasiUNaM sAvaya-vayAimArAve (va) su mamaM // 64 // to bhai jiNavariMdo ANaMda amiyamahuravANIe / devANupiyA ! tumae, no paDibaMdho viheyavvo ||65 || to ANaMdo paDhame jAvajjIvAe duvihativiheNa / thUlagapANAivAyaM paccakkhara jiNavarasamIve // 66 // thUlaM ca musAvAyaM paccakkhai duviha- tivihaM jAjIvaM / evamadattaM thUlaM duvihaM tiviheNa jAjIvaM // 67 // sivanaMdaM mottUNaM urAla - veubviyAo itthIo / jAvajjIvaM vajje duvihaM tiviheNa suddhamaNo // 68 // parigahaparimANammi nihimmi vuDDhIe vittharesuM ca / patteyaM patteyaM koDicaukaM hiraNNassa // 69 // dasa go- sAhassiya- vayacaukkaparao cauppayaM niyame / khittammi paMcahalasaya cattUNa ya sesa niyame ( ? ) ||70 || disijattiyANa sagaDANa taha saMvAhaNiyANa paMcasayA / parao sagaDavihimmi paccakkhANaM ahaM kAhaM // 71 // | disijattiyANa poyANa taha saMvahaNiyANa caunhaM parao poyavihiM pi hu paccakkhe jAvajIvamahaM // 72 // muttUNa gaMdhakAsAiyaM vatthAI majjaNanimittaM / sesaM uvabhogavara vajje aMgAI (i) lUhaNayaM // 73 // allamahulaTThidaMta-vaNayaM ca maha egameva mukkalayaM / khIrAmalayaM egaM phalavihimajjhammi jAjIvaM // 74 // tillaM sayapAga - sahassapAgamabhaMgaNe mahaM hou / gaMdhaTTayaM ca egaM surahiM uvvaTTaNavihIe // 75 // aTThahiM uTTi ghaDaehiM majjaNa sesayaM tu paccakkhe | vatthamma khomajuyalaM muttuM sesaM pariharAmi // 76 //
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 anusandhAna 48 kappUrAgarucaMdaNa-kuMkumapabhiI vilevaNaM hou / egaM ca suddhapaumaM mAlaimAlAi pupphAiM // 77 / / maTheM kannijjajuaM nAmamudaM ca hou AharaNaM / dhUyaNavihimavi vajje aguru-turukkAI(iyaM) mottuM / / 78|| bhoyaNavihIe pejjA-vihimmi maha kaTThapijjaNayA / bhakakhaNavihIe ghayaura taha khaMDayarakhajjayA ceva / / 79|| kalasUya kalamasAlI sesaM sUoyaNaM pariharAmi / ghayamavi sAragraM go-ghayavajaM vajjemi sayakAlaM // 80 / / cuccuya-sutthiya-maMDukkasAgasesaM caemi sAgavihi / pAlakkA mAhurayaM sesaM vajjemi mAhurayaM / / 81 // AgAsodagavajjaM udarga sesaM sayA vi paccakkhe / taMbolaM paMcasugaMdhiyaM ca seve na uNa sesaM 182 / / kammayao bIyaguNavvayammi kharakamma-kammadANAI / panarasa vajjemi ahaM puvvuttapariggahe jayaNA // 83 / / cauhA aNatthadaMDaM vajje tatthAimaM avajjhayaNaM / pamAyAyariyaM hiMsappayANa pAvovaesaM ca ||84|| taha sAmAiyaM desA-vagAsiyaM posahovavAsaM ca / atihINaM saMvibhAgaM paDivajjai suttavihiNA u // 85 // evamaNuvvaya-guNavaya-sikkhAvayasaMjuyammi gihidhamme / paDivane bhaNai jiNo, ANaMdA ! ettha aiyArA // 86 // sammattAIesuM savvesu vi paMca paMca huti kamA / jANiya parihariavvA gihiNA suttANusAreNa // 87 / / aha saMlehaNajoggaM tassa sarUvaM viyANiya bhavissaM / saMlehaNaM pi sAhai aiyArasamattiyaM vIro // 88|| to ANaMdo sammattamUlamiya gihiUNa gihidhamma / nANAbhiggahajuttaM saMtuTTho jAi niyagehaM // 89 / / kahiUNa dhammapaDivatti-vaiyaraM bhAriyaM sivANaMdaM / vIrajiNavaMdaNatthaM pesai gihidhammapesa(pasi)NaTThA // 9 //
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUna 2009 sA vi hu rahamArohiuM saMtuTThA bhattuNA samAiTThA / vihiNA vaMdiya vIraM paDivajjai sAvayavayAI // 91 // ahigayajIvA'jIvo ANaMdo sAvao sabhajjo vi / muNijaNadANapasatto caudasavarise aikkamai ||12|| aha panarasammi varise so ciMtai syaNicarimajAmammi / gihi-sayaNa-suhiyakajjesu vAvaDo vIrajiNadhammaM // 93 // no sammaM pAlettu (ttuM) satto tA gihabharammi jiTThasuyaM / saMThaviuM gaMtUNaM kollAge sannivesamma // 94 // posahasAlaM paDilehiUNa taha thaMDilAI vihipuvaM / akayAkAriyabhoI gihipaDimAo pavajjisaM ||15|| iya siMcitiya bIe diNammi samAviUNa suhi - sayaNe / jiTThasue gihi (ha) bhAraM saMThavai tANa paccakhaM // 96 // kollAgasaMnivese sirivIrajiNaMdadhammapannattiM / paDivajjittA viharai pAyaM paDivajjiyAraMbho // 97|| ekkiArasapaDimAo uvAsagANaM vihIe phAsiMto / tavasosiyasavvaMgo jAo cammaTThisesataNU // 98 // aha annayA vicitai syaNivirAmammi asthi majjha balaM / dehe parakUlamajajAo (?) uTThANavIriyaM vA vi // 99 // tAva apacchimasaMlehaNAe saMlihiyasayaladehassa / paDivannA'NasaNassa ya, seyaM viharittae majjha // 100 // paDivannA'NasaNassa ya visujjhamANAsu bhAva-lesAsu / uppannamohinANaM ti picchaI khittamevaM so // 101 // puveNa dAhiNeNaM avareNaM lavaNasAyarassaM'to / paMceva joyaNasaye picchai himavaMtamuttarao // 102 // uDDhaM jA sohammaM ahe ya rayaNappabhAe puDhavIe / loluya- accuyanarayaM caurAsi vAsasahassaThiiM // 103 // aha vANiyagAmabahiM dUipalAsammi ceie ramme / bahudese viharitA vIrajiNido samosario // 104 // 11
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 parisAe paDigayAe goyamasAmI vi chaTThapAraNae / sAmi vaMdiya pavisai vANiyagAmammi bhikkhaTTA || 105 || paMcasamio tigutto hiMDato gahiyabhattapANo ya / kollAgasaMnivesammI gacchaMto suNai jaNavAyaM // 106 // 'atthi ihaM ANaMdo aMtevAsI jiNassa vIrassa / saMlehaNAipuvvaM paDivanno aNasaNaM vihiNA' // 107 // tato goyamasAmI gacchai kollAgasaMnivesammi | jattha'cchai ANaMdo posahasAlAe niyamattho // 108 // iMtaM goyamasAmi ANaMdo pAsiUNa sANaMdo / bhai 'na satto bhaMte ! tumha sabhIvaM hamAgaMtuM // 109 // tA icchAkAreNaM Agacchaha ittha maha samIvammi | jeNAhaM tuha pAe sirasA vaMdAmi tikkhutto // 110 // to vaMdittA pucchara ANaMdo goyamaM jahA bhaMte ! gihiNo giTTiyassa vi uppajjai ohinANaM kiM ? // 111 // tA goyameNa bhaNiyaM, 'uppajjai', so bhaNai jai evaM to / mamAvi tamuppannaM ii bhaNiDaM kahaI puvva (vvu)taM ||112 // aha bhaNai gaNAhivaI, ANaMdA ! na tthi ettio visao / gihiNo ohinnANe, tA AloyAhi ettha tumaM // 113 // niMdaNa - garahaNapuvaM pAyacchittaM saMpavajjAhi / to bhai ANaMdo 'kiM bhaMte ! jiNavaramayammi ||114 || saMtANa vi atthANaM sabbhUyANaM ca hoi pacchittaM ?" | 'na hu na hu sabbhUyatthe, pacchittaM' goyamo bhai // 215 // jai evaM to bhaMte! giNhaha tubbhe vi ittha pacchittaM / jamhA pecchAmi ahaM ohinnANeNa ii khittaM // 116 // tatto goyamasAmI saMkAi samannio duyaM jAi / sirivIrajiNaM namiuM Aloiya bhattapANaM ca // 117 // ANaMdasAvayassa ya kahiUNaM ohinANavuttaMtaM / puccha 'pAyacchittI kiM ANaMdo uyAhu ahaM ? // 118 // anusandhAna 48
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUna 2009 13 aha bhaNai vaDDhamANo goyama ! saccaM kahei ANaMdo / tA kaha pAyacchittaM arihai so niravarAho vi // 119 / / taM puNa vicittachaumatthanANaAvaraNajogao itthaM / jAo pacchitta'ruho, Aloesu tA tumaM sammaM // 120 / / taha khAmasu gaMtUNaM ANaMdaM sAvayaM sayaM[taM] tu / tA viNaeNa paDicchiya goyamasAmI kuNai savvaM // 121 / / ANaMdo nivvigdhaM sIlavvayaM guNavvayAI pAleuM / phAsittA paDimAo uvAsagANaM samaggA vi // 122|| mAsaM ca kayANasaNo pajjaMte suddhacittapariNAmo / vIsavarisAiM sAvayapariyAyaM pUriuM sayalaM ! / 123 / / sohammadevaloe sohammavaDiMsagassa IsANo / aruNavimANAhivaI caupaliyAo(U) suro jAo / / 124 // tatto cao sa jammaM mahAvidehammi uttamakulammi / pAviya, bhogasamiddhiM paDhamavae ceva caiNa // 125 / / pavvajjaM niravajjaM sammaM parivAliUNa kammakhae / uppADiUNa kevalanANaM sijjhissai mahappA // 126 / / ANaMdazrAvakakathAnakaM samAsam / cha / zubhaM bhavatu lekhaka - pAThakayoH ||ch|| 2 - [sirikAmadevasAvagakahANayaM] aMgA jaNavaya, caMpA, jiyasattU kAmadevo koDubI / bhaddA bhajjA taha punabhaddanAmaM ca ujjANaM // 127|| chakkoDIo nihANe vuDDhIe chacca, chacca vitthAre / chacceva vayA dasago-sahassamANeNa u vaeNa / / 128 // vIrajiNasamosaraNaM tassa samIvammi dhammapaDivattI / pannarasammi ya varise gihabhAraM jiTThaputtammi // 129 / / nikkhaviUNaM posaha-sAlAe vIradhammapatti / paDimApaDivanassa ya pacchimapaharammi rAIe // 130 // micchaddiTThisureNaM pisAya-kari-bhuyaMga-bhUyakaraNehiM / accaMtabhIsaNehiM kamaso uvasaggakaraNeNaM // 131 / /
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 48 paccakhubhie sAhA-viyarUvadharo gayaNasaMThio devo / sakkapasaMsaM kahiu~ khAmeuM paDigao tatto // 132 // tammi samae vIro samosaDho punnabhaddaujjANe / gacchai ya kAmadevo sa-posaho jiNavaraM namiuM // 133 / / dhammakahAe aNaMtara kahiuM vIreNa rAivuttaMtaM / sasurAsuranaraparisAe pasaMsio kAmadevagihI // 134|| AmaMteuM goyama-pabhiI samaNe u taha ya samaNIo / bhaNiyA 'jiNasamaye, jai gihI vi evaM avalaMbittA (aclvittaa)||135|| to sAhu-sAhuNIhiM gaNipiDagikArasaMgadhArIhiM / hoyavvamacalehiM visesaM tu (visesato) mokkhakaMkhIhi // 136 / / to namiya kAmadevo pucchiya pasiNAI aTThamAyAya / pamudiyacitto pAriya posahaM niyagihaM patto // 137 // sAvayapariyAyaM so parivAliUNa vIsavAsAI / kAUNaM mAsamegaM pajjaMte aNasaNaM vihiNA // 138 / / sohamme caupaliyo aruNAbhavimANaahivaI devo / mahAvidehe sijjhissai khINakammamalo // 139 / / iti kAmadevakathAnakaM / cha / 2 / maGgalaM mahAzrIH ||ch|| 3 - [ siriculaNIpiyAsAvagakahANayaM] kAsIvisae vANA-rasIe jiyasattu kuTThamujjANaM / culaNIpiyA gihavaI bhaddA mAyA, piyA sAmA // 140 / / koDIo hirannassa u aTTha nihi-vuDDhi-vittharesu kamA / aTTha vayA, jiNapAse sAvayadhammassa paDivattI // 141 // posahiya baMbhayArI devAgamaNaM ca puttatiyagassa / tinneva maMsasolle kAuM ruhireNa siMcei // 142 / / akkhubhiyaM taM nAuM bhaNai suro mAyaraM imaM bhadaM / deva-gurUNa samANiM tuha dukkhakArayaM haNiuM // 143 // tineva maMsasolle kAuM ruhireNa haM tumaM siMce / aTTavasaTTo hoUNa tumaM akAle vivajjihisi // 144 / /
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUna 2009 15 taM soUNa so khuhio, dhAvai taM pai, suro gao gayaNe / khaMbhaM AsAittA kuNai ya kolAhalaM garuyaM // 145 / / to bhaddA se mAyA samAgayA bhaNai 'putta ! kiM eyaM ? / so bhaNai surasarUvaM tatto mAyAe~ so bhaNio // 146 / / uvasaggo putta ! imo vihio keNavi tA tuma iNhi / AloyaNa-niMdaNa-garahaNAhiM sohesu vayabhaMgaM // 147 / / culaNIpiyA vi paDivajjiUNa jaNaNIe coyaNaM samma / AloyaNa-niMdaNa-garahaNAhiM sohei vayabhaMgaM // 148 // sAvayapariyAyaM so parivAleUNa vIsa vAsAI / kAUNa mAsamegaM pajjate aNasaNaM vihiNA // 149 // sohamme caupalio aruNappahavimANaahivaI devo / houM mahAvidehe sijjhissai khINakammamalo // 150 // iti culinIpitAkathAnakaM ||ch| 3 // 4 - [sirisurAdevasAvagakahANayaM] vANArasi jiyasattU koTheM chakkoDIpahU surAdevo / dhannA bhajjA, sAmI samosaDho dhammagahaNaM ca // 151 / / paDimApaDivanassa ya devAgamaNaM ca puttatiyagassa / paMceva maMsasolle kAuM ruhireNa siMcei // 152 // taha vi hu taM aqhubhiyaM nAuM pabhaNai solasAyaMke / tuha dehammi khivissaM, khubhiyaM saMbohai dhannA // 153 / / sAvayapariyAyaM so paripAliUNa vIsa vAsAI / kAUNa mAsamegaM pajjaMte aNasaNaM vihiNA // 154 / / sohamme caupalio'ruNakaMtavimANaahivaI devo / houM mahAvidehe sijjhissai khINakammamalo / / 155 / / ___ iti surAdevakathAnakaM / cha // 4 // 5 - [ siriculasayagasAvagakahANayaM] - AlahiyA jiyasattU saMkhavaNaM, cullasayaga chakkoDI / bahulA bhajjA, sAmI samosaDho dhammagahaNaM ca // 156 / /
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 paDimApaDivannassa ya devAgamaNaM ca puttatiyagassa / satteva maMsasolle kAuM ruhireNa siMcei // 157 // taM akkhubhiyaM nAuM bhaNai suro ta (tu) ha hirannakoDIo giNheuM cha imAo nihI buDDhI vittharAo ahaM // 158 // AlabhiyA siMghADaga- cAukka-tiya- caccaresuM savvattha / vippairissamahaM khalu khubhiyaM saMbohai bhajjA // 159 // sAvayapariyAyaM so parivAleUNa vIsa vAsAI / kAUNa mAsamegaM pajjete aNasaNaM vihiNA // 160 // sohamme caupalio ruNasiThavimANaahivaI devo / houM mahAvidehe sijjhissai khINakammamalo // 161 // iti cullazatakazrAvakakathA || || 5| 6 - [ sirikuMDakoliyasAvayakahANayaM ] anusandhAna 48 paMcAlA kaMpillaM jiyasattU, kuMDakoliya kuTuMbI / pUsA ya tassa bhajjA, sahasaMbavaNaM ca ujjANaM // 162 // koDIo hirannassa ya chacca nihI - vuDDhI - vittharesu kamA / chacca vayA jiNapAse sAvayadhammassa paDivatI // 163 // aha annayA ya paccA - varaNhasamae asogavaNiyAe / puDhavisilAe nAmA[ma]mudde taha uttarijjaM ca // 164 // ThaviDaM vIrabhayavao uvasaMpajjittu dhammapannattiM / jA ciTThai jjhANaparo tA cego ei ettha suro // 165 // puDhavisilApaTTAo nAmamuddottarijjae gahiuM / AgAse Thio so kuMDakoliyaM bhaNiumADhatto // 166 // pavarA gosAlassa ya maMkhaliputtassa dhammapannattI / jamhA no uTThANaM kammaM balaM vIriyaM vA vi // 167 // no purisakkAra - parakkammassa jogo vi vaTTae ko vi / taha savve vihu bhAvA niyamA jaM vanniyA ettha // 168 // samaNassa bhagavao puNa vIrassa na cAru dhammapannattI / jamhA puNa uTThANAI saMti ihaM aniyayA bhAvA // 169 //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUna 2009 17 aha kuMDakoDio taM pabhaNaI uTThANa-kamma-viriyAI / jai natthi, tume laddhA, kahaM imA (kahimA) bho! divvadeviDDI ? // 170 / / aha bhaNasi aNuTThANAiNA imA bho ! mae samaNupattA / tA kiM te na lahaMtI uTThANAI na jesa'tthi ? // 171 / / iya kuMDakolieNaM bhaNio so saMkio niyamaNammi / na khamo vuttuM muttuM muddAIyaM gao devo // 172 // aha tattha bIyadivase sahasaMbavaNammi jiNasamosaraNaM / nAUNa kuMDakoliya-uvAsago haTTha-tuTThamaNo 173 // niyapariyaNapariyario kaMpillapurassa majjhamajjheNaM / gaMtUNa jiNaM paNamiya dhammaM nisuNei viNayajuo // 174|| tayaNaMtaraM jiNeNaM bhaNio so kuMDakolio evaM / tujhaM'tie ya devo samAgao kallamavaraNhe // 175 / / micchaddiTThI tumae vihio nippaTTha-pasiNa-vAgaraNo // to dhanno si tumaM jo, karesi evaM kupahamahaNaM // 176 / / AmaMteuM goyamAIsamaNA u taha[ya] samaNIo / bhaNai jiNo jai gihiNo, micchaddiTThINa nimmahaNaM // 177|| evaM kuNaMti, caudasapuvvIhikkArasaMgadhArIhiM / savisesaM kAyavvaM tubbhehiM kutitthinimmahaNaM // 178 / / paDivaNNaM jiNavayaNaM 'taha' tti samaNehiM taha ya samaNIhiM / to kuMDakolio namia jiNavaraM sagihamaNupatto // 179 / / sIlavvayAI sammaM pAlito kuMDakolio saDDho / sAhujaNadANanirao caudasavarise aikkamai // 180 // panarasame puNa varise gihavAvAraM nivesiyaM sayalaM / jiTThasuyammi sayaM puNo(Na) posahasAlAe suddhamaNo // 181 / / ekkArasa paDimAo kamaso suttANusArao samma / pAlito vihiNA so jAo tavasosiyasarIro // 182 / / sAvayapariyAyaM so parivAleUNa vIsa vAsAI / kAUNa mAsamegaM pajjate aNasaNaM vihiNA // 183 / /
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 48 sohamme caupalio aruNagavavimANaahivaI devo / houM mahAvidehe sijjhissai khINakammamalo // 184 / / iti kuMDakolikazrAvakakathAnakaM samAptaM / cha / 6 // 7 - [ sirisaddAlaputtakahANayaM] - polAsaM jiyasattU sahasaMbavaNAbhihANamujjANaM / saddAlaputta AjIvu[vagu] vAsago kuMbhagAro ya // 185 / / laTTho gahiyaTTho pucchiyaTTho viNicchiyaTTho ya / AjIvamae ahigayaaTTho pimmANuratto ya // 186 / / ekkA hirannakoDI, nihi-vuDDhi-pavittharesu patteyaM / taha ego tassa vao bhajjA puNa aggimittA ya // 187 / / paMcasayakuMbhagArA-vaNesu purabAhirammi tassa sadA / dinna-bhai- bhatta-veyaNa-purisA kammAI kuvvaMti / / 188 / / ghaDa-pihaDa-addhaghaDae varae karae uTTiyAo ya / kalasA'liMjara-jaMbUlae ya nicvaMpi ya kuNaMti // 189 / / rAyapahavivaNimajhe dhariUNaM vikkiNaMti tassa'nne / purisA divase divase, tassevaM jaMti diyahAI // 190 / / aha annayA kayAI so avaraNhe asogavaNiyAe / gosAladhammapannattisaMjuo ThAi egate // 191 / / etthaMtarammi ego devo AgAsasaMThio maimaM / bhAsuravarabudidharo pabhaNai divvaM'barA''haraNo / / 192 / / 'saddAlaputta ! AjIvu-vAsagA ! bhadda ! ehIi kallaM / maha-mAhaNa savvanna arahA taha kevalI ya jiNo ||193 / / uppannanANa-daMsaNadhArI tiyalokkavahiya-mahiyakamo / sura-asura-nivai pUiya-sakkAriya-paNayakaya(ma)kamalo // 194 / / paccuppannA'NAgaya-aIyasamayassa jANao maimaM / taha taccakammasaMpayasaMjutto khINamoho ya // 195 / / taM vaMdijja namaMsijja sAyaraM saMthuNijja sevijjA / taha pADihAriehi sijjAIhiM nimaMtijjA // 196 / /
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUna 2009 bhaNiUNa tinni vAraM jahAgayaM paDigao ya so devo / AjIvisAvago taM soUNaM citae hiyae // 197 // 'kiM mama dhammAyariyo gosAlao Agamissara kallaM / mahamAhaNapabhaIhiM visesaNehiM samAutto ? ' // 198 // aha bIyadiNe mohaM'dhayAraviddhaMsaNo mahAvIro / sahasaMbavaNe sUro vva ei devehiM thuvvaMto // 199 // vihiyammi samosaraNe devehiM samAgao nayaraloo / AjIvisAvago vihu viyANiUNa jiNAgamaNaM // 200 // pahAo kayabalikambho [kaya] kouyamaMgalo sunevattho / saparIvAro vaMdai vIraM tipayAhiNApuvvaM // 201 // dhammaka hAvasANe jiNeNa so bhaNio, samAyAo / kallamavaraNhasamae devo tujhaM'tie ego // 202 // teNA''gAsagaeNaM vRttaM ' mahamAhaNo ihaM ehI / [taM pADihArehiM sijjAIhiM nimaMtijjA ] ' // 203 // iccAI asthi saddAla- putta ! AjIvuvAsagA teNaM taM no khalu gosAlaM paDucca bhaNio imaM vayaNaM // 204 // soUNa imaM to so ciMtai mahamAhaNo imo ceva / taM pADihAriehiM imaM nimaMtemi bhayavaMtaM // 205 // abbhuTThiUNa tatto, vaMdiya vIraM bhaNei bhayavaM me / paMcasayA kuMbhArA-ra (va) NANa tubbhe tarhi eha || 206 || tappaDibohaNaheu yAi jiNavaro mahAvIro / paDivajjiUNa bhayavaM vayaNaM saddAlaputtassa // 207 // aha annayA kayAI vAyAhaya- bhaMDagaM sa kolAlaM / aMtosAlAhiMto kaDDheuM Ayave dharai // 208 // to taM pabhaNai vIro kolAlaM bhaMDagaM kuo eyaM / so bhai - bhaTTiyAe udagaM niThubbhae paDhamaM // 209 // chAreNa kariseNa ya mIsijjai egato tao pacchA / AroviUNa cakke ghaDayAI kijjae bahuyaM // 210 || 19
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 to bhAi jiNo 'bhaMDaM kiM uTThANAiNA imaM hoi ? | kiM vA'NuTThANeNaM ? bhaNa bho ! saddAlaputta ! tumaM // 219 // aNudvANA apurisakkAreNa jAyae saddhaM / so bhAi niyayA savve bhAvA jamhA bhayavaM imaM loe // 212|| bhA (tA) jai evaM koI vAyAhayabhaMDagaM tu kolAlaM / bhiMdijja vikkharijjA pariTThavijjA avaharijjA // 213 // tuha bhAriyAe saddhiM jai koi aggimittAe / viulAI bhogAI bhuMjai, kiM tassa kuNasi tumaM ? || 214 || so A ahaM bhaMte ! taM purisaM Aosemi baMdhemi / tajjiya tADiya nicchoDiUNa mAremi ya akAle // 215 // bhAi jiNo jai natthI, uTThANAI tahA niyayabhAvA / to na tuha bhaMDagANaM avaharaNAI kuNai koI || 216|| no vA kuNasi tumaM taha AosaNabaMdhaNAI kassa viya / aha bhaMDagAiyaM tuha avaharaI koi jai puriso // 217|| jai vA kuNasi tumaM pi hu AosaNa- baMdhaNAI purisassa / tamhA jaM jANasi tumaM 'niyayA bhAva' tti taM micchA // 218 // to AjIviyadi ca saddAlaputta kuMbhakAro / paDibuddho bhaNar3a jiNaM, bhayavaM ! me kahasu niyadhammaM // 219 // bhayavaM pi sAhu - sAvayadhammaM parikahai mahuravANIe / paDivajjiUNa sAvaya- dhammaM so sagihamaNupatto // 220 // pabhaNai aggimittaM, devANuppie mae jiNasagAse / paDivanno jiNadhammo AjIviyadiTTha parihariuM // 221 || vaccasu pie ! tumaM pi hu rahamArohiuM jiNaM namaseuM / paDivajjasu jiNadhammaM, to sA pariosamAvannA // 222 // nhAyA kayabalikammA, kayakouyamaMgalA sunevatthA / rahamArohiuM gacchai niyaceDIvaMdapariyariyA // 223 // aha tipayAhiNapuvvaM vaMdiya paMjaliuDA ThiyA ceva / nisuNiya dhammaM paDi vajjiUNa niyagehamaNupattA ||224 || - - - - anusandhAna 48
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUna 2009 aha polAsapurAo sahasaMbavaNAo vIrajiNacaMdo / niggaMtUNaM viharai paDibohito bhavvakumue // 225 / / aha gosAlo maMkhaliputto niggaMthadiDhei paDivannaM / parihariyA''jIviyamayaM nAuM saddAlaputtaM tu // 226 / / AjIviyasaMghasahio, ThAhi(hI) AjIviyAvasahimei / kaivayaniyasIsajutto patto saddAlaputtagihaM // 227 / / AgacchaMtaM taM daTuM no ADhAi sammadiTThI so / tusiNIo saMciTThai no paDivattiM kamavi kuNai // 228 // pIDha-phalagAiheuM guNasaMthavaNaM jiNassa vIrassa / tatto gosAleNaM tappurao kAumADhattaM // 229 / / kahaM ?mahamAhaNo mahA-govo mahAdhammakahI tahA / mahaMto satthavAho ya mahAnijjAmao viya // 230 // saddAlaputta ! kiM ettha ! devANuppiya ! Agao ? / tatto saddAlaputteNaM vuttaM tappurao imaM // 231 / / ko NaM evaMviho bhadda ! keNa'hraNa evaM vuccaI / tatto maMkhaliputteNa gosAleNa viyAhiyA // 232 // uppannanANadaMsaNarayaNo telukkavahiya-mahiyakamo / taha taccakammasaMpayajutto mahamAhaNo vIro // 233 / / khajjaMtA bhijjaMtA chijjaMtA ceva luppamANA ya / kUrakutitthiyasAvaya-corAIhiM bhavAranne // 234 // dhammamaeNaM daMDeNa rakkhiuM paurajIvasaMghAe / pAvai nivvANa-mahAvADaM vIro mahAgovo // 235 / / ummaggapaDiya-sappahabhaTThe micchattamohie jIve / aTThavihakammatamapaDala-paDayacchanne ya savvatto // 236 / / niruvamadhammakahAe nitthArai cAuraMtasaMsArA / mahAdhammakahI teNaM samaNo bhagavaM mahAvIro / / 237 / / saMsAramahAranne uppahapaDivanae bahU jIve / saddhammamayapaheNaM pAvai nivvANavaranayaraM / / 238 / /
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 anusandhAna 48 to NaM devANupiyA ! siddhatthanariMdanaMdaNo bhayavaM / ekko cciya puhavIe mahasatthAho mahAvIro // 239 / / saMsAramahasamudde ubbuDa-nibbuDa(DDu) NAI kuNamANe / nitthAriya bahujIve dhamma[ma]Ie u nAvAe // 240 / / nivvANatIra'bhimuhe pAvai niyakarayaleNa so jamhA / teNa mahAnijjAmaya-saddeNaM bhannae vIro // 241 / / tatto saddAlaputto so soUNaM guNasaMthavaM / jahatthaM vIranAhassa haTThattuTTho payaMpai // 242 // iyacheo iyaniuNo tumamevaM vayaNaladdhisaMpanno / maMkhaliputta ! pahU ?, me dhammAyarieNa vIreNa // 243 / / dhammovaesaeNa saddhi kAuM vivAyamihamahuNA / to gosAlo pabhaNai 'no esaTTe samaThe'tti // 244 / / jamhA jahA ko vi naro taruNo balavaM supIvarasarIro / aya-miga-sUara-kukkuDa-tittiri-lAvAie jIve // 245 / / hatthe vA pAe vA pucche vA gahiya niccale dharai / emeva mamaM vIro dharai daDhaM heu-juttIhiM / / 246 / / taM na saho kAumahaM vAyaM saddAlaputta vIreNa / tuha dhammAyarieNa paravAigaiMdasIheNa // 247 // to vIrajiNajahaTThiyaguNagaNahAvajjio sudiTThI / so saddAlaputtanAmA uvAsago bhaNai gosAlaM // 248 / / jaM vIrajiNassa tumaM guNasaMthavaM karesi sabbhUyaM / pIDha-phalagAiehiM tumaM nimaMtemi teNAhaM / 249 / / 'no dhammo'tti tavo tti ya kAuM, taM gaccha kuMbhasAlAsu / maha pADihAriyAsuM jahAmuhaM ciTTha taM tattha // 250 / / to tavvayA ThAuM tattha tao pannavei saddi4i / AjIviyadiTThi pai bahuso saddAlaputtaM so // 259 / / no taM niggaMthAo pAvayaNAo sa cAliuM tarai / tAhe saMto taMto polAsapurAo nikkhaMto // 252 //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUna 2009 23 aha saddAlaputtassa tassa caudasasasamA vaikkaMtA / sAvayadhammaM rammaM sammaM parivAliyaMtassa // 253 / / pannarasammi ya varise jiTThasue Thaviya gihaniyogaM so / sAvayapaDimA kamaso ekkArasaM kAumAraddho // 254 / / "daMsaNa-vaya-sAmAiya-posaha-paDimA abaMbha-sacitte ya / AraMbha-pesa-uddiTTha-vajjae samaNabhUe a // 255 / / posahiyassegasuro micchaddiTThI kayAi rayaNIe / gahiuggakhaggalaTThI uvasaggaM kAumADhatto // 256 / / 'saddAlaputa ! jai no muMcasi sIlavvayAiM niyayAiM / to tuha dehaM asiNA khaMDAhiMDaM karissAmi // 257 // ia dunni tinni vAre bhaNio jAhe na khubbhae tAhiM / bhaNai suro tuha putte tinni vi haNiUNa tuha purao / / 258 // tuha dehaM ruhireNaM siMcissaM, jeNa taM akAle vi / vavarovijjasi nUNaM aTTavasaTTo sajIyAo / / 259 // tatto ya jiTTha-majjhima-lahue kamaso viNAsiuM putte / patteyaM mAyAe, daMsai navamaMsasullAI // 260 // ruhireNaM taddehaM, siMcai tahavi taM avicalaM nAuM / gADhayaramAsuratto surAhamo bhaNiumADhatto / / 261 / / saddAlaputta ! jai no daMbhaM muMcasi tuma imaM ahuNA / to tuha dhammasahAyA samasuha-dukkhA ya jA esA / / 262 / / bhajjA aggimittA, taM tuha purao viNAsiUNa ahaM / kAUNa maMsasolle nava taM ruhireNa siMcissaM // 263 / / soUNa imaM khubhio ciMtai haNiUNa puttatiyagaM me / ko esa durAyAro bhajjaM maha aggimittaM pi // 264 // dhammANurattaM dhammasahAyaM ca vaMchae haNiuM / taM duTThamimaM geNhAmi, dhAvae taM nigiNheuM // 265 / / so AsAiya khaMbhaM 'dhAvaha dhAva' tti karai halabolaM / devo tabbhIo iva gayaNe aiMsaNaM patto // 266 / /
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 anusandhAna 48 soUNa aggimittA garuyaM kolAhalaM niyayapaiNo / AgaMtUNaM pabhaNai viNaeNaM nAha ! kiM eyaM ? // 267|| so bhaNai surasarUvaM, tatto bhajjAe so imaM bhaNio / tuha taNayA savve vi hu akkhayadehA gihe saMti // 268 / deveNa dANaveNa ya tuha micchi(ccha)ddiTThiNA imo vihio / uvasaggo keNA'vi hu nUNaM tA nAha ! tumamihi // 269|| AloyaNa-niMdaNa-garihaNAhiM sohesu niyayavayabhaMgaM / so vi hu tavvayaNAo "taha'tti paDivajjae savvaM // 270 / / sAvayapariyAyaM so parivAleUNa vIsavAsAI / kAUNa mAsamegaM pajjaMte aNasaNaM vihiNA / / 271 / / sohamme caupalio aruNabhyavimANaahivaI devo / houM mahAvidehe sijjhissai khINakammamalo // 272 // iti saddAlaputtakathAnakaM / cha / zubhaM bhavatu / cha / / 7|| 8 - [sirimahAsayagakahANayaM] - rAyagihammi ya seNiyarAyA guNasilayace[ya] ujjANaM / nAmeNa mahAsayago nivasai gAhAvaI tattha // 273 / / revaI pAmokkhAo bhajjAo tassa terasa ahesi / aTTha ya hirannA(na) koDI kamaso nihi-vuDDhi-vittharao / / 274 / / aTTha vayA gAvINaM dasagosAhassieNa mANeNa / sagaDa-hala-poyamAI ANaMdagameNa vineyaM / / 275 / / revainAmAe mahAsayagassa bhAriyAe paDhamAe / kolaghariyA ya aTTha ya hirannA(nna) koDIo aTTha vayA // 276 / / sesANa bhAriyANaM duvAlasaNhaM pi Asi patteyaM / egA hirannakoDI vao ya ekekao ceva // 277 // aha annayA kayAI guNasilae ceie samosario / vIrajiNido deviMda-vaMdio sattahatthataNU // 278 / / devehi samosaraNe raie seNiyanivo sanAyarao / ei mahAsayago vi ya parivArajuo jiNaM namiuM // 279 / /
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUna 2009 aha tipayAhiNapuvvaM namaMsiuM jiNavaraM mahAvIraM / uvaviTThA saTThANe kayaMjalI nara-surAIyA // 280 / / bhayavaM pi sAhu-sAvayadhamma parikahai mahuravANIe / giNhai ya mahAsayago sAvayadhammaM pahaTThamaNo // 281 / / taha pariggahaparimANaM giNhai so jiNavariMdapAsammi / nihi-vuDDhi-vittharesuM patteyaM aTThakoDIo // 282 / / aTTha vayA dasasahassA sesANa cauppayANa maha niyamo / dupae terasa bhajjA tAsiM ca pariggahe jayaNA // 283 / / revaipamuha-sabhajjAsesammi mehuNavihiM pariharAmi / AhArabhUsaNAI ANaMdagameNa vinneyaM // 284|| doNadugapamANAe hiraNNabhariyAe kaMsapAIe / kallAkalliM kappai vavahariuM taduvari niyamo // 285 / / aha annayA kayAiM, saMciMtai revaI rayaNivirame / maNavaMchio na jAyai maha saMbhogo vi daieNa |286 // bArasAhiM savattIhi vAghAeNaM tao ya maha juttaM / haNiuM sasavattIo sattha-'ggi-visappaogeNaM // 287 / / tatto cha savattIo viseNa chacceva satthaghAeNaM / aikUra'jjhavasAyA panta(vva)ttA revaI haNiuM / / 288 / / tAsiM duvAlasaNhaM hirannakoDI duvAlasa vayAiM / kolaghariae ahiThai savvAsiM revai vva tao // 289 / / vagyAyavirahiyA sA bhuMjai niyabhattuNA samaM bhoe / mahu-bhajja-maMsamAIsu giddhA ainigghiNA jAtA // 290 / / aha annayA kayAI nayarammi amArighosaNe vihie / kolagharapurisehiM paidiyaha goNapothadugaM // 291|| tatthevuddavA(vvA)viya ANAviya niyagharammi pacchannaM / mahu-majja-masamAI AhAraMtI gamai kAlaM // 292 / / bhattA jANato vi hu tIe sarUvaM jahaTThiyaM savvaM / ANAbalAbhiogo bhaNio na jiNehiM dhammammi / / 293 // to no balAbhiogA na vArai na ya dei tIe uvaesaM / ajjoggayaM muNaMto uvikkhae taM mahApAvaM // 294||
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 anusandhAna 48 sIlavvayAiM sammaM pAlaMto sAvago mahAsayago / varisANa cauddasagaM aikkamittA mahAbhAgo // 295 / / pannarasammi ya varise jiTThasue gihabhA(bha)raM niveseuM / posahasAlAe sayaM paDivajjai dhammapannattiM // 296 / / tatto sA tabbhajjA ummattA bhogaloluyA saMtI / ummukkakesapAsA posahasAlaM uvAgamma 1297 / / mohummAyakarAI itthIjaNasulahahAvabhAvAiM / uvadaMsaMtI pabhaNai niyabhattAraM mahAsayagaM // 298 / / 'haM ho ! samaNovasaga ! mae samaM jaM na bhuMjase bhoe / taM kiM dhamme punne sagge mokkhe[va] ahilAso ? // 299 / / dhammANubhAvao ccia bhogA labbhaMti punnamaMtehiM / te tujjha saMti viulA to dhammeNaM kimanneNaM // 300 / taruNo puriso taruNI ya itthiA, tANa jaM parA pII / so cciya saggo bhannai buhehiM so tujjha sAhINo // 301 / / adiTThamukkhasukkhassa kAraNe diTThabhogapariharaNaM / jaM kuNasi taM na juttaM jamhA mUDhANa esa ThiI // 302 / / tamhA kaTThANuTThANamaNuciyaM muMca bho ! mahAsayagA ! / aNurattAe mae saha bhuMjasu maNavaMchie bhoe // 303 / / tavvayaNavAyaguMjAhiM cAlio no mahAsayagamerU / bhaNiuM bahuppayAraM jahA''gayaM revaI vi gayA // 304 / / ekkArasapaDimAo pAliya saMlehaNaM ca kAUNaM / vihiNA aNasaNameso paDivajjai vIsame varise // 305 / / aha tattha mahAsayagassa tassa ghoraM tavaM tavaMtassa / uppannamohinANaM teNa ya so pikkhae khittaM // 306 // puvveNa lavaNasAyara-majjhe joyaNasahassamegaM jA / evaM dakkhiNa-pacchima-uttarao cullahimavaMtaM // 307 // uTheM jA sohammaM ahe ya rayaNappabhAe puDhavIe / loluya-accuyanarayaM caurAsIvAsasahassaThiI // 308||
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUna 2009 27 aha annayA kayAI puNo vi sA revaI mahAsayagaM / pabhaNai puvvagameNaM posahasAlaM samuvagamma ||309 / / muttUNa ya majjAyaM vArA do tinni bhaNai sA jAva / to vayaNamAsuratto dAuM avahIe uvaogaM // 310 / / pabhaNai mahAsayago revaIe allasaroga-abhibhUyA / aTTaduhaTTA mariuM, rayaNappaha paDhamapuDhavIe // 311 / / loluyammi narae caurAsIvarisasahassaThiimmi / neraiyattAe tuma uvavajjasi sattarattaMto(te) // 312 / / vigayamayA bhayabhIyA, tatto sA suNiya bhattuNo vayaNaM / ciMtai kumAreNaM keNa vi maM mArihI ruTTho // 313 / / tA nUNamavakkamaNaM juttaM ti ciMtiUNa niyagehaM / pattA aTTaduhaTTA alasarogeNaM mariUNaM // 314 // uppannA rayaNappaha-puDhavIe loluaccue narae / neraiyattAe mahA-dukkhAnalatattagattA sA ||315 / / etthaMtarammi bhayavaM vIrajiNo goyamAisamaNehiM / jutto patto vIbhArapavvae guNasilujjANe // 316 / / tattha samosaraNammi vihie devehiM vIrajiNacaMdo / seNiyanivammi patte sanAyare dhammamaha kahai ||317 / / tayaNaMtaramAmaMtiya goyamagaNahAriNaM jiNo bhaNai / iha rAyagihe nayare aMtevAsI mamaM asthi // 318 // nAmeNa mahAsayago uvAsago vihiyasAvayappaDimo / saMlehaNaM ca kAUNaM paDivanno aNasaNaM vihiNA // 319 / / tassa tayAvaraNakhaovasamAo ohinANamuppanna / Agamma bhogalolA tabbhajjA revaI tattha // 320 / / uvasaggaM kuNamANI bhaNiyA rudreNa teNa sA evaM / mariThaM narae gamihisi revai ! e ! sattarattaMto // 321 / / taM[na] uvajuttaM, jamhA paDivanne uttamammi ThANammi / saMteNa vi jeNa paro dUmijjai, taM na vattavvaM // 322 / /
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 48 tA gaccha tumaM jaha so, eyaTThANassa niMdaNAIyaM / kAuM pAyacchittaM paDivajjai taha lahuM kuNasu // 323 / / tatto goyamasAmI tahatti paDivajjiUNa jiNavayaNaM / gacchai mahAsayagassa, maMdiraM IriyasaMpanno // 314|| iMtaM goyamasAmiM daThUNaM haTTha-tuTThahayahiyao / vaMdei mahAsayago viNaeNaM, goyamo vi tao ||325 / / bhaNiUNa jiNAbhihiyaM sammaM coei heu-juttIhiM / so vi hu tavvayaNeNaM paDivajjai jAva pacchittaM // 326 / / sAvayapariyAyaM so parivAleUNa vIsa vAsAI / kAUNa mAsamegaM pajjate aNasaNaM vihiNA // 327 / / sohamme aruNavaDiMsayammi caupallaAuyaM devo / aNupAliya sijjhissai mahAvidehammi khittammi // 328 / / iti mahAzatakazrAvakakathAnakam ||ch| 8 // 9 - [naMdinIpitA kathAnakam ] sAvatthI jiyasattU kuTuM naMdiNipiyA ya koDaMbI / assiNi bhajjA, vajjA cattAri hiraNNakoDIo // 329 / / nihi-vuDDhi-vittharesuM, cattAri vayA ya, jiNasamosaraNe / paDivajjiya gihidhamma parivAlai varisacaudasagaM // 330 // panarasame puNa varise jiTThasue Thaviya gihabhA(bha)raM sayalaM / ekkArasa paDimAo pAlai sammaM niruvasaggaM // 331 / / naMdiNipiyA ya sAvaya-pajjAyaM pAliUNa vAsAI / vIsaM, kAuM mAsaM, pajjaMte aNasaNaM vihiNA // 332 // sohamme caupalio aruNagavavimANaahivaI devo / houM mahAvidehe sijjhissai khINakammamalo // 333 / / iti naMdinIpitA kathAnakam ||ch| 9 / 9 - [laMtiyapiyA kahANayaM] sAvatthI jiyasattU koTheM, laMtiyapiyA ya koDaMbI / pharaguNi bhajjA, vajjA cattAri hirannakoDIo ||334||
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUna 2009 [1] nihi-vuDDhi-vittharesuM cattAri vayA ya, jiNasamosaraNe / paDivajjiya gihidhammaM parivAlai varisacaudasagaM // 335 / / panarasame puNa varise, jiTThasue Thaviya gihabhA(bha)raM sayalaM / ekkArasa paDimAo pAlai sammaM niruvasaggaM / / 336 / / laMdiyapiyA sAvaya-pajjAyaM pAliUNa vAsAiM / vIsaM, kAuM mAsaM, pajjaMte aNasaNaM vihiNA // 337 // sohamme caupalio'ruNakIlavimANaahivaI devo / houM mahAvidehe sijjhissai khINakammamalo // 338 // iti laMdiyapitAkathAnakam / 10 / maGgalaM mahAzrIH / / graMtha prazasti: - ANaMdAINa evaM sucariyadasagaM sattamaM'gANusArA, saMkheveNaM vicittaM kayamiha gaNiNA punnabhaddeNa bhaI // sIseNaM vAiviMdappahu jiNavaiNo, vikkamAiccavAse, 5 7 12 vaTuMte bANa-selA'sisirakaramite kaNhachaTThIa jiDhe // 339 / / pratilekhanaprazastiH gurugirivihitAsthaH puNyaparvapravAlaH / subhagavimalamuktA zabdadharmaikahetuH / / saphalamRdulatADhyaH sphAratejovibhUtistrijagati vara(ri)varti zrImadUkezavaMzaH // 340 / / sAdhustatra babhUva bhUmividitaH kSemaMdharaH zrIdharaH satyAsaktamanA vRSapraNayavAn kaumodakIbhAvabhRt / / yazcakrejayamerunAmni nagare zrIpArzvanetuH puraH / premNA sadbrajakaSTavRSTihataye zailaM mahAmaNDapam / / 341 / / bhejustasya mahodadherbahutarAH ratnopamAH sUnavaH sampUrNAH guNasavajaiH surucayo devazriyaH kukSijAH // kopyeteSu jagadvaraH sukRtinAmagresaraH kaustubhaH zrI zrImatpuruSottamaikahRdaye vAsitvamaid yo guNaH // 342 // (1) (3)
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 anusandhAna 48 (4) zrImatpArzvasya netuH sadanamamadanaM bhavyanetrAbjamitraM puryAM zrIjesalasya vyaracidacirAccA'bhito bhUSaNAni / / gehe sAdharmikorvIruhavanamanuvI(vi)cchinnavAtsalyakulyAM pUreNA'vIvahad yo maruSu kimaparaM prApa kalpadrumatvam // 343 / / zAlInatAlIzrI(zri)zIlaM, yadAtmajamapAlayat / tasya sADhalahI nAmnA sA babhUva sarmiNI / / 344 / / tasyA''sate'kSatanayAstanayAstrayo'mI teSAmayaM dhuri yazodhavalo yazo'bdhiH // mAdhyandino bhuvanapAla ilApasaMsadujjvAlakItiranujaH sahadeva eSaH // 345|| iha [hi] bhuvanapAlaH prItadikcakravAlaH / sugurujinapatIzastUpamUni dhvajasya / / vighaTitamadhirohaM kArayAmAsa padyA jinapatirathayAnaM cakravartIva padmaH // 346 / / [bhAmA.] tasyA priyA tribhuvanapAla dhIdA, raghuprabhoriva janakasya dhIdA / putradvayaM samajani khemusiMhA'bhayAhvayaM kuza-lavalIlamasya // 347 / / sa dhanyakRtapuNyatAM satatazAlibhadrAtmatAM kilA'vanitumAtmano munivarIvara(ya)syAmimAM / / sudhArmikajanavajopavanasAraNiH zrIbharaH sma lekhayati pustikAM bhuvanapAla:(la-) sAdhurmudA // 348 / / meghAlyAmbudavRndamuktasalilA''pUre maNijyotiruddyoticchatraparItacakripRtanAbhRccarmaratnazriyam / madhye'mbhodhimahItalaM dinamaNI bhAsvattataH saMvRtaM; yAvad vindati tAvadatra jayatAdeSA'dhikaM pustikA // 349 / / (8) (9) [atha cUrNi:] AnandakathAyAM kiJcillikhyate - 'disi jattiya'0 gAhA (71)- disi jattiyANaM 'ti digyAtrA - dezAntaragamanaM prayojanaM yeSAM tAni / 'saMvAhaNiyANaM'
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUna 2009 31 ti saMvahanaM kSetrAdibhyastRNa-kASTha-dhAnyAdeguhAdAvAnayanaM, tatprayojanAni sAMvAhanikAni / muttUNa0 gAthA (73) 'gaMdhakAsAiyaM' ti gandhapradhAnA kaSAyeNa raktA zATikA gandhakASAyI / 'allamahu0' gAhA / (74) - 'khIrAmalayaM ti abaddhA'sthikaM kSIramiva madhuraM vA yadA''malakaM tat kSIrAmalakam / "tillaM sayapAga'0 gAhA (75) - sayapAga - sahassapAgaM' tti dravyazatasya kvAthazatena saha yat pacyate kArSApaNazatena vA tat zatapAkaM, evaM sahasrapAkam / 'gaMdhaTTayaM' ti gandhadravyairupala-kuSThAdibhiryukto'dRzcUrNo gandhATTastam / aTThahi gAhA (76) 'uTiaghaDiehiM' ti uTTikA mahanmRnmayabhANDa, tatpUraNAya ghaTA ucitapramANA nA'tilaghavo nA'timahAntaH / 'khomajualaM' ti kArpAsikavastrayugalaM / kappUra0' gAhA (77) 'egaM ca suddhapaumaM' ti kusumAntaraviyutaM puNDarIkaM vA zuddhaM padmam, mAlatImAlA jAtipuSpadAma / maTuM0 gAhA (78) 'maTuM kannijjajugaM' ti maSTaM acitravatkarNAbharaNam / bhoyaNa0 gAhA (79) 'kaTThapejjayaM ti kASThapeyA mudgAdiyUSaH, ghRta-tila-tandulaelA vA / kalasUya0 gAhA (80) 1 'kalasUya'tti kalAyazcaNakAkAro dhAnyavizeSaH upalakSaNatvAt mud-moSAsteSAM sUpaH / cuccuya0 gAhA (81) cUcukAdayaH zAkA lokaprasiddhAH, 'pAlakkA mAhurayaM' ti pAlakkA vallIvizeSaH, mAhurayaM anAmlarasazAlanakaM / AgAsodaga0 gAhA (82) paMcasugaMdhiyaM' ti ebhiH paJcabhiH-elA-lavaGga-karpUra-kakkola-jAtIphalalakSaNaiH, sugandhibhirdravyairabhisiktaM' paJcasaugandhikam / / kuNDakaulikakathAyAM kiJcillikhyate - athA'parAhnasamaye'zokavATikAyAM pratipannazrImanmahAvIradharmapratijJaM kuNDakaulika-zramaNopAsakaM kazcinmithyASTirgosAlakamatAnuyAyI devo gaganasthitaH prAha, pravarA [167] prazasyA gozAlakasya maMkhaliputrasya dharmaprajJaptidharmaprarUpaNA / kuta ityAha - yasmAnno naiva 'utthAnaM' = upaviSTasya UrvIbhavanaM, 'karma' = gamanAgamanAdikaM, 'balaM' zArIraM vIrya, jIvaprabhavaM vA / pRcchyate vA-no naiva puruSakArazca parAkramazca-puruSakAraparAkrama samAhAraH, tasya yogaH sambandhaH jIvAnAmiti zeSaH vartate / ko'pi kazcidapi / tatra puruSakAraH puruSAbhimAnaH, sa eva sampAditasvaprayojanaH parAkramaH / tathA sarve'pi bhAvA yat = yasmAt, varNitAH = pratipAditAH, gozAlakamate-yairyathA bhavitavyaM te tathaiva bhavanti - na puruSakArabalAdanyathA kartuM zakyante iti / "na bhAvino'sti nAzaH', 1 / tathA
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 48 nahi bhavati yanna bhAvyaM bhavati hi bhAvyaM vinApi yatnena / karatalagatamapi nazyati yasya tu bhavitavyatA nAsti // 2 // 'samaNassa0 gAhA [169] zramaNasya bhagavata: punarvIrasya na cAru na zobhanA, dharmaprajJaptidharmaprarUpaNA / yasmAd hetorutthAnAdyA: santi vidyante / iha = atra vIraprajJaptau / tathA'niyatAH sarve bhAvAH santi iti kriyAyogaH / idamatra tAtparya, utthAnAderbhavanti kRtyA evaMrUpAH, tatazca nAsti etadutthAnAdi jIvAnAM, etasya puruSArthA'prasAdhakatvAt, tadasAdhakatvaM ca puruSakArasadbhAve'pi puruSArthasiddhyanupAlambhAditi / aha kuMDa0 gAhA [170] aha bhaNasi gAhA [171] - vyAkhyA .. atha kuNDakaulikastaM devaM prabhaNati - utthAna-karma-vIryAdikaM yadi nAsti, tadA tvaM [tvayA] kathaM, kena hetunA, eSA devaRddhiH -surasampad labdhA-prAptA ? athaivaM vadasi-anutthAnAdinA tapobrahmacaryAdInAmakaraNena imA eSA devarddhiH samanuprAptA-labdhA, tadA ki kena kAraNena te na labhante devaddhi, yeSAM jIvAnAM utthAnAdi tapazcaraNAdi kAraNaM nAsti ? / ayamabhiprAyaH-yathA tvaM puruSakAraM vinA devaH saMvRttaH, evaM sarve'pi jIvAH / ye utthAnAdeva jIvAH, te devAH prApnuvanti [bhavanti] / tavaitadeva 'miTuM' ityuktvA nAdyapabhAe(?) pakSe dUSaNaM 'avattayA iyaM RddhirutthAnAdinA labdhA, tato yadi vadasi 'pravarA gozAlasya prajJaptiH, asundarA mahAvIradharmaprajJaptiH' tanmithyA vacanaM, bhavataiva tasya vyabhicArAditi / iya kuMDagolieNaM gAhA (172) 'iya evaM kuNDakaulikena zramaNopAsakena bhaNitaH saH devaH zaGkitaH saMzayavAn jAtaH - kiM gozAlakamataM satyaM uta mahAvIramataM? mahAvIramatasya yuktito'nena pratiSThitatvAditi vikalpavAn saMvRttaH ityarthaH / nije manasi-svacitte, upalakSaNatvAt kaMkhie bheyamAvanno kalusamAvanno' / tatra kAGkito mahAvIramatamapi sAdhitaM yuktyupapannatvAditi vikalpavAn saMvRttaH, bhedamApannaH bhedamupAgataH gozAlakamatameva sAdhviti nizcayAdapohatvAt, kaluSamApanna: prAktananizcayaviparyayalakSaNaM gozAlakamatAnusAriNAM mate mithyAtvaM prApta ityarthaH / athavA kaluSatAM 'jitohamaneneti' khedarUpamApanna iti tatazca na kSamo vaktumuttaramAkhyAtuM, muktvA mudrAdikaM gato deva iti gAthArthaH / saddAlaputtakathAyAM kiJcillikhyate-polAsa gAhA (185) 'AjIvuvAsago' AjIvakA gozAlakaziSyAsteSAmupAsakaH / 'laddhaTTho (gAhA 186) - tatra
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUna 2009 labdhArthaH zravaNena gRhItArthabodhana:, 'pRSTArthaH ' saMzaye sati vinizcitA [rtho']rthaviduttaralAbhe sati / paMcasaya gAhA (188) 'dinna -bhaya- bhatta - veyaNa' tti dattabhRti - bhakta - vetanA: / 'ghaDa' gAhA (189) piTharAn sthAlI:, ardhaghaTAn ghaTArdhamAnAn vArakAn, gaDukAn - karakAn vA'rdhaghaTikAn uDikAH surAtailAdibhAjanavizeSAn, kalazAn AkAravizeSavato vRddhaghaTAn, aliJjarANi mahata udakabhAjanavizeSAn / saddAlaputta gAhA (193) 'mahamAhaNa' tti mAhanmi na hanmi ityarthaH, AtmanA vA hanananivRttaH paraM prati 'mA hana' ityevamAcaSTe yaH saH 'mAhana:' / sa eva manaHprabhRtikaraNAdibhirAjanmasUkSmAdi bhedabhinnahana [na]nirvRttatvAt mahAmAhanaH / sarvajJa: 'sAkAropayogasAmarthyatvAt / 'araha'tti arhan prAtihAryAdipUjArhatvAt, avidyamAnaM raha ekAntaH sarvajJatvAt yasyA'sau araha: / 'kevalI' kevalAni paripUrNAni zuddhAni anantAni vA jJAnAdIni yasya santi saM kevalI / 'jino' rAgAdijetRtvAditi / uppannanANa gAhA / ( 194) uppanna AvaraNakSaNa AvirbhUte jJAna-darzane dhArayati - ityevaMzIla 'utpannajJAnadarzanadhArI / 'telokka- vahiya mahiyakamo' tti trailokyaM (trailokyena ) trilokavAsinA janena, 'vahiya' tti samagraizvaryAdyatizaya sandohadarzana samAkulasvacetasA harSabhareNa prabalakutUhala- balAdanimeSalocanenAvalokitaH / 'mahiya'tti sevyatayA vAJchitau kramau yasya / etadeva vyanakti surAsuranRpatibhiH pUjitau puSpAdibhi: satkAritau vastrAdibhiH praNatau kramakamalau pAdapadmau yasya sa tathA / paccuppanna0 gAhA ( 195) paccuppanA'NAgayaaIyasamayassa jANao' pratyutpannA'nAgatAtItasamayasya jJApakaH / 'taha taccakammasaMpayajutto' - (tathA) tathyAni satphalAni avyabhicAritayA yAni karmANi kriyAH tat tatsampada (dA) stattatsamRddhyA saMyuktaH sahitaH, kSINamohazca / 'aha0 gAhA (208) 'vAyAhayabhaMDagaM sa kolAlaM' ti vAtena hataM vAyunA ISacchoSamupanItaM tacca tad bhANDaM ca, paNyaM bhAjanaM vA 'kaulAlaM' kulAlA: kumbhakArA:, teSAmidaM kaulAlaM / tAjai gAhA (213) 'bhiMdijja' ityAdi bhindyAt kANatAkaraNena vikiran itastato vikSipan pariSThApayan bahinItvA tyajan apaharan corayan / so Aha0 gAhA (215) Ausemi' ityAdi - AkrozAmi 'mRto'si tvaM' ityAdibhiH zApairabhizapAmi, badhnAmi rajjvAdinA tarjayitvA 'jJAsyasi re duSTAcAra ! vA' ityAdibhirvacanavizeSaiH, tADayitvA capeTAdinA, nicchoTayitvA dhanAdityAjanena, mArayAmi jIvitAd 2 , - - 33 -- -- .
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 48 vyaparopayAmi, akAle aprastAve paThane vA'rthaH / nhAyA0 gAhA (223) 'bali'karma lokarUDhaM kautukaM maSIpundrakAdi, maGgalaM dadhyakSatAdi, ete eva prAyazcittamiva prAyazcittaM duHsvapnAdipratighAtakatvenA'vazyaM kAryatvAditi / khajaMtA0 ggahA (234) khAdyamAnAn mRgAdibhAve vyAghrAdibhiH, bhidyamAnAn manuSyAdibhAve kuntAdinA, chidyamAnAn khaDgAdinA, lupyamAnAn caurAdibhiH bAhyopadhyapahArataH / dhamma0 gAhA (235) 'nivvANamahAvADaM'ti siddhimahA goSThAnavizeSa / 'mahAgopa:' - gopo rakSakaH, sa ca itaragorakSakebhyo'tiviziSTatvAnmahAniti mahAgopaH / ummagga0 gAhA (236) - unmArgapatitAn, AzritakudRSTizAsanAn, satpathabhraSTAn, tyaktajinazAsanAn, mithyAtvamohitAn, aSTavidhakamaika-tamaHpaTalaM-andhakArasamUhaH, sa eva paTalastena channAn / iya cheo0 gAhA (243) 'iya' evaM upalabhyamAnAdbhutaprakAreNa, evamanyatrApi / chekaH prastAvajJaH, kalApaNDita iti vRddhAH / iti nipuNo sUkSmadarzI, kuzala iti vRddhoktam / prabhuH samarthaH / jamhA jahA0 gAhA (245) taruNo'pi pravardhamAnavayAH, varNAdiguNopetaH ityarthaH / balavAn sAmarthyavAn / [hatthe vA0] gAhA (246) yadyapi ajAdInAM hasto na vidyate, tathA'pi agretanapAdau hasta iva hasta iti kRtvA 'haste' ityuktam, yathAsambhavaM teSAM hastapAdapucchAdIni yojanIyAni / mahAzatakakathAnake kiJcillikhyate - 'revaI'0 gAhA (276) 'kolaghariyA ya' tti kulagrahAt pitRgRhAdAgatAH kaulagRhikyaH / pabhaNei0 gAhA (311) 'alasaroga abhibhUya'tti alasakena visUcikAvizeSalakSaNarogeNa grastA, tallakSaNaM cedam 'nordhvaM vrajati nA'dhastAdAhAro na ca pacyate / / AmAzaye'lasIbhUtastena so'lasakaH smRtaH // 1 // samAsA cUrNi: ||ch| graMthAgraM - zloka 101 / cha / puSpikAH medapATe baragrAmavAstavyena abhayIzrAvakaputra samuddharaNa zrAvaka bhAryAyAH kulaputryA sAvitizrAvikayA, dhanyazAlibhadra - kRtapuNyamaharSicaritAdi pustikA, svazreyonimittaM lekhitA / chA saMvat 1309 / / 203/bI, akatA avanyu, bereja roDa, vAsaNA, amadAvAda-7 mo. 9927258299