Book Title: Agam 26 Chhed 03 Vyavahara Sutra Vavaharo Terapanth
Author(s): Tulsi Acharya, Mahapragna Acharya
Publisher: Jain Vishva Bharati
Catalog link: https://jainqq.org/explore/003587/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ववहारो पढमो उद्देसो सू० ३३ ५६६-६०८ सई पडिसेवणा-पदं १, बहसी पडिसेवणा-पदं ६, सई पडिसेवणा-संजोगसूत्त-पदं ११, बहुसो पडिसेवणा-संजोगसुत्त-पदं १२, सई साइरेगपडिसेवणा-पद १३, बहसो साइरेगपडिसेवणा-पद १४, परिहारट्टाण-पडिसेवणा-पदं १५, परिहारिय-अपरिहारिय-पदं १६, अणण्णाय-निम्गमणपदं २०, अणुण्णाय-अणणुण्णाय-पदं २३, पासत्यादिविहार-पदं २६, परपासंडलिंगग्गहण-पदं ३१, गणाओ ओहावण-पदं ३२, अकिच्चट्टाण-आलोयणक्कम-पदं ३३ । बोओ उद्देसो सू० ३० ६०६-६१३ ठवणिज्ज-कप्पटिय-पदं १, परिहारकप्पट्टियादीणं अनिज्जहण-पदं ६, अणवटुप्प-पारंचियाण उवट्ठवणा-पदं १८, सच्चपइण्ण-ववहार-पदं २४, एगपक्खियस्स आयरिय-उवज्झायट्ठवणा-पदं २६, परिहारियापरिहारिय अण्णरेण्णसंभुजण-पदं २७, परिहारकप्पट्टियस्स विसेमविही पदं २८ । तइओ उद्देसो सू० २६ ६१४.६१६ पदधारणविहि-पदं १, आयरिय-उवझायादिनिस्साए ठिति-पदं ११, पडिसेवकस्स पदधारणविहि चउत्यो उद्देसो सू० ३२ ६२०-६२५ उउबद्धकाले आयरिय-उवज्झायादीणं विहारविधि-पदं १, बासावासे आयरिय-उवझायादीणं विहारविधि-पदं ५, आयरिय-उवझायादीणं अण्णमण्णनिस्साए विहारविधि-पद, आयरियादीणं Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ १३३ देहावसाणे अण्णस्स उवसंपज्जणाविधि-पदं ११, अरिहस्स आयरिय-उवज्झायत्त-पदं १३, उवट्ठावणाविधि-पदं १५, उक्संपदा-पदं १८, आणापुव्वं चरिया-पदं १६, सेह-राइणिय-संबंध-पदं २४, राइणियनिस्साए विहरण-पदं २६ । पंचमो उद्देसो सू० २१ ६२६-६३० उउबद्धकाले पवतिणी-गणावच्छेइणीणं विहारविधि-पदं १, वासावासे पावत्तिणीनगणावच्छेदणीणं विहारविधि-पदं ५, पवत्तिणी-गणावच्छेइणीणं अण्णमण्णनिस्साए विहारविधि-पदं ६, पवत्तिणीगणावच्छेइगीणं देहावसाणे अण्णाए उवसंपज्जणाविधि-पदं ११, अरिहाए पवत्तणी-गणावच्छे इणित्त-पदं १३, आयारकप्प-पम्हईए विधि-पदं १५ । छ8ो उद्देसो सू०११ सयणगिहनामणविहि-पदं १, आयरिय-उवज्झायस्स अइसेस-पदं २, गणावच्छेइयस्स अइसेसपदं ३, अगडसुयाणं एकत्तवासविहि-पदं ४, अप्पसुयस्स एगागिवासनिसेध-पदं ६, बहुसुयस्स एगागिवासविहाण-पदं ७, हत्यकम्मपडिसेवणा-पायच्छित्त-पदं ८, मेहगपडिसेवणा-पायचिछत्त-पदं E, अकयपायच्छित्ताए निग्गंथीए उवट्रावणाइनिसेध-पदं १०, कयपायच्छित्ताए निग्गंथीए उवद्रावणाइविहाण-पदं ११। सत्तमो उद्देसो मू० २८ ६३५-६३६ अण्णगणागयाए निग्गंथीए पुच्छणाइ-विहि-निसेध-पदं १, विसंभोइयक रण-विहि-निसेध-पदं ४, निग्गंथीपव्वज्जा-विहि-निसेध-पदं ६, निगंथपव्वज्जा-विहि-निसेध-पदं ८, विइगिट्टदसाउद्देसणविहि-निसेध-पदं १०, विइगिट्ठकलह-उवसमण-विहि-निसेध-पदं १२, सज्झाय-विहि-निसेध-पद १४, उवज्झायादि उदेसण-विहि-पदं २०, निग्गंथस्स मरणोत्तर-विधि-पदं २२, सेज्जातर ठवणाविधि-पदं २३, ओग्गह-अणण्णवणाविधि-पदं २५ । अट्टमो उद्देसो सू०१७ ६४०-६४४ सेज्जासंथारगगहणविधि-पदं १, थेरसामाचारी-पदं ५, पाडिहारिए सेज्जासंथार-पदं ६, ओग्गहअणुराणवणा-पदं १०, परिभट्टउवगरणविहि-पदं १३, अइरेगपडिग्गह-पद १६, आहारपमाण पदं १७ । नवमो उद्देसो सू०४६ ६४५-६५२ सेज्जातर-पदं १, भिक्खपडिमा-पदं ३५, मोयपडिमा-पदं ३६, संखादत्तिय-पद ४२, पिडेसणापदं ४४ । दसमो उद्देसो ६५३-६६१ जवमझ-वइरमझपडिमा-पदं १, पंचववहार-पदं ६, अटु-माण-पदं ७, धम्म-पदं १२, आयरियपदं १५, अंतेवासि-पदं १७, थेरभूमि-पदं १६, सेहभूमि-पदं २०, पल्वज्जा-वय-पदं २१, आगमअन्झयणस्स कालसीमा-पदं २३, दसविहवेयावच्च-पदं ४० । सवबहाद,संहभूम-पद २० Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ बवहारो Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ पढमो उद्देसो सई पडिसेवणा-पदं १. जे भिक्खू मासियं परिहारढाणं पडिसे वित्ता' आलोएज्जा, अपलिउंचियं' आलोए__ माणस्स मासियं, पलिउंचियं आलोएमाणस्स दोमासियं ।। २. जे भिक्खू दोमासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोए माणस्स दोमासियं, पलि उंचियं आलोएमाणस्स तेमासियं ।। ३. जे भिक्खू तेमासियं परिहारदाणं पडिसे वित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोएमाणस्स तेमासियं, पलिउंचियं आलोएमाणस्स चाउम्मासियं ।। ४. जे भिक्खू चाउम्मासियं परिहारट्ठाणं पडिसे वित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोएमाणस्स चाउम्मासियं, पलिउंचियं आलोएमाणस्स पंचमासियं ॥ ५. जे भिक्खू पंचमासियं, परिहाराणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोएमाणस्स पंचमासियं, पलिउंचियं आलोएमाणस्स छम्मासियं । तेण परं पलिउंचिए वा अपलिउंचिए वा 'ते चेव छम्मासा॥ बहुसो पडिसेवणा-पदं ६. जे भिक्ख बहुसोवि मासिय परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता. आलोएज्जा, अपलिउंचियं ___ आलोएमाणस्स मासियं, पलिउंचियं आलोएमाणस्स दोमासियं ।। ७. जे भिक्खू बहुसोवि दोमासियं परिहारट्ठाणं पडिसे वित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं १. पडिसेवेत्ता (ता)। सामान्यादेकं प्रथम सूत्रं विवक्षितम् (व्यवहार२, ३. व्यवहारभाष्यवृत्तौ 'अपरिकुञ्च्य परिकुञ्च्य' सूत्र, मवृ, भाग २, पत्र ५३) । इति व्याख्यातमस्ति, निशीथचूणों 'अपरि- ७. 'क, ग' आदर्शयोः सूत्रपञ्चकस्य स्थाने संक्षि कृञ्चितं परिकुञ्चितं' इति व्याख्यातं दृश्यते । प्तपाठो दृश्यते-सहेव नेयव्वं नवरं बहुसो वि उभयत्रापि नास्ति कश्चिदर्थभेदः । भाणियव्वं । 'ता' संकेतितादर्श स एवमस्ति४. तिमासियं (ख)। एवं बहुसोवि पंच आलावगा मज्झिला भाणि५. तेच्चेव (म)। यव्वा जाव ते चेव छम्मासा । ६. इह आदिमानि पंचापि सकलसूत्राणि सकलसूत्र Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ६०० ववहारो ____ आलोएमाणस्स दोमासियं, पलिउंचियं आलोएमाणस्स तेमासियं ।। ८. जे भिक्खू बहुसोवि तेमासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलिउचियं आलोएमाणस्स तेमासियं, पलिउंचियं आलोएमाणस्स चाउम्मासियं ॥ ६. जे भिक्खू बहुसोवि चाउम्मासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलिउं चियं आलोएमाणस्स चाउम्मासियं पलिउंचियं आलोएमाणस्स पंचमासियं ।।। १०. जे भिक्खू बहुसोवि पंचमासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोएमाणस्स पंचमासियं, पलिउंचियं आलोएमाणस्स छम्मासियं । तेण परं पलिउंचिए वा अपलिउंचिए वा ते चेव छम्मासा' ।। सई पडिसेवणा-संजोगसुत्त-पदं ११. जे भिक्खू मासियं वा दोमासिय वा तेमासियं वा चाउम्मासियं वा पंचमासियं वा एएनि परिहारट्टाणाणं अण्णयरं परिहारट्ठाणं पडिसे वित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोएमाणस्स मासियं वा दोमासियं वा तेमासियं वा चाउम्मासियं वा पंचमासियं वा, पलिउंचियं आलोएमाणस्स दोमासियं वा तेमासियं वा चाउम्मसियं वा पंचमासियं वा छम्मासियं वा । तेण परं पलिउंचिए वा अपलिउंचिए वा ते चेव छम्भासा ।। बहुसो पडिसेवणा-संजोगसुत्त-पदं १२. जे भिक्खू बहुसोवि मासियं वा बहुसोवि दोमासियं वा वहुसोवि तेमासियं वा बहुसोवि चाउम्मासियं वा बहुसोवि पंचमासियं वा एएसि परिहारट्ठाणाणं अण्णयरं परिहारट्राणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलि उंचय आलोएमाणस्स मासियं वा दोमासियं वा तेमासियं वा चाउम्मासियं वा पंचमासियं वा पलिउंचियं आलोए. माणस्स दोमासियं वा तेमासियं वा चाउम्मासियं वा पंचमासियं वा छम्मासियं वा। तेण परं पलिउंचिए वा अपलिउंचिए वा ते चेव छम्मासा ।। सई साइरेगपडिसेवणा-पवं १३. जे भिक्ख चाउम्मासियं वा साइरेगचाउम्मासियं वा पंचमासियं वा साइरेगपंचमा सियं वा एएसि परिहारट्ठाणाणं अण्णयरं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, १. द्वितीयानि पंचसूत्राणि बहुशः शब्दविशेषितानि ३. चउमासियं (ता)। बहुशः शब्दविशेषितान्यपि बहुश: शब्दविशेषात् ४. अस्य सूत्रस्य स्थानेपि संक्षिप्तः पाठो दृश्यतेद्वितीयं सूत्रम् (व्य० मवृ, भाग २, पत्र बहुसो वि एवमेव (क, ग); एवं बहसोवि भाणियव्वं जाव छम्मासा (ता)। २. द्विकसंयोगे त्रिकसंयोगे च दश-दश भङ्गाः, ५. यथादिमसकलमत्रपंचकसंयोगप्रदर्शनपरं तृतीयचतुष्कसंयोगे पञ्च, पञ्च संयोगे एकः । अत्र सूत्रमुक्तमेव अनेनैव प्रकारेण बहशःशब्दवृत्तिकृता सूचितम्-यस्त्वेकः पञ्चसंयोगे विशेषिते द्वितीयसूत्रपंचकसंयोगप्रदर्शनपरं बहुभङ्गः स साक्षात् सूत्रे गृहीतः (व्य० मत, सोवीति एतदविशेषितं चतुर्थ सूत्रं वक्तव्यम् भाग २, पत्र ५३,५४)। (व्य० म, भाग २, पत्र ५४)। Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ पदमो उद्देसो अपलिउंचियं आलोएमाणस्स चाउम्मासियं वा साइरेगचा उम्मासियं वा पंचमासियं वा साइरेगपंचमासियं वा, पलिउंचियं आलोएमाणस्स पंचमासियं वा साइरेगपंचमासियं वा छम्मासियं वा। तेण परं पलिउंचिए वा अपलिउंचिए वा ते चेव छम्मासा'। बहुसो साइरेगपडिसेवणा-पदं १४. जे भिक्खू बहुसोवि चाउम्मासियं वा बहुसोवि साइरेगचाउम्मासियं वा बहुसोवि पंचमासियं वा बहुसोवि साइरेगपंचमासियं वा एएसिं परिहारट्टाणाणं अण्णयरं परिहारट्ठाणं पडिसे वित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोएमाणस्स चाउम्मासियं वा साइरेगचाउम्मासियं वा पंचमासियं वा साइरेगपंचमासियं वा, पलिउंचियं आलोएमाणस्स पंचमासियं वा साइरेगपंचमासियं वा छम्मासियं वा । तेण परं पलिउंचिए वा अपलिउंचिए वा ते चेव छम्मासा ॥ परिहारद्वाण-पडिसेवणा-पर्व १५. जे भिक्खू चाउम्मासियं वा साइरेगचाउम्मासियं वा पंचमासियं वा साइरेगपंच मासियं वा एएसि परिहारट्ठाणाणं अण्णयरं परिहारट्ठाणं पडिसे वित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोएमाणे ठवणिज्जं ठवइत्ता' करणिज्जं वेयावडियं। ठदिए' वि' पडिसेवित्ता से विकसिणे तत्व" आरुहेयव्वे सिया।। पुचि पडिसेवियं पुट्वि आलोइयं, पुवि पडिसेवियं पच्छा आलोइयं । पच्छा पडिसेवियं पुट्वि आलोइयं, पच्छा पडिसेवियं पच्छा आलोइयं, अपलिउंचिए अपलिउचयं, अपलिउंचिए पलिउंचियं । पलिउंचिए अपलिउंचियं, पलिउंचिए पलिउंचियं । अपलि उचिए अपलिउंचियं आलोएमाणस्स सव्वमेयं सकयं साहणिय जे एयाए पट्ठवणाए पट्ठविए निव्विसमाणे पडिसेवेइ, से वि 'कसिणे तत्थेव"आरुहेयव्वे सिया ।। १. पञ्चमसूत्रमुक्तम् (व्य० मवृ, भाग ३, पत्र ६. अपलिउंचिए अपलिउंचियमिति प्रथमभङ्गानु गतमित्युक्तम् । एतच्चोपलक्षणं, तेन द्वितीय२. अत्रापि संक्षिप्तपाठोस्ति--एवं बहुसोवि तृतीय भङ्गानुगते अपि सूत्रे वक्तव्ये । तच्चवम् नेयव्वं (क, ग); एवं बहुसोवि जाव ते चेव ---.'जे भिक्खू चाउम्मासियं वा सातिरेगछम्मासा (ता) । इदानी षष्ठं सूत्रमाह चाउम्मासिथं वा' इत्यादि 'जाव' 'अपलिउं(व्य० मत, भाग ३, पत्र १६)। चिए अपलि उंचियं, अपलिउंचिए पलिउचियं ३. ठेवावेत्ता (क); ठवेइत्ता (ख); ठवांवित्ता पलिउंचिए अपलिउंचियं, पलिउंचिए पलिउं चियमालोएमाणस्स सव्वमेयं साहणिय जाव ४. ठाविए (ख)। आरोहेयव्वे सिया' तृतीयभङ्गानुगतमपि सूत्रमेवं ५. य (ता)। उच्चारणीयम्, नवरं–पलिउंचिए अपलिउं६. तत्थ कसिणे (ता)। चियमालोएमाणस्सेति वक्तव्यं शेषं तथैव । ७. आरुब्भेयव्ये (ता)। चतुर्थभङ्गानुगतं तु सूत्रं साक्षादाह-(व्य० ८. तत्थ कसिणे (ता)। मद, भाग ३, पत्र ४६) । Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ६०२ वहा १६. जे भिक्खू बहुसोवि चाउम्मासियं वा बहुसोवि साइरेगचाउम्मा सियं वा बहुसोवि पंचमासियं वा बहुसोवि साइरेगपंचमासियं वा एएस परिहारट्ठाणाणं अण्णय रं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, अपलिउंचियं आलोएमाणे ठवणिज्जं ठवइत्ता करणिज्जं वेयावडियं । ठविए वि पडिसेवित्ता से वि कसिणे तत्थेव आरुहेयव्वे सिया | पुव्वि पडिसेवियं पुदि आलोइयं, पुब्बिं पडिसेवियं पच्छा आलोइयं । पच्छा पडिसेवियं पुव्वि आलोइयं पच्छा पडिसेवियं पच्छा आलोइयं । अपलिउंचिए अपलिडंचियं, अपलिउंचिए पलिउंचियं । पलिउंचिए अपलिउंचियं, पलिउंचिए पलिउं - चियं । अपलिउंचिए अपलिउंचियं आलोएमाणस्स सव्वमेयं सकयं साहणिय जे एयाए पट्टा पट्ठबिए निव्विसमाणे पडिसेवेइ, से वि कसिणे तत्थेव आरुहेयव्वे सिया ॥ १७. जे भिक्खू चाउम्मासियं वा साइरेगचाउम्मासियं वा पंचमासियं वा साइरेगपंचमासि वा एएस परिहारट्ठाणाणं अण्णयरं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, पलिउंचियं आलोएमाणे ठवणिज्जं ठवइत्ता करणिज्जं वेयावडियं । ठविए वि पडिसेवित्ता, से विकसिणे तत्थेव आरुहेयव्वे सिया । पुव्वि पडिसेवियं पुवि आलोइयं, पुव्वि पडिसेवियं पच्छा आलोइयं । पच्छा परिसेवियं पुव्वि आलोइयं पच्छा पडिसेवियं, पच्छा आलोइयं । अपलिउंचिए अपलिउंचियं, अपलिउंचिए पलिउंचियं । पलिउंचिए अपलिउंचियं, पलिउंचिए पलिउंचियं । पलिउंचिए पलिउंचियं आलोएमाणस्स सम्वमेयं सकयं साहणिय जे एयाए पट्ठवणाए पट्टविए निव्विसमाणे डिसेवेइ, से विकसिणे तत्थेव आरुहेयव्वे सिया || १८. जे भिक्खू बहुसोवि चाउम्मासियं वा बहुसोवि साइरेगचाउम्मासियं वा बहुसोवि पंचमासियं वा बहुसोवि साइरेगपंचमासियं वा एएस परिहारट्ठाणाणं अण्णयरं परिहारद्वाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा, पलिउंचियं आलोएमाणे ठवणिज्जं ठवइत्ता करणिज्जं वेयावडियं । ठविए वि पडिसेवित्ता से विकसिणे तत्थेव आरुहेयव्वे सिया । पुव्वि पडिसेवियं पुव्वि आलोइयं, पुव्वि पडिसेवियं पच्छा आलोइयं । पच्छा पडिसेवियं पुवि आलोइयं पच्छा पडिसेवियं पच्छा आलोइयं । अपलिउंचिए अपलिउंचियं, अपलिउंचिए पलिउंचियं । पलिउंचिए अपलिउंचियं, पलिउंचिए पलिउंचियं । १. सं० पा०--- एवं बहुसो वि । २. सं० पा०-- एवं बहुसो वि । एवं बहुशः शब्दविशिष्टान्यपि प्रथमतश्चतुर्भङ्गविकल्पेन चत्वारि सूत्राणि वक्तव्यानि । तत्र प्रथमभङ्गानुगतसूत्रं प्रागेवातिदेशनत उक्तम् । द्वितीय तृतीयभङ्गानुगते सूत्रे प्राग्वद्वक्तव्ये, चतुर्थभङ्गानुगते सूत्रं साक्षादतिदेशत आह एवं बहुसो वि' इति ( व्य० मवृ, भाग ३ पत्र ४६, ४७) । Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ पढमो उद्देसो पलिउंचिए पलिउंचियं आलोएमाणस्स सव्वमेयं सकयं साहणिय जे एयाए पट्टव णाए पट्टविए नि विवसमाणे पडिसेवेइ, से विकसिणे तत्थेव आरुहेयव्वे सिया॥ पारिहारिय-अपारिहारिय-पदं १६. बहवे पारिहारिया' बहवे अपारिहारिया इच्छेज्जा एगयओ अभिनिसेज्जं वा अभिनिसीहियं वा एत्तए । नो से कप्पइ धेरे अणापुच्छित्ता एगयओ अभिनिसेज्ज वा अभिनिसीहियं वा चेएत्तए, कप्पइ ण्हं थेरे आपुच्छित्ता एगयओ अभिनिसेज वा अभिनिसीहियं वा चेएत्तए। थेरा य ण्हं से वियरेज्जा एव ण्हं कप्पइ एगयओ अभिनिसेज्जं वा अभिनिसीहियं वा चेएत्तए। थेरा य ण्हं से नो वियरेज्जा एव ण्हं नो कप्पइ एगयओ अभिनिसेज्जं वा अभिनिसी हियं वा चेएत्तए, 'जो णं" थेरेहि अविइण्णे' अभिनिसेज्जं वा अभिनिसीहियं वा चेएइ, से संतरा छेए वा परिहारे वा॥ अणुण्णाय-निग्गमण-पदं २०. परिहारकप्पट्ठिए भिक्खू बहिया थेराणं वेयावडियाए गच्छेज्जा। 'थेरा य से सरेज्जा", कप्पइ से एगराइयाए पडिमाए जण्णं-जण्णं दिसं अण्णे साहम्मिया विहरंति तण्णं-तण्णं दिसं उवलित्तए। नो से कप्पइ तत्थ विहारवत्तियं वत्थए, कम्पति से तत्थ कारणवत्तियं वत्थए । तंसि च णं कारणं सि निठ्ठियंसि परो वएज्जा--वसाहि अज्जो ! एगरायं वा दुरायं वा । एवं से कप्पति एगरायं वा दुरायं वा वत्थए, नो से कप्पति परं एगरायाओ वा दुरायाओ वा वत्थए। जं तत्थ परं एगरायाओ वा दुरायाओ वा व सइ, से संतरा छेए वा परिहारे वा ॥ २१. परिहारकप्पट्ठिए भिक्खू बहिया थेराणं वेयावडियाए गच्छेजा। 'थेरा य नो सरेज्जा" कप्पति से निव्विसमाणस्स एगराइयाए पडिमाए जण्णं-जण्णं दिसि अण्णे साहम्मिया विहरं ति तण्णं-तण्णं दिसं उवलित्तए। नो से कप्पति तत्थ विहारवत्तियं" वत्थए,कप्पति से तत्थ कारणवत्तियं वत्थए । तंसि च णं कारणंसि निट्टियंसि परो वएज्जा-वसाहि अज्जो ! एगरायं वा दुरायं वा ! एवं से कप्पइ एगराय वा दुरायं वा वत्थए, नो से कप्पइ परं एगरायाओ वा दुरायाओ वा वत्थए। जं तत्थ परं एगरायाओ वा दुरायाओ वा वसइ, से संतरा छए वा परिहारे वा॥ २२. परिहारकप्पट्ठिए भिक्खू बहिया थेराणं वेयावडियाए गच्छेज्जा, 'थेरा य से सरेज्ज १. परिहारिया (ख, ता)। ७. विहारवत्तियाए (ता)। २. चेतेतए (क, ख, ग), चेयइत्तए (ता)। ८. कारणपत्तियाए (ता)। ३. जोण्णं (क, ग)। ६. तंसिं (क, ग, ता), तसि (मवृ) । ४. अविदिण्णे (क, ख, ग)। १०.तं च थेरा णो सुमरेज्जा (ता)। ५. छेदं (क, ग); छेदे (ख)। ११. विहरणवत्तियाए (ता)। ६. थेरा य से वितरेज्जा (क, ग); तं च थेरा १२. कारणपत्तियाए (ता)। सुमरेज्जा (ता)। Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ६०४ ववहारो वा नो वा स रेज्जा", कप्पइ से निव्विसमाणस्स एगराइयाए पडिमाए जणं-जण्ण दिसं अण्णे साहम्मिया विहति तण्णं-तष्णं दिसं उवलित्तए । नो से कप्पति तत्थ विहारवत्तियं वत्थए, कप्पइ से तत्थ कारणवत्तियं' वत्थए । तंसि च णं कारणं सि निट्ठियंसि परो वएज्जा - वसाहि अज्जो ! एगरायं वा दुरायं वा । एवं से कप्पइ एगरायं वा दुरायं वा वत्थए, नो से कप्पइ परं एगरायाओ वा दुरायाओ वा वत्थए । जं तत्थ परं एगरायाओ वा दुरायाओ वा वसई से संतरा छेए वा परिहारे वा ॥ अणुष्णाय अणणुष्णाय पर्व २३. भिक्खु य गणाओ अवक्कम्म एगल्लविहारपडिमं उवसंपज्जित्ताणं विहरेज्जा, 'से " इच्छेज्जा' दोच्च पि तमेव गणं उवसंपज्जित्ताणं विहरित्तए, 'पुणो आलोएज्जा" - पुणो पडिक्कमेज्जा पुणो छेय- परिहारस्स उवट्ठाएज्जा" | २४. गणावच्छेइए' य गणाओ अवक्कम्म एगल्ल विहारपडिमं उवसंपज्जित्ताणं विहरेज्जा, से ६ इच्छेज्जा दोच्च पि तमेव गणं उवसंपज्जित्ताणं विहरित्तए, पुणो आलोएज्जा पुणो पक्किमेज्जा पुणो छेय- परिहारस्स उवट्ठाएज्जा | २५. आयरिय उवज्झाए य गणाओ अवक्कम्म एगल्लविहारपडिमं उवसंपज्जित्ताणं विहरेज्जा से य इच्छेज्जा दोच्चं पि तमेव गणं उवसंपज्जित्ताणं विहरित्तए, पुणो आलोएज्जा पुणो पडिक्कमेज्जा पुणो छेय- परिहारस्स उवट्ठाएज्जा ।। पासत्थादिविहार-पदं २६. भिक्खू य गणाओ अवक्कम्म पासत्थविहार" विहरेज्जा, से य इच्छेज्जा दोन्वं पि तमेव गणं उवसंपज्जित्ताणं विहरित्तए, 'अस्थियाई त्थ केइ" "सेसे, पुणो आलो १. थेरो य से सरेज्जा वा नो सरेज्जा वा (ख); तं च थेरा सुमरेज्ज वा ण सुमरेज्ज (ता) | २. विहरणपत्तियाए (ता) । ३. कारण पत्तियाए (ता) 1 ४. एकल्ल ( ख ) ; एक्कल्ल ( ता ) । ५. से य णो संथरेज्जा (ख, ता ) सर्वत्र । ६. गच्छेज्जा ( क ग ) । ७. इमं व गणमुपसंपद्य पुनस्तमेकाकिविहारप्रतिमाभङ्गमालोचयेत् ( व्य० मह, भाग ३, पत्र ८७) । ८. अत्थियाई त्थ तस्स केइ च्छेए वा परिहारे वा (ता) सर्वत्र । ६. 'ता' संकेतितमादर्श मुक्त्वा शेषेषु आदर्शेषु सूत्रद्वयं संक्षिप्तं वर्तते एवं गणावच्छेइए एवं आयरिय उवज्झाए | १०. पासविहारपडिमं उवसंपज्जित्ताणं (जी, ता, शु); 'पासस्थ' लक्षणं चेदम्--- दंसणनाणचरिते तवे य असाहितो पवयणे य । तेसि पासविहारी पासत्यं तं वियाहि ॥ ( ० भाग ३, भाष्यगाथा २२७, पत्र १११ ) । ११. अत्थियाइत्थ (क, ख, ग ); अस्थियाई स्थ (जी) । Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ पढमो उद्देसो एज्जा पुणो पडिक्क मेज्जा पुणो छेय-परिहारस्स उवट्ठाएज्जा ।। २७. भिक्खु य गणाओ अवक्कम्म अहाछंदविहार विहरेज्जा, से य इच्छेज्जा दोच्चं पि तमेव गणं उवसंपज्जित्ताणं विहरित्तए, अत्थियाइं त्थ केइ सेसे, पुणो आलोएज्जा पुणो पडिक्कमेज्जा पुणो छेय-परिहारस्स उवट्ठाएज्जा ॥ २८. भिक्खू य गणाओ अवक्कम्म कुसील विहारं विहरेज्जा, से य इच्छेज्जा दोच्चं पि तमेव गणं उवसंपज्जित्ताणं विहरित्तए, अस्थियाइं स्थ केइ सेसे, पुणो आलोएज्जा पुणो पडिक्कमेज्जा पुणो छेय-परिहारस्स उवट्ठाएज्जा ॥ २६. भिक्खू य गणाओ अवक्कम्म ओसन्न विहार विहरेज्जा, से य इच्छेज्जा दोच्चं पि तमेव गणं उवसंपज्जित्ताणं विहरित्तए, अस्थियाइं त्थ केइ सेसे, पुणो आलोएज्जा पुणो पडिक्कमेज्जा पुणो छेय-परिहारस्स उवट्ठाएज्जा ॥ ३०. भिक्खू य गणाओ अवक्कम्म संसत्तविहार विहरेज्जा, से य इच्छेज्जा दोच्चं पि १. सावसेसे अस्थियाई छेए वा परिहारे वा कक्ककुरुयाय लक्खणमुवजीवाति विज्जमस्थियाई केइ सावसेसे नत्थियाई से छेए वा मंतादी। परिहारे वा (ता) सर्वत्र । मलयगिरिवृत्ती (व्य० भाग ३, भाष्यगाथा २५२, २५३, मस्य पाठस्य किञ्चिद् भावसाम्यं दृश्यते पत्र ११७) यः पुन: सर्वथापगते चारित्रं पुनरालोचयेत् पुनः ५. ओसन्नविहारपडिम उवसंपज्जित्ताणं (जी, प्रतिकामेत् स मूलमापन्न इति मूलस्य प्रति- शु); ओसन्नविहारं उवसंपज्जित्ताणं (ता); पत्तयेऽभ्युत्तिष्ठेव (व्य० मवृ, भाग ३, पत्र 'ओसन्न' लक्षणं रेदम् उउबद्धपीढफलगं ओसन्नं संजयं वियाणाहि । २. 'क, ख, ग' संकेतितादर्शषु पाठसंक्षेपो दृश्यते- ठवियगरइयगभोई एमेया पडिवत्तितो ।। 'एवं अहाछंदो कुसीलो ओसनो संसत्तो। (व्य० भाग ३, भाष्यगाथा २६१, पत्र ३. अहाछंदविहारपडिमं उपसंपज्जित्ताणं (जी, ता, श): 'महाछंद' लक्षणं चेदम-- ६. 'ता' संकेतितादर्श एतत् सूत्रं लिखितं नैव उस्मृत्तमायरंतो उस्मृतं चेव पन्नवेमाणो । दृश्यते । एसो उ अहाछंदो इच्छा च्छंदो य एगट्ठा ॥ ७. संसत्तविहारपडिम उवसंपज्जित्ताणं (जी. (व्य० भाग ३, भाष्यगाथा २३४, पत्र शु); 'संसत्त' लक्षणं चेदम् ११२)। पासत्य अहाच्छंदो कुसीलं उस्सन्न मेव संसत्तो। ४. कुसीलविहारपडिमं उवसंपज्जित्ताणं (जी, पियधम्मो पियधम्मेसु चेव इणमो उ संसत्तो ।। शु); कुसीलविहारं उवसंपज्जित्ताणं (ता); पंचासवप्पवत्तो जो खलु तिहिं गारवेहि पडि'कुसील' लक्षणं चेदम् बद्धो। नाणे नाणायारं जो उ विराहेइ कालमादीयं । इथि-गिहि-संकिलिट्रो संसत्तो सो उ नायव्वो।। दंसणं दसणायारं चरणकुसीलो इमो होइ। (व्य० भाग ३, भाष्यगाथा २६४-२६५ पत्र कोउय भूतिकम्मे पसिणापसिणे निमित्तमा- ११६)। जीवी। Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ववहारो तमेव गणं उवसंगज्जित्लाणं विहरित्तए, अत्थियाई त्थ केइ सेसे, पुणो आलोएज्जा पुणो पडिक्कमेज्जा पुणो छेय-परिहारस्स उवट्ठाएज्जा ।। परपासंडलिंगरगहण-पदं ३१. भिक्खू य गणाओ अवक्कम्म परपासंडपडिम उवसंपज्जित्ताणं विहरेज्जा, से य इच्छज्जा दोच्चं पि तमेव गणं उवसंपज्जित्ताणं विहरित्तए, 'नत्थि णं" तस्स तप्प त्तियं केइ छए वा परिहारे वा, नण्णत्थ एगाए आलोयणाए ।। गणाओ ओहावण-पदं ३२. भिक्खू य 'गणाओ अवक्कम्म" ओहावेज्जा से य इच्छेज्जा दोच्चं पि तमेव गणं उवसंपज्जित्ताणं विहरित्तए, 'नत्थि णं" तस्स केइ तप्पत्तियं छए वा परिहारे वा, नण्णत्थ एगाए सेहोवट्ठावणियाए । अकिच्चट्ठाण-आलोयणक्कम-पवं ३३. भिक्खू य" अण्णयरं अकिच्चट्ठाणं से वित्ता" इच्छेज्जा आलोएत्तए, जत्थेव 'अप्पणो आयरिय-उवज्झाए पासेज्जा'", 'तेसंतियं आलोएज्जा पडिक्कमेज्जा निदेज्जा गरहेज्जा विउद्देज्जा विसोहेज्जा, अकरणयाए अब्भुट्ठज्जा, अहारिहं तवोकम्म पायच्छित्तं पडिवज्जेज्जा'"। 'नो चेव अप्पणो आयरिय-उवज्झाए पासेज्जा, जत्थेव संभोइयं" साहम्मियं पासेज्जा बहुस्सुयं बब्भागम", तस्संतियं आलोएज्जा जाव पायच्छित्तं पडिवज्जेज्जा १. क, ग, शु' संकेतितादर्शषु एतत् सूत्रं नास्ति । १४. कप्पइ से तस्संतिए आलोएत्तए वा पडिक्क२. अन्नपासंड (ता)। मित्तए वा निदित्तए वा गरहित्तए वा विउट्टि३. नत्थियाई (ता)। त्तए वा विसोहित्तए वा अकरणयाए अब्भुट्टि४. ४ (ता)। तए वा अहारिहं तवोकम्मं पायच्छित्तं पडिव५. गणादवक्कम्म (ता)। ज्जित्तए वा (ख); कप्पइ से तस्स अंतिए ६. ओधरिज्जा (क, ख); ओषावेज्जा (ग); आलोएत्तए पडिक्कमित्तए निदित्तए गरहित्तए ___ ओहागुप्पेही गच्छेज्जा (ता)। विउट्टित्तए अकरणयाए अब्भुद्वित्तए अहारिहं ७. नत्थियाई (ता)। पायच्छित्तं पडिवज्जित्तए (ता)। ८. केवि (ग)। १५. संभोतितं (क)। ६. ४ (क, ग, जी, ता, शु)। १६. बहुआगमं (क, ग); उभागमं (म); १०. सेहोदावणिकाए (क, ग); सेहोवट्ठावणाए बम्भागमं (मवृपा)। (सा)। १७. जत्थेव णो अप्पणो आयरिउवज्झायं पासेज्ज ११. य गणादवक्कम (ता)। बहुस्सुयं बहुआगमं जत्थेव अन्नं आयरिउव१२. पडिसेवेत्ता (ख, ता)। ज्झायं पासेज्ज बहुस्सुयं कप्पइ से तस्संतियं १३. पासेज्ज अप्पणो पायरियउवझायं बहुस्सुयं आलोएत्तए जाव अब्भुट्टित्तए अहारिहं पायबहुआगम (ता)। च्छित्तं परिवज्जित्तए (ता)। Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ पढमो उद्देसो ६०७ 'नो चेव संभोइयं साहम्मियं 'बहुस्सुयं बब्भागमं पासेज्जा", जत्थेव अण्णसंभोइयं साहम्मियं पासेज्जा बहुस्सुयं बब्भागम, तस्संतियं आलोएज्जा जाव पायच्छित्तं पडिवज्जेजा"। 'नो चेव अण्णसंभोइयं साहम्मियं बहुस्सुयं बब्भागमं पासेज्जा, जत्थेव सारूवियं पासेज्जा बहुस्सुयं बब्भागम, तस्संतियं आलोएज्जा जाव पायच्छित्तं पडिवज्जेज्जा"। 'नो चेव सारूवियं वहुस्सुयं बब्भागमं पासेज्जा, जत्थेव' समणोवासगं पच्छाकडं पासेज्जा बहुस्सुयं बब्भागम, तस्सं तिथं आलोएज्जा जाव पायच्छित्तं पडिवज्जेज्जा" ! 'नो चेव समणोवासगं पच्छाकडं बहुस्सुयं बब्भागमं पासेज्जा, जत्थेव सम्मंभावियाइं चेइयाई पासेज्जा, तेसंतिए' आलोएज्जा जाव पायच्छित्तं पडिवज्जेज्जा। 'नो चेव सम्मभावियाई चेइयाई पासेज्जा, बहिया गामस्स वा नगरस्स वा निगमस्स वा रायहाणीए वा खेडस वा कब्बडस्स वा मडंबस्स वा पट्टणस्स वा दोणमहस्स वा आसमस्स वा संवाहस्स वा संनिवेसस्स वा पाईणाभिमुहे वा उदीणाभिमुहे वा करयलपरिग्गहियं सिरसावत्तं मत्थए अंजलि कट्ट एवं वएज्जा---एवइया मे अवराहा, एव इक्खुत्तो अहं अवरद्धो, अरहंताणं सिद्धाणं अंतिए आलोएज्जा पडिक्कमेज्जा निदेज्जा गरहेज्जा विउट्टेज्जा विसोहेज्जा, १. X (क, ग, जी, शु)। अग्रे सर्वत्रापि एवं तोस्तिपाठसंक्षेपो वर्तते । संविग्गे गीयत्थे, सरूवीपच्छाकडे य गीयत्थे । २. जत्थेव नो संभोइयं आयरिउवझायं पासेज्ज पडिक्कंते अब्भुट्टिय, असती अन्नत्थ तत्थेव ।। बहुस्सुयं बहुआगमं जत्थेव अन्नसं आयरि उ असतीए लिंगकरणं, सामाइय इत्तरं कितिबहुस्सु बहुआयमं कप्पइ से तस्संतिए आलो- कम्म । तए जाव पडिक्कमित्तए (ता)। तत्थेव य सुद्धतवो, गवेसणा जाव सुह दुक्खे ।। ३. जत्थेव णो अन्नसंभोइयं आयरियउवज्झायं (व्य० भाग ३, पत्र १३५) । पासेज्जा बहुस्सुयं बहुआगमं जत्थेव सारूवियं ५. जत्थेव णो सारूवियं पासेज्ज बहुस्सुयं बहुपासेज्ज बहुस्सुयं बहुआगमं कप्पइ से तस्सं- आगमं जत्थेव पच्छाकडं समणोवासयं पासेज्जा तियं आलोएत्तए वा जाव पडिक्कमित्तए वा बहुस्सुयं जाव पडिवज्जित्तए (ता)। (ता)। ६. x (क, ग, शु)। ४. मलयगिरिवृत्ती 'जत्थेव समणोवासगं पच्छा- ७. तेसितिए (क, ग)। कडं' एष आलापको नास्ति व्याख्यातः डा. ८. जत्थेव णो पच्छाकडसमणोवासयं पासेज्ज बहु शुविंगसंपादिते व्यवहारसूत्रेपि नंष पाठः स्वी. जत्थेव सम्मभावियाई चेइयाइं पासेज्ज कप्पइ कृतोस्ति । किन्तु भाष्ये 'पच्छाकडे' इति पदं से जाव पडिवज्जित्तए (ता)। दृश्यते, तस्य लिङ्गकरणविधिरपि प्रतिपादि Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ववहारो अकरणयाए अब्भुठेज्जा, अहारिहं तबोकम्मं पायच्छित्तं पडिवज्जेज्जासि । –त्ति बेमि ।। १. जत्थेव नो सम्मभावियाई चेइयाई पासेज कप्पइ से बहिया गामस्स वा जाव सन्निवेसस्स वा पाईगाभिमुहस्स वा उदीणाभिमुहस्स वा ठिच्चा आलोएत्तए पडिनिदि गर अहारिहं तवोकम्म पाअच्छित्तं पडिवज्जित्तए (ता)। Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ बोओ उद्देतो ठवणिज्ज-कप्पट्ठिय-पदं १. दो साहम्मिया एगओ' विहरंति 'एगे तत्थ" अण्णयरं अकिच्चट्ठाणं पडिसेवेत्ता आलोएज्जा, ठवणिज्ज ठवइत्ता करणिज्जं वेयावडियं ।। २. दो साहम्मिया एगओ विहरंति, 'दो वि ते" अण्णयरं अकिच्चट्ठाणं पडिसे वेत्ता आलोएज्जा, एगं तत्थ कप्पागं ठवइत्ता एगे निव्विसेज्जा, अह पच्छा से वि निव्विसेज्जा ॥ ३. बहवे साहम्मिया एगओ विहरंति, एगे तत्थ अण्णयरं अकिच्चट्ठाणं पडिसेवेत्ता आलोएज्जा, ठवणिज्ज ठवइत्ता करणिज्ज वेयावडियं ।। ४. बहवे साहम्मिया एगओ विहरंति, 'सव्वे वि ते'' अण्णयरं अकिच्चट्ठाणं पडिसे वेत्ता आलोएज्जा, एगं तत्थ कप्पागं ठवइत्ता अवसेसा निव्विसेज्जा', अह" पच्छा से वि निव्विसेज्जा। ५. परिहारकप्प दिए भिक्खू गिलायमाणे अण्णयरं अकिच्चट्ठाणं पडिसेवेत्ता आलोएज्जा, से य संथरेज्जा ठवणिज्जं ठवइत्ता करणिज्ज व्यावडियं। से य नो संथरेज्जा अणुपरिहारिएणं करणिज्ज' वेयावडियं। ‘से तं अण परिहारिएणं कीरमाणं वेयावडियं साइज्जेज्जा, से विकसिणे तत्थेव आरुहेयव्वे सिया ॥ १. एगततो (ग, चू); एमयओ (जी, शु)। २. तत्थेगे (ता)। ३. ते दोवि (ता)। ४. तओ (ता)। ५. ते सव्वे (ता)। ६. णिव्विसंति (ता)। ७. x (ता)। ८. णिव्विसइ (ता)। ६. वेदावडियं (चू)। १०. तस्स करणिज्ज (ता) । ११. वि कीरमाणेणं (ता)। १२. आरुभेतब्बे (क, ग); आरुभेयव्वे (ता)। ६०६ Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ६१० ववहारो परिहारकप्पट्ठियादोणं अनिज्जूहण-पदं ६. परिहारकप्पट्ठियं भिक्खु गिलायमाणं नो कप्पइ तस्स गणावच्छेइयस्स निज्जूहि ता। अगिलाए तस्स कर णिज्ज वेयावडियं 'जाव तओ' रोगायंकाओ विप्पमुक्को, तओ पच्छा तस्स अहाल हुसए नाम ववहारे पट्टवियव्वे सिया ।। ७. अणवटुप्पं भिक्खू गिलायमाणं नो कप्पाइ तस्स गणावच्छेइयस्स निजहित्तए । अगिलाए तस्स करणिज्ज वेयावडियं जाव तओ रोगायंकाओ विप्पमक्को, तओ पच्छा तस्स अहालहुसए नामं ववहारे पट्टवियव्वे सिया ॥ ८. पारंचियं भिक्खं गिलायमाणं नो कप्पाइ तस्स गणावच्छेइयस्स निहित्तए। अगिलाए तस्स करणिज्जं वेयावडियं जाव तओ रोगायकाओ विप्पमुक्को, तओ पच्छा तस्स अहालहुसए नामं ववहारे पट्टवियव्वे सिया ॥ ६. खित्तचित्तं भिक्खू गिलायमाणं नो कप्पइ तस्स गणावच्छेइयस्स निज्ज हित्तए । · अगिलाए तस्स करणिज्जं वेयावडियं जाव तओ रोगायंकाओ विप्पमुक्को; तओ चन्द्रा तस्स अहालहुसए नाम ववहारे पट्टवियव्वे सिया ।। १०. दिचित्तं भिवरखं गिलायमाणं नो कप्पइ तस्स गणावच्छेइयस्स निज्जहित्तए । अगिलाए तस्स करणिज्ज वेयावडियं जाव तओ रोगायंकाओ विप्पमक्को तओ इच्छा तस्स अहालहुसए नामं ववहारे पट्टवियव्वे सिया।। ११. जक्खाइट्ठं भिक्खं गिलायमाणं नो कप्पइ तस्स गणावच्छेइयस्स निज हित्तए। अगिलाए तस्स करणिज्जं वेयावडियं जाव तओ रोगायंकाओ विप्पमुक्को, तओ पचन्द्रा तस्स अहालहुसए नामं ववहारे पट्टवियब्वे सिया ॥ १२. उम्मायपत्तं भिक्खु गिलायमाणं नो कप्पइ तस्स गणावच्छेइयस्स निज्जू हित्तए । अगिलाए तस्स करणिज्ज वेयावडियं जाव तओ रोगायंकाओ विप्पमुक्को, तओ पच्छा तस्स अहालहुसए नाम ववहारे पट्टवियब्वे सिया ॥ १३. उवसांगपत्तं भिक्खू गिलायमाणं नो कप्पइ तस्स गणावच्छेइयस्स निज्जूहित्तए । अगिलाए तस्स करणिज्जं वेयावडिय जाव तओ रोगायंकाओ विप्पमुक्को, तओ पच्छा तस्स अहालहुसए नाम ववहारे पट्टवियव्वे सिया ।। १४. साहिगरणं भिक्खू गिलायमाणं नो कप्पड़ तस्स गणावच्छेइयस्स निजहित्तए। अगिलाए तस्स करणिज्जं वेयावडियं जाव तओ रोगायंकाओ विप्पमुक्को, तओ १. गणाओ णिज्जूहित्तए (ता); नि! हितुमपाक ४. अहालहुस्सा (ख)। वैयावृत्त्याकरणादिना (व्य० मव, भाग ४, ५. ४ (ता) । पत्र २१)। ६. आदर्शषु ७-१६ सूत्रपर्यन्तं पाठसंक्षेपो विद्यते, २. से य ताओ (ता) यावत् पदानन्तरं 'से य' । यथा--रावं अण वटुप्पं पारंचियं खित्तचित्तं दिसइति कर्तृपदं गम्यम् । चित्तं जक्खाइटें उम्मातपत्तं उवसांगपत्तं साधि३. अह (ता)। करणं सपायच्छित्तं भत्तपाणपडियाइक्खित्तं । Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ बीयो उद्देसो ६११ पच्छा तस्स अहालहुसए नामं ववहारे पट्टवियब्वे सिया ॥ १५. सपायच्छित्तं भिक्खू गिलायमाणं नो कप्पइ तस्स गणावच्छेइयस्स निज हित्तए । अगिलाए तस्स करणिज्जं वेयावडियं जाव तओ रोगायंकाओ विषमुक्को, तो पच्छा तस्स अहालहुसए नाम ववहारे पट्टवियव्वे सिया। १६. भत्तपाणपडियाइक्खितं भिक्खु गिलायमाणं नो कप्पइ तस्स गणावच्छेइयस्स निज्जूहित्तए। अगिलाए तस्स करणिज्जं वेयावडियं जाव तओ रोगायंकाओ विप्पमुक्को, तओ पच्छा तस्स अहालहुसए नाम ववहारे पट्टवियव्वे सिया ॥ १७. अट्टजाय भिक्ख गिलायमाणं नो कप्पइ तस्स गणावच्छेइयस्स निज्जूहित्तए । अगि लाए तस्स करणिज्ज वेयावडियं 'जाव तओ' रोगायंकाओ बिप्पमुक्को, तओ' पच्छा तस्स अहालहुसए नाम' ववहारे पट्टवियव्वे सिया ॥ अनवटुप्प-पारंचियाणं उवट्ठावणा-पदं १८. अणवट्ठप्पं भिक्खं अगिहिभूयं नो कप्पइ तस्स गणावच्छइयस्स उवट्ठावेत्तए । १६. अणवठ्ठप्पं भिक्खू गिहिभूयं कप्पइ तस्स गणावच्छेइयस्स उवट्ठावेत्तए ।। २०. पारंचियं भिक्खं अगिहिभूयं नो कप्पइ तस्स गणावच्छेइयस्स उवट्ठावेत्तए॥ २१. पारंचियं भिक्खु गिहिभूयं कप्पइ तस्स गणावच्छेइयस्स उवट्ठावेत्तए । २२. अणवट्ठप्पं भिक्खु अगिहिभूयं वा गिहिभूयं वा कप्पइ तस्स गणावच्छेइयस्स उवट्ठा वेत्तए, जहा तस्स गणस्स पत्तियं सिया ।। २३. पारंचियं भिक्खं अगिहिभूयं वा गिहिभूयं वा कप्पइ तस्स गणावच्छेइयस्स उवट्ठा वेत्तए, जहा तस्स गणस्स पत्तियं सिया ।। सच्चपइण्ण-ववहार-पदं २४. दो साहम्मिया एगओ विहरंति, एगे तत्थ अण्णयरं अकिच्चट्ठाणं पडिसेवित्ता आलोएज्जा-अहं' णं भंते! अमुगेणं साहुणा सद्धि इमम्मि कारणम्मि पडिसेवी !' 'से य पुच्छियव्वे" "किं अज्जो! पडिसेवी उदाहु अपडिसेवी" ? से य वएज्जापडिसेवी, परिहारपत्ते । से य वएज्जा-नो पडिसेवी, नो परिहारपत्ते । जं से पमाणं वयइ से पमाणाओ घेतब्वे । से किमाहु भंते! सच्चपइण्णा ववहारा॥ १. से य ताओ (ता)। २. अह (ता)। ३. ४ (ता) । ४. अणवठे (ता) सर्वत्र । 'ता' संकेतितादर्श 'अणवळं भिक्खू पारंचियं भिक्खु' एतेन क्रमेण षण्णां सूत्राणां स्थाने त्रीण्येव सूत्राणि विद्यन्ते । ५. अह (क, ख, ता)। ६. इमंसी (क, ग)। ७. पडिसेवियब्वे (ता); अतोने वृत्तौ एष पाठो व्याख्यातोस्ति-पच्चयहेउं च सयं पडिसेवियं भगति (व्य० मवृ, भाग ४, पत्र ५६) । ८. से त पुच्छितब्बे (क) ६. कं पडिसेवी (क, ग); किं पडिसेवी (ख, जी, शु)। Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ६१२ ववहारो २५. भिक्खू य गणाओ अवक्कम्म ओहाणुप्पेही वच्चेज्जा, से य 'अणोहाइए चेवर इच्ज्छेजा दोच्चं पि तमेव गणं उवसंपज्जित्ताणं विहरित्तए । तत्थ णं थेराणं इमेयारूवे विवादे समप्पज्जित्था---'इमं भो' जाणह कि पडिसेवी ? अपडिसेवी ? से य पुच्छियवे 'सिया किं अज्जो! पडिसेवी उदाहु अपडिसेवी" ? से य वएज्जापडिसेवी, परिहारपत्ते । से य वएज्जा-नो पडिसेवी, नो परिहारपत्ते । जं से पमाणं वयइ से पमाणाओ घेतवे । से किमाह भंते ? सच्चपइण्णा ववहारा॥ एगपक्खियस्स आयरिय-उवझायट्ठवणा-पदं २६. एगपक्खियस्स' भिक्खुस्स कप्पति' इत्तरियं दिसं वा अणुदिसं वा उद्दिसित्तए 'वा धारेत्तए वा", जहा वा तस्स गणस्स पत्तियं सिया ॥ परिहारियापरिहारिय अगोष्णसं जण-पदं २७. बहवे परिहारिया बहवे अपरिहारिया इच्छेज्जा एगयओ एगमास वा दुमासं वा तिमासं वा चउमासं वा 'पंचमासं वा" छम्मास वा वत्थए । ते अण्णमण्णं संभुजंति, अण्णमणं नो संभुंजंति मासं," तओ पच्छा सव्वे वि एगओ" संभुंजंति ।। परिहारकप्पट्टियस्स विसेसविहि-पदं २८. परिहारकप्पट्ठियस्स भिक्खुस्स नो कप्पइ असणं वा पाणं वा खाइम वा साइमं वा दाउं वा अणुप्पदाउं वा । 'थेरा य णं" वएज्जा-इमं ता अज्जो! तुमं एएसिं देहि वा अणुप्पदेहि वा ? एवं से कप्पइ दाउं वा अणुप्पदाउं वा । कप्पइ से 'लेवं अणु जाणावेत्तए'५ अणुजाणह भंते ! लेवाए ? एवं से कप्प इ लेवं समासेवित्तए"॥ २६. परिहारकप्पट्ठिए भिक्खू सएण पडिग्गहेणं बहिया अप्पणो"वेयावडियाए गच्छेजा। १. गच्छेज्जा (ख, ता, चू); वज्जेज्जा (ग, जी, १०. x (ता) ११. जाव (क, ग)। २. अणोघाइते (क, ख, ग); अणोहाइए (जी, १२. मासं ते अन्नमन्नं संभुजति (क, ग, ता, चू); शु); x (ता); स चानवधावित एत्र असं- मासं ते (ख) 1 यममगतं एव (व्य० मवृ, भाग ४, पत्र १३ गततो (क, ग); एगयओ (जी, श); __ एगतओ (ता)। ३. इमेणं अज्जो (ख); इमं भो अज्जो (मवृ)। १४. तं च थेरा (ता)। ४. किं पडिसेवी (क, ग, जी, शु); किं पडि- १५. एवं वदित्तए (ता) । - सेवी अपडिसेवी (ख)। १६. तं (क, ग, जी, शु) ।। ५. ओहाविए परिहारपत्ते (ता)। १७. अणुजाणावेत्तए (क, ग, जी, शु); अणु६. ओहाविए परिहारपत्ते (ता) । जाणित्तए (ता)। ७. सच्चपतिष्णा (क)। १८. अप्पणो (ता)। ८. एकपविखस्स (ता)। १६. थेराणं (क, ग, जी, ता, शु); आत्मनः है कम्पति आयरियउवज्झायाण (क, ख, स्वशरीरस्य वैयावृत्त्याय भिक्षानयनायेत्यर्थ: जी, शु)। (व्य० मवृ, भाग ४, पत्र ८४) । Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ बीओ उद्देसो 'थेरा य ण" वएज्जा-पडिग्गाहेहि णं' अज्जो! अहं पि भोक्खामि वा पाहामि वा । एवं से कप्पइ पडिग्गाहेत्तए । तत्थ नो कप्पइ अपरिहारियस्स' परिहारियस्स पडिग्गहंसि असणं वा पाणं वा खाइमं वा साइमं वा भोत्तए वा पाया वा, कप्पाइ से सयंमि वा पडिग्गहंसि सयंसि वा पलासगंसि 'सयंसि वा कमढगंसि सयंसि वा खुव्वगंसि पाणिसि वा उद्धट्ट-उद्धट्ट भोत्तार वा पायए वा । एस कप्पो अपरिहारियस्स परिहारियाओ। ३०. परिहारकप्पट्टिए भिक्खू थेराणं पडिग्गहेणं बहिया थेराणं वेयावडियाए गच्छेज्जा। 'थेरा य णं वएज्जा---पडिग्गाहेहि णं अज्जो! तुमं पि" भोक्खसि वा पाहिसि वा । एवं से कप्पइ पडिग्गाहेत्तए । तत्थ नो कप्पइ परिहारियस्स अपरिहा रियस्स पडिग्गहंसि असणं वा पाणं वा खाइम वा साइमं वा भोत्तए वा पायए वा कप्पाइ से सयंसि वा पडिग्गहंसि सयंसि वा पलासगंसि 'सयंसि वा कमढगंसि सयंसि वा खुव्वगंसि" पाणिसि वा उद्धटु-उद्धटु भोत्तए वा पायए वा । एस' कप्पो परिहारियस्स" अपरिहारियाओ। ----त्ति बेमि ॥ ७. पि पच्छा (क, ख, ग, जी, झु); पि ण १.तं चेव थेरा (ता)। २. पडिग्गाहे (क, जी, शु) । ३. x (क, ख, ग, जी, शु) । ४. अपरिहारिएणं (क, ख, ग, जी, शु); अप- रिहारिकेण सता (मवृ)। ५. ४ (क, ग, जी, ता, शु) । ६. तं च थेरा (ता)। ८. परिहारिणणं (क, ख, ग, जी, शु); परि हारिकेण (मवृ) । ६. X (क, ग, जी, ता, शु)। १०. एसलेस (क, ग, जी) ११. ववहारियस्स (क, ग)। Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ तइओ उद्देसो पदधारणविहि-पदं १. भिक्खू य इच्छेज्जा गणं धारेत्तए, भगवं च से अपलिच्छन्ने' एवं 'से नो कप्पइ ___ गणं धारेत्तए । भगवं' च से पलिच्छन्ने,' एवं से कप्पइ गणं धारेत्तए । २. भिक्खू य इच्छेज्जा गणं धारेत्तए, नो से कप्पइ थेरे अणापुच्छित्ता गणं धारेत्तए, कप्पड़ से थेरे आपूच्छित्ता गणं धारेत्तए। थेरा य से वियरेज्जा एवं से कप्पइ गणं धारेत्तए, थेरा य से नो वियरेज्जा एवं से नो कप्पइ गणं धारेत्तए । जण्णं' थेरेहि अविडणं गणं धारेज्जा, से संतरा छेओ वा परिहारो वा ॥ ३. तिवासपरियाए समणे निग्गथे आयारकुसले संजमकुसले पवयणकुसले पण्णत्तिकुसले संगहकुसले उवम्गहकुसले अक्खयायारे 'असबलायारे अभिन्नायारे'' असंकिलिट्टायारे" बहुस्सुए बब्भागमे जहण्णणं आयारपकप्पधरे कप्पइ उवज्झायत्ताए उद्दिसित्तए॥ ४. स च्चेव णं से तिवासा: रियाए समणे निग्गंथे नो आयारकुसले नो संजमकुसले 'नो पवयणकुसले नो पण्णत्तिकुसले नो संगहकुसले नो उवग्गहकुसले खयायारे सबलायारे भिन्नायारे संकि लिट्ठायारे'५ 'अप्सुए अप्पागमे नो कप्पइ उवज्झायत्ताए उद्दिसित्तए । १. अपलिच्छते (क ख, ग); अपलिच्छए (जी, १०. अभिन्नाया रे अस बलायारे (जी, शु)। ___शु); अपरिच्छदः परिच्छदरहित: (म)। ११. असंकिलिदायारचित्ते (क, ग, जी, श); २. नो से (क, ख, ग, जी, शु) । असंकिलिढायार चरित्ते (ख)। ३. भिक्खु य इच्छेज्ज गणं धारित्तए भगवं (ता) १२. बहुए आगमिए (ता)। ४. पलिच्छते (क,ख,ग) । १३. कप्पइ बहूर्ण समणाणं बहण समणीणं (ता)। ५. वियरंति (ता)। १४. जाव (क, ख, ग, ता)। ६. जं तत्थ (ता)। १५. संकिलिढायारचित्ते (क, ग, जी, शु); ७. अविदिन्नं (क. ख, ग, ता)। संकिलिट्ठायारचरित्ते (ख, ता) । ८. व: जेते साहम्मिया उद्वार विहरति (ख)। १६. णो जहन्नेणं आयारकप्पधरे णो कप्पइ बहणं ६. अक्खुयायारे (ख, ग); अक्खुयायारचरित्ते समणाणं बहूर्ण समणीणं (ता)। (ता)। ६१४ Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ तइबो उद्देसो ६१५ ५ पंचवासपरियाए समणे निग्गंथे आयारकुसले 'संजमकुसले पत्रयण कुसले पण्णत्तकुसले संगहकुसले उवग्गहकुसले अक्खयायारे असबलायारे अभिन्नायारे असंकिलिट्ठायारे" बहुस्सुए बन्भाग मे जहणेणं दसा- कप्प-ववहारधरे कप्पइ 'आयरियउवज्झायत्ताएँ उद्दिसित्तए । ६. स च्चेव णं से पंचवास रियाए समणे निग्गंथे नो आयारकुतले 'नो संजम कुसले नो पariकुसले नो पण्णत्तिकुमले नो संगह कुसले तो उवग्गहकुसले खयायारे सबलायारे भिन्नायारे संकिलिट्ठायारे" "अप्पसुए अप्पागमे नो कप आयरियउवज्झायत्ताए" उद्दिसित्तए । ७. अट्ठवासपरियाए समणे निग्गंथे आयारकुसले 'संजमकुसले पवयण कुसले पण्णत्तिकुसले संगहकुसले उवग्गहकुसले अक्खयाबारे अवलयारे अभिन्नायारे असंकिलिट्ठायारे" "बहुस्सुए बब्भागमे जहणणंगं मवारे कप आवरियता" उवज्झायत्ताए पवत्तित्ताए थेरताए गणित्तार" गणावच्छेइयत्ताए उद्दित्तिए || ८. सच्चेव गं से अवासपरियाए समगे निग्गथे तो आयारकुडले नो जमकुले नो पवणकुले तो पणत्तिकुसले नो संगहकुसले नी उवग्गहकुसले खयायारे सबलायारे भिन्नायारे संकिलट्ठायारे अप्पमुए अप्पागमे नो कप्पइ आयरियताए जाव गणावच्छेइयत्ताए उद्दिसित्तए । ६. निरुद्धपरियाए समणे निग्गंथे कप्पइ तद्दिवसं आयरियउवज्झायत्ताए उद्दित्तिए । से किमाहु भंते ? अस्थि णं थेराणं तहारूवाणि" कुलाणि कडाणि" पत्तियाणि थेज्जाणि" वेसासियाणि 'संमयाणि सम्मुइक राणि अणुमयाणि" बहुमयाणि भवंति, १. एवं पंचवासपरियाए जणं ( क ग ) २. जाव असंकिलिट्ठायारचरिते (ख, ना) । ३. बहूणं स बहूणं समणीण आयरियत्ताए (ता) । ४. पंचवास जाव अप्यसुए ( क, ख, ग ) । ५. जाव संकिलिट्ठायारचरिते ( ता ) 1 ६. णो जहन्नेणं दसाकप्यववहारघरे णो कप्पइ बहू सम बहू सम आयरियत्ताए (ता) । ७. जाव असं किलिट्ठायारचरिते (ख, ता) | ८. धरे उक्कोसेणं अनंतं चैव वरं ( क ग ) ६. जहन्नेणं ठाणसमवायधरे कप्पइ बहू स बहू स (ता) सर्वत्र । १०. वृत्तौ त्रीण्येव पदानि उल्लिखितानि दृश्यन्ते एवमेवष्टवर्गपर्यायस्याप्याचार्योपाध्यावगणावच्छेदित्वोद्देशविपये द्वे सूत्रे व्याख्येये ( व्य० भाग ४, उद्देसक ३, पत्र २८ ) किन्तु भाष्य ( गा० १८३ ) वृत्तौ पट् पदानि व्याख्यातानि सन्ति - विकृष्टोऽष्टवर्षपर्यायः पुनः सर्वाण्यपि स्थानानि वोढुं शक्नाति बहुतमवर्षपर्यायत्वात् ततस्तस्य सूत्रेणोपाध्यायत्वमाचार्यत्वं गणित्वं प्रवर्तित्वं स्थविरत्वं गणावच्छेदित्वं चानुज्ञातम् (व्य० भाग ४, उद्देशक ३, पत्र ३८ ) । ११. गणित्ताए गणहरत्ताए ( ता ) । १२. तहारूवाई (ख, ता ) सर्वत्र 'ई' | १३. काई (ता) | १४. घेज्जाई (ख ) ; च्छेज्जाणित्ति च्छेद्यानि प्रीतिकरतया 'गच्छ' चिन्तायां प्रमाणभूतानि । अथवा स्थेयानीति (व्य० भाग ४, उद्देशक ३, पत्र ३६) । १५. अणुमयाई संमुइकारगाई (ता) | Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ६१६ बहारो तेहि कडेहि तेहि पत्तिएहि तेहि थेज्जेहि' तेहि वेसासिएहि तेहि संमएहि तेहि सम्मुइकरेहिं जं से निरुद्धपरियाए समणे निग्गंथे, कप्पइ आयरिय-उवज्झायत्ताए उद्दिसित्तएतद्दिवसं ॥ १०. निरुद्धवासपरियाए समणे निग्गंथे कप्पइ 'आयरिय उवज्झायत्ताए उद्दित्तिए समुच्छेयक पंसि तस्स णं आयारपकप्पस्स देसे अहिज्जिए' 'देसे नो अहिज्जिए", सेय अहिज्जिस्सामि त्ति अहिज्जइ', एवं से कप्पइ आयरिय-उवज्झायत्ताए उद्दिसि - त्तए । से य अहिज्जिस्सामि त्ति नो अहिज्जइ', एवं से नो कप्पइ आयरियउवज्झायत्ताए उद्दिसत्तएं ॥ आयरिय उवज्झायादिनिस्साए ठिति-पदं ११. निग्गंथस्स णं नवडहरतरुणस्स आयरिय उवज्झाए वीसंभेज्जा', नो से कप्पइ अणायरिउवज्झायरस होतए । कप्पइ से पुव्वं' आयरियं उद्दिसावेत्ता" तओ पच्छा उवज्झायं । से किमाहु भंते ? दुसंगहिए समणे निग्गंथे, तं जहा - आयरि एणं" उवज्झाएण य ॥ १२. निग्गंथीए णं नवडहरतरुणीए " आयरिय-उवज्झाए 'पवत्तणी य" वीसंभेज्जा, नो से कप्पइ, अणायरियउवज्झाइयाए 'अपवत्तणीए य" होत्तए । कप्पइ से आयरियं उद्दिसावेत्ता तओ पच्छा उवज्झायं तओ पच्छा पवत्तिणि । से किमाहु भंते ? तिसंगहिया समणी निग्गंधी, तं जहा - आयरिएणं उवज्झाएणं पवत्तिणीए थ" ।। पडिसेवकस्स पदधारणविहि-पदं १३. भिक्खू य गणाओ अवक्कम्म मेहुणधम्मं" पडिसेवेज्जा, तिष्णि संवच्छ्राणि तस्स तप्पत्तियं नो कप्पइ आयरितं वा" उवज्झायत्तं वा पवत्तित्तं वा थेरत्तं वा गणित्तं वा° गणावच्छेइयत्तं वा उद्दित्तिए वा धारेतए वा । तिहिं संवच्छरेहिं 'वीइक्कतेहि १. छेज्जाई (क ) । २. समुच्छेयकप्पंसि तद्दिवस आयरियउवज्झायताए (ता) | ३. अवट्टिए (क, जी, शु) । ४. x ( क, ख, ग, जी, शु) । ५. अहिज्जेज्जा (क, ख. ग, जी, शु) । ६. अहिज्जेज्जा ( क, ख, ग, जी, शु) ७. तरुणस्स (ख, ता ) ८. वीसुंभेज्जा (ता) | ६. पुन्वामेव (ता) । १०. उद्दिसावेत्तए (ता) | ११. आयरिएण य (ता) 1 १२. तरुणाए ( क ग ); तरुबीयाए ( ब ) ; तरुणिया आहच्च (ता) 1 १३. x (क, ग, जी, ता, शु) । १४. x ( क, ग, जी, ता, शु) अनाचार्योपाध्यायाया उपलक्षणमेतत् प्रवर्तिनीरहितायाश्च ( व्य० भाग ४, उद्देशक ३, पत्र ४६ ) | १५. पुब्वामेव (ता) । १६. वा ( क ) । १७. मेहुणं ( क, ख, ग, जी, शु, मट्ट) । १८. सं० पा० आयरियत्तं वा जाव गणावच्छे इयत्तं । Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ तइओ उद्देसो चउत्थगंसि संवच्छरंसि पट्ठियंसि ठियस्स उवसंतस्स उवरयस्स" पडिविरयस्स निव्विगारस्स एवं से कप्पइ आयरियत्तं वा जाव गणात्रच्छेइयत्तं वा उद्दित्तिए वा धारेत्तए वा ॥ १४. गणावच्छेइए गणावच्छेइयत्तं अनिक्खिवित्ता मेहुणधम्मं पडिसेवेज्जा, जावज्जीवाए तस्स तप्पत्तियं नो कप्पइ आयरियत्तं वा जाव गणावच्छेइयत्तं वा उद्दित्तिए वा धारेत्तए' वा ॥ १५. गणावच्छेइए गणावच्छेइयत्तं निक्खिवित्ता मेहुणधम्मं पडिसेवेज्जा, तिण्णि संच्छराणि तस्स तप्पत्तियं नो कप्पइ आयरियत्तं वा जाव गणावच्छेइयत्तं वा उद्दित्तिए वा धारेत्तए वा । तिहिं संवच्छरेहिं वीइक्कतेहिं चउत्थगंसि संवच्छरंसि 'पट्ठियंसि ठियस्स उवसंतस्स उवरयस्स पडिविरयस्स निब्बिगारस्स', एवं से कप्पइ आयरियतं वा जाव गणावच्छेइयत्तं वा उद्दिसत्तए" वा धारेत्तए वा ॥ १६. आयरिय-उवज्झाए" आयरिय उवज्झायत्तं अनिक्खिवित्ता मेहुणधम्मं पडिसेवेज्जा, जावज्जीवाए तस्स तप्पत्तियं नो कप्पइ आयरियतं वा जाव गणावच्छेइयत्तं वा उद्दिसत्तए वा धारेत्तए वा ॥ १७. आयरिय उवज्झाए आयरिय-उवज्झायत्तं निक्खिवित्ता मेहुणधम्मं पडिसेवेज्जा, तिष्णि संवच्छराणि तस्स तप्पत्तियं नो कप्पइ आयरियतं वा जाव गणावच्छेइयत्तं वा उद्दित्तिए वा धारेत्तए वा । तिहि संवच्छरेहिं वीइक्कतेहि चउत्थमंसि संच्छरंसिपट्टियंसि ठियस्स उवसंतस्स उवरयस्स पडिविरयस्स निव्विगारस्स, एवं से कइ आयरियत्तं वा जाव गणावच्छेइयत्तं वा उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा ॥ १८. भिक्खू य 'गणाओ अवक्कम्म" ओहायइ तिणि संवच्छराणि तस्स तप्पत्तियं 'नो कप्पs आयरियत्तं वा जाव गणावच्छेइयत्तं वा उद्दिसित्तए वा धारेतए वा । तिहिं सं वच्छरेहिं वीक्कतेहि चउत्थगंसि संवच्छरंसि पट्ठियंसि ठियस्स उवसंतस्स उवरयस्स पडिविरयस्स निव्विगारस्स, एवं से कप्पइ आयरियत्तं वा जाव गावच्छेत्तं वा उद्दित्तिए वा धारेत्तए वा ॥ १६. गणावच्छेइए" गणावच्छेइयत्तं अनिक्खिवित्ता ओहाएज्जा, जावज्जीवाए तस्स तप्पत्तियं नो कप्पइ आयरियत्तं वा जाव गणावच्छेइयत्तं वा उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा ॥ १. एहि उवद्वियस्स ठियस्स (ता) सर्वत्र | २. x (क, ग, जी, शु) 1 ३. धारियत्तए ( क ) ; धारयत्तए ( ख, ग ) 1 ४. पट्टियंसि उवट्टियंसि ( ख ) । ५. x ( जी, शु) 1 ६. पट्टियंसि जाव उद्दिसित्तए ( क, ख ) ७. 'क, ख, ग' संकेतितादर्थेषु सूत्रद्वयं संक्षिप्तं विद्यते एवं आयरिए उवज्झाए वि । ६१७ ८. गणादवकम्म ( ता ) 1 ६. ओहाणुप्पेही गच्छेज्जा (ता) सर्वत्र । १०. तो जाव घारितए (क, ग ); नो से कृष्पति जाव धारितए ( ख ) । ११. 'क, ख, ग' संकेतितादर्शेषु सूत्रचतुष्टस्य पाठसंक्षेपः एवं वर्तते गणावच्छेइए आयरियउवज्झाए जहेव मेहुणधम्मे तहेव ओहाविए वि भाणितव्वा । Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ६१८ ववहारो २०. गणावच्छेइए' गणावच्छेइयत्तं निक्खि वित्ता ओहाएज्जा तिणि संवच्छराणि तस्स तप्पत्तियं नो कप्पइ आयरियत्तं वा जाव गणावच्छेइयत्तं वा उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा । तिहिं संवच्छरेहिं वीइक्कतेहिं चउत्थगंसि संवच्छरंसि पट्ठियंसि ठियस्स उवसंतस्स उवरयस्स पडिवियरस्स निविगारस्स, एवं से कप्पइ आयरियत्तं वा जाव गणावच्छेइयत्तं वा उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा ॥ २१. आयरिय-उवज्झाए आयरियउवज्झायत्तं अनिक्खि वित्ता ओहाएज्जा, जावज्जीवाए तस्स तप्पत्तियं नो कप्पइ आयरियत्तं वा जाव गणावच्छेइयत्तं वा उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा ॥ २२. आयरिय-उवज्झाए आयरियउवज्झायत्तं निक्खिवित्ता ओहाएज्जा, ति णि संवच्छ राणि तस्स तप्पत्तियं नो कप्पइ आयरियत्तं वा जाव गणावच्छेइयत्तं वा उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा। तिहिं संवच्छरेहिं वीइक्कंतेहिं चउत्थगंसि संवच्छरंसि पट्ठियंसि ठियस्स उवसंतस्स उवरयस्स पडिविरयस्स निविगारस्स, एवं से कप्पइ आयरियत्तं वा जाव गणावच्छेइयत्तं वा उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा ।। २३. भिक्खू य बहुस्सुए बब्भागमे 'बहुसो बहुआगाढागाढेसु' कारणेसु" माई मुसावाई असुई 'पावजीवी जावज्जीवाए" तस्स तप्पत्तियं नो कप्पइ आयरियत्तं वा जाव गणावच्छेइयत्तं वा उद्दिसित्तए' वा धारेत्तए वा ।। २४. गणावच्छेइए 'बहुस्सुए बब्भागमे बहुसो बहुआगाढागाढेसु" कारणेसु माई 'मुसा वाई असुई पावजीवी, जावज्जीवाए तस्स तप्पत्तियं नो कप्पइ आयरियत्तं वा जावंगणावच्छेइयत्तं वा उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा ।। २५. आयरिय-उवज्झाए बहुस्सुए बब्भागमे बहुसो बहुआगाढागाढेसु कारणेसु माई 'मुसावाई असुई पावजीवी, जावज्जीवाए तस्स तप्पत्तियं नो कप्पइ आयरियत्तं वा जाव" गणावच्छेइयत्तं वा उद्दि सित्तए वा धारेत्तए वा ।। २६. बहवे भिक्खुणो बहुस्सुया बब्भागमा बहुसो बहुआगाढागाढेसु कारणेसु माई मुसावाई असुई पावजीवी, जावज्जीवाए तेसिं तप्पत्तियं नो कप्पइ आयरियत्तं वा जाव गणावच्छेइयत्तं वा उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा ॥ २७. बहवे गणावच्छेइया बहुस्सुया बब्भागमा बहुसो बहुआगाढागादेसु कारणेसु माई १. 'ता' प्रती एतत् सूत्रं अत: परवतिसूत्रं च नैव ६. बहुसो आगाढेसु (ता) सर्वत्र । दृश्यते । ७. जाव (क, ख, ग ता)। २. बहुसु आगा (ख)। ८. जाव (क, ख, ग, ता)। ३. x (ता)। ६. 'क, ख, ग' संकेतितादर्शषु सूत्रद्वयं संक्षिप्तं ४. पावकम्मोवजीविया वि भवति जावज्जीवं विद्यते---एवं बहवे गणावच्छेइया बहवे आय(ता) सर्वत्र । रियउवझाया। ५. उहिसावेत्तए (ता) सर्वत्र । Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ तइयो उद्देसो ६१६ मुसावाई असुई पावजीवी, जावज्जीवाए तेसि तप्पत्तियं तो कप्पइ आयरियतं वा जाव गणावच्छेइयत्तं वा उद्दित्तिए वा धारेतए वा ॥ २८. बहवे आयरिय उवज्झाया बहुस्सुया बब्भागमा बहुसो बहुआगाढागाढेसु कारणेसु माई मुसावाई असुई पावजीवी, जावज्जीवाए तेसिं तप्पत्तियं नो कप्पर आयरियत्तं वा जाव गणात्रच्छेइयत्तं वा उद्दित्तिए वा धारेत्तए वा ॥ २६. बहवे भिक्खुणो बहवे गणावच्छेइया बहवे आयरिय उवज्झाया बहुस्सुया बभागमा बहुसो बहुआ गाढा गाढेसु कारणेसु माई मुसावाई असुई पावजीवी, जावज्जीवाए तेसि पत्तियं नो कप्पड़ आयरियत्तं वा जाव गणावच्छेइयत्तं वा उद्दिसत्तए वा धारेत्तए वा । --त्ति बेमि ॥ Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ बद्धकाले आरि-उवज्झायादीणं विहारविधि-पदं १. नो कप्पइ आयरिय-उवज्झायस्स एगाणियस्स हेमंत गिम्हासु चारए' ॥ २. कप्पइ आयरिय-उवज्झायस्स अप्प विइयस्सर हेमंत गिम्हासु चारए' ॥ ३. नो कप्पइ गणावच्छेइयस्स अप्पबिइयस्स हेमंत गम्हामु चारए !1 ४. कप्पइ गणावच्छेइयस्स अप्पतइयस्स हेमंतगिम्हासु चारण || बालावासे आयरिय उवज्झायादीणं विहारविधि-पदं उत्थो उद्देसो ५. नो कप्पइ आयरिय-उवज्झायस्स अप्पविइयस्स वासावासं वत्थए । ६. कप्पइ आयरिय उवज्झायस्स अप्पतइयस्स वासावासं वत्थए || ७. नो कप्पड़ गणावच्छेइयस्स अप्पतइयस्स वासावासं वत्थए || ८. कप्पइ गणावच्छेइयस्स अप्पच उत्थस्स वासावासं वत्थए | आयरिय उवज्झायादीणं अण्णमण्ण निस्साए विहारविधि-पदं ६. से गामंसि वा 'नगरंसि वा निगमंसि वा रायहाणीए वा खेडंसि वा कब्बडंसि वा मडबंसि वा पट्टणंसि वा दोणमुहंसि वा आसमंसि वा संवाहंसि वा" सन्निवेसंसि वा बहूणं आयरिय उवज्झायाणं अप्पबियाणं' बहूगं गणावच्छेइयाणं अप्पतइयाणं 'कप्पर हेमंत गिम्हासु चारए" अष्णमण्णनिस्साए " || १०. से गामंसि वा नगरंसि वा निगमंसि वा रायहाणीए वा खेडंसि वा कब्बडंसि वा मडबंसि वा पट्टांसि वा दोणमुहंसि वा आसमंसि वा संवाहंसि वा सन्निवेसंसि वा १. चरित (ख, 1; चरिए (जी. शु) । २. बितिय स ( क ), 'बीयस्स ( ग ) । ३. गामाणुगामं चारए (क, ता) सर्वत्र ४. 'क, ता' संकेतितादर्श यो: संख्याङ्कितं सूत्रचतुष्टयं विद्यते । ६२० ५, ६, ७, ८ नवमसूत्रानन्तरं ५. जाव (क, ग, ता) । अग्रिमसूत्रेपि । ६. अपपीयाणं ( ता ) | ७. चरित ( ग ) | ८. कप्पइ से अन्नमन्नणीसाए हेमंतगिम्हासु गामागुगामं चारए (क, ता ) | Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ चउत्थो उद्देसो ६२१ बहणं आयरिय-उवज्झायाणं. अप्पतइयाणं बहणं गणावच्छेइयाणं अप्पच उत्थाणं 'कप्पइ वासावासं वत्थए अण्णमण्णनिस्साए"॥ मायरियावीणं देहावसाणे अग्णस्स उवसंपज्जणाविधि-पदं ११. 'गामाणुगामं दूइज्जमाणो भिक्खू य" जं पुरओ' कट्ट विहरई 'से य" आहच्च वीसभेज्जा', अस्थियाइं 'स्थ अण्णे" केइ उवसंपज्जणारिहे, से उवसंपज्जियव्वे। नत्थियाइं त्थ अण्णे केइ उवसंपज्जणारिहे, 'अप्पणो य से" कप्पाए असमत्ते ‘एवं से कप्पई एगराइयाए पडिमाए 'जण्णं-जणं" दिसं अण्णे साहम्मिया विहरंति 'तण्ण-तण्णं दिसं उवलित्तए"। नो से कप्पइ तत्थ विहारवत्तियं" वत्थए, कप्पड़ से तत्थ कारणवत्तियं" वत्थए । तंसि च णं कारणंसि निट्ठियंसि परो वएज्जावसाहि अज्जो' ! एगरायं वा दुरायं वा । एवं से कपइ एगरायं वा दुरायं वा वत्थए, नो से कप्पइ परं एगरायाओ वा दुरायाओ वा वत्थए। जं तत्थ परं एगरायाओ वा दुरायाओ वा वसइ, से संतरा छए वा परिहारे वा।। १२. 'वासावासं पज्जोस विओ भिक्खू जं पुरओ कटु विहरइ'", से य आहच्च वीसं भेज्जा, अत्थियाई त्थ 'अण्णे केइ उवसंपज्जणारिहे, से उवसंपज्जियव्वे । नत्थियाई त्थ अण्णे केइ उवसंपज्जणारिहे, अप्पणो य से कप्पाए असमत्ते एवं से कप्पइ एगराइयाए पडिमाए जण्णं-जण्णं दिसं अण्णे साहम्मिया विहरंति तण्णं-तण्णं दिसं उवलित्तए । नो से कप्पइ तत्थ विहारवत्तियं वत्थए, कप्पइ से तत्थ कारणवत्तियं वत्थए। तंसि च णं कारणंसि निट्टियंसि परो वएज्जा-वसाहि अज्जो ! एगरायं वा दुरायं वा । एवं से कप्पइ एगरायं वा दुरायं वा वत्थए, नो से कप्पइ परं एगरायाओ वा दुरायाओ वा वत्थए। जं तत्थ परं एगरायाओ वा दुरायाओ वा वसइ, से संतरा छए वा“ परिहारे वा ॥ १. कप्पइ से अनमननीसाए वासावासं वत्थए १०. कप्पइ से (ख, ग, जी, शु)। (क, ता)। ११. जन्नु जन्नु (ग, ता)। २. भिक्खू य गामाणुगामं दुइज्जमाणे (क, ग, १२. तन्नु तन्तु (ग, ता)। ता)। १३. एत्तए (क, ता)। ३. पुरा (क, ग.)। १४. विहरणवत्तियाए (क, ता)। ४. विहरेज्ज (क, ख. ता)। १५. कारणवत्तियाए (क, ता)। ५. से (ख); ४ (ग, जी, शु) । १६. णं तुम अज्जो (ता)। ६. वीसुंभेज्जा (क, ता)। १७. भिक्खू य जं पुरा कटु वासावासं पज्जो७. तत्थ (क, ता)। सवेति (क, ता)। ८. यध्वे सिया (क, ता)। १८. सेसं तं चेव जाव छए वा (क, ख, ग, ता)। है. तस्स अप्पणो (ख, ग, जी, शु)। Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ववहारो अरिहस्स आयरिय-उवल्झायत्त-पवं १३. आयरिय-उवज्झाए गिलायमाणे अण्णयर' वएज्जा-'अज्जो! ममंसि णं कालगयंसि समाणंसि अयं समुक्क सियन्वे' । से य समुक्कसणारिहे समुक्कसियव्वे, से य नो समुक्कसणारिहे नो समुक्कसियन्वें । अत्थियाई स्थ अण्णे केइ समुक्कसणारिहे से समक्कसियब्वे', नत्थियाइं स्थ अण्णे केइ समुक्कसणारिहे से चेव समक्क सियव्वे । तंसि च णं समुक्किलैंसिपरो वएज्जा-दुस्समुक्किट्ठ ते अज्जो" ! निविखवाहि । तस्स णं निक्खिवमाणस्स नत्थि केइ छए वा परिहारे वा। जे तं" साहम्मिया अहाकप्पेणं नो 'उट्ठाए विहरंति सव्वेसि तेसि तप्पत्तियं २ छए वा परिहारे वा॥ १४. आयरिय-उवज्झाए ओहायमाणे अण्णयरं" वएज्जा-~'अज्जो ! ममंसि गं" ओहावियंसि समाणंसि अयं समुक्कसियव्वे"। से य समुक्कसणारिहे समुक्कसियब्वे", से य नो समुक्कसणारिहे नो समुक्कसियवे" । अत्थियाई त्थ अण्णे केइ समक्कसणारिहे से समक्कसियव्वे", नत्थियाइं त्थ अण्णे केइ समक्कसणारिहे से चेव समुक्क सियव्वे । तंसि च णं समुक्किठेसि" परो वएज्जा-दुस्समक्किट्ठ ते अज्जो ! निक्खिवाहि । तस्स णं निक्खिवमाणस्स नत्थि केई छए वा परिहारे वा। जे तं साहम्मिया अहाकप्पेणं 'नो उट्ठाए विहरंति सव्वेसि तेसिं तप्पत्तियं" छए वा परिहारे वा॥ उवट्रावणाविधि-पदं १५. आयरिय-उवज्झाए सरमाणे परं 'चउरायाओ पंचरायाओ कप्पागं"* भिक्खु नो १. एगयरं (क, ता)। पत्र ५४) । २. ममंसि णं अज्जो (क, ता); अज्जो ममंसि १२. उवट्ठाबयंति तेसि सम्वेसिं अंतरा (क,ता)। १३. एक्कतरं (ता)। ३. यव्वे सिया (क, ता)। १४. ममंसि णं अज्जो (ता)। ४. यब्वे सिया (क, ता)। १५. "यब्वे सिया (ता); 'ख, ग' आदर्शयोः अतः ५. यव्वे सिया (क, ता)। परं 'जाव तेसि तत्पत्तियं' एवं पाठो विद्यते । ६-७. यव्वे सिया (क, ता)। १६, १७, १८. यव्वे सिया (ता) । ८. समुक्कट्ठसि (क, ख, ता) । १६. समुक्कट्ठसि (ता)। ६. दुस्समुक्कट्ठ (क, ख, ता); समुक्किट्ठसि २०. । समुक्किट्ठास २०. दुस्समुक्कट्ठ (ता)। (ग)। २१. गोवट्ठावयंति तेसि सब्वेसि अंतरा (ता)। १०. अज्जो देहि (क)। २२. जाव (क, ग, जी, ता, शु)। ११. x(ग, जी, शु); गतमिच्छाद्वारं सम्प्रति २३. चउरातं पंचरातं कप्पातं (क); चउराय यथाकल्पद्वारावसरस्तत्र ये गच्छसाघवस्तं पंचरायो कप्पागं (ख, जी, शु); चउरातं स्वगच्छसाधु प्रतीच्छिकं च पूर्वस्थापितं यथा कप्पातं (ता)। कल्पेन नाम्युत्तिष्ठन्ति (व्य०-उद्देसक ४, Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ उद्देसी ६२३ sagar | अस्थियाई त्य से केइ माणणिज्जे कप्पाए, नत्थि से केइ छेए वा परिहारे वा । नत्थियाई त्थ से केइ माणणिज्जे कप्पाए, से संतरा छेए वा परिहारे वा ॥ १६. आयरिय-उवज्झाए असरमाणे परं चउरायाओ पंचरायाओ कप्पागं भिक्खु नो उवद्वावेइ । अस्थियाई त्थ से केइ माणणिज्जे कप्पाए, नत्थि से केइ छेए वा परिहारे वा । नत्थियाई त्थ से केइ माणणिज्जे कप्पाए, से 'संतरा छेए वा परिहारे वा ॥ १७. आयरिय उवज्झाए सरमाणे वा असरमाणे वा परं दसरायकप्पाओ कप्पागं भिक्खु नो उट्ठावे । अत्थियाइं त्थ से केइ माणणिज्जे कप्पाए, नत्थि से केइ छेए वा परिहारे वा । नत्थियाइं त्थ से केइ माणणिज्जे कप्पाए, संवच्छरं तस्स तप्पत्तियं नो कप्पइ आयरियत्तं' उद्दित्तिए' ॥ उवसंपदा-पदं १८. भिक्खू य गणाओ अवक्कम्म अण्णं गणं उवसंपज्जित्ताणं विहरेज्जा तं च केइ साहम्मिए पासित्ता' एज्जाकं अज्जो ! उवसंपज्जित्ताणं विहरसि ? जे तत्थ सव्वराइणिए' तं वएज्जा । 'राइणिए तं वज्जा अह भंते ! कस्स कप्पाए ? जे तस्थ सब्वबहुसुए तं वएज्जा, जं वा से भगवं वक्खई" तस्स आणा उववाय वयण निद्देसे चिट्ठिस्सामि ॥ आनापुवं चरिया-पवं १६. बहवे साहम्मिया इच्छेज्जा एगयओ अभिनिचारियं चारए । 'नो हं कप्पइ" थेरे toryच्छता. एगओ अभिनिचारियं चारए, कप्पइ व्ह" थेरे आपुच्छित्ता एगयओ अभिनिचारियं चारए । थेरा य" से वियरेज्जा" एव हं कप्पइ एगयओ अभिनिचारियं चारए, थेरा य से नो वियरेज्जा एव पहं नो कप्पइ एगयओ अभिनिचारिय चारए । 'जं तत्थ थेरेहिं अविणे अभिनिचारियं चरंति से संतरा छेए वा १. उठावेइ कप्पाए ( क, ख, ग, जी, शु ) ; ७. साहम्मिया ( क, ख, ता ) । ८. पासित्ताणं (क, ता ) 1 तत्र यदि तस्मिन् कल्पा के सति ( मवृ ) | २. जाव (क, ता, शु) 1 ३. जावज्जीवं तस्स तम्पत्तियं णो कप्पति आय e. राइणीए (ग, जी, शु ) । १०. x (क, ख, ग, ता) | ११. आख्याति ( मट्ट) । रिय उवज्झायत्तं उद्दिसित्तए (क, ता ) | ४. जाव (क, ता ) । १२. चिट्ठिस्सामी ( क, ख, ता ) । ५. मायरियत्तं वा जाव गणावच्छेइयत्तं वा (क, १३. नो से कप्पइ (क, ता); कप्पइ तो हं (ग, जी, श, मट्ट) । १४. से (क, ता) सर्वत्र । १५. य णं ( ख ) ! १६. वितरंति (क, ता ) । ख, ग, ता) | ६. संवत्सरं यावन्न कल्पते आचार्यत्वमुपदेष्टुमनु ज्ञातुं संवत्सरं यावत् गणो ह्रियते इति भावः ( व्य० उद्देशक ४, पत्र ६२) । Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ६२४ परिहारे वा " ॥ २०. चरियापविट्ठे भिक्खू जाव चउरायाओ पंचरायाओ थेरे पासेज्जा, सच्चेव आलोयणा' सच्चेव पडिक्कमणा सच्चेव ओग्गहस्स पुव्वाणुण्णवणा चिट्ठइ अहा दमवि ओग्गहे || २१. चरियापविट्ठे भिक्खू परं चउरायाओ पंचरायाओ थेरे पासेज्जा पुणो आलोएज्जा पुणो पडिक्कमेज्जा 'पुणो श्रेय - परिहारस्स उवट्टाएज्जा । भिक्खुभावस्स" अट्ठाए दोच्च प ओग्गहे अणुण्णवेयव्वे सिया-अणुजाणह भंते ! मिओग्गहं अहालंद धुवं नितियं' वेउट्टियं, तओ पच्छा काय संकासं ॥ २२. चरियानिट्टे' भिक्खू जाव चउरायाओं' पंचरायाओ थेरे पासेज्जा, सच्चेव आलोयणा सच्चेव पडिक्कमणा सच्चेव ओग्गहस्स पुव्वाणुण्णवणा चिट्ठइ अहालंदमवि ओग्गहे ॥ २३. चरिया नियट्टे भिक्खू परं चउरायाओ पंचरायाओ थेरे पासेज्जा, पुणो आलोएज्जा पुणो पडिक्कमेज्जा 'पुणो छेय- परिहारस्स उवट्ठाएज्जा । भिक्खुभावस्स अट्ठाए दोच्च पि ओग्गहे अण्णुण्णवेयव्वे सिया-अणुजाणह भंते ! मिओग्गहं महालंद धुवं नितियं वेउट्टियं, तओ पच्छा कायसंफासं ॥ ववहारो सेह - राइणिय संबंध-पर्व २४. दो साहम्मिया एगयओ विहरंति, तं जहा -- सेहे य राइणिए य । तत्थ सेहत राए " पलिच्छन्ने, राइणिए अपलिच्छन्ने । 'सेहत एवं राइणिए उवसंपज्जियव्वे, भिक्खोववायं च दलयइ कप्पागं ॥ १. x (क, ता ) । २. चारिया (क, ता ) । ३. आलोयणता (क, ता) | ४. परं जाव (क, ता ) 1 ५. भिक्खु (मह); भिक्खुभावस्स (मवृपा) । ६. नितियं नेच्छइयं जं ( ख ) । ७. कप्पइ से एवं वदित्तए अणुजाणह भंते! मिउ ध्रुवं नितियं सासयं वेउट्टियं तओ पच्छा कायसंफासं भिक्खुभावस्स अट्ठाए दोच्वंपि ओग्गहे अणुण्णवेयव्वे सिया महालंदमवि ओग्गहे (क, ता ) । ८. 'कता' संकेतितादर्शयोः एतत्सूत्रं नैव दृश्यते; 'ग' संकेतितादर्शे प्रस्तुतस्य पुरो वर्तनश्च सूत्रद्वयस्य स्थाने एवं पाठसंक्षेपोस्ति — एवं नियट्टे वि दो गमा । ९. चाउरा ( ख ) 1 १०. कप्पइ से एवं वदित्तए अणुजाणह भंते ! मिउग्गहं जाव तो पच्छा कायसंफासं भिक्खु - भावस्स अट्ठाए दोच्चं पि ओग्गहे अणुजाणेयव्वे सिया । अहालंदमवि ओग्गहे (क, ता ) ; पुणो छेयपरिहारस्स उबट्ठाएज्जा कप्पति से एवं वदित्तए अणुजाणह भंते! मिउग्गहं अहालंद ध्रुवं नितियं नेच्छइयं जं विउट्टियं तओ पच्छा कायसंफासं भिक्खुभावस्स अट्ठाए दोच्चं पि ओहं अणुण्णवेयव्वे सिया ( ख ) । ११. सेहे (क, ता, मट्ट) । १२. तत्थ सेहतराए पुव्वामेव राइणियं उवसंपज्जेज्जा तो पच्छा सेहं राइणिए उवसंपज्जति ओवायस्ट्टाए भिक्खु दलयइ कप्पा (क) a) : Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ त्यो उद्देसो ६२५ २५. दो साहम्मिया एगयओ विहरति, 'तं जहा - सेहे य राइणिए य । तत्थ राइणिए पलिच्छन्ने, सेहतराए अपलिच्छन्ने । इच्छा राइणिए सेहतरागं उवसंपज्जइ इच्छा नो उवसंपज्जइ, इच्छा भिक्खोववायं दलयइ कप्पागं इच्छा नो दलयइ' कप्पागं" || राइणियनिस्साए विहरण-पदं २६. दो भिक्खुणो एगयओ विहरति, नो हं' कप्पइ अण्णमण्णमणुवसंपज्जित्ताणं विहरित्तए । कप्पइ ह अहाराइणियाए अण्णमण्णं उवसंपज्जित्ताणं विहरित ॥ २७. दो' गणावच्छेइया एगयओ विहरति, नो हं कप्पइ अण्णमण्णमणुवसंपज्जित्ताणं * विहरितए । कप्पइ हं अहाराइणियाए अण्णमण्णं उवसंपज्जित्ताणं विहतिए || २८. दो आयरिय-उवज्झाया एगयओ विहरति, नो हं कप्पइ अण्णमण्णमणुवसंपज्जित्ताणं विहरित्तए । कप्पइ हं अहाराइणियाए अण्णमण्णं उवसंपज्जित्ताणं विहरित्तए । २६. बहवे भिक्खुणो एगयओ विहरंति, नो हं कप्पइ अण्णमण्णमणुवसंपज्जित्ताणं विहरितए । कप्पइ हं अहाराइणियाए अण्णमण्णं उवसंपज्जित्ताणं विहरित ॥ ३०. बहवे गणावच्छेइया एगयओ विहरति, नो ग्रहं कप्पइ अण्णमण्णमणुवसंपज्जित्ताणं विहरिए । कप्पइ हं अहाराइणियाए अण्णमण्णं उवसंपज्जित्ताणं विहरित्तए । ३१. बहवे आयरिय-उवज्झाया एगयओ विहरंति, नो पहं कप्पइ अण्णमण्णमणुवसंपज्जित्ताणं विहरित्तए । कप्पद ण्हं अहाराइणियाए अण्णमण्णं उवसंपज्जित्ताणं विहति ॥ ३२. बहवे भिक्खुणो बहवे गणावच्छेइया बहवे आयरिय उवज्झाया एगयओ विहरंति, नो हं कप्पइ अण्णमण्णमणुवसंपज्जित्ताणं विहरित्तए । कप्पइ हं अहाराइजियाए अष्णमण उवसंपज्जित्ताणं विहरित्तए । १. लाति ( ख ) । २. सेहे अपलिच्छपणे राइणिए पलिच्छपणे तओ सेहे पुव्वामेव राइणियं उवसंपज्जति तओ पच्छा राइणिए इच्छाए उवसंपज्जइ इच्छाए णो उवसंपज्जइ ओवयस्तट्ठाए भिक्खु इच्छाए वंद कप्पागं इच्छाए नो वंदर कप्पागं (क, ता ) । ३. से (क, ता) | ४. अण्णमण्णं उवसंपज्जित्ताणं ( ख, ग, जी, शु ) ; णो हमिति वाक्यालङ्कारे कल्पते अन्योन्यमुपसम्पद्य विहर्तुम् (व्य० उद्देशक ४, म पत्र -त्ति बेमि ॥ ८६) । ५. से (क, ता ) सर्वत्र । ६. एवं दो गणावच्छेइया ( ख ) ; एवं दो गणावच्छेइया एकततो (ग) 1 ७. अण्णमण्णं उवसंपज्जित्ताणं ( ख, ग, जी, शु, मह) । ८. 'क, ख, ग ता' संकेतितादर्शेषु पाठसंक्षेपो विद्यते — एवं आयरियउवज्झाया एवं बहवे साहम्मिया गणावच्छेइया आयरियउवज्झाया जाव विहरितए । Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ पंचमो उद्देसो उउबद्धकाले पवत्तिणी-गणावच्छेहमीणं विहारविधि-पवं १. नो कप्पइ पवत्तिणीए' अप्पबिइयाए हेमंतगिम्हासु चारए । २. कप्पइ पवत्तिणीए अप्पतइयाए हेमंतगिम्हासु चारए । ३. नो कप्पइ गणावच्छेइणीए अप्पतइयाए हेमंतगिम्हासु चारए । ४. कप्पइ गणावच्छेइणीए अप्पचउत्थाए हेमंत गिम्हासु चारए ।। वासावासे पवत्तिणी-गणावच्छेइणीणं विहारविधि-पवं ५. नो कप्पइ पवत्तिणीए अप्पतइयाए वासावासं वत्थए । ६. कप्पइ पत्तिणीए अप्पच उत्थाए वासावासं वत्थए । ७. नो कप्पइ गणावच्छेइणीए अप्पचउत्थाए वासावासं वत्थए । ८. कप्पइ गणावच्छेइणीए अप्पपंचमाए वासावासं वत्थए । पवत्तिणी-गणावच्छेहणीणं अण्णमण्णनिस्साए विहारविधि-पवं ६. से गामंसि वा जाव' सन्निवेसंसि' वा बहणं पवत्तिणीणं अप्पतइयाणं बहणं गणा वच्छेइणीणं अप्पचउत्थाणं 'कप्पइ हेमंत गिम्हासु चारए अण्णमण्णनीसाए । १०. से गामंसि वा जाव सन्निवसंसि वा बहूणं पवत्तिणीणं अप्पचउत्थाणं बहणं गणा वच्छेइणीणं अप्पपंचमाणं 'कप्पइ वासावासं वत्थए अण्णमण्णनीसाए । १. पवित्तिगीए (क, ता)। २. गामाणुगामं चारए (क, ता) सर्वत्र । ३. अप्पचउत्थीए (ख)। ४. 'क, ता संकेतितादर्शयोः ५, ६, ७, ८ संख्या ङ्कितं सूत्रचतुष्ट्यं नवमसूत्रानन्तरं विद्यते । ५. व० ४181 ६. रायहाणिसी (ग, जी, शु)। ७. गणावच्छेइयाणं (क, ता)। ८. कप्पइ से अण्णमण्णनीसाए हेमंतगिम्हासु गामाणुगामे चारए (क, ता)। है. कप्पति से अण्णमण्णणीसाए वासावासं वत्थए (क, ता): Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ६२७ पंचमो उद्देसो पत्तिणी-गणावच्छेइणोणं देहावसाणे अण्णाए उवसंपज्जणाविधि-पदं १.१. 'गामाणुगामं दूइज्जमाणी' निग्गंथी य जं पुरओ काउं' विहरइ सा" आहच्च वीसं भेज्जा 'अत्थियाइं त्थ" काइ अण्णा उवसंपज्जणारिहा सा उपसंपज्जियव्वा । नत्थियाई त्थ काइ अण्णा उवसंपज्जणारिहा 'तीसे य अप्पणो कप्पाए असमत्ते कप्पइ से" एगराइयाए पडिमाए 'जगणं-जण्णं दिसं अण्णाओ माहम्मिणीओ विहरंति' 'तण्णं-तण्णं" दिसं उवलित्तए"नो से कप्पइ तत्थ विहारवत्तियं वत्थए, कप्पइ से तत्थ कारणवत्तियं" वत्थए । तसि च णं कारणंसि निट्रियंसि परा" वएज्जा--वसाहि अज्जे" ! एगरायं वा दुरायं वा । एवं से कप्पइ एगरायं वा दुरायं वा वत्थए, नो से कप्पइ परं एगरायाओ वा दुरायाओ वा वत्थए । जं तत्थ परं एग रायाओ वा दुरायाओ वा वसइ" 'से संतरा" छेए वा परिहारे वा ॥ १२. 'वासावासं पज्जोस विया निग्गंथी य जं पुरओ काउं" विहरइ“सा आहच्च वीसं भेज्जा अत्थियाइं त्थ काइ अण्णा उवसंपज्जणारिहा सा उवसंपज्जियव्वा" 'नत्थियाई त्थ काइ अण्णा उवसंपज्जणारिहा तीसे य अप्पणो कप्पाए असमत्ते कप्पइ से एगराइयाए पडिमाए जण्णं-जण्णं दिसं अण्णाओ साहम्मिणीओ विहरंति तण्णं-तण्णं दिसं उवलित्तए । नो से कप्पइ तत्थ विहारवत्तियं वत्थए, कप्पइ से तत्थ कारणवत्तियं वत्थए । तंसि च णं कारणंसि निट्ठियंसि परा वएज्जा-वसाहि अज्जे ! एगरायं वा दुरायं वा । एवं से कप्पइ एगरायं वा दुरायं वा वत्थए, नो से कप्पइ परं एगरायाओ वा दुरायाओ वा वत्थए । जं तत्थ परं एगरायाओ वा दुरायाओ वा वसइ, से संतरा छेए वा परिहारे वा ॥ १. दूइज्जमाणा (शु)। ८. विहरंति सेसं तहेब जाव छेदे वा (ख)। २. कटु (ख)। ६. तंणु तंणु (क, ता)। ३. णिग्गंधी य जेपुरा कटु गामाणुगामं दूइज्जति १०. एत्तए (क, ता)। सा य (क, ता)। ११. विहरणवत्तियाए (क, ता)। ४. अत्थिया इत्थ (ख)। १२. कारणवत्तियाए (क, ता)। ५. यव्वा सिया (क, ता)। १३. परो (ख, जी)। ६. अप्पणो य से कप्पाए असमत्ते एवं से कप्पति १४. णं तुमं अज्जो (क, ता); अज्जो (ग, जी)। (क. ता): अप्पणो कप्पाए असमत्ता एवं से १५. वसेज्जा (क. ता)। कप्पति (ख);तीसे य अप्पणो कप्पाए असमत्ते १६. से से अंतरा (क, ता)। कप्पइसा (ग, जी, सु); आर्षे स्त्रीलिङ्गपि १७. कद्र (ख) । षष्ठीविभक्त्यन्तस्य तद' शब्दस्य 'से' इति १८. निग्गंथी य जं पुरा कटु वासावासं पज्जोसवइ रूपमुपलभ्यते। (क, ता)। ७. जंणु जणु (क, ता)। १६. सं० पा०-उवसंपज्जियव्या जाव छए। Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ६२६ अरिहाए पवत्तणी- गणावच्छेणित्त-पदं १३. पवत्तिणी' य 'गिलायमाणी अण्णय रं" वएज्जा - 'मए णं अज्जे" ! कालगयाए समाणीए इयं समुक्कसियब्वा । सा य समुक्कसणारिहा समुक्क सियव्वा, साय नो समुक्कसणारिहा नो समुक्क सियव्वा । अत्थियाइं त्थ अण्णा काइ समुक्कसणारिहा सामयिव्वा, नत्थियाई त्थ अण्णा काइ समुक्कसणारिहा सा चैव समुक्कसियव्वा । ताए व णं समुक्किट्ठाए पर वएज्जा - दुस्समुक्किट्ठे ते अज्जे " ! निक्खिवाहि ? तीसे णं निक्खिवमाणीए' नत्थि केइ छोए वा परिहारे वा । 'जाओ तं" साहम्मिणीओ अहाकप्पे णं नो 'उट्ठाए विहरति " "सव्वासि तासि" तप्पत्तियं" छए वा परिहारे वा ॥ १४. पवत्तिणीय 'ओहायमाणी अण्णय रं" वएज्जा - मए " णं अज्जे " ! ओहावियाए" समाणीए इयं समक्क सियव्वा । सा य समुक्कसणारिहा समुक्कसियन्वा, साय नो समुक्कसणारिहा तो समुक्क सियव्वा । अत्थियाई त्थ अण्णा काइ समुक्कसणारिहासासमुक्कसियव्वा, नत्थियाई त्थ अण्णा काइ समुक्कसणारिहा सा चेव समुक्कसव्वा । ताए व गं समुक्किट्ठाए परा वएज्जा - दुस्समु विकट्ठे ते अज्जे ! निक्खिवाहि तोसे णं निक्खिवमाणीए " नत्थि केइ छेए वा परिहारे वा । जाओ तं साहमणीओ अहाकप्पे णं नो 'उट्ठाए विहरति " 'सव्वासि तासि" तप्पत्तियं छेए वा परिहारे वा ॥ १. पवित्तिणी (क, ता । १०. उवद्वावयंति (क, ता) | २. गिलायमाणी एकतरं ( क, ता); गिलाय - ११. तासि सव्वासि ( ख ) 1 १२. X ( क, ता ) 1 १३. ओहायमाणीए एगतरं (क, ता) । १४. ममंसि (क, ख, ता) । १५. अज्जो (क, ख, ग, जी, ता, शु) 1 १६. ओधाइयंसि ( ता ) 1 १७. एसा (क, ख, ता ) 1 १८. णिक्खिमाणीए वा अणिक्खिवमाणीए वा (क, ता) | माणीए अण्णय रं (जी, शु) 1 ३. ममंसि णं अज्जो (क, ता); अज्जो मए णं यवहारो (ख) 1 ४. अयं (क, ख, ग, जी, ता, शु) । ५. वासिया (क, ता ) सर्वत्र 1 ६. परो (ख, जी ) । ७. अज्ज देहि (क, ता ) | ८. णिक्खिवमाणीए वा अणिक्खिवमाणीए वा (क, ता) ६. तं जाओ (ता) । १६. उवद्वायंति (क, ता); अब्भुट्ठेति ( ख ) : २०. तासि सव्वासि ( ख ) । Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ पंचमो उद्देसो ६२६ आयारपकप्प-पम्हुईए विधि-पदं १५. निग्गंथीए नवडहरतरुणियाए' आयारपकप्पे नामं अज्झयणे परिभट्ठे सिया। सा य पुच्छियव्वा-केण ते अज्जे ! कारणेणं आयारपकप्पे नामं अज्झयणे परिभठे ? किं आबाहेणं उदाहु पमाएणं? सा य वएज्जा-'नो आबाहेणं, पमाएणं । जावज्जीवं तीसे तप्पत्तियं नो कप्पइ पवत्तिणित्तं वा गणावच्छेइणित्तं वा उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा। सा य वएज्जा–आबाहेणं, नो पमाएणं । सा य संठवेस्सामी ति संठवेज्जा, एवं से कप्पई पवत्तिणित्तं वा गणावच्छेइणित्तं वा उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा। सा य संठवेस्सामी तिनो संठवेज्जा, एवं से नो कपइ पवत्तिणित्तं वागणावच्छ - इणित्तं वा उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा ॥ १६. निग्गंथस्स नवडहरतरुणस्स आयारपकप्पे नामं अज्झयणे परिभठे सिया। से य पुच्छियव्वे--केण ते अज्जो ! कारणेणं आयारपकप्पे नाम अज्झयणे परिभठे ? कि आबाहेणं उदाहुपमाएणं ? से य वएज्जा-'नो आबाहेणं, पमाएणं । जावज्जीवं तस्स तप्पत्तियं नो कप्पइ आयरियत्तं वा जाव" गणावच्छेइयत्तं वा उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा ।१२ से य वएज्जा-आबाहेणं, नो पमाएणं । से य संठवेस्सामी ति संठवेज्जा, एवं से कप्पइ आयरियत्तं वा जाव गणावच्छेइयत्तं वा उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा । से य संठवेस्सामी ति नो संठवेज्जा, एवं से नो कप्पइ आयरियत्तं वा जाव गणावच्छेइयत्तं वा उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा ॥ १. 'ख म, जी, शु' संकेतितादर्शषु “निर्ग्रन्थ' सूत्रं पूर्व निर्गन्थीसूत्रमुक्तम्, पश्चात् निर्ग्रन्थसूत्रम् पूर्व विद्यते, किन्तु एतद् भाष्य-वृत्तिसम्मत (व्य० उद्देशक ५, मवृ, पत्र ४, ५) । नास्ति ! अत्राह शिष्यः-पुरुषोत्तमो धर्म इति २. तरुणाए (ग, जी, शु)। पूर्व निग्रन्थ सूत्रं वक्तव्यं, पश्चान्निग्रन्थीसूत्र, पूर्वत्र ३. अज्जो (क, ख, जी, ता, शु); x (ग)। वाध्ययनद्वये पूर्व निम्रन्थ सूत्राण्युक्तानि पश्चान्नि- ४. ४ (ख, ग, जी, शु, मवृ)। ग्रन्थीसूत्राणि । अत्र तु केन कारणेन सूत्रविपर्ययः । ५. चिन्हाङ्कितः पाठः 'क, ता' प्रत्योः सूत्रान्ते कृतः । सूरिराह वर्तते । जइ वि य पूरिसादेसो पुठ्वं तहवि विवज्जओ जुत्तो। ६. चिदुइ (क, ता)। जेण समणीउ पगया पमायबहुला य अथिरा य ॥६॥ ७. चिटुइ (क, ता)। यद्यपि च पुरुषोत्तमो धर्मः पूर्वत्र वाध्ययनद्वये ८. वा जाव (क, ता)। पूर्व पुरुषादेशस्तथाप्यत्र विपर्ययो युक्तः । केन ६. तरुणगस्स (ख)। कारणेनेत्याह--येन करणेन श्रमण्यः प्रकृतास्तथा १०.४ (ग, जी, शु) । प्रायः श्रमण्यः प्रमादबहुला अस्थिराश्च, न तु ११. व ५११५ । श्रमणाः अध्ययनस्य च नाश: प्राय: प्रमाद- १२. चिन्हाङ्कितः पाठः ‘क, ता' प्रत्योः सूत्रान्ते तस्ततः श्रमण्यधिकारादधिकृतसूत्रार्थस्थानत्वात् वर्तते । Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ६३० ववहारो १७. थेराणं थेरभूमिपत्ताणं आयारपकप्पे नाम अज्झयणे परिभट्ठे सिया। कप्पई' तेसिं 'संठवेमाणाण वा असंठवेमाणाण वा" आयरियत्तं वा जाव गणावच्छेइयत्तं वा उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा ॥ १८. थेराणं' थेरभूमि पत्ताणं आयारपकप्पे नाम अज्झयणे परिज्मठे सिया । कप्पइ तेसिं सन्निसण्णाण वा संतुयट्टाण वा उत्ताणयाण वा पासिल्लयाण दा आयारपकप्पं नाम अज्झयणं दोच्चं पि तच्चं पि पडिच्छित्तए' वा पडिसारेत्तए वा ॥ निग्गंथस्स निग्गंथोए य अण्णमण्णमालोयणा-पदं १६. जे निगांथा य निग्गंथीओ य संभोइया सिया, नो ण्ह कप्पइ अण्णमण्णस्स अंतिए आलोएत्तए । अस्थियाइं स्थ". केई आलोयणारिहे, कप्पइ ण्हं 'तस्स अंतिए"" आलोएत्तए; 'नत्थियाइं त्थ केइ आलोयणारिहे एव ण्हं कप्पइ अण्णमण्णस्स अंतिए आलोएत्तए"॥ निग्गंधस्स निगंयोए य अण्णमण्णवेयावडिय-पदं २०. जे निग्गंथा य निग्गथीओ य संभोइया सिया", नो ग्रह" कप्पइ अण्णमण्णस्स" 'वेयावच्चं कारवेत्तए अत्थियाइं त्थ केइ" वेयावचकरे कप्पइ ण्हं वेयावच्चं कारवेत्तए नस्थियाइं स्थ केइ वेयावच्चकरे एव ण्हं कप्पइ अण्णमण्णस्स वेयावच्चं कारवेत्तए॥ २१. निग्गंथं च णं राओ वा वियाले वा दीहपट्ठो लूसेज्जा इत्थी वा पुरिसं" ओमज्जेज्जा पुरिसो वा इतिथ" ओमज्जेज्जा। एवं से कप्पई, एवं से चिट्ठइ, परिहारं च णो" पाउणइ–एस कप्पे थेरकप्पियाणं । एवं से नो कप्पइ, एवं से नो चिट्ठइ, परिहारं च" पाउणइ–एस कप्पे जिणकप्पियाणं । ---त्ति बेमि ॥ १. चिट्ठइ (क, ता)। ११. वृत्ती एष पाठो व्याख्यातो नंद दृश्यते । २. संठवेत्ताण वा असंठवेत्ताण वा(ख,ग,जी,शु)। १२. ४ (क, ता)। ३. 'क, ता' संकेतितादर्शयोरेतस्मिन् सूत्रे वाचना- १३. से (क, ता) सर्वत्र । भेदो दृश्यते-थेराणं थेरभूमिपत्ताणं कप्पति १४. अन्नमन्नेणं (ग, जी, शु)। दोच्वं पि तच्चं पि अभिणिसण्णाणं वा १५. वेयावडियं करेत्तए (क, ख, ता)! अभियाण वा आयारकप्पं णाम अज्झयणं १६. अण्णे (क, ता) सर्वत्र संठवित्तए वा पडिसारेत्तए वा। १७. करेत्तए (क, ता) सर्वत्र । ४. पडिपुच्छित्तए (ग, जी, शु)। १८. पुट्ठो (ख)। ५. ४ (क, ता)। १६. पुरिसस्स (ख, ग, जी, शु)। ६. दा (क, ता) ! २०. ओमादेज्जा (ग, जी, शु)। ७. से (क, ता) सर्वत्र । २१. इत्थीए (ख, ग, जी, शु)। ८. अत्थिया इत्थ (ख) । २२. ओमावेज्जा (ग, जी, शु)। ६. अण्णे (क, ता)। २३. से न (जी, शु)। १०. तस्संतियं (क, ख, ता)। २४. च नो (ग, जी, शु)। Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ छट्ठो उद्देसो सयणगिह-गमणविहि-पदं १. भिक्खू य' इच्छेज्जा नार्यावहिं एत्तए, नो से कप्पइ' थेरे अणापुच्छित्ता नायविहि एत्तएँ, कप्पइ से थेरे आपुच्छित्ता नायविहिं एत्तए। थेरा य से वियरेज्जा, एवं से कप्पइ नायविहिं एत्तए। थेरा य से नो वियरेज्जा, एवं से नो कप्पइ नायविहिं एत्तए । जं तत्थ थेरेहिं अविइण्णे नायविहिं एइ, से संतरा छेए वा परिहारे वा। नो से कप्पइ अप्पसुयस्स अप्पागमस्स एमाणियस्स नायविहिं एत्तए। कप्पइ से जे तत्थ बहुस्सुए बब्भागमे तेण सद्धि नायविहिं एत्तए । 'तत्थ से" पुव्वागमणेणं पुवाउत्ते चाउलोदणे, पच्छाउत्ते भिलिंगसूवे, कप्पइ से चाउलोदणे पडिग्गाहेत्तए, नो से कप्पइ भिलिंगसूवे पडिग्गाहेत्तए। 'तत्थ से" पुव्वागमणेणं पुव्वाउत्ते भिलिंगसूवे, पच्छाउत्ते चाउलोदणे, कप्पइ से भिलिंगसूवे पडिग्गाहेत्तए, नो से कप्पइ चाउलोदणे पडिग्गाहेत्तए। तत्थ से पुवागमणेणं दो वि पुवाउत्ते कप्पइ से दो वि पडिग्गाहेत्तए। १. ४ (क, ता)। २. दशाश्रुतस्कन्ध (६।१८) सूत्रे 'नायवीथि' इति पाठोस्ति । 'जी' संकेतितादर्श 'नायविह' इति पाठो मुद्रितोस्ति । 'विह' शब्दो वीथ्यर्थवाचक एव देश्याम् । मलयगिरिवृत्ती "विधिः' इति पदं व्याख्यातमस्ति, आदर्शष्वपि एतदेव पदं दृश्यते । इदमपि 'वीथि' वाचकमेव स्याद । ३. 'क, ता' संकेतितादर्शयोः 'एत्तए' इति पर्यन्तं स्वीकृतपाठात् पाठविपर्ययो दृश्यते---नो से कप्पइ अप्पसुयस्स अप्पागमस्स णायविहिं एत्तए, कप्पति से बहसुयस्स बब्भागमस्स, कप्पइ से बहसुएण सद्धि णातविहिं एत्तए। णो से कप्पइ थेरे अणापुच्छित्ता णातविहिं एत्तए, कप्पति से थेरे आपुच्छित्ता णातविहिं एतए । थेरा य से वितरंति एवं से कप्पति णायविहि एत्तए, थेरा से णो वितरंति एवं से जो कप्पति णायविहिं एत्तए। ४. अतोग्रे 'ग' प्रतौ वृत्तौ च 'जाव जं तत्थ' इति पाठसंक्षेपो दृश्यते।। ५,६. तस्मय (क, ता) सर्वत्र । Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ६३२ ववहारो तत्थ से पुवागमणेणं दो वि पच्छाउत्ते नो से कप्पइ दो वि पडिग्गाहेत्तए । आयरिय-उवज्झायस्स अइसेस-पदं २. आयरिय-उवज्झायस्स गणं सि पंच अइसेसा पण्णत्ता, तं जहा-आयरिय-उवज्झाए अंतो उवस्सयस्स पाए ‘निगिज्झिय-निगिझिय" पप्फोडेमाणे वा पमज्जेमाणे वा णातिक्कमति'। आयरिय-उवज्झाए अंतो उवस्सयस्स उच्चार-पासवणं विगिचमाणे वा विसोहेमाणे वा णातिक्कमति । आयरिय-उवज्झाए 'पभू वेयावडियं इच्छाए करेज्जा इच्छाए" नो करेज्जा। आयरिय-उवज्झाए अंतो उवस्सयस्स एगाणिए एगरायं वा दुरायं वा वसमाणे णातिक्कमति। आयरिय-उवज्झाए बाहिं उवस्सयस्स एगाणिए एगरायं वा दुरायं वा वसमाणे णातिक्कमति ॥ गणावच्छेइयस्स अइसेस-पर्व ३. गणावच्छेइयस्स गणंसि दो अइसेसा पण्णत्ता, तं जहा-गणावच्छेइए अंतो उवस्सयस्स एगाणिए एगरायं वा दुरायं वा वसमाणे णातिक्कमति । गणावच्छेइए बाहिं उवस्सयस्स एगाणिए एगरायं वा दुरायं वा वसमाणे णातिक्कमति ॥ ४. उच्चारं वा पोसवणं वा (क, ख, ता)। ५. 'क, ता' संकेतितादर्शयोः तृतीयातिशयः १. अतोग्रे 'ख, जी' संकेतितादर्शयोः एतावान् अतिरिक्तः पाठो लभ्यते-जे से तत्थ पुवा- गमणेणं पुब्बाउत्ते से कप्पइ पडिग्गाहेत्तए जे से तत्थ पुवागमणेणं पच्छाउत्ते नो से कप्पइ पडिग्गाहेत्तए । दशाश्रुतस्कन्ध (६.१८) सूत्रेपि एष पाठो विद्यते । प्रस्तुतसूत्रस्य मल- यगिरिवृत्तौ-तत्थ से पुवागमणेणं दो वि पुवाउत्ते कपइ से दो वि पडिम्गाहेत्तए । तत्थ से पुवागमणेणं दो वि पच्छाउत्ते नो से कप्पइ दो वि पडिग्गाहेत्तए । एष पाठो वि व्याख्यातो नास्ति । २. णिगझिय-णिगझिय (ठाणं ५११६६) 1 ३. नो अइक्कमइ (ग, जी, शु) सर्वत्र । ६. इच्छाए वेयावडियं (क, ता); वेयावडियं इच्छा (ख, ग, जी, शु); इच्छा वेयावडियं (ठाणं ५५१६६) । ७. इच्छा (ख, ग, जी, शु, ठाणं ॥१६६) । ६. x (ख, ग, जी शु); मलयगिरिवृत्ती एतत् पदं नास्ति व्याख्यातम् । स्थानाङगे (५।१६६) 'एगगो वसमाणे' इति पाठो विद्यते । पञ्चमातिशयेपि एवमेव पाठभेदो दृश्यते । ६. संवसमाणे (क, ता)। Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ छठो उद्देसो अगडसुयाणं एगत्सवासविहि-पदं ४. से' गामंसि वा जाव सन्निवेसंसि' वा एगवगडाए एगदुवाराए' एगनिक्खमणपवेसाए नो कप्पइ बहूणं अगडसुयाणं एगयओ वत्थए । अत्थियाइं स्थ केइ आयारपकप्पधरे नस्थियाइं स्थ केइ छए वा परिहारे वा, नत्थियाइं स्थ केइ आयार पकप्पधरे से संतरा छेए वा परिहारे वा ॥ ५. से गामंसि वा जाव सन्निवेसंसि वा अभिनिव्वगडाए अभिनिदुवाराए अभिनिक्ख मण-पचेसाए नो कप्पइ बहण वि अगडसुयाणं एगयओ वत्थए। अत्थियाई त्थ केइ आयारपकप्पधरे जे तत्तियं रयणि संवसइ नत्थियाई स्थ केइ छए वा परिहारे वा, नत्थियाई स्थ केइ आयारपकप्पधरे जे तत्तियं रयणि संवसइ सव्वेसि तेसिं तप्पत्तियं छेए वा परिहारे वा। अप्पसुयस्स एमागिवासनिसेध-पदं ६. से गामंसि वा जाव सन्निवेसंसि वा अभिनिव्वगडाए अभिनिदुवाराए अभिनिक्ख मण-पवेसाए नो कप्पइ बहुसुयस्स बब्भागमस्स एगाणियस्स भिक्खुस्स वत्थए, किमंग पुणं 'अप्पागमस्स अप्पसुयस्स" ? बहसुयस्स एगागिवासविहाण-पदं ७. से गामंसि वा जाव सन्निवेसंसि वा एगवगडाए एगदुवाराए एगनिक्खमण-पंवेसाए कप्पइ बहुसुयस्स बब्भागमस्स एगाणियस्स भिक्खुस्स वत्थए उभओ' कालं भिक्खुभावं पडिजागरमाणस्स ।। ---- -- १. 'क, ता' संकेतितादर्शयो: अत: सप्तमसूत्र पर्यन्तं पाठभेदो दृश्यते । स चैवम् -गणावन्छेइए एगदुवाराए एगणिक्खमणपवेसाए णो कप्पइ बहूणं अकडेसुयाणं एकतओ वत्थए । से गामंसि वा जाव सण्णिवेसंसि वा अभिणिव्व कडाए अभिणिदुवाराए अभिणिक्खमणपवेसाए (पवेसणयाए-ता) णो कप्पइ (कप्पइता) बहूणं अकडसुयाणं एकतओ वत्थए, अत्थियाई (त्थ-ता) आयारपकप्पधरे जे तइयं राति संवसति नत्थियाई स्थ छा वा परिहारे वा, णत्थियाई स्थ केइ आयारपकप्पधरे जे तइयं राति संवसति सेसे अंतरा छेए वा परि- हारे वा । जे गामंसि वा जाव सपिणवेसंसि वा एगवगडाए एगदुवाराए एगनिक्खमणपवेसण- याए अभिनिव्वगडाए नो कप्पइ बहुसुयस्स य (बहुसुयस्स बहुआगमस्स-ता) भिक्खुस्स वत्थए, किमंग पुण अप्पसुयस्स भिक्खुस्स अप्पागमस्स । जे गामंसि वा जाव सणिवेसंसि वा अभिणिव्वगडाए अभिदुवाराए (अभिणिवाराए---ता) बहुसुयस्स बहुआगमस्स भिक्खुस्स वत्थए उभओ कालं भिक्खुभावं पडिजागर माणस्स। २. रायहाणिसि (ग, जी, श, मढ) सर्वत्र । ३. मलय गिरिवृत्ती एतत् पदं नास्ति व्याख्यातम् । ४. पवेसणाए (ख, ग, जी, श)। ५. अप्पसुयस्स अप्पागमस्स (ख)। ६. दुहओ (ग, जी, शु) । Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ६३४ ववहारो हत्यकम्मपडिसेवणा-पायच्छित्त-पदं ८. जत्थ 'एए बहवे" इत्थीओ य पुरिसा य पण्हावेंति' तत्थ' से समणे निग्गथे अण्णयरंसि अचित्तंसि सोयंसि सुक्कपोग्गले निग्याएमाणे हत्थकम्मपडिसेवणपत्ते आवज्जइ मासियं परिहारट्ठाणं अणुग्घाइयं ॥ मेहुणपडिसेवणा-पायच्छित्त-पवं ६. जत्थ एए बवे इत्थीओ य पुरिसा य पण्हावेंति तत्थ से समणे निग्गंथे अण्णयरंसि अचित्तंसि सोयंसि सुक्कपोग्गले निग्घाएमाणे मेहुणपडिसेवणपत्ते आवज्जइ चाउम्मासियं परिहारट्ठाणं अणुग्धाइयं ॥ अकयपाच्छित्ताए निग्गंथीए उवट्ठावणाइनिसेध-पर्व १०. नो कप्पइ निग्गंथाण वा निग्गंथीण वा निग्गंथि खुयायार' सबलायारं भिन्नायारं संकिलिट्ठायारं' 'तस्स ठाणस्स" अणालोयावेत्ता अपडिक्कमावेत्ता' 'अहारिहं पायच्छित्तं अपडिवज्जावेत्ता" 'उवट्ठावेत्तए वा संभंजित्तए वा संवसित्तए वा तीसे इत्तरियं दिसं वा अणु दिसं वा उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा ॥ कयपायच्छित्ताए निग्गयोए उवट्ठावणाइविहाण-पदं ११. कप्पइ निग्गंथाण वा निग्गंथीण वा निग्गर्थि" खुयायारं सबलायारं भिन्नायारं संकिलिहायारं" तस्स ठाणस्स आलोयावेत्ता पडिक्कमावेत्ता अहारिहं पायच्छित्तं पडिवज्जावेत्ता उवट्ठावेत्तए वा संभुंजित्तए वा संवसित्तए वा तीसे इत्तरियं दिसं वा अणुदिसं वा उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा। –त्ति बेमि ॥ १. ४ (क); ते बहवे (ख); बहवे (ता)। ८. अतोने 'जी, शु' मुद्रितपुस्तकयोः एतावान् २. पण्हायंति (क, ख, ता)। अतिरिक्तः पाठो दृश्यते-अनिन्दावेत्ता अगर३. अतोने 'क, ता' संकेतितादर्शयोः द्वयोः सूत्रयोः हावेत्ता अवि उट्टावेत्ता अविसोहावेत्ता अकरणस्थाने एकमेव सूत्रमस्ति–तत्थ भिक्खू याए अणब्भुट्ठावेत्ता अग्रिमसूत्रेपि एवमेव । अण्णतरंसि सासयंसि (सोतयंसि-ता) १. ४ (क, ता)। अणुप्पवेसित्ता सुक्कपोग्गले णिचाएति मेहुण- १०.x (क, ता); पुच्छित्तए वा वाएत्तए वा पडिसेवणपत्ते आवज्जति चाउमासियं परिहार- उवदावेत्तए वा (ख) । ट्ठाणं अणुग्घातियं। ११. अण्णगणाओ आगयं निग्गंथि (क, ता); ४. अण्णगणाओ आगतं निग्गंथि (क, ता)। निगथि अण्णमणाओ आमयं (ख, ग, जी, ५. खुडायारं (क, ता)। ६. संकिलिट्ठायारचरितं (क, ख, ग, ता) संकि- १२. संकिलिट्ठायारचरित्तं (क, ख, ग, ता) संकिलिट्ठायारचित्तं (जी, शु) । लिट्ठायारचित्तं (जी, शु) । ५. दोच्चपि (क, ता)। Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सत्तमो उद्देसो अग्णगणागयाए निग्गंथीए पुच्छणाइ-विहि-निसेध-पदं १. 'जे निग्गंथा य निग्गंथीओ य संभोइया सिया", नो कप्पइ निग्गंथीणं निग्गंथे अणापुच्छित्ता निग्गंथि अण्णगणाओ आगयं" खुयायारं सबलायारं भिन्नायारं संकिलिट्ठायार' 'तस्स ठाणस्स" अणालोयावेत्ता अपडिक्कमावेत्ता अहारिही पायच्छित्तं अपडिवज्जावेत्ता 'पुच्छित्तए वा वाएत्तए वा उवट्ठावेत्तए वा" संभुंजित्तए वा संवसत्तिए वा तीसे इत्तरिय दिसं वा अणु दिसं वा उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा ॥ २. 'जे निग्गंथा य निग्गंधीओ य संभोइया सिया", कप्पइ निगंथीणं निग्गंथे आपुच्छित्ता 'निग्गंथि अण्णगणाओ आगयं खुयायारं सबलायारं भिन्नायारं संकि लिटायारं 'तस्स ठाणस्स' आलोयावेत्ता •पडिक्कमावेत्ता अहारिहं' पायच्छित्तं पडिवज्जावेत्ता 'पूच्छित्तए वा वाएत्तए वा उवद्रावेत्तए वा संभंजित्तए वा संवसित्तए वा तीसे इत्तरियं दिसं वा अणु दिसं वा उद्दिसित्तए.वा धारेत्तए वा ॥ ३. 'जे" निग्गंथा य निग्गंथीओ य संभोइया सिया", कप्पइ निग्गंथाणं निग्गंथीओ आपूच्छित्ता वा अणापूच्छित्ता वा निग्गंथि अण्णगणाओ आगयं खयायारं सबलायार भिन्नायारं संकिलिट्ठायारं तस्स ठाणस्स आलोयावेत्ता" पडिक्कमावेत्ता अहारिहं. पायच्छित्तं पडिवज्जावेत्ता पुच्छित्तए वा वाएत्तए वा उवट्ठावेत्तए वा संभुंजित्तए १. ४ (क, ता)। ८. अण्णगणाओ आगतं निम्गंधि (क, ता)। २. अण्णगणाओ आगयं निग्गंथि (क, ता)। ६. दोच्चपि (क, ता)। ३. यारचरितं (क, ख, ग, ता); यारचित्तं १०. सं० पा०-आलोयावेत्ता जाव पायच्छित्तं । (जी, शु, मवृ)। ११. ४ (क, ता)। ४. दोच्चंपि (क, ता)। १२. 'ख' प्रतौ एतत् सूत्रं नास्ति । ५. सं० पा०-अणालोयावेत्ता जाव पायच्छित्तं । १३. x (क, ता) । ६. x (क, ता)। १४. मं० पा.---आलोयावेत्ता जाव पायच्छित्तं । ७. x (क, ता)। ८. अग Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ववहारो बा संवसित्तए वा तीसे इत्तरियं दिसं वा अणु दिसं वा उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा। तं च निग्गंधीओ नो इच्छेज्जा', से हिमेव नियं ठाणं । विसंमोइयकरण-विहि-निसेध-पदं ४. 'जे निग्गंथा य निग्गंथीओ य संभोइया सिया", नो पह' कप्पइ पारोक्खं पाडि एक्क' संभोइयं विसंभोइयं करेत्तए, कप्पइ ग्रह पच्चक्खं पाडिएक्कं 'संभोइयं विसंभोइयं करेत्तए । 'जत्थेव अण्णमण्णं पासेज्जा तत्थेव एवं वएज्जा-अह णं अज्जा ! तुमए" सद्धि इमम्मि कारणम्मि पच्चक्ख संभोग विसंभोगं करेमि से य पडितप्पेज्जा एवं से नो कप्पई" पच्चक्खं पाडिएक्कं संभोइयं विसंभोइयं करेत्तए । से य नो पडितप्पेज्जा एवं से कप्पइ पञ्चवखं पाडिएक्कं संभोइयं विसंभोइयं करेत्तए॥ ५. 'जाओ निग्गंथीमो वा निग्गंथा वा संभोइया सिया, नो एहं कप्पइ पच्चक्खं पाडिएक्कं संभोइणि विसंभोइणि" करेत्तए, कप्पइ ण्हं५ पारोक्खं पाडिएकक संभोइणि विसंभोइणि करेत्तए। 'जत्थेव ताओ अप्पणो आयरिय-उवज्झाए पासेज्जा, तत्थेव एवं वएज्जा-अह णं भंते ! अमुगीए अज्जाए सद्धि इमम्मि कारणमिम पारोक्खं पाडिएक्कं संभोगं विसंभोगं करेमि"। साय से पडितप्पेज्जा एवं से नो कप्पइ पारोक्खं पाडिएक्कं संभोइणि विसंभोइणि करेत्तए। साय से नो पडितप्पेज्जा एवं से कप्पइ पारोक्खं पाडिएक्कं संभोइणि विसंभोइणि करेत्तए। निग्गंथीपठवज्जा-विहि-निसेध-पदं ६. 'नो कप्पइ निग्गंथाणं निग्गंथि अप्पणो अट्टाए पव्वावेत्तए वा मुंडावेत्तए वा सेहावेत्तए' वा 'उवट्ठावेत्तए वा संवासित्तए वा संभंजित्तए वा• तीसे इत्तरियं दिसं वा अणुदिसं वा उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा ॥ ७. कप्पइ निग्गंथाणं निग्गथि अण्णेसिं अट्ठाए" पवावेत्तए वा “मुंडावेत्तए वा सेहा १. साइज्जेज्जा (क, ता)। २. सयमेव (ख); सेयमेव (जी, शु)। ३. x (क, ता)। ४. x (क, ता)। ५. परोक्ख (ख)। ६. पाडियक्कं ! (क, ख, ता)। ७. विसंभोग (जी, शु)। ८. निग्गंथाणं (क, ता)। ६. जाव (क, ता)। १०. तुमाए (जी, शु)। ११. x. (क, ता)। १२. कप्पइ निग्गंथाणं (क, ता)। १३. नो कप्पइ निग्गंथीणं (क, ता)। १४. संभोइयं विसंभोइयं (ख, ग, जी, शु) सर्वत्र । १५. निग्गंथोणं (क, ता)। १६. परोक्षं प्रत्यक्षं (म)। १७. x (क, ता)। १८. अप्पणो अट्ठाए निरगंथि (क, ता)। १६. सिक्खा वित्तए वा सेहावेत्तए (ख)। २०. सिक्खावित्तए वा (क, ता)। २१. निग्गंथीणं अट्टाए निगर्थि (क, ता) । २२. सं० पा०-पवावेतए वा जाव संभुंजित्तए । Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सत्तमो उद्देसो वेत्तए वा उवट्ठावेत्तए वा संवसित्तए वा संभुंजित्तए वा तीसे इत्तरियं दिसं वा अणुदिसं वा उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा ।। निगंथपव्वज्जा-विहि-निसेध-पदं ८. नो कप्पइ निग्गंथीणं 'निग्गंथं अप्पणो अट्टाए" पवावेत्तए वा मुंडावेत्तए वा' 'सेहावेत्तए वा उवट्ठावेत्तए वा संवसित्तए वा संभुजित्तए वा तीसे इत्तरियं दिसं वा अणु दिसं वा° उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा ॥ ६. कप्पइ निग्गंथीणं निग्गंथं अण्णेसि अट्ठाए पवावेत्तए वा मुंडावेत्तए वा' 'सेहावेसए वा उवट्ठावेत्तए वा संवसित्तए वा सं|जित्तए वा तीसे इत्तरियं दिसं वा अणुदिसं वा° उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा ॥ विइगिट्ठदसा-उद्देसण-विहि-निसेध-पदं १०. नो कप्पइ निग्गंथीणं विइगिळं दिसं वा अणुदिसं वा 'उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा"। ११. कप्पइ निग्गंथाणं विइगिळं दिसं वा अणुदिसं वा उद्दिसित्तए वा धारेत्तए वा ।। विइगिट्ठकलह-उवसमण-विहि-निसेध-पदं १२. नो कप्पइ निग्गंथाणं विइगिट्ठाई पाहुडाई विओसवेत्तए । १३. कप्पइ निग्गंथीणं विइगिट्ठाई पाहुडाइं विओसवेत्तए ।। सज्झाय-विहि-निसेध-पदं १४. नो" कप्पइ निग्गंथाण वा निग्गंथीण वा विइगिठे काले सज्झायं करेत्तए । १५. कप्पइ निग्गंथाण वा निग्गंथीण वा अविइगिठे काले सज्झायं करेत्तए । १६. कप्पइ निग्गंथीणं निग्गंथनिस्साए विइगिठे काले सज्झायं करेत्तए । १७. नो कप्पइ निग्गंथाण वा निग्गंथीण वा असज्झाइए सज्झायं करेत्तए। १८. कप्पइ निग्गंथाण वा निग्गंथीण वा सज्झाइए सज्झायं करेत्तए । १. अप्पणो अट्ठाए निगंथं (क, ता)। ८. वितिकट्ठयं (ख); वितिगिट्टियं (ग); २. सं० पा०-मुंडावेत्तए वा जाव उद्दिसित्तए । विइकिट्टियं (जी, शु) । ३. निग्गंथाणं (ख, जी)। ६. विगिट्ठाई (क, ता)। ४. सं० पा०--मुंडावेत्तए वा जाव उद्दिसित्तए । १०. उवाइणावेत्तए (क, ता) अग्रिमसूत्रेपि एव५. 'क, ता' संकेतितादर्शयोः निर्ग्रन्थसूत्र पूर्वमस्ति, मेव । तदनन्तरं च निग्रंथीसूत्र विद्यते । ११. एषां त्रयाणां (१४, १५, १६) सूत्राणां स्थाने ६. वितिकिट्टए (ख, शु); वितिगिट्टियं (ग); _ 'ख, ग, जी, शु' वृत्ती च सूत्रद्वयं विद्यते, विइकिट्टियं (जी)। यथा--नो कप्पइ निग्गंथाणं विइकिट्ठए कांसे ७. उद्दिसावेत्तए (क, ता); अग्रिमसूत्रेपि एव- समायं करेत्तए । कप्पइ निग्गंथीणं विइकिद्रए मेव । काले सज्झायं करेत्तए निग्गंथनिस्साए । Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ६३८ ववहारो १६. नो कप्पइ निग्गंथाण वा निग्गंथीण वा अप्पणो 'असज्झाइए सज्झायं" करेत्तए । कप्पइ ‘ण्हं अण्णमणस्स" वायणं दलइत्तए ।। उवझायादि-उद्देसण-विहि-पवं २०. 'तिवासपरियायस्स समणस्स निग्गंथस्स" तीसवासपरियायाए समणीए निग्गंथीए कप्पइ उवज्झायत्ताए उद्दिसित्तए । २१. 'पंचवासपरियायस्स समणस्स निग्गंथस्स" सट्ठिवासपरियायाए' समणीए निग्गंथीए कप्पइ आयरियत्ताए" उद्दिसित्तए॥ निग्गयस्स मरणोत्तर-विधि-पदं २२. 'गामाणुगामं दूइज्जमाणे भिक्खू य आहच्च वीसंभेज्जा" तं च सरीरगं 'केइ साह म्मिया" पासेज्जा, कप्पइ से 'तं सरीरगं मा सागारियमिति 'कट्ट थंडिले" बहुफासुए पडिलेहित्ता पमज्जित्ता परिद्ववेत्तए। अत्थियाई त्थ केइ 'साहम्मियसंतिए उवगरणजाए" परिहरणारिहे, कप्पइ से" सागारकडं गहाय दोच्चं पि ओग्गहं अणुण्णवेत्ता परिहारं परिहरेत्तए"॥ सेज्जातर-व्यणाविधि-पवं २३. सागारिए" उवस्सयं वक्कएणं पउजेज्जा, से य वक्कइयं" वएज्जा-'इमम्मि य १. असज्झाइयंसि सज्झाइयं (ता)। (व्य० उद्देशक ७, भाष्यगाथा ४०६, पत्र ७०)। २. से (क, ता)। ८. भिक्खू य गामाणुगामं दूइज्जमाणे आहच्च ३. तिवासपरियाए समणे निग्गंथे कप्पइ (क,ता); वीसुंभेज्जा (क, ता, चू) । तिवासपरियाए समणे निग्गंथे (ख, ग, जी, ६. साहम्मिया (क, ता); कति साहम्मिए (ग); शु) इति प्रथमान्तः पाठः आदर्शषु विद्यते । केइ साहम्मिए (जी, शु)! कल्पते इति क्रियापदयोगात् असो षष्ठ्यन्तो १०. 'तं सरीरगं मा' इति पाठोत्र नास्ति (क, ता): युक्तः स्यात् । तेन मूले तथा स्वीकृतः । 'मा' इति पदं नास्ति (ग); 'मा' इति पदस्य ४. तीसं वास (ग)। स्थाने 'से न' इति पाठोस्ति (जी, शु)। ५. पंचवासपारयाए समणे निग्गंथे (क, ख, ग, ११. थंडिल्ले (ग, जी, शु)। जी, ता, शु); अत्रापि षष्ठ्यन्तः पाठो युक्तः तेन १२. कटु तं सरीरयं एकतमंते परिटुवेत्ता (क, तथा स्वीकृतः । ६. परियातियाए (चू)। १३. अचित्ते (क, ता)। ७. आयरियउवज्झा यत्ताए (ग, जी, शु, मवृ); १४. से तं (क, ता)। किन्त भाष्ये केवलं आचार्यपदमेव अधिकृत- १५. हारित्तए (ख); हारेत्तए (ग, जी, शु)। मस्ति १६. साकारिए (ता); सारिए (जी, शु) सर्वत्र । तेवरिसो तीसियाए जम्मण चत्ताए कप्पति उवज्झे। १७. x (क, ता)। बितियाए सट्ठि सयरी य जम्मण पणवास आयरितो॥ ता)। Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सत्तमो उद्देसो ६३ε इमम्मि य" ओवासे' समणा निग्गंथा परिवसंति', से सागारिए पारिहारिए । से य नो वएज्जा, वक्काइए वएज्जा--' इमम्मि य इमम्मिय ओवासे समणा निग्गंधा परिवसंतु " से सागारिए पारिहारिए। दो वि ते वएज्जा', दो वि सागारिया पारिहारिया || २४. सागारिए उवस्सयं विक्किणेज्जा से य कइयं वएज्जा - 'इमम्मि य इमम्मि य ओवासे" समणा निग्गंथा परिवसंति', से सागारिए पारिहारिए । से य नो वएज्जा, कइए वएज्जा -- इमम्मि य इमम्मि य ओवासे समणा निग्गंथा परिवस्तु, से सागारिए पारिहारिए। दो वि ते वएज्जा, दो वि सागारिया पारिहारिया || ओग्गह- अणुण्णवण विधि-पदं २५. विवधूया नातिकुलवासिणी', सावि ताव" ओग्गहं अणुण्णवेयव्वा" । किमंग पुण 'पिया वा भाया वा पुत्ते वा" पहेवि" ओग्गहे ओगे हियव्वे ॥ २६. पहिए " वि ओग्गहं अणुण्णवेयब्वे" || २७. से" रायपरियट्टेसु" संथडेसु अब्बोगडेसु अव्वोच्छिन्नेसु अपरपरिग्गहिएसु" सच्चेव ओहस्स पुव्वाण्णवणा चिट्ठइ अहालंदमवि ओग्गहे ॥ २८. से रज्जपरियट्टेसु" असंथडेसु वोगडेसु वोच्छिन्नेसु परपरिग्गहिए" भिक्खुभावस्स अट्ठाए दोच्च पि ओग्गहे अणुष्णवेयव्वे" । -त्ति बेमि ॥ १. अयंसि (क, ता ) ; इमम्हि य इमम्हि य (ग, १२. पुत्ते वा पिया वा (क, ता) | जी, शु) 1 २. ओवासंसि (क, ता ) 1 ३. परिवतु (क, ता ) । ४. x (ख, जी, शु ); 'क, ता' संकेतितादर्शयोः 'इमम्मि य इमम्मि य ओवासे' अस्य स्थाने 'अयंसि ओवासंसि' इति पाठो अग्रिमसूत्रे पि एवमेव । विद्यते । ५. वएज्जा अयंति ओवासंसि समणा निग्गंथा परिवसंत (क्र, ता ); वएज्जा अयंसि अयंसि ओवास समणा निग्गंथा परिवरंतु ( ख ) अग्रिमसूत्रेपि एवमेव । ६. X ( क, ता) । ७. अयंसि ओवासंसि (क, ता) उभयत्रापि । ८. परिवसंतु (क, ता ) 1 ६. नीयकुल" ( ख ); नायकुल (ग, जी, शु) । १०. यावि ( ख, ग, जी, शु) । ११. यव्वा सिया (क, ग, ता) 1 १३. सेय दोवि (ख, मदृ); से अ वेवि ( ग ) ; सेवि यावि (जी, शु ) ; भाष्ये ( ५१२, ५१३) प्रभवस्य अप्रभवस्य चर्चास्ति, तेन 'पह' इति पदं स्वाभाविकं प्रतीयते । 'पह' पहव' एते द्वे अपि पदे एकार्थके विद्येते, तेनेति ज्ञायते गृहस्वामिना प्रमाणीकृतः पुरुषो पि अवग्रहमनुज्ञापयितव्यः । १४. उतव्वे सिया ( क, ता ) । १५. पहे (च ) 1 १६. यव्वे सिया (क, ता ) । १७. सेय ( ख ) ; x ( ता ) । १८. रज्जपरि (क, ग, जी, शु) । १६. अपरिमाहिए (ग); x (ता) | २०. रायपर (क, ख, ता ) ! २१. हि सुयाकडेसु (क, ता ) । २२. वे सिया (क, ख, जी, ता, शु), Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सेज्जासंथा रग- गहणविधि-पदं १. गाहा' उद्' पज्जोस विए । ताए गाहाए ताए पएसाए ताए उवासंतराए जमिणंजमिणं' सेज्जासंथारगं लभेज्जा, तमिणं- तमिणं ममेव सिया । थेरा य से अणुजाज्जा, तस्सेव सिया । थेरा य से नो अणुजाणेज्जा, एवं से कप्पइ अहाराइणियाए सेज्जासंथारगं पडिग्गाहत्तए ॥ अट्टमो उद्देसो २. से' अहालहुसगं सेज्जासंथारगं गवेसेज्जा, जं चक्किया एगेणं हत्थेणं ओगिज्भ' जाव गाहं वा 'दुयाहं वा तियाहं वा" अद्धाणं परिवहित्तए, एस मे हेमंत गिम्हासु भविस्स || ३. से' य अहालहुसगं सेज्जासंथारगं गवेसेज्जा, जं चक्किया एगेणं हत्थेणं ओगिज्झ १. गाहत्ति वा गित्ति वा घरेत्ति वा एगट्ठ (चू) ; 'क, ता' संकेतितादर्शयोः इदं सूत्रं भिन्नरूपं दृश्यते, यथा--गाहा उउ पज्जोसविए भिक्खू य थेरे वएज्जा ताए गाहाए ताए पएसाए ताए ओवासंतराए जमिणं जमिणं सेज्जासंघारयं लभेज्जा तमिणं मममेव सिया थेरा य से वितरति एवं से कप्पइ, थेरा य से नो वितरति एवं से नो कप्पति । २. उडु ( ख ) 1 ३. x ( ख, ग, जी, शु) । ४. x ( ख, ग ) । ५. 'क, ता' संकेतितादर्शयोः इदं सूत्रं भिन्नरूपं दृश्यते, यथा से अहालहुतं (सतं - ता ) सेज्जासंवारयं जाणेज्जा जं चक्किया सिया एकेण हत्थेण गहाय दूरमवि अद्धाणं परिवहित्तए एस मे सेज्जासंथारए उउबद्धिए भविस्सति । ६४० ६. ओगिज्भिय ( ख, ग ) । ७. x ( ग ) । ८. मलयगिरिवृत्ती शुब्रिगसम्पादिते प्रस्तुतसूत्रे च वर्षावाससूत्रं पूर्वमस्ति तदनन्तरं च हेमन्तग्रीष्म-: सूत्रम् । C. 'क, ता' संकेतितादर्शयोः सूत्रद्वयं इत्थं दृश्यतेसे अहालहुसयं सेज्जासंथारयं जाणेज्जा, जं चक्किया सिया एकेण हत्थेण गहाय जावेकाहं वा दुयाहं वा तियाहं वा चउपंचाहं का सुदूरमवि अद्धाणं परिवहित्तए एस मे सेज्जासंथारए वासावासिए भविस्सति । से अहालहुसयं सेज्जासंथारयं जाणेज्जा, जं चक्किया सिया एकेण हत्थेण गहाय जावेगाहं वा दुपाहं वा तियाहं वा चउपंचाहं वा सुदूरमवि अद्धाणं परिवहित्तए एस मे सेज्जासंथारए वुड्डावासिए भविस्सति 1 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ अट्ठमो उद्देसो जाव एगाहं वा दुयाहं वा तियाहं वा अद्धाणं परिवहित्तए, एस मे वासावासासु भविस्सइ।। ४. से अहालहुसगं सेज्जासंथारगं गवेसेज्जा, जं चक्किया एगेणं हत्थेणं ओगिज्झ जाव एगाहं वा दुयाहं वा तियाहं चउयाहं वा पंचाहं' वा अद्धाणं परिवहित्तए, एस मे वुड्ढावासासु भविस्सइ । थेरसामाचारी-पदं ५. थेराणं थेरभूमिपत्ताणं कप्पइ दंडए वा भंडए वा 'छत्तए वा मत्तए वा लट्ठिया वा' चेले वा चेल चिलि मिलिया वा चम्मे वा" चम्मकोसए वा चम्मपलिच्छेयणए वा अविरहिए ओवासे ठवेत्ता गाहावइकुलं पिंडवायपडियाए पविसित्तए वा निक्खमित्तए वा । कप्पइ हं' संनियट्टचारीणं' दोच्चं पि ओग्गहं अणुण्णवेत्ता परिहरित्तए । पाडिहारिए-सेज्जासंथार-पदं ६. नो कप्पइ निगंथाण वा निग्गंथीण वा पाडिहारियं सेज्जासंथारगं दोच्चं पि ओग्गहं अणणुण्णवेत्ता बहिया नीहरित्तए, कप्पइ अणुण्णवेत्ता ।। ७. नो कप्पइ निग्गंथाण वा निग्गंथीण वा पाडिहारियं वा सेज्जासंथारगं 'सव्वप्पणा ___ अप्पिणित्ता दोच्चं पि ओग्गहं अणणण्णवेत्ता अहिट्टितए, 'कप्पइ अणुण्णवेत्ता'" ।। ८. नो" कप्पइ निग्गंथाण वा निग्गंथीण वा सागारियसंतियं वा सेज्जासंथारगं दोच्चं पि ओग्गहं अणुण्णवेत्ता बहिया नीहरित्तए, कप्पइ अणुण्णवेत्ता ॥ १. पंचाहं दूरमवि (ख); पंचमाहं (ग, जी,शु) वा सेज्जासंथारयं दोच्च पि अणुण्णवेत्ता बहिया २. वा भिसियं वा (ख); जयाचार्यकृतायां नीहरित्तए। अतः परं नवमसूत्रपर्यन्तं पाठो व्यवहारहुण्डिकायां एकादश उपकरणानि नास्ति लिखितः । निर्दिष्टानि सन्ति तेन 'भिसिय' (पाटलि वेस- ६.x (क, ता)। वानी) इति पाठस्तत्र अनुमतोस्ति । १०. पच्चप्पिणित्ता (ख)। ३. मलयगिरिवृत्तौ 'चेलचिलिमिलिया वा' तथा ११. कप्पति निग्गथाण वा निगंथीण वा पाडिहारियं 'चम्मकोसए वा' एतावान् पाठो नास्ति वा सागारियसंतियं वा सेज्जासंथारयं पच्चप्पिव्याख्यातः । णित्ता दोच्च पि ओग्गहं अणुण्णवेत्ता अहिद्वित्तए ४. मत्तए वा छत्तए वा चेले वा चलचिलिमिणिया (ख)। वा चम्मए वा (क, ता)। १२. अष्टम-नवमसूत्रयोः स्थाने 'ग' प्रतौ 'सागा. ५. भत्ताए वा पाणाए वा (क, ख, ता)। रियसतिए वि एवं चेव भाणियब्वा दो आला६. से (क, ख, ता)। वगा' इति पाठोस्ति । मलयगिरिवृत्तावपि ७. संणियट्टचारस्स (क, ख); सणियट्टचारस्स इत्थमेव व्याख्यातमस्ति-एवं सागारिकसत्केपि (ता)। शय्यासंस्तारके द्वावालापको वक्तव्यौ (व्य. ८. एतत् सूत्रं 'क, ता' प्रत्योरेवमस्तिनो कप्पड़ उद्देशक ८, पत्र २५) । निग्गंथाण वार पाडिहारियं वा सागारियसंतियं Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ६४२ ववहारी ६. नो कप्पड़ निग्गंथाण वा निम्गंथीण वा सागारियसंतियं वा सेज्जासंथारगं सव्वप्पणा अप्पिणित्ता दोच्चं पि ओग्यहं अणणुण्णवेत्ता अहिट्टित्तए, कप्पइ अणुण्णवेत्ता || ओग्गहअणुष्णवणा-पदं १०. नो कप्पइ निग्गंथाण वा निग्गंथीण वा पुव्वामेव ओग्गह' ओगिहित्ता' त' पच्छा agar | ११. कप्पइ निग्गंथाण वा निग्गंथीण वा पुब्वामेव ओग्गहं अणुण्णवेत्ता' तओ पच्छा ओगि हित्तए || १२. 'अह पुण एवं जाणेज्जा -- इह खलु निग्गंधाण वा निम्गंथीण वा नो सुलभे" सेज्जासंथारए त्ति कट्टु एव 'हं' कप्पइ पुव्वामेव' ओग्गहं ओगिव्हित्ता" तओ पच्छा अणुवेत । माओ" अज्जो" ! वइ-अणुलोमेणं, अणुलोमेयव्वे सिया | परिभट्ठउवगरण विहि-पदं १३. निग्गंथस्स णं" गाहावइकुलं पिडवायपडियाए अणुपविट्ठस्स" अण्णयरे" अहालहुसए उवगरणजाए परिब्भट्ठे सिया । तं च केइ साहम्मिए पासेज्जा, कप्पर से सागारकडं गहाय जत्थेव अण्णमणं पासेज्जा 'तत्थेव एवं वएज्जा" - इमे भे" अज्जो ! कि परिणाए ? से य वएज्जा --- परिण्णाए, तस्सेव पडिणिज्जाएयव्वे सिया । से य एज्जा--नो परिणाए, 'तं नो अप्पणा परिभुंजेज्जा नो अण्णमण्णस्स" दावए "" । एते" बहुफासु थंडिले " परिवेयव्वे सिया ॥ १४. निग्गंथस्स णं बहिया वियारभूमि वा विहारभूमि वा निक्खंतस्स" अण्णयरे" १. x ( ता ) । २. ओगहिए ( ग ) ; अवग्रहीतुम् (मवृ) | ३. x ( क, ता ) सर्वत्र ४. x ( क, ता ) । ५. अणुष्णवेत्तए ( क ) ; अनुज्ञापयितुम् (मह) | ६. इह खलु निग्गंथाण वा अह पुण जाणेज्जा दुलभे (ता) । " ७. पाडिहारिए सेज्जा (ग, जी, शु) । ८. x (क, ता ) । ६. पुब्वमेव ( ग ) । १०. अवग्रहीतुम् ( मवृ ) । ११. बहउ (ग, जी, शु) । १२. X ( क, ता ) | १३. य (क, ता, चू) १४. पविट्ठस्स ( क, ता ) | १५. x ( ख, ग, जी, शु, मह); भाष्ये 'अण्णयरे' इति पदं व्याख्यातमस्ति - अन्नयरम्गहणेण उ, घेप्पइ तिविहो उ उवही य ( व्य० उद्देशक ८, भाष्यगाथा १६०, पत्र ३० ) | १६. कप्पइ से एवं वदित्तए (क, ता ) । १७. ते ( क, ख, ग, ता) | १८. अन्नेसि ( ख ) । १६. × (क, ता) 1 २०. एगंतमणाबाहे (क, ता) 1 २१. पसे पडिलेहिता ( ख ) 1 २२. क्खिममाणस्स वा पविसमाणस्स वा (क, ar) i २३. x (क, ग, जी, शु) । Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ अट्ठमो उद्देसो अहालहुसए उवगरणजाए परिब्भठे' सिया। तं च केइ साहम्मिए पासेज्जा', कप्पइ से सागारकडं गहाय पासेज्जा जत्थेव अण्णमण्णं तत्थेव एवं वएज्जा--इमे भे अज्जो ! किं परिण्णाए ? 'से य वएज्जा"-परिण्णाए, तस्सेव पडिणिज्जाएयब्वे सिया । से य वएज्जा--नो परिणाए, तं नो अप्पणा परि जेज्जा नो अण्णमण्णस्स दावए। एगते बहुफासुए थंडिले परिट्टवेयव्वे सिया॥ . निग्गंथस्स' णं गामाणुगाम दूइज्जमाणस्स अण्णयरे उवगरणजाए परिभठे सिया। केइ साहम्मिए पासेज्जा, कप्पइ से सागारकडं गहाय दूरमेव अद्धाणं परिवहित्तए । जत्थेव अण्णमण्णं पासेज्जा, तत्थेव एवं वएज्जा-इमे भे अज्जो ! किं परिण्णाए ? से य वएज्जा-परिणाए तस्सेव पडिणिज्जाएयव्वे सिया। से य वएज्जा-नो परिणाए, तं नो अप्पणा परिभुजेज्जा नो अण्णमण्णस्स दावए। एगंते बहुफासुए थंडिले परिवेयव्वे सिया ।। अइरेगपडिग्गह-पर्व १६. कप्पइ निग्गंथाण वा निग्गंथीण वा अइरेगपडिग्गहं अण्णमण्णस्स अट्ठाए धारेत्तए वा परिग्गहित्तए वा, सो वा गं धारेस्सइ अहं वा णं धारेस्सामि अण्णो वा णं धारेस्सइ । नो से कप्पइ ते अणापुच्छिय अणामंतिय अण्णमण्णेसि दाउं वा अणुप्पदाउं वा। कप्पइ से ते आपुच्छिय आमंतिय अण्णमण्णेसिं दाउ वा अणुप्पदाउ वा॥ १७. अट्ठ कुक्कुडिअंडगप्पमाणमेत्ते कवले आहारं आहारेमाणे 'समणे निग्गंथे" अप्पा१. परिहट्ठे (क) ७. 'क, ता' प्रत्यो: एतत् सूत्रं इत्थमस्ति--कप्पति २. अतोने 'ग' प्रती से वि एवमेव भाणियब्वे निग्गंधाण वा निगथीण वा अतिरेगपडिग्गहयं इति संक्षिप्तपाठो वर्तते । दूरमवि अद्धाणं परिवहेत्तए, सो वा णं धरेस्सति ३. पासेज्ज (क, ता)। अहं वा गं धरेस्सामि अण्णो वा णं धरेस्सति ४. कप्पड़ से एवं वदित्तए (क, ता)। नो से कप्पइ तस्स अपडिनिज्जावेत्ता अन्नमन्नस्स ५. अतः परं 'क, ता प्रत्योः पाठसंक्षेपो दृश्यते । दाउं वा अणुप्पदाउं वा । कम्पति तस्स पडि६. 'क, ता' प्रत्योः पाठभेदो दृश्यते--निगंथस्स निज्जावेत्ता अन्नमन्नस्स दाउ वा अणुप्पदाउं य गामाणुगामं दूइज्जमाणे अण्णतरे उवगरण- वा। ज्जाए परिभठे सिया तं च केइ साहम्मिया ८. 'ख' प्रती 'अदाए' इत्यनन्तरं 'दूरमवि अडाणं पासेज्ज कम्पति से सागारकडं गहाय दूरमवि परिवहित्तए धारेत्तए वा परिहरित्तए वा' इति अखाणं परिवहित्तए जत्थेव अण्णमण्णं पासेज्ज पाठोस्ति । कप्पड़ से एवं वदित्तए इमे ते अज्जो कि है. पमाण (क, ता)। परिणाए (परिणाए उदाहु अपरिणाए- १०. ओवाइयसुत्ते (सू० ३३) प्रायः 'आहार' इति ता) से य वएज्ज परिणाए तस्सेव पडिणि- पदं नैव दश्यते । ज्जावेत ब्वे सिया से य वएज्ज णो परिणाए ११. ४ (क, ता); निग्गंथे (ख, ग, जी, शु) एकतमणाबाहे बहुफासुए पएसे परिवेयब्वे सर्वत्र। सिया। Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ६४ ववहारो हारे । बारस' कुक्कुडिअंडगप्पमाणमेत्ते कवले आहारं आहारेमाणे समणे निग्गंथे अवड्ढोमोयरिए', सोलस कुक्कुडिअंडगप्पमाणमेत्ते कवले आहारं आहारेमाणे समणे निग्गथे दुभागपत्ते । चउवीसं कुक्कुडिअंडगप्पमाणमेत्ते कवले आहारं आहारेमाणे समणे निग्गथे ओमोयरिए । 'एगतीसं कुक्कुडिअंडगप्पमाणमेत्ते कवले आहारं आहारेमाणे समणे निग्गंथे किंचूणोमोयरिए बत्तीसं कुक्कुडिअंडगप्पमाणमेत्ते कवले आहारं आहारेमाणे समणे निग्गंथे पमाणपत्ते' । 'एत्तो एगेण वि घासेणं ऊणगं" आहारं आहारेमाणे समणे निग्गंथे नो पकामभोइ त्ति वत्तव्वं सिया । ---त्ति बेमि ॥ १. अप्पाहारे ति वत्तव्वं सिया (क, ता) सर्वत्र । २. दुवालस (ख)। ३. मोयरिया(क, ख, ग, जी, ता, शु) अपार्धावमौदर्यः' इति व्याख्यातमस्ति मलयगिरिवृत्ती, अस्ति च श्रमणस्य विशेषणमिदम्, तेन एतदु- चितमस्ति । भगवत्या (७२४) मपि 'अवड्रो- मोयरिए' इति पाठो विद्यते । अत्रापि तथैव स्वीकृतः । ४. ४ (क, ख, ग, ता), भगवत्या (७१२४) मपि एप पाठो नास्ति : ओवाइयसूत्ते (सू० ३३) एष पाठो विद्यते। मलयगिरिवृत्तौ च व्याख्यातोस्ति । जयाचार्यकृत-व्यवहारहण्डि कायामपि एप स्वीकृतोस्ति । ५. पमाणमेत्ते (क, ता)। ६. कवलेणं (जी, शु, मवृ)। ७. तेण परं पंसेण वा घोट्टेण वा कवलेण वा ऊणं (क, ता)। Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ नवमो उद्देसो सेज्जातर-पदं १. सागारियस्स' आएसे अंतो वगडाए भुंजइ निट्टिए निसट्ठ पाडिहारिए, तम्हा दावए, नो से कप्पइ पडिगाहेत्तए । २. सागारियस्स आएसे अंतो वगडाए भुजइ निट्ठिए निसठे अपाडिहारिए', तम्हा दावए, एवं से कप्पइ पडिगाहेत्तए । ३. सागारियस्स आएसे बाहिं वगडाए भुंजइ निट्ठिए निसठे पाडिहारिए, तम्हा दावए, नो से कप्पइ पडिगाहेत्तए । ४. सागारियस्स आएसे बाहिं बगडाए भुंजइ निट्टिए निसट्टे अपाडिहारिए, तम्हा दावए, एवं से कप्पइ पडिगाहेत्तए ।। ५. सागारियस्स दासे वा' भयए वा अंतो वगडाए भुंजइ' नि ट्ठिए निसठे पाडिहारिए, तम्हा दावए, नो से कप्पइ पडिगाहेतए । ६. सागारियस्स दासे वा भयए वा अंतो वगडाए भुंजइ निट्ठिए निसठे अपाडिहारिए, तम्हा दावए, एवं से कप्पइ पडिगाहेत्तए॥ ७. सागारियस्स दासे वा भयए वा बाहिं वगडाए भुजइ नि ट्ठिए निसट्टे पाडिहारिए, तम्हा दावए, नो से कप्पइ पडिगाहेतए॥ ८. सागारियस्स दासे वा भयए वा बाहिं वगडाए भुंजइ निट्ठिए निसट्टे अपाडिहारिए, तम्हा दावए, एवं से कप्पइ पडिगाहेत्तए । १. सारियस्स (ग, जी, शु) सर्वत्र ।। २. अतोने 'क, ता' प्रत्योः 'सागारियसंतिए उवग- रणजाए' इति पाठ अष्टमसूत्रपर्यन्तं सर्वत्रव वा वेसे वा (जी, शु) सर्वत्र । ५. इ वा भतिन्नए वा (ख); वा भतिन्नए वा (ग, जी, श) सर्वत्र । ६. 'ग' प्रती सूत्रचतुष्टयस्य स्थाने पाठसंक्षेपो दश्यते--एस्थ विचउभंगो भाणियव्यो। दृश्यते। ३. अप्पडिहारिए (ता) ४. इ वा पेसे इ वा (ख); वा पेसे वा (ग); ६४५ Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ६४६ ववहारो ६. 'सागारियस्स नायए" सिया सागारियस्स एगवगडाए अंतो' एगपयाए सागारियं चोवजीवइ, तम्हा दावए, नो से कप्पइ पडिगाहेत्तए॥ १०. सागारियस्स नायए सिया सागारियस्स एगवगडाए अंतो अभिनिपयाए सागारियं चोवजीवइ, तम्हा दावए, नो से कप्पइ पडिगाहेत्तए ।।। ११. सागारियस्स नायए सिया सागारियस्स एगवगडाए बाहिं' एगपयाए सागारियं चोवजीवइ, तम्हा दावए, नो से कप्पइ पडिगाहेत्तए॥ १२. सागारियस्स नायए सिया सागारियस्स एगवगडाए बाहिं अभिनिपयाए सागारियं चोवजीवइ, तम्हा दावए, नो से कप्पइ पडिगाहेत्तए । १३. सागारियस्स नायए सिया सागारियस्स अभिनिव्वगडाए एगदुवाराए एगनिक्खमण पवेसाए अंतो एगपयाए सागारियं चोवजीवइ, तम्हा दावए, नो से कप्पइ पडिगाहेत्तए॥ १. सागारियनायए (म); सारियनायए (जी, पडिगा। शु)। नवमसूत्रात् षोडशसूत्रपर्यन्तं 'क, ता' सामारियनायगे सिया सागारियस्स अभिणि संकेतितादर्शयोरेवं पाठभेदोस्ति–सानारियणा- अभिणिदु अभिणिक्ख सागारियस्स एगपदा यो सिया सागारियस्स एगवगडाए एगदुवाराए सागारियं च नो उवजीवइ तम्हा दावए णो से एगनिक्खमणपवेसणयाए सिया सागारियस्त फप्पइ पडिग्या । एगपया सागारियं च उपजीवति तम्हा दाबए सागारियणायए सिया सागारियस्स अभिनि एवं से कप्पइ पडिग्गा । अभिनिदु अभिनिक्ख सागारियस्स अभिनिसागारियस्स नायगे सिया सागारियस्स एक- पदा सागारियं च नो उवजीवइ तम्हा दावए वगडाए एगा एगनिक्खमणाए सागारियस्स एवं से णो कप्पइप। एगपया सागारियं च नो उवजीवइ तम्हा दावए सागारियनायए सिया सागारियस्स अभिणिएवं से नो कप्पइ पडिग्गा ! वगडाए अभिणिदु अभिणिक्ख सागारियस्स सागारियस्स नायए सिया सागारियस्स अभिनिपदा सामारियं च उवजीवइ तम्हा एगवगडाए एगदु एगनिक्खमण सागारियस्स दावए एवं से नो कप्पइ पडिग्गा । आभिणिपदा सागारियं च उवजीवइ तम्हा सागारियनायए सिया सागारियस्स अभिणिदु दावए एवं से नो कप्पइ पडिग्गाहेत्तए । अभिनिवख सागारियस्स अभिणिपदा सागारिसागारियस्स नातए सिया सागारियस्स यस्स नो उवजीवइ तम्हा दावए एवं से नो एगवगडाए एगदु एगणि सागारियस्स आभि- कप्पइप। णिपदा सागारियं च नो उवजीवइ तम्हा दावए २. अंतो सागारियस्स (ख) अग्रिमसूत्रेपि एवमेव । एवं से नो कप्पइ पडिग्गा । ३. दाहिं सागारियस्स (ख) अग्रिम सूत्रेपि सागारियस्स नातए सिया सागारियस्स अभिणिव्वगडाए अभिणिदुवाराए अभिणिक्खमण- ४. अंतो सागारियस्स (ख) अग्रिमसूत्रपि पवेसणयाए सागारियरस एगपया सागारियं च एवमेव । उवजीवइ तम्हा दावए एवं से नो कप्पइ Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ नवमो उद्देसो १४. सागारियस्स नायए सिया सागारियस्स अभिनिव्वगडाए एगदुवा राए एगनिक्खमणपवेसाए अंतो अभिनिपयाए सागारियं चोवजीवइ, तम्हा दावए, नो से कप्पइ डिगाहेत ॥ १५. सागारियस्स नायए सिया सागारियस्स अभिनिव्वगडाए एगदुवाराए एगनिक्खमणपवेसाए बाहि' एगपयाए सागारियं चोवजीवइ, तम्हा दावए, नो से कप्पइ डिगात्तए । १६. सागारियस्स नायए सिया सागारियस्स अभिनिव्वगडाए एगदुवाराए एग निक्खमणपवेसाए बाहिँ अभिनिपयाए सागारियं चोवजीवइ, तम्हा दावए, नो से कप्पइ पडिगात्तए || १७. सागारियस्स' चक्कियसाला साहारणवक्कयपउत्ता, तम्हा दावए, नो से कप्पइ १. बाहि सागारियस ( ख ) । अग्रिमसूत्रेपि एवमेव । २. सप्तदशसूत्रात् त्रिशत् सूत्रपर्यन्तं 'क, ता' संकेतितादर्शयोरतीव संक्षिप्तः पाठोस्ति, त्रुटितोपि च सम्भाव्यते, स च यथा-सागारियरस तेल्लियसाला एवं लोणियसाला पूर्वियसाला गोलियसाला ओदनसाला कोणियसाला दोसियसाला गंधियसाला । 'ग' प्रतावपि पाठसंक्षेपोस्ति परं स समीचीनो वर्तते - सारियस्स चक्किय साला साहारण वक्कयपत्ता तम्हा दावए णो से कप्पति परिगाहेत्तए । सारियस्स चक्कियसाला णिस्साहारणवक्कयपउत्ता तम्हा दावए एवं से कप्पति पडिगात्तए । एमेव गोलियसाला पोवियसाला दोसियसाला गंधियसाला | शुब्रिंगसम्पादिते प्रस्तुतसूत्रे 'चक्कियासाला' सूत्रद्वयावृत्ति भाष्ये' तेल्लियसाला चक्रिकाशाला कोकिल ० गोलिय ० बोधिक० लोणिय ० दौषिक० दोसिय सोक्तिक ० गन्धिक० बोदिय० सुत्तिय० बोधिय० 'क, ता' तेल्लिय० लोणिय ० पूर्विय ० गोलिय० ओदन कोणिय ० दोसिय० गंधिय० कप्पास० गंधिय० सोडिय० १. भाष्य गाथा २३ । नन्तरं पाठसंक्षेप: एवमस्ति सारियस्स गोलियसाला बोधियसाला दोसियसाला गन्धियसाला | भाष्ये 'ख' प्रतो जीवराजसम्पादिते प्रस्तुतसूत्रे निम्नवतसूत्रद्वयं दृश्यते —सागारियस्स सोंडियसाला साहारणववकयपउत्ता, तम्हा दावए, नो से कप्पइ पढिगाहेतए । सागरिure सोडियसाला निस्साहरणवक्कयपत्ता, तम्हा दावए, एवं से कप्पइ पडिमा - तए | वृत्ती एतत् सूत्रद्वयं नास्ति व्याख्यातम् । 'क, ग, ता' संकेतितादर्शषु, शुब्रिगसम्पादिते प्रस्तुतसूत्रे व नैतत् सूत्रद्वयं दृश्यते । तेन नास्माभिरपि एते मूलपाठत्वेन स्वीकृते । प्रयुक्तेषु आदर्शषु शालानामानि क्वचिदल्पानि क्वचिद बहूनि । तेषां यन्त्रदर्शनमेवं भवति -- 'ख, जी' चक्कियसाला गोलिय ० बोधिय० दोसिय० सोत्तिय • बोडिय० गंधिय० सोंडिय० ग चक्किया० गोलिय० ૪૭ पोविय० दोसिय० गंधिय० शु० चक्किया० गोलिय ० बोधिय ० दोसिय० गंधिय ० Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ववहारो पडिगाहेत्तए॥ १८. सागारियस्स चक्कियसाला निस्साहारणवक्कयपउत्ता, तम्हा दावए, एवं से कप्पइ पडिगाहेत्तए॥ १६. सागारियस्स गोलियसाला साहारणवक्कयपउत्ता, तम्हा दावए, नो से कप्पइ पडिगाहेत्तए॥ २०. सागारियस्स गोलियसाला निस्साहारणवक्कयपउत्ता, तम्हा दावए, एवं से कप्पइ पडिगाहेतए । २१. सागारियस्स बोधियसाला साहारणवक्कयपउत्ता, तम्हा दावए, नो से कप्पइ पडिगाहेत्तए ।। २२. सागारियस्स बोधियसाला निस्साहारणवक्कयपउत्ता, तम्हा दावए, एवं से कप्पइ पडिगाहेत्तए । २३. सागारियस्स दोसियसाला साहारणवक्कयप उत्ता, तम्हा दावए, नो से कप्पइ पडिगाहेत्तए। २४. सागारियस्स दोसियसाला निस्साहारणवक्कयपउत्ता, तम्हा दावए, एवं से कप्पइ पडिगाहेत्तए । २५. सागारियस्स सोत्तियसाला साहारणवक्कयपउत्ता, तम्हा दावए, नो से कप्पइ पडिगाहेत्तए । २६. सागारियस्स सोत्तियसाला निस्साहारणवक्कयपउत्ता, तम्हा दावए, एवं से कप्पइ पडिगाहेत्तए । २७. सागारियस्स बोडियसाला साहारणवक्कयपउत्ता, तम्हा दावए, नो से कप्पइ पडिगाहेत्तए॥ २८. सागारियस्स बोडियसाला निस्साहारणवक्कयपउत्ता, तम्हा दावए, एवं से कप्पइ पडिगाहेत्तए । २६. सागारियस्स गंधियसाला साहारणवक्कयपउत्ता, तम्हा दावए, नो से कप्पइ पडिगाहेत्तए। ३०. सागारियस्स गंधियसाला निस्साहारणवक्कयपउत्ता, तम्हा दावए, एवं से कप्पई पडिगाहेतए । ३१. सागारियस्स ओसहीओ संथडाओ, तम्हा दावए, 'नो से" कप्पइ पडिगाहेत्तए ।। ३२. सागारियस्स ओसहीओ असंथडाओ, तम्हा दावए, एवं से कप्पइ पडिगाहेत्तए । ३३. सागारियस्स अंबफला संथडा, तम्हा दावए, 'नो से कप्पइ पडिगाहेत्तए । १. एवं से नो (क, ता)। ३. एवं से नो (क, ता) । २. अंबा (क, ता) अग्रिमसूत्रेपि एवमेव । Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ नवमो उद्देसो ६४६. ३४. सागारियस्स अंबफला असंथडा, तम्हा दावए, एवं से कप्पइ पडिगाहेत्तए । भिक्खुपडिमा-पदं ३५. सत्तसत्तमिया' णं भिक्खुपडिमा एगूणपण्णाए राइंदिएहिं एगेण छन्नउएणं भिक्खा सएणं अहासुतं' अहाकप्पं अहामग्गं अहातच्चं 'सम्मं काएण" फासिया पालिया सोहिया तीरिया किट्टिया 'आणाए अणुपालिया भवइ ॥ ३६. अट्टअट्टमिया णं भिक्खुपडिमा चउसट्ठीए राइदिएहिं दोहि य अट्ठासीएहिं भिक्खा सएहिं अहासुत्तं अहाकप्पं अहामग्गं अहातच्चं सम्म काएण फासिया पालिया सोहिया तीरिया किट्टिया आणाए अणुपालिया भवइ ।। ३७. नवनवमिया णं भिक्खपडिमा एमासीए राइंदिएहिं चउहि य पंचत्तरेहि भिक्खास एहिं अहासुत्तं अहाकप्पं अहामग्गं अहातच्चं सम्मं काएण फासिया पालिया सोहिया तीरिया किट्टिया आणाए अणुपालिया भवइ ।। ३८. दसदसमिया णं भिक्खुपडिमा एगेणं राइंदियसएणं अद्धछठेहि य भिक्खासएहिं अहासुत्तं अहाकप्पं अहामग्गं अहातच्चं सम्म कारण फासिया पालिया सोहिया तोरिया किट्टिया आणाए अणुपालिया भवइ । मोयपरिमा-पवं ३६. दो पडिमाओ पण्णताओ, तं जहा–खुड्डिया चेव' मोयपडिमा महल्लिया चेव' मोयपडिमा । ४०. खुड्डियण्णं मोयपडिमं पडिवन्नस्स अणगारस्स कप्पई से पढमसरदकालसमयंसि वा चरिमनिदाहकालसमयं सि वा बहिया गामस्स वा जाव सन्निवेसस्स' वा वर्णसि वा वणविदुग्गंसि" वा पव्वयंसि वा पव्वयविदुग्गंसि" वा । 'भोच्चा आरुभइ चोदस १. सत्तमसत्तमिया (ख) ३५ सूत्रात् ३८ सूत्रपर्यन्तं ६ वा (ग, जी, शु); च (म)। सूत्रचतुष्टयी तुलनीया ठाणं ७।१३; ८॥१०- ७. वा (ग, जी, शु); 'च (म)। ४; १।४१; १०११५१ । समवाओ ४६१, ६. पढमनिदाहकाल (ग, जी, शु, मवृ); भाष्ये ६४११, ८१३१, १००।१।। प्रथमशरदो ग्रहणमस्ति--पडियत्ति पूण तासिं. २.भिक्खूपडिम पडिवण्णस्स अणगारस्स कप्पइ चरमनिदाघे व पढमसरए वा (व्यवहारभाष्य गाथा १०७) । स्थानाङ्गवृत्तावपि अस्य ३. अहासुत्तं अहाअत्यं (ठाणं ७।१३)। संवादो दृश्यते-कालत: शरदि निदाघे वा ४. अहासम्म (जी, शु, मवृ, चू) अग्रिमसूत्रत्रयेपि (स्थानाङ्गवृत्ति पत्र ६१)। एवमेव । ६. रायहाणीए (ग, जी, शु); राजधान्यां ५. अणुपालिया (जी, शु); आराहिया यावि (म)। (ठाणं ७:१३); आणाए आराहिया यावि १०. वणदुग्गंसि (ग, जी, शु)। (समवाओ ४६।१)। ११. पब्वयदुग्गसि (ग, जी, शु)। Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ६५० ववहारो मेणं पारे । अभोच्चा आरुभइ सोलसमेणं पारेइ" । जाए' मोए आईयब्बे,' दिया आगच्छइ' आईयव्वे, राई' आगच्छइ नो आईयव्वे, सपाणे' आगच्छइ नो आईयव्वे, अप्पाने आगच्छइ आईयव्वे, सबीए आगच्छइ नो आईयव्वे, अबीए आगच्छइ आईयव्वे, ससणिद्धे आगच्छइ नो आईयव्वे, अससणिद्धे आगच्छइ आईयव्वे, सस रक्खे आगच्छइनो आईयव्वे, अससरक्खे आगच्छइ आईयव्वे । जाए' मोए आईयब्वे तं जहा - अप्पे वा बहुए वा । एवं खलु एसा खुड्डिया मोयपडिमा अहासुतं ' • अहाकप्पं अहामग्गं अहातच्चं सम्मं कारण फासिया पालिया सोहिया तीरिया किट्टिया आणाए अणुपालिया भवइ ॥ ४१. महल्लियणं मोयपडिमं पडिवन्नस्स अणगारस्स कप्पइ से पढमसरदकालसमयंसि वा चरिमनिदाहकालसमयंसि वा बहिया गामस्स वा जाव सन्निवेसस्स वा वर्णसि वा वणविदुग्गंसि वा पव्वयंसि वा पव्वयविदुग्गंसि वा । 'भोच्चा आरुभइ सोलसमेणं पारे । अभोच्चा आरुभइ अट्ठारसमेणं पारेइ" । जाए मोए आईयव्वे", दिया आगच्छइ आईयब्वे, राई आगच्छइ नो आईयव्वे, सपाणे आगच्छइ नो आईयव्वे, अप्पाणे आगच्छइ आईयव्वे, सबीए आगच्छइ नो आईयन्ने, अबीए आगच्छइ आईयव्वे, ससणिद्धे आगच्छइ नो आईयव्वे, अससणिद्धे आगच्छइ आईयन्वे, ससरक्खे आगच्छइ नो आईयव्वे, असस रक्खे आगच्छर आईयव्वे, जाए मोए आईयव्वे, तं जहा – अप्पे वा बहुए वा । एवं खलु एसा महल्लिया मोयपडिमा अहासुत्तं अहाकप्पं अहामग्गं अहातच्चं सम्मं कारण फासिया पालिया सोहिया तीरिया किट्टिया १. 'क, ता' संकेतितादर्शयोः चिन्हाङ्कितः पाठः तनपतिषु विद्यते । २. जाए जाए (क, ख, जी, ता, शु) । ३. आवीतव्वे सिया ( क ) ; आइयब्वे ( ख ) ; आतीयन्वे ( ग ); मातीतव्वे सिया (ता) सर्वत्र । ४. अतः परवर्ती पाठो वृत्तौ नास्ति व्याख्यातः । शुब्रिगसम्पादित संस्करणे पि नास्ति । 'ग' प्रतौ 'आगच्छइ आईयब्वे' अतः परवर्ती पाठो नैव विद्यते । ५. रति (क, ता ) । ६. सपाणे मत्ते (ख, जी ) सर्वत्र । ७. अतोग्रे 'क, ता' संकेतितादर्शयोः भिन्ना पाठसरणिरस्ति --- भोच्चा आरुभति चोदसमेण पिट्ठाइ अभोच्चा आरुभति सोलसमेण गिट्ठाइ एवं खलु एसा खुड्डिया मोयपडिमा अहासुत्तं जाव अणुपालिया भवति । ८. जाए जाए ( ख ) | ६. सं० पा० - अहासुतं जाव मणुपालिया । १०. 'क, ता' संकेतितादर्शयोः चिन्हाङ्कितः पाठः अतनपक्तिषु विद्यते । ११. अतो 'क, ता' संकेतितादर्शयोः भिन्ना पाठसरणिरस्ति -- सिया दिया आगच्छर आतीतम्बे सिया रत्ति आ णो आतीतव्वे सिया सपाने आ णो आतीतब्वे सिया अपाणे या आतीतम्बे सिया सबीए आगच्छइ णो आतीतब्बे सिया अबीए आ आतीतब्बे भोज्या आरुभति सोलमेण गिट्ठाइ अभोच्चा आरुहर अट्ठारसमेण मिट्ठाइ एवं खलु एसा महाल्लिया मोयपडिमा महासुतं जाव अणुपालिया भवति । 'ख' प्रतौ पाठसंक्षेपो दृश्यते - आइयव्वे तह चेव आणाए अणुपालिया भवइ । Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --..-....- .-. नवमो उद्देसो ६५१ आणाए अणुपालिया भवई ।। संखावत्तिय-पवं ४२. संखादत्तियस्स' णं 'भिक्खुस्स पडिग्गहधारिस्स" जावइयं-जावइयं केइ अंतो पडि ग्गहंसि उवित्ता दलएज्जा तावइयाओ ताओ दत्तीओ वत्तव्वं सिया, तत्थ से केइ छव्वेण वा दूसएण वा वालएण वा अंतो पडिग्गहंसि उवित्ता दलएज्जा, 'सव्वा वि णं सा" एगा दत्ती वत्तव्वं सिया। तत्थ से बहवे भुंजमाणा सव्वे ते सयं पिंडं अंतो पडिग्गहंसि उवित्ता दलएज्जा, सव्वा वि ण सा एगा दत्ती वत्तव्वं सिया ॥ ४३. संखादत्तियस्स" णं भिक्खुस्स पाणिपडिग्गहियस्स" जावइयं-जावइयं केइ अंतो पाणिसि उवित्ता दलएज्जा तावइयाओ ताओ दत्तीओ वत्तव्वं सिया । तत्थ से केइ छव्वेण वा दूसएण वा वालएण वा अंतो पाणिसि उवित्ता दल एज्जा, सव्वा वि णं सा एगा दत्ती वत्तव्वं सिया। तत्थ से बहवे भुंजमाणा सव्वे ते सयं पिडं अंतो १. ४१ सूत्रानन्तरं 'ग' प्रती शुब्रिगसम्पादित- दत्ती ।। प्रस्तुतसूत्रसंस्करणे च सूत्रचतुष्टयं दृश्यते, ३. भिवखुस्स पडिग्गहधारिस्स गाहावतिकुलं यथा--सागारियनायए सिया सागारियस्स एग- पिंडवायपडियाए अणुपविट्ठस्स (ख); वगडाए एगदुवाराए एमनिक्खमणएवेसाए x (म)। सागारियस्स एगवयू सागारियं च उवजीवइ ४. उवइत्तु (ग, जी, शु)। तम्हा दावए नो से कप्पइ पडिगाहेत्तए । ५. दलेज्जा (ग)। सागारियनायए सिया सागारियस्स एगवगडाए एगदुवाराए एगनिक्खमणपवेसाए सागारियस्स ७. छप्पएण (ख, ग, जी, शु)। अभिनिक्यू सागारियं च उवजीवइ तम्हा ८. चालएण (ख) दावए नो से कप्पइ पडिगाहेत्तए । ६. सा वि णं सा (ग, जी, शु), सापि णमिति सागारियनायए सिया सागारियस्स अभिनिव्व- वाक्यालङ्कारे (म)। गडाए अभिनिदुवाराए अभिनिक्खमणपवे- १०. 'क, ता' संकतितादर्शयोरेतत् सूत्र संक्षिप्त साए सागारियस्स एगवयू तम्हा दावए नो से विद्यते--संखादत्तियस्स णं भिक्खुस्स पाणिपडि. कप्पइ पडिगाहेत्तए। गगहियस्स जावतियं जावतियं परी पाणिसि सागारियनायए सिया सागारियस्स अभिनिव्व- दलयति तावइयाओ तावइयाओ दत्तीओ सेसे गहाए अभिनि दुवाराए अभिनिक्खमणपवेसाए परो छव्वेण वा चेलेण वा सुप्पेण वा साहट सागारिय स्स अभिनिवयू तम्हा दावए नो से दलयति सम्वा सा एग दत्ती । 'ग' प्रती च कप्पइ पडिगाहेत्तए। पाठसंक्षेप: एवमस्ति-पाणिपडिग्गहियस्स वि २. 'क, ता' संकेतितादर्शयोरेतत् सूत्रं संक्षिप्तं एवं चेव वत्तव्वं नवरं अंतो पाणिसि उवित्ता विद्यते—संखादत्तियस्स णं भिक्खुस्स पडिग्गह- दलएज्जा । घारिस्स जावतियं २ परोपडिग्गहंसि दलयति ११. हियस्स गाहावइकुलं पिंडदायपडियाए अणुतावत्तियाओ सेसे परो छन्वेण वा चेलेण वा पविटुस्स (ख)। सुप्पेण वा साहट्ट दलयति सव्वा सा एगा Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ६५२ ववहारी पाणिसि उवित्ता दलएज्जा, सव्वा वि णं सा एगा दत्ती वत्तव्वं सिया ॥ पिडेसणा-पदं ४४. तिविहे' उवहडे पण्णत्ते, तं जहा—'सुद्धोवहडे फलिओवहडे" संसट्ठोवहडे ।। ४५. ति विहे ओग्गहिए पण्णत्ते, तं जहा--जं च ओगिण्हइ, जं च साहरइ, जं च आसगंसि पक्खिवइ 'एगे एवमाहंसु ॥ ४६. एगे पुण एवमाहंसु दुविहे ओग्गहिए पण्णत्ते, तं जहा--जं च ओगिण्हइ, जं च आसगंसि पक्खिवइ ।। -त्ति बेमि ॥ १.क, ता' संकेतितादर्शयोः एतत् सूत्रं इस्थमस्ति -तिविहे उवहिए पं तं सुद्धोवहिए फलोवहिए संसट्रोवहिए। २. फलिओवहडे सुद्धोवहडे (ख, ठाणं ३१३७६) । ३. X (क, ता) । ४. 'क, ता' संकेतितादर्शयोः एतद सूत्रं मैवदश्यते। Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ दसमो उद्देसो अवमझ-बहरमझपडिमा-पदं १. दो पडिमाओ पण्णत्ताओ तं जहा-जवमझा य चंदपडिमा, वइरमज्झा य चंद पडिमा। २. जवमझण्णं' चंदपडिम पडिवन्नस्स अणगारस्स मासं निच्चं 'वोसट्रकाए चत्तदेहे" जे केइ उवसग्गा उप्पज्जति तं जहा-दिव्वा वा माणसा वा तिरिक्खजोणिया वा, 'अणलोमा वा पडिलोमा वा-तत्थ अणलोमा ताव वंदेज्जा वा नमसेज्जा वा सक्कारेज्जा वा सम्माणेज्जा वा कल्लाणं मंगलं देवयं चेइयं पज्जुवासेज्जा, तत्थ पडिलोमा अण्णयरेणं दंडेण वा, अट्ठीण वा, जोत्तेण वा, वेत्तेण वा कसेण वा काए आउडेज्जा-ते सव्वे उप्पण्णे सम्म सहेज्जा खमेज्जा तितिक्खेज्जा अहियासेज्जा" ।। ३. जवमझण्ण' चंदपडिमं पडिवन्नस्स अणगारस्स सूक्कपक्खस्स" पाडिवए कप्पड १. जवमझ च णं (क)। दुपयचउपयसमणमाहणअतिहिकीवणवणीमगे २.x (क, ख, ग, जी, ता, शु) । नो एगस्स भुंजमाणस्स नो दोण्हं भंजमाणाणं णो ३. वोसट्ठचत्तदेहे (क, ता); वोसट्टकाए चियत्त- गुठिवणीए नो बालवच्छाए नो थणयं पेज्जेदेहे (ख, म, जी, शु)। माणीए नो अंतो एलुयस्स दो वि पाए साह? ४. परीसहोवसग्गा (ग, जी, शु)। दलयमाणीए नो बाहिं एलुयस्स दो वि पाए ५. समुप्पज्जति (ग, जी, शु)। साहट दलयमाणीए एग पायं अंतो किच्चा ६. माणुस्सगा (ग, जी, शु)। एग पायं बाहिं किच्चा एलुगं विक्खंभइत्ता ७. तेरिच्छिया (आयारचूला १५॥३४) । पग्गहियाए एसणाए दलएज्जा एवं से कप्पड़ ८. ते उप्पन्ने सम्म सहइ खमइ तितिक्खइ पडिग्गाहेत्तए । बितियाए दो दत्तीओ भोयणअहियासेइ (क, जी, ता, शु)। स्स दो पाणयस्स तइयाए तिण्णि भोयणस्स १. 'क, ता' संकेतितादर्शयोरस्य सूत्रस्य भिन्ना तिणि पाणयस्स एवं दत्तीए परिवड्डीए जाव पाठपद्धतिरस्ति-जवमझ •णं चंदपडिम पण्णरसीए पण्णरस दत्तीओ भोयणस्स पण्णपडिवनस्स अणगारस्स कप्पइ सुद्धपक्खपडि- रसदत्तीयो पाणयस्स । बहुलपक्खपाडिवयंसि वयंसि एकादत्ती भोयणस्स एकादती पाणस्स चोहसदत्तीओ भोयणस्स चोइस पाणयस्स पडिग्गाहेत्तए अन्नायउंछ सुद्धोवहियं णिज्जूहिता अन्नतरा उंछं सुद्धोदहडं दुपयचउप्पयसमण Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ६५४ ववहारो एगा दती भोयणस्स पडिगाहेत्तए, एगा पाणस्स', अण्णायउंछ सुद्धोवहडं निज्जहिता बहवे समण-माहण-अतिहि-किवण-वणीभगा, कप्पइ से गस्स भुंजमाणस्स पडिगाहेत्तए, नो दोण्हं नो तिण्हं नो च उण्हं नो पंचण्हं, नो गुठिवणीए नो बालवच्छाए' नो दारगं पेज्जमाणीए, नो अंतो एलयस्स दो वि पाए साहटु दलमाणीए, नो बाहिं एलुयस्स दो वि पाए साहट दलमाणीए । एगं पायं अंतो किच्चा एगं पायं बाहिं किच्चा एलयं विक्खंभइत्ता एवं दलयइ, एवं से कप्पइ पडिगाहेत्तए । एवं नो दलयइ एवं से नो कप्पइ पडिगाहेत्तए। बिइज्जाए से कप्पइ दोणि दत्तीओ भोयणस्स पडिगाहेत्तए, दोणि पाणस्स 1 तइयाए से कप्पइ तिण्णि दत्तीओ भोयणस्स पडिगाहेत्तए, तिणि पाणस्स । च उत्थीए से कप्पइ चउ दत्तीओ भोयणस्स पडिगाहेत्तए, चउ पाणस्स। पंचमीए से कप्पइ पंच दत्तीओ भोयणस्स पडिगाहेत्तए, पंच पाणस्स । छट्ठीए से कप्पइ छ दत्तीओ भोयणस्स पडिगाहेत्तए, छ पाणस्स। सत्तभीए से कप्पइ सत्त दत्तीओ भोयणस्स पडिगाहेत्तए, सत्त पाणस्स । अट्ठमीए से कप्पइ अट्ठ दत्तीओ भोयणस्स पडिगाहेत्तए, अट्ठ पाणस्स । नवमीए से कप्पइ नव दत्तीओ भोयणस्स पडिगाहेत्तए, नव पाणस्स । दसमीए से कप्पइ दस दत्तीओ भोयणस्स पडिगाहेत्तए, दस पाणस्स । एगारसमीए से कप्पइ एगारस दत्तीओ भोयणस्स पडिगाहेत्तए, एगारस पाणस्स । बारसमीए से कप्पड़ बारस दत्तीओ भोयणस्स पडिगाहेत्तए, बारस पाणस्स । तेरसमीए से कप्पइ तेरस दत्तीओ भोयणस्स पडिगाहेत्तए, तेरस पाणस्स । चोद्दसमीए से कप्पइ चोद्दस दत्तीओ भोयणस्स पडिगाहेत्तए, चोद्दस पाणस्स। पन्नरसमीए से कप्पइ पन्नरस दत्तीओ भोयणस्स पडिगाहेत्तए, पन्नरस पाणस्स। बहुलपक्खस्स पाडिवए कप्पंति चोद्दस दत्तीओ भोयणस्स पडिग्गाहेत्तए, चोइस माहणकिवणवणीमए नो एकस्स भुंजमाणस्स सा जवमझा चंदपडिमा अहासुत्तं जाव अणुमो दोण्हं भुजमाणेणं नो गुन्विणीए नो बाल- पालिता भव। वच्छाए नो थणयं पेज्जेमाणीए नो अंतो एलु- १०. पक्खस्स से (ख, जी, शु)। गस्स दो वि पाए साहटु दलमाणीए नो बाहि १. पाणस्स सम्वेहि दुपयचउप्पयादिएहिं आहारकं. एलुयस्स दो वि पाए साहटु दलमाणीए एग खोहि सत्तेहि पडिणियत्तेहि (ख)। पायं अंतो किच्चा एगं पायं बाहि किच्चा २. बालवत्थाए (ख, जी, शु)। एलुमं विक्खंभइत्ता पम्गहिह्याए एसणाए ३. एयाए एसणाए लभेज्जा आहारेज्जा एयाए दलएज्जा एवं से कपइ पडिम्गाहत्तए । सणाए नोलभेजा नो आहारेज्जा (ख) । बितियार तेरसदत्तीओ भोयणस्स तेरस ४. दो (ख) दत्तीओ पाणयस्स तइयाए बारस दत्तीओ ५. अतोने 'ख' प्रतौ सव्वेहि दुपयचउप्पयादिएहि भोयणस्स बारस पाणयस्स एवं एक्केक्क आहारकंखीहि सत्तेहि पडिणियत्तेहिं अन्नायपरिहाणीए जाव चोइसमीए एगा दत्ती भोयण उंछ इत्यादि आलापकः एकदत्तिवत् लिखिस्स एगा पाणयस्स। अमावासाए असंबद्धे तोस्ति। (असंसट्ठे-ता) या वि भवइ । एवं खलु Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ समो उहेसो ६५५ पाणस्स | बितियाए कप्पइ तेरस दत्तीओ भोयणस्स पडिगाहेत्तए, तेरस पाणस्स । ततियाए कप्पइ बारस दत्तीओ भोयणस्स पडिगाहेतए, वारस पाणस्स । चउत्थीए कप्पइ एक्कारस दत्तीओ भोयणस्स पडिग्गाहेत्तए, एक्कारस पाणस्स | पंचमीए कप्पड़ दस दत्तीओ भोयणस्स पडिग्गाहेत्तए, दस पाणस्स । छट्टीए कप्पइ नव दत्तीओ भोयणस्स पडिग्गाहेत्तर, नव पाणस्स । सत्तमीए कप्पइ अट्ठ दत्तीओ भोयणस्स पडिम्गात्तए, अट्ठ पाणस्स । अट्ठमीए कप्पइ सत्त दत्तीओ भोयणस्स डिग्गाहेत्तर, सत्त पाणस्स । नवमीए कप्पइ छ दत्तीओ भोयणस्स पडिग्गाहेत्तए, छ प्राणस्स | दसमीए कप्पइ पंच दत्तीओ भोयणस्स डिग्गाहेत, पंच पाणस्स । एक्कारसीए कप्पइ चउ दत्तीओ भोयणस्स पडिग्गाहेत्तए, चउ पाणस्स । बारसोए कप्पइतिष्णि दत्तीओ भोयणस्स पडिग्गाहेत्तए, तिष्णि पाणस्स । तेरसीए कप्पइ दोणि दत्तीओ भोयणस्स पडिग्गाहेत्तए, दोणि पाणस्स | चउदसीए कप्पड़ एगा दत्ती भोयणस्स पडिगाहेत्तए, एगा पाणस्स । अमावासाए से य अभत्तट्ठे भवइ । एवं खलु एसा जवमज्भचंदपडिमा अहासुत्तं अहाकप्पं अहामगं अहातच्चं सम्म कारण फासिया पालिया सोहिया तोरिया किट्टिया आणाए अणुपालिया भवइ ॥ ४. वइरमज्झणं' चंदपडिमं पडिवन्नस्स अणगारस्स मासं निच्च वोसदुकाए चत्तदेहे ' जे केइ उवसग्गा उप्पज्जेति तं जहा - दिव्वा वा माणुसा वा तिरिक्खजोणिया वा अणुलोमा वा पडिलोमा वा तत्थ अणुलोमा ताव वंदेज्जा वा नमसेज्जा वा सक्का रेज्जा वा सम्माणेज्जा वा कल्लाणं मंगलं देवयं चेइयं पज्जुवासेज्जा, नत्थ पडिलोमा अष्णयरेण दंडेण वा, अट्ठीण वा, जोत्तेण वा, वेत्तेण वा, कसेण वा, काए आउडेज्जा -- ते सव्वे उप्पन्ने सम्मं सहेज्जा खमेज्जा तितिक्खेज्जा अहियासेज्जा | ५. वइरमज्झण्णं' चंदप डिमं पडिवन्नस्स अणगारस्स 'बहुलपक्खस्स पाडिवए कपड़ पण्णरस दत्तीओ भोयणस्स पडिगाहेत्तए, पण्णरस पाणस्स | बितियाए से कपइ चउस दत्तीओ भोयणस्स पडिगाहेत्तए, चउद्दस पाणस्स । तइयाए कप्पइ तेरस दत्तीओ भोयणस्स पडिग्गाहेत्तए, तेरस पाणस्स । एवं एगुत्तरियाए हाणीए जाव १. पाणस्स जाव नो आहारेज्जा ( ख ) : चतुर्दशी दत्तिपर्यन्तं एष एव पाठस्तत्र दृश्यते । २. 'क, ता' प्रत्योरेतत् सूत्रं नोल्लिखितं । 'ग' प्रती शुब्रिगसम्पादिते प्रस्तुतसूत्रसंस्करणे च 'वइरमज्झचं दपडिमा प्रतिपादकं सूत्रद्वयमपि नैव दृश्यते । ३. x (ख, जी ) ४. चियत्तदेहे ( ख ) 1 ५. 'ख' प्रतौ एतत् सूत्रं यवमध्यचन्द्रप्रतिमासूत्रवत् विस्तृतमस्ति । ६. 'क, ता' संकेतितादर्शयोः चिन्हाङ्कितपाठस्य स्थाने एवं पाठभेदोस्ति - कप्पड़ बहुलपक्खपाडवयंसि पण्णरस दत्तीओ भोयणस्स पण्णरस्स दत्तीओ पाणयस्स पडिग्गाहेत्तए अन्नायउच्छं जान पडिग्गहिया एसणाए दलएज्जा एवं से डिग्गात्तए । Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ववहारो पण्णरसीए एगा दत्ती भोयणस्स पडिग्गाहेत्तए, एगा पाणस्स'। सुक्कपक्खस्स पाडिवए से कप्पइ दो दत्तीओ भोयणस्स पडिगाहेतए, दो पाणस्स । बितियाए तिणि दत्तीओ भोयणस्स पडिग्गाहेत्तए, तिण्णि पाणस्स । एवं एगत्तरियाए वड्ढीए जाव चोहसीए पण्णरस दत्तीओ भोयणस्स पडिग्गाहेत्तए, पण्णरस पाणस्स । पुण्णिमाए अभत्तठे भवइ । एवं खलु एसा वइरमज्झा चंदपडिमा अहासुत्तं अहाकप्पं अहामग्गं अहातच्च सम्म कारण फासिया पालिया सोहिया तीरिया किट्टिया आणाए अणुपालिया भवइ । पंचववहार-पदं ६. पंचविहे' ववहारे पण्णत्ते तं जहा—आगमे सुए आणा 'धारणा जीए"। 'जहा से तत्थ आगमे सिया, आगमेणं ववहारं पट्ठवेज्जा। नो से तत्थ आगमे सिया, जहा से तत्थ सुए सिया, सुएणं ववहारं पट्टवेज्जा। नो से तत्थ सुए सिया, जहा से तत्थ आणा सिया, आणाए ववहारं पट्ठवेज्जा। नो से तत्थ आणा सिया, जहा से तत्थ धारणा सिया, धारणाए ववहारं पट्ठवेज्जा । नो से तत्थ धारणा सिया, जहा से तत्थ जीए सिया, जीएणं ववहारं पट्टवेज्जा। 'इच्चेतेहिं पंचहिं ववहारेहिं ववहारं पट्टवेज्जा, तं जहा—आगमेणं सुएणं आणाए धारणाए जीएणं । जहा-जहा से आगमे सुए आणा धारणा जीए तहा-तहा ववहारे पट्टवेज्जा । से किमाह भंते ? आगमबलिया समणा निग्गंथा"। इच्चेयं पंचविहं ववहारं जया-जया जहि-जहिं तया-तया तहि-तहिं 'अणिस्सिओ वस्सियं ववहारं ववहरेमाणे समणे निग्गंथे" आणाए आराहए भवइ॥ अट्ठ-माण-पदं ७. 'चत्तारि" पुरिसजाया" पण्णत्ता, तं जहा--अट्ठकरे नाममेगे" नो माणकरे, १. पाणस्स अण्णाय उंछ सुद्धोवहियं पागहियाए नास्ति ।। एसणाए दलएज्जा एवं से कप्पई पडिग्गा- ८. ववहारेमाणे (ख)। हेत्तए (क, ता)। ६. अणिस्सितोवस्सिए मज्झत्थभूयभावे सम्म २. असंभठे यावि (क); असंस? यावि (ता) ववहारमाणे साहू (क, ता)। ३. एतत् सूत्र 'ग' प्रतौ नोल्लिखितमस्ति । १०.७-१८ एतेषां सूत्राणां तुलनाकृते द्रष्टव्यं ठाणं, तुलनाकृते द्रष्टव्यं ठाणं ५।१२४; भगवती सूत्राङ्कसंख्या ४१४१४.४२५ । ८।३०१ ! ११. पुरिसज्जाया (ग, जी, शु) । ४. जीए धारणा (क, ता) । शुब्रिगसम्पादित- १२. गणंसि चत्तारि पुरिसज्जाया परिवसंति (क, प्रस्तुतसूत्रसंस्करणे अतः परवर्तिपाठो नास्ति 1 ता); चत्तारि पूरिसज्जाया गणंसि परिवसति ५. जहेव (क, स, ता)। ६. एएहिं (ख)। १३. नाम एगे (क, ग, ता, शु) सर्वत्र । ७. 'क, ता' संकेतितप्रत्योः चिन्हाङ्गितः पाठो Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ दसमो उद्देसो ૧૭ माणक नाममेगे नो अट्टकरे, एगे अट्ठकरे वि माणकरे वि, एगे नो अटुकरे नो माणकरे ॥ ८. 'चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता", तं जहा - गणटुकरे नाममेगे नो माणकरे, माणकरे नाम नो गणकरे, एगे गणटुकरे वि माणकरे वि, एगे नो गणट्ठकरे नो माणकरे ॥ ६. 'चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता", तं माणकरे 'नाममेगे तो गणसंगहकरे, गणसंग्रहकरे तो माणकरे" ॥ १०. 'चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता", तं जहा - गणसोभकरे' नाममेगे तो माणकरे, माणक नाममेगे नो गणसोभकरे, एगे गणसोभकरे वि माणकरे वि, एगे नो गणसोभकरे तो माणकरे ॥ ११. 'चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता", तं जहा -- गणसोहिकरे नाममेगे तो माणकरे, माणकरे नाम मेगे तो गणसोहिकरे, एगे गणसोहिकरे वि माणकरे वि, एगे नो गणसोहिकरे तो माणकरे ॥ जहा - गणसंगहकरे नाममेगे नो माणकरे, एगे गणसं गहकरे वि माणकरे वि, एगे नो धम्म-पदं १२. चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता, तं जहा-रूवं नाममेगे जहइ' नो धम्मं, धम्मं नाममेगे जहइ नो रूवं, एगे रूवं पि जहइ धम्मं पि जहइ, एगे नो रूवं जहइ नो धम्मं जहइ ॥ १३. चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता, तं जहा-धम्मं नाममेगे जहइ नो गणसं ठिति', गणसंठिति नाममेगे जहइ नो धम्मं, एगे गणसंठिति पि जहइ धम्मं पि जहइ, एगे नो गणसंठिति जहइ नो धम्मं जहइ ॥ १४. चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता, तं जहा – पियधम्मे नाममेगे तो दढधम्मे, दढधम्मे नाममेगे तो पियधम्मे, एगे पियधम्मे वि दढम्मे वि, एगे नो पियधम्मे नो धम्मे ॥ आयरिय-पदं १५. चत्तारि आयरिया पण्णत्ता, तं जहा --- पव्वावणाय रिए नाममेगे तो उवट्ठावणाय५. गणंसि चत्तारि पुरिसज्जाया परिवसंति (क, ता) । ६. गण सोभाकरे ( क ); गणसोहाकरे ( ता ) 1 ७. गणसि चत्तारि पुरिसज्जाया परिवसंति १. 'म' प्रतो तो पाठ संक्षेपो दृश्यते यथा --- एवं गणटुकरे वि ४ गणसंगहकरे ४, गणसोहिकरे ४ । २. गणसि चत्तारि पुरिसज्जाया परिवसंति पुरिसज्जाया परिवसंति (क, ता) | ३. गणंसि चत्तारि (क, ता) 1 ४. चउभंगो (क, ता) | (क, ता) । ८. जहाति (क, ता ) 1 ६. गणट्टिइं (क, ता) | Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ६५८ ववहारो रिए, उवट्टावणायरिए नाममेगे नो पव्वावणायरिए, एगे पवावणायरिए वि उवट्ठावणायरिए वि, एगे नो पव्वावणायरिए नो उवट्ठावणायरिए–धम्मायरिए॥ १६. चत्तारि आयरिया पण्णत्ता, तं जहा-उद्देसणायरिए नाममेगे नो वायणायरिए, वायणायरिए नाममेगे नो उद्देसणायरिए, एगे उद्देसणायरिए वि वायणायरिए वि, एगे नो उद्देसणायरिए नो वायणायरिए--धम्मायरिए । बंतेवाति-पर्व १७. चत्तारि' अंतेवासी पण्णत्ता, तं जहा--पव्वावणंतेवासी नाममेगे नो उवट्ठावणंते वासी, उवट्ठावणंतेवासी नाममेगे नो पन्वावणंतेवासी, एगे पव्वावणंतेवासी वि उवट्ठावणंतेवासी वि, एमे नो पन्वावणंतेवासी नो उवट्ठावणंतेवासी-धम्मंतेवासी ॥ १५. चत्तारि अंतेवासी पण्णत्ता,तं जहा-उद्देसणंतेवासी नाममेगे नो वायणंतेवासी, वायणंतेवासी नाममेगे नो उद्देसणंतेवासी, एगे उद्देसणंतेवासी वि वायणंतेवासी वि, एगे नो उद्देसणंतेवासी नो वायणंतेवासी-धम्मंतेवासी॥ थेर-भूमि-क्वं १६. 'तओ' थेरभूमीओ पण्णत्ताओ" तं जहा-जातिथेरे सुयथेरे परियायथेरे । सद्विवास जाए 'समणे निग्गंथे'जातिथेरे, 'ठाणसमवायधरे समणे निग्गंथे" सुयथेरे, वीस वासपरियाए 'समणे निग्गंधे" परियायथेरे । सेहभूमि-पदं २०. 'तओ सेहभूमीओ पण्णत्तओ"", त जहा-'जहण्णा मज्झिमा उक्कोसा" । 'सत्त१. ४ (क, जी, ता, शु); असौ पाठः व्यवहार- ४. तिविहा थेर भूमी पण्णत्ता (क, ता)। भाष्यानुसारेण स्वीकृतः । भाष्ये धर्माचार्यस्य ५. परियागथेरे (क, ग, ता)। निरूपणमस्ति ६.४ (ग, जी, शु)। जो पुण नोभयकारी सो कम्हा भवति आय- ७. समवायंग जाव सुयधारए (ग, जी, शु)। रियो उ। ८. x (ग, जी, शु) । भण्णति धम्मायरितो सो पुण महितो वसमाणे ६. एतत् सूत्र 'क' प्रत्याधारेण स्वीकृतम् । वा ।।४०॥ स्थानाङ्गे (४१४२२) पि एतत् भाष्येपि स्वीकृतपाठसंवादिविवरणं लभ्यते-- पदं विद्यते । सेहस्स तिष्णिभूमी जहण्ण तह मज्झिमा य २. 'क, ता' संकेतितादर्शयोः एतत् सूत्रं नोल्लि- उक्कोसा। राइंदिव सत्त चउमासिया य खितमस्ति । छम्मासिया चेव ॥५२।। 'ठाणं' सूत्रे ३. 'ठाणं' सूत्रे (३।१८६, १८७) शैक्षभूमीसूत्रा- (३.१८६) पि स्वीकृतसूत्रात् पाठभेदो दृश्यते । नन्तरं स्थविरभूमी सूत्र वर्तते । 'क, ता' १०. तिविहा सेहभूमी पण्णत्ता (क, ता)। संकेतितादर्शयोरपि 'ठाण' सूत्रक्रमो दृश्यते, ११. सत्तराईदिया चाउम्मासिया छम्मासिया किन्तु व्यवहारभाष्ये, वृत्ती तथा शेषप्रयुक्ता- (ख, ग, जी, शु); उक्कोसा मज्झिमा दर्शषु च पूर्व स्थविरभूमी सूत्रमस्ति, तेन तथा जहण्णा (ता)। स्वीकृतम् । Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ दसमो उद्देसो राइंदिया जहण्णा, चाउम्मासिया मज्झिमा, छम्मासिया उक्कोसा। पम्बज्जा-वय-पवं २१. नो' कप्पड निरगंथाण वा निग्गंथीण वा 'खुड्डुगं वा खुड्डियं वा" ऊणट्ठवासजायं उवट्ठावेत्तए वा संभुंजित्तए वा ।। २२. कप्पई निमगंधाण वा निग्गंथीण वा खुड्डगं वा खुड्डियं वा साइरेगट्ठवासजायं __उवट्ठावेत्तए वा संभुंजित्तए वा ॥ आगम-मज्झयणस्स कालसीमा-पदं २३. नो कप्पइ निग्गंथाण वा निग्गंधीण वा 'खुड्डगस्स वा खुड्डियाए वा अवंजण जायस्स" आयारपकप्पं नाम अज्झ २४. कप्पइ निग्गंथाण वा निग्गंथीण वा 'खुड्डगस्स वा खुड्डियाए वा वंजणजायस्स" आयारपकप्पं नामं अज्झयणं उद्दिसित्तए ।। २५. तिवासपरियायस्स' समणस्स निग्गंथस्स कप्पइ आयारपकप्पं" नामं अज्झयणं" उद्दिसित्तए । २६. 'चउवासपरियायस्स समणस्स निग्गंथस्स"र कप्पइ 'सूयगडे नामं अंगे। उद्दिसित्तए॥ २७. पंचवासपरियायस्स समणस्स निग्गंथस्स कप्पइ दसाकप्पववहारे" उद्दिसित्तिए॥ २८. अटुवासपरियायस्स समणस्स निग्गंथस्स कप्पइ 'ठाण-समवाए नामं अंगे।५ १. उक्कोसा छम्मासिया चाउम्मासिया मज्झ- ६. 'पकप्पे (ख, ग, जी, शु) । मिया सत्तराइंदिया जहनिया (ख); छम्मा- ७. अज्झयणे (ख, ग, जो, शु) अग्रिम सूत्रेपि सिया उक्कोसिया चाउम्मासिया मज्झमिया एवमेव। सत्तराइणो जहग्निया–(ग, जी, शु); सत्त- ८. वंजणजायस्स खुड्डयस्स वा खुड्डियाए वा (क, राइंदिया उक्कोसा चाउम्मासिया मज्झिमा ता)। छम्मासिया जहन्ना (ता)। ____६. परियागस्स (क, ता)। २. 'क, ता' संकेतितादर्शयोरेतत् सूत्रमित्थमस्ति १०. पकप्पे (ख, ग, जी, शु) । -नो कप्पइ णिग्गंथाण वा णिग्गंधीण वा ११. अज्झयणे (ख, ग, जी, शु)। ऊण?वासजाययं खुड्डयं वा खुड्डिया का उवट्ठा- १२. चउवासपरियाए (ग, जी, शु); २६ सूत्राद् एत्तए। आरभ्य ३८ सूत्रपर्यन्तं 'ग, जी, शु' संकेतिता३. खुड्डगस्स वा खुड्डियाए वा (ब)। दर्शषु प्रथमं पदं प्रथमा विभक्त्यन्तं विद्यते ४. 'क, ता' संकेतितादर्शयोरेतत् सूत्रमित्थमस्ति- यथा-चउवासपरियाए पंचवासपरियाए, तथा कप्पइ निम्गंथाण वा २ साइरेगट्टवासजाययं समणस्स निग्गंथस्स एतावान् पाठो नास्ति । खुड्यं वा खुड्डिया वा उवटाएतए। १३. सूयकडं (गडं-ता) नामझयणं (क, ता)। ५. अवंजणजायस्स खुड्डयस्स वा खुड्डियाए वा १४. दसाकप्पववहारं नामं अज्झयणं (क, ख, ता)। (क, ता); सुड्गस्स वा खुड्डियाए वा अव्वं- १५. ठाणसमवायं नामं अज्झयणं (क, ता); जणजाययस्स (ख)। ठाणसमवाए (ग, जी, शु)। Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ६६० उद्दित्तिए । २६. दसवासपरियायस्स समणस्स निग्गंथस्स कप्पइ वियाहे' नामं अंगे' उद्दित्तिए । ३०. एक्कारसवास परियायस्स समणस्स निग्गंथस्स कप्पइ खुड्डिया विमाणपविभत्ती महल्लिया विमाणपविभत्ती अंगचूलिया वग्गचूलिया' वियाहचूलिया नाम अभयणे उद्दित्तिए । ३१. बारसवासपरियायस्स समणस्स निग्गंथस्स कप्पइ अरुणोववाए वरुणोववाए' गरुलोवाए 'धरणोववाए वेसमणोबवाए" वेलंधरोववाए नाम अजभयणे उद्दित्तिए । ३२. तेरसवासपरियायस्स समणस्स निग्गंथरस कप्पर उट्ठाणसुए समुट्ठाणसुए देविंदोववा' नागपरियावणिए" नाम अज्भयणे" उद्दिसितए । ३३. चोहसवासपरियायस्स" समणस्स निम्गंथस्स कप्पइ सुविणभावणानाम" अभय" उद्दित्तिए || १. विवाहपण्णत्ती (क, ता ) ; विवाहे ( ख ) । २. अभय (क, ता) | ३. वंगचूलिया ( ख ) 1 ४. अञ्झयणं (क, ता ) ; अभयणा ( ग ) । ५. x ( क, ख, ग, जी, ता, शु) । ६. x (क, ता); भाष्ये वृत्तौ च एकत्र नामभेदः तथा क्रमभेदोपि वर्तते -- बारसवासे अरुणोववाय वरुणो य गरुलवेलंधरो समणुववाए यता य ते कष्पति उद्दिसिउं ॥ १०८ ॥ द्वादशवर्षपर्याय अरुणोपपातो वरुणोपपातो गरुडोपपातो वेलंधरोपपातो वैश्रमणोपपातश्च ( मतृ ) 1 'वरुणोववाए' इति पाठ: प्रयुक्तादर्शेषु क्वापि नास्ति । नन्दी सूत्रादर्शेषु 'वरुणोववाए' इति पाठो लभ्यते, तस्य चूण्य मलय स्वीकृत ३३ | सुविणभावणा० ३४ चारणभावणा० तयनिसरगं ३५ ३६ ३७ सूत्रा आसीविसभावणा० दिट्ठीविसभावणा० १३. सिमिण (ग, जी ) । दमहारो गिरिवृत्तो च एष नास्ति व्याख्यातः । किन्तु हारिभद्रीयवृत्तावेष व्याख्यातोस्ति । एतत् पाठद्वयमपि स्वीकृतम् । व्यवहारभाष्यकृता 'धरणोवाए' इति पाठो न स्वीकृतः, नन्दीसूत्रे एषोपि वर्तते । अस्माभिः प्रयुक्तादर्शानुसारेण एष एव ( धरणोवदाए) मूले स्वीकृत: । ७. उट्ठाणसुर्य (क ( क, ता ) ; उट्ठाणवरियावणिए (ग, जी, शु) 1 ८. समुद्राणसुयं (क, ता ) । ६. चायं (क, ता ) | नागपरियाए १०. नागपरियावणं (क, ता); णियाए ( ख ) ! ११. अज्झयणं (क, ता); अभयणा ( ग ) । १२. क, ग, ता, शु' संकेतितादर्शेषु सूत्राणां क्रमभेदो वर्तते— क आसी विसभावणा० दिट्टीविभावणा चारणभावणा ० To सुविणभावणा तेय निसग्गं ग, शु सुविणभावणा० चारणभावणा० आसीविसभावणा० दिट्ठीविसभावणा० X ता सुविणभावणा० दिट्ठीविसभावणा० १४. अञ्झयणे (ग, जी, शु) । चारणभावणा० सुविणभावणा० तेयनिसग्गं Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ दसमो उद्देसो ३४. पण्णरसवासपरियायस्स समणस्स निगंथस्स कप्पइ चारणभावणानाम' अज्झयणं उद्दिसित्तए । ३५. सोलसवासपरियायस्स समणस्स निग्गंथस्स कप्पइ तेयनिसग्गं नामं अज्झयणं उद्दि सित्तए । ३६. सत्तरसवासपरियायस्स समणस्स निग्गंथस्स कप्पइ आसीविसभावणानाम अज्झयणं उद्दिसित्तए ।। ३७. अट्ठारसवास परियायस्स समणस्स निग्गंथस्स कप्पइ दिट्ठी विसभावणानामं अज्झयणे उद्दिसित्तए॥ ३८. ए गूणवीसवासपरियायस्स समणस्स निग्गंथस्स कप्पइ दिट्ठिवायनाम' अंग' उद्दिसि त्तए । ३६. वीसवासपरियाए समणे निग्गंथे सव्वसुयाणुवाई भवइ ॥ बसविहदेयावच्च-पदं ४०. दसविहे वेयावच्चे पण्णत्ते, तं जहा-आयरियवेयावच्चे' उवज्झायवेयावच्चे थेरवे यावच्चे तवस्सिवेयावच्चे सेहवेयावच्चे गिलाणवेयावच्चे कुलवेयावच्चे गणवेयावच्चे संघवेयावच्चे साहम्मियवेयावच्चे ॥ ४१. 'आयरियवेयावच्चं करेमाणे समणे निगथे महानिज्जरे महापज्जवसाणे भवइ । एवं जाव साहम्मियवेयावच्चं करेमाणे समणे निग्गंथे महानिज्जरे महापज्जवसाणे भव"। --त्ति बेमि॥ ग्रन्थ परिमाण कुल अक्षर २७७४८ अनुष्टप् श्लोक-८६७ अ० ४ १. 'नामे (ग)। ४. अज्झयणं (क, ता); अंगे (ख, ग, जी, शु)। २. अज्झयणे (ग, जी, शु)। ५. 'ग, जी, शु' संकेतितादर्शवू स्थानाङ्ग (१०॥ ३. दिट्टीवाए नाम (ग, जी, शु) । १७) च क्रमभेदो वर्ततेस्वीकृत ग, जी, शु ठाणं आयरियवेयावच्चे आयरियवेयावच्चे आयरियवेयावच्चे उज्झाय० उवज्झाय० उवझाय० थेर० तवस्सि० तवस्सि० सेह. गिलाण गिलाण. तवस्सि० साहम्मिय० कुल० गण० कुल० संघ० गण० संघ० साहम्मिय० ६. चिन्हाङ्कित: पाठो भाष्ये वृत्तौ च नास्ति लभ्यते यथा---'उवज्झायवेयावच्चं करेमाणे विवृतः । 'क, ता' संकेतितादर्शयोरेष पाठो समणे निग्गंथे महानिज्जरे महापज्जवसाणे नैव दश्यते । 'ख' प्रतो एष पाठो विस्तृतो भवई'। शेषपदानामपि एवमेव । थेर० सेहः थेर० सेह. गिलाण० कुल० गण. संघ साहम्मिय Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________