Book Title: Agam Deep 11 Vivaagsuyam Gujarati Anuvaad
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005071/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo namo nimmala desaNassa AgamadIpa = 45 Agama gujera chAyAH jyotiSAcArya rAja zrI jayaprabhavijayajI 'zramaNa zrI mohanakheDA tIrtha posTa : rAd*IDha (dhara) pina : 454 116 (ma.pra.) D Agama:- 1 thI 4 AyAro - sUyagaDo - ThANuM - samavAo 1 -: gurjara chAyA kartA :muni dIparatna-sAgara Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - bAla lAlAcArI zrI neminAthAya namaH - namo namo nimmala daMsaNassa zrIM pAvatI ke namaH zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurabhyo namaH che. Agama-dIpa LABE vibhAga pahelo Agama-1 thI 4- gurjarachAyA AyAro-sUyagaDo-ThANa-samavAo - gurjara chAyA kartAmuni dIparatnasAgara f isit tA. 31/397 somavAra 20pa3 phA. va. 7 - - 45 Agama - gurjara chAyAnuM mUlya rU. 2000/ Agama dIpa prakAzana ka Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] OM hrIM arha zrI pArzvanAthAya namaH OM namo abhinava nANassa (mudraka) navaprabhAta prinTIMga presa ghIkAMTA roDa, amadAvAda (kampojha) zrI grAphikasa 21, subhASanagara, giradharanagara, zAhibAga, amadAvAda. - A AgamadIpa-saMpuTanA mukhya dravya sahAyaka:prazAMtamUrti sALIzrI saumyaguNAzrIjInA tapasvI ziSyA sAdhvIthI samajJAzrIjInA bhadUtapa nimitte zrI zaMkhezvara pArzvanAtha, jaina saMgha tulasI zyAma, navA vADaja, amadAvAda. * 45 AgamadIpa-gurjara chAyA - prApti sthAna * zrI DI.ke. Thakkara zrI jagadIzabhAI ema. zAha 16, alakAnagara, priyalakSmI milsa pAse 1, alakanaMdA sosAyaTI, AjhAda svITa elembika roDa, vaDodarA. sAme, AzramaroDa, vADaja, amadAvAda, zrImatI nayanAbena ramezacaMdra zAha 20, gautamanagara sosAyaTI, resakorsa sarkala pAse, vaDodarA DaoN. pinAkIna ena. zAha | 21, subhASanagara, giradharanagara, zAhIbAga, amadAvAda. noMdhaH- 4pa Agama - "gurjara chAyA" mATe kAma hIpa prakAzana amadAvAdano rU. 2000/-nI kiMmatano DrAphTa ApIne ja seTa meLavI zakAze, Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivAgasUrya - agIyAramuM aMgasura - gurjarachAyA ) - zrutaskaMdha-1 1 adhyayana anukama | pRSThaka mRgAputra 1-10 292-298 uktika 11-17 298-303 abhinarsana 18-23 303-309 ] Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 ] che kama | adhyayana sagaDa 5 | bRhaspatidatta naMdIvardhana UMbaradatta 8 | zauryadatta devadattA | 10 | jaMbU anukama | pRSThaka 24-26 | 309312 27-28 [ 312-314 29-30 ] 314-216 31- ] 317320 3ra- ] 3ra1-323 33- 6 323-3ra8 34- [ 328-239 kA zrutaskaMdha-2 ma | adhyayana suhAbu bhadranaMdI. sujAta suvAsava jinadAsa vaizramaNa anukama | pRSThaka | 3pa-37 329-333 38 33339- ! 333-334 } 40 33441- | 33442- I 334-33pa mahAbala. 43- 1 kapa bhadranaMdI mahaauMda 10 | varadatta. - I 33pa 5- [ 33pa46-47 | 336 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Arthika anudAtA) 1 / Agama-dIpa-saMpuTanA mukhya dravyasahAyako sabhya zrutAnurAgI zramaNopAsikA zrImatI nayanAbena ramezacaMdra zAha - parivAra, vaDodarA bhArga - 2 ratnatrayA rAdhA sAdhvIzrI saumyaguNAzrIjInI preraNAthI pU. gurumAtA ratnatrayAzrIjI ma.sA.nI tRtIya punyatithi nimitte (1) zAMtAbena manasukhalAla bAbarIyA, amadAvAda (2) zAMtAbena zAMtilAla pI. dAmANI, muMbaI (3) maMjulAbena guNavaMtalAla vorA ha.nItInabhAI, amadAvAda bhAga-3. svanAmadhanyA sAdhvIthI saumyaguNAzrIjInA ziSyA tapasvIratnA sAdhvI zrI.samazAzrIjInA bhadrata nimitte ; tathA saMvata 2052nA cAturmAsanI smRtimAM zrIzaMkhezvarapArzvanAtha jainasaMgha, tulazIzyAma, navAvADaja amadAvAda, = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = bhAga-4 (1) zrI khAnapura jaine che. mU. saMgha, amadAvAda (2) zrI gagana vihAra che. mU.jaina.de. TrasTa, amadAvAda bhAga-5 zrI bhIDabhaMjana pArzvanAtha je.mUrti. saMgha, pArUlanagara zolAroDa, amadAvAda bhAga- 3 sabhya zrutAnurAgI zramaNopAsikA tathA zrImatI nayanAbena ramezacaMdra zAha. parivAra, vaDodarA bhAga-7 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( koI eka AgamanA mukhya dravya sahAyaka illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll]\Billullllllllllllllllllllllllll (1) mAyAro (2) sUyagaDo vyAkhyAna vAcaspati pa.pU.A. devazrI mahAyaza sAgarasUrIarajI ma.sA.nI punita preraNAthI zrI bhIDabhaMjana pArzvanAtha jaina che.mUrti. saMgha. godAvarInagara, vAsaNA, amadAvAda (1) ThANa kriyAnurAgI sA. zrI ratnatrayAzrIjI ma.nI tRtIya punyatithi (2) samavAo nimitte temanA ziSyaratnA tapasvInI sA.zrI mokSaratnA zrIjI nI preraNAthI uha khImacaMda chaganalAla parivAra kheravAvALA hasta maMjulAbena. (1) jaMbudvIpanatti (2) sUravanati a.sau. sumitrAbena hasamukhabhAI saMghavI, indroDAvALA. (1) nisIha caMdubena kezavalAla haragovanadAsa vAraiyA parivAra(ra) mahAnisIha koraDAvALA. (1) nAyAdhammakahA - mRdubhASI sAdhvI zrI saumyaguNAzrIjInI preraNAthI Do. pradIpakumAra rasikalAla kAmadAra haste prajJAbena pradIpakumAra kAmadAra, kalaktA (1) pahAvAgaraNuM - sva.pU.AgAmodvArakazrI AnaMdasAgara sUrIzvarajI ma.sA. nA | AjJAvatI sva. pU. paghalatAzrIjI tathA sva. pU. mayaNAzrI nI smRti nimitte zatAvadhAnI sA zrI amitaguNAzrIjInI preraNAthI zeTha zrI ghelAbhAI karamacaMda TrasTa, pAla vesTa, muMbaI (1) vivAgasUrya - kAryadakSA sA. pU. malayAzrIjI ma.nA praziSyA, sA. bhavyAnaMdazrIjInA zi. mIlanasAra. sA.pUrNaprAzrIjI tathA kokilakaMThI sAravaprazAzrIjInI preraNAthI- mehUlana upAzraya. jJAnakhAnuM zeSa rakama Agama sujJANi nA seTanA badalAmAM maLI che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] [10] [11] [12] [13 16] [9] - A-mA-rA - pra-phA-zano :abhinava hema laghuprakriyA - 1 - saptAGga vivaraNam abhinava hema laghuprakriyA - 2 - saptAGga vivaraNam abhinava hema laghuprakriyA - 3 - saptAGga vivaraNam abhinava hema laghuprakriyA - 4 - saptAha vivaraNam kRdantamAlA caityavandana parvamAlA caityavandana saGgraha - tIrthajinavizeSa caityavandana covizI zatruaya bhakti AvRtti-do abhinava jaina paJcAGga - 2046 abhinava upadeza prAspada - 1. zrAvaka kartavya - 1 thI 11 abhinava upadeza prAsAda - 2. zrAvaka kartavya - 12 thI 15 abhinava upadeza prAsAda - 3. zrAvaka kartavya - 16 thI 36 navapada - zrIpAla (zAzvatI oLInA vyAkhyAna rUpe) samAdhi maraNa vidhi - sUtra - padya - ArAdhanA - maraNabheda saMgraha] caityavaMdana mALA 779 caityavaMdanono saMgraha tattvArtha sUtra prabodhaTIkA [adhyAya-1] tattvArtha sUtranA Agama AdhAra sthAno siddhAcalano sAthI [AvRtti - be] caitya paripATI amadAvAda jinamaMdira upAzraya Adi DirekTarI zatrujya bhakti [AvRtti - be zrI navakAramaMtra navalAkha jApa noMdhapothI zrI cAritra pada eka karoDa jApa noMdhapothI . zrI bAravrata pustikA tathA anya niyamo - AivRtti - cAra abhinava jaina paMcAMga - 2042 [sarvaprathama 13 vibhAgomAM zrI jJAnapada pUjA aMtima ArAdhanA tathA sAdhu sAdhvI kALadharma vidhi zrAvaka aMtima ArAdhanA AvRtti traNa vItarAga stuti saMcaya [1151 bhAvavAhI stutio (pUjya AgamoddhAraka zrI nA samudAyanA) kAyamI saMparka sthaLo tattvAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-1 tattvAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-2 tasvAthadhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-3 [17] ll llllllll [22]. [23 [2] [29] [30] [31] [32] [33] [34] Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] [39] [3]] [3j [3] tattvAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-4 tattvAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-5 tattvAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAyatavAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-7 tattvAdhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-8 tattvAthadhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-9 tattvAthadhigama sUtra abhinava TIkA - adhyAya-10 [40) [46] [47] [48] AyAro sUyagaDo ThANaM samavAo vivAhapannati nAyAdhammakahAo uvAsagadasAo aMtagaDadasAo anuttarovavAiyadasAo paNhAvAgaraNaM vivAgasUyaM ukvAiyaM rAyappaseNiyaM jIvAjIvAbhigamaM pannavaNAsuttaM sUrapannati caMdapannatti jaMbUddIvapannati nirayAvaliyANaM kappaDisiyANaM puphiyANaM puSphacUliyANaM vaNhidasANaM causaraNaM AurapaccakkhANaM mahApaccakkhANaM bhattapariNNA taMdulakyAliyaM [AgamasuttANi-1 [AgamasuttANi-2 [AgamasuttANi-3 [AgamasuttANi-4 [AgamasuttANi-5 [AgamasuttANi-6 [AgamasuttANi-7 [AgamasuttANi-8 [AgamasuttANi-9 [AgamasuttANi-10 [AgamasuttANi-11 [AgamasuttANi-12 [AgamasuttANi-13 [AgamasuttANi-14 AgamasuttANi-15 [AgamasuttANi-16 [AgamasuttANi-17 [AgamasutANi-18 AgamasuttANi-19 AgamasuttANi-20 [AgamasuttANi-21 [AgamasuttANi-22 [AgamasuttANi-23 [AgamasuttANi-24 [AgamasuttANi-25 ] AgamasuttANi-26 / [AgamasuttANi-27 / / [AgamasuttANi-28 } paDhamaM aMgasuttaM bIaM aMgasuttaM taiyaM aMgasuttaM cautthaM aMgasuttaM paMcamaM aMgasuttaM chaThaM aMgasuttaM sattamaM aMgasuttaM aThThamaM aMgasuttaM navamaM aMgasuttaM dasamaM aMgasuttaM ekArasamaM aMgasuttaM paDhamaM uvaMgasuttaM bIaM uvaMgasuttaM taiyaM uvaMgasuttaM cautthaM uvaMgasuttaM paMcamaM uvaMgasuttaM chaThaM ubaMgasuttaM sAtamaM umaMgasuttaM amaM uvaMgasuttaM navamaM uvaMgasuttaM dasamaM uvaMgasuttaM ekkArasamaM uvaMgasuttaM bArasamaM ubaMgasuttaM paDhamaM paINNagaM bIaM paINNagaM tIiyaM paINNagaM cautthaM paINNagaM paMcamaM paINNagaM lllll lll ll ls t kh khn [67] [68] Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ llll` lm [76] [81] 83] saMthAragaM [AgamasuttANi-29 ] chaThTha paINNagaM gacchAyAra AgamasuttANi-30 sattamaM paINNagaM-1 caMdAvejjhayaM AgamasuttANi-30 satamaM paINNagaM-2 gaNivijA [AgamasuttANi-31 ] aThThamaM paINNagaM deviMdatthao AgamasuttANi-32 navamaM paINNagaM maraNasamAhi AgamasuttANi-33 dasamaM paINNagaM-1 vIratthava [AgamasuttANi-33 dasamaM paINNaga-2 nisIha AgamasuttANi-34 / paDhamaM cheyasuttaM buhatkappo [AgamasuttANi-35 / bIaM cheyasuttaM [79] kvahAra AgamasuttANi-36 ] taiyaM cheyasuttaM dasAsuyakhaMdhaM [AgamasuttANi-37 ] cautthaM cheyasutaM jIyakappo [AgamasuttANi-38 ] paMcamaM cheyasuttaM-1 paMcakapabhAsa [AgamasuttANi-38 ] paMcamaM cheyasuttaM-2 mahAnisIhaM AgamasuttANi-39 / cha cheyasuttaM [84] Avasassaya [AgamasuttANi-40 ] paDhamaM mUlasuttaM ohaniyutti [AgamasuttANi-41 / bIaM mUlasuttaM-1 piMDaninutti [AgamasuttANi-41 bIaM mUlasutaM-2 dasaveyAliyaM [AgamasuttANi-42 ] taiyaM mulasuttaM utarajjhayaNaM [AgamasuttANi-43 cautthaM mUlasuttaM naMdIsUyaM AgamasuttANi-44 paDhamA cUliyA 90] aNuogadAraM [AgamasuttANi-45 / bitiyA cUliyA -----x---0---x--- [1] mAyArI - gurjarachAyA [ AgamadIpa-1 ] paheluM aMgasUtra [2] sUyA . gurjara chAyA AgamadIpa-2 ] bIjuM aMgasUtra [3] 60 - gurjara chAyA AgamadIpa-3 ] trIjuM aMgasUtra [4] samavAsI - gurjarachAyA [ AgamadIpa-4 ] cothuM aMgasUtra [5] vivAhapannatti - arachAyA [bhAgamahI5-5 ] pAMca, saMgasUtra fes] nayAdhAmo - bhuIrachAyA [bhAgamahI5-8 ] @ aMgasUtra fe7] 641sa.sI. - arachAyA [ mAmI-7 ] samuM maMgasUtra [8] aMtagaDa6sAo - gujarachAyA [ AgamadIpa-8 ] AThamuM aMgasUtra [s] manuttasevAyasI - guIyA [mAgamahI5-8] nava saMgasUtra [10] pahAvAgaraNe - gurjarachAyA [ AgamadIpa-10 ] dazamuM aMgasUtra [101] vivAgasUrya - gurjarachAyA [ AgamadIpa-11 ] agiyAramuM aMgasUtra 102] uvavAIyuM - gurjarachAyA [ AgamadIpa-12 ] paheluM upAMgasUtra [103] rAyapaseziyaM - gurachAyA [ AgamadIpa-13 ] bIjuM upArgasUtra [104] jIvAjIvAbhigama - gurjarachAyA [ AgamadIpa-14 ] trIjuM upAMgasUtra blllllll@ lsylhl [85] mly l l l l l ll Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] [105] pannavA sud- gurjarachAyA [ AgamadIpa-15 ] cothuM upAMgasUtra [10] sUrapannatti - gurjarachAyA [ AgamadIpa-16 ] pAMcamuM upAMgasUtra [107 caMdapannati - gurjarachAyA [ AgamadIpa-17 ] chaThuM upAMgasUtra [108 budIvapannati- gurjarachAyA [ AgamadIpa-18 ] sAtamuM upAMgasUtra [109 nirayAvaliyANa - gurjarachAyA AThamuM upArgasUtra [110] kapUvaDisiyANa . gurjarachAyA [ AgamadIpa-20 ] navamuM upAgasUtra [111] puSkriyANa - gurjarachAyA [ AgamadIpa-21 ] dazamuM upAMgasUtra [112 puphacUliyANa - gurjarachAyA [ AgamadIpa-22 ] agiyAramuM upAMgasUtra [113 vahidAsANa - gurjarachAyA [ AgamadIpa-23 ] bAramuM upAMgasUtra [114 causaraNuM - gurjarachAyA [ AgamadIpa-24 ] pahelo pavano [115] AurapaccakkhANuM - gurjarachAyA [ gamadIpa-25 ] bIjo prayatno [11] mahApaNa - gurjarachAyA [ AgamadIpa-26 ] trIjo payano [117] bhattapariNA - gurjarachAyA [ AgamadIpa-27 { cotho pavano [118] taMdulavAliya - gurjarachAyA [ AgamadIpa-28 ] pAMcamo payano [118] saMthArage - gurjarachAyA [ AgamadIpa-ra9 ] chaThTho payatno [12] gacchAcAra - gurjarachAyA [ AgamadIpa-30 ] sAtamo payatno-1 [121 caMdAvarjhA - gurjarachAyA [ AgamadIpa-30 ] sAtamo payano-ra [122] gaNivijA - gurjarachAyA [ AgamadIpa-31 | AThamo payatno [123 devidatyao - gurjarachAyA. [ AgamadIpa-32 | navamo payatno [124] vIratthava - gurjarachAyA [ AgamadIya-33 ] dazamo prayatno [125] nisIhaM - gurjarachAyA [ AgamadIpa-34 ] paheluM chedasUtra [12] buhatakappo - gurjarachAyA [ AgamadIpa-rUpa ! bIjuM chedasUtra [117] vavahAra - gurjarachAyA [ AgamadIpa-36 ] trIjuM chedasUtra [128] dasAsuyajhUMdha - gurjarachAyA [ AgamadIpa-37 ] cothuM chedasUtra [12] jIyakaSpo - gurjarachAyA [ AgamadIpa-38 ] pAMcamuM chedasUtra [13] mahAnisIhaM - gurjarachAyA [ AgamadIpa-39 ]. chaThTha chedasUtra [131] Avasmaya - gurjarachAyA AgamadIpa-40 paheluM mUlasutra [132] ohanistutti gurjarachAyA AgamadIpa-41 bIjuM mUlasutra-1 [133] piMDanitti - gurjarachAyA AgamadIpa-41 bIjuM mUlasutra-2 [134 dasayAliya - gurjarachAyA AgamadIpa-42 ] trIjuM mUlasutra [13] uttarajUragyaNa - gurjarachAyA AgamadIpa-43 ] cothuM mUlasutra : [13] naMdIsutta - gurjarachAyA ! AgamadIpa-44 ] pahelI cUlikA [137] anuyogadharAI - gurjarachAyA [ AgAmadIpa-45 ] bIjI cUlikA 0 -0 - 0 noMdha:- prakAzana 1 thI 31 abhinava zruta prakAzane pragaTa karela che. prakAzana 42 thI 90Agamata prakAzane pragaTa karela che. prakAzana 91 thI 137 AgamadIpa prakAzane pragaTa kare che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra92) namo namo nimmala daMsaNassa paMcama gaNadhara zrI sudharmAsvAmine namaH 22/12/2zzzzz vivAgasUrya aMgasUtra 11-gurjarachAyA SS zrataskanya-1 H (adhyayana--mRgAputra - [1] te kALa ane te samayamAM cappA nAmanI nagarI hatI. IzAna khUNAmAM pUrNabhadra nAmanuM eka citya-hatuM. te kALa ane te samayamAM zravaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA, ziSya, cauda pUrvanA jJAtA, cAra jJAnanA dhAraka, jAtisampana kuLasampana pAMcaso aNagArothI gherAyelA sudhamAM nAmanA aNagAra pUrNabhadra caityamAM virAjamAna che. dharmakathA sAMbhaLavA mATe parSadA nikaLI. dharmakathA sAMbhaLIne, pAchI cAlI gaI. te kALa ane te samayamAM Arya sudhamasviAmInA ziSya, jemanuM zarIra sAta hAthanuM che ane je gautama svAmInI jema munivRttinuM pAlana karanAra tathA dhyAnarUpa koSThane prApta thaI rahyA che, te Arya jabba nAmanA aNagAra virAjamAna hatA. tyAra pachI zraddhAsabhyana Arya zrI jabUsvAmI, zrI sudhamasviAmInA caraNomAM upasthita thayA, pradakSiNA karyA bAda vaMdana ane namaskAra karIne temanI sevA karatA thakA A pramANe bolyA : 2-3 he bhagavan! mokSa saMprApta zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe vipAka sUtra' nAmaka agiyAramA aMgano zuM artha pharamAvyo che ? he ja! vipAkasUtra nAmaka agiyAramA aMganA be mRta skaMdho pratipAdita karyA che. jemake - duHkhavipAka ane sakhavipAka. he bhagavAn ! duHkha vipAka nAmaka prathama zrutaskaMdhamAM zramaNa bhagavAnuM mahAvIra keTalA adhyayano kahyA che? prathama zrutaskaMdhanA daza adhyayano pratipAdita karyA che. jemake mRgAputra, ujijhataka, agni , zakaTa, bRhaspati, nadI, umbara, zauridatta, devadattA ane aMjU. 4] he bhagavAnuM kAvatu prathama adhyayanano zuM artha kahyo che? he jabba! te kALa ane te samayamAM mRgAgrAma nAmanuM eka nagara hatuM. izAna khUNAmAM saMpUrNa RtuomAM thanAra phaLa-puSpAdithI yukta "caMdanapAdapa' nAmaka eka ramaNIya udyAna hatuM. te udyAnamAM sudharma yakSanuM yakSAyatana hatuM. te mRgAgrAma nagaramAM vijya nAmaka kSatriya rAjA hato. magA nAmanI rANI hatI, ke je savagarukumArI tathA rUpa-lAvaNyathI yukta hatI. temane mRgAdevIno Atmaja mRgAputra nAmano eka bALaka hato. te janmakALathI ja AMdhaLo, maMgo, bahero, paMgu, huMDa ane vAtarogI hato. tenA hAtha, paga, kAna, netra ane nAsika paNa Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaMdha-1, adhyayana-1 298. na hatI. mAtra te aMgo pAMgono AkAra ja hato ane te AkAra paNa ucita svarUpavALI na hato. mRgAdevI gupta bhUmigRhamAM guptarUpathI AhArAdi dvArA te mRgAputra bALakanuM pAlana-poSaNa karatI rahI hatI. [pa te mRgAgrAma nAmaka nagaramAM eka janmAnta puraSa raheto hato. AMkhovALo eka puruSa tenI lAkaDI pakaDIne tene calAvato hato. tenA mAthAnA vALa atyanta vikharA yelA hatA. evA te janmAlva puruSa mRgAgrAmanA pratyeka gharamAM bhikSAvRttithI potAnI AjIvikA calAvI rahyA hatA. te kALa ane te samayamAM zramaNa bhagavAna mahAvIra nagaranI bahAra caMdanapAdapa udyAnamAM padhAryA. parSada nIkaLI vijya rAjA paNa mahA rAja kuNikanI jema bhagavAnanA caraNomAM upasthita thaIne temanI paryupAsanA karavA lAgyo. nagaranA kolAhalamaya vAtAvaraNane jANIne te janmAnta puruSa, te puruSane kahevA lAgyo - he devAnupriya! zuM Aje mRgAgrAmamAM Indra Adino mahotsava che? jenA kAraNe janatA nagarathI bahAra jaI rahI che? te puruSe kahyuM - he devAnupriya! zramaNa bhagavAna mahAvIra padhAryA che, tyAM A janatA jaI rahI che. tyAre te anya puruSe te puruSane kahyuM-cAlo, ApaNe paNa jaIe. jaIne bhagavAnanI parvapAsanA karIe. tyAra pachI te puruSa zramaNa bhagavAna mahAvIra birAjamAna hatA tyAM Avyo. AvIne te janmAndha puruSe bhaga vAnane pradakSiNA karIne vandanA ane namaskAra karyA. tyAra bAda zramaNa bhagavAnuM mahA vIre vijayarAjAne ane pariSadune dhamopadeza Apyo. bhagavAnUnI kathAne sAMbhaLI rAjA vijya tathA pariSadu cAlI gaI. | [] te kALa ane te samayamAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA pradhAnaziSya indrabhUti aNagAra paNa tyAM birAjamAna hatA. bhagavAna gautamasvAmIe aMdha puruSane joyo, joIne zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne kahyuM - he bhadanta! zuM evo koi purUSa paNa che ke je janmAnta tathA janmAnya rUpa hoya? bhagavAne phara mAvyuM hA, gautama! che. A mRgAgrAma nagaramAM vijaya rAjAno putra ane mRgAdevIno Atmaja mRgAputra nAmano eka bALaka che, je janmakALathI alpa ane janmAdha rUpa che. tenA hAtha, paga, AMkha Adi aMgopAMga paNa nathI mAtra teaMgopAMgono eka AkAraja che. he bhagavAn ! ApanI AjJAthI huM mRgAputrane jovA IcchuM chuM. tenA uttaramAM bhagavAne kahyuM - gautama ! jema tamane sukha upaje tema karo. have zramaNa bhagavAna mahAvIra dvArA AjJA prApta karIne prasanna thayelA gautama svAmI bhagavAnanI pAsethI mRgAputrane jovA mATe cAlyA. IyasamitinuM yathAvidhi pAlana karatA thakA bhagavAna gautamasvAmIe mRgAdevInuM ghara hatuM. teo tyAM pahoMcI gayA. tyAra bAda mRgAdevIe gautama svAmIne AvatA joyA, joine prasanna thaI ane natamastaka thaIne temane A pramANe kahyuM - he devAnuM priya ! ApanA AgamananuM zuM prayojana che? he devAnupriya ! huM tamArA putrane jovA mATe Avyo chuM. tyAre mRgAdevIe mRgAputra pachI utpanna thayelA cAra putrone vastrAbhUSaNAdithI alaMkta karIne bhagavAn gautamanA caraNomAM mAthuM namAvIne kahyuM - he bhagavAn ! A mArA putro che, Apa joI lo. A sAMbhaLI bhagavAn gautame mRgAdevIne kahyuM - devAnupriye ! parantu tamArA jyeSTha putra mRgAputrane, je janmAdha ane janmAlvarUpa che, tathA jene tame ekAnta bhUmigRhamAM Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 vivAgasUrya-117 rAkhyo che, temaja jenuM tame gupta rIte sAvadhAnIpUrvaka khAnapAnAdi dvArA pAlaNa-poSaNa karI rahyA cho, tene jovA mATe huM ahIM Avyo chuM. A sAMbhaLI mRgA devIe gautamane kahyuM- bhagavAna ! te evA jJAnI ane tapasvI koNa che, jemaNe mArI A rahasya pUrNa vAta Apane kahI? he bhadre ! A bALakano vRttAnta mArA dharmAcArya zramaNa bhagavAn mahAvIra svAmIe mane kahyo hato, tethI huM jANuM chuM. je samaye mRgAdevI bhagavAn gautamanI sAthe vAtacIta karI rahI hatI, te ja samaye mRgAputra bALakanA bhojanano samaya thaI gayo hato. tyAre mRgAdevIe bhagavAna gautama svAmIne kahyuM - bhagavAn ! Apa ahIM ubhA raho, huM mRgAputra bALakane batAvuM chuM. eTaluM kahIne je jagyAe bhojanAlaya hatuM. tyAM Ave che, AvIne prathama vastraparivartana kare che tathA temAM azana, pAna, khAdima ane svAdima adhika pramANamAM bhare che, tyAra pachI te lAkaDAnI gADIne kheMcatI kheMcatI jyAM bhagavAnU gautama svAmI hatA, tyAM Ave che, AvIne teNe e bhagavAn gautamasvAmIne kahyuM - bhagavAna Apa mArI pAchaLa Avo. huM mRgAputra bALakane batAvuM chuM. tyAra bAda te mRgAdevI lAkaDAnI gADIne kheMcatI kheMcatI jyAM bhUmigRha hatuM, tyAM AvI. AvIne cAra puravALA vastrathI potAnA mukhane bAMdhatI bhagavAna gautamane kahevA lAgI - bhagavAn ! Apa paNa mukhanA vastrathI ApanA mukhane bAMdhI lo. gautame mukhanA vastrathI potAnA mukhane bAMdhI lIdhuM. tyArabAda magAdevIe pAchaLa moTuM karIne jyAre te bhUmigRhanuM dvAra kholyuM tyAre temAMthI durgandha AvavA lAgI. te durgadhamRta sapa Adi prANionI durgandha samAna ja nahIM parantu tethI paNa vadhAre kharAba hatI. tyAra pachI te vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimanA gandhathI Aka elA tathA temAM mUcchita thayelA te mRgAputre te AhAra karyo ane jaTharAgnithI pacAvelo te AhAra tarata ja para ane radhiranA rUpamAM pariNata thaI gayo ane sAthe ja mRpatra bALake parUAdimAM parivartita te AhAranI UlaTI karI ane tatkALa te te vamelA para ane rudhirane paNa te cATavA lAgyo. te mRgAputra bALakane joIne bhagavAna gautamanA cittamAM aneka prakAranA saMkalpa, vicAra ane kalpanAo utpanna thavA lAgI. temaNe vicAryuM ke A bALaka pUrva janmonA duztIrNa duSpatikrAnta ane azubha karmonA pApa rUpa phaLano bhogavI rahyo che. naraka tathA nArakI meM joyA nathI, paNa A bALaka naraka samAna vedanAono anubhava karato thako pratyakSa jaNAya che. Ama vicAra karI bhagavAnuM gautame tenA gharethI prasthAna karyuM. zramaNa bhagavAnuM mahAvIra svAmInI jamaNI bAjuthI pradakSiNA karIne temane vandanA tathA namaskAra karyo, kahyuM - bhagavAn ApazrInI AjJA prApta karI huM mRgAputra ne jovA gayA yAvatuM paru, zoNitano AhAra karatA thakA mRgA putranI dazAne joIne joIne mArA cittamAM A vicAra utpanna thayo ke - aho ho ! A bALaka mahApApa rUpa karmonA phaLane bhogavato keTaluMnikRSTa jIvana vitAvI rahyo che. bhadantAte bALaka pUrva bhavamAM koNa hato ? ItyAdi zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe gautama svAmIne kahyuM - gautama ! te kALA ane te samayamAM A jambudvIpa nAmanA dvIpamAM bhAratanA varSamAM zatadvAra nAmanuM eka samRddhizALI nagara hatuM. tyAMnA loko ghaNI nirbhayatAthI jIvana vitAvI rahyA hatA. Anandano tyAM sarvatomukhI prasAra hato. te nagaramAM dhanapati nAmano eka rAjA rAjya Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaMdha-1, adhyayana-1 25 karato hato. te nagarathI kAMIka dUra dakSiNa ane pUrva dizAnI vacce vijyavardhamAna nAmanuM eka kheTa hatuM te Rddhi samRddhi AdithI paripUrNa hatuM. te vijya vardhamAna peTanI adhIna tAmAM pAMcaso gAmo hatAM. temAM "ekAdi nAmano eka rASTrakUTa-pratinidhi - hato, ke je mahAadharmI ane duSmatyAnandI -parama asantoSI, sAdhujana vidveSI athavA duSkRta karavAmAM ja sadA Ananda mAnavA vALo hato. te ekAdi vijyavardhamAna peTanA pAMcaso gAmonuM Adhipatya, zAsana ane pAlana karato thako jIvana vyatIta karI rahyo hato. tyAra pachI te ekAdi nAmano rASTrakUTa vijayavardhamAna peTanA pAMcaso gAmone karamahesulothI, kara-samUhothI, kheDUta Adino ApelA dhAnya AdinA dviguNa Adine grahaNa karavAthI, adhika vyAjathI, lAMcathI tiraskAra karIne hatyA Adino aparAdha lagAvI grAmajano pAsethI dhana levAthI, dhana mATe koIne yatraNA ApavAthI, coro - dinA poSaNathI, gAma Adine bALavAthI ane pathikono ghAta karavAthI, lokone potA nA AcArathI bhraSTa karato tathA janatAne dukhita, tiraskRta, tADita ane nirdhana karato. jIvana vyatIta karI rahyo hato. tyAra pachI rASTrakUTa ekAdi vijayavardhamAna peTanA aneka rAja, mAMDalika, Izvara, yuvarAja, talavara, rAjAnA kRpApAtra athavA jeoe rAjA taraphathI ucca Asana prApta karyuM hoya evA nAgarika loko tathA mAMDalika * maMDalanA adhipatio, kauTumbika-kuTumbonA svAmI, zreSThI ane sArthavAha - sArtha nAyaka tathA anya aneka grAmINa puruSonA kAryomAM kAra NomAM, gupta maMtraNAo, nizcayo ane vivAha sambandhI nirNayo athavA vyAvahArika vAtomAM sAMbhaLato thako paNa ema kahe che ke meM sAMbhaLyuM nathI, joyuM nathI, huM bolyo nathI, meM grahaNa karyuM nathI ane meM jANyuM nathI ane tethI viparIta nahi joyelo nahi bolelA, nahi grahaNa karelA ane nahi jANelA. viSayonA sambandhamAM kahe che ke joyuM che ItyAdi A prakAranA vacanAmaya vyavahArane teNe potAnuM kartavya samajI lIdhuM hatuM. mAyAcAra karavo te ja tenA jIvananuM pradhAna kArya hatuM ane prajAne vyAkuLa karavI te ja tenuM vijJAna hatuM. taduparAnta tenA matamAM mananuM dhAryuM karavuM eja eka sarvottama AcaraNa hatuM. te ekAdi rASTrakUTa kaluSa-duHkhanA hetubhUta atyanta malIna pApakamonuM, upArja na karato thako jIvana vyatIta karI rahyo hato. tyAra pachI koI vakhate tenA zarIramAM eka sAthe soLa prakAranAM rogAtaka - [8] zvAsa, kAsa, javara, dAha, kulizULa, bhagandara, arza, ajIrNa, dRSTizULa, mastakazULa, aruci, akSivedanA, karNavedanA, kuMDa-khujalI udararoga ane kuSTharoga. [9] te ekAdi rASTrakUTa soLa rogAtakothI atyanta duHkhI thaI kauTumbika puruSo - sevakone bolAve che, bolAvIne tene ema kahe che ke - he devAnupriyo! tame jAo ane vijayavardhamAna peTanA zRMgATaka Adi mArgo para jaine ghaNA uMcA - svarathI A rIte dhoSaNA karo ke * he mahAnubhAvo ! ekAdi rASTrakUTanA zarIramAM 16 bhaya kara rogo utpanna thayA che. jo koI vaidya, vaidhaputra, jJAyaka athavA jJAyakaputra, cikitsaka yA cikitsakapatra koI eka rogAtaMkane paNa upazAnta karaze tene ekAdi rASTrakUTa ghaNuM dhana Apaze. tyAra pachI vijayavardhamAna peTamAM AvA prakAranI udghoSaNA sAMbhaLIne aneka vaidya Adi. hAthamAM zastronI peTIo laIne potapotAnA gharomAMthI nIkaLI paDe che. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 ekAdi rASTrakUTanA zarIrano sparza kare che. zarIra sambandhI carcA karyA pachI rogonuM nidAna pUche che. pachI te 16 rogAtakomAMthI koI eka ja rogAtakane upazAnta karavA mATe aneka abhya gano, udvartano, snehapAno, vamana, virecano, secano athavA svedana, avadAhana, avajJAna, anuvAsana, vastikarma, nirUha, zirAvedha, takSaNa, pratikSaNa, ziro basti, tarpaNa tathA puTapAka, tvacA, mULa, kaMda, patra, puSpa, phaLa ane bIja temaja karIA, AdinA upayogathI tathA guTikA, auSadha, bheSaja AdinA prayogathI prayatna kare, paratuM eka rogane paNa upazAnta karavAmAM samartha na thaI zakyA. tyAre te vaidya vaidyaputrAdi grAnta, khinna ane hatAza thaIne jyAMthI AvyA hatA tyAM cAlyA gayA. tyAra bAda te ekAdi rASTrakUTa vaidyo Adi dvArA pratyAkhyAta tathA sevakothI pari tyakta thavA para auSadha ane bheSajathI udAsIna thaI gayo. soLa rogAtakothI gherAyelo rAjya ane rASTranuM AsvAdana, prArthanA, IcchA ane abhilASA karato te ekAdi manovya thAthI vyathita, zArIrika pIDAthI pIDita ane indriyone vaza hovAthI parataMtra thaIne 250 varSanA pUrNa AyuSyane bhogavIne kALa karIne A ratnaprabhA narakamAM utkRSTa eka sAgaropamanI sthitivALA narakomAM nArakarUpe utpanna thayo. tyAra bAda te ekAdino jIva bhavasthiti pUrI thavA para narakamAMthI nikaLatAM ja A putrarUpe utpanna thayo. tyAra bAda te mRgAdevInA zarIramAM ujjavala yAvatu utkaTa ane jAjvalyamAna vedanA utpanna thaI, tIvratara vedanAno prAdurbhAva thayo. jyArathI mRgAputra nAmAno bALaka mRgAdevInA udaramAM garbharUpe utpanna thayo tyArathI laIne te mRgAdevI vijaya kSatriyane aniSTa, ama nohara, Apriya, asundara, manane na game tevI lAgavA lAgI. tatpazcAt koI samaye madhya rAtrimAM kuTumba- cintAthI jAgatI te mRgA devInA hRdayamAM Avo saMkalA utpanna thayo ke huM pahelAM to vijaya narezane priya citta nIya, vizvAsapAtra ane sanmAnanIya hatI parantu jyArathI mArA udaramAM A garbhastha jIva garbha rUpe Avyo che tyArathI vijaya narezane huM aniSTa yAvat apriya lAgavA lAgI chuM. atyAre to vijaya nareza mArA nAma tathA gotranuM paNa smaraNa karavA IcchatA nathI, to pachI darzana ane bhogavilAsanI to AzA. ja zuM che? tethI mArA mATe e ja upayukta ane kalyANakArI che ke huM A garbhane aneka prakAranI zAtanA, yAtanA, gAlanA ane mAraNa dvArA pADI dauM. vicAra karIne garbhapAtamAM kAraNa bhUta khArI, kaDavI ane kasAyelI auSadhionuM bhakSaNa tathA pAna karatI thakI te garbhane pADI devA Icche che, parantu te garbha ukta upAyothI paNa naSTa na thayo. jyAre te magAvatI devI A pUrvokta upAyothI te garbhane naSTa na karI zakI tyAre zarIrathI zrAnta, manathI khinna thatI icchA na hovA chatAM vivazatAne kAraNe atyanta duHkha sAthe te garbhane dhAraNa karavA lAgI. garbhamAM rahelA te bALakanA zarIramAM andara tathA bahAra vahenArI ATha nADIomAMthI parU ane lohI vahetuM hatuM. A soLa nADIomAMthI babbe nADIo kAnanA chidromAM. e rIte banne netra vivaramAM babbe nAsika vivaro ane baLe dhamanIo para vAraMvAra parU ane lohIno strAva karyA karatI hatI. garbhamAMja te bALakanA zarIramAM agnika-bhasmaka nAmano roga utpanna thai gayo hato, jenA kAraNe te bALaka je kAMI khAto te tarata ja naSTa thaI jatuM hatuM. te khAdhelo AhAra tarata ja parU ane ! lohInA rUpamAM pariNata thaI jatuM hatuM. tyArabAda te paru ane lohIne paNa khAI jato hato. For Pri Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaMdha-1, adhyayana-1 27 tyAra bAda lagabhaga nava mAsa pUrNa thavA para mRgAdevIe janmAlva yAvat avayavonA AkAramAtra rAkhanAra bALakane janma Apyo. - huMDa tathA AMdhaLA te bALakane joIne bhayabhIta, trasta, vyAkuLa tathA bhayathI kAMpatI mRgAdevIe pAyamAtAne bolAvIne kahyuM ke - devAnupriye! tame joo, A bALakane laI jaIne ekAntamAM koI kUDA-kacarAnA DhagalA para pheMkI Avo. tyArabAda te dhAyamAtA mRgAdevInA A kathanane tathAstu - ghaNuM sAruM kahIne svIkRta karatI jyAM vijaya nareza hatA tyAM AvI ane hAtha joDIne sarva vRtAMta kahyo te dhAyamAtA pAsethI A saMpUrNa vRttAnta sAMbhaLIne vyAkuLa thayelo vijaya nareza jyAM beTho hato tyAMthI UThayo ane mRgAdevI pAse Avyo, AvIne tene A pramANe kahyuM - he bhadre ! A tamAro prathama garbha che, jo tame tene koi ekAnta sthAnamAM - arthAtu - kuDA-kacarAnA DhagalA (ukaraDA) para phekAvI dezo to tamArI prajA sthira nahIM rahe. tethI pheMkavAne badale tame A bALakane bhoMya rAmAM rAkhIne chUpI rIte bhaktapAnAdi dvArA pAlanapoSaNa karo. ema karavAthI tamArI bhAvI prajA cirasthAyI raheze. tyArabAda mRgAdevIe vijaya narezanA A kathanano vinayapUrvaka svIkAra karyo - he gautama ! A rIte mRgAputra pote karelA pUrvanA pApakarmonuM pratyakSa phaLa bhogavato samaya vitAvI rahyo che. [10]- he bhagavAna! te bALaka ahIMthI kALa karIne kayAM jaze ane kayAM utpanna thaze? he gautama! A mRgAputra batrIsa varSanuM pUrNa AyuSya bhogavIne kALamAsamAM kALa karIne A jambudvIpa nAmanA dvIpanI andara bhArata varSanA vaitADhaya parvatanI taLeTImAM siMharUpe siMhakuLamAM janma leze te tyAM mahAadharmI ane sAhasika banIne vadhAremAM vadhAre pApakamanuM upArjana karaze, pachI te kALa karIne A ratnaprabhA nAmaka eka sAga ropamanI utkRSTa sthitivALA pahelA narakamAM utpanna thaze. pachI te tyAMthI nIkaLIne sIdho sarIsRpomAM utpanna thaze. tyAMthI kALa karIne traNa sAgaropamanI utkRSTa sthiti vALI bIjI narakabhUmimAM utpanna thaze.tyAMthI pakSI yonimAM utpanna thaze. tyAM kALa karIne sAta sAgaropamanI utkRSTa sthitivAlI trIjI narakabhUmimAM tyAMthI nIkaLIne siMhanI yonimAM pachI kALa karIne cothI narakabhUmimAM tyAMthI nIkaLIne sarpa tyAMthI pAMcamI narakabhUmimAM tyAMthI nIkaLIne sI thaze kALa karIne chaThThI narakabhUmimAM tyAMthI nIkaLIne manuSya banaze ane kALa karIne sAtamI narakabhUmimAM tyAMthI nIkaLIne jalacara paMcendriya tiyacomAM matsya, kAcabo, grAha, magara ane suMsumAra Adi jalacara paMce ndriya jAtinA je kulakoTionI saMkhyA sADAbAra lAkha che, tenA eka eka yonibhedamAM lAkho vAra janma maraNa karato emAM ja vAraMvAra utpanna thaze, tatpazcAtu tyAMthI nIkaLIne catuSpadomAM - ura:parisarpa bhuja parisarpa - tathA khecara jIvomAM tema ja caturindriya. trIndriya ane dvIndriya prANIo tathA vanaspatimAM rahelo kaDavA vRkSo ane kaDavI dUdhavALA vRkSomAM vAyu teja, jala ane pRthvIkAyamAM lAkho vAra utpanna thaze. tyAra bAda tyAMthI nIkaLIne te supratiSThapura nAmanA nagaramAM baLada rUpe utpanna thaze. jyAre te bALakapaNAne choDIne yuvAvasthAmAM Avaze tyAre gaMgA nAmanI mahAnadInA kinArAnI mATIne khodatAM nadIno kinAro paDI javAthI pIDita thato mRtyuno prApta thaze. mRtyune prApta thayA pachI te tyAMja supratiSThapura nAmanA nagaramAM koi zeThane ghare Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 vivAgasUrya-11/10 putrarUpe utpanna thaze. tyAM bALapaNane choDIne yuvAvasthAne prApta karyA bAda te koI sthavira sAdhuonI pAse dharma sAMbhaLaze, sAMbhaLIne manana karaze, tyAra pachI muMDita thaIne agAravRttino tyAga karI aNagAra dharmane prApta karaze. te aNagAra Iya samiti yukta yAvatu brahmacArI thaze. tyAM ghaNAM varSo sudhI zrAmaNya payayanuM pAlana karIne AlocanA ane pratikramaNathI Atmazuddhi karato samAdhibhAvane prApta karIne kALa karIne saudharma nAmaka prathama devalokamAM devarUpe utpana thaze. tyAra pachI devabhavanI sthiti pUrNa thaI javA para tyAMthI AvIne mahAvideha kSetramAM sampanna kALamAM utpanna thaze. tyAM teno kalAbhyAsa, pravajyAgrahaNa yAvatuM mokSagamana ItyAdi badho vRttAnta ddaDha pratijJa'nI jema jANI levo. | adhyayanaH1nImunidIparatnasAgare karelagurjarachAyApUrNa (adhyayana 2-ujhika) [11] bhagavan! vipAkazrutanA dvitIya adhyayanano mokSa saMprApta zramaNa bhagavAna mahAvIre zuM artha kahyo che? he jaMbU! te kALa ane te samayamAM vANijagrAma nagara hatuM. te nagaramAM izAna khUNAmAM dutipalAza caitya hatuM. te udyAnamAM 'sudharma' nAmanA yakSanuM eka yakSAyatana hatuM. mitra rAjA ane tenI zrI nAmanI rANI hatI. tathA te nagaramAM anyUna paMcendriya zarIrayukta dhAvatu rUpavatI, 72 kaLAomAM pravINa, gaNi kAnA 64 guNothI yukta, ra9 prakAranA viSayonA guNomAM ramaNa karanArI, 31 prakAranA rati guNomAM pradhAna 32 prakAranA puruSa sambandhI upacAromAM nipuNa kAmadhvajA nAmanI. vezyA hatI. tenA pramukha nava aMgo jAgRta hatA. te 18 dezI bhASAomAM vizArada hatI. te sundara veSabhUSA ane zRMgAra rasanuM ghara banelI hatI, tema ja gati, rati ane gAndharva, nATaya tathA nRtya kaLAmAM pravINa, sundara gamana karanArI, kucAdita saundaryathI suzobhita, gati, nRtya Adi kaLAothI hajAra mudrA parimita zulka kamAnArI, jenA vilAsa-bhavana upara UMcI dhvajA laherAI rahI hatI, tene rAjA taraphathI chatra, cAmara ane bAladhvajana maLyA hatA ane je kaNarathamAM gamanAgamana kayAM karatI hatI, te kAmadhvajA nAmanI gaNakA hajAro gaNikAo para Adhipatya karI tyAM rahI hatI. [12] te vANijagrAma nagaramAM vijaya mitra nAmano eka dhanavAnuM sArthavAha nivAsa karato hato.te vijaya mitrane savAMga saMpanna subhadrA nAmanI patnI hatI.te vijaya mitrano putra ane subhadrAno Atmaja ukjhitaka nAmano eka savAMga saMpanna ane rUpavAna bALaka hato. te kALa ane te samayamAM zramaNa bhagavAnuM mahAvIra svAmI vANija grAma nagaramAM padhAryA. parSadA nIkaLI ane tyAMno rAjA paNa koNika narezanI mAphaka cAlyo. bhagavAne badhAne dharmano upadeza Apyo. upadeza sAMbhaLIne janatA ane rAjA bane pAchA cAlyA gayA. te kALa ane te samayamAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA pradhAna ziSya indrabhUti nAmanA aNagAra bhikSA mATe vANijagrAmanagarAmAM gayA. UMca nIca badhA gharomAM bhikSA mATe bramaNa karatA rAjamArga para padhAryA. tyAM rAjamArga para temaNe aneka hAthIo joyo ke je yuddhane mATe taiyAra hatA. te hAthIone kavaca paherAvyo hatA ane te zarIra rakSaka, upakaraNa, jhUla AdithI yukta hatA, teonA peTa ddaDha baMdhanathI bAMdhelA hatA. temanA jhUlAnI banne bAju moTA moTA ghaMTA laTakI rahyA hatA. temaja te i Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaMdha-1, adhyayana-2 299 maNio ane ratnothI jaDelA, raiveyaka paherelA hatA tathA anya kavacAdi sAmagrathI. yukata hatA. te dhvajA, patAkA tathA paMcavidha zirobhUSaNothI vibhUSita hatA tema ja teonA para Ayudha ane praharaNAdi dhAraNa karanAra mahAvata savAra thaI rahyA hatA. zrI gautama svAmIe tyA aneka athvone paNa joyA, te yuddhane mATe taiyAra hatA tathA temane kavaca paherAvelo hatA. teonA zarIra para jhUla paDelI hatI, mukhamAM lagAma dIdhelI hatI ane te krodhathI hoThone cAvI rahyA hatA ane cAmara tathA sthAsakathI temano kaTi bhAga vibhUSita thaI rahyo hato. tenA para beThelo ghoDe savAro Ayudha ane praharaNA dithI yukta hatA. A rIte gautamae tyAM ghaNAM puruSone paNa joyA jeoe daDha baMdhanothI bAMdhelA ane lohamaya kasUlakAdithI yukta kavaco zarIra para dhAraNa karelA hatA. temanI bhujamAM zarAsana paTTI bAMdhelI hatI. gaLAmAM AbhUSaNa dhAraNa karelA hatA ane temanA zarIra para viziSTa prakAranI nizAnI vALI paTTI lAgelI hatI tathA Ayudha ane prahara NAdi dhAraNa karelA hatA. te puruSonI vacce bhagavAn gautame eka bIjA mANasane joyo, jenA gaLA ane hAthone vALIne pRSTha bhAga sAthe banne hAthone doraDAthI bAMdhavAmAM AvyA hatA, tenA kAna ane nAka kApelA hatA. tenuM zarIra ghIthI cIkaNuM karavAmAM AvyuM hatuM. tathA te vadhya- puruSanA paheravAnA be vastrothI yukta hato. tenA gaLAmAM kaMThasUtranI samAna lAla puSponI mALA hatI ane tenuM zarIra gerunA cUrNathI poteluM hatuM. je bhayathI trAsa pAmelo tathA prANa dhAraNa karI rAkhavAno Icchuka hato, tenA zarIrane tala tala jeTalA TukaDA karIne kApI rahyA hatA ane zarIranA nAnA nAnA mAMsanA TukaDA kAgaDA Adi pakSIonA lakSya thaI rahyo hato. evo te pApI puruSa seMkaDo pattharo tathA cAbakothI marAI rahyo hato ane aneka strI purUSothI gherAyelo, pratyeka corA Adi - para tenI udhoSaNA karavAmAM AvatI hatI. he mahAnubhAvo ! "ujhika bALaka pratye koI rAjA ke rAjaputro koI aparAdha nathI karyo paraMtu A tenA potAnA ja kamano doSa che, jenA kAraNe A kharAba avasthAne prApta thaI rahyo che." [13] tyArabAda te puruSane joIne bhagavAna gautamanA manamAM evo vicAra, kalpanA ke saMkalpa utpanna thayo ke aho ! A puruSa kevI naraka-samAna vedanAno anubhava karI rahyo che ! tatpazcAt vANigrAma nagaramAM UMca, nIca ane madhyama koTinA gharomAM bhikSA laIne bhagavAna mahAvIra svAmInI pAse AvyA ane temane lAvelI bhikSA batAvI, tyAra bAda bhagavAnane vandanA, namaskAra karIne sarva vAta kahI. bhadanta! te purUSa pUrvabhavamAM koNa hato ? - gautama ! te puruSanA pUrvabhavano vRttAnta. A pramANe che. te kALa ane te samayamAM A jaMbudvIpa nAmAnA dvIpamAM bhArata varSamAM hastinApura nAmanuM eka samRddhizALI nagara hatuM. te nagaramAM sunanda nAmano rAjA hato. te mahAhimavattA parvata samAna puruSomAM mahAn hato. te hari nApura nagaranA lagabhaga madhya pradezamAM seMkaDo stambhothI banAve prAsAdika,darzanIya abhirUpa ane pratirUpaekamahAna gomaMDapa hato. tyAM nagaramAM sanAtha ane anAtha pazu sukhapUrvaka rahetA hatA. temane tyAM ghAsa pANI paryApta hatA te bhaya ane upasarga AdithI rahita thaIne ghUmatA. te hastinApura nagaramAM mahAna adhama yAvatuM mahAmahenate prasanna thanAra bhIma nAmano eka phUTagrAha raheto hato. tenI utpalA nAmanI strI hatI, ke je saMpUrNa paMcendriya yukta zarIravALI hatI. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 vidhAnasUyaM-1/2/14 [14] koka vakhate utpalA garbhavatI thaI. lagabhaga traNa mAsa pachI tene A prakArano dohada utpanna thayo - dhanya che te mAtAo yAvatuM teoe ja potAnuM janma tathA jIvanane sArI rIte saphaLa karyuM che je aneka athavA yA sanAtha nAgarika pazuo yAvatuM baLadono udha, stana, vRSaNa, aMDakoza, puMcha, kekuMda, skaMdha, karNa, netra, nAsikA, jIbha, hoTha tathA godaDIne kApIne ane zUlamAM laI agnimAM pakA vela, taLelA, bhUjelA, sUkA yelA ane lavaNa saMskRta mAMsanI sAthe surA, madhu, meraka, sIdhu ane prasannA A madhonuM sAmAnya ane vizeSa rUpathI AsvA dina, visvAdana, paribhAjana tathA paribhoga karatI potAnA dohadane pUrNa kare che. huM paNa e rIte mArA dohadane pUrNa karuM ! A vicAra pachI te dohada pUrNa na thavAthI te utpalA nAmanI kUTagrahanI strI sukAI gaI, bhUkhI thaI, mAMsa rahita eTale ke hADapiMjara jevI thaI gaI, zarIra zithila thaI gayuM. kAnti rahita thaI gaI. dIna tathA cintAtura mukhavALI thaI gaI. moTuM pILuM paDI gayuM, AMkha ane moTuM murajAI gayA. yathocita upabhoga na karatI, hAthathI coLelI puSpa mALAnI jema jJAna thayelI. utsAharahita yAvatu AdhyAnagrasta thaIne cintAtara rahevA lAgI. koI vakhate bhIma nAmano phUTagrAha jyAM utpalA kUTagrAhiNI hatI tyAM Avyo ane AvIne tene yAvatuM cintAgrasta utpalAne joI tyAre te kahevA lAgyo ke " he bhadre ! tame A rIte zuSka, nimIsa yAvatu hatotsAha thaIne kema cintAmAM DUbelA cho ? tyAra bAda utpala patnIe tene dohadanI vAta karI. tyAre kUTagrAha bhIme potAnI utpalA bhAryAne kahyuM - he bhadre ! tuM cintA na kara, huM evuM kAMIka karIza ke jenAthI tArA A dohadanI pUrti thaI jaze. - tyAra bAda bhIma kUTagrAha ardharAtrinA samaye ekalo ja lokhaMDanA kusulaka Adi thI yukta kavacane dhAraNa karIne Ayudha ane praharaNa laIne gharethI nIkaLyo ane gauzALA hatI tyAM Avyo. AvIne aneka nAgarika pazuo yAvatuM baLadomAthI koIkanA udhAsu, pAvatu koIkanI sAsnA ane koikanA anya anya aMgopAMgo kApe che, kApIne potAnA ghare Ave che. ane AvIne te potAnI patnI utpalAne Ape che. tyAra pachI te utpalA te anekavidhazalya, protAdi gomAMsa sAthe madirA AdinuM AsvAdana, prasvAdana karatI potAnA dohadanI pUrti kare che. A rIte teno dohada pUrNa thayo. te sammAnita dohadavALI, vinIta dohadavALI, nivRtta. dohadavALI thaI ane te utpalA kUTagrAhiNI garbhane sukha pUrvaka dhAraNA karavA lAgI. tyArapachI nava mAsa pUrNa thaI javA para bALakane janma Apyo. janmatAveMta ja te bALake karNakaTu temaja cItkAra pUrNa bhayaMkara zabda karyo. tenI evI cIsa sAMbhaLIne ane rdaya mAM avadhAraNA karIne hastinApura nagaramAM nAgarika pazu yAvat baLadAdi bhayabhIta thaI gayA ane ugane prApta karIne cAre tarapha bhAgavA lAgyA. tyAra bAda te bALakanA mAtApitAe A vRtAMta anusAra bALakanuM nAma "go trAsa" pADyuM. tyAra bAda gotrAsa bALake bAlapaNane choDIne yuvAsthAmAM praveza karyo ane te yuvaka thai gayo. koI samaye bhIma kUTAhanuM maraNa thaI gayuM, tyAre te gotrAse potAnA mitra, jJAti, nijaka, svajana, saMbandhI ane parijanothI gherAIne rUdana, AkaMdana ane vilApa karatAM kUTagrAhano dAha saMskAra karyo ane keTalIka laukika mRtaka kriyAo paNa karI. tyAra pachI sunanda rAjAe gotrasa bALakane pote ja kUTagrAhanA pada para niyukta karyo. adharmI Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaMdha-1, adhyayana-2 305 yAvatuM duwtyAnaMdI. te gotrAsa dararoja ardha rAtrinA samaye sainikanI jema taiyAra thaIne kavaca paherIne, tema ja astra-zastrone dhAraNa karIne potAnA gharethI nIkaLe che, nIkaLIne gomaMDapa jAya che ane tyAM aneka gAya Adi nAgarika pazuonA aMgopAMgone kApIne potAnA gharamAM AvI jAya che, AvIne te gAya Adi pazuonA pakAvelA mAMsa sAthe madirA AdinuM AsvAdana karato jIvana vyatIta kare che. tyAra pachI te gotrAsa phUTagrAha AvA prakAranA karmovALA, AvA prakAranA kAryomAM pradhAnatA rAkhavAvALo, pAparUpa vidyAne jANanAro tathA prakAranA pApakarmonuM upArjana karIne pAMcaso varSanA parama AyuSyane bhogavIne, cintAo ane duHkhothI pIDita thato kALa mAsamAM kALa karIne utkRSTa traNa sAgaropanI sthitivALA bIjA nakaramAM nAraka rUpe utpanna thayo. [15] te kUTyAha gotrAsano jIva bIjI narakamAMthI nIkaLIne sIdho A vANija grAma nagaramAM vijya mitra sArthavAhanI subhadrA nAmanI patnInAM udaramAM putrarUpe Avyo. nava mAsa pUrNa thavA para subhadrA sArthavAhinIe ekAntamAM kacaro nAkhavAnI gyAe pheMkAvI dIdho ane pAcho tene uThAvI lIdho, uThAvIne kramathI saMrakSaNa ane saMgopana karatI tene moTo karavA lAgI. tyAra bAda te bALakanA mAtApitAe mahAnuM RddhisatkAra ane ADaMbara sAthe kuLa maryAdA pramANe putrajanma yogya vadhAmaNI rUpe putrajanma-mahotsava karyo. te bALakanA mAtA-pitAe bAramA divase guNa niSpanna nAmakaraNa A pramANe karyuM kemake amAro A bALaka janmato ja azuci pradezamAM tyAgI devAyo hato, tethI tenuM nAma "ujijhataka kumAra" rAkhavAmAM Ave che. tyArabAda te ujjitakumAra A pAMca dhAvamAtAothI yukta dRDha pratijJa kumAranI jema yAvat nivat ane nivyadhAta parvatanI kaMdarAmAM rahelA campaka vRkSanI jema sukha pUrvaka moTo thavA lAgyo. tadanantara koI vakhate vijayamitra sArthavAhe gaNima, dharima, meya ane pariccheda, rU5 cAra prakAranI paNya vastuone laIne lavaNa samudramAM vahANa para vipatti AvavAthI vijayamitranI ukta cAre prakAranI mahAmUlya vALI vastra AbhUSaNa Adi vastuo pANImAM DubI gaI ane te pote paNa trANarahita temaja zaraNarahita thaI javAthI mRtyu mAmyo. tyAra bAda Izvara, talavara, Adi paNa vijayamitranA mRtyunA samAcAra sAMbhaLI, potAnA hAthe lIdhelI thApaNa ane tethI atirikta bahumUlya vasa, AbhUSaNa Adi laIne ekAntasthAnamAM cAlyA gayA. jyAre subhadrA sArthavAhinIe lavaNa samudramAM saMkaTa AvI paDavAthI kariyANuM pANImAM DubI javAnI sAthosAtha vijya mitranA mRtyunA mahAnuM zokathI vyApta thaI ane kuhADAthI kApelI capakavRkSathI zAkhAnI jema dhaDAma karatI pRthvI taLa para paDI gaI. tyArabAda thoDA samaya pachI te subhadrA svastha thai tathA aneka mitra, jJAti vAvatuM sambandhIjano sAthe rudana, kaMdana tathA vilApa karatI vijayamitranI laukika mRtakakriyA karavAmAM tatpara thaI. tyAra pachI te subhadrA sArthavA hinI paNa maraNa pAmI. [16] tyArabAda nagarapuruSoe subhadrAnA mRtyunA samAcAra sAMbhaLIne ujhi taka kumArane durAcArI hovAthI gharamAMthI kADhI mUkyo ane tenuM ghara bIjA koIne ApI dIdhuM. potAnA gharethI kADhI mUkavAthI uttijhataka kumAra vANijagrAma nagaranA mArgo para tathA jugAragRho, vezyAgRho ane madirApAnanA sthAnomAM sukhapUrvaka paribhramaNa karavA Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 vivAdasUrya-1ra/1da lAgyo. rokaToka vinAno, svacchaMda mativALo temaja niraMkuza thato te corI, jugAra, vezyAgamana ane parastrI gamanamAM Asakta thaI gayo. koI vakhate kAma dhvajA nAmanI vezyA sAthe sneha sambandha sthApita thaI javAnA kAraNe te manuSya sambandhI pradhAna kAma bhogono upabhoga karato samaya vyatIta karavA lAgyo. tyArabAda vidyamitra rAjAnI zrI" rANIne yonizULa roga utpanna thayo, tethI vijayamitra rAjA rANI sAthe manuSya sambandhI pradhAna kAmabhogonuM sevana karavAmAM samartha na rahyo. tyAre koI samaye vijaya mitra rAjAe ujijhataka kumArane kAmadhvajA gaNikAnA sthAnamAMthI kADhI mUkyo ane kAmadhvajA vezyAne potAnA antaHpuramAM rAkhI ane tenI sAthe manuSya sambandhI pradhAna viSayabhogonuM sevana karavA lAgyo. kAmadhvajAmAM mUcchita, tenA dhyAnamAM ja pAgala banelo, tenI AkAMkSA rAkhI nAro, tenA snehapAzamAM joDAyelo bIjA koI paNa sthAne smaraNa, prema ane mAnasika zAnti prApta na karI zakyo, tenuM citta te vezyAmAM ja parovAyeluM rahyAM karatuM. tatsambandhI kAmabhogomAM prayatnazIla tene meLavavA mATe Atura raheto. tenA mana, vacana ane zarIra e badhAM tene mATe arpaNa thai rahyA hatAM. te vezyAnI ja bhAvanAthI bhAvita raheto te kumAra te kAmadhvaja vezyAnA aMtara chidra ane vivara evA samayanI gaveSaNA karato jIvana vitAvavA lAgyo. tatpazcAtu avasara prApta karIne gupta rIte tenA gharamAM praveza karyo ane te kAmadhvajA vezyAnI sAthe manuSya sambandhI pradhAna viSayabhogono upayoga karato samaya vyatIta karavA lAgyo. ahi te vijayamitra rAjA snAna yAvatu duSTa svapnanonAM phaLane naSTa karavA mATe prAyazcitarUpe mastaka para tilaka temaja anya mAMgo. liko karIne, sapUrNa alaMkArothI vibhUSita thaIne, manuSyothI gherAIne te kAma dhvajA vezyAne ghare gayo. tyAM teNe kAmadhvaja vezyA sAthe manuSya sambandhI viSayabho gono upabhoga karatAM ujika kumArane joyo. jotAM ja te krodhathI lAlapILo thai gayo ane kapALamAM traNa rekhAo vALI bhUkuTi caDhAvIne potA nA anucara puruSo dvArA ujhi taka kumArane pakaDAvI lIdho, pakaDAvIne lAkaDI mukkA, DhIMcaNa ane koNInA prahArothI tenA : zarIrane bhAMgI nAMkhyuM. cUrecUrA karI nAkhyuM mathI nAkhyuM ane avakoTaka bandhathI bAMdhyo ane bAMdhIne pUrvokta rItathI vadha karavAnI AjJA ApI. [17] A vRttAnta sAMbhaLI gautama svAmIe prazna karyo - he bhagavanta! ujjita kakumAra ahIMthI kALamAsamAM kALa karIne kyAM jaze ane kyAM utpanna thaze ? gautama! ujhitakakumAra 25 varSanuM pUrNa AyuSya bhogavIne Aje ja divasanA cotho pahoramAM zuLI dvArA bhedane prApta thato ratnaprabhA nAmanI prathama naraka bhUmimAM nAraka rUpe utpanna thaze. tyAMthI nIkaLIne sIdho A jambudvIpa nAmanA dvIpanI antagata bhAratavarSanA vaitADhaya parvatanI taLeTImAM vAMdarAonA kuLamAM vAMdarA rUpe utpanna thaze. tyAM bALa5NAne oLaMgIne yuvAvasthAne prApta thatAM pazusambandhI bhogo mAM Asakta, AkAMkSA vALo, bhogonA snehapAzamAM jakaDAyelo, bhogosambandhI AsaktimAM baMdhAyelo, tenA sevanamAM kSaNe-kSaNe bhAvita aMtaHkaraNavALo thaIne te vAMdarAnA baccAonuM avahanana karyA karaze. evA karmomAM tallIna thayelo A jambudvIpa nAmanA dvIpanI atta | rgata bhAratavarSanA drapura nAma nA nagaramAM gaNikAnA gharamAM putra rUpe utpanna thaze. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaMdha-1, adhyayana-2 303 mAtApitA utpanna thayelA te bALakane napuMsaka karIne napuMsaka karma zikhaDAvaze. bAra divasa vyatIta thaI javA para tenA mAtA pitA tenuM nAma "priyasena" evuM rAkhaze. bALapaNAne chaDIne yuvAvasthAne prApta thayelo, vizeSa jJAna dharAvavAvALo temaja buddhi AdithI paripakva avasthAne pAmelo te priya sena napuMsaka rUpe, yauvana ane lAvaNya dvArA uttama ane utkRSTa zarIravALo thaze. tyArabAda te priyasena napuMsaka Indrapura nagaranA rAjA, Izvara yAvatuM bIjA manuSyo ne aneka prakAranA vidyA prayogothI, maMtro dvArA, manTelI bhasma AdinA yogathI badhAne vazIbhUta karIne manuSya sambandhI pradhAnabhogono upabhoga karato samaya vyatIta karaze. te priyasena napusaMka A pApapUrNa kAryone ja potAnuM kartavya, mukhya lakSya tathA vijJAna temaja sarvottama AcaraNa banAvaze. A kharAba pravRttio dvArA te atyadhika pApa karmonuM upArjana karIne 121 varSanA parama AyuSyane upabhoga karIne ratnaprabhA. nAmanI prathama narakabhUmimAM nAraka rUpe utpanna thaze. tyAMthI nIkaLIne sarpa noLio Adi prApti onI yonimAM janma leze. tyAMthI tenuM saMsAra bhramaNa je rIte prathama adhyayanamAM mUMgA putranuM varNana karavAmAM AvyuM che, te rIte thaze. tyAra pachI te sIdho A jambudvIpa nAmanA dvIpanI antargata bhAratavarSanI campA nAmanI nagarImAM pADA rUpe utpana thaze. tyAM te koI samaye mitramaMDaLI dvArA mAravAmAM Avaze ane te ja campAna garInA zreSThi kuLamAM putrarUpe utpanna thaze.tyAM bALapaNane choDIne yauvanAvasthAne prApta thatAMte viziSTa saMyamI sthaviro pAse zaMkA, kAMkSA Adi doSothI rahita bodhilAbhane prApta karIne aNa gAra dharmane grahaNa karaze, tyAMthI kALa mAsamAM kALA karIne saudharma nAmanA prathama devavoka mAM devarUpe utpanna thaze. bAkI badhuM je rIte mRgAputranA sambandhamAM kahyuM che, tema samajavuM. adhyayana 2-nImunidIparatnasAgare karelagurjarachAyApUrNa (adhyayana 3-agnisena) [18] he jaMbU! te kALa ane te samayamAM parimatAla nAmanuM eka nagara hatuM. te nagaranA IzAna khUNAmAM amoghadaza nAmanuM eka udyAna hatuM. te udyAnamAM amoghadarzI nAmanA pakSanuM Ayatana hatuM. mahAbala nAmano rAjA rAjya karato hato. nagaranA izAna khUNAmAM janapadanI sImAnA aMte rahela jaMgalamAM zAlATavI nAmanI eka cora pallI hatI, te parvatanI bhayAnaka guphAonA kinArA para banAvelI hatI, vAMsa nI banAvelI vAha rUpa killAthI gherAyelI hatI. potAnA avakavothI kapAyelA parvatanA UMcAnIcA khADA rUpa khAIvALI hatI. tenI andara pANIno pUrato prabandha hato ane tenI bahAra dUra-dUra sudhI pANI maLatuM na hatuM. tenI andara anekAneka gupta cora daravAjA o hatA ane te corapallImAM paricita vyaktiono ja praveza ane nirgamana thaI zakato hato. corInI zodha karanAra athavA coro dvArA harAyelA dhanane pAchuM lAvavAmAM prayatnazIla evA ghaNAM manuSyo paNa temAM praveza karI zakatA na hatA. te zAlATavI nAmanI corI pallImAM vijaya nAmano corono senApati raheto hato. te mahAadharmI hato yAvatu tenA hAtha lohIthI kharaDAyelA rahetA hatA. tenuM nAma aneka nagaromAM prasiddha hatuM. te zuravIra, ddaDha prahAra karanAra, sAhasika, zabdavedhI, zabdanA AdhAre bANa mAra nAra ane talavAra Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 vivAdasUrya-1/3/18 tathA lAThIno prahAra karavAmAM pradhAna yoddho hato. te pAMcaso coronuM Adhipatya, svA mItva yAvatu senApatitva karato jIvana vyatIta karI rahyo hato. [19] te vijaya nAmano cora senApati aneka cora, parastrIlaMpaTa, khissA-kAtara, khAtara pADI corI karanAra jugArI, dhUtArA tathA bIjA ghaNAM hAtha Adi kapAyelA, nAka thI rahita ane tiraskRta thayelA manuSyono AzrayadAtA hato. te vijayacora senApati aneka gAmono nAza, nagarIno nAza, gAyonuM apaharaNa, kedIonuM grahaNa, musApharonA dhanAdinuM apaharaNa tathA khAi toDIne corI karavI Adi thI pIDita, tarjita tADita dhana ane dhAnyathI rahita karato mahAbala rAjAnA karane vAraMvAra pote grahaNa karIne samaya vyatIta karI rahyo hato. te vijayacora senApatinI skaMdazrI nAmanI. sundarI patnI hatI tathA vijayacora senApatino putra bALaka hato. te saMpUrNa avayavo vALo temaja nirdoSa pAMca indriyothI yukta, suddaDha bAndhAyukata zarIravALo, viziSTa prakAranA jJAnano dharAvanAro ane buddhi aAdinI parikavatAthI yukta temaja yuvAvasthAne prApta thayelo hato. te kALa ane te samayamAM purimatAla nagaramAM amoghadaza udyAnamAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. pariSada nIkaLI tathA rAjA paNa cAlyo. bhagavAne dharmanI prarUpaNA karI, dhamapadeza sAMbhaLIne rAja tathA pariSad pAchI gaI. te kALa ane te samayamAM zramaNa bhagavAna mahAvIranA jyeSTha ziSya gautama svAmI yAvatuM rAjamArgamAM padhAryA. tyAM teoe aneka hAthIo, ghoDA tathA sainikonI jema zastrothI susajjita temaja kavaca dhAraNa karelA aneka puruSone joyA. te puruSonI vacce avakoTaka baMdhanathI baddha evA te puruSane rAjapuruSoe cAra rastA para besADI dIdho. besADIne tenA pitAnA ATha bhAIone tenI sAme mArI nAkhyA. mArIne pachI koyaDAnA prahArathI mAramArIne karuNa vilApa karatAM te puruSane teoe talatala jevaDA TukaDA karIne mArelA puruSonuM mAMsa khavaDAvyuM. rUdhiranuM pAna karAvyuM. tyAra pachI rAjAnA puruSoe te puruSane bIjA candrara para ATha kAkIne trIjA candrara para ATha mahApitAo ne cothA candrara para ATha mahAmAtAo ne, pAMcamA candrara para putrone, chaThThA casvara para putravadhuone, sAtamA candara para jamAIone, AThamAM cattara para putrIone, navamAM candrara para pautro tathA dohitrIone dazamAM candrara para pautrIo tathA dohitrIone agyiAramA candrara para pautrio ane dohitrIonA patione, bAramAM candrara para pautro ane dohitronI patnIone teramA candrara para phUvAone, caudamAM cantara para pheIbAone paMdaramA candrara para mAsAone, soLamAM candrara para mAsIone, sattaramAM candrara para mAmIone. aDhAramAM candrara para bAkI rahelA mitro, svajano, jJAtijano, nijako, saMbaMdhIo ane nokaravargane te puruSanI sAme mAyAM. tene cAbukanA prahArothI tADita karatA te rAjapuruSo dayanIya dazAne prApta thayelA te puruSane, tenA zarIramAMthI kADhelA mAMsanA TukaDA khavaDAve che ane lohInuM pAna karAve che. 20] tyAra bAda bhagavAna gautamanA hRdayamAM te puruSane joIne vicAra utpanna thayo yAvatu teo nagara bahAra nIkaLyAM ane bhagavAna pAse AvIne nivedana karyuM bhAvatuM bhagavan! te purUSa pUrvabhavamAM koNa hato he gautama ! te kALa tathA te samayamAM A jabbe dvIpanI antargata bhAratavarSamAM purimatAla nAmanuM eka vizALa, bhavanAdithI yukta Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaMdha-1, adhyayana-3 hao5 svacakra ane paracakranA bhayathI rahita temaja samRddhizALI nagara hatuM. te purimatAla nagaramAM udaya nAmano rAja rAjya karato hato. nirNaya nAmano eka iMDAno vyApArI nivAsa karato hato. te dhanavAna, parAbhava nahi pAmanAra, adharmI yAvatu parama asaM toSI hato. nirNaya nAmanA iDAnA vepArInA rUpiyA, paisA ane bhojananA rUpamAM vetana grahaNa karanAra aneka purUSo haMmezA kodALA tathA vAMsanA cepalAo laIne parimatAla nagaranI cAre tarapha aneka kAgaDIonA ghuvaDInA kabUtarInA TIToDInA bagalIonA moranInA murgInA tathA bIjA paNa aneka jalacara, sthalacara ane khecara Adi jaMtuonA IDAone laI vAMsanA TopalAomAM bharatA hatA, bharIne te IDAothI bharelA TopalAo daI detA hatA. tyArabAda te nirNaya nAmanA IDAnA vepArInA aneka vetanabhogI purUSo ghaNAM kAgaDI vAvatuM murgIonA te IDAone tavA-upara, kaDAIo upara, hAMDAmAM ane aMgArA para taLatA hatA, bhUjatA ane pakavatAM hatA. AjivikA calAvato samaya pasAra karI rahyA hatA. te vepArI pote paNa kAgaDI vAvatuM muganA pakAvelA, taLelA ane bhuMjelA IMDAo sAthe surA Adi pAMca prakAranI madirAonuM AsvAdanAdi karato jIvana vyatIta karI rahyo hato. iMDAno vepArI A prakAranA pApakAyane karanAra, A prakAranA kamoMmAM pradhAnatA rAkhanAra, AvA karmonuM jJAna dharAvanAra ane A ja karmone potAnuM AcaraNa banAvIne ghaNAM ghaNAM pApa karmone upArjita karIne eka hajAra varSanA parama AyuSyane bhogavIne trIjI naraka bhUmimAM utkRSTa sAta sAgaropamanI sthiti vALo narakamAM nArakarUpe utpanna thayo. [1] te vepArI narakamAMthI nIkaLIne A zAlATavI nAmanI corapallImAM vijaya corasenApatinI skaMdazrI patnInA udaramAM putrarUpe utpanna thayo. lagabhaga traNa mAsa pUrNa thavA para chaMdazrIne A dohada utpanna thayo - te mAtAo dhanya che jeo aneka mitronI, jJAtinI, nijaka janonI, saMbaMdhIonI ane nokaravarganI strIo tathA coranI patnIothI parivRtta thaIne snAna yAvatu aniSTajanaka svapnane niSphaLa karavA mATe prAyazcittarUpe tilaka temaja mAMgalika karIne sarvaprakAranA alaMkArothI vibhUSita thaI, ghaNAM azana, pAna, khAdima ane svAdima padArtho tathA surA, madhu meraka, jAti ane prasanA madirAonuM AsvAdana, visvAdana paribhAjana ane paribhoga karatI samaya vyatIta kare che. tathA bhojana karyA pachI je puruSano veSa dhAraNa karIne daDha baMdhanothI bAMdhelA ane lokhaMDanA bakhtarane dhAraNa kare che, yAvatuM Ayudha ane praharaNothI sajja thAya che tathA je DAbA hAthamAM dhAraNa karalI DhAlothI, myAnamAMthI bahAra kADhelI talavA rothI, khabhA para rAkhelA bhAthAthI, pratyaMcA caDhAvela dhanuSyothI, sArI rIte pheMkavAmAM AvatA bANothI, UMcA karela zastra vizeSothI cAlatI jaMghA ghaMTIo dvArA tathA zIdhra vagADavAmAM AvatA vAjiMtrothI atyanta utkRSTa Anandamaya mahAdhvanithI, samudranI dhvaninI jema AkAzane zabdAyamAna karatI zAlATavI corapallInI cAre tarapha bhramaNa karIne dohadane pUrNa kare che. paNa dehada pUrNa na thavAthI te udAsa yAvatuM cittAtura thaI. tyArabAda vijaya cora senApatie cintAgrasta skaMdazrIne joIne A rIte kahyuM - he devAnupriye ! tuM udAsa thaI ArtadhyAna kema karI rahI cho? skaMdazrIe vijayanA A [20] Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 vivAgasUrya-1321 praznanA uttaramAM kahyuM - he devAnupriya! mane garbhadhAraNa karyAne traNa mahinA pUrNa thai cUkayA che, have mane A dohada utpana thayo che, te pUrNa nahi thavAthI kartavya ane akartavyanA vivekathI rahita thayelI huM yAvatu ArtadhyAna karI rahI chuM. tyAre vijayacora senApatie potAnI skaMdazrI patnInuM A kathana sAMbhaLI ane tenA para vicAra karIne aMdazrIne A pramANe kahyuM - devAnupriye ! tuM dohadane tArI IcchA pramANe pUrNa karI zake che ane tenA mATe kAMI cintA na kara. patinA A vacanane sAMbhaLIne skaMdazrIne ghaNI prasannatA thaI, thAvatu potAnA dAhadane pUrNa karavAlAgI. tyAra pachI te garbhane sukhapUrvaka dhAraNa karavA lAgI. tyAra bAda te cora senApatnI skaMdazrIe nava mAsa pUrNa thavA para putrane janma Apyo. vijaya nAmanA cora senApatie te bALakano daza divasa sudhI khUba ja dhAmadhUma sAthe kuLa paramparA pramANe janmotsava manAvyo. yAvatu temane kahevA lAgyo - devAnuM priyo ! je vakhate tenI mAtAe eka dohada utpanna thayo hato dohada abhagna rakhAvyo hato tethI A bALakanuM "abhagnasena" A nAma rAkhavAmAM Ave che. pachI agnisena bALaka yAvatuM moTo thavA lAgyo. [22] tyAra bAda kumAra agnisena bALapaNane lAMghIne yuvAvasthAmAM pravezyo tathA ATha kumArikAo sAthe tenA lagna karavAmAM AvyA. te lagnamAM ATha prakArano daheja maLyo ane te mahelomAM rahIne AnandapUrvaka teno upabhoga karavA lAgyo. koI vakhate te vijayacora senApati mRtyu pAmyo. tyAre kumAra agnisena pAMcaso coro sAthe raDatAM AkaMdana karatAM ane vilApa karatAM karatAM atyaMta vaibhava tema ja satkAra sAthe vijayasenA patinA zabane anya karma mATe smazAna bhUmimAM pahoMcADe che ane laukika mRtakArya kAryo kare che. thoDA samaya pachI abhagnasenano zoka ocha thayo. tyAra pachI pAMcaso coroe moTA utsava sAthe agnisenano zAlATavI nAmanI cora pallImAM cora senApatinI padavI ApI. cora senApatinA pada para niyukta thayelo agnisena adharmanuM AcaraNa karato yAvatuM te prAntanA rAjyane ApavA lAyaka karane paNa pote grahaNa karavA lAgyo. - tyArabAda abhagnasena nAmanA corasenApatie ghaNAM gAmono vinAza karyo tethI trAsa pAmelA te dezanA lokoe eka bIjAne bolAvIne A pramANe kahyuM he devAnuM priyo ! cora senApati agnisena purimatAla nagaranA uttara pradezanAM ghaNAM gAmaDAM one vinAza karIne tyAMnA lokone dhanadhAnyAdithI rahita karI rahyo che. tethI, he bhadra puruSo! purimatAla nagaranA mahAbala rAjAne A vAtathI sArI rIte vAkepha karavo, . tyAra bAda mahAmUlya, mahAna puruSone yogya ane rAjAne yogya bheTa laIne mahA bila rAjA sAme A vAtanuM nivedana karyuM - svAminuM ame icchIe chIe ke ame ApanI bhujAonI chAyAthI rakSaNa prApta karI bhaya ane udvegarahita thaIne sukhapUrvaka vasIe. A rIte vinaMtI karIne te prAntIya puruSo rAjAne hAtha joDI tenA pagomAM paDayA. mahAbala rAjAne potAnI pAse upasthita thayelA te dezavAsI puruSonI pAsethI uparokta vRttAnta sAMbhaLIne krodhathI dhamadhamI UThyA ane krodhAtura banI jematema bolatA, dAMta pIsatA, kapALa para traNa rekhAne dhAraNa karatA daMDa koTavALane bolAve che ane bolAvIne kahe che ke - he devAnupriya! tame jAo ane jaIne zAlATavI cora pallIne Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaMdha-1, adhyayana-3 307 naSTa karI do, lUMTI lyo ane lUMTIne tenA cora senApati abhagnasenane jIvatAM ja pakaDIne mArI sAme upasthita karo. koTavALa mahAbala rAjanI A AjJAne lokhaMDane kusalaka AdithI mukta kavacane dhAraNa karanArA aneka puruSone sAthe laIne hAthamAM DhAla bAMdhelA yAvatuM kSipratUrya vagADavAthI ane mahAnuM utkRSTa Anandamaya mahAdhvani siMhanAda Adi zabdo dvArA samudranI madhyamAMthI nIkaLIne zAlA TavI corapallI tarapha gayo. tyAra pachI agnisena corasenApatinA guptacara puruSone A sArIe vAtano patto lAgI gayo, tethI te zAlATavI corapallImAM jyAM agni sena corasenApati hato tyAM gayA. be hAtha DI, mastake aMjali karI agnisenane samAcAra ApyA abhagnasenane jIvato. tyAra bAda abhagnasena cora senApatie potAnA guptacaronI vAta sAMbhaLI tathA vicAra karIne pAMcaso corone bolAvIne A pramANe kahyuM - he devAnupriyo ! te koTavALa corapallI sudhI pahoMce te pahelAM ja tene rastAmAM rokI devA joIe te ja ApaNe mATe yogya lAge che. abhagnasenanI A vAtane coroe "ema ja thavuM joIe" ema kahIne svIkArI. tyAra pachI agnisena senApatie puSkaLa azana, pAna, khAdima ane svAdiya vastuone taiyAra karAvI tathA pAMcaso coro sAthe, snAnAdithI tivRtta thaI, kharAba svapnAdinA phaLane niSphaLa banAvavA mATe mastaka para tilaka tathA anya mAMga liko pharIne bhojanazALAmAM te madirAonuM rUci anusAra AsvAdana, visvA dana, Adi karavAnuM zarU karyuM. bhojana bAda ucita sthAna para AvIne Acamana karyuM ane mukhanA lepAdine dUra karIne pAMcaso coro sAthe bhInA cAmaDA para ArohaNa karyuM. tyAra bAda ddaDha baMdhanothI bAMdhelA ane lokhaMDanA kusUlaka AdithI yukta kavacane dhAraNa karIne yAvatuM astra-zastrothI susajjita thaIne, hAthamAM Dhola laIne yAvatuM mahAnuM utkRSTa ane siMhanAda AdinA zabdo dvArA AkAzane guMjAyamAna karatA agnisene zAlATavI cora pallIthI divasanA cothA praharamAM prasthAna karyuM ane khAdya padArthone sAthe laIne viSama ane gADha vanamAM rahIne te, koTavALanI pratIkSA karavA lAgyo. tyArabAda te koTavALa jyAM agnisena cora senApati hato, tyAM Ave che, AvIne tenI sAthe yuddhamAM joDAI jAya che parantu agnisena cora senApati dvArA mardana ane pratiSedha thavA para tejahIna, baLahIna, vIryahIna, temaja puruSArtha ane parAkramathI rahita thayelo te koTavALa zatrusenAne parAjita karavI azakya samajIne pAcho purima tAla nagaramAM mahAbaLa rAjA pAse jAya che ane banne hAtha joDI mastaka para aMjali karI A pramANe kahe che - svAminuM! agnisena cora senApati UMcA nIcA,durgama ane gahana vinamAM paryApta khAdya tathA peya sAmagrI sAthe rahelo che, tethI moTA asvabaLa, gajabaLa, yoddhAonA baLa ane rathabaLa, are! zuM nivedana karuM caturagiNI senAnA baLathI paNa te sAmenA yuddhamAM jIvato pakaDI zakAze nahIM. te sAma nIti - bhedanItithI, upapradAna nItithI athavA vizvAsu banAvIne pakaDI zakAze. jyAre koTavALe A pramANe kahyuM tyAre mahAbaLa rAjA abhagnasenanA je Abhyantara jano hatA ane je aMga -rakSakone te mastakanA kavaca samAna mAnato hato temano tathA mitra tathA mitra, jJAti, nijaka, svajana, saMbaMdhI ane nokara vargane dhana, suvarNa, ratna ane uttama sArabhUta dravyo tathA rUpiyA, paisAvaDe tenAthI judA karavAno prayatna kare che ane abhagnasena cora senApatine paNa Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 vivArya-13ra4 : vAraMvAra mahAnuM prayojana vALI, mahAmUlI, mahAna puruSone yogya ane rAjAne yogya bheTa mokale che, mokalIne te abhagnasena cora senApatine vizvAsu banAve che. 23] tyAra bAda mahAbala rAjAe purimatAla nagaramAM prazasta temaja vizALa ane prAsAdIya darzanIya ane pratirUpa tevI, seMkaDo stambhavALI eka kuTAkArazAlA ? banAvaDAvI. pachI mahAbala rAjAe tenA nimitte uzUlka yAvatu daza divasanA utsava nI udaghoSaNA karAvI ane kauTumbika puruSone bolAvIne kahyuM - he devAnupriyo ! tame zAlATavI corapallImAM jAo, tyAM agnisena cora senApatine be hAtha joDI mastaka para aMjali karI A pramANe nivedana karo - he devAnupriyA purimatAla nagaramAM mahAbala rAjAe utthAlka pAvatu daza divasanA utsava vizeSanI udghoSaNA karAvI che. to Apane mATe puSkaLa anAdika ane puSpa vastra, mALA tathA alaMkAra ahIM ja upasthita karIe ke Apa svayaM tyAM padhArazo? tyAra bAda te kauTuMbika puruSo abhagnasena cora senApatine be hAtha joDI, mastaka para aMjali karI te sarve nivedana karyuM - tyAre agnisena cora senApatie te kauTuMbika paraSone uttaramAM A pramANe kahyuM - he bhadra puruSo ! huM pote ja purimatAla nagaramAM AvIza. tyAra bAda abhagnasene te koTuMbika puruSono ucita satkAra karIne temane vidAya karyo. tyAra bAda mitro AdithI gherAyelo te agnisena cora senApati nAnAdithI nivRtta thai, dhAvatuM jyAM mahAbala rAjA hato tyAM Avyo, AvIne be hAtha joDI, mastaka para aMjali karI mahAbala rAjAne jya, vijaya zabdothI vadhAmaNI Ape che. vadhAmaNI daIne mahAthe mahAI yAvatu rAjAne yogya bheTa arpaNa kare che. tyAra bAda mahAbala rAjA agnisene ApelI te bheTane svIkArIne tene satkArasammAnapUrvaka potAnI pAsethI vidAya karIne tene rahevA mATe kUTakArazALAmAM sthAna Ape che. tyAra bAda abhagnasena cora senApati mahAbala rAjA dvArA satkArapUrvaka judA paDIne kuTAkAra zALAmAM jAya che ane tyAM nivAsa kare che. ahIM mahAbala rAjAe kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM ke - tame loko puSkaLa azanAdika sAmagrI taiyAra karAvo ane te azanAdika sAmagrI pAMca prakAranI madirA o, temaja aneka prakAranA puSpo, mALAo ane alaMkAro kUTAkArazALAmAM abhagna sena cora senApatinI sevAmAM pahoMcADavAnI che. agnisena cora senApati jJAnA dithI nivRtta thaI, samasta AbhUSaNo paherIne potAne ghaNAM mitro ane jJAtijano sAthe te vipula azanAdika tathA pAMca prakAranI madirA AdinuM sArI rIte AsvAdana visvAdana Adi karato pramatta thaIne vicaravA lAgyo. tyArabAda abhagnasenane satkAra pUrvaka kUTAkArazALAmAM rokyA bAda mahAbala rAjAe kauTuMbika puruSone bolAvIne A pramANe kahyuM - he bhadra puruSo ! tame loko jAo, jaIne, parimatAla nagaranA daravAjAo baMdha karI do ane corapallInA cora senApatine jIvato ja pakaDI lyo ane pakaDIne mArI sAme tene upasthita karo. tyAra bAda te kauTuMbika puruSoe cora senApatine jIvato ja pakaDIne mahAbala rAjAnI sAme upasthita karyo. mahAbala rAjAe agnisaina cora senA patine pUrvavat mAravAmAM Ave evI AjJA ApI. he gautama ! A rIte te corasenApati abhagnasena pUvopArjita purAtana Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaMdha-1, adhyayana-3 309 pApakamanA vipAkodayathI naraka tulya vedanAno prayatsa anubhava karato samaya vItAvI rahyo che. bhagavantAcorasenApati agnisena kALa mAse kALa karIne kyAM jaze gautama ! 27 varSanI parama AyuSya bhogavIne Aje ja divasano trIjo bhAgabAkI raheze, tyAre zULI para caDhAvavAthI naLa karIne ratnaprabhA nAmanI prathama naraka bhUmimAM nArakarUpe eka sAgaropamanI utkRSTa sthitie utpanna thaze. saMsArabhramaNa prathama adhyayanamAM kahelA. mRgAputranA saMsAra bhramaNanI samAna samajI levo, tyAMthI nIkaLIne vArANasI nagarI mAM Dukkara rUpe utpanna thaze. tyAM hukkaranA zikArIo dvArA marAIne te ja banArasa nagarI nA zreSThi kuLamAM putrarUpe utpanna thaze. tyAM bALapaNano tyAga karI yuvAvasthAne prApta thato, kAvat nirvANapadane prApta karaze; janma maraNano anta karaze. adhyayana 3nImunidIparatnasAgare karelagurjarachAyAparNa | (adhyayana 4zakaTakumAra [24] jaMbU ! te kALa ane te samayamAM "sohaMjanI' nAmanI sarjara bhavanAdithI. suzobhita, dhanya dhAnyathI paripUrNa tathA sva-paracakranA bhayathI rahita eka nagarI hatI. izAna khUNAmAM devaramaNa' udyAna hatuM. te udhAnamAM amogha pakSanuM eka yakSAyatana hatuM. te ghaNuM jUnuM hatuM. te nagarImAM mahAcandra rAjA rAjya karato hato, te himAlayAdi parvatonI samAna bIjA rAjAonI apekSAe mahAna tathA pratApI hatI. te mahAcandra rAjAne suSeNa eka maMtrI hato, je sAmanIti, bhedanIti ane daMDanItinA prayogane ane nyAyanI vidhione jANanAra tathA nigrahamAM khUba ja kuzaLa hato. sudarzanA vezyA rahetI hatI. tenA vaibhavanuM varNana kAmadhvajA vezyAnA varNana samAna jANI levuM. te sohaMjanI nagarImAM subhadra nAmano eka sArthavAha raheto hato. te sArthavAha samRddhayAvatu koithI parAbhava na pAmanAra evo hato. te sArthavAhanI bhadrA nAmanI anyUna temaja nidaoNSa pAMca indriyothI yukta zarIravALI patnI hatI. subhadra sArthavAhano putra ane bhadrA, mAtAno Atmaja zakaTa' nAmano eka bALaka hato. te paNa anyUna temaja nirdoSa paMcendriyavALA zarIrathI yukta hato. te kALa ane te samayamAM sAhajanI nagarInI bahAra devaramaNa udyAnamAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI padhAyAM. janatA ane rAjA nIkaLyA. bhagavAne temane dharma dezanA ApI, tyAra bAda dharmanuM zravaNa karI janatA ane rAjA pAchA cAlyA gayA. tyAre zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA jayeSTha ziSya gautama svAmI yAvatuM rAjamArgamAM padhAryA, tyAM temaNe hAthIo, ghoDAo ane puruSone joyA. te puruSonI vacce avakoTaka baMdhanathI yukta, kAna ane nAka kApelA, udaghoSaNA yukta strI sahita eka puruSane joyo. joIne gautama svAmIe pUrvavat vicAra karyo ane bhagavAna pAse AvIne nivedana karyuM. he gautama ! te kALa ane te samayamAM A jaMbUDhIpanA bhAratavarSa nAmaka kSetramAM chagalapura nAmanuM eka nagara hatuM. tyAM siMhagirI nAmano rAjA rAjya karato hato, "chaNika' nAmano eka chogalika hato, ke je dhanADhaya, adhama yAvatuM bIjAone kaSTa ApavAmAM Ananda mAnanAro hato. te chaNika chAga likanI aneka bakarIo, bakarAM o, bheDo, gavayo, baLado, sasalAo, vaso, Dukkaro, siMho, haraNo, mayUro ane bheMso Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 vivAgasUrya-14/24 so, so ane hajAra-hajAra vADAomAM bAMdhelA rahetA hatA. tyAM jemane vetananA rUpamAM paisA, rUpiyA ane bhojana ApavAmAM AvatuM hatuM tevA puraSo aneka bakarA Adi tathA mahiSAdi pazuonuM saMrakSaNa ane saMgopana karatA hatA. chaNika chAgalikanA rUpiyA ane bhojana laIne kAma karanArapaNa aneka nokaro seMkaDo tathA hajAro bakarA yAvatu bheMso ne mArIne tenA mAMsanecharIthI kApIne chaNikane haMmezA ApatA tathA tenA aneka nokaro te mAMsane tavA upara,kaDAI o, hAMDAmAM bhajanikomAM ane aMgArA upara taLatA, bhUMjatA ane zULa dvArA pakAvatA te mAMsane rAjamArgamAM veMcIne AjIvikA calAvatA hatA. chaNika chAgalika pote paNa taLelA, bhUjelA ane zULa dvArA pakAvelA te mAMsanI sAthe surA Adi pAMca prakAranI madirAnuM AsvAdanAdi karato jIvana vyatIta karI rahyo hato. teNe bakarA Adi pazuonA mAMsane khAvuM ane madirAo pIvI te potAnuM kartavya banAvI lIdhuM hatuM ane pApapUrNa pravRttiomAM te haMmezA tatpara raheto hato. A pravRttio ja tenA jIvananuM viziSTa jJAna banelI hatI ane AvA ja pApapUrNa kRtyone teNe potAnuM sarvottama AcaraNa banAvI rAkhyuM hatuM. tyAra pachI evA kalezajanaka ane malInarUpa atyanta nikAcita pApakarmonuM upArjana karIne sAtaso varSanA pUrNa AyuSyane bhogavIne kALamAsamAM kALa karIne cothI narakamAM utkRSTa 10 sAgaropamanI sthiti vALA nArakiomAM nArakarUpe utpanna thayo. 25] subhadra sArthavAhanI bhadrA nAmanI patnI jAtaniTukA hatI. A bAju chaNika chogalikano jIva cothI narakamAMthI nIkaLIne sIdho A ja sohaMjanI nagarImAM subhadra sArthavAhanI bhadrA nAmanI patnInA garbhamAM putrarUpe utpanna thayo. jyAre bhadrA sArthavAhinIne garbha dhAraNa karatAM traNa mAsa vyatIta thai gayA tyAra pachI A pramANe dohada utpanna thayo - te mAtAo kharekhara dhanya che, yAvatuM jIvana ane janma saphaLa che, jeo nagaranA gau Adi pazuonA, jaLacara, sthaLacara ane khecara Adi prANIonA, pakSIonA taLelA, agnimAM pakAvelA ane zULa para rAkhI pakAvelA mAMsano tathA surA, madha mecaka, jAti, sIdhu tathA prasannA nAmaka madirAonuM AsvAdana, paribhoga ane vibhAjana karIne potAno dohada pUrNa kare che. paNa te dohada pUrNa nahi thavAthI te bhadrA sArdhavAhinI sukAvA lAgI bhUkhI evuM cintAgrasta rahevA lAgI. tyAre subhadra sArthavAhe potAnI bhAya bhadrAne cintita joine kahyuM - devAnupriye! zA kAraNe tuM cintAgrasta rahyA kare che? tyAre bhadrA sArthavAhinIe subhadra sArthavAhane kahyuM- devAnuM priya! mArA garbhanA traNa mAsa thai gayA che ane dohadanI pUrti nahi thavAthI huM cintita chuM. tyAre subhadra sArthavAhe bhadrAbharyAnI vAta sAMbhaLI ane samajIne kahyuM - devAnupriye ! ApaNAM pUrvakRta pApanA prabhAvathI koI adharmI yAvatu bIjAne dukha Apa vAmAM Ananda mAnanAra jIva tArA garbhamAM Avyo che. A kAraNathI tane Avo dohada utpanna thayo che. e jIvanuM bhaluM thAo ! pachI koI upAyathI te dohada pUrNa karyo. tyAra pachI bhadrA sArthavAhinI sukhe sukhe te garbhane vahana karavA lAgI. lagabhaga nava mAsa pUrA thayA tyAre subhadrA sArthavAhinIe bALakane janma Apyo. utpanna thatAM ja mAtApitA te bALakane zakaTa-nIce sthApita kare che ane pAcho uThAvI le che. tenuM yathAvidhi saMra kSaNa, saMgopana ane saMvardhana kare che. ujjita kumAranI jema utpanna thatAM ja "amArA A Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaMdha-1, adhyayana-4 bALakane zakaTa nIce sthApita karavAmAM AvyuM hatuM tethI Anu nAma "zakaTa kumAra' pADa vAmAM Ave che. tenuM bAkInuM jIvana ujijhataka kumAranI samAna ja jANI levuM joIe. jyAre subhadra sArthavAha lavaNa samudramAM mRtyu pAmyo temaja zakaTanI mAtA bhadrA paNa maraNa pAmI tyAre te zakaTa kumArane rAjapuruSo dvArA gharethI kADhI mUkavAmAM Avyo. potAnA gharethI jyAre zakaTa kumArane kADhI mUkavAmAM Avyo tyAre te sohaMjanI, nagarInA trikoNa mArga Adi sthAnomAM bhaTakato, jugArIonA aDDAmAM ane zarAba khAnAmAM raheto hato. koI vakhate sudarzanAgaNikA sAthe tenI gADha prIti thaI gaI ane te te gaNikAne tyAM rahIne yatheSTa kAmabhogono upabhoga karato AnaMdapUrvaka samaya vyatIta kare che. tyAra bAda mahArAja siMhagirino maMtrI suSeNa koI vakhate te zakaTakumArane sudarzanA vezyAnA gharethI kADhI mukAve che ane sudarzanA potAnA gharamAM rAkhI le che. gharamAM strI tarIke rAkhelI sudarzana sAthe manuSya saMbaMdhI viziSTa kAmabhogono IcchA mujaba upabhoga karato te samaya vyatIta kare che. sudarzanAnA gharethI maMtrI dvArA kADhI mukavavAthI te zakaTakumAra bIjI koI paNa jagyAe smRti, rati ane dhRti pAmato na hato tethI koI vakhate te guptarUpe sudarzanAnA ghare pahoMcI gayo ane tyAM tenI sAthe icchA mujaba kAmabhogono upayoga karato samaya vItAvavA lAgyo. A bAju eka divase suSeNa maMtrI sudarzanAnA ghare Avyo, AvIne sudarza nAnI sAthe icchA mujaba kAmabhogono upabhoga karatAM zakaTakumArane joyo, joIne te krodhathI rAto pILo thaI, yAvat zakaTa kumArane potAnA puruSo dvArA pakaDAvIne tene lAkaDIthI yAvat mathita karIne avakoTaka baMdhanathI jakaDAvI de che. tyAra bAda tene mahArAja mahA candranI pAse laI jaIne mahAcandra rAjAne be hAtha joDI, mastaka para aMjali karI praNAma kare che, ane A pramANe kahe che: - he svAminuM ! A zakaTakumAre mArA antapuramAM praveza karavAno aparAdha karyo che. devAnupriya! tame ja tene daMDa Aryo. tyAra bAda mahArAja mahA. candranI AjJA meLavIne suSaNa maMtrIe "zakaTakumAra ane sudarzana vezyAne pUrvokta rIte mAro" evI AjJA rAjapuraSone karI. A rIte he gautama zakaTakumAra bALake potAnA pUrvopArjita jUnA tathA ducIrNa pApakarmonA phaLano prayatna anubhava karI rahyo che. [26] bhagavAn ! kaTakumAra ahIMthI kALa karIne kayAM jaze? gautama! zakaTakara mArane jyAre te pa7 varSanI Ayune bhogavIne Aje ja divasano trIjo bhAga bAkI raheze, tyAre eka mahAnuM lohamaya tapelI agni samAna dedIpyamAna strI pratimA sAthe AliMgana karAvavAmAM Avaze ane mRtyu samaye kALa karIne ratnaprabhA nAmanI pahelI narakabhUmimAM nAraka rUpe utpanna thaze. tyAMthI nIkaLIne sIdho rAjagRhanagamAM cAMDAla kuLamAM yugala rUpe utpana thaze. te yugalanA mAtApitA bArame divase temanAmAMthI bALakanuM nAma 'zakaTa kumAra' ane kanyAnuM nAma darzanA" rAkhaze. zakaTa kumAra bALapaNa. no tyAga karIne yauvanane prApta thaze. sudarzanA kumArI paNa bALapaNathI nIkaLIne viziSTa jJAna ane buddhi AdinI paripakavatAne prApta karatI yuvAvasthAmAM Avaze. te rUpamAM, yauvana mAM ane lAvaNyamAM Avaze tema ja utkRSTa zarIravALI thaze. tyAre sudarzanA kumArInA rUpa, yauvanamAM pAgala banelo, tenI icchA rAkhanAra, tenA sneha jALamAM jakaDAyelo ane tenI ja eka mAtra laganamAM Asakta rahenArI te zakaTa kumAra Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 vivAgasUrya-1jAra potAnI bahena sudarzana sAthe manuSyasaMbandhI pradhAna kAmabhoganuM sevana karato jIvana vyatIta karaze. tyAra bAda koI vakhate te zakaTa kumAra potAnI meLeja kuTagrAhittvane prApta karIne samaya vyatIta karaze. tyAre kUTagraha banelo te zakaTa mahAadhama yAvatuM duwtyAnanda thaze ane AvA kamoM karanAra, tevA kAryone ja mukhyarUpe mAnanAra ane tenAja jJAnavALo temaja Aja pApa karmone potAnuM sarvottama AcaraNa mAnato, adharma pradhAna kRtyothI te ghaNAM pApa karmone upArjita karIne mRtyu samaye kALa karIne ratnaprabhA nAmanI pahelI narakabhUmimAM nAraka rUpe utpanna thaze. tenuM saMsArabhramaNa pUrvavatu jANI levuM tyAMthI nIkaLIne te sIdho vArANasI nagarImAM matsyarUpe janma leze. tyAM mAchImAra dvArA vadhane prApta thayelo te pharI te ja vAraNasI nagarImAM eka zreSThikuLamAM putrarUpe utpanna thaze. tyAM te samyakatvane tathA sAdhudharmane prApta karIne saudharma nAmanA prathama devalokamAM devatA banaze. tyAMthI cyavIne mahAvideha kSetramAM janma leze. tyAM sAdhuvRttinuM samyakarUpe pAlana karIne siddhi prApta karaze. kevaLajJAnathI samasta padAthone jANaze saMpUrNa kamathI rahita thaI jaze ane sarva duHkhono anta karaze. adhyayanaH4nImunidIparatnasAgare karelagurjarachAyApUrNa (adhyayanaHpa-bRhaspattidatta) ri7] he jaMbU ! te kALa ane te samayamAM kauzAMbI nAmanI zraddha-bhavanAdikathI yukta, svimita-sva cakra, paracakranA bhayathI rahita ane samRddhithI paripUrNa nagarI hatI. tenI bahAra caMdrAvataraNanuM udyAna hatuM. temAM svaitabhadrayakSanuM yakSAyatana hatuM. te kauzAMbI nagarImAM zatAnIka nAmano pratApI rAjA rAjya karato hato. tenI mRgAvatI rANI hatI. udayana nAmano eka kumAra hato, te sarvendriya sampana temaja yuvarAja hato. te udayana kumAranI padmAvatI nAmanI eka rANI hatI. te zatAnIkano somadatta nAmano eka puro hita hato. te anveda, yajurveda, sAmaveda ane atharvaveda Adi no saMpUrNa jJAtA hato. somadatta purohitanI vasudattA nAmanI patnI hatI tathA soma dattanI putra ane vasudattA no Atmaja bRhaspatidatta nAmano eka savAMgasaMpana ane rUpavAna bALaka hato. te kALa ane te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI kauzAMbI nagarInI bahAra sthita cAvataraNa udyAnamAM padhAryA. te samaye bhagavanuM gautama svAmI pUrvavatuM kauzAMbI nagarImAM bhikSA mATe gayA ane rAjamArgamAM padhAryA. tyAM hAthIo, ghoDAo ane puruSone tathA te puruSonI vacce eka vadhya puruSane paNa joyo. tene joIne manamAM cintana karavA lAgyA ane pAchA AvIne bhagavAnane tenA pUrvabhava viSe pUchavA lAgyA, he gautama ! te kALa ane te samayamAM A jambudvIpamAM sthita bhAratavarSa nAmaka kSetramAM sarvatobhadra nAmanuM traddha, simita ane samRddha nagara hatuM. jitazatru rAjAno mahezvaradatta nAmano eka purohita hato. je cAreya vedono saMpUrNa jJAtA hato. mahezvaradattapurohita jitazatru rAjAnA rAjya ane baLanI vRddhi mATe pratidina eka brAhmaNa bALaka, eka kSatriya bALaka, eka vaizya bALaka ane eka zudra bALakane pakaDAvI leto hato ane pakaDAvIne jIvatAM ja temanA hRdayonA mAMsapiMDone kADhI leto hato. kADhIne jitazatru rAjAnA Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 313) zrutaskaMdha-1, Adhyayana-5 nimitte zAntihoma karyA karato hato. A sivAya te purohita AThama ane caudazanA divase babbe brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zuddha bALako, varSamAM soLa soLa bALakonA hRdayanA mAMsapiMDothI zAnti homa karato tathA jyAre jyAre jitazatru rAjAnuM koI bIjA zatra rAjA sAthe yuddha thatuM tyAre tyAre te mahezvaradatta purohita 108 brAhmaNa bALako, 108 kSatriya bALako, 108 vaizya bALako ane 108 zUddha bALakone potAnA mANaso dvArA pakaDAvIne temanI jIvitA vasthAmAM ja hRdayanA mAMsapiMDone kaDhAvIne jituzatru rAjA mATe zAnti homa karato. tenA prabhAvathI jitazatru rAjA tarata ja zatruno nAza karI deto yA tene bhagADI mUkato. [28] tyAra bAda AvA prakAranAM kamoMnuM anuSThAna karanAra, A kamoMmAM pradhAna, A karmonI ja vidyA jANanAra ane A pApa kamane ja potAnuM sarvottama AcaraNa banAvanAra te mahezvaradatta purohita aneka prakAranA pApakarmono saMgraha karIne traNa hajAra varSanuM AyuSya bhogavIne pAMcamI narakabhUmimAM utpanna thayo, tyAM tenI sthiti, 17 sAgaropamanI hatI. tyAra bAda mahezvaradatta purohitano pApiSTha jIva te pAMcamI narakabhUmimAMthI nIkaLIne sIdho A kauzAMbI nagarImAM somadatta purohitanI vasudattA nAmanI patnInA udaramAM garbharUpe Avyo. utpanna thayelA te bALakanA mAtApitAe janmathI bAramA divase bRhaspattidatta nAma rAkhyuM. pachI te bALaka yAvatu yuvAvasthAne prApta thayo. paripakva vijJAnane upalabdha karelA te udaya kumArano bALapaNathI ja mitra thaI gayo kema ke te bane eka sAthe utpanna thayA hatA, eka sAthe moTA thayA hatA ane eka sAthe ja ramyA hatA. tyAra bAda koI vakhate mahArAjA zatAnIkanuM mRtyu thayuM tyAre udayanakumAre ghaNA rAjAo, rAjakumAro yAvatuM sArthavAha AdinI sAthe rudana karatAM, AkaMdana tathA vilApa karatAM zatAnIka rAjAnuM ghaNAM bhabhakA sAthe nissaraNa tathA mRtaka saMbaMdhI sapUrNa laukika kRtyo karyA. tyArabAda te rAjA, rAjakumAra yAvatuM sArthavAha Adi lokoe maLIne moTA, samAroha sAthe udayanakumArano rAjyAbhiSeka karyo. tyArathI udayanakumAra rAjA banI gayo. bRhaspatidatta bALaka udayana rAjAno purohita banyo ane purohita saMbaMdhI kAmakAja karato te sarva sthAno, sarva bhUmikAo tathA antapuramAM IcchAnusAra, koI paNa jAtanI roka Toka vinA gamanAgamana karavA lAgyo. tyAra bAda te bRhaspatidatta puro hitano, koI vakhate padmAvatI rANI sAthe anucita saMbaMdha paNa thaI gayo. tadunusAra padmAvatI rANI sAthe te udAra, icchA mujaba, manuSya saMbaMdhI kAmabhogonuM sevana karato samaya vItAvavA lAgyo. A bAju udayana rAjA nAnAdithI nivRtta thaine ane samasta AbhUSaNothI. alaMkRta thaIne jyAM padmAvatI rANI hatI tyAM Avyo, AvIne teNe padmAvatI rANI sAthe kAmabhogonuM sevana karatAM bRhaspatidatta purohitane joyo, jotAM ja te krodhathI dhamadhamI UThayo ane kapALa para traNa rekhAvALI bhrakuTi caDhAvIne bRhaspatidatta purohitane mANa so dvArA pakaDAvIne, A rIte teno vadha karavAnI rAjapuruSone AjJA ApI. he bhadanta! bRhaspatidatta purohita ahIMthI kALa karIne kayAM jaze ane kayAM utpanna thaze? bhagavAne kahyuM gautama! bRhaspatidatta purohita 64 varSanA AyuSyane bhogavIne Aje ja Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a14 vivAgasUrya-128 divasano trIjo bhAga bAkI raheze tyAre zULI para caDhAva vAthI kALa mAsamAM kALa karIne ratnaprabhA nAmaka prathama naraka bhUmimAM utpanna thaze, temaja prathama adhyayanamAM kahelA mRgAputranA saMsAra bhramaNanI jema saMsAra bhramaNa karaze. tyAMthI nIkaLIne hastinApura nagaramAM mRgarUpe janma leze. tyAM jALamAM phasAvIne mAranAra zikArIo dvArA mArI nAkhavA para te A hastinApura nagaramAM zreSTha kuLamAM putrarUpe janma dhAraNa karaze. tyAM samyakatva prApta karaze ane kALa karIne saudharma nAmanA prathama devalokamAM utpanna thaze, tyAMthI cyavIne mahAvi deha kSetramAM utpana thaze. tyAM aNagAra vRttine dhAraNa karIne saMyama rAdhanA dvArA kamono kSaya karIne siddhipadane prApta karaze. mokSe jaze. adhyayana panImunidIparatnasAgare karelagurjarachAyApUrNa (adhyayana naMdisesa ) [29] he jaMbU! te kALa ane te samayamAM mathurA nagarI hatI. tyAM bhaMDIra udyAna hatuM. temAM sudarzana cakSanuM yakSAyatana hatuM. tyAM zrIdAsa rAjA rAjya karato hato, tenI baMdhuzrI rANI hatI. temano savaga saMpUrNa ane parama sundara yuvarAja padathI alaMkRta nandivardhana nAmano putra hato. zrIdAsa rAjAne sAma, bheda, daMDa ane dAnanItimAM nipuNa subaMdhu maMtrI hato. te maMtrIno bahumitrI putra nAmano eka bALaka hato, je savAMga saMpanna ane rUpavAna hato tathA te zrIdAsa rAjAne citra nAmano, alaMkArI nAI-hato. te rAjAnuM aneka prakAre alaMkArika karma karato hato. te rAjAjJAthI sarvasthAnomAM, sarvabhUmikAo tathA antaHpuramAM pratibaMdharahita gamanAgamanakarato hato.tekALaanetesamayamAM zramaNa bhagavAna mahAvIra padhAryA, pariSad ane rAjA nIkaLyAM yAvatuM pAchA cAlyA gayA. te samaye bhagavAna mahAvIra svAmInA pradhAna ziSya gautamasvAmI bhikSArthe gamana karatAM yAvatuM rAjamArgamAM padhAryA. tyAM temaNe hAthIo, ghoDAo ane puruSone joyA tathA te puraSonI vacce rahelA yAvatu naranArIothI gherAyelA eka puruSane paNa joyo. rAjapuruSo tene candara - agninI samAna tapelA lohamaya siMhAsana para besADe che, besADIne koI jasatanA rasathI bharelA, koI sIsAnA rasathI bharelA ane koI kaLakaLa zabda karatA garama pANIthI bharelA ane kSArayukta telathI pUrNa, agninI samAna tapelA lokhaMDanA ghaDAothI abhiSeka karI rahyA che. tyAra bAda tene lokhaMDanI sANasIthI pakaDIne agninI samAna tapelA lokhaMDano aDhArasaro hAra, navasaro hAra tathA mukuTa paherAve che. A joIne gautamasvAmIne pUrvavatu vicAra utpanna thayo. he gautama! te kALa ane te samayamAM A jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM sthita bhArata varSa kSetramAM siMhApura nagara hatuM. tyAM siMharatha rAjA rAjya karato hato. tene duryodhana nAmano eka kArAgRha rakSaka - jelara hato, je adhama yAvatuM muzkelIothI prasanna thanAra hato. tene tyAM aneka prakAranI lohamaya kuMDIo hatI jemAMthI keTalIka pigA belA garama tAmrathI pUrNa hatI, keTalIka jasatanA garama rasathI paripUrNa hatI, sIsAthI paripUrNa hatI, keTalIka cUnAmizrita UkALelA jaLathI bharelI ane keTalIka kSArayukta telathI bharelI hatI ke je agni para ja mUkelI rahetI hatI. duryodhana nAmanA te jelara pAse aneka UMTonA pRSThabhAga samAna moTA moTA aneka maTakA hatAM. temAMthI keTalAMka ghoDAnA mUtrathI bharelA Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaMdha-1, adhyayana 315 hatAM, hAthInA mUtrathI bharelA hatAM, keTalAMka UMTanA mUtrathI bharelA hatAM, keTalAMka gAyonA mUtrathI bharelA hatAM, keTalAMka bheMsonA mUtrathI, keTalAMka bakarAMonA mUtrathI to keTalAMka gheTAMnA mUtrathI bharelA hatA. te duryodhana nAmanA jelara pAse aneka hastAMduka, vAdAtko, kASThanI beDI, lokhaMDanI beDI ane lokhaMDanI sAMkaLanA DhagalAo rahetA hatA, ane duryodhana jelaranI pAse aneka cAbuko, ciMcAnI cAbuko, AMbalInI cAbuko komaLa cAmaDAnI cAbuko tathA sAmAnya cAbuko ane vRkSathI chAlathI banAvela cAbukonA, aneka zilAo, loka DIo, magaro ane nagaro, aneka prakAranI cAmaDAnI rassIo, jhADanI chAlathI banAvela rassI, vALanI rassIo ane sUtaranI rassIonA, talavAra, ArA, astarA ane kadaMbacIrapatra nAmanA zastra vizeSanA, aneka prakAranI lokhaMDanI khIlIo, vAMsa nI zalAkAo, cAmaDAnA paTTAo ane calapaTTa, aneka prakAranI soyo, DuMbhANAo lohamaya zalAkAo ane nAnA muddagaronA, aneka prakAranA zastro, nAnA charAo, kuhADAo, nakha chedako ane DAbhonA puMja ane nikaro paNa rAkhelA hatA. tyAra bAda te duryodhana nAmamo jelara siMhastha rAjAnA aneka cora, pAragharika, rAjApakArI, RNadhAraka, bALaghAtI, vizvAsaghAtI, jugArI ane pUrNa puruSone rAja puruSone dvArA pakaDAvIne UMdhe mAthe pADe che. pADIne lokhaMDanA daMDathI mukhane khole che. mukha kholIne keTalAMkane jasata,canA AdithI mizrita jala athavA kalakala zabda karatuM atyanta uSNa jaLa ane kSArayukta tela pIvaDAve che tathA keTalAMkane tenAthI navaDAve che tathA keTalAMkane UMdhe mAthe pADIne ghoDA, hAthInuM vAva, gheTAnuM mUtra pIvaDAve che. UlaTI karAve keTalAMkanA zarIrane saMkoce che ane maraDe che. keTalAMkane sAMkaLothI bAMdhe che, keTalAMkanA. hAtha kApe che, vAvatuM zastrothI zarIranA avayavone kApe che, keTalAMkane vAMsathI soTIothI yAvatuM vRkSanA chAlanI cAbukodvArA marAve che. keTalAMkane UMdhe mAthe pADIne tenA vakSaH sthaLa para zilA ane lAkaDAM goThavIne rAjapuruSo dvArA te zilA tathA lAkaDAnuM kaMpana karAve che, keTalAMkanA hAtha ane pago, taMtriothI, baMdhAvIne kuvAmAM UMdho laTakAve che, laTakAvIne gothA khavaDAve che tathA keTalAkanuM asipatra vAva, kadaMbacIrapatrothI chedana karAve che ane tenA para kSArayukta telano mAlisa karAve che. keTalAkanA mastakamAM, kaMTha maNiomAM koNiomAM, ghUMTaNomAM tathA gulphomAM loDhAnA khIlAo tathA vAMsanI zalAkAo ThokAve che tathA vIMchInA kAMTAne zarIramAM praveza karAve che. keTalAMka nI hAthanI AMgaLIo ane paganI AMgaLIomAM mudagaro dvArA soyo ane DubhANA o thI zarIra cholAve ane mULasahita kuzAo, mULarahita kuzAo tathA bhInA cAmaDA dvArA baMdhAvI de che, tyAra bAda taDakAmAM UbhA rAkhIne te sUkAi javA para taDataDa zabdapUrvaka tenuM utpAdana karAve che. A rIte te duryodhana nAmano jelara AvI nirdayatApUrNa pravRtti one je potAnuM kArya banAvatoemAM ja pradhAnatA mAnato, e pravRttione ja potAnuM jJAna banAvato tathA A ja duSTa vRttione potAnuM sarvottama AcaraNa banAvato atyanta pApakarmonuM upArjana karIne 3100 varSanA parama AyuSyane bhogavIne kALa mAsamAM kALa karIne chaThThI narakabhUmimAM utkRSTa 22 sAgaropamanI sthitivALA nArakomAM nArakarUpe utpanna thayo. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 vivAgasUrya- 130 [30] tyAra bAda te duryodhana jelarano jIva narakabhUmithI nIkaLIne e ja mathurA nagarImAM zrIdAma rAjAnI baMdhuzrI rANInI kukSimAM putrarUpe utpanna thayo. tyArabAda lagabhaga nava mAsa paripUrNa thavA para baMdhuzrIe bALakane janma Apyo. bArame divase mAtApitAoe te bALakanuM nAma "nardiSaNa' rAkhyuM pAvatu yuvarAja pada ApyuM. tyAra bAda rAjya ane ataHpuramAM atyanta Asakta evo te naNikumAra zrIdAma rAjAne mArIne tenA sthAna para pote AvIne matrI AdinI sAthe rAjyalakSmIne vadhAravAnI tathA pAlana karavAnI icchA karavA lAgyo. te mATe te nandiSeNa kumAra mahArAjA zrIdAma nA aneka Antarika chidro jovA lAgyo ane virahanI pratIkSA karato samaya vyatIta karavA lAgyo. tyAra bAda te zrIdAma rAjAnA vadhano prasaMga prApta na thavAthI kumAra nandiSeNe koI vakhate citra nAmanA nAI - hajAmane bolAvIne kahyuM ke - he devAnupriya! tuM zrIdAsa rAjAnA sarva sthAno, sarva bhUmikAo jANI che tathA antaHpuramAM sarvatra svecchApUrvaka AvI jaI zake che, ane zrIdAma rAjanuM vAraMvAra alaMkAra karma kare che, tethI he devAnupriya! jyAre tuM rAjAnA alaMkAra karma karato ho te samaye rAjanI garadanamAM astaro khuMcADI de to huM tane adhuM rAjya ApI daIza. tyArabAda tuM amArI sAthe uttama kAmabhogono bhoga karato AnaMdapUrvaka samaya vyatIta karaje tyArabAda mitra nAmanA nAIe kumAra nadiSeNanA ukta vacanane svIkArI lIdhuM. paraMtu thoDA samaya pachI tenA manamAM e vicAra utpanna thayo ke je koIpaNa rIte A vAtano patto zrIdAma rAjAne maLI jAya to na jANe te mane kevA kumotathI mAre ? A vicAra AvatAM ja te bhayabhIta. trasta, udvigna temaja saMjAtabhaya thaI gayo ane tatkALa ja jyAM zrIdAma rAjA hatA, tyAM Avyo. kahelA lAgyo - he svAmI ! kharekhara, nandiSeNa kumAra rAjyamAM mUrNita, vRddha, grathita ane adhyapapanna thaIne Apano vadha karavAnuM icchI rahyo che. te Apane mArIne pote ja rAjya lakSmIne vadhAravAnI ane bhogavavAnI utkaTa abhilASA sevI rahyo che. zrIdAma rAjA e citra pAsethI A vAtane sAMbhaLIne tenA para vicAra karyo ane atyaMta krodhamAM AvI ne nadiSaNane potAnA anucaro dvArA pakaDAvIne A pramANe tene mAravAmAM Ave evo Adeza rAjyapurUSone karyo. he gautama! A nandiSeNa putra A rIte pote karelA azubha karmonA phaLane bhogavI rahyo che. he bhagavan! nandiSeNa kumAra ahIMthI mRtyu samaye kALa karIne kayAM jaze ane kayAM utpanna thaze? he gautama ! te nardiSeNa kumAra 60 varSanI parama Ayune bhogavIne mRtyu samaye kALa karIne ratnaprabhA nAmanI narakabhUmimAM utpanna thaze. tenuM zeSasaMsAra bhramaNa pUrvavatuM samajI levuM, pRthvIkAyamAMthI nIkaLIne hastinApura nagaramAM matsyarUpe utpanna thaze, tyAM mAchImAro dvArA vadhane prApta thatAM pharI te ja hastinApura nagaramAM e zreSThikuLamAM utpanna thaze. tyAM te samyakatvane prApta karaze, tyAMthI saudharma nAmanA prathama devalokamAM utpanna thaze ane tyAMthI mahAvideha kSetramAM janma leze. tyAM cAritra grahaNa karaze ane cAritranuM yathAvidhi pAlana karIne tenA prabhAvathI siddha thaze, buddha thaze, mukta thaze ane parama nirvANa padane prApta karIne sarva prakAranA duHkhono anta karaze. | adhyayanaH nI manidIparatnasAgare karelagurjarachAyApUrNa Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaMdha-1, adhyayana-7 ha17 (adhyayanaH7-udumbaradasa) [31] he jaMbU! te kALa ane te samayamAM pATalikhaMDa' nAmanuM eka nagara hatuM. te nagaramAM mahArAjA siddhArtha rAjya karatA hatA. pATalikhaMDa nagaramAM sAgaradatta nAmano eka dhanADhaya sArthavAha raheto hato. tene nagarano ghaNo pratiSThita vyakti mAnavAmAM Avato hato. tenI gaMgAradatta nAmanI patnI hatI. tene saMpUrNa ane nirdoSa pAMca indri thothI yukta zarIravALo udumbaradatta nAmano eka putra hato. te kALa ane te sayamamAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI vanakhaMDa udyAnamAM padhAryA. te kALa ane samayamAM bhagavAna gautama svAmI chaThThanA pAraNAnA nimitte bhikSA mATe pATalikhaMDa nagaramAM gayA. teoe pATalikhaMDa nagaramAM pUrva dizA taraphanA daravAjAthI praveza karyo. tyAM eka puruSane joyo, te puruSa khujalI nA rogavALo hato. te koDhanA rogavALo, peTa eka dama moTuM hatuM. jalodara, bhagaMdara ane harasanA rogavALo hato. tene kAsa, zvAsa ane sojA nA roga paNa hatAM, tenuM moTuM sojeluM hatuM. hAtha ane pago phulelA hatAM, hAtha ane paganI AMgaLIo saDI gaI hatInAka ane kAna paNa saDI gayA hatAM. rasI ane parathI tenuM zarIra kacakacatuM hatuM ane te kRmiothI atyaMta vedanA pAmI rahyo hato, ane jemAMthI lohI ane paru vahI rahyA che tevA gumaDAthaI te yukta hato. tenA kAna ane nAka para thayelA phaDAomAMthI lohI vagere vahevAthI kAna, nAka saDI gayA hatA. vAraMvAra paranA. lohI nA ane kRminA kogiLAonuM vamana karato hato. te kaSTapUrNa, dayAjanaka temaja dInatA maya zabdo bolI rahyo hato. tenI AgaLa ane pAchaLa mAkhIonAM ToLeToLA baNabaNa karI rahyAM hatAM, bhayaMkara vedanAthI tenuM mAthuM phATI jatuM hatuM. phATelA zaNanA TUkaDA oDhelA hatA. bhikSAnuM pAtra tathA pANI mATenuM pAtra hAthamAM laIne ghare ghare bhikSAvRtti karI, bhIkha mAMgI te potAnI AjIvikA calAvI rahyo hato. tyAre bhagavAna gautama svAmI UMca, nIca ane madhyama gharomAM bhikSA mATe bhramaNa karatAM AvakayatA pramANe bhikSA laIne pATalipaMDa nagara mAMthI nIkaLI jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI birAjamAna hatA tyAM AvyA, AvIne bhojana pANI sambandhI AlocanA karI lAvelA A hAra - pANI, bhagavAnane batAvyA, batAvIne temanI AjJA maLI javA para bilamAM praveza karatA sarSanI jema cAvyA vinA AhAra karyo ane saMyama tathA tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatA samaya vyatIta karavA lAgyA. tatpazcAtu bhagavAna gautama svAmIe bIjIvAra chaThThanA pAraNAnA nimitte pahelA pahoramAM svAdhyAya ane bIjA paheramAM dhyAna karI trIjA pahoramAM vAvatu bhikSA mATe gamana karatA pATalipaMDa nagaramAM dakSiNa dizAnA daravAjAthI praveza karyo. tyAM paNa temaNe khujalI Adi rogothI yukta te ja puruSane joyo ane teo bhikSA laIne pAchA AvyA. bAkInuM sarva varNana pUrvanI jema jANavuM. tyArabAda bhagavAna gautama svAmIe trIjIvAra chaThThanA pAraNAnA nimitte te ja nagaranA pazcima dizAnA daravAjAthI nagaramAM praveza karyo to tyAM paNa teoe te ja puruSane joyo. e ja rIte cothIvAra chaThThanA pAraNA mATe pATalipaMDanA uttara dizAnA daravAjAthI temaNe najaramAM prarveza karyo, tyAre paNa. teoe te ja puruSane joyo, joine tenA manamAM vicAra Avyo ke, aho ! A puruSa pUrvakRta azubha karmonA kaDavA phaLane bhogavato kevuM duHkhapUrNa jIvana vyatIta karI rahyo che? Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 vivAgasUrya-1731 pAvatu pAchA AvIne temaNe bhagavAnane sarva vRttAMta kahyAM he bhagavan! te puruSa pUrva bhavamAM koNa hato? je AvA prakAranA bhISaNa rogothI pIDita thaI jIvana vItAvI rahyo che. he gautama! te kALa ane te samayamAM A jaMbUdvIpanA bhAratavarSa nAmanA kSetramAM vijayapura" nAmanuM eka dhana, jana-bhavana AdithI samRddha nagara hatuM. temAM "kanakaratha' nAmano rAjA rAjya karato hato. te kanakaratha rAjAne AyurvedanA ATha aMgono jJAtA, dhanvantari nAmano eka vaidya hato. Ayurveda saMbaMdhI ATha aMgonA nAma nIce pramANe che kaumArabhUtya, zAlAkya, zalyAhasta, kAyacikitsA, jAMgula, bhUtavidyA, rasAyaNa ane vAjIkaraNa, te vaidya zubhahasta ane laghuhasta hato. te vaidya vijayapura nagaramAM mahArAja kanakarathanA antaHpuramAM nivAsa karanArI rANIo ane dAsIdAsajano tathA bIjA ghaNAM durbaLa, lAna, vyAdhita, bAdhita, rogIjano temaja sanAtho, anAtho tathA zramaNo. brAhmaNo, bhikSuko, kApAliko temaja AturonI cikitsA karato hato. temAMthI keTa lAMkane to matsya-mAMsAdino upadeza karato ane keTalAMkane grAhanA mAMsano keTalAMkane magaranA mAMsano ane keTalAMkane saMskumAra nA mAMsano ane keTalAMkane bakarAnA mAMsano upadeza Apato, A rIte bheDa, gavaya, Dukkara, mRga, sasalA, gAyo ane bheMsonuM mAMsa khAvAnuM kaheto. keTalAMkane tetara, baTerA, lAvarI, kabUtara, kukaDA ane moranuM mAMsa khAvAnuM kaheto. A ja pramANe bIjA ghaNAM jalacara, sthalacara ane khecara Adi jIvonuM mAMsa khAvAnuM kaheto ane pote paNa te matsya mAMsa khAvAnuM yAvatuM mayUrarasa yAvatuM ghaNAM jalacara, sthalacaraane khecara jIvonA mAMsathI tathA matsyarasa yAvatuM mayUrarasa sAthe pakAvela, taLelA ane bhaMjalA mAMsa sAthe cha prakAranI surAAdi madirAonuM AsvAdana, visvAdana Adi karato samaya vyatIta karato hato. - A pAtakamaya karmamAM nipuNya pradhAna tathA te kriyAone ja potAnuM jJAna, vijJAna temaja sarvottama AcaraNa mAnato te dhanvantari nAmano vaidya atyaMta pApakarmonuM upArjana karIne batrIsaso varSanA parama AyuSyane bhogavIne kALa mAsamAM kALa karIne chaThThI naraka bhUmimAM utkRSTa 22 sAgaropamanI sthitivALA nArakomAM nAraka rUpe utpanna thayo. te samaye sAgaradattanI gaMgadattA nAmanI patnI, je jAtanindu hatI. koi eka vakhate madhya rAtrie kuTumba saMbaMdhI cittAthI jAgatI te gaMgAdattA sArdhavAhinInA manamAM je vicAra utpanna thayo, huM ghaNAM lAMbA samayathI sAgaradatta sArthavAhanI sAthe udAra pradhAna kAmabhogono upabhoga karI rahI chuM, paraMtu meM Aja sudhImAM eka paNa jIvatA. rahenAra bALakane athavA bAlikAne janma ApavAnuM saubhAgya prApta karyuM nathI, tethI te mAtAe dhanya che tathA te mAtAo kRtArtha temaja kRta puNya che, temaja teoe ja manuSya saMbaMdhI janma ane jIvanane saphaLa banAvyuM che. jemanI kukSithI utpanna thayela je potAnA stanonA dUdhamAM lubdha madhura AlApa karanAra, alita vacana vALI, stana mULathI kakSapradeza sudhI abhisaraNazIla tathA atyaMta saraLa evA bALa kone kamaLa samAna komaLa hAthothI pakaDIne potAnA khoLAmAM sthApita kare che ane je bALako vAraMvAra sumadhura, komaLa, vacano potAnI mAtAne saMbhaLAve che, te mAtAone huM dhanya mAnuM chuM. huM adhanyA, apuNyA, akRtapuNyo chuM, kAraNa ke huM A pUrvokta bAlasulabha evI ceSTAomAMthI ekane paNa prApta karI zakI nathI. have mAre mATe e ja hitakAraka che ke, kAla Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaMdha-1, adhyayana-7 319 prAtaHkALe sUryodaya thatAM ja sAgaradatta sArthavAhane pUchIne vividha prakAranA puSpa, vastra, gaMdha. mALA ane alaMkAra laIne mitro, jJAtijano, nijako, svajano. saMbaMdhIjano ane parijanonI ghaNI strIo sAthe pATalipaMDa nagaramAMthI nIkaLIne bahAra udyAnamAM jyAM umbaradattanuM yakSAyatana che tyAM jAuM ane umbaradatta yakSanI mahAha puSpArcanA karIne ane tenA caraNomAM natamastaka thaIne A pramANe prArthanA karuM - he devAnupriya! jo huM have jIvita rahenAra bALaka yA bAlikAne janma ApuM to hu ApanA yAga- dAna-bhAga- ane akSayanidhi vRddhi karIza. A rIte icchita vastuo meLavavA mATe prArthanA karavAno teNe nizcaya karyo. nizcaya karyA bAda prAtaHkALa sUryodaya thavApara jyAM sAgaradatta sArthavAha hato, tyAM AvI. AvIne sAragadata sArthavAhane A pramANe kahevA lAgI- he devAnuM priya ! meM tamArI sAthe manuSya saMbaMdhI sAMsArika sukhono saMpUrNa upabhoga karatAM A ja sudhImAM ekapaNa jIvatA rahenAra bALaka yA bAlikAne prApta karyo nathI. tethI huM icchuM chuM ke je Apa AjJA Apo to huM mArA mitro, jJAtijano, nijajano, svajano, saMbaMdhI o ane parijanonI strIo sAthe pATalipuMDa mahAI pUjA - arcanA karIne putra prApti mATe tenI mAnatA mAnuM ? tenA javAbanA sAgaradatta sArthavAhe potAnI gaMgAdattA nAmanI patnIne kahyuM- he devAnupriye! mArI paNa e ja icchA che. tyAre sAragadatta sArthavAhanI AjJA maLI javAthI te gaMgAdattA vividha prakAranA puSpa ane vastrAdi rUpa pUjA sAmagrI laIne mitrAdinI strIo sAthe potAnA gherathI nIkaLI ane pATalipuMDa nagaranI madhyamAM thaIne eka puSkariNI pAse jaI pahoMcI, tyAM puSkariNInA kinAre puSpo, vastro, gaMdho, mALAo ane alaMkArone rAkhIne teNe talAvaDImAM praveza karyo. tyAM jalastAna ane jalakrIDA karIne kautukamaMgala karIne eka bhInuM vastra ane sADI dhAraNa karIne talAvaDImAMthI bahAra AvI. bahAra AvI, pelI puSpAdi pUjA - sAmagrIne laine umbaradatta yakSanA yakSAyatana pAse pahoMcI ane tyAM paNa teNe yakSane namaskAra karyo, tyAra bAda mayUrapIMcha laIne tenA vaDe yakSapratimAnuM pramArjana karyuM tyAra bAda jaladhArAthI yakSa pratimAne snAna karAvyuM. tyAra bAda bhagavA raMgathI raMgelA, sugandhita temaja sukomaLa vastrathI tenA zarIrane lUchyuM. lUchIne zveta vastro paherAvyAM, vastro paherAvIne mahAI puSpArohaNa, vastrArohaNa, gaMdhArohaNa, mAlyarohaNa ane cUrNa rohaNa karyuM. tyAra bAda dhUpa karyo, dhUpa karIne yakSanI sAme goThaNa TekavIne pago mAM paDI. A pramANe nivedana karavA lAgI. he devAnupriyA jo huM eka paNa jIvita rahenAra putra yA putrIne janma ApuM to yAvatu pUrvavat yAcanA kare che. tyAra bAda te dhanvantari vaidyano jIva narakabhUmimAMthI nIkaLIne A jaMbudvIpanA bhAratavarSa nAmanA kSetranAM pATalipuMDa nagarAmAM gaMgadattAnI kukSimAM putrarUpe utpanna thayo. lagabhaga traNa mahinA pUrNa thaI javA para gaMgadattAne nIce pramANe dohada utpanna thayo. dhanya che, te mAtAo yAvatu temaNe ja jIvananA phaLane prApta karyuM che, je mahAnu ' azanAdika taiyAra karAve che ane aneka mitra, jJAti AdinI strIothI yukta thaIne vipula khAdya sAmagrI tathA sUrA Ardi madirAo sAthe laine pATalipaMDa nagaranI madhya mAMthI nIkaLIne talAvaDI para jAya che. tyAM talAvaDImAM praveza karI jala snAna temaja azubha svapnAdinA phaLane niSphaLa banAvavA mATe mastaka para tilaka temaja bIjA Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 vivAgasUrya-1731 mAMgaliko karIne te vipula khAdya sAmagrInuM mitra, jJAtijana AdinI strIo sAthe AsvAdanAdi karatI, te potAnA dohadane pUrNa kare che. A rIte vicAra karIne prAtaH kALamAM tejathI dedIpyamAna pAse AvI, AvIne sAraga dattane A pramANe kahevA lAgI - he devAnupriya! mAtAo dhanya che, vAvatuM - je potAnA dohadane pUrNa kare che. sAgaradatta, sArthavAhanI AjJA meLavIne gaMgadattA paryApta mAtrAmAM azanAdika cAra prakAranA AhAranI taiyArI karAve che ane taiyAra karAvela AhAra temaja cha prakAranI surA Adi padArtha tathA puSpa vigere pUjAnI ghaNI sAmagrI laIne mitra, jJAtijana AdinI strIone tathA bIjI strIone sAthe laIne te puSkariNI pAse Ave che, yAvatu temAM snAna temaja azubha svapnAdinAM phaLane naSTa karavA mATe mastaka para tilaka temaja mAMgalika anuSThAna karIne puSkariNIthI bahAra Ave che. te samaye sAthe AvelI mahilAo paNa gaMgAdanA zeThANIne mALAo ane alaMkArothI vibhUSita kare che. tyAra bAda te mitrAdinI strIo ane bIjI nagaranI strIo sAthe te vipula anAdika tathA cha prakAranI surA AdinuM AsvAdanAdi karatI gaMgAdatta potAnA dohadane pUrNa kare che. * tyArabAda pUrNa, sammAnita, vinIta, bucchinna ane saMpana dohadavALI te gaMgA dattA te garbhane sukhapUrvaka dhAraNa karatI AnaMdapUrvaka samaya vyatIta karavA lAgI. tyAra bAda lagabhaga nava mAsa pUrNa thaI javA para gaMgAdatAe eka bALakane janma Apyo. mAtApitAe kuLa paramparAnusAra enA nAmano utsava manAvyo tenuM 'uMbaradatta evuM nAma rAkhyuM. uMbaradatta jyAre yuvAna thayo tyAre vijayamitranI jema sAragadatta sArthavAha samudramAM vahANa DUbI javAnA kAraNe kALadharma pAmyo tathA gaMgadatA paNa patinA viyogajanya atyaMta asahaya duHkhathI duHkhI thaI ane kALadharmane prApta thaI. uktika kumAranI jema uMbaradatta kumArane paNa gharathI bahAra kADhI mUkavAmAM Avyo. tyAra bAda koI vakhate uMbaradattanA zarIramAM eka sAthe ja soLa prakAranA rogo utpanna thayA, yAvatu hAtha Adi saDI javAthI duHkhapUrvaka jIvana vyatIta karavA lAgyo. tyArabAda gautama svAmIe bhagavAna mahAvIra svAmIne pUchayuM- bhagavan! A uMbaradatta bALaka ahIMthI mRtyunA samayamAM mRtyu pAmIne kayAM jaze ane kayAM utpanna thaze? bhagavAne kahyuM - he gautama! uMbaradatta bALaka 72 varSanA parama AyuSyane bhoga vIne kALa mAsamAM kALa karIne ratnaprabhA nAmanI narakabhUmimAM nArakIrUpe utpanna thaze. te pUrvavat saMsArabhramaNa karato yAvatu pRthvIkAyamAM lAkhovAra utpanna thaze. tyAMthI nIkaLIne hastinApura nagaramAM kukaDArUpe utpana thaze. tyAM janmatAM ja goSTiko durA cArI lokovaDe vadhane prApta thato te hastinApuramAM eka zreSThikuLamAM utpanna thaze. tyAM samyatvane prApta karaze. tyAMthI marIne saudharma nAmaka prathama devalokamAM utpana thaze. tyAMthI AvIne mahAvideha kSetramAM janma leze. tyAM aNagAra dharmane prApta karIne vidhi pUrvaka saMyamanI ArAdhanAthI kamano kSaya karIne mokSane prApta karaze. kevaLajJAna dvArA samasta padArthone jANaze, samasta kamoMthI rahita thaI jaze, sakalakarmajanya saMtApathI. vimukta thaze ane badhA duHkhono aMta karI deze. adhyayanaH 7nI munidIparatnasAgare karela gurjarachAyApUrNa Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 921 zrutaskaMdha-1, adhyayana-8 (adhyayana 8zauryadatta) [32] he jaMbU! te kALa ane te samayamAM zaurikapura nAmanuM eka nagara hatuM. tyAM zaurikAvataMkasa nAmanuM udyAna hatuM temAM zaurika nAmanA yakSanuM valAyatana hatuM. tyAMnA rAjAnuM nAma paNa zaurikadata hatuM. zaurikapura nagaranI bahAra IzAna khUNAmAM eka mAcchImArono mahollo hato. tyAM samudradatta nAmano eka mAcchI mAra nivAsa karato hato. te adharmI yAvatu duwtyAnanda hato, tenI samudradattA nAmanI paripUrNa temaja pAMce IndriyothI yukta zarIravALI strI hatI tathA temano zaukidatta nAmano eka savAMga saMpUrNa temaja parama sandara bALaka hato. te kALa ane te samayamAM zaurikAvataMsaka nAmanA udyAnamAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. yAvatu pariSada ane rAjA dharma dezanA sAMbhaLI pAchA cAlyA gayA. te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA jyeSTha ziSya gautama svAmI yAvatuM zaurikapura nagaramAM ucca, nIca ane madhyama gharomAM bhikSA mATe bhramaNa karatA paryApta AhAra laIne nagaranI bahAra nIkaLyA tathA mAchI mAronA mahollA pAse nIkaLatA temaNe atyaMta vizALa manuSya samudAyanI vacce sukAI gayela zarIravALo, bhUkhyo, mAMsarahita, jenI cAmaDI hADakAMne coTelI hatI, UThatI ane besatI vakhate jenA hADakAMo khakhaDatA hatA, jeNe lIlA raMganuM dhotIyuM paherela hatuM temaja gaLAmAM masmakaMTaka lAgavAthI je duHkhamaya, karuNAjanaka ane dInatApUrNa vacana bolI rahyo hato, evA eka puruSane joyo. te para ane lohInA kAgaLAo ane kRminA kogaLAonuM vamana karI rahyo hato. tene joIne temanA vicAra utpanna thayo. aho ! A puruSa pUrvakRta kAvat karmothI nakarasamAna vedanAno anubhava karato samaya vItAvI rahyo che, ItyAdi vicAra karIne aNagAra gautama, bhagavAna mahAvIra svAmI pAse gayA ane te puruSanA pUrvabhava viSe pUchavA lAgyA. he gautama ! te kALa ane te samayamAM A jaMbudvIpanA bhAratavarSamAM nadipura nAmanuM eka prasiddha nagara hatuM. tyAMnA rAjAnuM nAma mitra hatuM. te rAjAno zrIka nAmano eka atyaMta adhama vAvatuM muzkelIthI prasanna karI zakAya evo eka rasoiyo hato. tene rUpiyA, paisA ane dhanyAdi rUpe pagAra grahaNa karanArA aneka mAchImAro, jALamAM pazuone phasAvanArA, temaja pakSIono vadha karanAra aneka nokaro hatA, jeo hamezAM komaLa cAmaDIvALA masso athavA nAnA masyo yAvatu patAkatipatAkA nAmaka matsya vizeSo tathA bakarAo yAvatu bheMso temaja tetara yAvatuM mayUrAdi prANIone mArIne zrIka rasoiyAne lAvI ApatA hatA. tene tyAM pAMjarAmAM aneka tetara vAva mayUrAdi pakSIo pUrelA rahetA hatA. zrIka rasoIyAnA bIjA aneka rUpiyA paisA ane dhAnyAdi rUpe pagAra laIne kAma karanAra puruSo tetara yAvatuM mayUrAdi pakSIone pAMkharahita karIne lAvI ApatA hatA. tyAra bAda te zrIka rasoiyo aneka jalacara, sthalacara khecara jIvonAM mAMsanA charIthI sUkSma, goLAkAra, moTA, nAnA aneka prakAranA TukaDA karato hato. te TukaDAomAMthI keTalAMkane baraphamAM pakAvato hato, keTalAMkane judA rAkhI deto, jethI te TukaDAo svataH pAkI jatA hatA. keTalo kane taDakAthI ane keTalAMkane havA dvArA pakAvato hato, keTalAMkane kALA ane keTalAMkane lAla raMganA karato hato, ane te te TukaDAone chAzathI, AMbaLAnA rasathI, dADamanA rasathI, koThAnA rasathI tathA anya matsyarasothI [2] Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivAgasUrya-1832 yukta karato hato. tyArabAda te mAMsanA TukaDA omAMthI keTalAMkane telathI taLato, keTalAMka ne agnipara bhUjato ane keTalAMkane zULathI pakAvato. A rIte matsya mAMsanA rasone, mRga mAMsanA rasone, tetara mAMsanA rasone yAvatuM mayUrAne mAMsanA rasone tathA bIjA ghaNAM lIlA zAka te taiyAra karato hato, taiyAra karIne mahArAja mitranA bhojana maMDapamAM laI jaIne mahArAja pAse hAjara karato tathA te zrIka rasoiyo pote paNa pUrvokta komaLa cAmaDIvALA masyAdi samasta jIvonA mAMsa, rasa, lIlA zAka, ke je zULathI pakAvelA, taLelA, bhUjelA thatAM, tenI sAthe cha prakAra nI surA Adi madirAonuM AsvAdanAdi karato samaya vyatIta karI rahyo hato. tyAra bAda A kamoneja karanAra, A kamane ja pradhAna mAnanAra te zrIka rasoiyo ghaNAM pApa karmonuM upArjana karIne tetrIza so varSanA parama AyuSyane bhogavIne kALa mAsamAM kALa karIne chaThThInarakabhUmimAM utpanna thayo. te macchImAranI samudradattA patnI jAta nindukA hatI, gaMgadattAnI jema vicAra karIne, patine pUchIne, mAnatAo mAnIne tathA dohadanI pUrti karIne samudradattA bALakane janma Ape che. zaurikadatta yakSanI mAnatA mAnavAthI bALaka prApta thayo hovAthI mAtApitAe tenuM nAma "zaurikadara" rAkhyuM. yuvAvasthAne prApta thayo. tyAra bAda koI vakhate samudradatta kALadharma pAmyo, tyAre rUdana, AkaMdana ane vilApa karatA zaurikadatta bALake aneka mitro, jJAtijano, svajano, saMbaMdhIjano temaja nokaro sAthe smazAna yAtrA kADhI ane dAhakarma tejama bIjI laukika mRtakriyAo karI. kAlAntaramAM te zaurikadatta pote mAchImArono netA banI gayo. te mahA adhama, pApI vAvatuM tene prasanna karavo bahu muzkela hato. teNe rUpiyA, paisA ane bhojanAdi rUpa vetana laIne kAma karanAra aneka pagAradAra mANaso rAkhyA hatA, ke jeo nAnI naukAo dvArA yamunA nadImAM praveza karIne saravaranuM pANI ulecI nAkhI, dariyAnA pANImAM vAraMvAra paribhramaNa karIne. thoranuM dUdha nAkhI pANIne vikRta karIne, vRkSanI zAkhAothI taLAvanA pANIne DoLIne taLAvanuM pANI nAlikAthI bahAra kADhIne, taLAvanA pANIne vizeSarUpe pravAhita karIne prapaMbala, jaMbhA , gala, phUTapAza, vakabaMdha, sUtrabaMdha ane pAzabaMdha vigere mAchalI pakaDa vAnA sAdhanothI aneka jAtinA komaLa masyo yAvatu patAkAtipatAkA nAmanA matsyo ne pakaDe che ane pakaDIne tenAthI naukA bhare che, bharIne nadInA kinArA para lAve che. lAvIne bahAra eka jagyA para teno Dhagalo kare che, tyAra bAda tene tyAM taDakA mAM sUkAvavA mATe rAkhe che. A rIte rUpiyA, paisA ane dhAnyAdi laIne kAma karanAra tenA bIjA pagAra dAra puruSo taDakAmAM sUkAyelA te matsyonA mAMsane zULamAM parovIne pakAvatA, taLatA ane bhUjatAanetene rAjamArgamAM vecavAmATe rAkhIne tenA dvArA AjIvikA karatA samaya vyatIta karI rahyAhatA.taduparAMta zaurikadatta pote paNa te zULathI pakAvela,bhUjela ane taLela majyanA mAMsa sAthe vividha prakAranI surAonuM sevana karato samaya vitAvavA lAgyo. tadantara koI vakhate zULa dvArA pakAvelA, taLelA ane bhUMjelA matsya mAMsono A hAra karatA te zaurikadara mAchImAranA gaLAmAM mAchalIno kAMTo lAgI gayo. tenA kAraNe te mahAna vedanAno anubhava karavA lAgyo. tyAre atyaMta dukhI thayelA zaurikadane potAnA anucaro nokarone bolAvIne A vAta jAhera karAvI te sAMbhaLIne ghaNAM vaidyo ane vaighaputrAdiko zaurikadananA ghare AvyA, AvIne autpArikI Adi buddhio Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaMdha-1, adhyayana-8 323 dvArA sArI rIte nidAnane jANatA te vaidyo vamana, chardana tathA avapIDana ane kavala grAhathI zalya no uddhAra karavA mATe, zakidata mAchImAranA gaLAmAMthI matsyanA kAMTA ne kADhavAnI icchA kare che. parantu temAM teo saphaLa na thai zakayA ane nIkaLatA pa3 tathA lohIne baMdha paNa teo karI na zakayA. tyAre teo zrAnta, tAnta ane paritAnta thaIne potapotAnA sthAne gayA. tyAre vaidyono IlAja saphaLa nahi thavAthI nirAza thayelo te zaurikadatta mahAna vedanAne bhogavato sukAI gayo, yAvatuM hADapiMjara mAtra bAkI rahI gayuM. te duHkhapUrvaka samaya vyatIta karavA lAgyo. he gautama! A rIte te zaurikadatta pUrvakata yAvatu azubha kamano phaLane bhogavI rahyo che. bhaMte ! zaurikA mAchImAra ahIMthI kAlamAse kALa karIne kayAM jaze ane kayAM utpanna thaze? A praznanA uttaramAM prabhu mahAvIra bolyA. he gautama ! 70 varSanA parama AyuSyane bhogavIne kAlamAmamAM kALa karIne ratnaprabhA. nAmanI pahelI nakarabhUmimAM utpanna thaze. tenuM bAkInuM saMsAra-bhramaNa pUrvavatuM ja jANavuM joie. yAvatuM te pRthvIkAyamAM lAkhovAra utpanna thaze. tyAMthI hastinApuramAM matsya banaze, tyAM mAchImAro dvArA vadhane prApta thaI, tyAM ja hastipuramAM eka zreSThIkuLamAM janma leze, tyAM tene samyakttvanI prApti thaze. tyAMthI maraNa pAmIne saudharma nAmanA devalokamAM utpanna thaze. tyAMthI AvIne mahAvideha kSetramAM janmaze ane tyAM cAritra grahaNa karIne, tenI siddhapadane prApta karaze. adhyayana hanImunidIparatnasAgare karela gurjarachAyApUrNa (adhyayana 9-devadattA) [33] he - jaMbU! te kALa ane te samayamAM rohItaka nAmanuM Rddha, timita ane samRddha nagara hatuM. tyAM pRthivIavataMka nAmanuM eka udhAna hatuM, temAM dharaNa nAmanA yakSanuM yakSAyatana hatuM. tyAM vaizramaNa datta nAmanA rAjAnuM rAjya hatuM. tene zrI nAmanI rANI hatI. tene yuvarAja padathI alaMkRta puSpagaMdI nAmano kumAra hato. te nagaramAM datta nAmano eka gAthApati raheto hato, je dhanavAna yAvatu potAnI jJAtimAM ghaNo sanmAna nIya hato, tene kADhI nAmanI patnI hatI. tene saMpUrNa temaja nirdoSa, pAMca indriyothI yukta uttama zarIravALI devadattA nAmanI eka bAlikA hatI. te kALa ane te samayamAM pRthivIavataMsaka nAmanAM udyAnamAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA, te vakhate bhagavAnanA jayeSTha ziSya gautama svAmI chaThThanA pAraNA mATe bhikSArthe gayA, yAvatu rAjamArgamAM padhAryA, tyAM teo hAthIo, athvo ane puruSone jue che. temanI vacce temaNe avakoTaka baMdhanathI bAMdhelI, kAna, nAka kApelI, yAvatuM zULI vaDe bhedana karAtI eka strIne joI, joIne temanA manamAM pahelAnI jema vicAra utpanna thayo, yAvat pahelAnI jema bhikSA laIne nagaramAMthI nIkaLyA ane bhagavAnanI pAse AvIne A pramANe kahevA lAgyA - he bhadanta ! A strI pUrvabhavamAM koNa hatI? he gautama ! te kALa ane te samayamAM jaMbudvIpanA bhArata varSamAM supratiSTha nAmanuM eka ddha, timita ane samRddha nagara hatuM. tyAM mahArAja mahA sena rAjya karatA hatA. tenA antapuramAM dhAriNI vigere eka hajAra rANIo hatI. mahArAja mahAsenano putra Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 vivArasUrya-1933 ane mahArANI dhAriNI devIno Atmaja siMhasena nAmano rAjakumAra hato, je saMpUrNa temaja nirdoSa pAMca IndriyothI yukta zarIravALo tathA yuva rAja padathI alaMkRta hato. siMhasena rAjakumAranA mAtA pitAe koI vakhate atyaMta vizALa pAMcaso uttama mahelo banAvaDAvyA. tyAra bAda, koi samaye temaNe siMhasena rAjakumAranA zyAmA vigere pAMca so suMdara rAjakanyAo sAthe lagna karI dIdhA. tyA bAda rAjakumAra siMhasena zyAmAM vigere te pAMcaso rAjakanyAo sAthemahelomAM ramaNa karatoAnaMdapUrvaka samaya vItAvavA lAgyo. tyAra bAda koI vakhate mahArAja mahAsenanuM mRtyu thaI gayuM dina, AkraMdana ane vilApa karatAM rAjakumAre tenuM nissaraNa kArya karyuM. siMhasena rAja siMhAsana para ArUDha thaI rAjapadathI vibhUSita thaIne himavattAdi parvato jevI zobhA prApta karavA lAgyo. siMhasena zyAmA rANImAM mUcchita - tenA dhyAnamAM ja pAgala. gRddha - tenI ja AkAMkSAvALo, grathita - tenA snehajALamAM baMdhAyelA ane adhyapa panna-temAM ja A sakta thaI gayo. te bIjI rANIono na to Adara karato hato ane na temanuM dhyAna paNa rAkhato hato, te 499 rANIonI 499 mAtAoe jyAre A vAta jANI tyAre te sarvee maLIne nizcaya karyo ke ApaNe mATe e ja ucita che ke, ApaNe zyAmA rANIne agni prayoga, viSa prayoga athavA zastra prayogathI jIvana rahita karI nAkhIe. A pramANe vicAra karyA pachI teo zyAmA rANInA aMtara, chidra tathA virahanI rAha jovA lAgI. A bAju zyAmA rANIne paNa A yaMtranI khabara paDI gaI. te zyAmA bhaya bhIta, trasta, udvigna ane bhayavihUvala thaI gaI, tathA jyAM kopa bhavana hatuM tyAM AvI ane udAsIna manavALI thaIne beThI, yAvatuM vicAra karavA lAgI. tatpazcAtu siMhasena rAjAe A vRttAnta jANI kopabhavanamAM AvIne zyAmAne udAsIna joIne A pramANe kahyuM - he devAnupriye! tu A pramANe nirAza ane cintita kema che? mahArAja siMhasenanuM A kathana sAMbhaLI zyAmAM atyaMta krodha yukta thaI, prabaLa vaca nothI rAjAne sarva vAta jaNAvI tyAre rAjAe kahyuM-devAnupriye! tuM A pramANe hatotsAha thaIne ArtadhyAna na kara, huM evo upAya karIza ke jethI tArA zarIrane koInAthI koI prakAranI bAdhA-prabAdhA thaI zakaze nahIM. A rIte zyAmAdevIne ISTa Adi vacano dvArA sAMtvanA daine mahArAja siMhasena tyAMthI cAlyA gayA, jaIne temaNe kauTuMbika puruSone bolAvyA bolAvIne temane kahyuM ke - tame loko ahIMthI jAo ane jaine supratiSThita nagaranI bahAra eka moTI kUdAkArazALA banAva DAvo, je seMkaDo staMbhothI yukta, prAsA diya, darzanIya abhirUpa ho, tyArapachI koi vakhate siMhasena rAjAe potAnI 499 rANIonI 499mAtA. one AmaMtraNa ApyuM. siMhasena rAjA dvArA AmaMtrita thayelI teo vastro temaja AbhU SaNothI susajjita thaI supratiSThita nagaramAM mahArAja siMhasenanI pAse AvI. mahA rAja siMhasena te rANIonI mAtAone rahevA mATe kUTAgAra zALAmAM utAro Apyo. tatpazcAtu siMhasena rAjAe kauTuMbika puruSone bolAvIne kahyuM - he bhadra puruSo ! tame loko vipula azanAdika tathA aneka prakAranA puSpo vo. gaMdho-sugaMdhita padArtho mALAo tathA alaMkArone kUTAgAra zALAmAM pahoMcADo. tyArabAda sarvaprakAra nAM alakArothI vibhUSita te 499 rANIonI mAtAoe te vipula azanAdika tathA surA Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325 zrutaskaMdha-1, adhyayana-9 Adi sAmagrInuM AsvAdanAdi karyuM yathAruci upabhoga karyo. gaMdharvoe temanI prazaM sAnA gIto gAyA, gAyako tathA nartakoe saMgIta ane nRtya dvArA svAgata karyuM. Ama AnaMdapUrvaka teo vicAravA lAgI. tatpazcAtuM adharAtrinA samaye aneka puruSo thI gherA yela mahArAja siMhasena jyAM kUTAkAra zALA hatI, tyAM AvyA, AvIne kUTakAra zALA nA badhA daravAjA baMdha karAvI dIdhA ane tenI cAre bAju Aga lagAvI dIdhI. siMhasena dvArA jalAvelI, trANa ane zaraNathI rahita, evI te 499 rANIonI mAtA o rUdana, AThaMdana ane vilApa karatI kALadharma pAmI. tyAra bAda etatkama.etadvidha,etapradhAna anetatsamAcAravALo thato te siMha sena rAjA atyadhika pApa karmona upArjana karIne 3400 varSanuM AyuSya pUrNa karI kALamAsamAM kALa karI chaThThI pRthvImAM utkRSTa 22 sAgaropamanI sthitivALA nArakI omAM nArakarUpe utpanna thayo. tyArabAda te siMhasenano jIva chaThThI narakabhUmimAMthI nIkaLIne rohataka nagaramAM datta sArthavAhanI kRSNa zrI' nAmanI patnInA udaramAM putrI rUpe utpanna thayo, tyAre te kRSNazrIe lagabhaga nava mAsa paripUrNa thavA para eka kanyAne janma Apyo, je atyaMta komaLa hAthapagavALI, yAvatu parama sundarI hatI. tyArabAda te kanyAnA mAtApitAe bArame divase ghaNuM azanAdi taiyAra karAvyuM, yAvatuM mitra jJAti Adine nimaMtrita karIne tathA badhAne bhojanAdithI nivRtta thavA para kanyAno nAmakaraNa saMskAra karatAM kahyuM ke enuM nAma devadattA' rAkhavAmAM Ave che. pachI te devadattA bAlyAvasthAthI mukata thaIne, yAvatuM yauvana, rUpa ane lAvaNyathI atyaMta uttama temaja utkRSTa zarIravALI thaI. thoDA samaya pachI devadattA koi divase snAna karIne yAvatuM samasta AbhUSaNothI vibhUSita thayelI ghaNI kunjA Adi dAsIo sAthe potAnA makAnamAM uparanA jharUkhAmAM sonAnA daDAthI ramatI hatI. te samaye nAnAdithI nivRtta yAvat vibhUSita mahArAja vaizramaNa ghoDA upara savAra thaIne aneka anucaro sAthe azvakrIDA mATe rAjamahelamAMthI nIkaLIne zeTha dattanA ghara pAsethI thaine jaI rahyA hatA, tyAre yAvatu vaizramaNa mahArAjAe devadattA kanyAne upara sonAnA daDAthI ramatI joI, jaIne kanyAnA rUpa, yauvana ane lAvaNyathI vismita thaine rAjapuruSone bolAvIne kahyuM ke - devAnupriye! A kanyA konI che? tathA enuM nAma zuM che? tyAre rAja puruSo hAtha joDIne yAvatu A pramANe kahevA lAgyA - he svAminuM ! A kanyA datta sArthavAhanI putrI ane kRSNathI zeThANInI AtmajA che. enuM nAma devadattA che. tyAra bAda mahArAja vaizramaNa datte asvakrIDA karIne pAchA AvI potAnA aMtaraMga puruSone bolAvyA ane bolAvIne temane A pramANe kahyuM - he devAnupriyo ! tame jAo ane jaine datta zeThanI putrI ane kRSNazrInI AtmajA devadatA nAmanI kanyAne yuvarAja puSpanandIne mATe patnIrUpe mAgo. je te rAjya daIne paNa meLavI zakAya to paNa levI joie. mahArAja vaizramaNanI A AjJAne sanmAnapUrvaka svIkAra karIne te loko snAnAdi karI ane zuddha tathA sabhAmAM praveza karavA yogya uttama vastro paherIne jyAM datta sArthavAhanuM ghara hatuM tyAM gayAM. datta zeTha paNa temane AvatA joI atyaMta prasannatA prakaTa karatA Asana parathI UThIne temanA satkAra mATe sAta-ATha pagalA AgaLa gayo ane temanuM svAgata karIne Asana para besavAnI prArthanA karI tyAra bAda gatijanya thAka dUra Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 vivAgasUrya-1933 thavAthI svastha ane mAnasika kSobha na rahevAnA kAraNe vizeSa rUpe svAcya prApta karatA temaja sukhapUrvaka uttama Asano para avasthita thaI javA para te ghare AvelA sajjanone datta zeTha vinamra zabdhathI nivedana karato A pramANe bolyo- mahAnubhAvo ! ApanI ahIM padharAmaNI kayA kAraNathI thaI che? huM ApanA AgamanuM kAraNa jANavA icchuM chuM. datta sArthavAhe A pramANe kahyuM tyAre te rAjapuruSoe AvavAnuM kAraNa kahyuM. te aMtaraMga puruSonuM A kathana sAMbhaLI datta zeTha bolyA-mahAnubhAvo! mArA mATe Aja moTI bheTa che ke mahArAja vaizramaNa datta mArI A bAlikAne grahaNa karIne mArAM upara anugraha karI rahyo che. tyAra bAda dara zeThe te badhAno puSpa, vastra, gaMdha, mAlA ane alaMkArAdithI yathocita satkAra karyo ane temane sanmAnapUrvaka visarjita karyA. tyAra bAda te aMtaraMga puruSo mahArAja vaizramaNa pAse AvyA ane temaNe tene samagra vRttAnta kahI saMbhaLAvyo. tyAra pachI koI samaye datta gAthApati zubhatithi, karaNa, divasa, nakSatra ane muhUrtamAM vipula azanAdika sAmagrI taiyAra karAvIne mitra, jJAti, svajana, ane saMbaMdhI Adine AmaMtrita karIne snAna yAvatu duSTa svapnAdinA phaLane vinaSTa karavA mATe mastaka para tilaka ane anya mAMgalika kAryo karIne, sukhaprada Asana para sthiti thaIne, te vipula azanAdika sAmagrInuM mitra, jJAti, svajana, saMbaMdhI temaja parijano sAthe AsvAdana visvAdana karyo pachI ucita sthAna para besIne AyA. paramazuci bhUta, ane mokSa, thaIne, mitra, jJAtijana Adino vipula puSpa, vastra, gabdha, mAlA ane alaMkArathI satkAra kare che, sanmAna kare che, tyAra bAda snAna karAvIne yAvatu zArIrika vibhUSAthI vibhUSita karelI kumArI deva dattAne sahastra puruSavAhinI zibikAmAM besA DIne aneka mitro, jJAtijano najijano, svajano, saMbaMdhIjano ane parijanothI gherA yelo sarvaRddhi, yAvatuM vAjiMtrAdinA zabdo sAthe rohItaka nagaranI madhyamAMthI thaine data zeTha, jyAM mahArAja vaizramaNanuM ghara hatuM ane jyAM mahArAja vaizramaNa datta virAjamAna hatA, tyAM Avyo, AvIne teNe mahArAjane banne hAtha joDI mastaka para aMjali karIne mahArAjano jaya ho, vijaya ho. A zabdothI vadhAmaNI ApI, vadhAmaNI ApyA pachI kumArI devadattAne rAjAne sAme upasthita karI. mahArAja vaizramaNa, potAnA sAme upasthita karavAmAM AvelI kumArI devadattAne joIne atyaMta harSita ane saMtuSTa thayA. vipula azanAdika taiyAra karAvIne mitro, jJAti jano, nijajano, saMbaMdhIjano tathA parijanone AmaMtrita karIne temane bhojanAdi karA vIne tathA temano vasa, gaMdha ane mAlA, alaMkAra AdithI satkAra ane sanmAna karyA. satkAra sanmAna karyA pachI kumAra puSyanandI ane kumArI devadattAne bAjoTha para besA DIne cAMdI ane sonAnA kaLazothI snAna karAve che. tyAra bAda temane suMdara veSabhUSAthI susajjita karIne havana karAve che. havana karyA bAda kumAra puSyanaMdIne kumArI devadattAnuM pANigrahaNa karAve che. tyArabAda te vaizramaNadatta rAjA, kumAra puSpanaMdI ane devadattAnA, saMpUrNa Rddhi yAvatuM mahAnuM vAdyadhvani ane Rddhi samudAya tathA sanmAna samudAya sAthe lagna karAve che. devadattAnA mAtApitA tathA temanI sAthe AvelA bIjA mitrajano Adine, paNa vipula anAdika tathA vastra, gaMdha, mAlA ane alaMkArothIsatkAra kare che, sanmAna kare che rAjakumAra puSpagaMdI zreSThIputrI devadattAnI sAthe uttama mahelamAM vividha Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaMdha-1, adhyayana-9 327 prakAranA vAdya ane jemAM mRdaMga vAgI rahyA che tevA sara prakAranA nATakoThArA prazasita thatA vAvat AnandapUrvaka samaya vItAvavA lAgyA. mahArAja vaizramaNadA kALadharma pAmI gayA. temanA mRtyu para zokagrasta puSpa naMdIe ghaNA moTA samAroha sAthe temanuM nissaraNa karyuM yAvatuM mRtaka karma karIne prajAnA anurodhathI (AgrahathI rAjyasiMhAsana upara ArUDha thayo, tyArathI te yuvarAja maTIne rAjA thayo. rAjA thaI gayA pachI puSpanaMdI potAnI mAtA zrIdevInI niraMtara bhakti. karavA lAgyo. te haMmezA mAtA pAse jaIne tenA caraNomAM pramANa karato, tyAra bAda zatapAka ane sahastrapAka telonA mAlizathI asthi, mAMsa, tvacA ane rUMvADAne sukha kArI evI cAra prakAranI saMvAhanakriyAthI zarIrane zAtA pahoMcADato, pachI sugaMdhita cUrNathI zarIranuM ubaTana karIne garama, ThaMDA ane sugaMdhita pANIthI snAna karAvato, tyAra bAda vipula azanA dinuM bhojana karAvato, bhojana karAvyA pachI jayAre te zrI devI sukhAsana para birAjamAna thaI jatI tyAre te pote snAna karato, pachI manuSya saMbaMdhI bhogono upayoga karato sayama vyatIta karato. tyAra bAda koI vakhate madhya rAtrimAM kuTuMba saMbaMdhI ciMtAothI vyagra thayelI devadattA jAgatI hatI. te vakhate tenA hRdayamAM evo saMkalpa thayo ke mahArAja puSyanaMdI niraMtara zrI devInI sevAmAM ja lIna rahe che. tethI A avakSepathI hu mahArAja puSpanaMdI sAthe manuSya saMbaMdhI udAra viSaya bhogono upabhoga karI zakatI nathI, athatu teo niraMtara zrIdevInI bhaktimAM ja lAgelA rahe vAthI mane temanI sAthe bhogapabhogano pUrato samaya maLato nathI, tethI mArA mATe have e ja yogya che ke, agni, zasa athavA viSanA prayogathI zrIdevIno prANAnta karIne mahA rAja puSyanaMdI sAthe manuSya saMbaMdhI udAra viSayabhogonI IcchA mujaba upabhoga karuM, evo vicAra karIne te zrIdevIne mAravA mATe koI aMtara, chidra jevA lAgI ane virahanI pratIkSAmAM sAvadhAna rahevA lAgI. tyAra bAda koI vakhate zrIdevI snAna karIne ekAntamAM zayyA upara sukhapUrvaka sUtelI hatI, A bAju devI devadattAe ekAntamAM sUtelI zrIdevIne joI ane cAre tarapha najara pheravIne jyAM rasoDuM hatuM tyAM AvI, AvIne eka lokhaMDanA saLiyAne agnimAM tapAvyo. jyAre te saLiyo agni jevo ane kesUDAMnA phUla jevo lAla thai gayo tyAre tene sANasIthI pakaDIne jyAM zrIdevI hatI tyAM AvI. te tapAvelA loDhAnA saLiyAne zrIdevInA apAna bhAgamAM guhyathAnamAM kheMcADI dIdho. te saLiyo khuMcADavAthI moTI cIsa pADIne AThaMdana karatI zrIdevI mRtyu pAmI. tyArabAda te bhayAnaka cItkAranA zabda sAMbhaLIne zrIdevInA dAsadAsIo tyAM doDI AvyA. AvatAM ja temaNe tyAMthI deva dattAne jatI joI ane jyAre te dAsIo zrIdevI pAse gaI to temaNe zrIdevIne prANa rahita, cekhAzUnya ane jIvanarahita thayelI che. tyAre zrIdevIne marelI joine teo ekadama rADo pADavA lAgI. hAya ! hAya! mahAna anartha thaI gayo, ema kahIne rotI, cillAtI ane vilApa karatI teo mahArAja puSpanaMdI pAse AvI ane AvIne tene A pramANe kahevA lAgI - he svAminuM! mahAna anartha thaI gayo, devI devadattAe zrIdevIne jIvanarahita karI dIdhI- mArI nAkhI. tyAra bAda rAjA puSpagaMdI te dAsIo pAsethI vRttAnta sAMbhaLIne ane teno Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 vivAgasUrya-1933 vicAra karIne mahAna mAtR zokathI AkrAnta thai gayo. kuhADAthI kApelA caMpaka vRkSathI jema dhaba daIne nIce bhUmi para saMpUrNa aMgothI paDI gayo. tyAra bAda thoDA samaya pachI te puSpagaMdI rAjA hozamAM Avyo, tyAre rAja, Izvara yAvatu sArthavAha A badhA sAthe ane mitro, jJAtijano, nijajano, svajano, saMbaMdhIjano ane parijano sAthedana, AkaMdana ane vilApa karato mahAna Rddhi temaja satkAra samudAyathI te zrIdevInI smazAnayAtrA kADhI. tyAra bAda atyaMta krodhathI lAlapILo thaIne teNe te devadatA devIne, rAjapuruSa dvArA pakaDAvIne uparokta vidhithI devadattAne mArI nAkhavAnI AjJA ApI. A rIte he gautama! devadattA devI pUrvata pApakarmonuM phaLa bhogavatI vicArI rahI che. he bhagavanta ! devadattA devI ahiMthI kAla mAsamAM kALa karIne kyAM jaze ane kyAM utpanna thaze? bhaga vane kahyuM- he gautama ! devadattA devI 80 varSanuM parama AyuSya bhogavIne kAla mAsamAM kALa karIne ratnaprabhA nAmanI narakabhUmimAM utpanna thaze, bAkInuM saMsArabhramaNa pUrvavatu karatI thakI yAvatu vanaspatimAM lIMbaDA Adi kaDavA vRkSomAM tathA kaDavA dUdha vALA arka AdinA choDomAM lAkho vAra utpanna thaze.tyAMthI aMtara rahita nIkaLIne gaMgapura nagaramAM hiMsa rUpe utpanna thaze, tyAM pAradhI dvArA vadha karavA para, te haMsa gaMga puranagaramAM zreSThI kuLamAM putrarUpe janma leze, tyAM sakhyattvane prApta karI prathama devaloka mAM utpanna thaze, tyAM cAritra grahaNa karI siddhi prApta karaze, kevaLajJAna dvArA samasta padArthone jANaze, saMpUrNa kamoMthI mukta thai samasta kamajanya saMtApathI rahita thaI sarva duHkhone aMtara karaze. adhyayana 9-nI muni dIparatnasAgare karelagurjarachAyApUrNa (adhyayana 10 aMjUzrI) [34] he jaMbU! te kALa ane te samayamAM vadhamAnapura nAmanuM eka nagara hatuM. tyAM vijayavardhamAna nAmanuM udyAna hatuM. temAM maNibhadra nAmanA yakSanuM yakSAyatana hatuM. vijaya mitra tyAMnA rAjA hatA. tyAM dhanadeva nAmano sArthavAha raheto hato, je bahu ja dhanavAnuM ane nagarapratiSThita hato, tenI priyaMgu nAmanI patnI hatI tathA tenI sarvotkRSTa zarIra vALI aMjU nAmanI bAlikA hatI. vijaya vardhamAna udyAnamAM koI vakhate zramaNa bhagavAnuM mahAvIra svAmI padhAryA, yAvatu pariSadu dharma dezanA sAMbhaLIne pAchI cAlI gaI. te vakhate bhagavAnanA jyeSTha ziSya yAvatuM bhikSA mATe bhramaNa karatA, vijayamitra rAjAnA gharanI azoka vATikAnI najIka jatAM teAe. eka dubaLA zarIravALI, bhUkhI, mAMsa rahita zarIravALI, jenA hADakAM khakhaDI rahyAM hatAM tevI, jenI cAmaDI hADakAM sAthe coMTI gaI che tevI, jenA hADa cAmaja bAkI rahyAM che tevI, nIlA raMganI sADI paherelI, temaja kaSTamaya, karuNAjanaka ane dInatApUrNa vacana bolatI eka strIne joI, joIne vicAra karavA lAgyA. bAkI sarva vRttAnta purvavatu jANavo. he gautama! te kALa ane te samayamAM A jebUdvIpanA bhArata varSamAM indrapura nAmanuM eka suprasiddha nagara hatuM tyAM indradatta nAmano rAjA rAjya karato hato. te nagaramAM pRthvITI' nAmanI eka vezyA rahetI hatI. indrapura nagaramAM te gaNikA aneka Izvara, talavara yAvatu sArthavAha Adi lokone cUNadinA prayogathI vazamAM karIne manuSya saMbaMdhI udAramanojJa kAmo gono IcchA pramANe upabhoga karatI AnaMdapUrvaka samaya Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrata -1, adhyayana-10 329 vitAvI rahI hatI. tyAra bAda e tatkamAM, ta...dhAnA tadvidhA tathA tatsamAcAra te pRthvI zrI vezyA atyaMta nikAcita pApa karmonuM upArjana karIne 3500 varSanA parama AyuSyane bhogavIne kALa mAsamAM kola karIne chaThThI naraka bhUminI 22 sAgaropamanI sthitivALA nArakomAM nArakarUpe utpanna thai. tyAMthI nIkaLIne te Aja vardhamAnapura nagaranA dhanadeva nAmanA sArthavAhanI priyaMgu nAmanI patnInA udaramAM kanyArUpe utpanna thaI. te priyaMgue navamAsa pUrNa thavA para kanyAne janma Apyo ane tenuM nAma "aMjUzrI rAkhyuM. tenuM bAkInuM varNana devadattAnI jema jANavuM.mahArAja vijyamitre azvakriIDA karavA mATe jatA vaizra maNa dattanI jemaja aMjUchIne joI ane tetalinI jema tene potAne mATe mAgI, yAvatuM te aMjUzrI sAthe lagna karyA. koI anya samaye aMjUzrInA zarIramAM yonizULa nAmanA rogano prAdurbhAva thayo. A joIne vijaya rAjAe kauTuMbika puruSone A vAta jAhera karavA kahyuM. A ughoSaNA sAMbhaLIne nagaranA ghaNA anubhavI vaidyo, vaidyaputro Adi rAjA vijyamitra pAse AvyA. rAjAnI AjJAthI teo aMjUzrI pAse upasthita thayA ane aMjUzrI pAse AvIne autpAttikI Adi buddhio dvArA nidAnAdithI rogano nirNaya karatA vividha prakAranA anubhavika prayogo dvArA devI aMjUzrInA yonizULane upazAnta karavAno prayatna karavA lAgyA. paraMtu temanA prayogothI devI ajUzrInA yonizULanuM zamana karavAmAM niSphaLa gayA tyAre khinna, zrAnta ane hatotsAha thaIne jyAMthI AvyA hatAM tyAM cAlyA gayA. tyAra bAda devI aMjUzrI te zalyajanya vedanAthI duHkhI thatI sukAvA lAgI, bhUkhI rahevA lAgI ane mAMsarahita zarIravALI thaine kaSTapUrNa, karuNAjanaka ane dInatApUrNa zabdomAM vilApa karatI jIvana vyatIta karavA lAgI. he bhagavan! aMjUdevI ahIMthI kAla mAsamAM kALa karIne kayAM jaze ane kayAM utpanna thaze? he gautama! aMjUdevI 0 varSanA parama AyuSyane bhogavIne kAle mAsamAM. kALa karIne ratnaprabhA nAmanI pRthvImAM nArakarUpe utpanna thaze. tenuM bAkInuM saMsArabhramaNa prathama adhyayananI jema jANavuM cAvatuM vanaspatimAM lIMbaDA Adi kaDavAM vRkSo tathA kaDavA dUdhavALA arka AdinA choDomAM lAkho vAra utpanna thaze. tyAMnI bhavasthitine pUrNa karIne te sarvatobhadra nAmanA nagaramAM mora rUpe utpanna thaze. tyAM te mora, pAradhI dvArA marAI javA para te ja sarvatobhadra nagaranA eka prasiddha zreSThI kuLamAM putrarUpe utpanna thaze.tyAM bALapaNane choDI,yauvanAvasthAne temajavijJAnanI paripakavaavasthAne pAmato te tathArUpa sthaviro pAse samyaktvane prApta karaze. tyAra bAda dIkSA grahaNa karIne, mRtyu pachI saudharma devalokamAM utpanna thaze. mahAvideha kSetramAM te uttama kuLamAM janma dhAraNa karaze, jevI rIte pahelAadhyayanamAM varNana karyuM che temAyAvatusarvadukhothI rahita thaI jaze. | adhyayanaH10-nImuni dIparatnasAgare karelagurjarachAyApUrNa 1 zrataskaMdha -1-gurjarachAyApUrNa ! T F zvata skaMdha 2 | (adhyayanaH1-subAhakumAra) [35] te kALa ane te samayamAM rAjagRhamAM nAmanuM nagara hatuM. te nagara Rddhi ane Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 vivAdasUrya-2135 samRddhithI yukta hatuM. tyAM guNazIla nAmanuM caitya hatuM. tyAM koI vakhate sudhamasviAmI padhAryA. jaMbusvAmIe vAvatu temanI paryapAsanA karI. A pramANe kahyuM bhagavanta ! zramaNa bhagavanta mahAvIra svAmI pAvatA mokSane prApta thayA che, temaNe dukhavipAkano A artha pratipAdana karyo che to bhagavantA yAvatuM mokSane saMprApta zramaNa bhagavAna mahA vIra svAmIe sukhavipAkano zuM artha pratipAdita kayo che ? he jaMbU! sukhavipAkanA daza adhyayanano A pramANe pratipAdana karyA che. [36] subAhukumAra, bhadranaMdI, sujAta, suvAsava, jinaghasa, dhanapati. mahAbala, bhadranaMdI, mahAcaMdra ane varadatta. [37] he jebU! te kALa ane te samayamAM bhavanothI yukta, svacakra ane paracakranA bhayathI rahita ane dhana-dhAnya thI paripUrNa hastizISa nAmanuM nagara hatuM. tenI bahAra uttara ane pUrva dizAnI madhyamAM sarvaRtuomAM utpanna thanArA phaLaphUlo AdithI yukta puSpa karaMDaka nAmanuM ghaNuM ja ramaNIya udyAna hatuM. te udhAnamAM kRtavanamAlapriya nAmanA yakSanuM eka ghaNuM ja suMdara yakSAyatana hatuM te nagaramAM adInazatru nAmano rAjA rAjya karato hato, adInazatru narezanA aMtaHpuramAM dhAriNI pramukha eka hajAra rANIo hatI. eka vakhata rAjyocita vAsabhavanamAM sUtelI dhAriNIdevIe svapnamAM siMhane joyo, tyAra pachI janma Adino saMpUrNa vRttAnta meghakumAranA janma AdinI jema jANI levo joIe. yAvatu subAhukumAra sAMsArika kAmabhogonA upabhogomAM sarvathA samartha thai gayo, mAtA pitAe sarvottama pAMcaso moTA UMcA mahelo ane tenI vacce eka ghaNA vizALa bhavananuM nirmANa karAvyuM, mahAbala rAjAnI jema subAhukumArano vivAha paNa karavAmAM Avyo. ane te ja rIte pRthaka pRthak pAMcaso prItidAna - ApavAmAM AvyA. tyAra pachI te subAhukumAra te vizALa bhavanamAM nATayAdithI upagopa mAna thato te devIo sAthe manuSyocita manojJa viSaya bhogono yatheSTa upabhoga karavA lAgyo. te kALa ane te samayamAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI koI vakhate hatizIrSa nagaramAM padhAryA. pariSad nagaramAMthI nIkaLI. rAjA kRNikanI jema mahArAja ane zatru paNa nagaramAMthI cAlyA tathA mAlinI jema subAhukumAre paNa bhagavAnanA darzana mATe rathadvArA prasthAna karyuM. yAvatu bhagavAn dharmanuM nirUpaNa karyuM. pariSad ane rAjA dharmakathA sAMbhaLIne cAlyA gayA. tyAra pachI bhagavAn mahAvIra svAmI pAse dharmakathAnuM zramaNa tathA manana karIne atyaMta prasanna thayela subAhukumAra UThIne zramaNa bhagavAnuM mahAvIra svAmIne vandana namaskAra karIne kahevA lAgyA. bhagavan! huM nigraMtha pravacana para zraddhA karuM chuM. mAvatu jevI rIte ApanA zrI caraNomAM aneka rAjA, Izvara yAvatu sAthe vAha Adi upasthita thaIne, muMDita thaIne tathA gRhasthAvasthAthI nIkaLIne aNagAra dharma mAM dIkSita thayA che tevI rIte huM pAMca mahAvratone to aMgIkAra karavAmAM samartha nathI tethI huM pAMca aNuvrato ane sAta zikSAvratonuM jemAM vidhAna che. tevA bAra prakAranA gRhastha dharmane ApanI pAsethI aMgIkAra karavA IcchuM chuM. tyAre bhagavAne kahyuM. subahukumAra ! jema tamane sukha Upaje tema karo, paraMtu zubha kAryamAM vAra na lagADo. ema kahevA para subAhukumAre zramaNa bhagavAnuM mahAvIra svAmI pAsethI pAMca aNuvrata sAta zikSAvrata rUpa bAra prakAranA gRhastha dharmano svIkAra karyo, te kALa ane te Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mutaskaMdha-2, adhyayana-1 331 samayamAM bhagavAnanA jyeSTha ziSya indrabhUti gautama aNagAra yAvata A rIte kahevA lAgyA. aho bhaMte! subAhukumAra bALaka ghaNo ja ISTa, ISTa rUpa, kAnta, kAnta rU5. priya, priyarUpa manoza, manojJArUpa,manAma,manAmarUpa, saumya, subhaga, priyadarzana ane surUpa-sundara rUpa vALo che. bhagavan! A subAhukumAra sAdhujanone paNa iSTa, iSTarUpa. vAva, surUpa lAge che. bhadanta ! subAhukumAre evI apUrva mAnanIya Rddhi kevI rIte prApta karI, upalabdha karI? ane kevI rIte tenI sanmukha upasthita thaI? e pUrvabhavamAM koNa hato? he gautama! te kALA ane te samayamAM A bUDhIpa nAmaka dvIpamAM antargata bhAratavarSamAM hastinApura nAmanuM eka saddha, timita tathA samRddha nagara hatuM, tyAM sumukha nAmano eka dhanADhaya, prabhAvazALI ane koIthI paNa parAbhava na pAmanAra eka gAthApati raheto hato, je, yAvatu nagarano mukhI mAnavAmAM Avato hato. te kALe ane te sayame jAti saMpanna yAvatu pAMcaso zramaNothI parivRtta dharmaghoSa nAmanA sthAvira kramapUrvaka cAlatA ane grAmanuM grAma vicaratAM hastinApura nagaranA sahastrAgra nAmanA udyAnamAM padhAryA. tyAM pathaprati rUpa avagraha ne grahaNa karI saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA thakA viharavA lAgyA. te kALa ane te samaye zrI dharmaghoSa sthaviranA antavAsI ugra tapasvI yAvatu teolezyAne saMkSipta karI dhAraNa karanAra sudatta nAmanA aNagAra mAsakhamaNa tapa karatA vicArI rahyA hatA, punita sAdhu jIvana vyatIta karI rahyA hatA. tyAra pachI sudara aNagAra je mAsakhamaNa nA pAraNe pahelA pahora svAdhyAya karatA hatA, bIje pahore dhyAna karatA hatA ane trIje pahore, jevI rIte gautama svAmI prabhuvIrane pUchatA hatA tevI rIte ja te sudatta, aNagAre paNa zrI dharmaghoSa viranI anumati meLavIne yAvatuM bhikSAne mATe bramaNa karatA sumukha gAthApatinA gharamAM praveza karyo. tyAra pachI sumukha gAthApatie AvI rahelA sudatta aNagArane joyA, joine atyaMta prasanna cittathI Asana parathI UThayo , UThIne bAjoThathI nIce utAryo, UtarIne pAdukAno tyAga karIne ekATika uttarAsaMga dvArA sudata aNagAranA svAgata mATe sAta ATha pagalA sAme gayo. sAme jaIne, vandanAnamaskAra karIne, jyAM rasoI ghara hatuM, tyAM gayo, sudara aNagArane vipula azanAdi ApyA. ApatI vakhate paNa prasanna thayo ane ApyA pachI paNa prasanna thayo. tyAra pachI dravyatA zuddhithI dAyakA zuddhithI, pratigrAhakanI zuddhithI tathA mana, vacana ane kAyarUpa trikaraNanI zuddhinA kAraNe te sumukha gRhapati dvArA suMdara aNa. gArane pratilAbhita karavA para teNe saMsArane paritta karyo ane manuSya AyuSyano baMdha karyo tathA tenA gharamAM pAMca divya pragaTa thayA te A pramANe suvarNa vRSTi, pAMca varNanA phUlonI vRSTi, vastronI vRSTi, devadubhio ane AkAzamAM "ahodAna, ahodAna' nI uddaghoSaNA. hastinApuranAM tripatha yAvatu sAmAnya mAgamAM aneka manuSyo ekatrita thaIne paraspara eka bIjAne kahetA hatA - he devAnupriyo ! dhanya che, samukha gAthApati te sumukha gAthApati seMkaDo varSanuM AyuSya bhogavIne kALa mAsa mAM kALa karIne A hasti zIrSa nagaramAM mahArAjA adInazatrunI dhAriNI devInI kukSi mAM garbharUpamAM utpanna thayo. tyAre dhAriNIdevI potAnI zayyA upara kaMIka sUtelI ane kaMIka jAgatI hatI ane A ardha nidritAvasthAmAM teNe svapnamAM siMhane joyo. bAkInuM varNana pUrvavat jANavuM. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 vivAgasarSa 2/1/37 gautama-bhagavanuM ! subAhukumAra ApazrInA caraNomAM muMDita thaIne gRhasthA vAsano tyAga karIne aNagAra dharma aMgIkAra karavAmAM samartha che? hA gautama ! che, zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe koI anya samaye hastizIrSa nagaranA puSpakaraMDaka udyAnamAM rahelA kRtavanamAlanAmaka yakSAyatanathI vihAra karIne anya dezomAM bhramaNa karavAnuM zarU karyuM. ahIM subAhukumAra, je zramaNopAsaka * thaI gayo hato ane jIvAjI vAdi padArthono jANakAra thaI gayo hato, te AhArAdinA dAna dvArA apUrva lAbha prApta karato samaya vItAvavA lAgyo. koI vakhate te subAhu kumAra caturdazI, aSTamI, amA vasyA ane pUrNimAnA divasomAMthI koI eka divase pauSadhazALAmAM jaIne tyAMnuM pramArjana karIne uccAra ane zramaNa bhUminuM nirIkSaNa karyA bAda tyAM kuzanuM Asana bIchAvIne tenA para ArUDha thaIne aSTama bhaktane grahaNa kare che pauSadhazALAmAM pauSadha rakta thaIne yathAvidhi tenuM pAlana karato thako viharavA lAgyo. - tyAra pachI madhyarAtrimAM dharmajAgaraNa mATe jAgatA thakA subAhukumAranA manamAM Avo saMkalpa UThayo ke - te grAma, nagara, Akara, janapada ane sannivezAdi dhanya che. jyAM zramaNa bhagavAnuM mahAvIra svAmI vicAre che. te rAjA, izvara Adi paNa dhanya che, je zramaNa bhagavAnuM mahAvIra svAmInI pAse muMDita thaine dIkSita thAya che tathA te sajA, izvarAdipaNa dhanya che, je zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI pAse pAMca aNuvrata ane sAta zikSArUpa gRhastha dharma aMgIkAra kare che. vaLI te rAjA, izvarAdi paNa dhanya che. je zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI pAse dhamadazanA sAMbhaLe che, te jo zramaNa bhagavAnU mahAvIra yAvatuM gamana karatA thakA ahIM padhAre to huM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI pAse paMDita thaine dIkSA aMgIkAra karI lauM. tyAre zramaNa bhagavAnuM mahAvIra svAmI subAhukumAranA ukta prakAranA saMkalpane jANIne kramazaH grAmanugrAma vicaratAM thakA. hatizIrSa nagaranA puSpakaraMDaka udyAnamAM rahelA kRtavanamAlapriya nAmaka yakSanA yakSAyatanamAM padhAryA ane sAdhuvRttine anukULa sthAne grahaNa karIne tyAM sthiratA karI. tyAra bAda pariSad ane rAjA nagarathI nIkaLyAM, subAhukumAre paNa pahelAnI jema mahAnu samAroha sAthe bhagavAnUnA darzana mATe prasthAna karyuM. bhagavAne dharmanI prarUpaNA karI, pariSadu tathA rAjA dharma-dazanA sAMbhaLIne pAchA cAlyA gayA. subAhukumAra bhagavAnanI pAse dharmazramaNa karIne tenuM manana karato thako prasanna cittathI meghakumAranI jema mAtApitAnI anumati prApta kare che. temanuM niSkramaNa, abhiSeka paNa meghakumAranI jemaja thayuM dhAvatuM subAhukumAra aNagAra samitinA pAlaka ane brahmacArI banI gayA. tyAra bAda te subAhukumAra aNagAra zramaNa bhaga vAna mahAvIra svAmInA tathArUpa sthavironI pAse sAmAyikAdi agiyAra aMgonuM adhyayana karavA lAgyA, tathA upavAsa Adi aneka prakAranA taponA anuSThAnathI AtmAne bhAvita karatA thakA ghaNAM varSo sudhI grAma paryAyanuM yathAvidhi pAlana karIne eka mAsanI saMkhanAthI potAne ArAdhita karIne sATha bhaktonuM chedana karI, AlocanA ane pratikramaNa karIne Atmazuddhi dvArA samAdhi prApta karIne kAla mAsamAM kALa karIne saudharma nAmanA prathama devalokamAM devarUpe utpanna thayA. tyAra pachI te subAhukumArano jIva saudharma devalokathI AyuSya, bhava ane , Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutaskaMdha-2, adhyayana-1 333 * sthitino kSaya thavA para deva zarIrane choDIne vyavadhAna rahita. manuSya zarIrane prApta karaze. tyAM zaMkA, AkAMkSA Adi doSothI rahita samyakatvane prApta karIne tathA rUpe stha vironI pAse muMDita thaIne yAvatu dIkSita thaI jaze. tyAM aneka varSo sudhI grAmarthya payayanuM pAlana karIne AlocanA tathA pratikramaNa karIne, samAdhistha thaIne mRtyu prApta karIne sAnukumAra nAmaka trIjA devalokamAM utpanna thaze. tyAMthI cyavIne manuSya bhavane dhAraNa karIne aNagAra dharmanuM ArAdhanA karI zarIrAnta thavA para mahAzukra nAmaka sAtamA devalokamAM utpana thaze. tyAMnI bhavasthitine pUrNa karIne pachI manuSyabhavane prApta thaI, dikSAvratanuM pAlana karIne mRtyu pachI AraNa nAmanA agiyAramAM devalokamAM utpana thaze. tyAMthI avIne pharI manuSya bhavane prApta karaze ane zramaNa dharmanuM pAlana karIne mRtyu pachI "savarthi siddha" nAmaka vimAnamAM utpanna thaze ane tyAMthI e vIne subAhukumAra no te jIva vyavadhAna rahita mahAvideha kSetramAM koi dhanika kuLamAM utpanna thaze. tyAM dRDha pratijJAnI jema cAritra grahaNa karI, siddha padane prApta karaze. adhyayanaH 1-nImunidIparatnasAgare karelagurjarachAyApUrNa (adhyayana-2-bhadranaMdI) [38]jaMbU! te kALe ane te samaye, RSabhapura nAmanuM nagara hatuM, tyAM stUpa kaDaka nAmanuM ughAna hatuM ane te udyAnamAM dhanya nAmanAM yakSanuM yakSAyatana hatuM. tyAM dhanapati nAmano rAjA rAjya karato hato. tenI sarasvatIdevI nAmanI rANI hatI. mahA rANIe svapna joyuM, patine kahevuM, samaya AvavA para bALakano janma thavo ane bALakanuM bAlyAvasthAmAM kaLAo zIkhIne yauvana prApta karavuM, tyAra pachI vivAha thavo, tathA rAjabhavanamAM IcchAnusAra bhogono upabhoga Adi sarva bAbato subAhukumAranI jema jANavI joIe. temAM A vizeSatA che ke bALakanuM nAma bhadranandI hatuM. teno zrIdevI pramukha pa00 zreSTha rAjakanyAo sAthe vivAha thayo. tyAra pachI mahAvIra svAmI padhAryA bhadranandIno zrAvakadharma svIkAryo ane gauta svAmIe teno pUrvabhava saMbaMdhI prazno karyA tyAre bhagavAne A pramANe kahyuM. mahAvideha kSetranI aMdara puMDarikiNI nAmanI nagarImAM A bhadranandIno jIva vijaya nAmano kumAra hato, temaNe yugabAhu tIrthakarane pratilA bhita karyotenAthI manuSya Ayuno baMdha karyo ane ahIM bhadranandInA rUpamAM utpanna thayo. zeSa varNana subAhukumAranI jemaja jANI levuM joIe. | adhyayanaH 2nI muni dIparatnasAgare karelagurjarachAyApUrNa ] (adhyayana-3-sujAtakumAra) [39] he jaba! vIrapura nAmaka nagara hatuM. tyAM manorama nAmanuM udyAna hatuM. tyAM mahArAjA vIrakRSNamitra rAjya karatA hatA. temanI rANI zrIdevI hatI ane sujAta nAmanI kumAra hato. balazrI pramukha pAMcaso rAjyakanyAo sAthe sujAta kumAranuM pANigrahaNa thayuM. zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. sujAta kumAre zrAvaka dharma aMgIkAra karyo. bhagavAna gautama svAmIe teno pUrvabhava mahAvIra svAmIne pUchayo, pachI uttaramAM bhagavAne pratipAdana karyuM ke IzusAra nagara hatuM. tyAM RSabhadata gAthApati Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33% vivAgasUrya-rA3/39 nivAsa karatA hatA. temaNe puSpadatta aNagArane pratilAbhita kayAM AhAra dAna dIdhuM. pachI manuSya AyuSya bAMdhyuM. AyuSyapUrNa thavA para ahIM sujAtakumAranA rUpamAM vIrapura nAmanA nagaramAM utpana thayA vAvatuM mahAvideha kSetramAM cAritra grahaNa karI, siddha thaze. | adhyayana 3nImunidIparatnasAgare karelagurjarachAyApUrNa | (adhyayanaH4-suvAsavakumAra) [40] jaMbU ! vijayapura nAmanuM eka nagara hatuM. tyAM nandanavana udyAna hatuM. te udyAnamAM azoka nAmanA yakSanuM yakSAyatana hatuM. tyAMnA rAjAnuM nAma vAsavadatta hatuM. tenI kRSNAdevI nAmanI rANI hatI ane suvAsava nAmano rAjakumAra hato. teno bhadrA pramukha pa00 zreSTha rAjakanyAo sAthe vivAha thayo. bhagavAnuM mahAvIra svAmI padhAryA tyAre suvAsavakumAre temanI pAse zrAvakadharma svIkAra karyo pachI gautama svAmIe tenA pUrvabhavano vRttAnta pUchayo, prabhue kahyuM - gautama ! kosAMbI nagarI hatI tyAM dhanapAla nAmano rAjA hato. teNe vaizramaNabhadra nAmanA aNagArane AhAra Apyo manuSyaAyuno baMdha karyo. te ahIM suvAsavakumAranA rUpamAM utpanna thayo. vAva munivRttine dhAraNa karIne siddha gatine prApta thayo. adhyayana kanImunidIparatnasAgare karelagurjarachAyApUrNa (adhyayanaHpa-jinadAsa kumAra) [40] jaMbU! saugandhikA nAmanI nagarI hatI. tyAM nIlAzoka nAmanuM ughAna hatuM. te udyAnamAM sukAla nAmaka pakSa nuM yakSAyatana hatuM. nagarImAM mahArAja apratihata rAjya karatA hatA temanI sukuSNA nAmanI rANI hatI. putranuM nAma mahAcandra kumAra hatuM. tenI ahaMduttA nAmanI patnI hatI, teno jinadAsa nAmano eka putra hato. te samaye tIrthakara bhagavAna mahAvIra svAmI tyAM padhAryA. jinadAsa bhagavAn pAse pAMca aNuvratAdi rUpa gRhastha dharmano svIkAra karyo. gaNadharadeva zrI gautama svAmIe bhagavAne teno pUrvabhava pUchayo ane bhagavAnuM mahA vIra A pramANe pratipAdana karavA lAgyA. gautama ! mAdhya mikA nAmanI nagarI hatI. mahArAja megharatha tyAMnA rAjA hatA. sudhamaaNagArane mahArAja megharathe AhAra Apyo. tenAthI manuSya Ayano baMdha karyo ane ahIM janma laIne yAvatu A ja bhavamAM siddha, buddha ane mukta thayA. adhyayana panImunidIparatnasAgare karelagurjarachAyApUrNa | (adhyayana -vaizramaNakumAra) [[41] he jaMbU! kanakapura nAmanuM nagara hatuM tyAM zvetAzoka nAmanuM udyAna hatuM ane temAM vIrabhadra nAmanA yakSanuM mandira hatuM. tyAM mahArAja priyacaMdranuM rAjya hatuM. tenI rANInuM nAma subhadrAdevI hatuM. yuvarAja pada para alaMkRta kumAranuM nAma vaizramaNa hatuM. temano zrIdevI pramukha pa00 zreSTha rAjakanyAo sAthe vivAha thayo. bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. yuvarAjanA putra dhanapati kumAre bhagavAna pAse zrAvakanA vratone grahaNa karyA. gautama dvArA pUrvabhavanI pRcchA. dhanapatikumAra pUrvabhavamAM maNipadA nagarIno Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - zrutaskaMdha-2, adhyayana-da 335 rAja hato. tenuM nAma mitra hatuM. temaNe saMbhUtivijaya nAmanA munirAjane AhArathI pratilAbhita karyA. yAvatu Aja janmamAM te siddha gatine prApta thayA. adhyayana nImuni dIparatnasAgare karelagurjarachAyApUrNa (adhyayana 7mahAbalakumAra) [42] jaMbU! mahApura nAmaka nagara hatuM. temAM rakatapAla yakSanuM vizALa yakSAyatana hatuM. nagaramAM mahArAja balanuM rAjya hatuM. tenI rANInuM nAma subhadrAdevI hatuM. tene mahAbala nAmano rAjakumAra hato. tenuM raktavatI pramukha 500 zreSTha rAjakanyAo sAthe pANigrahaNa karavAmAM AvyuM. bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. tyAra pachI mahAbala rAjakumAre bhagavAna pAsethI zrAvaka dharmane grahaNa karyo. gaNadharadeve teno pUrvabhava pUkyo, ke-gautama ! maNipura nAmanuM eka nagara hatuM tyAM nAgadatta nAmanA aNagArane nirmaLa bhAvanAo sAthe zuddha AhAra dvArA pratilAbhita kya. manuSya AyuSyano baMdha karIne te ahIM mahAbalarUpe utpanna thayo tyAra pachI teNe sAdhu dharmamAM dIkSita thaIne thAvat siddhapada mokSane prApta karyo. | adhyayana-7nImuni dIparatnasAgare karelagurjarachAyApUrNa (adhyayana-8-bhadranaMdI) [44] jaba! sughoSa nAmanuM nagara hatuM tyAM devaramaNa nAmanuM udhAna hatuM. nagaramAM arjuna nAmanA yakSanuM pakSAyatana hatuM. nagaramAM arjuna nAmano rAjA rAjya karato hato. tenI raktavavatI nAmanI rANI ane bhadranandI nAmano kumAra hato. tenuM zrIdevI vigere pa00 zreSTha rAjakanyAo sAthe pANigrahaNa thayuM. bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. bhadranaMdIe bhagavAn pAsethI zrAvakadharma svIkAra karyo. gaNadharadeva gautamasvAmIe pUrvabhava pUchaDyo gautama ! mahAghoSa nAmanuM nagara hatuM, tyAM dharmaghoSa gAthApati raheto hato, teNe dhamasiMha nAmanA aNagArane zuddha AhArathI pratilAbhita karyA ane manuSya AyuSyano baMdha karIne te ahIM utpanna thayo, yAvatu teNe siddhagatine upalabdha karI. | adhyayana-8nImunidIparatnasAgare karelagurjarachAyApUrNa | (adhyayana 9-mahAcaMdra ) [45] jaMbU! caMpA nAmanI nagarI hatI, tyAM pUrNabhadra nAmanuM ughAna hatuM. temAM pUrNa caMdra yakSanuM Ayatana hatuM. tyAMnA rAjAnuM nAma datta hatuM ane rANInuM nAma dattavatI hatuM. temano yuvarAjapadathI alaMkRta mahAcandra nAmano kumAra hato. tene zrIkAntA pramukha pa00 rAjakanyAo sAthe vivAha thayo hato. eka divasa pUrNabhadra udhAnamAM bhagavAnuM mahAvIra svAmI padhAyAM. mahAcaDhe temanI pAse zrAvakanA bAra vrato grahaNa karyA. gautama svAmIe pUrvabhava viSe pRcchA karI. bhagavAnuM mahAvIre uttara detAM kahyuM ke-cikitsikA nAmanI nagarI hatI. mahArAja jitazatra tyAMno rAjA hato. teNe dharmavIya aNagArane pratilAbhita karyA, yAvatuM siddhapada-mokSapadane prApta karyuM. adhyayana-9nI munidIparatnasAgare karelagurjarachAyApUrNa Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 vivAgaya-ra1046 (adhyayanaH10-varadatta) [46] jaMbU! te kALe ane te samaye sAketa nAmanuM suprasiddha nagara hatuM. tyAM uttarakuru nAmanuM udyAna hatuM. temAM parthamRga' nAmanA yakSanuM yakSAyatana hatuM. sAketa nagaramAM mahArAja mitranandInuM rAjya hatuM. tenI rANInuM nAma zrIkAntA ane putranuM nAma varadata hatu. varadatta kumArano vIrasenA pramukha pa00 zreSTha rAjakanyAo sAthe vivAha thayo hato. tyAra pachI koI samaye uttarakuru udyAnamAM bhagavAnuM mahAvIra svAmInuM Agamana thayuM. varadate bhagavAn pAsethI zrAvaka dharmane grahaNa karyo. gaNadharadeva dvArA pUchavA para bhagavAna mahAvIre varadattanA pUrvabhavanuM varNana karatAM kahyuM ke he gautama ! zadvAra nAmanuM nagara hatuM temAM vimalavAhana nAmano rAjA rAjya karato hato. teNe dharmaruci nAmanA aNa gArane AhArAdinA dAnathI pratilAbhita kayAM tathA manuSya A yuSyane bAMdhyuM. tyAMnI bhavasthitine pUrNa karIne te A sAketa nagaramAM mahArAja mitra niMdInI rANI zrIkAntAnA udarathI varadattanA rUpamAM utpanna thayo. bAkIno vRttAnta. subAhu kumAranI jema samajavo varadata kumArano jIva svargIya tathA mAnavIya aneka bhavA dhAraNa karato thaka, aMtamAM sarvArthasiddha vimAnamAM utpanna thaze, tyAMthI cyavIne mahAvidehakSemAM utpanna thaI daDha pratijJanI jema yAvat siddha gatine prApta karaze. jaMbU svAmI-bhagavAna! Ape sukhavipAkanuM jevuM kathana karyuM che, te temaja che. temaja che. adhyayanaH 10-nI munidIparatnasAgare karelagurjarachAyA pUrNa | [47] vipAka sUtranA be zrata skaMdho che. te A pramANe-duHkha vipAka ane sukha vipAka. duHkha vipAkanA eka sarakhA daza adhyayano che, ke, je dasa divasamAM pratipAdita karavAmAM Ave che. A rIta sukhavipAkanA viSayamAM paNa jANavuM. zeSa varNana AcArAMga sUtranI jema samajI levuM joie | zrutaskaMdha-2-gurjarachAyA pUrNa | 11| vivAgasurya-gurjarachAyApUrNa aMgasUtra-11-gurjarachAyApUrNa Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Fhlaiho mat 1-2hk Hlcik lke svanAma dhanyAsAdhvIzrI saumyaguNAzrIjInA ziSyA tapasvI sA. samajJAzrIjInA bhadratA nimitte zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jaina saMgha, tulasIzyAma navA vADaja - amadAvAda OM namo abhinava nANassa -1715K 113 Hlcllcc