Book Title: Aatm Vigyan Part 01
Author(s): Khubchand Keshavlal Parekh
Publisher: Khubchand Keshavlal Parekh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023342/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CCCCCCCCCCCCCCC A -- vi zA. ne bhAga-pahelA CON lekhaka ane prakAzake khu acaMda kezavalAla pArekha vAva ( banAsakAMThA-u. gu.) Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAujhara 999999 A -- vi zA na bhAga-pahelo lekhaka ane prakAzaka *****: :::Ba: : UNDERojGT JEREMJJB StdiikS RiftisdiEEDSSSlotovembarriculumb , - ra . - , , , - ::Lat::::::::none :::nonesleann pArekha khubacaMda kezavalAla-vAva ditiyAvRtti prata : 1000 vi.saM. 2036 : dravya sahAyaka : taraphathI bheTa bheTa maMgAvanAre pacIsa navA paisA, piosTa kharacanA mokalavA. mudraka : jayaMtilAla maNilAla zAha dhI navaprabhAta pri. presa, ghIkAMTA roDa-amadAvAda ed syress Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pustakano prakAzana kAryamAM sahAnubhUti darzita agAuthI grAhaka thayela saddagRhasthonI zubha nAmAvalI gAma na 1 pUjya munArIzrI caraNe dhabAkInI preraNAthI bhayanI pura je . mUsaMgha kalakattA 500 hA. zeTha malila vanamAlIdAsa. 2 pUjya AcArya zrI rAjendrasUrIjI ma. sA. (DahelAvALA)nI preraNAthI uMjhA 175 jai. . musaMdha 3 mahetA cImanalAla otamacaMda vAva 150 4 sAdhvIjI mahArAjazrI sulocanAzrIjInI samI 50 preraNAthI jeneupAzrayenI zrAvikA bene 5 uparokta sAdhvIjI mahArAja zrIjI nI ja preraNAthI jaina saMsAyaTInI zrAvikA bahene 6 zeThazrI khImajI gaMgara .... muMbaI 7 zrI praviNabhAI je. zAha tathA muMbaI ra5 zrI rasIkalAla stIlAla zAha amAvA ' Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ? * paramapUjya AdhyAya bhagavaMta zrImadavi hakAra sUrIzvarajI mahArAjanI nizrAmAM vAva (banAsakAMThA) nagarethI zrI zaMkhezvarajI mahAtIrthanA charI pALatA saMdhane cirasmaraNIya zAsanaprabhAvaka prasaMga vAva (banAsakAMThA) nivAsI mahetA cImanalAla otamacaMde amuka varasa pahelAM, AcArya bhagavaMta zrImad vijaya zAMticaMdra sUrIzvarajI mahArAja sAhebanA sadupadezathI prerAI vAvathI zaMkhezvarajI mahAtIrtha sudhIne charI pALatAM saMgha kADhavAnI bhAvanA bhAvela, ane pU. A. ma. sA. zAMticaMdra sUrIzvarajInA svargavAsa bAda, pU. 5. zrI rAjendra vijayajI mahArAje A bhAvanAne jaldI amalI banAvavA abhigraha Apela, jethI zrI cImanalAlabhAI mahetA ane temanAM dharmapatnI vijyAbenanuM dila, A kAryane jaldI pUrNa karavA utsuka banyuM. ke temanA suputra zrI kIrtilAlabhAI caMdulAlabhAI naTavaralAlabhAI tathA praviNacaMdrabhAI paNa pitAnA mAtApitAnI A abhilASAne jaldI ane sArApAyA upara pAra pADavA utkaMThita banyA. A mahAna prasaMganA Ayojana tathA vyavasthA vigerenI javAbadArI soMpavA mATe vAvanA zrI je. . mU. saMdhane ekatra karI, temanI A IchA samagra saMgha samakSa teoe pradarzita karavA pUrvaka saMghanI dareka vyaktine A kAma saMbhALI levA vinaMtI karI. zrI ajItanAtha bhagavAnanA jayanAdapUrvaka vAvasaMghe temanuM A kArya, saharSa svIkArI lIdhuM. A vAva saMghanA agragaNya saMgrahasthone sAthe laI zrI kIrtilAlabhAI, vaDagAma (banAsakAMThA) mukAme AcArya bhagavarta zrImad vijaya Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAra sUrIjI mahArAja sAheba pAse tIrthayAtrA saMgha prayANanuM zubha muhUrta kaDhAvavA gayA. ane zrI AcArya bhagavaMta Adine tathA sAvI mahArAjAone saMghamAM padhAravA vinaMtI karI. pUjyazrIe te vinaMtIne svIkAra karI saMgha prayANanuM muhUrta saM. 2036 nA mahA vadI pAMcama, budhavAra, tA. 6-2-80 nuM ApyuM. tyArabAda vAva saMghanA agresara tathA navayuvakanA saMpUrNa sahakArathI, tIrthayAtrAnA saMgha prayANanI sarva taiyArIo ullAsabhara thavA lAgI. pUjya AcArya bhagavata, munizrI jayAnaMda vijayajI, mu. zrI yazovijayajI-mu. zrI mahAyaza vijayajI, mu. zrI sumatibhUSaNa vi. mahArAja mahAsuda 13 nI savAre vAva padhAryA. IlekaTIka, taMbu, hAthI, benDa, nagArakhAnuM, gavaiyA, puravaTho vigere vividha kAryo mATenI kAryavAhaka kamiTio tathA tamAma vyavasthAnuM suMdara Ayojana nakkI thayuM. mahAvadI-pAMcamanI maMgalamaya prabhAte pUjya AcArya bhagavaMtanA mukhethI maMgalIka sAMbhaLI teozrInA zubhAzirvAda pUrvaka, pAMcaso yAtriko sAthe saMgha prayANa thayuM tyAre vAva saMghanA agragaNya kAryavAhaka vayovRddha zreSThIvarya zeTha zrI kALIdAsabhAI kakalacaMda saMghavIzrIne tathA temanAM dharmapatnIne bahumAna pUrvaka hAratorA paherAvI bhAvabhInI vidAyagIrI ApI hatI. vividha vAtranA sumadhura dhvanIthI, yAcakanI birUdAvaliothI, ane zrI ajItanAtha bhagavAnanA-zrI geDI pArzvanAtha bhagavAnanA-zrI zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavAnanA-jenazAsananA-jainazAsanadevanA ane zrI AcArya bhagavaMtanA jayanAdanA. bulaMda avAjothI vAtAvaraNa khUba ja harSita banI rahyuM hatuM. vAvanagara mATe AvA ullAsabhara saMghaprayANane prasaMga pahelavahele ja hoI, vizALa saMkhyA pramANa jaina ane jainetara, saMghavIne bhAvabInI vidAyagIrI, ApI rahyA hatA. kuzaLakSeme jajo, zAsanazobhA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhArajo, vigere zubhAzirvAda ApavA pUrvaka leke, AvA satakAryanI bhUrI bhUrI anumodanA karI rahyA hatA. gAmegAma sudhI pahoMcatAM te te gAmAnA saMgha taraphathI karAtA sAmaiyApUrvaka dareka sthaLe saMghane gAma praveza bahu ja ThAThathI thata hate. sAmaiyAmAM jainetare paNa vizALa saMkhyAmAM hAjara rahI, jenonI tapazcaryA-tyAga-bhakti ane udAratAnI khUba ja anumodanA karatA hatA. dareka sthaLe saMghane paDAva, gAmanI bahAra vizALa medAnamAM ubhA karAtA taMbuomAM rahetA hatA. jethI jANe eka nagara khaDuM thayuM hoya, tevo dekhAva raheto. ane te dekhAva, rAtrInA TAIme IlekaTrIka lAITathI jhaLahaLI uThate hate. zrI Adizvara bhagavAnanI AkarSaka mUrtivALuM jinamaMdira paNa saMdhamAM sAthe ja hoI, haMmezAM snAtra pUjA bahu ja ThAThathI yAtrika bhaNAvatA hatA. rAtre bhAvanAmAM paNa gavaiyAo bhaktirasanI khUba ja jamAvaTa karAvatA hatA. AratI maMgaLa dIvAnI uchAmaNInuM ghI, dararoja, sa, sa, maNa jeTaluM thatuM. bapore pUjya AcArya bhagavatanuM, saM yAtrikanuM kartavya-cha'harI pALatA saMdhanI mahattA vigere vividha viSaya upara mananIya pravacana thatuM hatuM. pUjya AcArya bhagavaMtanA mArgadarzana pUrvaka kti bhara thatI pratikramaNa--pUjA-bhAvanAdi ArAdhanAnA vividha kAryakramanuM Ayojana eTaluM badhuM suMdara hatuM ke yAtriko temAM layalIna banI rahI bhUkha ane thAkane te bhUlI ja jatA hatA. nAnAM nAnAM bALaka-bALIkAo paNa cAlavAmAM, vrata karavAmAM, bheya saMthArAmAM jarA paNa glAni nahiM anubhavatAM harSa vibhera banI rahetAM. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAvathI zaMkhezvara mahAtIrtha sudhI, vaccenAM daza gAmamAM sthiratA karavA pUrvaka te te gAmanA jinamaMdiranI yAtrA karI, mahAvadI 0)) zanIvAra tA. 1-2-80 nA reja, nivine zAsanadevanI sahAyathI ? saM. zrI zaMkhezvara pahoMcyuM hatuM. dareka sthAne yAtrikasamUha. taraphathI tathA saMghavI taraphathI te te sthAnanA upayogI zubha khAtAmAM vividha rakamanI madada apAI hatI. tathA amuka amuka sadbhahasthAe saMdha jamaNa ane saMghapUjAne lAbha lIdhuM hatuM. jenI vistRta hakIkta nIce mujaba jANavI. mahAvadI cothanI sAMje saMghavI taraphathI vAva-je. zve. mU. saMghane sAhAzmI vAtsalya jamaNa apAyuM hatuM. ane mahAvadI pAMcamanI savAre tIrthayAtrA saMghanA prayANa samaye saMdhavI taraphathI che hajArane eka vAva AyaMbilazALAne bheTa apAyA hatA. saMghavI taraphathI pAMca varasa pahelAM paNa AyaMbilazALAnA navA makAnanA bAMdhakAmamAM rUpIyA ekavIza hajAra apAyA hatA. hAle paNa rasoDA mATenA kharaca aMge jarUrIyAta hAI saMghavIe A prasaMgane ucita che hajArane eka rUpiyA ApyA hatA. tA. 6-2-80 mahAvadI pAMcamanI savAre vAvathI prayANa karI saMgha savAre nava vAge mADakA mukAme pahoMcyA hatA. tyAM mADakA jainasaMgha taraphathI savAre, ane mahetA maganalAla pItAMbaradAsa (saMghavInA kuTuMbIbhAI-vAva nivAsI) taraphathI sAMje, mADakA saMghasahita yAtrika saMghanuM sAhammi vAtsalya jamaNa thayuM hatuM. vAvanivAsI zAha zAMtilAla parakhacaMda taraphathI saMghapUjA thayela. tathA saMghavI taraphathI rUpIyA eka hajArane eka, ane yAtrika saMgha samUha taraphathI paNa rUpIyA pAMcasone eka, mADakA jainasaMghanA sAdhAraNa khAtAmAM apAyA hatA. tA. --2-80 mahAvadI chaThThanI savAre saMdha, mADakAthI ravAnA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaI, pAMca kIlomITara dUra tathagAma mukAme zrI. jinezvara bhagavAnanAM dirzana karavA rokAyela, tyAM tIthagAma jainasaMghe saMghapUjana karela. ane saMdhavI taraphathI rUpiyA pAMcasone eka tathA yAtrika saMgha taraphathI paNa rUpiyA pAMcasene eka, tIthagAma jainasaMghanA sAdhAraNa khAtAmAM ApyA hatA. tyAM eka kalAka rokAI nava vAge saMgha, vAsaraDA gAme pahoMcyuM hatuM. tyAM vAsaraDA nivAsI saMghavI sarUpacaMda maganalAla taraphathI savAre ane bharala-rAmapurAvALA keraDIyA khemacaMda otamacaMda taraphathI sAMje, vAsaraDA, saMdha sahita yAtrika saghanuM sAhAzmi vAtsalya jamaNa thayuM hatuM. vAvanivAsI zAi parasotama nathubhAI taraphathI saMghapUjana thayela. saMghavI. taraphathI rUpiyA pAMcasone eka tathA yAtrika saMdha samUha taraphathI paNa rUpiyA pAMcasone eka, vAsaraDA jainasaMghanA sAdhAraNa khAtAmAM, ane rUpiyA 6rA saMghavI taraphathI tathA rUpIyA 6rA yAtrika saMgha samUha taraphathI chavaDAne dANa khAte apAyA hatA. tA. 8-2-80 mahAvadI sAtamanI savAre yAtrikasaMgha eTArAmapurA pahoMcela. tyAM eTI-rAmapurA saMgha taraphathI savAre ane asArAnivAsI vorA TIlacaMda jasarAja taraphathI sAMje, sthAnika saMghasahita yAtrikasaMghane sAhAzmivAtsalya jamaNa apAyuM hatuM. ahiM vAvanivAsI vorA kezavalAla ugaracaMda, desI maphatalAla kALIdAsa pAnAcaMda, DhImAnivAsI saMghavI bhUdaradAsa bhUkhaNadAsa, asArAnivAsI vorA TIlacaMda jasarAja, tathA vorA rUpasI sarUpacaMda, ema pAMca sadgahasthA taraphathI saMghapUjana thayAM hatAM. rUpIyA basane ekAvana saMghavI taraphathI tathA rUpiyA basone ekAvana, yAtrikasaMghasamUha taraphathI ahiMnI gAma vastIne jIvaDAMnA dANA khAte AvyA hatAM. gAmavAsI jeneree saMghavIzrInuM ucita sanmAna karyuM hatuM. saMghavI taraphathI jena-jenetara tamAmane ghara dITha zera zera lADunI lhANI karAI hatI. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 9-80 mahAvadI AThamanI savAre yAtrika saMgha, bhAbhara pahoMcela. tyAM bhAbhara saMdha taraphathI savAre yAtrika saMdhane ane saMghavI taraphathI sAMje bhAbhara sthAnika saMgha sahita yAtrika saMdhane sAhAmmI vAtsalya jamaNa apAyuM hatuM. bhAbhara nivAsI jIvatalAla amRtalAla tarathI saMdha pUjana karela. ahiM saMghavI taraphathI bhAbhara pAThazALAne rUpiyA 251, bhAbhara sAdhAraNu khAtAmAM rUpiyA 501, bhAbhara pAMjarApoLa khAte rUpIyA 251, bhAbhara borDigamAM rUpiyA 251, apAyA hatA tathA yAtrika saMdha samUha taraphathI sAdhAraNa khAte rUpiyA 251, ane beDIMga khAte rUpIyA 251, apAyA hatA. bhAbharathI prayANa karI saMgha, mahAvadI-9 tA. 10-2-80 nI savAre, gosaNa gAme pahoMcyA. tyAM mahetA maNIlAla otamacaMda (saMghavInA sva. jayeSTha baMdhu) taraphathI savAre, ane mahetA aMbAvIdAsa otamacaMda (te paNa saMghavInA sva. jayeSTha baMdhu) taraphathI sAMje, yAtrika saMghane sAhAzmivAtsalya jamaNa apAyuM hatuM. DhImAvALA saMghavI cImanalAla aMbAvIdAsa taraphathI saMgha pUjA thayela. ahiM jenenI vastI nahiM hovA chatAM gAmanA sarapaMce saMdhanA paDAva mATe pitAnuM khetara khulluM mUkI pANI sahita sagavaDa, khUba ja ullAsapUrvaka saMghane ApI hatI. ahiM mahetA zAMtIlAla cunIlAla-vAvavALA taraphathI ane saMghavI harakhacaMda kuMvarajIbhAI bhoralavALA taraphathI paNa saMgha pUjana thayela. | mahAvadI-10 tA. 11-280 nI savAre saMdha, baMdhavaDa gAme pahocela. ahI jImanalAla kAlaca mADakAvALA taraphathI savAre, ane saMghavI taraphathI sAMje sAhasmivAtsalya jamaNa thayuM hatuM. ahiM jIvaDAne dANA khAte rUpiyA ekaseneeka, tathA chAtrAlaya khAte rUpIyA basane eka maLI kula rUpiyA traNasone be, ane e ja rIte rUpIyA 302, yAtrika saMdha samUha taraphathI madadamAM apAyA hatA. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvadI-11 tA. 12-2-80 nI savAre saMdha rAdhanapura pahoMcela. vizALa pacIsa jinamaMdirathI suzobhita A zaheranA zrI jainasaMghe bhAvabhInuM svAgata karyuM hatuM. ahiM mahetA lakSmIcaMda kALIdAsa taraphathI savAre ane saMdhavI taraphathI sAMje, yAtrika saMghane sAhasmivAtsalya jamaNa apAyuM hatuM. ahiM rAdhanapura saMdha taraphathI, mahetA lakSmIcaMda kALIdAsa taraphathI, dozI cImanalAla kakalacaMda mADakAvALA taraphathI saMdha pUjana thayela ane bapore vyAkhyAna samaye vaDecA kuTuMba taraphathI pU. AcArya bhagavaMta tathA sAthIjI mahArAja sAhebane kAmanI vahorAvyA bAda saMghavI tathA saMghavInAM dharmapatnIne paNa hAraterA paherAvyA pUrvaka garama zAlanI paherAmaNI karAI hatI. ane saMdha pUjana paNa thayuM hatuM. ahiM saMghavI taraphathI rU. 201, rAdhanapura pAMjarApoLane, rUA. 201, zrI bhadrasUrI jaina saMskRta pAThazALA, rU. 201, rAdhanapura jaina pAThazALA, rU. 201, vijayagacchapeDhI ane rU. 201, sAgaragaccha piDhI khAte apAyA hatA. yAtrika saMgha samUha taraphathI paNa e rIte ja rakama, uparokta pAMce saMsthAo khAte apAI hatI. vadhumAM saMghavI taraphathI rUpiyA 301, ke. bI. vakIla hAIskulane apAyA hatA. mahA vadI 12 tA. 13-2-80 nI savAre saMgha bAsapAgAme pahoMcela. tyAM dezI nAgaralAla mANekacaMda ha. cImanalAla nAgaradAsa parivAra mADakAvALA taraphathI savAre ane saMghavI taraphathI sAMje yAtrika saMdhane jamaNa apAyuM hatuM. ahi vorA cunIlAla muLacaMda gelagAma vALA taraphathI tathA pArekha IzvaralAla trIbhovanadAsa vAvavALA taraphathI ane dosI rIkhavacaMda trIbhovanadAsa vAvavALA taraphathI saMdha pUjana thayela. saMghavI taraphathI rUpiyA 10 gAMdhI Azrama vidyAthI phaMDane tathA rUpIyA 5] zaMkara brAhmaNa kuTuMbane apAyA hatA. ane e rIte bane sthAne yAtrika saMgha samUha taraphathI paNa rakama apAI hatI. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. ahiMyAM samIthI agara, rAdhanapurathI vihAra, karIne padhAratAM sAdhusAvI mahArAjAone utaravA mATe eka upAzraya che. ahiM jainenI vastI bilkala nathI. jethI uparokata brAhmaNa kuTuMba ja AvanAra sAdhu-sAdhvI mahArAjAonI khabara-veyAvacca rAkhatA heI, te veyAvacca khAte rUA. 51, saMdhavI taraphathI ane rU. 51, yAtrika saMdha taraphathI apAyA hatA. bAsAthI tA. 14-2-80 mahA vadI 13 nI savAre nIkaLI, saMgha, samI gAme pahoMcyuM hatuM. ahiM saMghane paDAva, zeTha zrI AdamabhAInA jInamAM rahyo hate. zeTha zrI AdamabhAI pite musalamAna hevA chatAM khUba ja bhakti ane AdarapUrvaka pitAnA jInamAM saMdhanA paDAva mATe AmaMtraNa ApI, pANa-makAna vigerenI khUba ja anukuLatA karI ApI hatI. ahiM saMghavInA kAkA, mahetA bhogIlAla meyAcaMda taraphathI savAre ane saMghavI taraphathI sAMje, yAtrika saMghane jamaNa apAyuM hatuM. saMghavI taraphathI rU. 251 samI pAMjarApoLa khAte ane rUpIyA 125, samI derAsaramAM kesara sukhaDa khAte AyA hatA. ane te mujaba ja rUpIyA, pAMjarApoLa ane kesara sukhaDa khAte yAtrika saMgha samUha taraphathI paNa ApyA hatA. mahA vadI 14 tA. 15-2-80 nA roja saMdhanuM mukAma, moTI caMdura gAme tyAMnI hAIskUlamAM rahyuM hatuM. ahiM jenAM ekAda be ghara haze. khAsa paricaya thayuM na hatuM. paraMtu derAsaramAM birAjela bhagavAna zrI caMdraprabhujInI AlahAdaka pratimA te sAkSAta jANe zrI zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavAnanI pratimAne ja hubahu maLatI AvatI heI, darzana karI saMghe khUba ja AnaMda anubhavyo hato. A gAma sAdhu-sAdhvIjI mahArAjAone vihAranuM hoI AcAryadeva zrI 3kArasUrIjI mahArAja sAhebanA sadupadezathI prApta dravyasahAyathI Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka nAnakaDo suMdara upAzraya baMdhAya che. ahiM mahetA lakSmIcaMda pItAMbaradAsa ( saMghavInA kuTuMbI kAkA) taraphathI savAre ane saMdhavI taraphathI sAMje, yAtrikane jamaNa apAyuM hatuM. vaLI saMghavI taraphathI, upavAsathI prAraMbhI. besaNA sudhInA tamAma tapasavIene sTIlanA glAsanI lhANI apAI hatI. taduparAMta saMghavI taraphathI rUpiyA 500 upAzraya khAte, rU. 125 samaratabAI hAIskula khAte apAyA hatA. ane te mujaba ja rakama, bane khAtAmAM yAtrika saMghasamUha. taraphathI paNa apAI hatI. mahetA tArAcaMda ratanasIbhAI-garAMbaDIvALA taraphathI saMgha-- pUjana thayela. tA. 16-2-80 mahA vadI 0)) nI vahelI savAre yAtrika saMgha, zaMkhezvara pahoMcI zrI zaMkhezvara pArzvanAthadAdAne khUba ja umaLakAbhara bheTI AnaMdavibhora banI rahyo hato. dAdAnA darzananI utkaMThApUrvakanI daza divasanI musApharInA aMte Icchita bhAvanA siddhine Aje apUrva AnaMda hato. A divase sUryagrahaNa hoI peDhI taraphathI pUjA sevAnA kAryakramane pUrNa karavAne samaya, baporanA eka vAgyA sudhIne ja hoI, yAtrike hoMze hoMse pUjAsevAnA kAryamAM ja lAge gayA hatA. ahiMnI sthiratA daramyAna yAtrika saMghanuM sAhasmivAtsalya jamaNa, anya kaI taraphathI nahi svIkAratAM saMghavInA pitAnA taraphathI ja rakhAyuM hatuM. phAgaNa suda 1 tA. 17-2-80 nI savAre pU. AcArya bhagavaMta zrI RArasUrIzvarajI mahArAja sAhebe, mALA paridhAnanI vidhi karAvyA bAda mALanI uchAmaNI belI saMdhavIzrIjIne teonA. suputroe ane temanAM dharmapatnI vijayAbenane vijayAbenanA bhAI keraDIyA maphatalAla khemacaMde mALA paherAvI hatI. A prasaMge pU. paM. zrI abhayasAgarajI mahArAja sAheba paNa padhAryA hatA. ghaNuM. bhAIoe vividha niyama aMgIkAra karyA hatA. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 ahiM saMghavI taraphathI dAdAne AMgI racAI hatI. ane rUA. 100bhAtI khAte, rUA. 1001] sAdhAraNa khAte, rU. 702] bhejanazALA khAte. 1001) bhIlaDIyAjI mukAme AcArya deva zrI bhadrasUrIzvarajI cerITebala TrasTa khAte saMghavI taraphathI apAyA hatA. kArakhAnAnA sTApane ucita bakSIsa ApI hatI. yAtrika saMdhasamUha taraphathI pa01] bhejana zALA khAte, rU. 225 pilIdazame aThThamanA pAraNa nimi, rUA. 225 sAdhu-sAdhvI mahArAjAonI yAvacca khAte, rU. 501, bhAtI khAte ane rU. 711 Agama maMdiramAM AMgI khAte apAyA hatA. prathama jaNAvyA mujaba saMghapUjana uparAMta nIce jaNAvyA mujaba tapasvIonI bhakti vizeSa thaI hatI. mahetA maganalAla pItAMbaradAsa taraphathI eTA mukAme tathA baMdhabaDa mukAme tathA caMdura mukAme ane zaMkhezvara mukAme tapasvIone eka eka rUpiyAnI prabhAvanA thaI hatI. keTalAka bhAI bahene e aThThamanI tapazcaryA karI hatI. saMghamAM majura tarIke kAma karavA rokAyela majura dhanajI velajIe paNa adrama karyo hate. saMghavInuM sanmAna : mahA vadI 0)) tA. 16-280 nA roja yAtrika saMdha taraphathI cImanalAlabhAIne tathA temanAM dharmapatnI vijyAbenane mAnapatra arpaNa karavA pUrvaka cAMdInA glAsa be tathA garama sAlanI paherAmaNI pUrvaka, ane saMghavInA suputra zrI kIrtilAlabhAI caMdulAlabhAI naTavaralAlabhAI ane pravINakumArane garama sAlanI paherAmaNIpUrvaka sanmAna karAyuM hatuM. zAha kAntIlAla prANajIvanadAsa muMbaIvALA (geDIjhanA TrasTI) Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 e paNa A prasaMge padhArI senAnA geleTavALuM cAMdInuM zrIphalA ane garamasAla samarpaNa karavApUrvaka saMghavIzrInuM bahumAna karyuM hatuM.. vaLI kalakattAvALA zAha jamanAdAsa trIbhovanadAsanI peDhInA mAlIka zrI prabhudAsabhAI trIbhovanadAsabhAI (cAhanA vahepArI). tathA navInacaMdrabhAI amathAlAla suratavALAe paNa pitAnA parivAra sAthe A prasaMge zaMkhezvara padhArI saMghavIzrInuM ucita sanmAna karyuM hatuM. taduparAMta A prasaMge saMghavIzrInA snehIjane, vyApAranA ADatIAo, kuTuMbI saMbaMdhIo vagere paNa pAMcase bhAI-bahenoe zaMkhezvara padhArI saMghavIzrInuM ucita sanmAna karyuM hatuM. A rIte AnaMda, AnaMda chavAhI rahyo hate. phAgaNa sudi ekamanA divase bapora pachI jamyA bAda saMghavI taraphathI karI rAkhela vyavasthA mujaba esa. TI. baso dvArA, yAtrika saMgha vAva mukAme AvI jatAM vAva zrI je. . mU. saMgha taraphathI utsAhapUrNa sAmaiyuM karI, derAsaranA vizALa cokamAM saMghavIzrIne desI kAntIlAla rakhavacaMdabhAInA haste mAnapatra enAyata karavAmAM AvyuM hatuM. yAtrA pravAsa daramyAna vAva je. ve. mU. saMdhanA agragaNyA vayevRddha zeTha zrI kALIdAsa kakalacaMdabhAIe pitAnI nAdurasta tabIyata hovA chatAM paNa prAraMbhanA be traNa mukAme padhArI, saMdha vyavasthAnI ucita salADa sUcana ApyAM hatAM. * vaLI desI kAntIlAla rakhavacaMdabhAIe te, vAvathI saMdhanuM prayANa thayuM tyArathI prAraMbhI, saMdha, vAva AvI pahoMce tyAMsudhI, saMghamAM sAthe ja rahI, vyavasthIta kAryavAhImAM khUba sahAyaka banI Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahI, yAtrika saMghanI sarva prakAranI anukuLatA sarjanamAM khUba ja kALajI rAkhI hatI. desI maphatalAla cImanalAla (mADakAvALA)ne te bhUlI ja kema - zakAya ? saMdhanA prayANanI eka mahInA pahelethI badhAya kAmakAjamAM apUrva sevA ApI hatI. saMdhamAM TheTha sudhI sAthe rahI, bhUkha-tarasa ane udhanI paravA karyA vinA khUba ja jahemata uThAvI badhI vyavasthAnI mukhya javAbadArI te temaNe ja upADI lIdhI hatI. zIyALAnI ThaMDImAM paNa kaI vakhata sUvA-pAtharavA-oDhavAnI pratikuLatA sahana karIne paNa majuroe karela agninA tApamAM tApavA pUrvaka rAtrine keTaloka samaya vitAvI be ke traNa kalAka sudhI tyAMne tyAM ja maLyuM te bichAvI laI praphullita banI rahetA hatA. ane yAtrika saMdhanI anukuLatA sarva rIte kema sacavAya, tenA ja mAtra lakSyavALA * banI rahI. A prasaMgane khUba ja dIpAvyo hato. mahetA mehanalAla bhogIlAla, ramaNIkalAla bhogIlAla kIrtilAla valamacaMda, bAbulAla valamacaMda, vADIlAla aMbAvIdAsa, dhIrajalAla cunIlAla, zAMtilAla cImanalAla, mahAsukhalAla DAhyAlAla, cImanalAla -nAgaradAsa tathA ramaNalAla nAgaradAsa, jayaMtIlAla kALIdAsa, amRtalAla rAmacaMdra zAMtIlAla haMsarAja e vigere saMghavInA kuTuMbIbhAIo, - tathA navanItabhAI kAntIlAla mIThAvALA, saMghavI gagaladAsa sarUpacaMda, saMghavI bhudaramala bhukhaNadAsa, zAMtIlAla parasottama zAha, vigere saMghavIne snehIvarga, saMghamAM sAthe rahI utsAha prerita banyuM hatuM. vividha kAryavAhaka je kamiTie pitAnI saMpUrNa pharajane adA karavA pUrvaka saMgha sevA bajAvI hatI, te kamiTiomAM nIce mujaba sevAbhAvI yuvAne hatA. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puravaThokhAtuM : (1) dezI mohanalAla nAgaradAsa (2) mahetA kIrtilAla zAMtIlAla (3) vorA kItilAla gagaladAsa." raseDA khAtu : keraDIyA cImanalAla vIracaMda tathA dezI kezavalAla bhogIlAla. nANAM khAtuM : (1) vosa kezavalAla ugaracaMda (2) pArekha DAhyAlAla maMjIbhAI (3) mahetA choTAlAla maNIlAla (4) vorA choTAlAla mohanalAla. vAhana vyavahAra khAtuM : (AmaMtrita mahemAnone laI javA lAvavA mATe tathA puravaTha-dudha vigere lAvavA-mUkavA mATe) zeTha bAbu lAla maNIlAla tathA dozI amRtalAla harakhacaMda. pathArI vyavasthA khAtu : (AmaMtrita mahemAno mATe - saMghavI harakhacaMda kuMvarajI. yAtrinA bistarA tathA sAmAnanI Apa-le vyavasthA khAtuM : (1) pArekha bAbulAla IzvaralAla (2) verA bhIkhAlAla bhudaramala (3) kAraDIyA amRtalAla maphatalAla. taMbunA bAMdhakAmanI vyavasthA-dekharekha mATe : zAha jayaMtIlAla TIlacaMda ane saMghavI vinodakumAra bhudaramala. vAsaNa vyavasthA khAtu : zAha muktilAla TIlacaMda tathA saMghavI kIrtilAla camanalAla. pIrasavAnI vyavasthApanA : (1) mahetA prabhulAla cunIlAla (2) kubaDIyA aMbAlAla amIcaMda (3) mahetA zAMtIlAla camanalAla (4) mahetA caMdulAla camanalAla. - Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIrasanAra sevAbhAvI bhAio : (1) dozI lakhamIcaMda camanalAla (2) saMghavI naTavaralAla choTAlAla (3) zAha vAghajIbhAI zAMtIlAla (4) mahetA vinodacaMdra bAbulAla (5) vorA rajanIkAnta kIratIlAla (6) koraDIyA vinacaMdra zAMtIlAla (7) mahetA vADIlAla aMbAvIdAsa (8) mahetA azokakumAra vADIlAla (9) mahetA jayaMtIlAla ramaNIkalAla (10) navanItabhAI kAntIlAla mIThAvALA (11) araviMda kumAra IzvaralAla. ItyAdi yuvake e vyavasthita pharaja bajAvI hatI. A rIte A saMghanA prasaMga cirasmaraNIya banI rahyo hate. ane A badhuM joIne ghaNA bhAIo tenI anumodanA karavA pUrvaka, pitAne paNa Avo lAbha kayAre maLe, tenI bhAvanA bhAvatA hatA. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemanAM suputra ane pustaka prakAzananA kAryamAM avAranavAra dravya sahAyaka banI rahI utsAhaprerita thayA che, ane thaze. mahetA cImanalAla ottamacaMda Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahetA cImanalAla ottamacaMdanAM dharma patni vijyAbahena Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkukathana avivekI manuSyane pAMca Indriya paMcAgni jevI che. te IndrithI svayaM tene nAza thAya che. vivekanI Indriye pAMca ratna jevI che. jJAna zUnya banIne viSaya bhogavanAra bhegI te bhogI, nathI. paraMtu te te bhavaragI che. ane viveka sahita bhogavanAra bhogI. te yogI che. karma ajJAnIne sparze che. jJAnIne sparza karavAnuM sAhasa te karmomAM hoI zakatuM nathI. te jJAna kyAM che ? AtmA pote ja jJAnasvarUpa che. zarIrarUpe nathI. A prakArane vicAra vivekI manuSyanA. mAnasika anubhavanI vastu che. A hakIkata AtmavijJAnathI anabhijJA manuSyane samajI zakAtI nathI. are ! khyAlamAM paNa AvatI nathI. - vijJAna be prakAranuM che. eka bAhyavijJAna ane bIju aMtaraMgavijJAna. bAhya viSayane jANavAvALuM bAhyavijJAna che. ane pitAnA AtmAne jANa te aMtaraMgavijJAna che. jagatamAM ratnanI parIkSA karavAne prayatna karavo, hAthI ghaDA AdinI parIkSA karavAnuM zIkhavuM te paNa eka kaLA che. paraMtu e bAhyakaLA che. A AtmA samyagdarzana-jJAnacAritrarUpa ratnatraya svarUpa che. te ratnanI parIkSA karI oLakhavAM te ghaNuM kaThIna kArya che. ene aMtaragavijJAna kahe che. tenAthI ja kalyANa thAya che. kAma, Ayurveda, maMtra, taMtra, gaNita, saMgIta tathA tiSa e badhAM zAstro te bAsthavijJAna che. kemake te zAstronA jJAnathI manuSyane zarIra piSaNane ja upAya jJAta thAya che. paraMtu AtmA nirmaLa svarUpa Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. temAM ane tenA nirmaLa guNamAM kaI bhinnatA nathI, ema samajIne tene vicAra kare e aMtaraMga vijJAna che. e grAhya che. chaMda, alaMkAra ane nAnAM zAstra Adi bAhya jJAnanAM sAdhaka che. kemake tenAthI alpakALa manoraMjana thAya che. jethI A badhA vikalpane choDI Atma tatvane ja vicAra karavo e aMtaraMga vijJAna che. veda purANa, tarka ItyAdi Astika zAstrone mAtra jANavAM ja te te bAhyakaLA che. paraMtu te zAstro dvArA AtmA ane zarIrane bhinna samajI, asalI AtmasvarUpanuM ciMtavana karavuM e aMtaraMga vijJAna che. - A rIte lekamAM bIjI jeTalI kaLAo che, ke je Atma piSaNamAM sahakArI na thatAM zarIra poSaNamAM nimitta thAya ane bhautika unnattinI sAdhaka thAya tene bAhya vijJAna kahevuM joIe. je jJAna AtmahitanuM sAdhaka che, jenAthI lokomAM Atmonnattine Adarza sthApAya che, tene aMtaraMga jJAna kahevAya che. kalpavRkSa, kAmadhenuM tathA ciMtAmaNI ratna paNa jenI barAbarI karI zakatuM nathI evuM A aMtaraMga vijJAna che. A jIve aneka bhamAM bAthavijJAna te anekavAra prApta karyuM ane haiyuM, paNa aMtaraMga vijJAnanI prApti nahiM thavAthI ja jIvane duHkhI duHkhI thaI rahevuM paDayuM che. lokamAM koI paNa vastu AtmavijJAna samAna che ja nahiM. dareka sadgaNonI prApti AtmavijJAnamAM ja che. AtmavijJAnI, saMpattithI madonmata nahiM thAya. ghamaMDIone Adhina nahiM thAya. gaMbhIratA vagaranI vAta nahi kare. teo merU parvatanI jema apita vairyavAna raheze. teo Idriya sukhamAM Azakta nahiM bane. devendranI saMpatti paNa tenI najaramAM tuccha raheze. Indriya Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 sukhane anubhava karatAM thakAM paNa te yogIndra vRttinI adhika IcchA karatA raheze. ane sAMsArika aneka du:kheAnI madhye rahevA chatAM AtmAnubhavarUpI amRtanA AsvAdathI potAne atyaMta sukhI mAnaze. mATe ja zAstrakAro ApaNane AtmajJAnanI prApti mATe sadA jAgRta rahevA prere che. mATe e AtmajJAnanuM mahattva ApaNA cittamAM vasavu joI e. AtmajJAna vinA saMsArane-kamaneA nAza zakya nathI. zrI hemacadrasUrIjI mahArAje yogazAstramAM kahyuM che ke AtmAjJAna bhavaM duHkha, mAtmajJAnena hanyate / tapasAvyamavijJAna, naiRnuM na rAtre // artha-AtmAnA ajJAnapaNAthI janmeluM du:kha, AtmajJAna vaDe nAza pAme che. te vinA-arthAt AtmajJAna vinAnA jIvA, tapazcaryA vaDe paNa te du:khane chedI zakatA nathI. 3 jJAna te be prakAranAM che. (1) bhautika jJAna ane (2) AdhyAtmika jJAna. dunyavI padArtho aMgenuM, dunyavI sukha duHkha aMgenu je jJAna te bhautika jJAna che. ane AdhyAtmika jJAna arthAta AtmA sabadhI je jJAna te AdhyAtmika jJAna che. ahiM samajavuM jarUrI che ke bhautika sAmagrIthI manuSya bhale AnaMdathI jIvI zake, bhUtalamAM ke gaganamAM vicaravAno AnaMda mhAlI zake, paraMtu AdhyAtmika ane naitika sAmarthya vinA kevala bhautika sAdhanonA DhagalAthI vAstavika zAMtine anubhava ke bhautika AviSkArAnI pUrNa satyatA kadApI prApta thavAnI nathI. mATe sukha prAptinA Icchuka manuSyAe AtmavijJAna meLavavAne utsuka banI rahevu joI e. Atma svarUpane darzAvatA dArzanika abhyAsa, ane duniyAnA prapaceAthI dUra rahI AtmadhyAnamAM magna banI rahenAra saMtapurUSonA samAgamathI ja AtmajJAna thaI zake che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to mana-buddhinI dalIla, bhinna bhinna prakAranA tarko ane yuktio vageremAM ja kaMI AtmajJAna prApta thatuM nathI. sAcA jJAnano udaya te AtmAnI anubhUtinI sAthe ja zarU thAya che. saMpUrNa pavitra jIvana vinA, A zakya nathI. jene leke jJAna kahe che, e te mAtra mAhitIgaNAya. je vyaktine Atmatatvane anubhava athavA sAkSAtkAra thayela nathI tene kadI "jJAnI" gaNI zakAya ja nahiM. mAtra pustaka vAMcIne kaI jJAnI banavAne dAvo karI zake ja nahiM. pustakIo ke popaTIyA jJAnI muzkelImAM DagI jAya che. jyAre anubhutI pAmela jJAnI vikaTa paristhitimAM "acala" rahe che. mATe ja maharSioe jJAnanA traNa prakAra kahyA che. (1) vizvapratibhAsa (2) AtmapariNatimata ane (3) tattva saMvedana. (1) pAdeya arthAta tyAjya ane grAhya AdinA tAtvika viveka vinA bALakanI jema mAtra viSayanA pratibhAsa puratuM ja jJAna te viSaya pratibhAsa kahevAya che. je jJAnathI jJAtavastu te tAtvika dRSTie tyAjya yA grAhya che, yA upekSaNIya che, evo nirNaya na thAya, athavA viparIta nirNaya thAya, tyAjya te grAhya lAge ane grAhya te tyAjya lAge te jJAna, viSaya pratibhAsa che. bALaka koI anarthakAraka vastu joIne yA koI vastu mAtra che, eTaluM ja jANe, paNa te upayogI che ke anupayogI che, tyAjya che ke grAhya che. e jANa nahiM hovAthI vastu aMgenuM tenuM jJAna nirarthaka che. tema viSaya pratibhAsajJAna aMge paNa samajavuM. A jJAna mithyAdaSTine hoya che. (2) tyAjya ane grAhya AdinA tAtvika vivekapUrvakanuM jJAna hovA chatAM, grAhyamAM pravRtti ane tyAjyamAM nivRttivinAnuM jJAna te AtmapariNamata kahevAya. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvA jJAnavALAne, azubha pravRttithI thatA karmabaMdhanuM, durgati Adi doSonuM ane zubhapravRttithI thatA sugati Adi guNonA svarUpanuM yathArtha cekakasa jJAna hovA chatAM cAritramehanIyakamane kSayopazama nahiM thayuM hovAnA kAraNe, choDavA mathata hovA chatAM, azubha pravRttithI chUTI zakato nathI. ane zubha pravRtti nahiM karI zakavAthI vedanA anubhave che. A jJAnanuM phaLa, vairAgya-bhavanirveda che. ane te paraMparAe mokSa ApanAruM che. A jJAna avirata samyagUdaSTine hoya che. (3) tyAjya ane grAhya AdinA tAttvika vivekapUrvaka samyagUdarzanAdirUpa mokSamArgamAM niraticAra pravRtti ane mithyAdarzanAdirUpa saMsAramArgathI nivRtti jyAM thAya tyAM tattvasaMvedana jJAna samajavuM A jJAnanuM anaMtaraphaLa virati ane paraMparaphaLa mokSa che. vizuddha cAritravaMta sAdhune A jJAna hoya che. dezavirati zrAvakane bahudhA AtmapariNatiMmata ane gauNapaNe tatvasaMvedana jJAna paNa hoI zake che. Atmika utkarSa sAdhavA IcchanAre mAtra viSayapratibhAsa jJAnamAM ItikatA nahiM mAnI besatAM AtmapariNativata jJAnavALA banI rahevApUrvaka tattvasaMvedana jJAnamAM satatapaNe Adara karavAnA utsAhI banavuM e ja AtmajJAna prAptine uddeza che. emAM ja AtmAnI anubhutI thAya che. te AtmasAkSAtkAra vANIthI vAya nathI. paraMtu svayaM anubhavane viSaya che. mAtra AtmA AtmA karavAthI kaMI AtmavijJAna meLavI zakAtuM nathI. AtmAnI azakti ane asala svarUpa, tathA tevA svarUpane AcchAdita banAvI rAkhanAra vastu, te AcchAdanane haTAvavAne mArga A badhI hakIkato samajyA vinA AtmavijJAna thaI zake nahi. vaLI naya-nikSepasyAdvAdapUrvaka AtmasvarUpa samajyA vinA AtmajJAna adhuruM ane kyAreka viparIta AgrahI svarUpe paNa banI jAya che. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMtu te badhuM samajyA pahelAM AtmA, punarjanama, punya, pApa AdinA astitva aMge zraddhAvaMta banI te viSayone vividha darzanakAra ane vartamAna vijJAnanI keTalIka hakIkatadhArA draDha banAvavA pUratA ja viSayasvarUpe A "AtmavijJAna" pustakane pahele bhAga prakAzita karIe chIe. A AtmajJAnane viSaya eTale badhe gahana che ke te lakhavA mATe mArI zakti ke lAyakAta paNa nathI. paraMtu ame yathA zaktiA catanI e mahApurUSanA kathana anusAra A viSayane lakhavAnI meM utkaMThA karI. chellAM pAMceka varSa sudhI te lakhANanI lekhamALA zAnti saurabha" mAsikamAM lakhatA rahevA bAda keTalAka jJAnapipAsu mitrenI preraNAthI te lakhANamAM keTaleka sudhArA vadhAro karIne Aje tene A pustakarUpe raju karIe chIe. kaI paNa vastunuM vivecana karatAM chadmasthane bhUla AvavAne saMbhava che, kemake sarvaguNa te vItarAga che. chadmastha che vItarAgaprabhunI vANInA anusAra svaparanA kalyANa mATe graMtha lakhe chetemAM potAnA karatAM vizeSa jJAnavALAne temAM zAstra thakI kaMI ulaTuM lakheluM mAlUma paDe, vA keI ThekANe sudhAravAnuM mAluma paDe ema banI zake che, te pramANe A graMthamAM bhUlacUka thaI hoya to vidvAne sudhAraze ane zubha adhyavasAyathI lakhelA A pustakamAMthI haMsacaMcanI peThe sAra bhAga grahaNa karaze evI AzA rAkhavAmAM Ave che. A pustakanI prathamavRttinI nakale khalAsa thaI javA bAda, te mATe haju paNa ghaNA sthaLoethI mAgaNI cAlu rahevAthI A dvitiyAvRtti chapAvavI paDI che. A prakAzanamAM dravya sahAyake kharekhara dhanya vAdane pAtra che. lI. vaizAkha sudI pUrNimA vi. saM. 2036 pArekha khubacaMda kezavalAla vAva (banAsakAMThA) Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbhAra ane kSamApanA sAhebanI pa. pU. su. zrI caraNuprabhavijayajI mahArAja preraNAthI bhavAnIpura . zve. mU. saMdha-kalakattA taraphathI ha. zeTha maNIlAla vanamALIdAse pAMcase nakalAnA kharce, pahelethI ja ApI amane utsAhapreraka banavAthI ja, ame A pustakanI dvItiyAvRtti, jaldI chapAvI zakyA chIe. munu' sa MzAdhana mahu ja bArIkAithI karavA chatAM dRSTidoSa yA presa deASanA kAraNe kaMIpaNa azuddhi rahI javA pAmI hAya te vAMcaka mahAza pratye amArI kSamA yAcanA che. lI. khubacaMda kezavalAla pArekha Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA viSaya pRSTa AtmazaktinuM AcchAdaka tatva.. 1 thI 5 AtmAnuM astitva 6 thI 18 punarjanma... 19 thI 33 janmAMtarIya saMskArethI punarjanmanI.... 34 thI 49 sAbitI... IDipasa ane jekASTA.... 50 thI 60 punarjanmanI sAbitI siddha karatA prasaMge.. 61 saMkhyAnI vividha samajapUrvaka sarva.... 97 thI 103 jInuM saMkhyA pramANa.. AtmapradezanI saMkhyA ane vartamAna. 10 thI 11 Atmasthiti- - - vividha zarIradhAraka AtmA... 112 thI 123 jIvanI vividhadazAsarjaka tatva 124 thI 135 punya-pApanI caturbhamI.. 136 thI 150 bhagavad gItAnI paribhASAmAM punya. 151 thI 15 karmanI zubhAzubhatAeka ajena vicArakanI vicArakadraSTi... 157 thI 165 sukhaprAptinI sAcI samaja... 166 thI 181 vividha dArzanikanI mAnyatAno... 182 thI 188 samavaya. Atmazuddhine parama mAga.. 189 thI 200 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atma vijJAna bhAga pahelo AtmazaktinuM AcchAdaka tatva A vizvanI vyavasthAmAM jIva, ane ajIva (jaDa- pudgala) e be tatvane mukhya hisso che. pudgala sivAya, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane kALa, e cAra jaDa dravyanuM paNa jainadarzananI mAnyatAnusAra vizvamAM astitva hovA chatAM dazya jagatanI vividhatAnuM sarjana te jIva ane pudgala dvArA ja thAya che. duniyAmAM pugalanuM astitva nahI hotAM eka mAtra AtmA-jIva yA cetananuM ja agara jIva nahiM hotAM eka mAtra pugalanuM ja astitva heta te A dasya jagata ja hota nahi. jIvanA prayatna vaDe ja pugalamAMthI vividha avasthAvata dazya jagata sarjAya che. dRSya jagatamAM pudgalanI UpagitA paNa vividha rIte jovAmAM Ave che. pudgala" zabda e jainadarzanane pAribhASika zabda che. Adhunika vijJAnamAM jene jaDapadArtha (meTara) kahe che, tene ja jainadarzanamAM pudgala saMjJAthI oLakhAvela che. A pudgala zabdanI vyutpatti e che ke -"pUra pura ci A. 1 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna tati Hi " arthAt pUrNa svabhAvathI "puta", ane galana svabhAvathI "la" ema be avayanA meLathI A puduMgala zabda banyuM che. pudgaladravya te varNa-gadha -rasa ane sparzayukta havAthI iMdriyagamya che. vividha avasthAo paikI amuka avasthAvasthita pudgale te varNAdisahita chatAM paNa te varNAdinI sUphamatAnA kAraNe, chadmastha (asarvajJa) jIvane idriyagamya thaI zakatAM nathI. te paNa tevA pagalethI thatI sAmUhika kriyAo dvArA te padArtho daSTigocara svarUpane pAmI * zakatA hovAthI teonuM astitva siddha thAya che. A paduke galika padArtho A vizvamAM agaNita che. ane te saMsArI jIvone amuka amuka pravRtti karavAmAM upayogI bane che. * jIvane ArAma ane zAMti Ape evI avasthAvata pudgale paNa hoya che. ane azAMtikAraka avasthAvata pagale paNa hoya che. avarathAonI bhinnatAnA hisAbe dareka avasthAvata pudgalene vividha saMjJAthI jagata oLakhe che. pauSTika evA khAdya padArtho ane pINAM te pugala ja che. viSa ane zarAba te paNa pudgala ja che. meTara, Trena, eraplena e paNa pudgala ja che. vastra-pAtra e paNa pudgale ja che. -eTama bombe hAIDrojanao tathA anya prANaghAtaka zastro e paNa pudgala ja che. are ! prANionuM zarIra, zabda, vicAra ane uzvAsa e paNa pugala ja che. avasthAnI dRSTie pudgalamAM jema vividhatA che, tema prANine guNa ane Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vvvvvvvvv vvvvvvvvvvvvvvv - vvvvvvvvvvvv AtmazaktinuM AcchAdaka tattva doSakAraka dRSTie paNa temAM vividhatA che. A rIte jagatamAM vividha svarUpane pragaTa karavArUpa pugala dravyanAM aneka kAryo che. * vaLI e pudgalamAM evI paNa eka khAsa vizeSatA che ke jeNe karIne e jIvamAM (jIva, pariNamAve tyAre ja) paNa praveza karI zake che. ane emAM bahu spaSTa vikAra karI zake che. jema auSadhanI goLI, mANasanA zarIranI aMdara jaIne mahattvanuM kArya kare che, tema pugala paNa jIvamAM pravezIne enA upara aneka prakAranI asara kare che. jIvanI sarvajJatA ane sarva zaktimattAne e pugala DhAMkI de che. ane tethI enAmAM (jIvamAM mAtra parimita jJAna ane parimita zakti rahe che. e ene duHkha Ape che. ane tethI karIne enA svAbhAvika svAthyane nAza thAya che. jIvanA Upara e asthira zarIre vIMTAle che. ene jIMdagI ane meha Ape che ane evuM prArabdha baMdhAve che ke pachI amuka samaya sudhI e ve, mANasa, tiryaca, svargavAsI ke narakavAsI e cAramAMnI keIpaNa nimAM avataravuM paDe che. A rIte pudgala dvArA, e badhA prANinA janma ane jIdagI mATe bhAratanA badhA tattvadarzoe svIkAreluM evuM eka gUDha tattva-karma taiyAra thAya che. eTale jIva sAthe mizra banI raheluM pagala, te karma kahevAya che. anya anya avasthAvaMta paugalika sAmagrI dvArA anukULatA ane pratikULatAnI prAptine AdhAra te jIvane Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna A karma svarUpe pariNAma pAmela pudgala dvArA ja hoI, karmathI saMbaMdhita banI rahela prANiyenuM sukhate parAdhIna ja che. jema beDIthI jakaDAela kedI parAdhIna che, tema karmasahita jIvanI sarva avasthA parAdhIna che. anaMtazaktinA mAlika jIvanI svataMtratA, A karmarUpe pariNAma pAmela pudgalathI AcchAdita banI rahe che. tema chatAM bhAgyavAna AtmAonI ajJAnatAne sagurU dvArA dhvaMsa karAtAM jIvane pitAnI asIma zaktino ane karmathI banI rahela parAdhInatAne khyAla AvI javAthI pitAnA svAdhInasukhanI prApti mATe utsAha pragaTe che. jaDa padArthanA aNumAM je zakti che, tenA karatAM paNa cetananA eka eka aNumAM anaMtAnaMtagaNI zakita che. cetananA aNu eTalA badhA zaktidhAraka che ke jaDanA game tevA Agune paNa kSaNamAtramAM zaktihIna banAvI zake che. paraMtu pugala sAthe (karma sAthe) kSIra naravat saMbaMdhita banI rahelA nI zakti, te karmaANuM samUhathI avarAI gayelI heI, tenA svAbhAvika guNe jhaLahaLI zakatA nathI. e kAraNathI pitAnA svAbhAvika ane zAzvata sukhathI jIva vaMcita banI rahe che. ane pudgalanA saMgathI vartatI navara ane parAdhIna sAmagrInA AdhAne ja tenuM (jIvanuM) jIvanacakra cAlyA kare che. eTaluM ja nahi, paNa tevA parAdhIna sukhane ja sAcuM sukha samajI laI tenI ja AkAMkSAne svapnamAM hAlate jIva, vadhune vadhu rIte pudgalanI jALamAM phasAte rahe che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmazaktinuM AcchAdaka tatva tenA Atma pradeza para pudgalanA therenI jamAvaTa vadhatI ja rahe che. jethI jIvane pitAnA svAbhAvikasvarUpa ane sukhane khyAla paNa visarAI jAya che. are ! eTaluM ja nahiM, paNa keTalAka che te pote potAne ja bhUlI jAya che. ane zarIra tathA indriyone ja AtmA mAnI laI, AtmAne pudgalathI anya ane svataMtra padArtha tarIke paNa mAnavA taiyAra thatA nathI. e rIte anAdikALathI jIvane duHkhI banI rahevAnuM keI mukhya kAraNa hoya che te AtmasvarUpanI ajJAnatA ja che. mATe zAzvata sukhanI prApti mATe Atmadravyane samajavuM jarUrI che. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAnuM astitva AtmAne samajavAnI AvazyaktA: A zAzvata sukhanA Icchaka manuSya dharmane samajatAM pahelAM AtmAne oLakhavAnI-samajavAnI jarUra che. kahyuM che ke"jyAM lagI Atmatattva jANyuM nahiM, tyAM lagI sAdhanA sarva jUThI." kAraNa ke AtmasvarUpa samajAze te parabhava samajAze. parabhava samajAze te karmasvarUpa samajAze. ane karmasvarUpa samajAze te dharma samajAze. AtmasvarUpanI ajJAnatA keTalAka lekenI mAnyatAmAM te AtmA jevI koI vastunuM astitva che ja nahi. jagatamAM mULa ta tarIke teo pRthvI, pANuM, agni, vAyu ane AkAza, e pAMca bhUte ja mAne che. teonI mAnyatA evI che ke A paMcabhUtethI uparAMta ekapaNa ekAnta padArtha A jagatamAM che ja nahiM, mATe jagatanA badhA padArtho e paMcabhUtanA saMmizraNAdithI ja utpanna thAya che. jema madirAmAMthI madazakti pragaTe che, tema paMcabhUtanA samUhamAMthI prANIomAM prANa tyA caitanya zakti pragaTa thAya che. manuSyAdi ja cetana che, e vAtanI teo, nA, pADI zakatA nathI. paraMtu caitanya che, Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAnuM astitva mATe AtmA jevuM kaMIka hAvu joIe, ane AtmAne eka sat--zAzrvata padArtha tarIke svIkAravA joI e, e vAta temanA gaLe utaratI nathI. teo kahe che ke dhAnya ane gALa jevI vastue saDatI saDatI dArUnA rUpamAM piraNAma pAme che, tema mastakamAMthI caitanya utpanna thAya che. mATe jaDapadArthathI judA evA AtmA nAmanA svataMtra paTTA hovAnu mAnavu te jarUrI nathI. ajJAnatAnuM spaSTIkaraNa : A badhAnI sAme javAba ApavA mAMgIe te ema kahI zakIe ke caitanya e jo paMcabhUtanA khanelA jaDa zarIramAMthI ja pariNamatu hAya, eTale ke caitanyanuM upAdAna kAraNa jo jaDa zarIra ja hoya, te prANI, marI gayA pachI e caitanya kema jaNAtuM nathI ? mRtyu pachI zarIra te jemanuM temaja rahI jAya che. ene koI aMza e thaI jatA nathI. vaLI zarIra e ja jo caitanyanuM upAdAna kAraNa hAya te zarIramAM jyAre vikAra thAya che, tyAre caitanyamAM paNa evA ja vikAra thavA joie; paNa anubhavamAM evu kaI jaNAtu nathI. vaLI AnaMda, zeka, mUrchA, nidrA bhaya jevA vikAro caitanyamAM thAya che, tyAre tene anurUpa vikAro zarIramAM paNa dekhAvA joie, paraMtu evuM kaMi dekhAtuM nathI. ? ke vaLI eka jADu tema tenI + bIjo paNa vAMdhA e naDaze ke prANi jema.. buddhi paNa vadhAre rahetI hAvI joie. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' AtmavijJAna paraMtu meTe bhAge te ethI ulaTu ja jovAmAM Ave che. caitanyanA upAdAna kAraNarUpa jo zarIra hoya te ema bane ja kema ? nhAnA ane pAtaLA zarIravALA prANie bahu buddhizALI hAya evuM paNa bane che. vaLI cakSuthI jonArA, nAsikAthI sudhanAreA, kAnathI sAMbhaLanArA, jIbhathI cAkhanAro ane cAmaDIthI spardhA karanArA kahe che ke huM cakSuthI dekhu chuM. huM nasikAthI sughuM chuM, huM kAnathI sAMbhaLuM chuM. hu jIbhathI cAkhuM chu, huM cAmaDIthI sparze jANuM chu. zarIra upara kaI aMgAre cAMpe tyAre chuM, ema khelAya che. Ama maLavAnI vedanAne "huM chu." ema sau khele che. e "huM" " koika kharUM ke nahi ? eTale ke "huM jJAna hamezAM rahyA kare che. pa huM" khaLuM samaje che. koNa ? kANuM chuM" evu te tr te " mArU huM " jene A jJAna zarIramAMthI utpanna thatuM hoya zarIra " evA prayoga kai rIte sabhave ? mATe " kahIye chIe. te zarIrathI bhinna evA AtmAnI siddhi spaSTa thAya che. zarIra ane iMdriyathI AtmAnuM bhitta astitva : ApaNe zarIrane te pratyakSa joie chIe. e zarIramAM cetanA che. e cetanA te bIjuM kaI nathI, paraMtu te ja AtmA che. cakSu vaDe dekhAtu ane rasarAdi dhAtuAthI bharelu je zarIra, e ja kaI AtmA nathI. paraMtu Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Mrinnnnn AtmAnuM astitva zarIra e te eka ejIna rUpa che. zarIrarUpI ejanane DrAIvara jema calAve tema cAle che. DrAIvara je zarIrarUpI ejInane hAtha UMco karAvavA mAMge te e uce thAya che. e hAtha ke pagane DrAIvara je sIdhe, ADa, vAMke, uce, nIce, game tema karAvavA Icche che te rItanI kriyA te hAthavaDe thAya che. zarIramAM svayaM evI kaI zakti nathI ke jethI te potAnI meLe ja lAMbunTukuM thAya. maraNa pachInA zarIranI zakti e tene pratyakSa pUrAvArUpa che. zabarUpe banI raheluM zarIra cAlatuM nathI. e uparathI spaSTa samajAya che ke jIvanA zarIramAM zarIra yaMtrane saMcAlaka te AtmArUpa DrAIvara ja che. je rItanI halana-calana Adi kriyAo sacetana zarIramAM pratyakSa jovAya che. tevI kriyAone zabamAM te bilakula abhAva ja dekhAya che. AnuM kAraNa spaSTa rIte e ja samajAya che ke zarIrarUpI sAdhana dvArA kriyA karanAre zarIramAMthI cAlyo gayA pachI nirjIva jaDa zarIramAM upakta keI paNa prakAranI kiyA saMbhavI zakatI nathI. AthI avazya mAluma paDe che.' ke A zarIrarUpI ejInamAM tenuM saMcAlana karanAra ke avazya che. ane evI je cIja che, tenuM nAma ja AtmA che. e AtmA te arUpI hevAthI carmacakSu vaDe daSTigecara thaI zaktA nathI. INche, athA ya, suNo cA paNa A tiLamadhye yathA tailaM, dehamadhye tathA jIvaH / / Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * AtmavijJAna m immm bhAvArtha-jema paththarane viSe suvarNa dudhane viSe ghI, ane talamAM tela, sAgata rahelAM che, tevI ja rIte A zarIrane viSe jIva raheluM che. " : " . - kASTamadhye yathA vanhi, zaktirupeNa tiSThiti / ... ayamAtmA zarIreSu, yo jAnAti sa paMDitaH / .. . bhAvArtha-jema kASTane viSe agni, te zakti rUpe rahelI che, tema A AtmA zarIrane viSe rahele che, ema je jANe che, te ja khare paMDita che. , , , nArtikenA durAgrahanI niSkalatA - 1 1 A rIte Atmaastitvane khyAla thaI zakatuM hovA chatAM paNa jeo kharekhara zaMkAzIla che, temane te eTalAthIye paNa saMteSa thatuM nathI. A zaMkAzIle te kahe che ke je vastu, vasvarUpe che, te arUpI hoI zake ja nahiM ane je arUpI hoya te vastu hatI ja nathI. arthAt arUpI AtmA jevA padArthanuM hovApaNuM che ja nahiM; kAraNa ke je vastu daSTigocara na thAya, tenuM astitva kaI rIte mAnI zakAya? ane pratyuttaramAM kahevAnuM ke zarIre spazata zata ke uSNavAyu dRSTigocara nahiM thatuM hovA chatAM paNa tenuM " astitva ApaNe mAnya rAkhIe chIe. vaLI cUlA upara ukaLatA pANInI varALa amuka uMcAI e gayA bAda vAyuM sAthe bhaLI jAya che, tyAre dekhI zakAtI nathI, te paNa te vakhate varALa nathI ema kahIne varALanA astitvane Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAnuM astitva 11. asvIkAra karI zakAtA nathI. vastunuM kadAca rUpAMtara thAya paNa mULa dravyane kadApI nAza thatA ja nathI. 5 ApaNI prAcina A vidyA pramANe eka vAta mAnyuM. rAkhavI paDe che ke A jagatamAM je kAMI che, tenA nAza. nathI ja. te ja rIte varALanA paNa koI rIte nAza thatA ja nathI. eTale varALa che, ema te varALanI adrazyatA daramiyAna paNa mAnya rAkhavu ja paDe che. have sAdhAraNa buddhithI vicAra karIe te kahevu ja paDaze ke varALa jevA padArtha ke je paudgalika che, jenA paramANue che, je drazyamAna che, je sthUla che, evA padArtha paNa hovA chatAM te dekhI zakAtA nathI evu bane che. te pachI AtmA jevA amRtta padArtha paNa hovA chatAM dekhI na zakAya temAM zu Azcaya ?' ' '' zraddhALu che, te tA A draSTAMta uparathI AtmA !. che, evuM mAnya rAkhavAmAM vAMdhA leze nahi'. paraMtu adagdha che, teo haju paNa AtmAne mAnya rAkhavAmAM AnAkAnI ja karaze. ane jethI teo evI dalIla kare ke varALa te sthUla padA hovAthI tenu hAvApaNuM to tenI gerahAjarImAM paNa mAnI zakAya che. paraMtu AtmA to arUpI cIja che, to pachI rUpI 'cIjanu' udAharaNa arUpI cIjane kevI rIte lAgu paDI zake? arUpI cIja jo drazyamAna hoya to ja tenA astitvanI sAbitI thAya. zakAvAdI enI AvI dalIla kharekhara vicitra prakAranI * Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 AtmavijJAna gaNAya. AMdhaLe ema kahe ke-huM te sUryane jo najare joI zakIza to ja ema mAnI zakIza ke sUrya che. nahitara sUryanA astitvane huM mAnavAne nathI. to evA jaDabharatane ApaNe kevI rIte saMtoSI zakavAnA hatA? AMdhaLe mANasa skUla vastune dekhI nathI zakato eTale te sthUla vastunA svarUpane jevAne lAyaka nathI. chatAM paNa bIjI rIte tene -vastunuM jJAna karAvI zakAya. AMdhaLAne sonuM ane cAMdI bannenA TukaDA hAthamAM ApIe ane pachI tenuM mApa ane vajana tene kahI batAvIe to te uparathI amuka padArtha senuM che, amuka padArtha rU5 che, ema te jANI zake. eka hAthamAM kula hoya ane bIjA hAthamAM ghAsaleTa ke hoya to te suMghavAthI tene pArakhI zakIe ke A kula che, ane A ghAsaleTa che. pANI ThaMDu ane garama hoya to sparza dvArA tene samajAvI zakIe ke, A. ThaMDuM pANI che, ane A garama pANI che. arthAt AMdhaLAne ApaNe spaUMdidvArA jagatanI skUla vastuonuM jJAna ApI zakIe chIe. paraMtu tenA svarUpane ApaNe dekhADI zakatA nathI. ! Ane artha e thAya che ke AMdhaLe mANasa padArthanA svarUpane dekhavAne lAyaka nathI. jo keI vyakti ema kahe ke huM najare joI zakuM toja AtmAne mAnI zake to tene javAba e ja che ke jema AMdhaLe bhaNasa spardhAdine mATe lAyaka che, paraMtu svarUpane dekhavA mATe lAyaka nathI. teja Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 AtmAnuM astitva pramANe A jagatanA manuSya paNa paugalika vastuone ja jANavAmAM samartha che. kevaLajJAnI savAya A jagata to arUpI padArtho dekhavAnA saMbaMdhamAM asamartha che. arthAt, arUpI padArtho joI zakavAnI zakita, kevaLajJAnI sivAya vizvanA koIpaNa anya prANamAM hoI zake ja nahi. arUpI padArtho jevAnI zakti koInAmAM paNa hoya. to te eka mAtra sarvajJa paramAtmAmAM ja hoya che. sarvajJa bhagavaMto A saMsAranA rUpI ane arUpI e saghaLA padArtho ane tenA guNadharmo jANI zake che. te sivAya arUpI. padArthane jANavAnI tAkAta bIjA koImAM paNa hoI zakatI nathI.. mANasa dareka vastune indriyathI jue che. paraMtu IMdriye to keTaluM alpa joI zake che, te vicAro to samajAze ke pANInA glAsamAM AMkha vaDe javAthI eke jIva (trasajIva) na dekhAya. paNa megniphAiMga glAsathI jaze to. hajAra jIva joI zakAze. mATe samajavuM jarUrI che ke keTalAka padArtho evA paNa hoya che ke je ekalI AMkhathI joI zakAya nahi. te koI sAdhana vaDe ja AMkhathI dekhI zakAya. ane. sAdhanathI paNa je na dekhI zakAya te sarvajJane sarvajJatAthI dekhAya. | sarvajJatA to jIva mAtramAM che. paraMtu saMsArI jIvanI te sarvajJatA karyAvaraNathI AcchAdita banelI che. dareka jIva pitAnAmAM rahelI sarvajJatA pragaTa karIne te sarvajJatA vaDe Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -14 AtmavijJAna vizvanA rUpI-arUpI sarva padArthane ane tenA traNe kALanA guNadharmane jANI zake che. - megniphAIDa glAsanA upaga vaDe pANIne glAsamAM hajAre jIva. joI zakatA anubhavI, megniphAiMga glAsanI samajaNa vinAnA gAmaDIA gamArane te glAsanA pANImAM hajAre jIva hovAnuM kahe che, te gamAra kadApi mAnavA taiyAra thAya nahiM. tevI rIte sarvajJatAnI samaja vinAno jIva, sarvae sarvajJatA vaDe AviSkArita padArtha vijJAnane samajI na zake te svAbhAvika che. sarvajJatA e zuM che? te kevI rIte pragaTa thAya che ? pragaTa thatAM pahelAM tenI pragaTatAnuM avadhaka tatva zuM che? te avadhaka tatva kyAMthI AvyuM ? kevI rIte AvyuM? tene kevI rIte haTAvI zakAya? keNe haTAvyuM ? te haTAvIne sarvajJa bananAra AtmAnI sarvajJatA dvArA AviSkArika padArtha vijJAna, vartamAna vaijJAnika kSetramAM yaMtrAdi sAmagrI dvArA AviSkArita vijJAnavaDe kevI rIte satya pUravAra thayuM ? : A badhI samajaNa jainadarzananA dravyAnuyegaviSayI graMthanA - adhyayanathI ja jANI-samajI zakAya che. pratyakSa ane pakSa pramANuthI vastunI siddhi - jagatanI pratyeka vastunuM astitva, pratyakSa pramANathI ja mAnavAne Agraha kare te te mAtra haThavAda ke kadAgraha ja Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAnuM astitva che. padArtho jANavAne mATe pramANanA be bheda che. (1) pratyakSa pramANa ane (2) pakSa pramANa. je jIva potAnA upa gathI dravyane jANe te pratyakSapramANu kahevAya che. jema "kevaLI bhagavAna chae dravyane pratyakSa pramANathI jANe tathA dekhe paNa che. pakSa pramANamAM vastune pratyakSa rIte na jANI zake. paraMtu (1) anumAna (2) Agama ane (3) upamAna, e traNa prakAramAMthI kaI paNa eka yA adhika prakArathI jANI zakAya. vyApya dekhIne anumAnathI vyApakanuM jJAna thAya. jemake dhumADo dekhIne agninuM anumAna thAya. e rIte je jJAna thAya te anumAna pakSa jJAna kahevAya. - zAstranI zAkhathI je vAta jANaye, jemake devaka tathA naraka ane nigeTa vagerene vicAra, zAstrathI jANIye chIe, te "Agama pramANa" parokSa jJAna che. kaIka vastune samAna draSTAMta ApIne oLakhAvavI te upamAna-pramANa parokSajJAna kahevAya. dudhamAM ghInI jema draSTAMta dvArA zarIramAM rahela AtmAnuM astitva samajavuM te upamAna pakSa jJAna kahevAya. evI rIte AtmAne pratyakSa kevaLajJAnI (sarvajJa ja jaI zake. chadmastha zuM asarvajJa), chae te uparokta traNa Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 AtmavijJAna prakAranA pakSa pramANathI ja AtmA ane punarjanmanu astitva mAnavuM joie. alpajJa AtmA, peAtAnA alpa jJAnanA jyAre AgrahI ane che, tyAre sAkSAt bhagavAna paNa tenA saMzayAne TALavA mATe asamartha bane che. saraLa hRdayI mArgAnusArI AtmAe paNa A hakIkatane sArI rIte samajI zake tema che. evA emAMnA eke kahyuM che keH ajJaH sukhamArAdhyaH sukhataramArAdhyo vizeSajJa / jJAna lava durvigdhaH, brahmA'pi taM naraM na raMjayati // AthI siddha thAya che ke kahenAra sarvajJa hAya to paNa, zravaNu karanAra jo svamatanA AgrahI ane alpajJa hAya to te sattu vacana upara paNa zraddhA karI zakato nathI. sajJa vacana satya che, evu hRdayathI to te svIkArI zakato ja nathI. yAvat niHza Msaya banI zakato nathI. eTalu ja nahiM. paNa te potAnA manathI virUddha jatI sa`jJa bhagavAnanI vAtone khATI hAvAnuM jAhera kare che. paraMtu jagatamAM je vastu jevA svarUpe che, tevA svarUpe te vastune kadAgrahanA vaze koI na mAne tethI karIne te vastu te te svarUpathI kadApI naSTa thaI zakatI nathI. jainadana, cAraveda, auddhadarzIna, sAMkhyadarzana, yAga dana naiyAyikadarzIna, e dareka darzanazAstro parathI spaSTa samajAya che ke zarIrathI bhinna evA AtmAnu' astitva, eka sat padArtha tarIke avazya che. chatAM paNaH Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAnuM astitva m inimum anaMta brahmaNorupa, nija dehe vyavasthitam / / jJAnAhInA na pazyati, jAtyaMdhA iva bhaaskr| bhAvArtha-jema janmathI aMdha prANi, sUryane dekhate nathI, tevI rIte jJAnacakSuthI rahita prANi, svazarIrane viSe vyApaka chatAM anaMta brahmajJAna svarUpI AtmAne dekhate nathI. vaijJAnika vidvAnonI vicAradhArA - - vartamAnakALamAM je leke vastutatvane khulAse karavAmAM te aMge kevaLa vaijJAnika vidvAnI vicAradhArA upara ja AdhAra rAkhe che, tevA leke, vaijJAnikakSetramAM mazahura dhuraMdhara vaijJAnika "sara olivara laja" ane "leDa kebina" nI mAnyatA vicAre te dehathI bhinna evA AtmAnA astitva aMgenI temanI zaMkA ApoApa dUra thaI jAya che. A banne caitanyavAdionI vicAradhArA amuka varSo pahelAM "vasanta" nAme patra (chApA)mAM prakAzita thaI hatI. A banne pAzcAtya jJAnavizArada vaijJAnikee pitAnI samagra jIMdagIne bhautika khejamAM vItAvI hatI. paraMtu temanI draSTi, bhUtethI para evA Atmatatva tarapha paNa pahoMcI hatI. temanuM mantavya hatuM ke - cetananA svataMtra astitva vinA jInA zarIranI vilakSaNa racanA kaI paNa rIte banI zaktI nathI. jJAnanI A. 2 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 AtmavijJAna jaDa A mastiSka nathI, paNa AtmA che. mastiSka tA jJAnanA AvirbhAvAnuM sAdhana mAtra che." A rIte teoe cetana tattvane jaDathI juduM mAnI ghaNI ja sAvadhAnIvALI vicArazreNIthI jaDavAdIonI yuktienuM khaMDana karyu. che. AtmAnA astitva aMge "huM chu " e rIte rahetA jJAnanI hakIkata uparathI spaSTa rIte samajI zakAya che ke " huM " eTale kAMika chuM, te vAta siddha che. e "huM" e eja AtmA. A rIte zarIrathI bhinna evA AtmadravyanI siddhi tA spaSTa che. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanma keTalAka leke pAMca bhUta sAthe chaThTho padArtha "jIva" mAne che, paraMtu tenI utpatti tathA nAza, pAMca bhUtanI sAthe ja mAne che. temanuM mAnavuM evuM che ke-"pANI te varALarUpe thAya che. te ja varALa pAchI pANI rUpe thAya che. varALa vastu dekhAya che judI, paraMtu te pANI ja che. agni tathA pANInA saMgathI varALa uddabhavI che. tema AtmA paNa che te khare, halana-calana-bolavuM vagere kAma jIvanuM kharUM, paraMtu te jIva ke AtmA je kahe te cIja, pAMca bhUtothI ja utpanna thayelI che. pANIthI utpanna thayela varALa, jema pAchI pANIrUpe thaI jAya che, tema pAMca bhUtemAMthI utpanna thayela cetanA-jIva je kaho te pAche paMcabhUta rUpe thaI jAya che. mATe jIvane bhavAMtara jevuM kaMI rahetuM nathI." AvA matavALAe AtmAne mAnya kharo, paNa vAstavika rIte nahi mAnatAM utpatti tathA nAza aDI ja rAkhyAM. A rIte bhavAMtara (punarjanma)ne teoe mAnyuM nahiM. bhavAMtara mAnanArane puNya-pApanI vAta paNa mAnavI paDe. ane puNya-pApanI vAta svIkAranArane svacchedI (adhyAtma mArgathI viparIta) jIvana para paNa pratibaMdha mUka paDe. eTale punarjanmanI vAtane ja uDAvI devAthI bhautikavAdanI Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 AtmavijJAna mahattA sacavAI zake. e rIte zarIrathI bhinna evA Atmadravyane svIkAra karavA chatAM paNa, punarjanmane mAnya nahi rAkhanArAo nAstika ja kahevAya. kAraNa ke jainadarzana ane anya darzanemAM paNa nAstikatAnuM lakSaNa batAvatAM kahyuM che ke-"rAta poliriti matirthastha : nArira :" arthA- jenI mAnyatAmAM paraleka vigere nathI te nAstika che. jIvanI javAbadArI A bhava pUratI ja mAnI bhavAMtara mATenI javAbadArIthI chUTI javA, nAstikavAdIo kahe che ke AtmA nathI ema keNa kahe che? che! che ! paNa jema parapeTa te pANImAM pragaTe che, ane pAche pANImAM ja lIna thAya che, tevI rIte AtmA paNa pAMca bhUtamAM utpanna. thAya che, ane temAM (pAMca bhUtemAM) ja te nAza pAme che. AvI mAnyatA dharAvanAra mATe pApane mArga khulle ja rahe che. vartamAnayuganA keTalAka jaDavAdIo keTaleka aMze. e ja siddhAntane paDagho pADI rahyA che. punarjanmane nahiM mAnavAthI thatuM nuksAna punarjanmane nahi mAnavAthI karmabaMdha, mekSa, temaja AtmAnI nityatA siddha thatI nathI. dharma ane adharmanI paNa siddhi thatI nathI. anyanA upara upakAra karavAnI nIti paNa keTi upAye siddha thatI nathI. kemake jyAM punarjanmanI mAnyatA nathI, tyAM e badhuM zA mATe? AnAthI ApaNuM kalyANa zuM? Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanma vaLI punarjanmanI mAnyatAnA abhAve jagatamAM "masya galagala jevI hAlata thAya che." baLIyAnA be bhAga jevuM bane che. luMTaphATa, khUna, bhraSTAcAra, eTama Adi beonI vRSTi dvArA kareDe abajo mAnavane saMhAra, prajAne aneka vidha prayatna chatAM aNubombanA akhatarA baMdha nahiM karavAne Agraha, A badhuM zAthI? e khUba UMDA utarIne vicArIzuM te ApaNane samajAze ke jIvanA astitvanI kevaLa A bhava pUratI ja mAnyatAnA hisAbe A badhI matsyagalAgala jevI sthiti vistAra pAmI che. Adhunika vaijJAnike e game teTalA AviSkAra karI jagata samakSa aneka bhautika anukUlatAnAM sAdhana upasthIta karyA. paraMtu jagatamAM zAMti kyAM che? punarjanmane mAnanArAoe jagatanuM je bhaluM karyuM che, tevuM bhaluM adyApi paryata jaDavAdIoe nathI karyuM. punarjanmane mAnanAra rASTroe jagatamAM jevI zAMti phelAvI che, tevI zAMti koI jaDavAdI rASTroe phelAvI nathI. punarjanmane mAnanArAoe jevI rAjyabhakti ane rAjAnI bhakti karI che, tevI jaDavAdIoe kadApi karI nathI. punarjanmane mAnanArAo ja Izvara ane gurUnI bhakita kare che. sarva nI dayA kare che. potAnA AtmasamAna anya AtmAone mAnI keIne duHkha ApatA nathI. laDAITaMTA vigere pApakarmathI dUra rahe che. sarva jIvonuM bhaluM cAhe che. nItidharmamAM custa rahe che. hRdayamAM punarjanmanI paDelI UMDI chApa, Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna durgaNone nAza kare che. punarjanmane mAnanArA rASTramAM ja sahAnubhUti, prema, popakAra, dayA, nIti, lAMcarUzvatane abhAva, e vagere dinapratidina vRddhi pAme che. Adhunika zikSaNa prAptimAM bhavAMtaranA dhyeyanI gaMdha sarakhI paNa nathI. vartamAna jIvananI sukhaprAptinA saMgamAM bhavAMtaranuM lakSya rAkhavAmAM Adhunika zikSite pAgalapaNuM gaNe che. vartamAna keLavaNI pAmelAonI jAhera sabhAomAM, meLAvaDAmAM, pATIomAM agarate koIpaNa prakAranA utsavamAM, vartamAna jIMdagInI bhautika sAmagrInI anukuLatAne anusaratAM vaktavya ke vArtAlApa karanArA ja vidvAna vaktAo kahevAya che. pazcimanI A saMskRtinAM mULa, adhyAtmapradhAna evA bhAratanI prajAmAM paNa have khUba uMDA utaratAM jAya che. bhavAMtaranA AtmIya hitane anulakSIne pUrvanA dharmAcAryoe niyaMtrita dhArmika kriyAkAMDo ke mahotsavanI Adhunika zikSite dvArA ThekaDI uDAvAya che. A badhI sthiti, punarjanma pratyenA avizvAsa ke upekSAvRttinA saMskArathI ja utpanna thayelI che. paraMtu A rIte vahetI jIvanadhArA dvArA jagatamAM game teTalI zAMtinI uSaNAo karIe, mAnavasevAnI Tela pheravIe, dezennatinI bhAvanAne pracAra karIe, te paNa te badhAne svIkAra kevA hRdayavALA mAnavIo kare, te vicAravuM khAsa jarUrI che. kevaLa A bhava pUratI ja AtmAnA astitvanI mAnyatAne dhAraka manuSya, kayA hisAbe pitAne prApta bhegaupabheganI sAmagrIne bIjAnA mATe tyAga karaze ? agara Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanma khIjAone sukhI karavA mATe svayaM duHkhI siddhAntanA AdhAre svIkAraze ? mATe svA zreSThatA nizcita karAvavA mATe punarjanmane karavA ja paDaze. punarjanma na heAta te~~ 13 thavAnuM kayA karatAM parAnI svIkAra avazya nindatu nItinipuNA yadivA stuvantu, lakSmIH samAvizatu, gacchatu vA yatheSTam / adhaiva vA maraNa mastu, yugAntare bA, nyAyAtpayaH pravicalanti, padaM na dhIrAH bahujana stuti kare yA nindA kare lakSmI Ave yA jAya, sa padArthothI priya evA prANAnA viyeAga karAvanAra maraNa Aje Ave yA yugAntare Ave, te paNa buddhimAna purUSA nyAyanA mAgethI eka DagaluM paNa pAchA haTatA nathI. vagere padA kevaLa sAhityanI zAbhA mATe ja rahevA pAmata. uparanA AAkathI, jIMdagInA bhAge paNa nItinA paripAlananI makkamatA sUcavavA vaDe punarjanmanI Ape|Apa siddhi thAya che. kAraNa ke A jIMgI pUrNa thayA bAda, AtmAnuM astitva na rahetuM hAta te nItinA pAlanamAM maraNane paNa hu bhara svIkArI levAnA zuM hetu ? mATe jyAM punarjanmanI zraddhA nathI tyAM lakSmI ane prANa karatAM paNa nItinI kiMmata kadApi adhika banI rahe ja nahi. eka jIvanA janma samaye te Atma dravyanI utpatti, ke maraNa samaye te Atma dravyanA jagatamAMthI sathA nAza Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 AtmavijJAna thavAnI mAnyatA taddana khoTI che. kemake zarIradhArI tarIke janma pAmyA pahelAM te jIvanuM anya keI sthAne astitva hatuM ja nahiM. agara te zarIramAMthI chUTI gayA bAda punaH dehadhArI tarIke te AtmAnuM astitva haze ja nahiM, evI mAnyatA dharAvanAra khoTA ja che. aneka dArzanikazAstra pramANe, anumAne, saMskAre, vijJAnakAre tathA pratyakSa purAvAothI paNa punarjanma siddha che. temAM prathama dArzanika zAstrapramANathI punarjanmanuM astitva siddha karyA bAda anya pramANothI paNa tenA astitva aMge vicArIzuM. jaina darzanakAranuM kathanaih khalu aNAi jIve, aNAi jIvassa, bhave, aNAikamma saMjoga nivvattie, duHkharUve, duHkhakale, duHkhAnuvandhe bhAvArtha-A saMsAramAM nizcayathI jIva anAdi che. jIvane saMsAra anAdi che. e saMsAra, anAdi karma saMgathI thayela che. tathA duHkharUpa che. duHkhanA phaLavALe che. ane duHkhane ja anubandha karAvanAra che. uparokta kathanamAM jIvanuM anAdipaNuM hovAnA aMge navuM zarIra dhAraNa karavA TAIme (janma pAmavA TAIme) AtmAne punarjanma siddha thAya che. evaM aNorapAre, saMsAre sAyaraMmi bhImaMmiH patto aNaMtakhuto, jIvehi apatta dhammehiM / / Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanma 25 bhAvAtha --e pramANe apAra ane bhaya kara evA saMsAra samudrane viSe, dharma nahiM. pAmelA jIvAe ana tIvAra maraNa prApta karyAM che. ahiM AM ana tIvAra maraNanuM kathana, ana'tIvAra janma paNa siddha kare che. kAraNa ke janma hAya tyAM ja maraNu che. AthI paNa punarjanma siddha thAya che. vaLI paNa kahyuM che keH-- koTizo viSayAH prAptaH, saMpadazca sahasrazaH rAjyaMtu zatazaH prAptaM, na tu dharma kadAcanA // || bhAvA --A jIvane IM driyonA viSayeA karADAvAra prApta thayA. hajArAvAra lakSmI prApta thai. sekaDAvAra rAjya prApta thayuM. paraMtu kayAre ya paNa dhama haju prApta thayeA nathI. uparIkta sAmagrIonI anekazaH prAptisUcaka dvArA paNa punarjanma nakkI che. naLI kAle aNA nihaNe, joNi gahaNaMmi bhISaNe itthaH // bhamiyA bhamihiMti, ciraM, jIvAjiNa vayaNa malahaMtA // bhAvA--anAdi anaMtakALane viSe, zrI jina vacanane nahi pAmelA jIve ceAnivaDe duHkha denAra, bhayaMkara, A saMsArane viSe ghaNA kALa sudhI bhamyA che, ane bhramaze. A rIte dhama prAptinA abhAve saMsAramAM jIvAnuM dIrghakALa paMta vividha janmarUpe thatuM bhramaNu te aneka vakhata thatI punamanI atyatA darzAve che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 AtmavijJAna jainetara darzanakArenuM lakSaNa:n sAmparAyaH pratibhAtibAlaM, pramAdyantaM vittamohena mUDham / / ayaM loko nAsti era itimAnI, punaH punarvazamA padyate // (kaThopaniSad) bhAvArtha-dhananA mehathI aMdha banela ane pramAda karavAvALA te mUrkhane paralokanuM sAdhana sUjhatuM nathI. A leka che, paraleka nathI. ema vAraMvAra mAnavAvALA purUSe, vAraMvAra mArA vaza (mRtyu)ne prApta kare che. na jAyate mriyate vA viSazci, nnAyaMkutazcinna babhUva kazcit / ajo nityaH zAzvato'yaM purANo na hanyate inyamAne zarIre // (kaThopaniSad) bhAvArtha-A AtmA nathI utpanna thate, nathI marate, A AtmA na keI bIjA kAraNathI utpanna thaye che, ke na svataH kaI banyA che. A AtmA, ajanmA-nitya-zAzvata ane purAtana che. tathA zarIra haNAte chate paNa te AtmA haNAtuM nathI. tada ya iha ramaNIya caraNA abhyAzo hayat ramaNIyAM yoni Aparan brAhmaNayoni vA kSatrIyayoni vA vaizyayoni vA / atha ya iha kapUya caraNA abhyAzo hayata te kapUyAMyoni Aporana zvayoni vA zUkarayoni vA cANDAlayoni vA // (chAndogya 5-10-7) Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanma bhAvArtha-sukRta AcaraNa karavAvALAne janma, zubha nimAM thAya che. eTale ke brAhmaNa, kSatriya, athavA vazya cenimAM. duSupta AcaraNa karavAvALAne janma, azubha nimAM eTale ke kutarA, suara athavA caMDALamAM thAya che.. pArasIonA dharmazAstra "ttigraMthamAM lakhyuM che ke, manuSyane A jIvanamAM duHkha ane zekane je anubhava thAya che, tenuM kAraNa pahelA bhavamAM pote kareluM karma che. bauddhadarzanamAM janmAntaravAdane upadeza: kahevAya che ke buddhadeve bodhivRkSanI nIce saMbaMdhine. prApta karavA TAIme nIce mujaba kalAka kahyo hate. anekajAti saMsAraM, saMdhAvissaM anibbisaM / gahakArakaM gavesaMto, dukravA jAti punappunaM / / gahakAraka ! dihosi, puna gehaM na kAhasi / sadhvA te phAsukA bhaggA, gahakUraM visaMkhitaM / / ksiM vAraM gartacittaM, taNhA na khaya majjhagA // bhAvArtha-deharUpa gharane banAvanArane DhaMDhatAM DhaMDhatAM te nahiM pAmavAthI keTalIye vAra janma lIdhe che. keTalIye vAra: saMsAramAM bhaTakI cUkyo chuM. vAraMvAra janma le bahu ja duHkhakAraka che ! he ghara banAvavAvALA ? A vakhate tane, joI lIdhuM che. have tene ghara nahiM banAvavA dauM. tArA badhA phaMdo truTI gayA che. grahakUTa nAza thaI gayuM che. mArA... nivaNagata cittamAM tRSNa have nAma levAne paNa nathI. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 AtmavijJAna vaLI bauddhonA pradhAna dharmagraMtha "mA"ne - "raSnAya" nAme 24 mA adhyayananA pahelA blekamAM kahyuM che ke - manujassa kmata cArino, taNDA vaDDha ti mAluvA viya / sopluvatI hurAhuraM, phalamicchaM va vanariMma vAnaro // 1 // bhAvArtha -jenuM citta pramatta che, te manuSyanI tRSNa, mALavAnI latAnI jema vRddhi pAme che. vanamAM phaLane DhaMDhavAvALA vAMdarA jema haMmezAM eka vRkSathI bIjA vRkSa para kudatA ja rahe che, tevI rIte uparokta vyaktine paNa vAraMvAra janma thAya che. musalamAnamAM eka dhyAnI sAdhaka saMpradAya "suphI" che. te vedAMtI musalamAna che. A paMthamAM te janmAMtaranA viSayamAM - suspaSTa upadeza pracalati che. A paMthamAM eka pradhAna AcArya - jalAludInarUmI thaI gayA che. temaNe potAnA "masanavI" - graMthamAM jIvana vivartananuM varNana ghaNI ja suMdaratAthI karyuM che. te kahe che ke jIva, pahelAM sthAvara thaI janma le che. - tyAMthI vivartana gatinA anusAra Uplija thAya che. kaMIyuga sudhI uplijanI dehamAM rahIne te pazunimAM praveza kare che. -tyAMthI vivartana gati dvArA te manuSya thAya che. ane dhIre dhIre unnata banIne devatA bane che. paraMtu manuSyanI carama sImA kaMI devatva ja nathI. aMtamAM te bhagavAnanI sAthe jaI maLe che. te samaye tenI je mahimA pratiSThita thAya che, tenI kalpanA paNa kahI zakAtI nathI. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanma 29: janmAMtaranA samarthanamAM sAMkhyadarzanakArAmAM IzvarakRSNa 40 vi kArikAmAM kahyuM che ke--kRttei racAra - zikenazarIreNa ityata Aha saMsarati iti / upAttama upAtaM SaTkauzikaM zarIraM jahAtihAya hAyamupAdatte / ' arthAt -lIMgazarIra vAraMvAra pUlazarIrane dhAraNa kare che. ane te gRhita zarIrene cheDatA rahe che. tenuM nAma saMsaraNa che. vaLI 42 vIM kArikAmAM IzvarakRSNa kahe che ke-naTava7 TacavijhAte jillAm vAcaspati mizra AnuM bhASya kare che ke cAdina: tAM tAM mUpivAM vidhAya, parazurAmo vA ajAtazatrurvA ghatsarAjo vA bhavati. evaM tat tat sthUlazarIra grahaNAt devo vo manuSyo vA pazu rvA vanaspati va mati sUkSma zarIrUM. arthAt naTa jevI rIte raMgabhUmikA grahaNa karIne kyAreka parazurAma, kyAreka ajAtazatru ane kyAreka vatsarAjanArUpamAM darzakone dekhAya che. tevI rIte. liMga, yA, sUkSamazarIra, bhinna bhinna skUla zarIra grahaNa karIne devatA, manuSya, pazu yA vanaspatinA rUpamAM pratibhAsa thAya che. have nyAyadarzanane mAnya janmAMtaranI siddhi vicArIe.. nyAya darzanamAM janmAMtaranuM nAma pratyabhAva che. punapattiH becamAvaH 2-2-13 sUtra. pretya bhRtvA bhAvo jananaM pretyabhAvaH / tatra punarutyattistyirne nAbhyAsa kathanAt prAg utpatiH tato maraNaM tata uttpatti iti pretya bhAvo'yam anAdi rapavargAntaH-(vAtsyAyana bhASya) Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 AmavijJAna gAma nicave checa mAvadhi -4-1-10 sUtra. nityoyamAtmA prati pUrvazarIraM jahAti mriyate iti / pretya ca pUrva zarIraM hitvA bhavati jAyate zarIrAMtara mupAdatte iti so'yaM janma maraNa prabaMdhAmyAso anAdirapavagAtaH pretyabhAvo veditavya ItivAtsyAna / ' arthAta-maraNa pachI je bIjA janma thAya che, tene preyabhAva kahe che. janma-mRtyunA e vAraMvAra pravAha anAdi che. mukti sivAya e pravAha baMdha thavAne nathI. pAzcAtya paMDitenuM maMtavya - (1) ogaNIsamI zatAbdImAM thaI gayelA IMglAMDanA sarva zreSTha vaijJAnika "hakasale" vivartavAda ane dharmanIti (Evolutionand Ethies) nAme graMthamAM lakhyuM che ke- tarala mativAle sivAya anya keIe janmAMtaravAdane ekadama asaMbhava batAvI uDAvI nahi de. vivartanavAdanI mAphaka janmAMtaravAda paNa satya bhUmi para pratiSThita che. ane * upamAna (Analogy) pramANanI rUDha yukti dvArA tenuM paNa - samarthana karI zakAya che. (2) piliza vizvavidyAlayanA prasiddha adhyApaka luTolakI "nuM kahevuM che ke janmAMtaranI satyatAnA saMbaMdhamAM amane jarApaNa saMdeha nathI. (Absointeert ainty of this Pre-exisfenee and reinearnation ). 241 Ganuni -amane nizcaya thayuM che ke A vakhate pRthvImAM janma thayA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanma pahelAM paNa amArA janma thayA hatA. ane maraNa bAda vaLI paNa janma thavAnA. (3) ogaNIsamI sadImAM thaI gayela pAzcAtya dezanA sarva pradhAna sAhityarathI, vaijJAnika, dArzanIka ane kavisAmrATa geTe" ekavAra kahyuM hatuM ke mAre draDha vizvAsa che ke huM je A TAIme vartamAnamAM chuM, te ja hajArevAra hate. vaLI paNa hajArevAra pRthvI para AvIza. () vazIkaraNa vidyAthI jIvAtmAnA pUrvajanmanI ane punarjanmanI siddhi karanAra paradezanA prayogavIra elekajhAMDarakenane "dhI pAvara vIdhIna" nAme aMgrejI pustakamAM lakhyuM che ke "eka samaya e hatuM ke jayAre ghaNA varSo sudhI punamane siddhAnta mArA mATe eka bhayAnaka banI rahyo hatuM. te vakhate huM A siddhAntane teDI pADavA mATe satata prayatnazIla rahe. huM te vazIkaraNa vidyAne niSNAta hate, eTale ghaNIvAra aneka vyaktio upara vazIkaraNa vidyAnA prayoga karate rahete ane temane ghaNuM ghaNuM vAte pUchate paNa hatuM. paraMtu jyAre paNa kaI vyakti mane tenA pUrvajanmanI vAta karate, tyAre huM temanI vAtane sakhta rIte ukheDI nAkhate. paNa aphasesa ! jyAre mArA ghaNu badhA prayegAmAM e ja vAta punaH punaH AvavA lAgI tyAre te mAre paNa mAnavuM ja paDayuM ke jarUra punarjanma jevI kaI -vastu astitva dharAve che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32. AtmavijJAnA. AgaLa jatAM zrI elekajhAMDarakenane pitAnA teja pustakamAM bahu spaSTa zabdomAM vAta kahI che ke-"vartamAna kALanuM jIvana jIvate keIpaNa mANasa pitAnA vartamAna jIvanamAM je kAMI sukha ke duHkhanI lAgaNI anubhave che, tenAM kAraNe, hakIkatamAM te pUrvajanmamAM ja paDelAM hoya che. e kAraNe ane te mANasanA vartamAna jIvanamAM jovA maLatA AghAte ane te pratyAghAtenA kAryo vacce koI setu jarUra che. jene pUrva dezanA loke "karmanA nAme oLakhAve che, ghaNu mANase pitAnA vartamAna jIvanamAM vAraMvAra trATakatI ApattionAM kAraNene samajI zakatA nathI. paraMtu purva janmane siddhAnta e kAraNe zedhI Ape che. zuM sukha ke zuM duHkha, e banne kAryonAM kAraNe te avazya che. pachI te. kAraNe jIvAtmAnA vartamAna jIvanamAM jovA na maLe te janmAMtaranAM te hoya ja." A "elekajhAMDara kenena" jevA vazIkaraNa vidyAnA niSNAte seMkaDo praganA anubhava pachI evuM sacoTa mAne che ke chaThThA naMbaranA atyaMta uThA vazIkaraNa pragathI pUrva janmanI vAta siddha thaI jAya che. ane tethI te vartamAna kALanA gUMcavaNabharyA aneka praznone ukela lAvI zakAya che.. A vidyAnA niSNAta dvArA jemanI upara uMDA vazIkaraNanA prayeAga karavAmAM AvyA che, emAMnA ghaNAne AtmAnI satyatA ane nityatA mATe prazno karavAmAM AvyA hatAtyAre te badhAe bahu sApha zabdomAM je hakIkata kahI hatI. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanma 37 te darzAvatAM 8 elekajhAMDara kenAna " peAtAnA te dhI pAvara vIdhIna " nAme pustakanA peIja 174 upara lakhe che ke " ame jIvAtmA maratA nathI. ame teA zAzvata kALa sudha rahIe chIe. tamArI mATI duniyAne A zabdothI ame ghaNI mahAna satya vAta kahevA mAgIe chIe ke AtmA amara che. dy AjanA buddhivAdI mAnava mAne ke na mAne paNa A siddhAnta uparathI tA leAkeAe aneka mAnavIonI mAnasika yAtanA sAva ghaTADI dIdhI che. uparokta sa` hakIktAthI spaSTa samajI zakAze ke, vartamAna vaijJAnikomAM paNa janmAMtara aMgenI mAnyatA have draDha manavA lAgI che. je leAkA pAzcAtya matane ja saba kucha mAnI levAneA Agraha kare che, teoe upara jaNAvela. pAzcAtya vaijJAnikonA kahevA upara lakSa ApI, janmAMtaravAdane asabhava ane avaijJAnika kahevApUrvaka uDAvI nahIM detAM sthirabhAvathI dhyAna lagAvIne tenI AleAcanA karavI joie. ATalI ThukIkta samajIne huve punarjanmanI sASitIne anumAna pramANudvArA vicArIzuM', GGGG Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmAMtarIya saMskArothI punarjanmanI sAbitI jaina darzana kahe che kesaamaanyen tu sarveSAM, stanavRtyAdichitam / abhyAsAti zayAtsvapna,vRttitulyaM vyavasthitam // - sAmAnya rIte badhA jIvane bhavAMtara (janmAMtara-pUrva bhava) nuM bhAna thavAmAM bAdha nathI. janma pAmatAMnA samayathI ja bALakanI stanapAnanI pravRtti, e ja enuM liMga che. temAM kAraNa atizayita abhyAsa che. bALaka janmatAM ja dudhapAnArthe mAtAnA stanamAM mukhya pravezAdirUpa kriyA kare che. vaLI tene manahara daDA AdinA dekhAvathI kutuhala thAya che. ethI ja e judI judI ceSTAo kare che. iSTa sAdhanatAnA jJAna vinA pravRtti thAya ja nahiM. te jJAnasvarUpe tene vartamAnamAM nathI, chatAM pUrvabhavane punaH punaH tene atizayita abhyAsa hovAthI ja tene saMskAra pragaTa thAya che. ane ethI ja e pravRtti kare che. jema viziSTa abhyAsanA yoge svapnamAM divasanubhUta vanavihAra yA devAlayavihAra Adi viSayanuM maraNa thAya che, tema stanya pAnAdi vyavahAra paNa pUrvAnumata ja che. pUrvabhava saMbaMdhI saMskArathI ja che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa janmAMtarIya saMskArothI punarjanmanI sAbitI nyAyadarzananI janmAMtara yukti nyAyadarzananA tRtiya ahikamAM maharSi gautame janmAMtarane aMge sAdhaka yuktio ApI che. te sarvayuktinA sArasaMhane be rUpe vibhakta karI zakAya che. (1) sahajAta saMskAra (2) janmasiddha rAga-dveSa. vijJAnanI bhASAmAM jene Instinet kahe che, ane je janma pAmela baccAomAM spaSTarUpathI dekhavAmAM Ave che. te Instinet yA sahajAta saMskAranuM nidAna e ja che ke, suratamAM janma pAmela batakanuM baccuM pANImAM tarI zake che. vAMdarAnuM baccuM jhADanI DALa pakaDIne svarakSA kare che. janmatAM veMta ja eNe te kaLA kyAMthI zIkhI ? e praznane pratyuttara e ja che ke tenAmAM Instinet nA svabhAve ja tene e, kaLA zIkhavavAnI AvazyaktA ja hotI nathI. te te tenAmAM sAMsiddhika athavA svayaMsiddha hoya che. je e sAcuM che, te te sahajAta saMskAra kayAthI Ave che ? tyAM nyAyadarzananuM kahevuM e che ke AgalA janmanA anubhUta viSayanA abhyAsathI utpanna draDhabaddha e saMskAra che. udAharaNane mATe nyAyadarzanakAre suratamAM janmelA baccAnI dUdha pIvAnI IcchAne ulalekha karatAM kahyuM che ke pretAbhyAsa kRtAt stanyAbhilASAt / nyAyasUtra 3-1-21. A sUtranuM vAtsyAyana bhASya nIce mujaba che: jAtamAtrasyavatsasya pravRttiliGgaHstanyAbhilASo gRhyate / sa ca nAntareNa AhArabhyAsam na ca pUrvazarIra mantareNa asau Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 AtmavijJAna jAtamAtrasya upapadyate / tena anubhIyate bhUta pUrvazarIra yatrAnena AhArobhyasta iti. arthAtu-turatamAM janmelA vAcharaDAmAM dUdha pIvAnI pravRtti dekhAya che. abhilASA vinA dUdha pIvAnI pravRtti thatI nathI. AthI ja samajAya che ke janma thatAM ja vAcharaDAne dudha pIvAnI IcchA rahe che. jeNe vAraMvAra dUdha pIdhuM na hoya tene evI IcchA heI zakatI nathI. suratamAM janmela bALake A janmamAM AthI pahelAM dUdha pIdhuM nathI. eTale samajAya che ke AgalA janmamAM teNe dUdha pIdhu hatuM. te junA zarIramAM dUdha pIvAne je abhyAsa hatuM, ane je saMskAra rUpamAM saMcita hato, te A janmamAM suratanA janmelA baccAmAM pravRttirUpe prakAzita thAya che. nyAyadarzanamAM batAvelI janmAMtaranI sAdhaka bIjI zreNinI yukti A pramANe che. nyAyadarzananuM kahevuM e che ke dareka jIvamAM thoDA ghaNuM janma siddha rAga-dveSa dekhAya ja che. A rAgadveSanuM mULa kAraNa sadAnA mATe ane sarva sthAne A janmanA ja kaI kAryathI utpanna thAya che, evuM ekAMta nathI. vartamAna janmanA keI kAryanA nimitta vinA paNa rAga-dveSanI vRttio pragaTarUpe vartAtI hovAnuM ghaNuM sthaLe jovAmAM Ave che. tyAM mAnavuM paDaze ke jyAM rAgazreSa, A janmanA koI kAryathI utpanna thayA na hoya tyAM vartatA te rAga-dveSa, jarUra pUrvajanmanA saMskAranuM ja phaLa che. A janmagata rAga-dveSanA saMbaMdhamAM nyAyadarzananA tRttiyA Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www mm jamAMtarIya saMskArothI punamanI sAbitI 37 AhnikanA prathama adhyAyamAM lakhyuM che ke-vItarAja janmA nAra- --AnI upara vAsyAyana bhASya che. sarAja jJAcane kaca kAcama, rAjAnuddha nAcate rAjastha pUrvAnubhUta vipayAnucintanaM yoniH / pUrvAnubhavazva viSayAnAM anyasmin janmani zarIrama antareNano papadyate / so'yaM Atmo pUrvAnumatA viSayAnuM anumAn tevu tevu te. athar-jIva, rAga yukta ja janma le che. jIvamAM janmatAM ja rAgAnubaMdha dekhAya che. rAga yA AzaktinIyeni pUrvAnubhUta viSayanuM anuciMtana che. A viSayane pahelethI ja (janmathI ja ) anubhava have te janmAMtaramAM grahaNa karela zarIra sivAya utpanna na hoI zake. AthI ja samajavuM joIe ke sagAnubuddhi AtmA, pUrve je zarIramAM viSayane anubhava karI cUkyA che, tenA anusmaraNathI ja te AtmA, rAgayukta banI rahe che. pataMjalI kahe che ke - tAsAm vAsanAnAM AzimonityatvAdanAditvam ye yamAtmAzIH mA na bhUvaM bhUyAsamiti sarvasva drazyate sA na svAbhAvikI, kasmAt, jAtamAtrasya jantorananubhUta maraNa dharmakasya dveSa duHkhAnusmRti nimitto maraNa trAsaH kathaM bhavet, na ca svAbhAvikaM vAtu nimitta mupAdatte. arthAta-sarva jIvanA jyAre e nitya AzIrvAda che ke amAruM mRtyu na he, tyAre samajavuM joIe ke e saMskAra anAdi che. paNa e svAbhAvika nahIM, nimitta Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 AtmavijJAna janma che. janma thatAM ja jIvamAM e maraNa bhaya dekhAya che. jo teNe pUrva janmamAM maraNunA duHkhanA anubhava karyAM na haita, ane jo te du:khanA saMskAra smRtirUpamAM A janmamAM anyA na heAta te tene maraNanA bhaya janmathI ja kyAre ya paNa na heAta. A rIte pata jalIe ceAgadarzanamAM janmAMtaranI sAdhaka yukti ApI che. hIpnoTIjhana drArA thatI purvajanmanI smRti : evA aneka mAnavA che ke e jAtajAtanA bhayathI sadA pIDAtA DAya che. AvA mAsA, e bhaya vagerenI granthinI pIDAnAM kAraNeA ukelI zakatA nathI. kemake temanA vamAna jIvanamAM tenAM kAraNe temane maLatAM nathI. videzI prayAgavIra elekajhAMDa kenAne' peAtAnA "dhI pAvara vIdhIna" name aMgrejI pustakamAM A aMgenA rajI karela prayAgo paikInA be prayAga tarapha draSTipAta karatAM samajAya che ke-vazIkaraNa vidyAne Azraya levA dvArA chaThThA naMbaranA vazIkaraNa prayAgamAM saphalatA prApta thAya teA temanA pUrva janmanI smRtio khaDI thaI javAthI temAMthI va mAnakALanI bhaya- -granthionAM kAraNe| pakaDI zakAya. " dhI pAvara vIdhIna ' nAme aMgrejI pustakamAM eka prayoga eve darzAvelA che ke : eka mANusa te. te koI divasa liTamAM utarate nahiM. kemake tene liphTa paDI javAne khUba ja bhaya hateA. eka vakhata te eka higneTisTanI pAse gaye. peAtAnI Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmAMtarIya saMskArothI punarjanmanI sAbitI 39 saghaLI vAta teNe tene jaNAvI. hipnoTisTa badhI pUchaparacha karI, paraMtu tenA vartamAna jIvanamAM te te bhayanuM kAraNa koI tene jovA maLyuM nahi. pachI tene suvaDAvI devAmAM AnyA. ane UMDuM vazIkaraNa karavAmAM AvyuM. tethI tenI pUrva janmanI smRtio jAgRta thaI. temAM ekavAra teNe peAtane " cAInIjha janarala tarIkenuM jIvana jIvatA kahyo. eNe kahyuM ke hu' khUba UMcA makAna uparathI akasmAta paDI gayA. ane mArI khAparI phATI gaI. tatkALa mArUM mRtyu thaI gayuM. ,, ATaluM sAMbhaLIne hipnoTisTe tene UThADI mUkayo. ane tene kahyuM ke cAInIjha janarala tarIkenA tamArA jIvanamAM uparathI nIce paDI javAnI je ghaTanA banI che, tenA draDha saskArI tamArAmAM paDI gayA che. e ja saMskA tamane Aje liphaTa sAthe nIce paDI javAnI khIka jAgRta karyAM kare che. khIjA prayAgamAM eka khAine kissA che. te khAI pANIthI khUba gabharAtI hatI. koi nadI, samudra, taLAva ke kUvA pAse jatI paNa na hatI. te paNa eka himneTisTane maLI.. tene paNa teNe suvaDAvIne pUrvajanmanI smRtie khaDI karavAnuM cAlu karyuM. emAM enA eka evA pUrvajanma pakaDAyA ke jemAM te ne jIvAtmA, rAmadezamAM purUSa gulAma tarIkenuM jIvana jIvatA hatA. tyAM koI aparAdhanA kAraNe tenA page sAMkaLA nAMkhIne tene UMDA pANImAM Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna utAravAmAM AvyuM te mANasa pANImAM guMgaLAIne marI gaye. A ghaTanA uparathI himneTisTe te bAIne nakkI karI ApyuM ke pANI pAse jatAM tene je bhaya lAge che, te bhayanA saMskAra tenA pUrvajanmamAM baddhabhUla thaI gayA hatA. A sivAya gabharATanuM bIjuM kaI kAraNa nathI. janmAMtarIya saMskAra: jema bAlyAvasthAmAM Arepita saMskAre meTI uMmare sudraDha banI vyakta thAya che, tevI rIte keTalAka manuSyamAM te te bhavamAM je je saMskAra prApta karavAmAM kaI paNa avasthAe koIpaNa saMge upasthita thayA ja na hoya tevA saMskAre paNa akasmAta vege pragaTa thatA jovAmAM Ave che. mAnavImAM e saMskAre kyAMthI AvyA ? te aMge UMDuM avagAhana karIe te spaSTapaNe samajI zakAya che ke manuSyonI evI vilakSaNa zakti, e janmAMtarIya (pUrva bhavanA) saMskAranuM ja phaLa che. pUrvabhavamAM jIve je abhijJatA prApta karelI hoya che, te nAza pAmatI nathI. tenA saMskAra A mAnI sAthe saMcita bane che. anya bhavamAM samartha kAraNa upasthita thavAthI te sarva saMskAra vyakta thAya che. prakhyAta kavi kAlIdAse kahyuM che ke phire na gamavicAra" jevI rIte zaradakALa upasthita thayethI haMsanI zreNI svayaM gaMgAjaLamAM utarI Ave che, jevI rIte rAtrinA samaye auSadhi svayaM camakavA lAge che, tevI rIte samaya Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmAMtarIya saMskArothI punarjanmanI sAbitI 41 upasthita thavAthI prAptana janmavidyA arthAt pUrva janmanI.. zakti-saMskAra, jIvamAM pragaTa thAya che. ApaNA AryAvartA dezamAM banelAM ane banatAM AvAM aneka draSTAMta che. tema chatAM paNa AjanI pAzcAtya saMskRtimAM raMgAyela AtmAene anya dezamAM banela draSTAMtethI A viSaya vadhu vizvAsu bane te mATe prathama anya dezanAM keTalAMka daSTAMte ahiM raju karIe chIe. (1) isvIsana 1920nA jAnyuArI mahinAmAM dakSiNa brahmadezanA miMsa grAmamAM eka bALaka janmela. tenuM nAma meMgana" hatuM. A bALaka sADAcAra varSano thaye tyAre dehI ane deha", cetana ane jaDa, tama ane ti, vagere ucca dArzanika viSaye upara bhASaNa devA lAgyuM. A bALakanI adbhuta vakatRtvanI carcA AkhA brahmadezamAM jaladIthI phelAI gaI. aneka paMDita ke tenuM vakatRtva sAMbhaLavA mATe AvyA. chevaTamAM tyAMnA prasiddha "ujAMga" maThanA adhyakSa sthAvara bhikSu, te bALakanA yazaH saurabhathI AkRpa banI "miMgsa " gAmamAM AvyA. ane te baccAnI zakti dekhIne daga banI gayA hatA. tyArapachI brahmadezanA - judA judA kendromAM A bALake pharIpharIne aneka vyAkhyAne ApyAM hatAM. (2) voziMgaTana pradezamAM sana 1920 mAM janma pAmela eka bALakanI hakIkata paNa eka samAcAra patramAM eka Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 wwww w wwvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvy AtmavijJAna vakhata prakAzita thaI hatI. " luIDiMga grina" nAme A bALaka traNa varSanI umare te cepAna vagere kaThina gate sArI rIte vagADavA lAgyA hatA. te vakhatanA vikhyAta saMgItAcArya padereski" e, te bALakanI zakti dekhI Azcaryacakti banI te bALakane aleka citra bheTamAM ApyuM hatuM. ane te upara lakhyuM hatuM ke "addabhUta bALaka luiDiMga jhinake liye upahAra." (3) AvI ghaTanA, remanA eka senApati "jUliyasa sIjara"nI paNa keTalAka samaya pahelAM chApAmAM pragaTa thaI hatI. nepolIyana jevA raNapaMDite paNa jene "jagatanA sarva zreSTha yuddhavIra" hevAnI jAherAta karI hatI. te "jUliyasasIjare ?" cAlIsa varSanI uMmara sudhImAM te kadApI eka divasa paNa talavAra calAvI na hatI jyAre rAmarAjyamAM eka vakhata jhaghaDe upasthita thaye hatuM te vakhate "sIjare" lAcAra banI pahela vahelAM zastra dhAraNa karyA. ane ekadama eka heziyAra senApatInA rUpamAM sainya saMcAlana karavA lAge. gaNyA varasanI aMdara te te rAmarAjyanI bAgaDora tenA hAthamAM AvI gaI. (4) akasmAta rIte eka saMgItajJa banI gayAne dAkhale keTaleMDanA eka kRSaka yuvaka kavi "bansane paNa thoDA varSo pahelAM banyuM hatuM. A kavi "barsa" jyAre daridratAnA kAraNe skoTaleMDanA eka sAdhAraNa gAmamAM haLathI khetI karate hate. tyAre A ardhazikSita yuvakamAM saMgItanI jANakArIne Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmAMtarIya saskArAthI punarjanmanI sabitI 43 azapaNa kadApI na hatA. akasmAta vasaMta utkraya thavAthI jevI rIte ja galamAM papaiyA khelavA lAge che, tevI rIte eka divasa ansanA kaDamAMthI akasmAta saMgItadhvanI suMdara rIte nIkaLavA lAgI. ane tethI tyAMnA mANase vismaya pAmyA. (5) prakAzanI khAja karanAra DA. yaMga, be varSanI uMmaramAM pustakane bahu ja sarasa rIte vAMcI zakatA hatA. cAra varasanI uMmaramAM temaNe be vakhata khAIbala vAMcI lIdhuM ane tera varasanI uMmaramAM leTina, grIka, hiththu, phrenca, iTAliyana, Adi bhASAe zIkhI lIdhI hatI. (6) sara viliyama zevana hemilke traNa varasanI uMmaramAM hibru bhASA zIkhavAnA Ara Mbha karyAM hatA. ane sAta varasanI uMmaramAM te bhASAmAM teNe eTalI badhI nipuNatA prApta karI lIdhI hatI ke DabvInanI TroniTA kaoNlejanA eka phelene svIkAravuM paDayuM hatuM ke kolejanA pheleAnA padanA prAthiyeAmAM paNa tenI kharAkhara jJAna nathI. tera vasanI uMmaramAM te! teNe AchAmAM ochI tera bhASApara adhikAra jamAvI lIdhA hatA. (7) I. sa. 1892 mAM janmelI eka che.karI I.sa. 1902 mAM daza varSanI avasthAe eka nATaka ma`DalImAM sami lata thaI hatI. teNIe e uMmaramAM keTalAMka nATaka ... lakhyAM hatAM. tenI mAtAnA kahevA mujaba tA pAMca varasanI uMmare te keTalIka nAnI mATI kavitAe manAvI letI. tenI Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavN vvvvv : 44 AtmavijJAna lakhelI keTalI kavitAe mahArANI vikaTorIAnI pAse hatI. te vakhate A bAlikAnuM aMgrejI jJAna paNa Azcaryajanaka hatuM. (8) jarmanInA lyubekamAM I. sa1721 mAM janmela kIzciyana hekare potAnI pAMca varasa jeTalI TUMkI jiMdagImAM - bIjuM kaI bALaka ke mANasa na meLavI zake eTalI siddhi meLavI hatI. aDhI varasanI nAnI vaye te e vidrAnA graMthe vAMcI zakatA hatA. ItihAsanA keIpaNa praznonA saMtoSakAraka uttara te ApI zako. bhUgoLanA savAle paNa ukelI zakate. ane bAIbalane game te phakare TAMkI zakato. eTaluM ja nahiM paNa leTina tathA phrenca ane grIka bhASA bahu ja saralatAthI belI zakato. je e bALaka lAMbu jI hota to kadAca eka bhAre buddhizAlI tarIke duniyA bharama enI khyAti phelAI cUkI hata. enI evI zaktinI khAtrI karavA e bALakane enA cothA janmadina pachI thoDA ja divase sviDIza korTamAM bolAvavAmAM AvyuM hato. tyAre teNe pitAnI asAdhAraNa buddhizaktine paricaya karAvIne darabArIone dIMga karI nAkhyA hatA. kamanazIbe tenI tabIyata sArI rahetI na hatI. e bALavayamAM ja mRtyu pAmyuM hatuM. pUrvajanmamAM prApta karelI zakti bIjA bhavamAM ghaNI vakhata ApoApa pragaTa thAya che, e A badhAM draSTAMtathI sudraDha bane che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ inn janmAMtarIya saMskArothI punarjanmanI sAbitI 45 uparokta rIte ceDA paNa vilakSaNa manuSya ApaNuM jovAmAM Ave ja che. aneka ThekANe te vilakSaNa manuSya zizu dehadhArI, apariNata buddhi, azikSita-sukumAra bALaka bAlikAo hoya che. zAstromAM te evI ghaNIye hakIkatanAM draSTAMto cheka baMdha jANavA maLe che. paraMtu te draSTAMtene mAnya rAkhavAmAM upekSA vRttivALAo mATe AjanI pratyakSacara pramANika ghaTanAo ja ahiM darzAvI che. samajavuM jarUrI che ke pAchalA janmanI sarva hakIkta ApaNane bhale yAda nathI, paraMtu tenA saMskAra aneka prasaM. goe A bhavamAM paNa ApaNA manamAM spaSTa kAma kare che.. uparanA draSTAMtemAM je bALakonI ghaTanAo jaNAvI che, temAM A kaMganA saMskAra biskula spaSTa hevAnuM siddha thAya che. evAM paNa baccAMo hoya che ke keIpaNa jAtanA zikSaNa lIdhA vinA hoziyAra, saMgItajJa, gaNitanA pAradazI ane janmathI ja kavi haI zakavAnuM te draSTAMtathI ApaNane. samajI zakAya che. jeoe A janmamAM te te vidyAono svapnaya paNa abhyAsa nahiM karela hevA chatAM teomAM e vighAo kayAMthI AvI ? tyAM kahevuM ja paDaze ke janmAMtaranA saMskAranuM ja e phaLa che. vaLI kaI kaI vakhata dekhAya che ke be manuSya vacce pahela vahelI thatI mulAkAtamAM ja pAkI mitratA yA zatrutAthaI jAya che. agAu kaI vakhata jANa pIchANa paNa nahiM rahevA chatAM pahelI vAranI ja mulAkAta yA draSTigocarathI. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna akAraNa vinA matalabe paNa evI zatrutA yA mitratA thavAmAM pAchalA janmanA saMcita saMskAranA udbodhananuM ja phaLa che. jIva eka zarIrane tyAga karIne arthAt mRtyu pAmyA bAda navIna zarIra dhAraNa kare che. evI rIte vAraMvAra navIna zarIra dhAraNa karavAnA kAmane zAstrIya paribhASAmAM "bhava" kahe che. e pramANe A saMsAracakamAM jIve aneka bhava karyA che. evA anekavAra thayelA bhavamAM pratyeka jIve anya aneka jIvonI sAthe vividha bhAmAM vividha saMbaMdhathI saMbaMdhita banI, rAga-dveSanA saMskAre pitAnA AtmapradezamAM vAsita karelA hoya che. te te jenI sAthe rAga-dveSanA gADha saMbaMdhathI banI rahelA mitratA yA zatrutAnA saMskAranI paraMparA keTalAya bha sudhI cAlu rahe che. ema paraMparAgata AtmAmAM vAsita banI rahela bhalAburA saMskAranA kAraNe anya bhAmAM ekabIjA pratye mitratA - yA zatrutAnI lAgaNI pragaTa thavA dvArA ekabIjAnuM bhaluM- buruM karavAnI preraNuM svayaM prApta tha ya che. evA saMskAronA phaLasvarUpa jagatanA keTalAya che pitAne kauTumbika manuSya dvArA-jemake sagI mAtA dvArA putrane vadha thayAnAM, putra dvArA pitAne vadha, athavA strI dvArA pitAnA patine vadha thavAnAM aneka udAharaNo zAstromAM jevAmAM Ave che. tevAM udAharaNamAM banelI dumanAInA mULa kAraNabhUta tarIke janmAMtaranI zatrutAnA saMskAranI Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmAMtarIya saskArathI punarjanmanI sAbitI para parAnA spaSTa ullekha paNa jJAniee jainazAstrAmAM vaNu vela che. A rItanAM dRSTAMtA paikInAM kaiTalAMka dRSTAMtA jaina saMghamAM vadhu rIte pracalIta pAmelAM che. 47 jemake mRtyubAda sihaNInA bhavane pAmela mAtAe gata bhavanA vairabhAvanA saMskAro jAgRta thavAthI, kAussagga dhyAnamAM rahelA peAtAnA pUrvabhavanA putra, muni amarakumArane vadha karyAMnuM draSTAMta, tathA rAjyanA lAbhI anelA pAtAnA putre kArAgRhamAM nAMkhI aneka prakAre kaSTa devAvALA te putranA hAthathI ja peAtAnu mRtyu thavAnI bIkathI svayaM AtmahatyA karIne mRtyu pAmela zreNika rAjAnA vRttAMta, vaLI peAtAnA ja pati, paradezI rAjAne jhera dai gaLAmAM nakha daIne mArI nAkhanAra surikAntA rANInI hakIkata jainazAstramAM vikhyAta che. pArzvanAtha bhagavAna tathA kamaThA jIvanI vacce daza bhava sudhI rahelI vaipara parA, tathA tripRSThavAsudeve kAneAmAM reDhAvela garama karela zIzAnA rasathI banelI zatru tAnA phaLasvarUpa zayyApAlakanA jave, geAvALanA bhavamAM zrI mahAvIradevanA kAnAmAM khIlA mAryAnAM, ityAdi aneka draSTAMtA jainazAstramAM prasiddha che. je draSTAMtA sajIvAnI sAthe verabaMdhanathI dUra rahI, maitrIbhAvI banI rahevAnI ApaNane preraNA Ape che. AvAM draSTAMtAdvArA bhavAntaranA saMskAro pramANita thAya che. / vinA saMskAra kAnAmAM rahe ? ane jIvanI zAzvatA na hoya te A janmamAM zatrutAnu kAraNa koIpaNa rIte nahiM Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna 48 hevA chatAM ya sAmenI vyaktine kaSTa devAnA saMskAra kacathI Ave ? A hakIkata ja punarjanmane anumAna pramANathI satya pUravAra kare che. bhAratavarSamAM utpanna thayela vyaktione paNa bhAratavaSa nA zAstrAmAM A rIte vaNvata draSTAMtAna keTalAkane khyAla paNa heAtA nathI, e kamaze!canIya na kahevAya. phakta bhAratamAM ja nahiM, paraMtu yurApa Adi pAzcAtyadezeAmAM paNa banI gayelI keTalIka adbhuta ane camatkArI ghaTanAe nAstikonA dilamAM ya pUrvabhavanA astitvanI zraddhA utpanna kare che. ane mRtyubAda paNa AtmA anya dehadhArI avasthAmAM astitva dharAvavAnuM pramANa karAve che. AvI ghaTanAonA ullekha zAyansa enDa zeDAla" nAme prakAzita eka a MgrejI pustakamAM maLe che. te ghaTanAnuM mULa utpatti kAraNa, vantamAna dehadhArI avasthAnA pUrvajanmamAM aMdhAyela saMskArI ane leNAdeNI saMbadhAnA ja phaLasvarUpa, hAI zakavAnuM mAnavuM paDe che. pUrva bhaveAmAM banI rahelA vairabhAvanA sa MskAra, jIveAmAM keTalIka vakhata eTalA badhA avyakta hoya che ke khuda peAtAne paNa teneA khyAla AvI zakatA nathI. te gupta saMskArAnA phaLasvarUpa ane nahiM ciMtavelA nimittanA saMcAge bhaviSyamAM peAtAnA ja hAthe peAtAnA snehInI hatyA thavAnA khyAla jIvane hAI zakatA paNa nathI. kAI dvivya draSTA jJAnIpurUSadvArA, yA keAI nyAtiSI athavA nimittajJa dvArA pahelethI cetavaNI Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmAMtarIya saMskArathI punarjanmanI sAbitI 49 ApavAmAM Ave to pAmara manuSya, bhaviSyamAM banavAnI ghaTanAne nahiM banavA devAne prayatna Adare che. paraMtu tevA prayatnanA pariNAme te bhaviSyamAM thavAvALA vairabhAvanA pragaTIkaraNane anukuLasaMga pite ja taiyAra karI rahyo che, ane pite te aMgenA sanmukha jaI rahyo che, tenuM te pAmara manuSyane bhAna paNa hotuM nathI. je kArya banavAmAM kAraNa bhuta, pite ja akasmAta ge banI jaI divyadraSTA yA nimittAe kahela, bhaviSyamAM thavAvALI ghaTanAne, samayanI paripakavatAe satya karI batAve che. jJAnipurUSe agara nimitta dvArA nirdezita kArya nizcayapaNe te ja vyakti dvArA bane che, tyAre Ama kema banyuM? e rIte jagata Azcaryamugdha banI jAya che. chevaTe evI ghaTanAdvArA pUrvajanmanI pramANiktA svIkAravI paDe che. A hakIkta samajavA mATe "IDipasa" nAme grIka dezanA eka vyaktinI hakIkta ahIM darzAvAya che. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IDipasa ane jekASTA ghaNA varSo pahelAM pUrva grIsa dezamAM thimsa nAme eka nagara hatuM. te nagaramAM "lAIyasa" nAme rAjA hate. te rAjAne "jekASTa" nAmanI rANI hatI. vividha vaibhavazAlI ane sukhasAmagrIvaMta hovA chatAM rAjA lAIsane eka kamanasIba putranI prApti thaI A rAjaputranI bhaviSyavANamAM evuM batAvavAmAM AvyuM hatuM ke rAjA lAIsane vadha karIne A rAjaputra, pitAnI mAtA rAjarANuM jekATTAnI sAthe ja lagna karaze. pitAne putra ati suMdara ane hasamukhe hevA chatAM paNa uparokta bhaviSya vANunA hisAbe mAtA pitAne lezamAtra AnaMda na hatuM. rAjA lAIyase nokarane AjJA karI ke A ALakane siMtherona nAme parvata uparathI paTakIne mArI nAMkhe. rAjanI AjJAnusAra mArAo te bALakane paTakavA laI te gayA, paraMtu paTakavA samaye temanA hRdayamAM dayA kurI. jethI te mArAoe parvata uparathI paTakIne mArI nahiM nAkhatAM te bALakane ahIM tahIM pharatA manuSyanA eka kAphalAne bheTa karI dIdhuM. te kAphalAe te bALakane kerinthanA rAjA pilIbasane suprata karyo. rAjA lAIyasa ane rANI jekASTA ke jeo A Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa1 IDipasa ane jekASTA bALakanAM janmadAtA mAtA pitA hatAM. teone A hakIktane patto paNa na hato. teo te emaja samajatAM hatAM ke kamanasIba bALakane jAnavaro cIrIne khAI gayAM ja haze. bhaviSyavANuMne jUThI banAvI dIdhI, ema mAnIne rAjA- rANI sukhacenathI rahevA lAgyAM. A bAju kerinthanA rAjA pilibasa ane saMtAnaviheNI tenI patnI miropane aNadhArI AvI bALakanI prAptithI teone to te bALaka para bahu ja prema vartate hate. anukrame A IDipasa meTo thavA lAgyuM. chatAM keri nthanA ghaNA leke IDipasane bhUtakALa jANatA hatA ke A bALakane A rAjA-rANIe eka bhramaNa karatA manuSyanA kAphalA pAsethI ja meLavele che. eka samaya IDipasa eka samAraMbhamAM gaye. tyAM keIe zarAbanA nazAmAM "IDipasa anAtha putra che, ema kahIne tenI mazkarI karI. A vAta sAMbhaLIne IDipasa nArAja thaIne ghera gaye. ghera jaIne tenI kahevAtI mAtA mirApane pUchyuM ke huM sAthe rIte tene putra chuM? mAtAe IDipasanI vAtane uDAvI dIdhI.jethI hatAza pAmelA IDipase piolibasane satya hakIkata jaNAvavAnuM kahetAM temanA taraphathI saMdehAtmaka ja pratyuttara maLe. ane vadhu nahiM kahevAno teNe Agraha rAkhe. kAraNa ke pilibarase vicAryuM ke A bALaka pitAnA mAbApanA viSayamAM vizeSa jANakArI prApta karI leze te tenuM pariNAma atyaMta gaMbhIra Avaze. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 AtmavijJAna pitAnA bhUtakALanI satya ghaTanA keIe nahiM kahevAthI IDipase aMpAlAnA pavitra sthAne jaI pitAnuM bhaviSya jANavAne saMkalpa karyo. te karinthathI kaIne kahyA vinA bhAgI chUTe. ane cAlIne DephI" AvyuM. tyAM AvIne eka vidvAnane pitAnuM bhaviSya pUchAtAM pratyuttara maLe ke he! apazukanIyAla yuvaka ! tAre tArA pitAthI dUra rahevuM. tuM tArA pitAne maLIza te tArA ja hAthe tArA pitAnuM avazya mRtyu thaze. ane tyArabAda tuM tArI mAtA sAthe ja lagna karIza. AvI bhaviSyavANI sAMbhaLIne IDipasa kaMpI uThayo. tenA hRdayamAM e vizvAsa utpanna thaye ke miropa ane pilibasa ja potAnAM vAstavika mAtA pitA che. paraMtu mArUM bhaviSya, uparokta rIte hevAne temane khyAla haze, tethI ja teoe mArI pUchela hakIktane khulAse nahiM karyo heya. ahiyAM A vidvAne kahela bhaviSyavANa pramANe ghaTanA banavA na pAme e hetune anulakSIne ja mArA A mAtA pitAe mArA janmanI vAtane chUpAvI haze. e rIte IDIpase manamAM mAnI lIdhuM. mirepa tathA palibasa sivAya anya koI potAnAM mAtA pitA hovAnI zaMkA tenA dilamAMthI khasI gaI ( A pramANe draDha vicAra karI te DephIthI bIeTiA tarapha AvyuM. rastAmAM nALAnI pAse eka vRddha mANasa jemAM Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IDipasa ane jekANa 53 beThela hatA evA eka stha malyA. thanI AgaLa eka gheADesvAra cAlatA hatA. te, sAme AvanAra koI paNa vyaktine rastA uparathI khasI jaine rathane mA ApavAnA hukama karatA hatA. iDipasane paNa te gheADevAre rastA parathI khasI javAnA hukama karyAM. paraMtu iDipase rastA nahi. cheDavAthI te gheADesvAranI sAthe tene yuddha thayuM. ane gheADesvArane teNe mArI nAkhyuM. rathamAM beThelA vRddhe te joine iDipasa upara AkramaNu karyuM. paraMtu te niSphaLa gayuM. ulaTuM Dipasa tene paNa mArI nAkhIne cAlatA thayA. A rIte iDipasanA hAthe gheADesvAra tathA vRddha mahArathInuM khUna thayuM, iDipase je vRddhamahArathInu khUna karyu, te anya koI vyakti na hatA. paraMtu tenA sAcA pitA lAyasa ja hatA. IDipasa te ema ja samajatA hatA ke bhiva yavANI niSphaLa banAvA mATe huM jene cheDIne cAlI nIkalyA chuM, te polisa ja mArA sAcA pitA che. te te e mahArathI sAthe thayela peAtAnA vijayanI dhUnamAM ja AgaLa cAlye. vRddha lAyasa ane DipasanI laDAI cAlI rahI hatI tyAre A ratha hAMkanAra sArathI peAtAnA prANa bacAvavAne mATe lAyasa rAjAne laDatA ja cheADI cAlyeA gA hatA. pAtAnI kAyaratA chUpAvavA mATe teNe rAjadhAnI thimsamAM jaI evA samAcAra kahyA ke khieTiAnA mArgomAM eka Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54. AmavijJAna rastA upara luMTArAonA moTA sainya rAjA lAIyasanI hatyA karI nAMkhI che. tyArabAda eka zaherathI bIjA zaheramAM pharatAM pharatAM IDipasa te thinsa nagaramAM ja AvI pahoMcyA. pitAne khabara na hatI ke A ja mArI janmabhUmi che. teNe AkhA zaherane zekAtura dekhyuM. nagaravAsIo duHkhI havAnAM be kAraNe hatAM. eka te rAjAnuM mRtyu ane bIjuM kAraNa e hatuM ke eka bhayAnaka jAnavaranA kAraNe sarva nagaravAsIo ciMtAmagna dekhAtAM hatA. A jAnavarane badhA loko rphikasa nAmathI oLakhatA hatA. jo ke A jAnavaranI pAse jatuM te te mANasane A jAnavara navIna samasyAmUlaka prazna karatuM. je tenA praznone uttara nahiM maLate te te jAnavara, te te mANasanuM bhakSaNa karI jatuM. jyAM sudhI te jAnavarane pitAnA praznane sAce javAba nahiM maLato tyAM sudhI rAta dina pharatuM rahIne sarvane parAsta karatuM hatuM. thimsanI rANa jekANAnA bhAIne paNa te jAnavara khAI gayuM hatuM. tethI karIne jekASTAnA pitA keree paTaha vagaDAvI jAhera karyuM ke je mANasa A janAvarane koI paNa rIte bhagADI zakase te te mANasane thimsanuM rAjya suprata karI daI, vidhavAraNa jekASTAnuM tenI sAthe lagna karavAmAM Avaze. IDipasa A nagaramAM pharI rahyo hato. teNe A samAcAra sAMbhaLIne vicAryuM ke A bAbatane huM paNa prayatna karuM, kadAca te prayatnamAM huM niSphaLa banIza ane te Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IDipasa ane jekASTA 55 jAnavarathI mAruM mRtyu thaze tethI te huM mArA durbhAgyathI mukta banIza. e vicAra karIne te jAnavara jyAM rahetuM hatuM tyAM javA mAMDyo. mArgamAM aneka mAnavIonAM hADakAMnA Dhaga paDayA hovA chatAM te jarA paNa bhayabhIta na thaye. kAraNa ke tene maravAne bhaya te have ja nahiM. te te mRtyune ja Ichate hate. cAlatAM cAlatAM teNe eka uMcA sthAna para beThelA vicitra jAnavarane joyuM. jenuM zarIra siMha jevuM, pAMkha gArUDa pakSI jevI, ane mastaka nArInA mastaka jevuM hatuM. A vicitra zarIradhArI jAnavara ja phiM. kasa hatuM. tene jovA chatAM paNa IDipasa bhayabhIta nahiM banatAM te jAnavarane pikArIne teNe kahyuM ke tAre je prazna pUche hoya te, mane pUcha. jAnavare pUchyuM ke evuM kayuM prANa che ke je potAnA pagenI saMkhyA badalatuM rahe che. te savAre cAra pagathI, bapore be pagathI ane sAyaMkALe traNa pagathI cAle che. jyAre tene be paga hoya che, tyAre te vadhu zaktizAlI hoya che. A pramANe kahIne te IDipasanI sAme krUra ane bhayAnaka draSTie jevA lAgyuM. IDipase hasatAM hasatAM kahyuM ke tAre prazna bilakula sahele che. te prANi anya keI nahiM paNa mANasa ja che. kAraNa ke te bAlyAvasthAmAM cAra pagathI, yuvAvasthAmAM be Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ VVVVVV N 56 AtmavijJAna pagathI tathA vRddhAvasthAmAM lAkaDInA TekAthI arthAt traNa pagathI cAle che. kaThinamAM kaThina praznano satya uttara maLI javAthI te jAnavara roSe bharAI bhAgI gayuM. IDipase jAnavarane bhagADI mUkyAnA samAcAra badhe prasarI jatAM nagaravAsIoe tenuM apUrva svAgata karyuM. IDipasa te thimsano rAjA banI gaye. ane vidhavA rANI jekASTA tenI patnI banI gaI. IDipasa te manamAM ema ja samajatuM hatuM ke mArI sAcI mAtA te mirapa ja hatI. jethI bhAgyamAM lakhAyelI vAta palaTI gaI. ane mArI kamanasIbInI vAta uDI gaI. rANI jekASTAnI sAthe viSaya sukha bhogavatAM keTalAMya varSa vyatIta thaI gayAM. jekASTA pitAnAthI bahu ja vadhu umaranI hevA chatAM paNa IDipasa tene khUba ja cAhata hatuM. jekASTA paNa tene sanmAna ane mamatvathI jotI hatI. IDipasane pati tarIke svIkAryA bAda tene cAra saMtAna thayAM. temAM iTIyAkalisa ane piolInIsa nAme be putra, tathA enTIgana ane isamena nAme be putrIo hatI. A bALako jyAre moTAM thayAM tyAre rAjya upara mahAna AphatanAM vAdaLa upasthIta thayAM. A Aphata TALavA mATe prajAe IDipasa rAjAne prArthanA karI. jethI rAjAe AphatanuM kAraNa jANavA mATe TerisiAla nAme eka saMtane pUchAvyuM. tyAMthI pratyuttara maLe ke rAjA lAIsanA raktane adale nahIM maLavAthI zikSArUpe A Aphata A rAjya Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iDipasa ane jekASTA 57 upara AvI che. A sAMbhaLIne IDipase pahelAM te te mRta rAjAnA mRtyunI tapAsa karAvavAno prAraMbha karI mArI nAMkhanArane kaDakamAM kaDaka zikSA karavAnI pratijJA karI. e pramANe pratijJA karIne te bAbatane satya nyAya karavA mATe teNe TesiyAla saMtanI anujJA mAgI. A TerisiyAla saMta yuvAvasthAthI ja aMdha banI gaela hatA. paraMtu ane nAmanI devInI kRpAthI te trikALajJAnI banyA hatA. jethI karIne te bhUtakALanI ghaTanAo jANI zakatA hatA. IDipase temane pUchayuM ke rAjA lAIsane mArI nAkhanAranuM nAma tamArA jJAnathI mane jaNa. saMte tene khuba samajAvI uttara devAnI spaSTa nA pADI. IDipase bahu ja prArthanA karyA chatAM paNa saMte hatyArAnuM nAma kahevAne spaSTa InkAra karyo. tyAre IDipase kahyuM ke tame vAta chUpAve che, tenuM kAraNa eja che ke tame pote ja rAjAnI hatyA karI lAge che. A Apa sahana nahiM karI zakavAthI te saMte kahyuM ke jo tAre sAcI vAta jANavI ja che, te he rAjA tuM sAMbhaLa. pote ja rAjA lAIsanI biTIyA javAnA mArgamAM hatyA karI che. ane tArA kAraNe ja A roganI Aphata, zahera upara utarI che. saMte kahela A hakIktathI IDipasane bhUtakALanI ghaTanA yAda AvI. ane bieTiAnA mArga para vRddha mahArathInA pite karela khunanuM saMpUrNa citra tenA hRdayamAM khaDuM thayuM. te jaladI jekASTAnI pAse pahoMce. ane rAjA lAIyasanI Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa8 AtmavijJAna hakIkata pUchatAM jekASTAe paNa je hakIkata banI hatI, te tene jaNAvI. jekASTAe kahelI te hakIktanuM varNana IDipase karela hatyAnI sAthe barAbara maLI gayuM. ane rAjA lAIasanI hatyA mArA ja hAthe thayela heI aparAdhI huM ja chuM, ema IDipase kahA chatAM paNa jekASTAe Tesiola saMtanI vAtane jUThI TherAvIne kahyuM ke "saMte dvArA paNa kahevAelI vAta keTalIka vakhate gapageLA heya che." kAraNake bhaviSya vANa anusAra te rAjA lAIasanuM mRtyu amArA putranA hAthe ja thavAnuM hatuM. e putrane te amee marAvI nAkhe hatuM. A pramANe jekASTA kahI rahI hatI, tyAre bAjumAM ubhelA eka vyaktie kahyuM ke te bALakane mArI nAkhavA mATe mane ja sepela, paraMtu amane dayA AvavAthI te bALakane nahiM mAratAM eka manuSyanA kAphalAne ja ame e. te bALaka suprata karI dIdho hato. ane te kharI vAta amoe ApanAthI chUpAvI rAkhI hatI. have te satya vAta maLI gaI. jekANAne paNa mAluma paDI gayuM ke A IDipasa ja pitAne putra che. tathA IDipasane paNa vizvAsa AvyuM ke teNe pitAnA pitAnI hatyA karIne pitAnI mA sAthe ja lagna karyuM che. jekASTA ekadama bUma pADI bhAgI gaI. zaramanA lIdhe tenA zarIranI seMnase truTavA lAgI. potAnA kamarAmAM jaI phAMsI khAIne te mArI gaI. IDipase paNa atyaMta duHkhI banI jaI jekASTAnA zaba pAse besIne khUba re. ane be ke duHkhane aMta te. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paTa: IDipasa ane jekASTA AvI gaye, paraMtu mArA mATe mRtyu e sAmAnya zikSA gaNAya. ema kahIne teNe jekANAnI kamaramAMthI bakala kADhIne tenA vaDe pitAnI banne AMkhe pheDI nAkhIne cAlate thaye. A sarva hakIkata le ke mAM phelAI gaI. loke IDipasa. tarapha vRdraSTithI jovA lAgyA. tenA putre paNa tenAthI alaga thaI gayA. phakta be putrIo ja tenI sAthe cAlI. zaheranI bahAra nIkaLyA pachI eka putrI te pAchI pharIne zaheramAM AvI gaI paraMtu bIjI putrI enTIgana te. IDipasanI sAthe rahI. eka AMdhaLA bhikSukanA rUpe eka zaherathI bIjA. zaheramAM IDipasa pharavA lAgyuM. te zarama ane duHkhathI piDAtuM ja rahyo. chevaTa athensamAM AvI tyAnA kelebasa nAmanA maMdiramAM pitA putrI ThaherI gayAM. te AMdhaLe ane garIba IDipasa tathA putrI enTIgona maraNa sudhI sAthe rahyAM. vartamAna bhavamAM eka jIva dvArA anya jIvane thatA. bhalA-burA prasaMgamAM te te jInA pUrvabhavanA mitratA cA duzmanAvaTanA saMskAra ja kAraNa rUpe hoya che. A pUrvabhavI saMskAronuM utpAdana te te bhavamAM te te jene kayA kyA kAraNothI thayuM tenuM samAdhAna te divyadrA jJAnI purUSa ja karI zake. bhalu buruM karanAra khuda pitAne paNa tene.. khyAla AvI zakatuM nathI. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna bhavAMtarIya anya duzmanAvaTanA saMskArI ja vartamAna bhavamAM anya duzmanAIvALA saMgamAM ja janma pAme, ke bhavAMtarIya anya mitratAvaMta saMskArI cha vartamAna bhavamAM anya mitratAIvALA saMgamAM ja janma pAme evuM ekAMta nathI. te rIte paNa hoya, ane viparIta saMgI paNa heya. kAraNa ke mAtAnA hAthe putrane ke putranA hAthe mAtAne yA pitAne, strInA hAthe patine ke patinA - hAthe strIne vadha thavAnA prasaMgomAM prathama te mitratAIvALo saMbaMdha hovA chatAM paNa koI evuM bAhyanimitta upasthIta - thatAM bhavAMtarIya vamanasyavRttinI jAgRti thavA vaDe saMbaMdhI- janenA hAthe paNa pitAnuM mRtyu thavA pAme che. e rIte mRtyu thavAmAM bAhyarIte te tatkAlIna saMga ja nimitta rUpe ApaNane jaNAya che. paraMtu vAstavika rIte AMtarIka kAraNarUpe to ja mAMtarIya virabhAvanA saMskAranA ja Avi- kAre che. upakta IDipasanA prasaMgamAM ApaNane vicAra utpanna thAya ke Ama kema banyuM ? bhaviSyavANI mithyA karavAne prayatna karavA chatAM paNa banavAnuM hatuM te ja kema banyuM ? AnA samAdhAnamAM tattvadraSTie ApaNe vicAra karIzuM te ApaNane spaSTa samajAze ke AmAM janmAMtarIya varavRttinA saMskAre e ja bhAga bhajavya gaNAya. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanamanI sAbitI siddha karatA pratyakSa prasaMgo dareka prANine te jANe ke na jANe paNa pUrva karmane vega kheMcI jAya che. prakRtinI e acUka zakti che. ane te pitAne hisAba patAvIne ja jape che. | makaraMda davee lakhelI "gI haranAthanA sAnnidhyamAM nAmanI nAnI pustikAmAM raju thayelA keTalAka banAve matine muMjhavI de tevA che. temAM punarjanamanI mAnyatA sAthe saMkaLAyele eka banAva ghaNe rasika che. eka divasa giranArI egI zrI haranAtha sAthe makaranda dave beThA hatA. tyAM eka bhAI AvyA. te relavemAM nekarI karatA hatA. makaranda dave temanAthI paricita hatA. A bhAInA caherA para ghere viSAda chavAyele hate. temanA viSAdanuM kAraNa temanI vAta uparathI jaNAI AvyuM. temanI nAnI chokarI bhaMDakIyAmAM chANa levA gaI tyAre sApa karaDyo. sApe dADha eTalA jorathI besADI ke chokarIe hAtha kheMcI lIdhe chatAM sApa chUTyo nahi. chekarInI cIsa sAMbhaLI gharanAM badhAM doDI AvyAM. chokarIne tatkALa davAkhAne pahoMcADI. tyAM khIlatI kuMpaLa karamAI gaI. karIe deha cheDyo. A chokarIne sAthe te pahelAM Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 AtmavijJAna tenI vRddha dAdI chANAM sarakhAM karavA gayAM hatAM, chatAM temaNe sApa joyA na hatA. mRta cheokarInA pitAnI vAta sAMbhaLI cegI haranAthe na ke|I AzvAsana Apyu. ke na keAI upadeza ApyA. pelA bhAI tarapha eka atyaMta karUNAbharI draSTi nAkhI te uMDA dhyAnamAM sarakI gayA. gheADIvAra zAMti chavAI gaI. ceAgI haranAthe netra khelyAM tyAre temAM judI ja camaka hatI. thoDI gahana vAtacIta karI temaNe chokarInA pitAne yogadraSTinA pratyakSa anubhava karAvyA. ceAgI haranAthe pelA bhAine pUchyuM : HH " tame A pahelAM, gAmanA sTezana mAstara tarIke kAma karatA hatA ? " jI, hA." pelA bhAie javAba ApyA. tyAre tamArA kavArTasanI sAme eka lImaDA hatA, lImaDA nIce pANInI nAMdI hatI ane tame tyAM akarI bAMdhatA ?" " jI, hA." he acchA ! e jagyAnI pAse eka bagIcA jevu' hatu ne tyAM tamArI dIkarI ghaNIvAra phUlA levA jatI " " jI, hA." pUjAnAM phUle ame e phUlavADImAMthI lAvatA ane mArI dIkarI ghaNIvAra phUlA levA jatI. " tyAre tamArI dIkarIne page kharajavuM thayuM hatuM ? upacAro karelA paNa maTatuM nahAtu, " te e samaye paNa A sarpe tene phulavADImAM daza devA prayatna karyAM hatA. paNa samaya pAko na heAvAthI e phALyA naheAteA. tyAMthI e mAlagADInA veganamAM caDayo. ahIM utaryAM. ceAgI haranAthe te bhAI ne jaNAvyuM. "" HH 'hA, barAbara. ghaNA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vvvvvvv punarjanmanI sAbitI siddha karatA pratyakSa prasaMge 67 pelA bhAI te AzcaryamAM garakAva thaI gayA. gIharanAthe je sthaLanuM varNana karyuM tyAM te yegI karI gayA ja na hatA. vaLI A chokarIne paNa joI nahatI. yegI haranAthe AgaLa kahyuM. ATalI skUla bhUmikAnI vAta eTalA mATe karI ke enI pAchaLa rahelI je smaraNazakti kArya kare che, enI tamane pratIti thAya." haranAtha je ATalethI aTakI gayA hatA te temanI bhUtakALanI draSTi viSenI zaktine paricaya maLe gaNata. paNa gadraSTi AgaLa vadhI. bhUtakALanI ATalI vAta karI bhaviSyanuM sUcana ApatAM rogI haranAthe pelA bhAIne kahyuM. tamArI dIkarInA maraNathI tame ene sadAne mATe khoI nathI. aphasesa na karaze. tamArI sAthe ene rUNAnubaMdha haju che. ane tamAre tyAM e pharIvAra dIkarI tarIke janma leze. tamArI pelI chokarIne ja jIvAtmA AvyuM che, enI nizAnI paNa tamane maLI jaze. enA page kharajavA je DAgha haze. mRtyu pAmelI chekarInA pitAnA caherA parathI udAsI cAlI gaI. tenA caherA para zraddhAne na jhagAre hate. A bhAIne tyAM pachI putrIne janma thaye. ane tenA page kharajavA je DAgha paNa hate. bIjA addabhuta kissAmAM evuM bane che ke cogI Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 AtmavijJAna haranAtha pAse, bIjo eka, ADe raste caDI gayelA yAgI AvIne vinaMtI kare che. A patitayeAgI haranAthane jaNAve che ke peAtAnA pApa bharAI javAthI te thoDA samayamAM mRtyu pAmavAnA che. te pachInA janmamAM zu thavAnA che, kayAM janmavAnA che, tenA aNusAra Ape che. te haranAthane jaNAve che ke amuka varSo pachI haranAthanA gurU tene A madhane mAMthI mukta karI zakaze. Azcaya kAraka rIte A patitayegI marI jAya che. ane teNe bhAMkhelI bhaviSyavANI pramANe tenI pachInA janmamAM gati thAya che. temaja haranAthanA gurU tene mukti apAve che. AkhA prasaMga ghaNA vismayakAraka che. upara darzAvelA ane banAvAmAM pachInA janma viSenI AgAhI che. te AgAhI pramANe hakIkatA banatI jovAmAM AvavAthI punarjanmanA mata pratye zraddhA janme che. A rIte AvA prakAranA sAMskArethI paNa janmAMtara ( pUbhava ) siddha thAya che. paraMtu evA paNa pragADha jaDavAdIe heAya che ke temanA avizvAsarUpa durbhedya killAne yuktio paNa tADI zakatI nathI. je pratyakSa pramANa vinA anya kaI vAta upara vizvAsa karatA nathI, tevA ene keTalAMka pratyakSa pramANa paNa batAvavAM jarUrI che. eTale have jAtismaraNu ( pUrvabhavanuM smaraNa ) nA keTalAka pratyakSa purAvA atAvatAM draSTAMtA vicArIe. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanmanI sAbiti siddha karatA pratyakSa prasaMge 65 vizvanA dareka prANimAM nyUnAdhikapaNe jJAnazakti te rahelI ja che. leza mAtra paNa jJAna rahitane jIva kahevAya ja nahi. A jJAnazaktidvArA yavastunuM jJAna, IndriyethI ja jIva anubhave. dareka jIvane vastunA rUpa-raMga-rasa-gaMdha ane sparzarUpa padArthaviSa, vizeSa karIne potAnI cakSuAdi indriyanI pratyakSatAmAM ja anubhavAya. arthAt yapadArthanuM jJAna te Indriya pratyakSatAmAM ja thaI zake. paraMtu keTalAka divyadraSTA purUSanI evI paNa jJAnazakti hoya che ke bahu dUra dUra rahela IndriyaparokSa vastunA svarUpane kaI jAtanA sAdhana vinA paNa jANI zake che. AvI jJAnazaktine atIndriya jJAnazakti kahevAya che. bhAratanA AdhyAtmika zAstramAM adhyAtmika mahApurUSanA jIvanacaritra dvArA atIndriya jJAnaaMge saMkhyAbaMdha ullekha maLe che. eTaluM ja nahiM paNa AvI keTalIka zakti prApta karanArA vyaktio vartamAnamAM paNa havA chatAM teo AvI zaktionI kyAMya paNa jAherAta thavA detA nathI. tema chatAM te divyadraSTA mahApurUSanA nikaTavatI paricayakArakane kaI prasaMge eciMte tene khyAla AvI jatAM jagataprasiddha paNa thaI jAya che. bhAratanI mAphaka pazcimanA dezamAM paNa have te AvI atIndriya jJAnazaktidhAraka manuSyo hovAnA keTalAya dAkhalA, vartamAnapatrenI jAherAta dvArA jANavA maLI rahe che. atIndriya jJAnanI hakIkta aMge pazcimI dezamAM pahelAM te Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna hAMsI thatI hovAthI te zaktinI Akasmika kuraNa pAmanAra vyaktio pitAne te anubhava lekene kahetAM paNa acakAtA hatA. paraMtu have te tyAM AvI hakIktonuM vaijJAnika stare saMzodhana cAlI rahyuM che. AjathI cAlIseka varSa pUrve, amerikAmAM Dayuka yunivarsiTInA Azraye Dayuka perAsAIlojI leboreTarImAM A kAma hAtha dharAyuM che. A saMzodhananA pramukha saMcAlaka zrI je. bI. rahAIna lakhe che ke mAnavI atIndriya jJAnazakti paNa dharAvI zake che, e have eka nirvivAda hakIkta banI cUkI che. Adhunika parAmane vijJAne keI paNa indriyanI madada vinA thI AvI atIndriya jJAnazaktinuM nA eka sensari parsepazana-I. esa. pI. pyuM che. aMgrejImAM sAmAnya rIte AnA mATe " kalera vaiyansa" TelIpathi ane InTayUzana" zabdo pracalita che. manuSyamAM rahelI te atIndriya zaktinA dhArabhUta ane dehathI svata tra astitva dharAvatuM koI tattva zarIramAM vaseluM che, e sUcavatA keTalAka nizcita pUra vAo paNa have tyAM maLI cUkyA che. je tane ApaNe "AtmA" tarIke jANIye chIe. vadhumAM punarjanmanA viSayamAM paNa A parAmanovijJAna (perAsAIkolejI) dvArA vyApaka saMzodha thaI rahyAM che. - Ama pazcimamAM punarjanmane siddhAnta paNa vadhune vyA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punA janmanI sAbiti siddha karatA pratyakSa prasaMge 67 vadhu pratiSThA prApta karI rahyo che. ane tyAM punarjanamanI himAyata karatuM vipula sAhitya bahAra paDI rahyuM che. varSothI A viSayane abhyAsa karI 2Dela, melabarna yunivarsiTInA eka vaijJAnika De. reyUra jensana "dha I~jhanDa kapalenDara" nAmanA pitAnA pustakamAM parAmane vaijJAnika saMzodhanAnI carcAne upasaMhAra karatAM, aMte lakhe che ke TUMkamAM, mRtyu e ApaNuM astitvane aMta nathI ANI detuM, ema mAnavAne ApaNuM pAse pUratA vizvasanIya purAvAo che." tyAM pazcimamAM ghaNA ThekANe pUrva jIvananI rakRtinA prasaMge bana pAmyA che. e rIte jAtismaraNanA je kisa e tyAM bane che, tenI te sthaLa upara jaIne. kAyadAnI korTamAM cIvaTamAM purAvAonI cakAsaNI jevI thAya che, evI kaDaka cakAsaNI pUrvaka, purAvAo tapAsyA pachI ja, kaI paNa kesane purnajanmanA kesa tarIke mAnyatA ApavAmAM Ave che. nyuyorkanA eka mAnasacikisake te kahI paNa dIdhuM che ke janma pUrvenuM manevileSaNa ApaNane jakaDI rahela vijJAnanA bhautikavAdanI rahI sahI kaDIonA bhukakA belAvI deze. A jIvanamAM thatI pUrvajIvananI smRtisvarUpa hakIkatothI punarjanmanI sAbitI thavA uparAMta paNa ApaNI mRti, rasAyaNika pheraphAro dvArA ApaNA magajanA koSamAM Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e AtmavijJAna saMgrahAyela ApaNI anubhUtionI noMdhanA AdhAre ja jAge che, evI Adhunika vijJAnanI mAnyatAne paNa paDakArI che. je zarIra nAza pAmyuM-rAkha ke dhULamAM maLI gayuM-te jIvananI smRtie paNa uparAkta rIte jAgRta karI zakAI che; e ja siddha kare che ke e smRtionA AdhAra deha nahi', paNa AgaleA deha choDIne kAI navI kAyA dhAraNa karanArUM koI svataMtratattva che. jAtismaraNa : sAdhAraNataH pAchalA janmanI ghaTanAe ApaNane yAda nathI rahetI, te paNa evA keTalAka prasaMgeA uparathI pAchalA janmanI khAsakhAsa ghaTanAe kAI kAI samaye kAI kAinekhAsa karIne maccAMone yAda Ave che. ane evI vyakti enI hakIkta, vartamAnapatrA dvArA ApaNe sAMbhaLIye chIe. e rIte pAchalA janmanI hakIkta yAda AvavI tene jAtismaraNa" kahevAya che. AvA jAtismaraNa pAmelAonAM dRSTAMte jainazAstromAM te keTalAMya sAMbhaLavAmAM Ave che. paraMtu te ghaTanAe ghaNA pUrvakALe banI gayelI hAvAthI keTalAka tene satyapaNe na svIkAre tevA AgrahI jIve mATe, A khAkhatanI vartamAnakAlIna ghaTanAo ke je vividha chApAMomAM prasiddha thaI satyarUpe sAbita thaI cUkI che, tevI ghaTanAonI hakIkta ahiM raju karIe chIe. A ghaTanAe! ApaNu bhArata dezamAM banelI ja jaNAvIye chIe. (1) hAle vaDhavANa sITI ( saurASTra ) thI pragaTa thatuM, Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanmanI sAbitI siddha karatA pratyakSa prasaMge 69 paraMtu pahelAM pAlItANA (saurASTra)thI taMtrI semacaMda DI. zAha dvArA pragaTa thatA "kalyANa" mAsika (gujarAtI)mAM pATaNa pAse Avela cANasmA gAme vANIyAvADamAM rahetA narezakumAra bAbulAlanI tathA te ja gAmanA sevaMtIlAla mANekalAlanI jAtismaraNanI hakIkata prasiddha thaI hatI. (2) vaLI te ja mAsikanA varSa-13 nA navamA aMkamAM dilhInI eka bALAnI nIce mujaba hakIkata ApelI che? A bALAnuM nAma che, zAMti. tene janma I. sa. 1926 DIseMbaranI 11mI tArIkhe thayele. nAnI uMmaramAM tene potAnA pUrvajIvananI smRti thayelI. A bALAnI uMmara cAra varSanI hatI tyAre te kahetI mane badhuM yAda che. pharI kahetI ke mArAM sagAMo mathurAmAM che. mAre tyAM haMmezAM huM mIThAI khAtI. mAruM ghara mathurAmAM che. mArA pati kedAra hatA. e ATha varSanI thaI tyAre patinuM nAma ane mathurAnuM ThekANuM ApyuM. patra lakhatAM ja kedAre tarata javAba Ape. pachI kedAra potAnI pahelI patnIthI thayelA dazeka varSanA putra sAthe dilhI AvyA. zAMtie kahyuM ke e mAre ja putra che. nava varSanI zAMtie pahelI ja kSaNe pUrvajanmanA pati ane putrane oLakhI lIdhA. kedAranA pUchavAthI zAMtie enI sAthenI pitAnA jIvananI dareka hakIkata spaSTa rIte kahI hatI. maraNa kevI rIte pAmI? tene Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ So AtmavijJAna khulAsA karatAM teNe kahyuM ke ApaNA pahelA bALakane janma detI vakhate tame mane AgrAnI hospiTalamAM dAkhala karI hatI. jyAM eka khAsa nasa tame mArA mATe rokI hatI. zuM! tamane e yAda nathI ? kedAre hA pADI. eka patranA pratinidhie zAMtidevIne pUchatAM teNe skyu ke mArI anekhI duniyA che. mane cega sAdhanAmAM ja rasa che. gayA janmamAM eka gurU pAsethI prANAyAma vidyAnu zikSaNa meLavyu hatu. ane A janmamAM mAre koI gurUnI jarUra nathI. jyAMthI aMta Avye tyAMthI me' mArUM jIvana zarU karyu che. .. patranA pratinidhi e pUchyu ke tamArI icchA kevI jiMdagI jIvavAnI che ? mArA dezanA naitika dhoraNane uMce laI javA mATe mAre jIvana kharcavAnI icchA che. A hakIkata sana 1953nI che. atyAre zAMtidevI hayAta che temaNe hajI sudhI lagna karyuM nathI. ane te prabhAkara, bI. e. ratnanI upAdhio dharAve che. ane hindI tattvajJAnanAM adhyApaka che. rAjasthAna yunivarsiTInA mAnasazAstro sAthe saMbaMdha dharAvatA viSaye ( perA sAyakeAleAjI) khAtAnA saMcAlaka preAphesara eca. ena. benarajIe evA dAveA karyA che ke temaNe karelA sazodhanathI evA purAve! maLyA che ke jene lIdhe punarjanmanA siddhAntane vaijJAnika rIte mAnI zakAya. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanmanI sAbitI siddha karatA pratyakSa prasaMgo ut (3) prophesara benarajIe ahIM jaNAvyuM hatuM ke temaNe tapAselA kissAomAM eka sAta varSanI ITAliyana chokarI "lInAmAkInI ene kisse hate. A chokarI hAlamAM kopana hegana khAte rahe che. te jyAre traNa varSanI hatI tyAre teNe tenA mAtApitAne kahyuM hovAnuM kahevAya che ke "mAre philipAInamAMnA ghare pAchA javuM che. philipAInamAM mArA pitAjI rahe che, ane huM temanI sAthe rahetI hatI.. philipAInamAM mArA pitAjI haTalanA mAlika che. mAruM nAma, "mArI A ekSmInA" hatuM. A chokarIe ema paNa kahyuM hatuM ke tene "bAkIna' mIThAI je khAsa philipAInamAM ja kaparAmAMthI banAvAya che, te tene ghaNI bhAvatI hatI. te philipAInamAM bAra varSanI uMmare maraNa pAmI hatI. prephesara benarajIe A kisAna saMbaMdhamAM philipAInanI mulAkAta lIdhI hatI. ane temaNe chokarInA dAvAnI tapAsa karatAM teNe ApelI hakIkate temane sAcI mAluma paDI hatI. prophesara benarajIe jaNAvyuM hatuM ke AvA kissAone abhyAsa karavAnI rItane rAjasthAna yunivarsiTI khAte bhAre saMzodhanane aMte dhoraNasaranI banAvavAmAM AvI che.. punarjanmanI vAta te atyAre te zraddhAnA AdhAre ja TakelI che. zraddhAne A viSaya keTalIka hakIkatonA saMdarbhamAM joIe te te vijJAnane viSaya banI jAya che. ane punarjanamamAM azraddhA rAkhanArane paNa kabUla karavuM paDe che ke punarjanamanI vAta sAcI te lAge ja che. e draSTithI prophesara Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 vijJAna zrI benarajI A viSenA vadhu kissAe meLavavA sa MzAdhana calAvI rahyA che. teoe karela saMzodhananA pariNAme temaNe anubhavelA, sAkSAta joyelA tathA tapAsAelA kissAenI keTalIka hakIkatA teA amadAvAdathI pragaTa thatA saMdeza dainika gujarAtI patramAM prakAzita thaI hatI. (4) vaLI bhavanI sAbitirUpa akabara bAdazAhanA pUrva bhavanI hakIkata, narahari mahApAtramRta chappaya, kavi dayAlajI kRta kavitta ane vizAla bhArata" nAme chApAnA sana 1946 DIsembara tathA sana 1948nA eprila mAsanA aMka uparathI uddharita nIce pramANe che. 6. prayAganA brahmacArI mukunde, bAdazAhatathI leAbhAI, jA bhavamAM bAdazAha thavAnu niyANuM karI saMvata 1598 mAM jUnA pIpaLAne saLagAvI temAM peAtAnuM balidAna ApyuM. ane mAdazAha humAyunI patnI rimayAna aparanAma hamIdAbegamanI kukSithI saMvata 1599nA kArataka vada chaThThuM dine dhAgaDhamAM janma lIdheA. te ja khAdazAha akakhara thA. brahmacArI muku ne meTa cele marIne pharI janma laI vi narahari tarIke prasiddha thayela che. pra. mukuMde potAnA hAma karyAM te sthAnethI bAdazAha amarane tapAsa karatAM eka tAmrapatra maLyuM' hatuM. temAM nIce pramANe leAka hatA : vasunidhi zara caMdre, tIrtharAja prayAge, tapasi bahula pakSe, dvAdazI pUrvayAme / Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanamanI sAbitI siddha karatA pratyakSa prasaMge 73 zikhini tanuju homya, khaNDa bhUmpAdhipatye, . sakala duritahArI, brahmacArI mukunda H // bAdazAha akabaranA pUrvabhavanI bAbatamAM muni dIpavijayajIkRta sahama kularatana paTTAvalI rAsamAM kahyuM che ke have dilIpati jANII akabara zAha sulatAna pUraNa bhAgya bhUjAbalI, nRpazekhara nupabhAna ekadina brahmacArI keu, dekhI akabara bAdazAha IhApoha karatAM pragaTa, jAtismarana thAya. dekhe pUravabhava pragaTa, suniI caturasujANa; saMskRta zleka thakI kahuM, chapaya kavita pramAna. artha chapa-tapasI brahmacArI nAma, he mukunda jyAke, tIratha prayAga ThAma, dhAma mana lyA ke, pannarase he kasI, saMvatake mAna jAne, mAgha vadi dvAdasI, prathama jama jAya ke, agana kuMDamuM. mukuMda deha hema kIne, tapa ja sAdha, prathala baLa pAya che; kahata kavirAja dIpa, akabara bAdazAha, bhaya he bhAna jese, dillI para Ayake. duhA-khabara karAI prAgavaDa, miliye saba saMketa, pragaTa vAta akabara kare, bahu paMDita jana seta; agni hema karavata maraNa, kare mApha sulatAna, Aja lage teha mApha che, akabara hukama pramANa Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna bAdazAha akabare niyANapUrvaka agniranAna kyanI sAla vizAla bhArata nAme chApAmAM saMvata 1598 che. ane ahiM muni dIpavijayajI kRta paTTAvali rAsamAM saMvata 1581 che. A pheraphAramAM kaI sAla satya che, te te itihAsakAroja nakkI karI zakaze. ahiM te akabaranA pUrvabhavanI hakIkatamAM mukunda brahmacArI agnisnAna karI bAdazAha akabara thayAnI bAbata dvArA punarjanmane sAbita karavAne hetu che. te bAbata te bannemAM jaNAvela hakIkta dvArA maLatI Ave che. have punarjanma aMge jAtismaraNa pAmela bIjA keTalAka manuSyanI hakIkata vadhu vicArIe. keTalAka varSo pahelAM barelI (yu.pI.)nA vakIla zrI kaikeyInaMdana sahAye, jyAM jyAMthI jAti maraNa pAmela vyaktienI khabara paDI tyAM tyAMnI tapAsa karIne prAmANika vAte prayAgathI pragaTa thatA "lIDara" nAme patramAM chapAvI hatI. joke te patramAM tevI aneka vyaktionI ghaTanAonI hakIkata prakAzita karAI hatI. temAMnI (te lIDara patramAMnI) traNa vyaktionI hakIkata ahIM jaNAvIye chIe. lIDara' nA kaTobara sana 1926 nA aMkamAM bAMdAnA presikayuTiMga InaspekaTara zrI paddhasiMhe prakAzita karela samAcAra nIce mujaba hatA. (1) mathurA jillAmAM paTiyAlI gAmanA eka viSTIkalekaTaranI strIne dehAMta thayuM hatuM. tenA dehAMtathI beThA Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanmanI sAbitI siddha karatA pratyakSa prasaMgo 75 samaya bAda pAsenA eka gAmamAM koi brAhmaNane tyAM eka putrInA janma thayA. te brAhmaNa bhIkSA mAMgIne peAtAnA nirvAha karatA hatA. tene tyAM janma pAmelI A putrI cArapAMca varSanI thaI tyAre teNIe peAtAnA pitAne bhIkha mAMgavAnI manA karI ane kahyuM ke mane paTiyAlInA DIsAhebane ghera laI e tyAM mArU ghaNu dhana saMgrahelu che. brAhmaNa te putrIne DipTIsAhebanI pAse lai gayeA. DipTIsAhebane dekhatAM ja putrIe dhu ghaTa kADhayo, ane teNe DipTIsAhebane peAtAne paricaya karAvyeA. mahAllAnI sava strIonI paNa eLakhANa kahI. DipTIsAhebanA pUchavAthI teNIe keTalIka vaivAhika rahasyamaya vAtA paNa pragaTa karI. tyAra mAda jyAM teNIe dhana dATayuM hatuM te sthAna batAvyuM tyAM khedavAthI hajArAnI kimatanA dAgInA jamInamAM dATelA nIkaLyA. (2) jIllA sItApura, tahasIla saddhaulImAM hIrapura gAmamAM paMDita putttalAla nAme brAhmaNa rahetA hatA. teNe bAra varSa sudhI kamAlapuranI ispitAlamAM kampAunDaranI neAkarI karyAM bAda te penzana para hatA. tene keTalAka AkarA hatA. eka vakhata tenI strI, peAtAnA eka chokarAnI sAthe aye dhyA gaI. tyAMthI pAchA pharyAM khAda tene eka putra thayA tenu nAma suMdaralAla rAkhyuM. te chokaro jyAre khelavA mAMDayo tyAre teNe kahyuM ke mArU nAma suMdaralAla nahi paNa hundelAla che.. huM phaijAbAdamAM rahevAvALA chuM mAre e chokarA ane zrI paNa che. te bALakane pUchAyu ke te tu ahiM kevI rIte Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unnainnunnnnnnnnnnnn 176 AtmavijJAna AvyuM ? teNe kahyuM ke mAruM mRtazarIra sarayUmAM pheMkI devAmAM AvyuM hatuM. tyAre mArI mA (vartamAna, mAre snAna karatI - hatI. chokarAnI A pramANe vAta sAMbhaLIne puttalAla ane tenI strIe keTalAka pUjApATha karAvyA. ane maMtra-taMtranA sahArA lIdhA. te paNa sAta varasanI uMmara sudhI te te karo pitAnA pUrvajanmanI vAta bhUlya nahiM. pAchaLathI dhIre dhIre bhUlI gaye. cauda varasanI uMmara thayA bAda A ghaTanAnI khabara rAjA sUrajabaSNasiMhane paDI. temaNe A - hakIkatanI tapAsa mATe pitAnA khajAnacI paMDita bhagavAnadInane phaijAbAda mokalyA. tyAM tapAsa karatAM hanmelAlanuM makAna maLI gayuM. tenAM chokarAM ane strIne paNa patto maLI gaye. ane vizeSa hakIkata maLI ke paMdara varSa pahelAM hantalAla hegathI marI gayA hatA. tenuM zaba sarayUmAM vahetuM mUkI dIdhuM hatuM. zabane tarAvavA janAra eka AdamIe sarva hakIkata kahI. hanelAlanI uMmara maraNa samaye 45 varSanI hatI. (3) halavAnI gAmanA sTezana mAstara bAbu zyAma suMdaralAle pitAnI putrInI hakIkata chApAmAM nIce mujaba prakAzita karI hatI mAre eka putrI che. sana 191nA IsvIsananA aSADha mAsamAM tene janma barelImAM thayela hatuM. huM 1922nA zrAvaNa mAsamAM yAtrArthe mathurAmAM gaye. tyAMthI kula pahoMce. eka gharanI pAse ame pahoMcatAM mArI strInI keDamAMthI chekarI nIce utarI gaI te gharanA bAraNAmAM eka Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanmanI sAbiti siddha karatA pratyakSa prasaMge 77 vRddha strI beThI hatI tene haTAvI te chekarI gharanI aMdara cAlI gaI mArI strI paNa peThe puMThe te gharamAM peThI. karIe. te vRddha strInI pAse keTalIka cIjo mAMgI. ane gharanI tamAma vastuo barAbara saMbhALI. vaLI sAthe Avela pitAnI mAtAne kahyuM ke tame pAna khAo. ane Apane ghera cAlyAM jAo. huM ahIM ja rahIza. A mAruM ghara che. A dazA joIne te gharamAM rahela buThThI strI revA mAMDI. tyAra bAda te sarva yamunAnA kinAre gayAM. tyAM karIe pitAnA pUrva bhavamAM jyAM DUbI gaI hatI, te jagyA batAvI. je jagyAne chokarI batAvI rahI hatI, te jagyAe mAre bAra varasane cheka DUbI jaImarI gaye hatuM, ema te vRddha strIe kahyuM. te TAIme chekarInI uMmara traNa varasa ane eka mahinAnI hatI. kulamAM pitAne pUrva janmanuM ghara dekhatAM ja tene pUrva janmanI vAta yAda AvI gaI hatI. A uparathI have kahI zakAya ke janmAMtaravAdanI satyatAnA saMbaMdhamAM phakta Agama (zAstra) athavA AptavAkya ke yuktiyAM athavA tarka anumAnathI ja nahiM, paraMtu pratyakSa pramANathI paNa janmAMtaranI siddhi sAbita thAya che. A saMbaMdhamAM zAmAM te ghaNAya dAkhalA che. paraMtu AjanA bhautikavAdIo mAnatA na hatA ane purAvA mAgatA hatA, temane A pratyakSa banAvathI spaSTa samajAze ke zarIranI pAchaLa vIse kalAkanI mahenata phegaTa che. kAraNa ke zarIra te bhADAnuM ghara che. TAIma thaye khAlI karavAnuM che. tenA Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna 98 m karatAM je amara AtmA che, tene lAbha thAya tevA prayatna karavAnI jarUra che. chatAM jene janmAMtara mAnavuM ja nathI, temanA mATe bIjo koI rastA ja nathI. B joke bhAratanI apekSAe te| punarjanmanI mAnyatA anAdikAlIna che, ane rahevAnI ja. paraMtu pazcimanA dezeAnI apekSAe tyAMnI ja keTalIka vyaktie dvArA niSNui ta khanI cUkelI punarjanmanI zeAdha navI ja gaNAya. AvI zaidhAne svIkAra tyAM jhaTa thatA nathI. kAraNa ke te cIlA cAlu mAnyatAo ane siddhAntAne AMcakA Ape che. - mAna vijJAnanI zakti to mAtra bhautika tattvanA jJAna pUratI ja ane te paNa amuka maryAdA pramANu hAvAnA kAraNe, jIvanI atIndriya jJAnazakti, dehathI bhinna evA jIvanu zAzvatapaNuM (avinAzapaNuM), punarjanma, ItyAdi atIndriya jJAnaviSayaka hakIkateAnA siddhAnta sAthe caitanya tattvanA asalI svarUpathI ajJAta evA vijJAnanA meLa thaI zake ja nahi paraMtu punarjanmanI hakIkata aMge pazcimanA keTalAka buddhijIvI vyaktio dvArA vyApaka sazeAdhanA thaI rahyAM hovAnA kAraNe, punarjanmane nahi mAnanAra pazcimane khaLabhaLAvI te mUkayu ja che. eka amerikana vaijJAnikanI mAnyatA : punarjanmanuM sUcana karatA " vIsa kissA " nAme pustakanA lekhaka eka amerikI vaijJAnike tA. 22 kaTobara A Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanmanI sAbiti ddhi karatA pratyakSa prasaMge haTa sana 1972nA roja dilhImAM kahyuM hatuM ke punarjanma aMge varSo sudhI karelA saMzodhanathI mane khAtarI thaI che ke mRtyu bAda jIvana hoI zake che. vajInIyA yunivarsiTI khAte mane cikitsA zAstranA adhyApaka tarIke kAma karatA. De. ikAna Tevensana, ke jeo sana 1961mAM bhAratanI mulAkAte Avela tyArathI punajanmanA siddhAntanI cakAsaNInA prayoga karI rahyA che. atyAra sudhImAM temaNe punarjanmanA 1200 jeTalA dAvAnI tapAsa karIne tenuM vaijJAnika anveSaNa karyuM che. A paikInA 170 kissA bhAratanA hatA. che. Tevensana sana 1966thI sana 1972 sudhImAM anekavAra bhArata AvI cUkayA che. dilhInA pradeza aNuvrata samiti"nA parisaMvAdamAM bolatAM temaNe kahyuM hatuM ke meM tapAsa karelA paikInA bahumati kisA, punarjanmanuM sucana kare che. De. sTensane tapAsa karelA punarjanma aMgenA kissAemAM sahuthI vadhu kissA te bhArata, silena thAIlenDa, bama, sukI ane siriyA khAtethI maLyA hatA. temAM pitAnA punarjanmane yAda karanArA moTA bhAganA te bALaka hatA. ane teo pitAnAM pUrvabhavanI mAtA, pitA, mitre temaja janma sthaLanAM nAma kahI zakatAM hatAM. ane je sthaLe rahetA hatA tenI mAhitI paNa ApI hatI. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna DaoN. sTevensanane lAge che ke punarjanma jevuM kaMIka haze te kharUM. nAMhu tara pUrva janmanI je vAte nAnu bALaka kahe tenA bAhya sogeAnI kharekharI hasto kayAMthI hAya ? co phaiI anya vyaktinA prayatna vinA ke anya kaI sAdhanano upayoga karyAM vinA svayaMsphuraNAe akasmAtyeAge pUjanma a Mge thatI smRtinI hakIkatanA keTalAka kissA A dvArA, pratyeka jIva anekavAra vividha zarIromAM janma pAmate rahetA hovAnuM sAbita thAya che. eja-rIgrezana dvArA pUrvajanmonI smRti : ,, "" punarjanmanA viSayamAM vyApaka saMzAdhananuM kArya karatA "prAmaneAvijJAna (perAsAI keleAjI ) " uparAMta hibnATasTara 8 eja-rIgrezana " paddhattithI paNa punarjanma viSayaka sazeAdhanane prayoga have amerikAmAM cAlu thayeA che. temAM hipnoTijhama dvArA koI vyaktine gADha TrAnsa (UMgha jevI avasthA)mAM nAkhI tene bhUtakALanI smRtie jAgRta karAvAya che. dIkALa pUrvanI hakIkatA ke jenI lezamAtra smRti thatI na hAya, tevI hakIkatA gADha TrAnsanI sthitimAM te jANe atyAre ja banI rahI hAya eTalI spaSTatAthI smRti paTa para upasI Ave che. e rIte upasthita thatI smRtimAM pUrva janmAagenI hakIkata paNu sphurI zake che. hipnATisTanI uMDI TrAnsamAM mAtra najIkanA pUrva bhavanI ja nahi, paNa ati dUra samayanA pUrvabhavAnI smRti, te te samayanI Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanmanI sAbiti siddha karatA pratyakSa prasaMgA w avasthA ane prasaMgane anurUpa avAja, hAvabhAva vagere sAthe paNa vyakta thAya che. tene mAtra kalpanAnA ja taraMga nahiM, paNa pUrva anubhavela prasaganI pratItine sabaLa pUrAvApU ka rajI karAya che. 81 hipnoTika TrAnsamAM " eja rIgrezana '" karAvavAnI rIta, e dvArA sAMpaDatI addabhuta mAhitI, pUrva janmanA siddhAntane maLatI sajjaDa puSTi, ane e rItanA sa MzAdhananA pariNAme punaHjanmanA siddhAntane maLatI vyApaka mAnyatA vagerenu vistRta nirUpaNa karatuM " e sarca phAra brAIDe maphI " nAme iMglIza bhASAnuM pustaka prasiddha thayu che. parAmane vijJAna (perA sAI koleAjI ) dvArA te atIndriya jJAnazakti ( I. esa. pI. ) prApta karanAra manuSyAe nirdeza karelI, ane sAmAnya manuSyAnI draSTimAM camakArI manAtI hakIkatAnI, vyApaka sa MzAdhanapUrvaka tenI sapUrNa satyarUpe sAbiti karAya che. jyAre hipnoTika eja rIgrezana " dvArA tA smRtionI jAgRti svayaM nahi pAmI zakanAra, sAmenI vyaktine TrAnsamAM nAMkhIne te vyaktinI bhUtakALanI smRtio te vyakti pAse ja jAgRta karAvAya che. AvI vyaktiomAM TrAnsane pAmyA sivAya bhUtakALanI smRtie jAgRta thaI zakatI ja nathI. eTale A kAya mAM temane hipnoTikanI jarUra raheja che. ane hipnoTika dvArA ja te vyaktione TrAnsamAM nAMkhI bhUtakALanI smRtie pamADI zakAya che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna hineTijhama dvArA bhUtakALanI smRtione jAgRta karAvavAnA prayatnamAM prathama lakSya te, vartamAna janma (bhAva) nI bhUlI javAyelI bAlyakALa AdinI paristhitio agenuM ja hatuM. kAraNa ke te lake punarjanmanA siddhAntane te virodha ja karatA hatA. mRtyubAda zarIranA nAza pachI paNa kaIka kAyama rahetuM hovAnI ane te pharIne navuM zarIra dhAraNa karatuM hovAnI hakIkatane mAnya rAkhavA te haragIjha taiyAra na hatA. eTaluM ja nahi paNa punarjanmanI satyatAne beTI pUravAra karavA temanAthI banatuM badhuMya karI cUktA. paNa banyuM evuM ke hinika TrAnsamAM karAvavAmAM AvatA eja rezana" dvArA ke IvAra, kaI kaI vyakti, tenA A janmamAM na banI hoya tevI vAte arthAt pUrvabhavanI vAta paNa karavA lAgatA. e samaye AvI paristhiti banI javA pAmato hevA chattAM tene mUrkhAI bharyo pralApa karI rahyAnuM kahI dhUtakArI kADhatA. paNa ema thatAM thatAM te TrAnsane pAmela vividha vyakitao vadhu pramANamAM A rIte ja vAta kahevA lAgyA. tyAre tenuM tathya jANavA mATe hineTikee tapAsa AdarI. ane aMte A hakIkata aMge AMtarASTrIya pratiSThA prApta DaoN. elekajhAMDarakenana jevA vaijJAnikane paNa punarjanamanI hakIktamAM zraddhAvAna banavuM paDayuM. A bAbatamAM kaDaka cakAsaNInA ane maLatA purAvAnA baLe tene kahevuM paDyuM ke punarjanma e hakIkata che. ane game tevI kaTTara, doSadazI, ane zaMkAzIla vyakti paNa, A purAvAnI upekSA karI zake tema nathI. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanmanI sAbiti siddha karatA pratyakSa prasaMge 83 TrAnsamAM naMkhAyela eka hajArathI vadhu kesomAMnA eka eka kesamAM, A jIvanapUrve se varSathI mAMDIne I.sa. pUrve be traNa ke tethI vadhu hajAra varSa pahelAM paNa A pRthvI upara janma pAmela hovAnI hakIkata, kaDaka cakAsaNInA aMte maLatA purAvAnA baLe, DaoN. elekajhAMDarakenane jANavA maLela. hAle tA. 11-10-75nA roja ApaNuM bhArata dezamAM ja saurASTranA merabI zaheramAM morabI jesIjha taraphathI saMmohana vidyAnA jANakAra zrI svAmI rAvanA mArga darzana heThaLa punarjanmanA siddhAntanI parA-mane vaijJAnika mijaNa aMgenA prayogo veLAe, erabInA be yuvAna vidyAthaone temanA punarjanmanI smRtio prApta thavA pAmI hatI. AmAMthI eka yuvAne pote pUrvajanmamAM kAzmIra yuvAna hovAnuM jaNAvela, tathA kAzmIrI bhASAmAM teNe virahanuM eka gIta paNa gAyuM hatuM. A uparathI samajavuM joIe ke punarjanma e kaI apavAda nathI, paraMtu A pRthvI paranI mAnava vasatImAMthI moTI saMkhyAe pUrve ahiM janma dhAraNa karela che, e nirdeza "e ja-rIgrezana"nA prAge paNa ApI jAya che. je atyaMta noMdhapAtra ane utsAha preraka che. punarjanmanI A rItanI hakIkta aMge vaijJAnika khulAse nahiM maLI zakate hevAnA kAraNa mAtrathI tene InkAra thaI zake che ja nahiM. kAraNa ke jyAMnI dhArmika mAnyatAo paNa Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - AtmavijJAna punarjanmane svIkRti nathI ApI evA e pazcimanA dezamAM paNa A aMgenA saMzodhananA nizcayAtmaka pariNAmenA kAraNe have punarjanmane siddhAnta jhaDapabhera mAnya banI rahyo che. kharekhara ! punarjanma jevuM kaMIka che te kharUM, evI hakIkatamAM vicAramagna banI rahelA vijJAnIo emAM rasa letA te thayA ja che. paraMtu punarjanmanI smRtimAM smRti pAmatA vyakti dvArA kahevAtI hakIkta, satya svarUpa sAbita thatI hovA chatAM te amuka ja bhavanI ane te paNa amuka TAImanA ja saMjogonI hovAnA kAraNe teo vaijJAnika khulAse karI zakyA nathI. paraMtu ahiM samajavuM jarUrI che ke koI vatu yA kissA aMge amuka pramANamAM paNa tenuM astitva nakkI thaI zakatuM hoya, pachI te vastu agara kisse nakakI thayA chatAM vadhu pramANamAM paNa hoI zakavAnuM vicArazIla mANasathI nakArI zakAya nahiM. punarjanmanI theDI paNa hakIktanA mRtikArakane pUrvakALamAM thaI gayelA dareka janmanI dareka hakIkata saMpUrNapaNe smRtimAM nahiM AvavAmAM kaMIka bAdhaka tatva hevuM joIe. jema amuka mANasane pitAnA pUrvajanmo paikI amuka janmanI ja smRti thavA pAme che, jayAre anya mANasone bilakula mRti thatI ja nathI. te paNa RtikAranI hakIkata satyarUpe sAbita thatI hovAnA kAraNe smRti nahi pAmI zakanArathI punarjanmane InkAra thaI zakato nathI. tevI rIte saMpUrNa Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanamanI sAbiti siddha karatA pratyakSa prasaMge 85 punarjanamenI hakIkta keIne smRtimAM nahiM AvI zakavAnA kAraNe punarjanmanA siddhAntane mAnya rAkhavAmAM pUrvagraha he joIe ja nahiM. pUrva janmo paikI amuka ja janmanI ane te paNa amuka ja hakIkta smRtimAM AvatI hovAnuM agara pUrvajanmanI bilakula smRti nahiM thatI hovAnuM kAraNa zuM haze? e aMge have pachI AgaLa " jAtismaraNa eTale zuM ?" e zIrSaka hakIktamAM jaNAvavAmAM Avaze. pRthvI paranI sarva mAnava saMkhyA paikI amuka saMkhyA pramANu ja manuSyane thatI pUrvajanmanI smRti darzAvatA kissAonI paNa jhINavaTabharI tapAsanA ane te teTalI hakIkta paNa saMpUrNa satyapaNe pUravAra thatI heI have nirvivAda hakIkta banI cUkI che ke zarIrathI pitAnuM svataMtra astitva dharAvanAra kaI juduM tatva, e zarIramAM che ja. ane zarIrane nAza thatuM hovA chatAM tenI sAthe te tatvane nAza kadApI thata ja nathI. eka zarIramAM janma pAmela AtmA, te zarIrane viyega thatAM anya zarIrane dhAraNa kare che. ane e rIte eka zarIrathI chUTakAro pAmI anya zarIrane prApta karavAnI te AtmAnI paraMparA anAdikALathI cAlu che. A vizvamAM vividhatAdarzaka zarIramAM nivAsa karI rahelA jatuo, pazu ane pakSIo, manuSyo Adine te te zarIramAM nivAsa kaMi anAdi kALane nathI. temaja kAyamI Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna paNa banI raheluM nathI. vaLI vAraMvAra zarIrane badalate rahetA AtmA punaH punaH dhArAbaddha pUrvanA zarIrane ja prApta kare e paNa ekAMta niyama nathI. chatAM dareka che mATe evuM to avazya banyuM che ke vividha prakAre dazyamAna zarIre paikI pratyeka jAtanA zarIramAM dareka jIve, pRtha-pRthaka samaye paNa ana tIvAra janma-maraNa karyA che. khANamAM thatAM khanIje, jaLAzayAdinAM jaLa, vividha jAtanI agnie, pavane, vanaspatio, zarIra ane jIbha, e beIndriya dhAraka aLasIo Adi jatuo, zarIrajIbha-nAsikA e traNa iMdriya dharAvatA kAnakhajurA, mAMkaDa, ju, kIDI, maMkeDI, udhaI, IyaLa, ghImela Adi jo tathA zarIra-jIbha-nAsikA-cakSu e cAra IndriyavALA viMchu bagAI, bhamarA, bhamarI, tIDa, mAkhI, DAMsa, macchara, kaMsArI, khaDamAMkaDI vigere, ane zarIra-jIbha-nAsikA, cakSu tathA kAna e paMcendriyavALA zarIradhArImAM mAchalAM vagere jaLacare, vividha jAtanAM pazuo tathA pakSIo, manuSya, deve ane nArake AdinA vividha zarIramAM te te prakAranI saMjJAthI oLakhAvavA svarUpe dareka jIve anaMtIvAra janma-maraNa karyA che. dareka jIvane A rItanA sarva prakAranA saMga ane viyeganI smRti nahiM hevA mAtrathI te hakIktane kaMI asatya TharAvI zakAtI nathI. vartamAnakAlIna manuSyadehadhArI jIvane potAnI mAtAnA udaramAM nava nava mahinA sudhI Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanmanI sAbiti siddha karatA pratyakSa prasaMge 87 bhagavelI tathA prasUti TAIme veThelI asahya vedanA, smRtimAM nahi hevAthI, te vedanA pite bhegavI ja nathI ema kaI sujJa manuSya kahI zakaze ja nahi. e rIte pratyeka prakAranA zarIrane A jIve pRtha-pRthaka samaye paNa anaMtIvAra prApta karyAne InkAra thaI zake ja nahiM. pazu-pakSI-jatu-deva-nAraka-purUSa-strI Adi saMjJAethI dareka jIvane ApaNe oLakhIe chIe, te tenA te te TAImanA zarIranA hisAbe ja vyavahArAya che. jAnavaranA zarIramAMthI mukta banI manuSyane lAyaka zarIramAM janma le, te te AtmA, jAnavaranI saMjJAthI mukta banI manuSya saMjJAne dhAraka banaze. e rIte dareka jIvaaMge dareka jAtanI saMjJAbAbata samajI levuM. vaLI purUSa marIne purUSa ja thAya ke strI karIne strI ja thAya tevuM paNa ekAMte nathI. purUSa ke strI saMjJA, te zarIranI AkRtine ja AzrayI hovAthI jema vividha jAtanA zarIro A jIve anekavAra dhAraNa karyA che, tema-puruSa-strI ane napuMsakapaNuM paNa A jave vividha samaye anekavAra prApta karyuM che. A hakIkata uparathI samajI zakAya che ke pratyeka jIva, A saMsAra cakramAM bhramaNa karatI Atma vaNajhAra paikIne eka jIva che. anAdi kALathI bhramaNa karatA A jIne haju. sudhI kyAreya paNa kaI sthaLe kAyamI vasavATanuM ThekANuM paDayuM nathI. eka ThekANe jIvAtA jIvanane anukULa evI. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna bAhya sAmagrIe mahAmahenate saMpAdana thaI hoya, ane saphalatAne AnaMda anubhavAte hoya, tyAM te ociMte te jIvana (jiMdagI)nA dehamAMthI chUTI jaI, IcchAe ke aNu IcchAe paNa anya dehadhArI banavuM ja paDe. tyAM pUrvanA dehane anukULa ekatra karI rakhAelI sAmagrIone saMbaMdha tyata deha saMbaMdhanI sAthe ja chUTI jAya, ane anya dehadhArI banavA TAIme punaH tevuM badhuM pharIne vasAvavuM paDe. pUrvanA upara tene kaIpaNuM hakka nahiM. AvuM te pratyeka jIvane anaMtakALathI karavuM paDe che. jyAM sudhI eka ThekANe kAyamI mATe karIne besavA jevI sthitimAM jIva nahiM mUkAya tyAM sudhI vAraMvAra AvI sthitie jIvanuM cakra cAlyA ja karavAnuM. mRtyu e ApaNA astitvane aMta nathI ANI detuM, ema mAnavAne pUratA vizvasanIya purAvAo maujuda heI, svIkArI levuM jarUrI che ke daihika saMganI pherabadalI teja jInuM mRtyu ane janma che. amuka avadhi pUrNa thatAM IcchAe ke aNuIchAe paNa jIvane dehapalaTo thate ja rahe che. e paddhati te saMsAramAM dareka prANine mATe anAdikALathI cAlu che. eka dehamAMthI mukta banI anya deha dhAraNa karavAne prasthAna karatAM, jIvanA te te daihika saMbaMdha dharAvatAM te kuTuMba parivAra Adi saMbaMdhIonA tathA bhega-upabheganI sAmagrIonA saMgeno paNa dehatyAganI sAthe sAthe tyAga Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanmanI sAbiti siddha karatA pratyakSa prasaMge 89 banI ja rahe che. ane tyArabAda navA zarIrane anukULa daihika Adi saMyogonuM nirmANa thAya che. A deha palaTAmAM pUrvanA dehathI mukta thavuM tene maraNa ane navA dehane dhAraNa kara tene janma kahevAya che. eTale maraNa ane janma te te eka dehanA saMbaMdhathI mukta thavA pUrvaka anya dehane dhAraNa karavA rUpa ja che. AmAM adalAbadalI dehanI che. nahiM ke AtmAnI. AtmA te amara che. A rIte amara AtmAne vAraMvAra dehapo kare ja paDe che. dehapaTAnI sAthe sAthe daihika anya saMbaMdha paNa chUTI jAya te svAbhAvika che. A rIte thatA vAraMvAra dehapaTAmAM kayuM tatva bhAga bhajavI rahyuM che? kevI rIte kayA niyamanA leNe jIvane navIna aMgenI prAptimAM anukULatA ane pratikULatAnuM sarjaka te tatva banI rahe che, ane A badhA saMgaviyegamAM kAraNabhUta banI rahetA te tatvanI upasthiti svayaM che ke anya koInA prayatnathI che, ke jIvanA svayaM purUSAWthI che, te AgaLa vicArIzuM. ahiM eka vAta e paNa samajavI jarUrI che ke maraNa ane janmasvarUpa thatA dehapaTAmAM navA prApta thatA zarIranuM pramANa, nAnA moTuM hovA chatAM temAM samAI javA mATe jIvane pitAnA AtmAne aNu samUhamAM te jarA paNa nyUnAdhikatA karavI paDatI nathI. chatAM paNa sthUla zarIramAMthI chUTele AmA sUkama zarIramAM kevI rIte samAI jAya che, e hakIktanI spaSTatA paNa AgaLa AgaLa vicArIzuM Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9o AtmavijJAna romana samrATe svIkArele punarjanmane siddhAMta - mana tatvajJAnI samrATa mArkasa eriliyase I. sa. 161 thI I. sa. 180 sudhI zAsana karyuM hatuM. enA mRtyu bAda keTalIye zatAbdi pachI enA lekhanI hastaprata maLI AvI hatI, e pustakarUpe pragaTa thaI che. "suprasiddha rAmana tattvajJAnI samrATa mArkasa oreliyasanuM AtmaciMtana nAme gujarAtI anuvAda rUpe paNa te pustaka sana. 1956 mAM prakAzita thayuM che. teNe eka evI paNa noMdha lakhI che ke ApaNe mINamAMthI jevI icchIe tevI mUrtio banAvIe chIe. prakRti paNa jAtajAtanI vastuo banAve che, bagADe che, ane bagaDelI cIjomAMthI pharIthI navI navI racanA karyA kare che. hamaNAM je ghoDo banyA hoya, e cheDA samaya pachI eka jhADa rUpe paNa ugI nIkaLe che. pAchaLathI jhADa te mANasanA rUpamAM paNa pheravAI jaI zake che. saune a5 vakhata matye che. lAkaDAmAMthI eka peTI banAvavAmAM Ave che. e jUnI thaI jAya tyAre ene toDIne pAchA lAkaDAnA TukaDA karavAmAM Ave che. paNa piTI cUpa rahe che. pitAnAmAM thayelA pheraphAranI bAbatamAM e nathI harSa pragaTa karatI ke zeka darzAvatI. e rIte tame paNa mRtyu pAse Ave tyAre ciMtA na karaze. udAsa na raheze. e ja moTuM jJAna che. vaLI teNe evuM paNa nevuM che ke java (AtmA ) Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punamanI sAbiti siddha karatA pratyakSa pasaMge ho. zarIranuM saMcAlana kare che. maryA pachI jIva, bIjA zarIramAM cetana Ape che. eTale ke zarIrane aMta Ave che, paNa tenI sAthe jIvano aMta nathI AvatuM. te te mAtra kheLIyAM ja badale che. eka jIva janmajanma judAM judAM kheLIyAne cetana Ape che. Aje te ghaDAmAM hoya te bIjA janmamAM.. te jhADamAM he I zake. ane trIjA janme te manuSyamAM paNa hoI zake che. A uparathI sAbita thAya che ke I. sa. 161 mAM. paNa remanA samrATa mArkasa oreliyasane paNa jIvanA vividha rIte thatA punarjanmanI hakIkata dvArA jIva (AtmA)nI. nityatAne svIkAra karyo hato. jAtismaraNanI samaja :- satyanA gaveSake jarUra samajI zakaze ke pUrvajanmanA anubhavane kAraNe ja kaI kaIka AtmAne pUrvajanmanA daDha, saMskAro vartamAna janmamAM paNa jAgRta thAya to te smaraNa zaktithI yAda karIne ApaNA Azcarya vacce tevAo camakArabharI hakIkata kahI batAve che. AvI smaraNa zaktine. jAtismaraNa jJAna kahevAya che. jAtismaraNa jJAna eTale zuM ? jainadarzanamAM jAtismaraNa jJAnane dhAraNA nAme, mati jJAnanA eka prakAra tarIke oLakhAvela che. anaMtajJAna e AtmAnuM lakSaNa che. iMdriyenI sahAya vinA paNa jagatanI Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna rUpI ane arUpI sarva vastuone jANI zakavAnI amegha zakti, pratyeka AtmAmAM rahelI che. AvA anaMta jJAnanA dhAraka evA AtmAnI te jJAnazakti, jJAnAvaraNIyanAme karma pudgalanA AvaraNathI avarAI gayelI che. jyAM sudhI A jJAnAvaraNayanAme karma pudgalanuM AvaraNa AtmAmAM cAlu rahe che, tyAM sudhI jagatamAM rahelI keIpaNa vastune A AtmA, IndriyapaNarIte jANI zakatuM nathI. Indriya ane mana vaDe karIne jANavuM te matijJAna kahevAya che. jJAnAvaraNIya karmathI AcchAdita AtmA, IndriyapratyakSa vastunA svarUpane ja jANuM-anubhavI zake che. mATe tevA jJAnane matijJAna kahevAya che. keIpaNa vastu Indriya pratyakSa thayA bAda matijJAna vaDe " jANelI te vastuaMgenA saMskAra AtmAmAM rAzita thAya che. eTale Indriya pratyakSa anubhavela vastu, indriyaparokSa thayA bAda paNa vastu aMgenA te rakSita saMskAre dvArA te vastunA svarUpane jIva anubhavI zake che. mATe iMdriyaparokSa avasthAmAM paNa vastusvarUpane anubhavavAmAM, Indriya pratyakSa samaye prApta karelA, pUrvanA saMskAra ja kAraNarUpa che. te - saMskAre pragaTa thavAthI pUrva anubhavela vastune vRttAMta jIvane yAda Ave che. dAkhalA tarIke agninI uNutAne, kerInA rasane, gulAbanA phUlanI sugaMdhane, dilhInI bajArane ke mAlakoza rAganI tarjane eka vakhata iMdriya pratyakSa thayA -bAda, keTaleka dIrgha samaya vItye te tenI pratyakSatAnA Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 . punarjanmanI sAbiti siddha karatA pratyakSa prasaMgo 30 abhAvamAM paNa te te viSayane jIva vicArI zake che. agara te vastu iMdriyagocara thatAM ja te vastune pUrva anubhava te AtmAmAM jAgRta bane che. tevI rIte eka bhavamAM anubhavela. viSaya, bIjA bhAvamAM paNa yAda AvI zake che. kAraNa ke Indriya pratyakSa anubhavela viSayenA saMskAro AtmAmAM ja rakSita thAya che. te saMskAra maraNa bAda anya bhavamAM paNa AtmAnI sAthe ja rahe che. A saMskAro dehamAM rakSita nahiM thatAM AtmAmAM rakSita thayelA hoya che. eTale padArthane iMdriyathI pratyakSa rIte anubhava karavAvALe te AtmA ja che. nahi ke iMdriye. e Indriye te anubhava karavAmAM AtmAnuM sAdhana che. mATe sAdhana badalAI jAya paNa anubhava karanAra : kaMI badalAtuM nathI. tethI bhinna dehane dhAraNa karanAra AtmA, pUrve anubhavela vastune saMskAro dvArA yAda lAvI zake che. AvI rIte saMkhyAta-asaMkhyAta kALa sudhI dhArI rakhAyelA te saMskArane jainazAstramAM "vAsanA" tarIke oLakhAvyA che. A vAsanA dvArA bhavAMtare paNa AtmAne je vastusvarUpa yAda Ave tene jAtismaraNa jJAna kahevAya che. A jAti smaraNa te pUrve Indriya pratyakSa anubhavela viSayonuM ja jJAna hevAthI jenadarzanamAM tene matijJAnane ja prakAra ga che. jAtismaraNane zrI pataMjalie paNa cega zAstramAM A rIte samajAvyuM che. "lasvara sAkSariNA pUrva jJAtijJAnam | rU. 28. AnI upara vyAsabhASya A pramANe che. tAtiya saMskAra sAkSAt karaNAt pUrva jAtijJAnaM utpadyate yoginaH para trApyevameva saMskAra sAkSAtkaraNAt paramajAti saMvedanam / Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna arthAt e rIte pitAnA saMskAra sAkSAt thaI javAthI yegI purUSa pitAnA pAchaLanA janmavRttAMtane mAluma karI le che. vaLI bIjAone paNa saMskArane sAkSAt thaI jAya te te paNa pAchalA janmanA vRttAMtane mAluma karI zake che. sArAMza e che ke jAtisamaraNa thavAne upAya saMskAranI bheTa che. vaLI AmAM ema paNa bane che ke amuka kALe bhUtakALanI ghaTanA yAda Ave, bAda bhUlAI paNa jAya. vaLI ema paNa bane ke amuka varSonI ke pahelAMnI vAta yAda Ave ane pachInA varSonI ke pachInA bhavanI vAta smRtimAM na paNa rahe. AmAM matijJAnAvaraNIya karmanA pazamanI vicitratA ja kAraNa rUpa che. have jAtismaraNa zI rIte thAya che, te aMge kahe che: brahmacaryeNa tapasA, sadvedAdhyanena ca / vidyAmaMtrAvizeSaNa, sattIsevanena ca // pitroH samyagupasthAnAd, glAnabhaiSajya dAnataH / / devAdi zodhanAccaiva, bhavejAti smaraH pumAn // bhAvArtha-brahmacarya, tapa, sadu Agama abhyAsa, vidhA, maMtravizeSa, sat tIrthanuM sevana, mAtapitAnuM samyapha pUjana, glAnAdine auSadhadAna, ane deva-guvAdikanI zuddhi. ItyAdithI jIva, pUrvabhavanuM smaraNa karanAra thAya che. A gavizeSa ja jAtimaraNa jJAna thavAmAM aMtaraMga kAraNe Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 punarjanmanI sAbiti siddha karatA pratyakSa prasa`ge1 hAI ne paraleAkamAMthI badhAnuM Agamana heAvA chatAM mAMne jAtismaraNa thatuM nathI. A vAtane spaSTa karatAM kahe che ke ata eva na sarveSA, metadAgamane'pi hi / paralokAdya thaikasmAt, sthAnAttanubhRtAmapi // bhAvArtha -jema eka sthAnamAMthI bIjA sthAne jatAM adhAMne mA bhAna nathI thatuM, tevI rIte paraleAkathI Agamana siddha hAya, te paNa AvanAra madhAne jAtismaraNa na thAya. kArathru ke brahmacaryAdi rUpa ceAga vizeSa temAM prabala nimitta che. jema koI meTA nagarathI AvatA ghaNA musApharo hAya, temAM badhAne pUrvAnubhUta anI smRti thatI nathI, paNa amukane ja thAya che. tema bhavAMtarathI Avela vyaktiemAMya adhAMne bhavAMtara smaraNu na thAya. paNa amukane ja thAya che. joke eka gAmathI bIje gAma janArAomAM te vadhu saMkhyAmAM yAda karanArA haiAya che. ane paraleAkathI AvanAra ahu viralane ja smaraNa thAya. paraMtu ahiM te mAtra smaraNu karanAranA sa Mbhava ja dRSTAMta dvArA sAkhita karavAnA che. savathA ubhayanuM sAdhamya hAya ja nahi. AvA jAti smaraNavALA jIvAnA saMvAdvivacanathI ya jIva ane kama vagere atIndriya aneA vAstava niya thaI zake che. vamAnakALamAM paNu khanela jAtismaraNavALAenI hakIkata pratyakSa pramANathI yathArtha hAvAthI paraleAkAdinI paNa siddhi thaI jAya che. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna jIve kaMI ahI pahela vahelA ja janma lIdhA nathI. AnI pahelAM paNa aneka janma, jIvanA thaI cUkA che. ane have pachI paNa aneka janma thaze. A rIte zarIrathI bhinna paraakAnuyAyI cetanatattva siddha thAya che. eTale ke caitanyanu astitva zAzvata che. A uparathI spaSTa samajI zakAya che ke AtmA che, AtmA zAzvata che, AtmAne punarjanma paNa che. e punaHjanmanA hisAbe dareka jIvanuM saMsAramAM vAraMvAra janmamaraNa thayA ja kare che. jIvanI AvI sthiti anAdikALathI cAlyA kare che. 96 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkhyAnI vividha samajapUrvaka sarva jIvonuM saMkhyA pramANu vizvanA tamAma jIvenI saMkhyA tathA pratyeka jIvanA AtmapradezanI saMkhyA keTalI che, te jANavA-samajavA mATe prathama te jainadarzanamAM kahela gaNitanI samaja khAsa Avazyaka che. jainadarzane batAvela saMkhyA (gaNita)ne samajavA mATe tIkSaNa buddhi ane adhyavasAyanI jarUra che. jenazAstramAM je gaNitane upayoga karyo che, te gaNita, laukika gaNitathI vadhune vadhu AgaLa vadhe tevuM che. jyAM laukika gaNitanI samApti thAya che, tyAMthI AgaLanI saMkhyAne A jaina zAstramAM kahela gaNita bahu ja suMdara rIte samajAve che. gaNitanuM AvuM sarvAgI varNana jainazAsomAM ja maLI zake che. jainazAstramAM padArthanI saMkhyA, te saMkhyAta, asaMkhyAta, ane anaMtarUpe gaNavI te darekanA vividha prakAre batAvyA che. se, hajAra, lAkha, karaDa, abaja vigere saMkhyAone saMkhyAtI ja kahevAya. tyArabAda saMkhyAmAM paNa tethI AgaLa vadhu samajAvI AgaLa asaMkhyAta ane anaMtanI saMkhyAone saralatAthI samajavA mATe vividha dAte dvArA tenI gaNatrI ApI che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijJAna je sakhyAne atAvavA mATe laukika gaNitamAM kaMIpaNa saMjJA nathI, tevI saMkhyAnI sUkSmatA batAvavA mATe Adhunika vijJAnane paNa amuka dRSTAMtadvArA prayatna karavA paDayo che. Ta sakhyAnI sUkSmatA darzAvatAM, vartamAna vijJAna kahe che ke eka glAsamAM sADAveTara bharavA vakhate je nAnI nAnI budeM ( parapeATI ) thAya che, temAMthI eka buMdanA paramAzuonI gaNatrI karavA mATe saMsAranA traNa arakha vyaktie khAdhA-pIdhA--suvA vinA lagAtAra pratiminiTe traNaseAnI saMkhyA pramANu paramANue gaNutA jAya te khudanA paramANunI samasta saMkhyAne gaNavA vaDe samApta karatAM cAra mahinA lAge. peAtAnA vALane ukheDatI vakhate vALanI jaDa upara lAhInI je khuda nIkaLe che, tene aNuvIkSaNunI tAkAtathI che agara sAta-sata vyAsa pramANa vadhArI jovAmAM Ave te khudanI aMdaranA paramANunA vyAsa 1-1000 IMca ja hAI zake che. eka adheALa jeTalA hAI DrAjanamAM 16 upara 24 sIMDAM saMkhyA pramANe paramANu hAya che. A rIte sa MkhyAnI sUkSmatA batAvavAmAM vartamAna vijJAna karatAM paNa jainadarzana AgaLa vadhe che. vijJAne batAvela saMkhyAnI paddhatti samajI zakanArane, jainane khatAvela saMkhyAnI paddhattine samajavAmAM jarA paNa muzkelI ke avizvAsa nahi' ja rahe. AvI, jainadane kahela saMkhyAne, samajavA Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva jIvonuM saMkhyA pramANu mATe jijJAsuoe cethA karmagraMthamAM darzAvela saMkhyAta, asaMkhyAta ane anaMtAnI hakIkta samajI levI. jenazAstramAM saMkhyAtA, asaMkhyAtA ane anaMtAnA skUla paNe anukrame 3+# maLI kula-21 bheda darzAvyA che. paraMtu sUphamapaNe te saMkhyAnI saMkhyAnA saMkhyAta prakAra, asaMkhyAtI saMkhyAnA asaMkhya prakAra, ane anaMtI saMkhyAnA anaMta prakAra batAvyA che. sthUladraSTie AvI sUma bAbata, AjanA ALajIne aMtaHkaraNamAM ekadama utarI zake nahiM. paraMtu yuktithI vicAra karavAmAM Ave te atIndriya saMkhyAnA asaMkhyAta ke anaMta prakAra mATe jarUra, hRdayanI kabUlAta thaI jaze. ekaMdara gaNitanA viSaya tarapha daSTi karIe te anaM. tanI saMkhyAnA anaMta bhede che. AjanA jIvane e vAta hRdayamAM jaladI utaravI muzkela che. paraMtu ApaNA upagamAM AvatI seMkaDenI, hajAranI ke lA vagerenI saMkhyAno vicAra karIzuM, tenA bhede vicArIzuM te anaMta saMkhyAnA anaMta prakAre mAnavAmAM jarApaNu AnAkAnI nahiM thAya. ApaNane koI pUche ke seMkaDonI saMkhyAnA keTalA prakAra? ahIM gaNitanA viSayamAM kuzaLa gaNa manuSya, tarata ja belaze ke seMkaDo. eka, be, traNa-cAvat navANuM sudhInI saMkhyA, seMkaDemAM nahiM gaNAya. paraMtu 100 nI saMkhyA, seMkaDemAM gaNAze. 101 nI saMkhyA paNa seMkaDomAM. ema ekattara Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 AtmavijJAna vRddhithI vadhatAM vadhatAM 999 nI saMkhyA sudhI sava, seMkaDonI saMkhyA tarIke gaNAze. tyAramAda 999 mAM ekanI saMkhyA umeratAM 1000 thAya, eTale te rakama mATe seMkaDo zabdane prayAga nahi thaI zake. paraM'tu hajAra zabdanA prayoga zarU thaze. ahiM 100 nI saMkhyA, e, jaghanya arthAt ochAmAM AchI sakhyA che. 999 nI sakhyA, e meTAmAM mATI arthAt utkRSTa seMkaDonI sa`khyA che. ane 101 thI 998 sudhInA badhAya AMkaDAo madhyama seMkaDonI saMkhyAmAM gaNavAmAM Ave che. seMkaDAnI sa MkhyAnA kula AMkaDA 900 thAya che. eTale seMkaDAnA seMkaDA prakAra che. e ja pramANe hajAranI sakhyAnA hajAro prakAra che. 1000 thI hajAranI saMkhyAnA prAraMbha thaze ane 99999 (navaNuM hajAra navase| navANu) sudhI hArano gaNAze. seMkaDonI saMkhyA mAphka hajAranI saMkhyAmAM paNa jaghanya, madhyama ane utkRSTa e traNeya vibhAga samajavAnA che. 1000 (sahastra)nI sakhyA te echAmAM ochI arthAt jAnya hejAra (sahastra) kahevAya che. 99999 ( navANu hajAra navaseA navANuM) te meTamAM meATI arthAt utkRSTa hajAra (sahusra) kahevAya. ane 1001 thI 99998 sudhInI badhI saMkhyA madhyama hajAranA prakAramAM Ave che. kula hajAranI saMkhyAnA AMkaDAe 99000 thAya che. arthAt seMkaDonI saMkhyAnA jema seMkaDA prakAra thayA, te pramANe Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva jIvonuM saMkhyA pramANu hajAranI saMkhyAnA hajAro prakAra thaI zake che. te ja pramANe lAkhanI saMkhyAnA lAkhe prakAra, jhADanI saMkhyAnA jhADa prakAra, abajanI saMkhyAnA aje prakAra, yAvat saMkhyAtI saMkhyAnA saMkhyAtA prakAra, asaMkhyAtI saMkhyAnA asaMkhya prakAra, ane anaMtI saMkhyAnA anaMtaprakAra, budhigamya jarUrathaI zake che. sarvajInuM saMkhyA pramANu - akhila vizvamAM sarva AtmAnI-jIvonI saMkhyA anaMta che. temAM sUkSmapaNe te anatAnA anaMta bhede che. paraMtu jainazAmAM dhUlapaNe batAvelA anaMtAnA nava bhe pikI, sarvajInI kahevAtI anaMta saMkhyA te AThamA ane te che. AThamA anaMtAnI saMkhyA pramANa sarva jI paikI abhavya jIvonI saMkhyA, cothA anaMte, bhavya AThamA anaMte, siddhinA jIve pAMcamA anaMta ane sarva jIvonI saMkhyA paNa AThamA anaMte che. ahiM bhavya jInI saMkhyA, tathA sarva jIvenI saMkhyA e bannene AThamA anaMte hevAnuM kahevAthI te ane saMkhyAne sarakhI samajI levAnI bhUla thavI na joIe. kAraNa ke AThamA anaMtAnA te anaMta bheda hovAthI bhavya jenI kahelI anaMta saMkhyA ane sarva jIvanI kahelI anaMta saMkhyA, te bhinna bhinna samajavI: Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna manuSye saMkhyAtI saMkhyA pramANa che. dhruveA ane nArakA vagere asa`khyAtI saMkhyA pramANa che. ane nigedAdi tiya 'cA vagere anaMtI sakhyA pramANu che. 102 saMkhyAtI sa`khyAvALA bhAvAne ApaNA jevA sAmAnya jJAnIe jANI zake. sa`khyAtI temaja asaMkhyAtI saMkhyAvALA bhAgete avadhi, mana:paryaMvI ke zruta-kevalI vagere jANI zake. ane sakhyAta, asaMkhyAta, temaja anaMta bhAvAne teA sarvajJa bhagavaMtA ja jANI zake. ana tabhAvAne jANavA e kevalI bhagava'tane ja viSaya che. sa` kevalIenA kevalajJAnamAM samAnatA heAya che. sayeAgI kevalI hAya, ayegI kevalI hAya, ke siddha kevalI hAya, paraMtu e traNeyanA kevalajJAnamAM jarApaNa taratamatA nathI. kAraNa ke kSayApazamabhAve pragaTa thayela guNamAM ja taratamatA hAI zake. paraMtu kSAyikabhAve pragaTa thayelA guNamAM tarata-- matAne lezapaNa saMbhava nathI. kSayApazamamAM guNeAnI nyUnatA che. arthAt ochAza che. te nyUnatA paNa sajAtanA kSayApazamamAM kaMI eka sarakhI ja hoI zake nahi. kAimAM nyUnatA echI hAya ane koimAM nyUnatA adhika hoya. arthAta nyUnatA paNa vividha prakAranI hAi kSayopazamapaNuM paNa vividha prakAranuM hoI zake, kSAyikabhAve pragaTa thatA guNeAmAM pUrNatA che. pUrNatA tyAre ja kahevAya ke kaMipaNa khAkI ke echAza na rahe. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva jIvonuM saMkhyA pramANu 103 eTale pUrNatA te sarvane sarakhI ja hoya. mATe kSAyikapaNuM te eka ja prakAranuM hoI zake. evA kSAyikabhAve pragaTa thayela guNovALA sarva guNIonA guNamAM taratamAtA saMbhavI zake ja nahiM. mATe ja upara jaNAvela traNeyanA kevalajJAnamAM samAnatA hovAnA kAraNe sarva kevalIonuM kathana, traNeyakALamAM eka sarakhuM ja hoya. lezamAtra paNa bheda na ja heya. ahiM sarva jIvenuM tathA pRthaka pRthak jAtinA jInuM saMkhyA pramANa vicArI have pratyeka jIvanA AtmapradezanI saMkhyAnuM pramANa kahevAya che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atma pradezanI saMkhyA ane vartamAna Atmasthiti vastunA avibhAjya aMzane jaina pAribhASika zabdamAM pradeza kahevAya che. evA aneka aMzanA samUhayukta padAM paNu jagatamAM vidyamAna hoya che. vizvanA sarva padArthonuM vibhAjana be rIte thaI zake che. (1) jaDa ane (2) cetana. cetana te jIva, AtmAne kahevAya che. Adhunika vijJAna jene meTara kahe che, tene jainadarzana, pudgala saMjJAthI oLakhAve che. pudgala dravya te drazya jagatamAM vividharUpe daSTigocara thAya che. vividha rIte daSTigocara thatA A dareka pudgala padArtho te sarakhI saMkhyA pramANa pradezayukta hotA nathI. arthAt koI pudagala padArtha, ochA aMzarUpa pradezayukta ane kaI pudgala padArtha, vadhu aMzarUpa pradezayukta hoya che. vividha pramANuvALA aMzayukta A dareka padArthonI pradezasaMkhyA paNu sadAnA mATe eka sarakhI cAlu rahetI nathI. temAM paNa bharatI-oTa te cAlu rahe che. eka phakta Atmadravya ja evuM che ke eka vivakSita AtmAnI ane vividha AtmAnI pradeza saMkhyA sadAnA mATe ekasarakhI Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vamAna Atmasthiti 105 ja rahe che. temAM kayAreya paNa nyUnAdhikatA thaI zakatI ja nathI. A AtmadravyamAM pradezasa khyA keTalI che, ane teTalI sakhyApramANa AtmadravyanA te Atmapradeza kevI rIte sa'kucita ane vistRtapaNe rahI zake che, te aMge ahi vicArIe, dareka AtmAe peAtAnA svarUpe anatajJAnamaya che. ' jagatamAM vividha AtmAe paikI pratyeka AtmAnA Atma pradeze! asaMkhya che. arthAt pratyeka AtmA asakhya Atmapradeza yukata heAya che. dareka AtmAnI AtmapradezanI saMkhyA samAna che. kIDInA AtmapradezeAnI saMkhyA ochI ane ku jar (hAthI)nA AtmapradezanI saMkhyA vadhAre, ema samajavAnu nathI. saMsAranI ceArAsIlAkha jIvAceAni paikI game te jIvAyeAnimAM AtmA, kama yAge utpanna thayelA hAya, narakamAM hAya ke nigeAdamAM hAya, deva haiAya ke dAnava hAya, ekendriya hoya ke pacendriya hAya, 'gulanA asabhyabhAga jeTalu zarIra haiAya ke hajArayeAjananuM agara lAkha yeAjananu' hAya, paraMtu harakoI AtmAnA AtmapradezeAnI sakhyA samAna ja hoya. caudarAja lekamAM vyApIne rahelA dharmAstikAya, adharmAMstikAya, leAkAkAza, ane eka AtmA, e cAreyanI pradezasaMkhyA samAna ja hoya che. kama ceAge nAnuM zarIra prApta thAya te temAM saMkucita thaine AtmA rahe che. kAine hAthI jevu mATuM zarIra prApta thAya tA AtmAnA pradeze temAM vistRtapaNe rahe che. ra, Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 AtmavijJAna tenuM teja hoya, gAMsaDImAM bAMdhyuM na hoya ane chUTuM paDeluM hoya tyAre ghaNI jagyA roke che. enuM eja rU, presamAM dabAya eTale nAnI gAMsaDImAM samAI jAya. ekane eka dIpaka nAnA oraDAmAM hoya, te te oraDAmAM svaccha prakAza Ape che. ane tene teja dIpaka, meTA oraDAmAM vacce mUkAya te te moTA oraDAmAM ocho e paNa sarvatra prakAza Ape che. - kIDI, maMkaDI vagerenuM zarIra nAnuM ane tenA aMgopAMgamAM AtmapradezanuM saghanapaNuM vadhAre hoya che. kIDI- maMkeDInA keIpaNa (paga sivAya) avayavone nukasAna pahoMce eTale prAyaH turata te mRtyu pAme che. kAraNa ke te avayavamAM AtmA pradezane ja vadhAre hoya che. tenA upara AghAta lAgavAthI tenuM maraNa thAya che. moTA zarIravALA mATe ema nathI banatuM. marmasthAna upara ghA vAge te ja moTAM zarIravALAnuM maraNa thAya che. paNa marmasthAna sivAyanA avayave upara AghAta-pratyAghAta lAgavA mAtrathI prAyaH mRtyu thavAne prasaMga Avato nathI. tAtparya e che ke zarIra sthUla hoya ke sUkSma hoya, ane karmace game te javAnimAM AtmA vartate hoya, paraMtu AtmAnA pradezanI saMkhyA, traNeya kALamAM samAna che. eTale sadAnA mATe sarva jIvanA AtmapradezanI saMkhyA asaMkhyAtI hatI. asaMkhyAtI che, ane asaMkhyAtI rahevAnI. jethI e asaMkhya Atma pradezomAM eka paNa Atmapradezane nathI vadhAre thato, ke Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vartamAna Atmasthiti 17nathI ghaTADo thatuM. eTaluM ja nahiM paNa e asaMkhya Atma-pradezamAMthI eka paNa Atmapradeza keI kALe chUTa ya. paDatuM nathI. pudgala skaMdhamAMthI te pradeza chUToya paDe ane navA pradeze temAM AvIneya maLe. pudgalamAM bheda ane saMghAta bane che. paNa AmAnA pradezamAM e pramANe banatuM nathI. eka cAra hAthanA kapaDAnA be pAMca ke tethI vadhAre TukaDA thaze. paramANu sivAya pudgala mAtranA vibhAgo thaI zakaze; paNa Atma pradezane vibhAga te nahiM ja thaI zake. AtmAnuM chedana-bhedana thatuM ja nathI. tIrthakara bhagavaMtanA kalyANakAdi prasaMgamAM saudharmendra vagere de, pAMca pAMca uttara kriya zarIra banAve che. e rIte eka ja AtmAe vikalA dareka uttara kriya zarIre, bhinna bhinna dekhAvA chatAM, te vividha uttara kriyamAM vikrvaka AtmAnA Atmapradezane vibhAga paDele hote nathI. tIrthakara denA kalyANaka utsavanA prasaMge Indra, mahArAja pitAnA svAbhAvika zarIrathI te saudharma devalokamAM heya che. ane tyAM bhinna bhinna pravRtti cAle che. e ja IndramahArAjA uttara vaikiyazarIravaDe tIrthakara bhagavaMtane janma mahatsava ujavavA manuSya lokamAM Ave che, ane ahiM paNa pAMca zarIra-svarUpe banAve che. AvA prasaMgamAM ema samajavuM jarUrI che ke devalokamAM jyAM IndramahArAja pitAnA mULa zarIrathI rahelA che,. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 AtmavijJAna - tyAMthI ahIM manuSya sudhI temanA AtmapradezanI paMkita temaNe banAvelA pAMceya uttarakiya zarIra sAthe saMbaMdhavALI che. moTA zaheramAM so-base kadamane AMtare vIjaLInA thAMbhalAo hoya che. ane dareka thAMbhalAo pAvara hAusathI zarU thayelA vIjaLInA tAravaDe anusaMdhAnavALA jema hoya, teja pramANe kaI paNa IndrAdi eka jIva, vaikriya labdhivaDe game teTalAM judAM judAM zarIre vika, lAkha ejananA naja buddhIpane bALaka bALIkAonA rUpivaDe bharI de, te te dareka rUpavALA uttarakriya zarIranI sAthe mULa zarIramAMthI nIkaLela Atma pradezanI paMkitaonuM anusaMdhAna te avazya hoya che. mULa zarIramAM je AtmA hoya che, teja AtmA, pite vikurvelA banAvelA bhinna bhinna aneka zarIramAM vyApIne raheluM hoya che. ane mULa zarIra temaja vikurvita zarIre -vacce teja AtmAnA pradezanI paMktinuM anusaMdhAna paNa hoya che. tAtparya e che ke game tevA prasaMgamAM paNa AtmAnA asaMkhyapradezamAMthI ekapaNa Atmapradeza kaI kALe chUTo paDatuM nathI. asaMkhya pradeza pratyeka AtmAnA pratyeka AtmapradezamAM anaMtajJAnAdi zakita bharelI che. anaMta jJAnAdi zaktine AvirbhAva e AtmAne paripUrNa zuddha paryAya che. AtmAnI e ja anaMtajJAnAdi zakitane tibhAva e AtmAne -azuddha paryAya che. anAdithI AtmA, vividha karmanA cege azuddha che. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vartamAna Atmasthiti 1 zrI AnaMdaghanajI mahArAje zrI padmaprabhu svAmInI stavanA karatAM kahyuM che ke :kanakepalavata payaDI purUSatazuM re, jeDI anAdisvabhAva; anya saMge jahAM lage AtamA re, saMsArI kahevAya. eka AtmAnA asaMkhya pradeze ane te pratyeka Atmapradeza upara anaMtAnaMta karma vagaNa (kamapaNe pari. NAma pAmI zakavAvALI pudgala samUhanI jAta)nA adha (jathAo) rahelA che. te eka eka kAmaNa skaMdhamAM anaMtAanaMta pradeza che. ane eka eka pradezamAM ochAmAM ochAM paNa sarva jIvAntaguNarasanA avibhAge che. A vAta sUkSma hAvAthI bALajI jaldI samajI na. zake te svAbhAvika che. paraMtu eTalI vAta te nakkI che ke jema senuM svayaM zuddha chatAM mATInA ke anya dhAtunA mizraNathI azuddha bane che, te ja pramANe AtmarUpI suvarNamAM mehanIyAdi karmarUpI mATIne anAdi saMbaMdha hovAthI AtmA paNa anAdithI azuddha che. zuddha senAnuM je teja ane caLakATa hoya che, te caLakATa ane teja (caLakATa), azuddha sonAmAM nathI hatAM. ane suvarNanA pramANa karatAM mATInuM ke anya dhAtuonuM pramANa ghaNuM ja vadhAre hoya, tyAre te e senAmAM prAyaH jarAya teja nathI rahetuM. te. sonAne aMza paNa mATI jevo lAge che. ApaNu AtmAnI paNa e ja dazA che. ApaNuM Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 AtmavijJAna AtmAo ane tajJAna timaya chatAM, mATI jevA banI gayA che. AtmAne zuddha caitanyamaya prakAza lagabhaga hInadazAne pAme che. AtmAnI durdazA karanAra jo koI hoya te mehanIya janya mithyAtva tathA ajJAna ane avirati sivAya koI nathI. e mithyAtva, ajJAna ane avirati, te AtmAnA kaTTara zatruo che. AtmAnI saMpattinuM lIlAma karanArA jAlIma duzmano che. ema chatAM emane duzmana tarIke haju AtmAe oLakhyA nathI. balake e zatruomAM mitratAnI buddhi AtmA rAkhe che. ane pitAnA mana, vANI ane kAyAnA vyApAre, te mitra manAelA zatruone poSaNa mATe ja meTe bhAge cAlyA kare che. saMsArI jIvane kevalajJAna prApta na thAya, tyAM sudhImAM pratyeka jIvanA jJAnamAM pUrNatA nathI. paraMtu ochA ke vadhu jJAnane ughADa to hoya ja che. te ughADa pitAnA svarUpe nirmaLa ane je bhAve je svarUpe hoya, tene te pramANe jaNAvanAra ane manAvanAra che. je kaI jJAna prakAza che, te avikArI hovA chatAM, te jJAnaprakAzanI sAthe mithyAtvamehanIya nAme karmane 1 udaya maLavAthI avikArI jJAnaprakAza paNa vikArI banI gaye che. tethI AtmAnI dazA, kAramI aMdhArA jevI thAya che. ane je kaMI jANe che, juve che, temAM paNa avaLAI hoya che. mAdaka madirAnuM pAna karanAra umAdI manuSya jevI Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vartamAna Atmasthiti e vikArI AtmAnI durdazA che. e vikAranuM nAma ja mithyAtva che. - te (mithyAtva) thI thatuM avaLuM jANapaNuM te ajJAna che. ane avaLI pravRtti te avirati che. mithyAtvanA udayathI bAhyapadArthomAM vyavahArathI temaja nizcayathI mArApaNAnI mAnyatA te ajJAna che. ane mArA paNuM mAnyAbAda rAtridivasa te bAhyAbhAmAM ramaNutA, te avirati che. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha zarIradhAraka AtmA pratyeka jIva (AtmA), pitAnA zarIramAM sarvAga vyApta che. kamalanAlamAM jevI rIte tene dere nIcethI upara barAbara bhareluM rahe che, tevI rIte AtmA, A zarIramAM paganA aMgUThAthI mAMDIne mastaka sudhI saLaMge bhareluM che. kamala-nAlamAM dere jema nIcethI upara sudhI rahe che, paraMtu mULa ane pAMdaDAMmAM te doro nathI rahetuM, tevI rIte A AtmA A zarIramAM pagathI mAthA sudhI saLaMga vyApta che, paraMtu nakha ane kezamAM te nathI. zarIranA keIpaNa pradezamAM sparza karAya, ke cImaTI bharAya te jhaTa khabara paDe che. athavA vedanA thAya che. kema ke tyAM anubhava karanAre AtmA rahe che. paraMtu nakha ane kezane sparza karavAthI, cImaTI bharavAthI ke kApI nAkhavAthI vedanA thatI nathI. kAraNa ke te aMzamAM AtmA nathI. kamalanAla jevI rIte vadhe che, tevI rIte aMdarane dere paNa vadhato ja rahe che. e rIte bAlyakALathI jyAre A zarIra vadhIne juvAna thAya che, tyAre temAM rahelA AtmA paNa te pramANe phelAte ja jAya che. kamalanAla melA kAMTAyukta hovAthI kaThora jarUra che, paraMtu aMdarane dara mRdu, nirmala ane sarala che. A rIte Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha zarIraghAraka AtmA 113 atyaMta apavitra evA rakta, carma, mAMsa, hADakAM, Adi vALA A zarIramAM AtmA rahevA chatAM paNa te pite atyaMta pavitra che. kaI cIjanI aMdara bharelI havAne dabAvI zakAya che. paraMtu keI kathaLI vagere na hoya to te havAne dabAvI zakAtI nathI. tevI rIte zarIranI aMdara jyAM sudhI A AtmA rahe che, tyAM sudhI ja gAdikanI pIDA te anubhave che. - jyAre agni, laDhAmAM praveze che, tyAre luhAra tene hathoDAthI TIpe che. paraMtu jyAre loDhAmAMthI agni bahAra nIkaLI jAya tyAre tene kANu TIpI zake ? evI rIte AtmA zarIradhArI che, tene ja bAdhA-pIDA thAya che. zarIra rahita banatAM AtmAne keI bAdhA-pIDA rahetI ja nathI. bahAranuM A zarIra sAta dhAtumaya che. enI aMdara bIjAM be zarIra AvelAM che. te ati sUkSama che. tene taijasa ane kArmaNa kahe che. A rIte traNa parakeTAthI vekhita kArAgRhamAM A AtmA nivAsa kare che. bAhya dekhAtA sAta dhAtumaya zarIrane audAkinA nAmathI oLakhAya che. paraMtu aMdaranuM kAmaNa zarIra te kAlakUTa viSa samAna che. bhayaMkara che, ane te aSTa karma svarUpa che. Atmapradeze sAthe lAgelA karmaparamANuone samUha te kAmaNuzarIra che. A kAmaNuzarIra te navA ane junA karmanA samUharUpa che. AtmAnI sAthe ekAkAra thayela AThe karmanI anaMta vagaNanA piMDanuM nAma ja kAraNa zarIra che. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna khAdhela AhArAkrine pakavavAmAM kAraNabhUta je zarIra te tajasazarIra kahevAya che. zarIramAM rahelI garamI yA jaTharAgni te ja A tejasazarIra che. 114 mIThu', anAja, pANI ke anya koI AhArarUpa padArthanA - sAta dhAtu rUpe thatA pariNamana kA mAM ApaNe vicAravuM paDaze ke zarIramAM pariNAmAntara karanAra kAI pAka kriyA che. pakavavAnI tAkAtavALI cIja ja pariNAmAntara karI zake. jema agnimAM pakAvyA vinA, mATIne ghaDA pANIne bharavA cogya thaI zakatA nathI, tevI rIte pakavavAnI tAkAtavALI vastu vinA mUlapaTTAnuM paripakavapaNu thaI zakatu nathI. jo pakavavAnI tAkAtavALI cIja na haiAya te zarIramAM paDeluM mIThuM te mIThu ja rahe che. mATI te mATIpaNe ja rahe. saMgrahaNInA vyAdhi jene thayA hAya te kheArAka le che, paNa pacAvI zakAtA nathI. kemake dunyavI draSTie kahevAya che ke tenI jaTharamAM agninuM jora nathI. pakavavAnI tAkAtavALI cIja hAya te ja zarIramAM gayela AhAra pariNAmAntara pAme ane sAta dhAtu rUpe pariName. AvuM pariNAmAntara karanAra teja tejasa zarIra che. lIdhela khArAkane pakava dazAmAM lAvavuM, pariNAmAntara karavuM te kAma, tejasa zarIranu` che. A taijasa zarIra te jIvanI sAthe vaLagelI bhaThThI che. dareka saMsArI jIvanI sAthe tejasa bhaThThI rahe ja che. jema agninA svabhAva che ke baLataNane pakaDe, ane pAte Take che paNa baLataNathI ja. tevI rIte jIvanI Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha zarIradhArarka AtmA 115 sAthe rahelI taijasa bhaThThI khArAkane kheMce che ane khArAkathI Take che. tejasa zarIra paNa aneka prakAranuM hAya che. ApaNane jhINI kAMkarI pacAvavI muzkela paDe che, ane kabhutara jhINI kAMkarI khAya teA ya pacI jAya che. Ama banavAnuM kAraNu jaTharanI tAkAtamAM nyUnAdhiktA che. manuSyamAM paNa maMda jaTheravALA, halakA khArAka yA pravAhI khArAka ja pacAvI zake che. ane sArI jaTharavALA ekalA vAla khAya teA paNa harakata AvatI nathI. bAhyazarIra dekhAvamAM majabuta hAvA chatAM a MdaranI taijasa bhaThThI mAM hAya te bhAre kheArAka ke vadhu khArAka pacI zakatA nathI. tevAone te bhaThThI pradIpta rAkhavA mATe vAraMvAra khArAka levA paDe che. tee vadhu TAIma kSudhA sahuna karI zakatA nathI. jyAre keTalAkanuM bAhya zarIra dubaLuM- pataluM hAvA chatAM taijasanI bhaThThI tIvra heAvAnA kAraNe game tevA bhAre kheArAka paNa pacAvI zake che. lAMbe TAIma kSudhA paNa sahana karI zake che. mATe dareka prANInA zarIramAM rahelI AvA prakAranI agni ja, tejasa zarIra te kAyama hovAnA vyApaka purAvA rUpe che. A taijasa zarIrarUpa agninA apacaya ke upacaya thavAmAM nimittabhUta bhale anya hAya, paraMtu parabhavathI AvatA jIvane jaTharAgnirUpa A taijasa zarIra tA sAthe ja hAya che, kAraNa ke parabhavamAMthI AvatAM, pahelA samaye AhArane lAyaka sAmagrIne pAcana karavAnI zaktivALI kAI cIja tA peAtAnI pAse ja hAvI joIe. A cIja teja tejasa zarIra che. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 AtmavijJAna tejasa zarIramAM apacaya ane upacaya te thayA ja kare che. bALaka jema jema moTuM thatuM jAya che, tema tema tenuM taijasa zarIra, AkhA zarIramAM navAM navAM taijasa pudgalethI banatuM rahI phelAtuM jAya che. mRtyu pAmelA prANinA bAhya sthUla zarIramAM taijasa zarIra hetuM nathI. mRtyakALanA amuka TAIma pahelAM tenA bAhya zarIranA avayarUpa hAtha pagamAM phelAyelA tejasa zarIrarUpa garamI, dhIme dhIme haTavA mAMDe che, hAtha paga ThaMDA paDe che, tyAre maranAranA saMbaMdhIo samajI zake che. ke mRtyu najIka che. zarIramAMthI jIva cAlyA jAya che, eTale mRta zarIranA koI paNa bhAgamAM lezamAtra garamI rahetI nathI. kAraNa ke garamI rAkhanAra taijasa zarIra te jIvanI sAthe ja cAlyuM jAya che. tevA samaye hAthapaganI nADIonAM kaMpanane ke hRdayanA dhabakArAne pUro khyAla pAmI na zakAya te, DaoNkaTara ke leziyAra vaidyanA abhAve grAmyaleke mRtyu pAmatA manuSyanA mastaka upara thIjuM ghI mUkIne zarIranI garamIne tapAse che. te dvArA zarIramAM garamIne bilakula abhAva jaNAya te mAnI le che ke jIva cAlyA gaye. kAraNa ke garamIrUpa te taijasa zarIra, bAhya zarIramAM jIva vinA ekaluM TatuM nathI. jainadarzanamAM kathita A taijasazarIra aMgenI hakIkata vijJAnika draSTie paNa siddha thaI cUkI che. zarIrazAstrIo, kahe che ke garamInA pramANane niyaMtrita sakhanAra eka yaMtra avA. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha zarIradhAraka AtmA 117 A khAdyazarIramAM rahe che, jene hAipeAthailmasa kahevAya che. e yaMtradvArA mAnavazarIra bhAre dakSatApU kAma kare che. e yaMtra. zarIranI pratyeka aMganI AvazyaktA anusAra tApamAnane saMtulanamAM rAkhe che, paraMtu jyAre zarIramAM vikAra ane vijAtIya tattva, pUratA pramANamAM vadhI jAya che, tyAre e hAipeAthailmasanA hAtha bahAranI vAta thaI jAya che. te tAva dvArA sUcana Ape che ke zarIra para zatruenu AkramaNa thayu' che. eTale tene bahArathI Avazyaka sahAya pahoMcADavAmAM Ave che. A pramANe dareka jIvanI sAthe anAdi saMbaddha rahIne, bhukta eTale lIdhelA AhAranA pAcanaAdimAM sahAyaka thanArU tejasazarIra che. taijasazarIra a Mge vadhu jANavA jevI hakIkata e che ke taijasazarIra te AhArAdinA pAcananuM kAraNa hAvA uparAMta, amuka jAtanA tapAnuSThAnathI tejasalabdhi prApta karanAra manuSyA, tejasa zarIramAMthI zrApa nimitto tejolezyA ane upakAra karavA nimitte zItalezyAnA prayAga karI, tejolezyA vaDe sAmenI vastune khALI nAMkhe che, ane zItalezyAvaDe maLatI vastune ThaMDI karI zake che. bAhya dekhAtA sthUla zarIrane cheDIne anya zarIramAM janma pAmyA pahelAM vigraha gatimAM (eka bhavathI chUTI khIjA bhavamAM jatAM vATe vahetAM) jyAre AtmA gamana kare che, Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 AtmavijJAna. tyAre tene tejasa ane kAmaNa A be zarIra te sAthe ja rahe che. manuSya ane pazu-pakSIpaNAmAM janma pAmela che. maraNa TAIme dArika nAme bAhya sthala zarIramAMthI, ane deva-nArakIpaNAmAM janma pAmela che, maraNa TAIme kriya nAme bAhya sthava zarIramAMthI, mukta bane che. tyArabAda pharI pharI janma levA TAIme, deva-nArakIne bhava pAmavA TAIma vediya zarIranI ane manuSya tathA tiryacapaNane bhava pAmavA TAIme audArika zarIranI prApti kare che. paraMtu A badhA cha paikI koI paNa jIvane maraNa thayA chatAM tejasa ane kAmaNa zarIra te AtmAnI sAthe ja barAbara lAgyAM ja rahe che. A rIte A zarIramAM dareka jIvane eka bhavathI chUTI bIjA bhavamAM utpanna thatAM sudhImAM be, ane utpanna thayA bAda traNa zarIra hoya che. taijasa ane kArmaNa zarIramAMthI sarvathA mukta nahi banele AtmA, audArika ane vaikriya zarIrarUpI kethaLInI aMdara jyAM sudhI rahe che, tyAM sudhI tene jIvana kahevAya che. ane te kethaLIne choDavAthI maraNa kahevAya che. navI thelIrUpa audArika ka kriya zarIrane dhAraNa karavAthI janma thayo kahevAya che. te navA prApta zarIramAM jIva jyAM sudhI TakI rahe che, teTalA kALane AyuSya kahevAya che. A zarIra kArAgRhavAsa che, AyuSya te hAthakaDI che. vRddhAvasthA, janma, maraNa, Adi aneka avasthAo tyAM kaSTarUpa che. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha zarIradhAraka AtmA 119 bahurUpIo jevI rIte aneka vene dhAraNa karIne lokemAM bahurUpe darzAve che, tevI rIte A AtmA vizvamAM bahu prakAre zarIra dhAraNa karIne bhramaNa kare che. eka skUla zarIrane choDe che, te bIju zarIra dhAraNa kare che. tene paNa choDe che te trIju dhAraNa kare che. A rIte zarIrathI lemUka karIne A saMsArarUpI nATakazALAmAM jIva, bhinna-bhinna rUpe jovAmAM Ave che. pitAnuM mahatvapUrNa svarUpa nahiM samajavAthI ja A AtmA, nAhaka zarIra dvArA kaSTa pAmI rahyo che, e mahA duHkhanI vAta che. A zarIra nAzavaMta che. AtmA avinazvara che. zarIra te jaDarUpe che. AtmA cetanarUpa che. agni, paththara, astra, zastrAdikanA AghAtathI A dArika zarIra bagaDe che, ane naSTa paNa thAya che. paraMtu tejasa ane kArmaNa zarIra te tevA keIpaNa prakAranA AghAtathI nAza thatAM nathI. A banne zarIra te dhyAnAgnithI ja baLe che. e rIte bannenA saMbaMdhane sadAnA mATe AtmAthI viyAga thavA vaDe ja AtmAnI vAstavika mukti thAya che. kAmaNa zarIrathI banI rahelA saMbaMdhanA kAraNe ja bAkInAM zarIrathI jIvane viTAI rahI duHkhanI paraMparA bhegavavI paDe che. je vRkSanuM mULIyuM adhika phelAyeluM rahe che, tenA nAzanuM kAraNa pite ja bane che. tevI rIte taijasa ane kArmaNa zarIrane phelAvaja A AtmAnA ahitanuM kAraNa Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 AtmavijJAna ane che. mATe sauthI pahelAM AtmAnubhavarUpI agnithI kANu zarIranA vistArane bALI nAMkhavA joie. te pachI tejasa ane bAhya audArika zarIra badhu ya svataH nAza pAmavAthI phIthI jIvane deharUpI kArAgRhavAsa dhAraNa karavA paDate nathI. A AtmA kayAreka rAjA thAya che, te kayAreka raka thAya che. kAreka svAmI thAya che, teA kayAreka sevaka bane che. kaiAi vakhate bhikhArI tA kAi vakhate zrImata bane che. kayAreka purUSanArUpe te kayAreka strInArUpe ane che. vizeSa zuM! A saMsAramAM A AtmA, te nara, sura, khaga, mRga, vRkSa, nArakAdi aneka ceAniyAmAM bhramaNa karatA thakA duHkha bhogave che, A badhAnu kAraNa AtmAnI sAthe saMbaMdhita khanI rahelu kA NazarIra ja che. ajJAnaavasthAvata AtmA, A kAma Nu zarIranA amuka amuka aMze pratisamaya AtmAthI naSTa karatA heAvA chatAM, naSTa pAmatA te aMzeA karatAM ana Mta guNA anya azAnA A kANu zarIramAM vadhAre thAya che paraMtu mithyAtvadazA anubhavatA AtmAne AnI kaI darakAra ke samaja ja hAtI nathI. tenA sa skAre tA, bhautika sAmagrInI anukULatA prApta karavAnA ane prApta thayela tevI anukULatAnA sacegAmAM abhimAnI manI rahevAnA ja hAI, peAtAnA AtmAnI AMtarika sthiti kevI sajAI rahI che, tenA vicAra karavAnI tene jarApaNa paDI nathI. mithyAtvanA kephamAM tene e paNa bhAna nathI hetu ke zarIra zuddhAM sarvAM khAdya sAmagrI sacAgita ja che, sayAgita Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mmmmm vividha zarIradhAraka AtmA 121 vastune viyega to avazya hoya. saMgita vastu upara mUchavaMta banele AtmA, te vastunA viyega TAIme jhUre che. zira kUTe che. rUdana kare che. ane e rIte Akta rIdra dhyAnI banI durgatinA duHkhenI paraMparA pitAnA ja mATe svayaM saje che. zrImad rAjacaMdra gurjara bhASAnA sugama kAvyamAM suMdara rIte darzAvyuM che ke sukha prApta karatAM sukha TaLe che, leza e lakSe rahe; kSaNa kSaNa bhayaMkara bhAvamaraNe, kAM aho rAcI rahyo; lakSamI ane adhikAra vadhatAM, zuM vadhyuM che te kahe ? zuM kuTuMba ke parivArathI, vadhavApaNuM e nava graha. vaLI paNa kahyuM che kesAhyabI sukhada heya, mAnataNe mada hoya; khamAkhamAM khuda hoya, te te kazA kAmanuM ? juvAnInuM jora hoya, ezano aMkera hoya; dolatane dora hAya, e te sukha nAmanuM. vanitA vilAsa heya. prauDhatA prakAza hoya; dakSa jevA dAsa haya, heya sukha dhAmanuM. vade rAyacaMda ema, saddharmane dhAryA vinA jANI le je sukha e che, be e ja badAmanuM. kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcAryajI mahArAja sAhebe kahyuM che ke Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 AmavijJAna antaH pihita jyotiH saMtuSyAtmano'nyatomUDha / tuSyatyAtmanye bahi, bahinivRtta bhramojJAnI // jenI Atmati , AvaraNane lIdhe DhaMkAelI che, evA mUDha ane avivekIjane AtmAthI anya bAhya viSayamAM saMteSa pAme che. paraMtu brAhya viSayamAM jenI sukhanI brAnti dUra thayelI che, evA jJAnI purUSa te AtmAne viSe ja saMtuSTa thAya che. ane parathI ajJAta mehAMdha mAnavI, deha tathA dehane anukuLa sAmagrInA rAgamAM phasAI jaI e vilAsamagna banI rahe che ke tene sArAsArane ke hitAhitane viveka ja hoI zakatuM nathI. mATe dunyavI sAmagrIne nazvara ane pararUpe jANI, AtmasvarUpa ane tenA sAcA sukhanI samaja, sadgurU dvArA sat zAstromAMthI prApta karI, sAMsArika anukULa ke pratikULa saMgomAM udAsIna vRttithI rahI, sarvajI pratye mAdhyastha bhAve rahI, Atma hita mATe heya ane upAdeya (tyAga ane grahaNa) nA vivekapUrvaka vartavAthI ja jIva, paramazAMtine pAmI zake che. evA ja jIve, AtmasvarUpanI sAcI samajane samajI zake che. jaba jA nija rUpake, taba jA saba loka, nahiM jA nija rUpake, saba jANe se pheka. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 vividha zarIradhAraka AtmA Apa ApakuM bhUla gaye, Inase kayA aMdhera; sumara sumara aba hasata hai, nahiM bhUleMge phera. chUTe dehAdhyAsa te, nahiM katta tuM karma, nahiM bhaktA tuM tehane, ehi ja dharmane mama: e ja dharmathI mokSa che, tuM che mekSa svarUpa, anaMta darzana jJAnanuM, avyAbAdha svarUpa. zuddha buddha caitanya dhana, svayaM jyati sukhadhAma; bIjuM kahIye keTaluM, kara vicAra te pAma. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanI vividha dazAsaka tattva vAra ana'tI cUkIyA cetana, RNa avasara mata cUka; mArI nizAna meharAyakI, chAtImAM mata u. para purdUgala rAgI thaI cetana, karavA mahA saMgrAma; lakhala karI ema ci'tave, rAkhu. ApaNuM nAma. dhanya dhanya jagamAM je prANI, jeThu pratijJA dhAre, prANa jAya paNa dhana muke, zuddha vacana anusAre. pudgala saMga vinA cetanameM, kama kalaka na hoya; jema vAyu saMcAga vinA, jaLamAMhI taraMga na hAya. koI paNa jIvanI jIMdagI kAyama rahetI ja nathI. * jIvanane kAyamI TakAvI rAkhavA mATe vizvanI kAI paNu sAmagrI kadApi sahAyabhUta nIvaDatI nathI, nIvaDI nathI, ane nIvaDavAnI paNa nathI. bAdazAha sikaMdare jagatamAM hAThAkAra macAvI dIdhe hatA. leAke tenAthI trAsita thaI gayA hatA. jyAre te mRtyunI zayyAmAM sUtA hatA, tyAre dhanva MtarI vaidyone khelavavAmAM AvyA. vaidyoe kahI dIdhuM ke H-- " gujam ! nADa ama ghaDI de ghaDIkI hai. akha ApakA mRtyukala najadIka meM A gayA hai. tama mAdazAhe Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanI vividha dazA sarjaka tattva 125 siMkadara belatA hai, kyA! meM mara jAuMgA? taba vidya kahate hai, Apa te kayA, ApakA bApa aura bApakA bApa bhI mara gaye. rAjana ! tuTInI buTTI nahIM hai. aba kucha allAkI baMdagI kara le." tyAra bAda sikaMdarane enA dharmagurUo dharma saMbhalAvI rahyA che. te vakhate e badhuM sAMbhaLIne sikaMdarane pite jIdagImAM karelAM gherAtighora pApa kamene pazcAtApa thAya che. te pitAnA sevakane cAra pharamAna lakhAve che. temAM pahelA pharamAnane sAra e che ke-mRtyu samaye mArI badhI milkata ahiM mArA mRtazarIranI AgaLa ekaThI karAvaje, ane mArI nanAmI sAthe tene kabrastAnamAM paNa lAvaje. A pharamAna lakhAvavAne udeza e che ke, loke AnAthI samajI zake ke ATa-ATalI milkata hovA chatAM sikaMdara khAlI hAthe cAlyA jAya che. bIjuM pharamAna lakhAvavAne sAra e che ke lAkhanI saMkhyAmAM, AkhA jagatane jItI lenAruM lazkara hevA chatAM sikaMdarane mRtyunA paMjAmAMthI kaI cheDAvI zakyuM nahI. mAnavI game te baLavAna hoya paNa te mRtyunI AgaLa nirbaLa puravAra thavAno ja. A rItanuM lakSa, lokone ApavA mATe sikaMdare pitAnA mRtadehane AgaLa rAkhIne tenI pAchaLa hathIyArabaMdha lazkara doDAvavAnuM pharamAna karyuM hatuM. vaLI sikaMdaranI pAse pAMcase dhanavaMtarI vaidyo sadAya. enI sAravAramAM rahetA. jethI sikaMdare trIjA pharamAnamAM. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna lakhAvyuM ke mAro janAjo paNa e vaidyonA khabhe ja uMcakAvaje. eTale ke baMdha pAme ke kapaDAM ane sutaranI derI Adi sAMdhI zakAya che, paNa AyuSyanI derI sAMdhI zakAtI nathI. game tevA heziyAra vaidyo paNa tUTInI bUTI karI zakatA nathI. cothA pharamAnamAM khullI muThIvALA potAnA khullA hAthanI jagatane darzAvatI hakIkata hatI. e hakIkata darzAvatuM cethuM pharamAna e hatuM ke - mUThI vALIne rAkhatA, A jagatamAM AvatA; ane khAlI hAthe A jagatathI sau tyajI cAlyA jatA. yauvana phanA jIvana phanA, jara jamIna ne jerU phanA; paralokamAM pariNAma maLaze, puNyanA kAM pApanA. A uparathI samajavuM jarUrI e ja che ke jIvanane TakAvI rAkhavA aneka pauSTika khAna-pAnane upaga karavAmAM Ave, Arogya sAcavavA barAbara kALajI rakhAya, bhayaMkaramAM bhayaMkara dardIne nAbuda karavA mATe vijJAna dvArA aneka auSadhio yA te iMjekazananI zekheALa thAya, dardanA nidAnanI parIkSA karI te dardInuM umUlana karavAnI AvaDatavALA niSNAta vaidya, DaoNkaTare ke hakima jagatabharamAM vasatA haya, meTA rAjAdhirAja, rASTrapati, vaDApradhAna, agragaNya dezanetAo ke mahaddhikane uparokta sAmagrIo paikI keInI paNuM kacAza nahiM hovA chatAM, tevAonI - jIvanalIlA ghaDIbharamAM saMkelAI jatAM vilaMba thatuM nathI. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanI vividha dazA sarjaka tatva 127 pAse khaDA rahenArAo Tagara Tagara joyA kare, chatAM keInuM kAMI paNa na cAle. jagatanI koIpaNa sattA tene rokI zake nahiM. A zuM ? aneka mahaddhi ke, cakravartIe vigere Ama cAlyA gayA. tenuM zuM kAraNa? sAdhanasAmagrInI temane nyUnatA hatI? nahi, nahi, mAnavuM ja paDaze ke chatI sAravAre, chatI sAmagrIe paNa jIvanalIlA saMkelAI javAmAM kaMIka adrazya kAraNa che ja. e kAraNa te anya kaMI nahiM paNa karma" ja che. saMsAramAM vartatA samasta jIvanuM AtmatvapaNuM samAna hevA chatAM koI deva che, koI jAnavara che, koI manuSya che. ema vividhabhede emAM vicitratA che. vaLI manuSyatva sarva manuSyamAM samAna hovA chatAM keI sattAdhIza agara zrImaMta che, te kaI raMka che. keI paMDita che, kaI mUrkha che. keI rogI che. keI nigI che. keI svarUpavAna che, kaI beDoLa yA kurUpI che. vaLI anekanAM udyama, sAhasa, pratApa vigere samAna hevA chatAM amukane ja Icchita kAryasiddha thAya che. jyAre keTalAkane niSphaLatA ja sAMpaDe che. A rItanI vividhatA kahevAmAM paNa keIka tattva mAnavuM ja paDaze. ane e tattva te anya kaMI nahiM paNa "karma, ja che. karmanI sattA ghaNuM prabala che. keInuM tyAM cAlI zakatuM nathI. karmathI ja AtmA duHkhI thaI rahyo che. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 AtmavijJanA. bhAratanA sarvamAnya siddhAnta pramANe jIvanuM dareka kArya, dareka zabda, dareka vicAra, daSTa ke adaSTa phaLa Ape ja che. te enuM InAma ke sajA che te phaLa, jIvane enA eya bhavamAM ya maLe che, paraMtu ghaNAkharA prasaMgamAM te pachInA bhamAM ja maLe che. jIvanAM karyA karmane saravALo enA navA bhavanA kAraNabhUta banI rahe che. mRtyu pachI thavAnA bhavanA parimANa ane prakAra e karmathI ja nakakI thAya che. eka bhava samApta thavA pachI karela karma bhogavavA mATe bIjo bhava (janmadhArakatA) levuM ja paDe che. e rIte karmanI sAthe karmanAM phaLane paNa cekakasa saMbaMdha che. bhUtakALanA saMcita karmanA pratApe ja jIva, vartamAna avasthA bhagave che. jIva pratyeka bhavamAM je je saMge prApta kare che, te pUrvakRta karmanuM phaLa che. vartamAna saMga te pUrvakRta karmanuM phaLa che. ane vartamAna karma, te bhaviSyamAM prApta thavAnA saMyoganuM kAraNa che. pitAnuM sAruM ke narasuM bhaviSya, bhalA ke burA kAryothI jIva svayaM ja banAve che. karmanA cege ja jIva, punaH punaH janmamaraNanA cakAvAmAM ghUmyA kare che. ane navAM navAM zarIra dhAraNa kare che. vividha zarIra dhAraNa karavA mATe jIva, vividha gatimAM janma pAme che. gati (manuSya-jAnavara-deva-nArakI) pAmanArane zarIra, ane zarIra pAmanArane IMdriye utpanna thAya ja che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanI vividha dazAsaka tatva 129 e rIte temAM anukUla saMga prApta thavAmAM kAraNabhUta je karma bane che, te karmane "puNya" ane pratikUle saMyoga prApta thavAmAM kAraNabhUta bananAra karmane "pApa" kahevAya che. mANasa, rAta divasa game teTalI mahenata uThAve, anIti prapaMca kare, paraMtu bhautika anukuLatAnA saMgo TakI rahevAne AdhAre te tenA puNyasvarUpa zubhakarmane anulakSIne ja hoya che. madAMdha mAnavI A vAtane avizvAsu banI potAnI akkala hoziyArI ane tAkAtathI ja badhuM prApta karavA dvArA bIjAne parAjIta banAvI zakavAnI mAnyatAvALe hevA chatAM, jyAre tenuM pUrvakRta karma khalAsa thaI jAya che, tyAre kIDA paDelA kutarAne gheragherathI haDaselI kADhavA jevI sthiti, tenI paNa sarjAya che. A karma zAstrane upadeza keIne paNa arUcikara heya, chatAM tenI saccAImAM jarApaNa aMtara paDI zakatuM nathI. bUrA vicAra ane bUrI pravRttinI anarthatAne te karmazAstra ja batAvI zakaze. mATe keIpaNa manuSyane karmanuM astitva mAnyA vinA cAle ema ja nathI. karmanA astitva viSe zaMkA dharAvatA vargane paNa temanA jIvanamAM keTalIka vakhate Icchita saMga mATe anekavidha prayatna karavA chatAMya jyAre viparItapaNuM pAme che, tyAre yenakena prakAre paNa temanA hRdayamAM karma aMgenI zraddhA jarUra uddabhave che. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ~ ~~ ~~ ~ ~ ~ ~~ 130 AtmavijJAna ~ ~ saMsArI jIvanI vividha dazA sarjaka kamene upekSaka mAnavI, ahaMbhAvI banI indriyanI anukuLatAnA ja saMge zodhe che. temAM aMdagInI saphalatA samaje che. AthI naitika mUlyone dina-pratidina dvArA thAya che. mAnava-mAnava vaccenI maitrIbhAvanI zRMkhalA tUTI jAya che. mAnava svArthI bane che. ane tethI rASTriya, kauTuMbika ane sAmAjIka zAMti paNa jokhamAya che. are ! eTaluM ja nahi paNa vizvayuddhoya sarjAya che. Aje pApa karanArA keTalAka manuSyane sukhI thatA joine ane dhamIjIne duHkhI thatA joIne aneka ajJAnI manuSya, dharmane niSphaLa gaNe che. paraMtu tevAo samajatA nathI ke vartamAna dhamI ke pApI jIvanuM vartamAna sukha, te pUrvakRta puNyanuM phaLa che. ane vartamAna duHkha te pUrvakRtapApanuM phaLa che. vartamAna samaye karAtA dharmathI bhavAntaramAM sukha ane vartamAnamAM thatA pApathI bhavAntaramAM duHkha maLe che. A janmamAM adhama AcaraNa karanArane paNa teNe pUrva janmamAM karelAM zubha karmanA phaLarUpe sukha-vaibhava maLe che, te eka "benka belensa jevI sIdhI sAdI ane samajAya tevI vAta che. AgalI pUMjI khUTe nahiM tyAM sudhI game tevI uThAugIrI paNa nabhe che. dIvAmAM dIvela khUTyA pachI e ApoApa bujhAI jAya che. ema satkarma saMcaya pUro thayA pachI mANasane enAM duSTa karmane prabhAva sAMpaDe ja che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanI vividha dazAsaka tattva 131 pRthvInA vividha bhAgeAmAM vividha daza nakAroe peAtAnI prarUpaNAmAM karmavAda svIkAryAM che, para Mtu bhAratIya dazanAmAM tenuM sthAna vizeSapaNe che. bhAratIya dazanAmAM anya viSaya aMge anekavidha bhinnatA ane virUddhatA hAvA chatAM, kA~vAda viSe badhA prAyaH ekamata che. arthAt manuSya je kaI vAve enAM ja phaLa e meLave e saMdhe bhAratIya dezanA paikI koine virodha nathI. digaMbara jaina saMghamAM pUrve thaI gayelA AcAya janasene peAte racela mahApurANa graMthamAM jaNuAvyuM che ke-- vidhi sRSTA vidhAtA ca, vaidavaMkarma purAkRtam / Izvarazveti paryAyA, vijJeryA karma meva saH // vidhi, sRSTA, vidhAtA, daiva, puzakRta, bhrama ane Izvara e save, kama nAMja paryAyavAcI nAma che. mATe saMskAra, vAsanA, avijJapti, mAyA, apUrva ane kama, evAM nAmeA paikI koIpaNu nAma kanuM mAnavApaNuM tA darekamAM che. kama te pudgala dravya che, ke guNa che ke, zrIjI kaMI svataMtra dravya che, e bAbatanA dArzanikomAM vivAda chatAM vastugate khAsa vivAda nathI, e teA spaSTa jaNAI Ave che. Ama chatAM tenA astittva aMge azraddhA rAkhanAra AtmAe peAtAnuM durbhAgya ja gaNavuM joie. eka veDhapathI kavi ziDalanA mizne kahyuM che ke : AkAza mutpatatu gacchatu vA ambhonidhiM vizatu tiSThatu vA diganta; yatheSTam / Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 AtmavijJAna janmAtarArjita zubhAzubha kRnnarANAM chAyeva na tyajati karma phalAnubandhi || AkAzamAM uDI jAe, dizAonI pelI pAra jAe, darIyAnA taLIye jaine besA, marajImAM Ave tyAM jAe paNa janmAMtamAM je zubhAzubha kama karyAM heAya che, tenAM phaLatA chAyAnI jema tamArI pAchaLa ja AvavAnAM, e tamAra| tyAga nahi kare. kavi gaMge paNa kahyuM che keH--dina chUpe tithi vAra ghaTe aura, suraja chupata haya grahaNa chAyA; gajarAja chupata haya siMhukA dekhata,caMdra chUpata amAvAsa Aye; pApa chupata surinAmakA jApata, kuLa chUpe hraya kapUta ke jAe; kavi gaMga kahe suna zAha akabara, karyAM na chUpegA chupA chupAyeA. karela ka tuM phaLa avazya bhAgavu ja paDaze, te darzAvatuM eka kavinuM kathana che ke-- bhale ugebhANu, AthamaNI dizAmAM bhale; bhale khIle jyAM pahADa, kamaLadaLanaga zikhare. Dole mULathI merU ke, agArA amRta jhare; paNa nahi' kAra ke phera, paDe bhAvinI rekhAmAM, vaLI paNa mahApurUSAe kahyu` che ke-- avazyameva bhoktavyaM, kRtaM karma zubhAzubham / na mukta kSIyate karma kalpakoTizatairapi // arthAt-zubha yA azubha kareluM' kama', avazya bhogavavu Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanI vividha dazAsarjaka tatva 133 ja paDaze. seMkaDe kaTi prayatna paNa bhegavyA vinA karma, kSaya thatuM ja nathI. AjanA vijJAne pakSInI mAphaka AkAzamAM uDI zakavAnAM ane mAchalInI mAphaka pANImAM tarI zakAya tevAM sAdhane dvArA mANasane AkAza ane pANImAM saraLatAthI saphara karI zakavAnI sthitinuM nirmANa bhale karI ApyuM, paraMtu mAnavajAte A dharatI upara mAnava tarIke kevI rIte rahevuM joIe, te AjanA vijJAne jarApaNuM zIkhavADyuM nathI. sAcI mAnavatA kevA prakAranuM jIvana jIvavAmAM che, tenI samajatA samagra vizvane bhAratane karmavAda ja ApI zakaze. vimAna dvArA AkAzamAM uDavAthI, sabamarInadvArA pANImAM rahevAthI, suparajeTa ane rekeTanI jhaDapamAM mahAlavAthI kaMI vizvamAM zAMti prasaravAnI nathI. vyAvahArika, dhArmika ane AdhyAtmika jIvanamAM zAMti, prasannatA ane maitrIne mIThe AnaMda anubhavavA mATe dareka manuSya karmazAstranI samajane potAnA jIvanamAM prApta karavAnI anivArya AvazyaktA che. karmanI zubhAzubhatA tenAM utpanna thavAnAM kAraNe, tathA te kane visarjana karavAnI prakriyAne barAbara samajI, svIkArI, te mujaba jIvana vyatIta karavAmAM ja potAnA bhAvi janma-janmAMtaranuM hitakArI sarjana karI zakAya che. bALajI karmabaMdha thavAmAM hiMsA, asatya, corI, abrahma, bhautika sAmagrInI bInajarUrI saMgrahavRtti, ItyAdi Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 AtmavijJAnya bAhya kAraNene ja samajI zake che. paraMtu vAstavika rIte te e bAhya kAraNo dvArA vartatA jIvanA rAga-dveSAdi bhAvasvarUpa AMtarika kAraNathI ja karma baMdhAya che. AmAnI sAthe agnilehavat yA suvarNamRttikAvata saMbaMdhita banI rahetAM karmo, e eka jaDapadArthanI ja avasthA che. amuka prakAranA jaDapadArthamAthI ja karma svarUpe tenuM sarjana thAya che. jemAMthI karmanuM sarjana thAya che, te A brahmAMDamAM sarvatra jagyAe sUkSma svarUpe vatI rahela ane sAmAnya mAnavIne draSTigocara thaI na zake tevI jaDapadArthanI vividha jAte paikInI eka jAta che. te jAtane kAzmaNavarganI saMjJAthI jainadarzanamAM samajAvI che. A hakIkta kevaLa jainazAstromAMthI maLI zake che. sAmAnya buddhivALAne agamya lAge te svAbhAvika che, paraMtu pUrvagraha cheDI A viSayanA jJAtA pAsethI A hakIkta samajavAne prayatna karanArane te bAbata tarkasaddha ane buddhigamya banI zake tevI ane rasaprada che. A viSaya ati vizAla ane gahana hovAthI tene spaSTapaNe ane vistRta rIte jainadarzananAM zAstro ane tenA jJAtA pAsethI samaja jarUrI hovAno ahiM te mAtra sAmAnyapaNe ja aMgulinirdeza karI che. - karmo te AtmAnA guNone AvarIne jIvane kaSTa pahoMcADI rahyAM che. rAga ane dveSa e bhAvakarma che. karma svarUpe pariNAma pAmI AtmAnI sAthe saMbaMdhita banI rahela, "kArpaNa Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanI vividha dazA sarjaka tatva 135 vagaNA"nI pudgala rajakaNe te dravya karma che. cAmaDAnuM A zarIra te karma che. A rIte A traNa karmakAMDa che. bhAvakarmodvArA A AtmA. dravyakarmone bAMdhe che. ane dravyaka dvArA karmane dhAraNa kare che. tenAthI janma, maraNa, roga, kAdine pAmIne A AtmA duHkhI thAya che. jevI rIte sarpa, pitAnI meLe ja pitAnI jAtane vIMTI de che. tevI rIte AtmA paNa te te bhAvamAM pariNamavAnA. kAraNe pite potAnI meLe karmathI baMdhAya che. phATikamaNa jAte zuddha che, ujajvala che, paNa te bIjA raMganI upAdhine laIne kALo, rAta vagere rUpe dekhAya che. tevI rIte AtmA jAte nirmala che, nirvikArI che, paNa puNya ane pApanA saMsargathI rAgI ane dveSI thAya che. A rIte AtmA, punarjanma, punya, pApa, vagere hakIkate satya ja che. koI karAgrahI manuSya, satyavastune kadAgrahathI asatya mAne, tethI karIne satya vastu, asatyarUpe kadApI thaI jatI nathI. je manuSya, dhana-zarIra Adi bAhya vibhUtimAM ja AtmabuddhivALA che, arthAt jaDamAM ja ahaMtva mAnI bAhyadraSTivaMta banI rahyA che, tevA bahirAtmabhAva saMskArothI vAsita manuSyane karmaviSayanuM vijJAna rUcikara na hoya, tethI karIne karmanI satyatAmAM te kaMI paNa phera paDatuM ja nathI. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNya-pApa svarUpe karmanuM vibhAjana ane tenI caturbhagI A vizvamAM vividha karmaphaLanA pariNAme ja jIvane vividha sagonI prApti thatI hovAthI, anukuLa saMgenI prApti karAvanArUM karma te puNyakarma che, ane pratikuLa saMganI prApti karAvanAra te pApakarma che. A pramANe gamya ke agamya prApta saMyogomAM kAraNabhUta, karma havA chatAM te karmonA zubha yA puNya, ane azubha yA pApasvarUpe bhinnatA hoya che. vartamAna sukha yA duHkha te pUrvakRta puNya-pApakarmonuM phaLa che, ane vartamAna samaye karAtAM sat kRtya, vicAra, duvicAra, sadAcAra ke durAcAra, e bhavAntaramAM jIvane anukuLa ane pratikuLatAnA sarjaka che. mATe sukhanA Ike sadAcArI-saddhama-vivekazIla saciMtaka ane paropakArI jIvana jIvavuM joIe. A rIte jIvanAranuM ja manuSya sArthaka che. jIvane sukha sAmagrInA saMyego prApta karAvanAra, puNya havAthI, puNyanuM phaLa e zreSTha varatu che. paraMtu temAM Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ \'\'v VVVVVVV puNya-pApa svarUpe karmanuM vibhAjana 137 pramAda thaI jAya to te puNyanuM phaLa durgatimAM laI javAvALI vastu che ane puNyanA phaLasvarUpe prApta anukuLa sAmagrIthI AtmasvarUpa prAptinI ArAdhanAmAM jIva udyama zIla banI rahe, te te puNyaphaLa jIvane uMcca zreNImAM laI javAvALuM bane che. manuSyabhava, zarIranI niregItA, rAjyarUddhi, svajanakuTuMba, sattAnuM sthAna, zArIrikabaLa, zArIrikarUpa, pAMce iMdriyanI anukuLatA, buddhi, A badhAnI prApti puNedayathI ja thAya che. A puNyadaya pacAvI zake te amRta che, nahiM to jhera che. eTale puNyanA ajIrNathI sarva samRddhimAM unmata banI jaI dharma ane adharmane, kRtya ane akRtyane viveka cUkI janArAo durgatinA ja musAphare bane che. AjanA bhautikavAdI yugamAM prApta puNya sAmagrIothI keTalAka manuSya devamaMdira yA dharmasthAnakene bhUlI jaI sInemAgRhanA zekhIne banI rahe che. adhyAtmapUrNa gAyane gAvAnuM bhUlI jaI calacitranI taje gAvAmAM ja mazagula bane che. adhyAtmI gurU pratye Adara choDI daI, vANI vilAsa ane kRtrima adhyAtma DhegI pratye Adara bhAva rAkhe che, dharma kathAo ane tattvajJAnanuM vAMcana cheDI daI hoTala ane resTorenTano AhAra pasaMda kare che. paraleka, puNya, pApa, AtmA, ane mekSa AdinA lakSyane mUrkhatA gaNI kevaLa A bhavamAM vilAsI jIvana jIvavAmAM ja AnaMda mAne Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 munninn AtmavijJAna che. adhyAtmajJAnanI upekSA karI bhautika jJAnanI prAptimAM vidvatA lekhe che. A badhI ulaTI mAnyatAo te ja puNyanuM ajIrNa che. A puNyadayathI prApta sAmagrI, A rItanI viveka hInatAthI jIvane saMsAracakramAM bhaTakAvI durgatimAM dhakele che. jevI rIte pUrvakRta pApa te vartamAnamAM duHkha ApanAra che, tevI rIte uparokta puNyazAlionuM puNya te bhaviSyanA mATe duHkhadAI bane che. jethI dIrghadraSTithI viveka pUrNa buddhie vicAravuM joIe ke AvA prakAranA puNyanI, pApa karatAM zuM vizeSatA che? matalaba ke kaMI nahiM. mATe samajavuM jarUrI che ke jJAna draSTivALAne, puSya, baMdhanakartA nathI. paNa avivekIne te puNya baMdhanai che. upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAje pharamAvyuM che ke -- itthameka tvamApannaM phalataH punyapApayoH / manyate yo na mUDhAtmA, nAntastasya bhavodadheH / / arthA-A pramANe phaLathI ekapaNAne pAmela puNya ane pApane je ekarUpa gaNato nathI, te mUhAtmA bhavasamudranA pArane pAmI zakatA nathI. mATe jenI jJAnadazA jAgRta che, tenuM puNya prazaMsanIya che. jJAniyee te kahyuM che ke puNya te ati uttama che, paraMtu tenI mIThAza ati bhayaMkara che. puNyaphaLane pacAvavAnuM kAma kAcApArA samAna che. eTale je puNyane pacAvI zakAya Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A.- - - puNya-pApa svarUpe karmanuM vibhAjina 139 te te puNyaphaLasvarUpa prApta sAmagrIthI navuM puNya prApta karI java pitAnA AtmAne utkarSa sAdhe che. ane je puNyane pacAvI na zakAya te te puNya svarUpa prApta sAmagrIthI jIva navuM pApa bAMdhI durgatigAmI bane che. uparokta kAraNone anulakSIne jaina darzanakAroe (1) puNyAnuM baMdhi puNya ane (2) pApAnubaMdhi puNya, e rIte puNyane be prakAranuM darzAvyuM che. temAM puNya dvArA prApta sAmagrIthI navuM puNya upArjana karAvanAra puNayane "puNyAnubaMdhi puNya" kahevAya che. ane puNya pArjita sAmagrIthI navA pApa pArjaka puNyane "pApAnubaMdhi puNya" kahyuM che. udayakALamAM AtmAne saMsArI sukhemAM viraktadazA prApta karAvI mokSamArganI ArAdhanAmAM sahAyaka banI rahenAra puNya te "puNyAnubaMdhi puNya" che. ane saMsArI. sukhamAM Asakta banAvI pApa pravRttiomAM pravRtta banAvavAvALuM puNya te "pApAnubaMdhi puNya" che. puNyAnubaMdhi puNya te upAdeya (AcaraNa karavA lAyaka) che. ane pApAnuM. baMdhipunya te tyAjya che. puNyAnubaMdhi punya ane pApAnubaMdhi punya e bane prakAre punyanA ja hovA chatAM bannemAM saMskAranI bhinnatAnuM kAraNa puNyabaMdhanA samaye thatA dharmakAryomAM vartatA athavasAya ja che. jethI eka punyazAlI AtmAnI vRtti, sukRtye karavAnI banI rahe che, jyAre bIjAnI vRtti duSka karavAnI hoya che. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "140 AtmavijJAna dAnAdi dharmakAryomAM meTAInI mahatvAkAMkSA hoya, athavA anya keIpaNa phaLanI AkAMkSA hoya, to te dharmakAryothIyA, sat pravRttithI upArjita puNyabaMdha, AzaMsA doSavALA hovAthI jIvane cAra gatimAM rakhaDAve che. mATe tene "pApanubaMdhi punya" kahevAya che. AvA pApAnubaMdhi punyanA udaya vakhate jIva unmatta bane che. ane te pudayanA jere ghera pAponuM 'upArjana karI durgatigAmI bane che. AzaMsAdeSarahita arthAt keIpaNa prakAranI AkAMkSA rahita thata dAnAdi dharmathI "puNyAnubaMdhi puNya" upArjana thAya che. Astika darzanamAM manuSya bhavanI je mahattA darzAvI che, te puNyAnubaMdhi puNyavALA manuSyapaNAthI ja samajavI. pApAnubaMdhi puSyavALAnA vicAre te prabala rAgadveSa ane mehathI bharapUra hoya che. jethI aneka kaSTothI prApta manuSyabhavanI sArthakatA teo karI zakatA nathI. lakSyanI zuddhAzuddhatAnA hisAbe ja upArjita eka puNya te puNyanA anubaMdhavALuM ane bIjuM puNya te pApanA anubaMdhavALuM bane che. puNya e sAruM che, saune game che, tema chatAM paNa te puNya, pApanA anubaMdhavALuM che ke punyanA anubaMdhavALuM che? tene viveka puNya kAryo karavAnA TAIme jIva cUkI jAya che te puNyathI bhavAMtaramAM prApta thatI anukuLa sAmagrI paNa jIvane madirA pAnathI bhAna bhUlelA mAnavInI mAphaka madAMdha banAvI daIidrinA viSayenI gulAmImAM jakaDI Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNya-pApa svarUpe kanu vibhAjana 14. i aMte durgatimAM ghasaDI jAya che. mATe puNyabaMdha samaye lakSyazuddhinu bhAna avazya hAvu joie. puNyama dhanAM bAhya kAraNA dAna-tapa Adi zubha kAni jaina pAribhASika zabvemAM zubha ceAga tarIke oLakhAvyAM che. ane te khAdya zubhakAryAMrUpa zubhayAga samaye vatA jIvanA zubhAzubha lakSyane zubhAzubha upayeAga tarIke jaNAvyeA che. cega e mAhya pravRttirUpa rAya che. ane upacega te abhyaMtara pravRttirUpa arthAt jIvanA aMtaranA pariNAma yA. bhAvanA svarUpa che. jaina zAsanamAM ceganI zuddhi mATe jeTaleA bhAra mUkava mAM AnyA che, tenAthI paNa vadhu pramANamAM bhAra, upayeAganI zuddhi upara ApavAmAM Avela che. ekale cegamAM arthAt pravRttimAM dharma hAya paNa upayogamAM arthAt pariNatimAM dhama na rAya te, ceAgane dharma te amuka samaya puratu ja sAMsArika sukha ApatA heAvA chatAM saMsAranA paribhramaNanA aMta la vatA nathI. cegadhamanI sAthe jo upayegamAM paNa dhama heya te, tenAthI bAhya sukha maLe che, paNa te prAsaMgika hoya che.. kharekhara te tenAthI saMsAranu` paribhramaNa ghaTe che. ane aMte mAkSa sukha maLe che. e ja dhamanuM mukhya phaLa che. mATe puNyAnu puiNyanA Icchake nirAza sabhAve. ahu bhAva cheADI puNyanAM kRtya karavAM joie. Aza sabhAva yA bhautika lakSya te azubha hAvAthI tevo lezamAtra bhAva paNa puNyane duSita banAve che. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 AtmavijJAna jema aneka pauSTika vastuthI mizra dudhapAkanuM bhajana te lezamAtra viSanA biMduthI duSita banI gayuM hoya te, te jamavA TAIme svAda ApatuM hovA chatAM anta jIvaleNanuM arthAt mRtyunuM kAraNa banI jAya che. tevI rIte azubha upaga-adhyavasAya yA lakSyavALA puNya kRtyanuM phaLa tenA vipAka TAIme amuka samaya puratuM sukhakArI hovA chatAM ane mahAna duHkhanA sarjaka evA pApAnubaMdhanuM kAraNa banI jIvane duHkhanI dIrgha paraMparAmAM dhakelanAruM thAya che. - jaina darzana kahe che ke aMtaranI zubha bhAvanAnA prayanamAM mehanIya karmanI maMdatA che. ane azubha bhAvanAnA pravartanamAM mehanIya karmanI tIvratA che. dAna tapa Adi dharma kRtye mAM phaLanI AkAMkSA rahitapaNuM ya vizuddha pariNAma te mehanIya karmanI maMdatAthI, ane phaLanI AkAMkSA yA azuddha pariNAma te mehanIya karmanI tIvratAthI hoya che. mohanIya kamanI maMdatAe baMdhAtu puNya te "pujAnubalpi puNya ane mehanIyakarmanI tIvratAe baMdhAtu puNya te "pApAnubaMdhi puNya" kahevAya che. - dAna, zIla, tapa vagere keIpaNa suvihita dharmAcaraNa, Atmahitane lakSamAM rAkhIne karavAmAM Ave tyAre, mana-vANI ane kAyAnA vegamAM jema zubhapaNuM hoya che, tema upagaadhyavasAyamAM paNa amuka pramANamAM vizuddhi hoya che. AmAM zubhaga te puNyabaMdhanuM kAraNa che, jayAre upaganI vizuddhi te mehanIya karmanI sthiti ane rasanI prabala maMdatAnuM kAraNa hovAthI te samaye baMdhAtA puNyAnubaMdhi puNyanA, Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSya-pApa svarUpe kama nuM vibhAjana 143 anya bhomAM vartatA udaya prasaMge (phaLa prAptinA samaye) mohanA udayanI maMdatA hoya che. tethI aMtarAtmAmAM samya dazana vagere saddaguNenuM sthAna hovAthI e AtmA, puNyadayathI prApta thayela mAnava jIvana, zArIrika baLa, dhana, dolata vagere sAmagrIne gulAma banatuM nathI. paraMtu zakaya hoya teTale te sAmagrIne vadhu ne vadhu pramANamAM sadupayega kare che. jenA pariNAme jIva apasaMsArI banI sadgatine bhAjana thAya che. suvihita dharmAcaraNa, bhautika hetuone lakSyamAM rAkhI karavAmAM Ave, tyAre egamAM te zubhapaNuM che, paNa upa gamAM avizuddhi, malinatA hoya che. tethI zubha ganA kAraNe puNya baMdhAtuM hovA chatAM upaganI malinatA te mehanIya karmanI sthiti ane rasamAM tIvratA pedA karatI hovAthI, te samaye baMdhAtA pApAnubaMdhi puNyanA, anya bhamAM vartatA udaya samaye mehanIyakarmanA udayanI prabaLatA hoya che. tethI aMtaramAM mithyAtvAdi deSano gADha aMdhakAra hovAthI e Atma, puNyadayajanya sukhasaMpattino gulAma banI jAya che. jethI maLelI anukuLa sAmagrIne durUpayoga karI saMsAra vRddhi thavA dvArA durgatimAM cAlyo jAya che. pApanA anubaMdhavALA puNyakAryamAM badalAnI AzA che. huM amuka sArA karmo karuM ke jenAthI puNya baMdhAya, ane puNyanA phaLamAM huM AgaLa sukhI thAuM. AvAM puNya kAryo te badala mAMgavA jevAM hovAthI levaDadevaDanA vyApAra Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 AtmavijJAna jevAM che. temAM duniyAnA sukhanI AkAMkSA hoya che. puNyakArya karyAnuM abhimAna hoya che. AvA AzayanA kAraNe te zubha kAryo AtmAmAMthI karyAvaraNane teDanAra naSi banatAM karyAvaraNanAM sarjaka bane che. | zubha kartathI AtmalakSI one riddhi-siddhi te maLe che, paraMtu te riddhi-siddhi prApta jIvenuM mULa lakSya te Atma vizuddhi upara ja hoya che. chatAM jema anAja nimite anAja vAvavA chatAM ghAsa AdinI prApti te te svAbhAvika-anicchAe paNa thAya che ja. tema Atmazuddhi karavAnA prayatnamAM puNyakarma te svAbhAvika baMdhAya che. ane tene lIdhe anukuLa sAmagrIo maLI ja Ave che. chatAM mULa uddeza te Atmika vizuddhatAne ja hovo joIe. je sakuM. thI tenA sAkSAt phaLasvarUpe samyagdarzanAdi guNane meLavavAnI ane paraMparAe mekSa meLavavAnI IcchA vartatI heya, te ja kRtyane dharmanA kRtya kahI zakAya. mATe ja jJAnI purUSenuM kahevuM che ke tame sakAya bhale kare paNa tenA badalA tarIke phaLanI AzA rAkhyA vinA kare. le ke tamane sArA kaheze evI IcchA vinA kare. matalaba ke kaI paNa jAtanA mAna, mahattva ke badalAnI AzA rAkhyA vinA kare. te te kAraNathI tamane karmabaMdhana karanArAM bIja nAza pAmaze. ane tame tamArI pharaja bajAvI gaNAze. paNa keI AzA ke IcchA rAkhIne abhimAnathI ke ajJAna dazAthI deravAIne kAryanI zarUAta karaze te tame jarUra karmathI Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 -dhamakA kama karyuM te kama pu-pApa savarUpe karmanuM vibhAjana baMdhAvAnA ja. mATe satkA-dharmakAryo karatI vakhate A mA, sAvaceta rahe te karma chUTe. ane AmAM asAvadha rahe to karma AtmAne cheDe ja nahiM. je ja dharma mATe dharma kare che, samyagdarzanAdi guNo mATe dharma kare che, te jIve alapa saMsArI che. saMsAranA sukha rUpe phaLa IcchanArA jIvanAM dharmakAryo te pApabaMdha karanArAM hoya che. - pApanA anubaMdhavALuM puNya te (1) pariNAmathI (2) paritApathI (3) saMskArathI ane (4) guNavRttinA virodhathI dukharUpa bane che. (1) rUdhiranuM pAna karatI vakhate ja jema sukha mAne che, paNa aMte ati bhayaMkara dazAne pAme che. tevI rIte puNyathI prApta sukhanA kAraNe aneka jAtanA viSayakaSAye sevAya che. tenA pariNAme naThArAkarma baMdhAtAM chevaTe dukhanI ja prApti thAya che. (2) puNyathI prApta sukha samaye sukhamAM Asakta banelA jIvane sukhanI tRpti nahiM thatAM. vizeSa sukha meLavavAne hRdayamAM paritApa rahyA kare che. te samaye prApta sukha, gauNa banI jaI paritApanuM duHkha mukhya banI jAya che. tIvra agninA saMgathI pANIne zekI lenAra leDhAnI, jevI takhtatA hoya che, tevI iMdriyonA viSayanI utkaMThAnI taptatA hoya che. haMmezAM indriyo potapotAnA viSaye meLavavAne utsuka rahyA kare che. tevA utsukapaNAthI hRdayane paritApa thayA ja kare che. e paritApa jyAM hoya tyAM : - Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mum 146 AtmavijJAna sukha kyAMthI hoya? AvI rIte paritApathI puNyanuM sukha, duHkharUpa banI jAya che. vaLI jyAM potAnA virodhI upara sadA hevane ullAsa rahyA kare che. tyAM sukha sAmagrInI prAptinA samayamAM paNa mana paritApathI haNAyeluM rahe che. (3) jema eka kAMdha uparathI bIje kAMdha letAM bhAra e che lAge che, paNa vastutAe bhAra e che thatuM nathI. tema iMdriyane AnaMda thatAM sukha lAge che, paNa duHkhane saMskAra nivRtta thato nathI. (4) sukha-duHkha ane meha e traNe, duHkhanI jAtine ullaMghana karI zakatI nathI, tethI virUddhapaNe varte che. ahiM guNavRttinA virodhathI paNa puNyajanita sukha te pariNAme duHkharUpa thAya che. puNyAnubaMdhi puNyavALA ja saMyamanA anurAgI rahevA chatAM, saMyama mArgane grahaNa karavAne azakya sAgavALA samyakatvI manuSya, pitAnA sAMsArika vyavahAra calAvavAmAM anukuLatA pUratI ja lakSamI Adine prApta karavAnI icachAvALA hovA chatAM paNa, pitAnA hadayanI bha vanAne zabdomAM utAravA vaDe prativarSa nUtana varSanA prAraMbhe zarU karAtA copaDAmAM lakhe che ke rUddhi maLe te zAlibhadrajInI rUddhi jevI maLaze. AnI sAcI samajavALAonuM te A rIte lakhavAmAM lakSya e ja heya che ke saMsAranA baMdhanathI chUTI nahi zakavAthI saMsAra vyavahAra calAve te pahaze ja. ane tenA mATe rUddhinI jarUrIyAta raheze ja. e Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNya-pApa svarUpe karmanuM vibhAjana 147, rUDhinI prApti mATe prayatna paNa kare ja paDaze. paraMtu e rIte thatA prayatna dvArA rUddhiAdi maLI jAya te paNa e rUddhi adi mane viSayAsakta, abhimAnI anItikAraka ke svArthI banAvI de evI nahi maLatAM, nItinA mArgathI prApta thaIne tene bhegavaTo anAsakta ane vairAgyabhAve bhegavatAM aMte zAlibhadrajInI mArka AtmasvataMtratAnA mAge laI janArI bane evI maLaje. A jIva, pUrvabhavamAM aneka vakhata rUddhivaMta banya haze. aneka devAMganAono svAmI paNa banyA haze. paraMtu tevI rUddhinI prAptimAM mAruM jIvana, chaLa-prapaMca-hiMsAasatya ane viSayAsakta banI raheluM hovAthI ja vAraMvAra janma-maraNa karavA vaDe mArUM saMsAra bhramaNa haju paNa cAlu ja rahyuM che. A rItanI samajavALe -vivekavALe ane te samaja pramANe rUddhiprApta saMgemAM paNa zAlibhadrajIne Adarza, draSTi sanmukha banAvI rAkhanAra ja vAstavika rIte zAlibhadrajInI rUddhi kevI hatI te samaye gaNAya. bAkI to lekasaMjJAe gatAnugatie "zAlibhadrajInI rUddhi maLaje" bAhubalajInuM baLa heje, ema kahenAra ke lakhanAra ajJAna ja gaNAya. evAone kaMI lakhavA mAtrathI rUddhi ke baLa maLI jatAM nathI. ane kadAca pApanA anubaMdhavALA pUrvakRta punyanA vipaDodaye maLI jAya te paNa e rUddhi ane baLa, tene viSayAsakta tathA madAMdha banAvI mAnavatAthI bhraSTa karI aneka pApAcaraNa karAvI durgatimAM ja kheMcI jaze. bAkI samajaNa vALe A rIte cepaDAmAM lakhavAnA samaye zAvi cAlu ja pramANe rUddhiA rAkhanAra ja vAra banI Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 AtmavijJAna bhadrajInI rUDhi jeTalI rUddhi prApta karavAnA lakSyavALe nathI. enuM lakSya che e ja che ke rUddhi maLe ke na maLe paraMtu kadAca maLI jAya, ane jarUrIyAta karatAM ya vadhu maLI jAya te zAlibhadrajInA saMskAra mArAmAM utpana karAve tevA maLaje. AvA prakAranA lakSyavALA ane bhAvanAvALAne prApta thatAM rUddhi-baLa vagere te "puNyAnubaMdhi"nAM gaNAya. ane te prazasta gaNAya. jyAre ethI viparIta lakSya ane bhAvanAvALAne prApta thatAM rUddhi baLa vagere te "pApAnubaMdhi puNya nAM baNAya. ane te puNyane aprazasta gaNAya. jema pApanA udayavALI dIna-duHkhIo te anukaMpAne pAtra che, tema pApAnubaMdhi puNyanA udayavALA che paNa jJa nIonI kaSTie anukaMpAne ja pAtra che. kAraNa ke tevA bicArAonI A sukha samRddhi temanA manuSyapaNAne niSphaLa banArthI durgatimAM laI jAya che. AvA ja zeDAM ghaNAM kaI paramArthanAM kAryo kare te paNa temAM teonuM laya, kIrti - moTAI ke kaI bhautika lAlasAvALuM hoI temanA Atmahitane mATe nahiM thatAM te paNa punaH "pApAnubaMdhi puNya nuM sarjaka bane che. A rIte puNyanA anubaMdhavALA ane pApanA anubaMdhavALA ema be prakAranA puNyanuM svarUpa jaNAvyuM. have puNyanA anubaMdhavALA ane pApanA anubaMdhavALA ema be prakAranA pApakarmanuM svarUpa vicArIe. jIvanamAM suvihita dharmAcaraNa na hoya, yA alpapramANamAM hoya, paraMtu dharma-pravRttinA badale sAMsArika Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuSya -pApa svarUpe karmanuM vibhAjana 148 pravRtti ane te prasaMge pApa sthAnakenuM sevana hoya. temAM ya keTalIka pAkiyA evI hoya che ke karavAnI khAtara karAtI na hoya, paraMtu na chUTake saMyegavazAt karavI paDatI hoya agara thaI jatI hoya. ema chatAM samyagadarzana hovAnA kAraNe e pApasthAnakenA sevana pAchaLa dIlamAM tIvra pazcAtApa-DaMkha vagerene sadbhAva hoya. AvI pravRttimAM vega azubha che. paNa upaga vizuddha che. ahiM azubhAganA kAraNe pApa te baMdhAya che, paNa upaganI vizuddhinA kAraNe temAM sthiti ane rasanI tIvratA nahi hovAthI baMdhAtA te pApane "punyAnubaMdhi pApa" kahevAya che. A rIte baMdhAtA pApanA (bhagavaTAnA) udaya samaye bhegavanAra jIvanI bhAvanA zuddhapaNe vate che. udayamAM AvelA duHkhamAM tene samabhAva varte che. duHkha prAptinA nimitta pratye dveSabhAvI nahiM banatAM dukhaprAptimAM pUrvakRta pApane ja doSa vicAre che. duHkhI avasthAmAM dIna nahiM banatAM viryollAsa thI duHkhanA saMgane sahana karavAmAM karmarAjAnA karajamAMthI karajamukta thavAne AnaMda anubhave che. vikaTa Apatti samaye paNa Apatti janya sagAne gauNa banAvI, AtmaciMtavana, paropakAra, devagurUnI bhakti Adi sadUbhAvamAM vartI navuM puNya upArjana karate heI tenuM bhogavAtuM te pApa puNyAnubaMdhi pApa" kahevAya che. keTalAka uttamakeTinA ane te AvA pApedayane saMga, mokSaprAptine hetu paNa banI jAya che. evA jIne te prANAMtakaNa paNa evI jAgRti Ape che ke, he Atmana ! jarA paNa khedane vicAra Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 AtmavijJAna karyA vinA Avela kaSTane sahana karavAmAM zuravIra banI jA. svAdhIna avasthAmAM kaccha ane upasarga sahana karavAno avasara prApta thave e atyaMta durlabha che. naraka-nigada jevA sthAnamAM parAdhInapaNe game teTaluM sahana karyuM, paraMtu tenAthI AtmAne jarA paNa lAbha thaye nahiM. A manuSyabhava ja. kaSTone samabhAve sahana karI karmanI nirjarA karavAnI uttama taka che. AvA uttama pariNAmanA vege uttama AtmAo kSapaka zreNi (karmane jaDamULathI khaMkherI nAkhavAne apUrva prayatnakALa) upara ArUDha thaI, ghAtI karmone kSaya karI kevalajJAna tema ja kevaladarzana prApta karI aMtakRta kevalI thaI muktipurImAM pahoMcI gayAnAM draSTAMte paNa zAstramAM aneka jovAmAM Ave che.A rItanA "puNyAnubaMdhi pApa"nA svarUpane vicArI have "pApAnubaMdhi pApa"nA svarUpane vicArIe. nya pravRtti eTale rogamAM sadAcAra ane suvihita dharmAnuSThAnanA badale papasthAnakenuM sevana che. ane sAthe sa the upagamAM arthAt AMtarika lakSya ane pariNAmamAM paNa te pravRttinA sevana aMge pazcAtApanA sthAne pradaharSa hoya che. eTale meMga ane upayogamAM AvI azubhatAnA avasare jIva je pApa bAMdhe che, tenI paraMparA aneka bhAparyata cAle che. tethI tene "pApAnubaMdhi pApa kahevAmAM Ave che. A rIte anubaMdhanI daSTie puNyapApamAM zubhAzubhatA vicAravApUrvaka te puNya-pApanI caturbhagI thaI. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavad gItAnI paribhASAmAM punyakarmanI zubhAzubhatA jainadarzanamAM kahela puNyAnubaMdhipuNya ane pApAnu baMdhipuNyathI prApta sAmagrIne zrImad bhagavad gItAmAM anukrame daivikasaMpadA ane AsurIsaMpadAnA nAmathI batAvI che. A banne prakAranI saMpadAne prApta jIvonI jIvanacaryA, tathA te banne prakAranI saMpadA prApta karAvanAra puNyanA baMdha samaye vartAtA jIvanA adhyavasAyane anukame satvaguNa ane. rajoguNa batAvI gItAnA adhyayana seLabhAmAM tenuM svarUpa nIce mujaba samajAvyuM che. zrI kRSNa arjunane kahe che ke he arjuna ! daivI. saMpadA jene prApta thaI che, te purUSanAM, ane AsurI saMpadA jene prApta thaI che, te punAM lakSaNe huM judAM judAM kahuM chuM. temAMthI prathama daivisaMpadAne pAmela purUSanAM lakSaNa kahe che. nirbhayatA, sattvazuddhi arthAt vyavahAramAM jUTha kapaTa ItyAdi avaguNe choDI daIne zuddha bhAvathI AcaraNa karavuM te, gamAM vizeSa sthiti arthAt ikriyAdinA nigrahathI cittane ekAgra karIne jANelA parama padArthone sAkSAtkAra Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para AtmavijJAna athavA anubhava karI jJeya paramAtmAmAM tanmayatA haivI te, dAna, IMdriyanigraha, ya, vAdhyAya, tapa, saralatA. 51: ahiMsA, satya, adha, tyAga, aMtaHkaraNanI zAMti, cADI nahi karavApaNuM, bhUtA para dayA, alAlupatA, mRdatA, lajjA, acaMcaLatA ArA teja, kSamA, dhIraja, pavitratA, adroha ane atyaMta amAnIpaNuM, A chavvIsa guNe! he bhArata ! daivisapattine uddezI janmelA vhAya che. 53) have AsurI saMpadAnAM lakSaNa batAvatAM kahe che kedNbho darposbhimAna, krodhaH pAruSyameva ca / lajJAna pAmirAtattva, vArtha ! saMpadamAmurIma || -he pA ! dha DhAMgIpaNu, va, abhimAna, krAdha karavA, ane ajJAna (A vidhAnA guNa!) AsurI saMpattine uddezI janmela,nA huM ya che. daivisa padmAne pAmelA manuSyanA svabhAva devAnA jevA ane AsurI saMpadAne pAmelA manuSyanA svabhAva asunA jevA khatA vistArapUrvaka te svabhAvenI kIkata darzAvatAM kahe che keH at an asssmina, deva Asura eva ca / at fears: proka, Aura pArtha me aNu // pravRtti 6 nivRtti na, nanA na vipurAnuM : ! na zaucaM nApi cAvAro, na satyaM teSu vidyate // ', Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punyakarmanI zubhAzubhatA 153 artha--A lekamAM daivI tathA AsurI ema be prANInI suSTi che. temAM daivisRSTi vistArathI kahIM; AsurI sRSTine tuM mArI pAse sAMbhaLa. AsurI manuSya pravRttine tathA nivRttine jANatA nathI. teomAM pavitratA, sadAcAra ane satya paNa hatAM nathI. AvA kadIye tRpta nahi thanArI kAmanAne Azraya karIne pAkhaMDa, mAna ane madathI yukta thayelA ane apavitra vratavALA teo mAhathI beTA Agraha pakaDIne pravRtti kare che. maraNa sudhI amApa ciMtAne dhAraNa karanAra, viSaya bhegane ja zreSTha mAnanArA, ATale ja purUSArtha che evA nizcayavALA, seMkaDe AzArUpI pAsethI baMdhAyelA tathA kAma krodhamAM parAyaNa rahenArA te leke viSaya mATe anyAyathI dhananA samUhane meLavavA icche che. meM Aje A meLavyuM ane have A manoratha prApta karIza, A dhana mArUM che, ane mArUM thaze, A zatrune meM mA, bIjAone paNa huM mArIza, huM baLavAna chuM, sukhI chuM, dhanADhaya chuM, kuLavAna chuM, tathA meja karIza, AvA aA nathI mohita thayelA, cittanA aneka saMkapothI bhrAMtivALA, moha jALathI vIMTAyelA ane kAmagathI Asakta thayelA te leke narakamAM paDe che. pUrvabhavamAM baMdhAyela puNyAnubaMvi puSya "nA phaLasvarUpa vartamAnakALe prAptasaMpadAne "daivisaMpadA"nA nAmathI ane pApAnubaMdhi puNya"nA phaLasvarUpa vartamAnakALe prApta Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 AtmavijJAna saMpadAne "AsurI saMpadA"nA nAmathI oLakhAvI te saMpadAone bhegavanAra chanI bhegavaTA samaye vartatI bAhya ane AMtarika jIvanacaryA darzAvI, te jIvanacaryAnI bhinnatA hovAnA kAraNarUpe, prApta sAmagrIvALA bhavathI pUrvabhavamAM puNyabaMdha samaye puNya baMdhakanA lakSyanI zubhAzubhatAne, zrImad bhagavad gItAmAM anukrame sAtvika ane rAjasa tathA tAmasa tarIke darzAvatI hakIkatane gItAnA adhyayana sattaramAmAM 14thI 22 sudhInA nava pleTamAM kahyuM che ke devatA, dvija, gurU ane jJAnIonuM pUjana, vaLI pavitratA, saralatA, brahmacarya ane ahiMsA e zArIrika tapa kahevAya che. udvega na kare tevuM satya-priya ane hitakara vacana tathA svAdhyAya ( arthAt sarvottama kartavya-prAptavyamAM prere ane jeDe evA graMtha ItyAdinuM zravaNa-pAThana-pAThana) e vANImaya tapa kahevAya che. mananI prasannatA, saumyatA, mana, manonigraha ane bhAvazuddhi (niSkapaTapaNuM), e mAnasika tapa kahevAya che, phaLanI AkAMkSA vinAnA sAvadhAna manuSyae paramazraddhAthI AcarelA e traNa prakAranA tapane sAtvika kahe che. satkAra, mAna ke pUjA mATe temaja daMbhavaDe je tapa karAya che, te asthira ane nAzavaMta tapane rAjasa kaheluM che. viveka rahita AgrahathI pitAne pIDIne athavA bIjAnA nAzane mATe je tapa karAya che, tene tAmasa kaheluM che. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punyakarmanI zubhAzubhatA 155 dAnadevuM joIe ema samajIne deza-kALa ane pAtramAM, sAme upakAra nahiM karanArane je dAna devAya che, tene sAtvika kaheluM che. paraMtu je dAna sAmA upakAra mATe athavA phaLane uddezIne ane kalezapUrvaka devAya che, te dAnane rAjasa kahyuM che. ane agya dezakALamAM apAtrane, sarakAra vinA, avajJAvALuM je dAna devAya che, tene tAmasa kaheluM che. A pramANe zubhAzubha lakSyapUrvaka thatA tapa, dAnAdinuM varNana samajAvI te dharmAnuSThAne kevA lakSayapUrvaka karavAM joIe tene gItAnA adhyayana aDhAramAnA chaThThA zlekamAM nIce mujaba nirdeza che. etA nyApi tu karmANi, saMga tyaktvA phalAni ca / kartavyAnIti me pArtha, nizcitaM matamuttamam // artha-A karmo paNa phaLa tathA Asakti tajIne karavAM joIe, he pArtha ! e mAre nizcita uttama mata che. sAtvika vRttithI karAtAM zubha kAryo vaDe baMdhAtA puNya karmanuM phaLa, daivI saMpadA prApta karAvavAvALuM, ane tethI viparIta vRttithI karAtAM zubha kAryo vaDe baMdhAtA puNyanuM phaLa, AsurI saMpadAne prApta karAvavAvALuM batAvI, te banne saMpadAonuM phaLa batAvatAM gItAnA soLamA adhyAyanA pAMcamA kSekamAM kahyuM che ke - Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 AtmavijJAna daivisapadvimokSAya nibaMdhIyAsurI matA / mA zucaH saMpadaM devI, mamijAto'sipAMDava // atha-daivI sapatti te mekSa mATe arthAt kha dhanathI cheDAvavA mATe thAya che, ane AsurI saMpatti baMdhana mATe thAya che. huM pAMDava ! tuM daivI sapattine uddezIne janmelA che. mATe zAka na kara. A pramANe bhagavad gItAmAM darzAvela puNya kha dhanAM bAhya kAraNA dAna-tapa Adi zubha kAryane jaina pAribhASika zabdomAM zubhayeAga tarIke oLakhAvyAM che ane te khahya zubha kAryoMrUpa zubhacaiga samaye va tA jIvanuM zubhAzubha lakSya ke jene gItAmAM sAttvika, rAjasa ane tAmasapaNArUpe darzAvyuM che, tene jainadarzanamAM zubhAzubha upayega tarIke jaNAvyeA che. cega e bAhya pravRttirUpa che. ane upayoga te abhyaMtara pravRttirUpa arthAt jIvanA ataraMga pariNAma yA bhAvanAsvarUpa che. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNya-pApanI catubhaMgI aMge eka ajaina vicArakanI vicAradraSTi jaina danamAM darzAvela punya-pApanI catusaMgIne, ikamAlakhAna nAme koI vicArake kahela hakIkatathI samajIe. (1) manuSya nIcakuLamAM janmyA hoya ane AkhAya janma nIcafatyA karavA pAchaLa ja mazagula banI rahe, e ti maramAMthI AvyA ane timiramAM jaze. (2) hInakuLamAM janmyA haiAvA chatAM AkhI jI'DhagI. manasA, vAcA ane kaNA, satkramamAM pravRtta rahe, e timiramAMthI nyAtamAM javAnA (3) uccakuLamAM janmele ane maLavAna tathA rUpavAna hAva chatAM mana, zarIra ane vANIthI jIMdagIbhara durAcaraNu. ja karatA rahe, e jyeAtimAMthI timiramAM jaze. (4) uccakuLamAM janmI sadA sadAcaraNa karatA rahe te nyAtamAMthI jyotamAM javAnA, uparAkta rIte cAre bhAkhatA teanukrame (1) pAyAnu adhi. pApa (2) puNyAnubaMdhi pApa (3) pApAnubaMdhi puNya ane (4) puNyAnudhi puNya samajavu . Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 AtmavijJAna uparokta hakIkatamAM timira te pApasvarUpe ane zveta te puNya svarUpe samajavuM. hInakuLa ane uccakuLa te anukrame pUrvakRta pApanA phaLasvarUpa ane puNyanA phaLa svarUpe pratikuLatA ane anukuLatA sarjaka kuTuMba samajavAM. je ke kuLa-jAti-rUddhi-baLarUpa-ezvarya-zrata ane lAbha, e ATheyanI anukuLatA puNyodayathI ja prApta thatI hovA chatAM, temAM kuLa sivAya zeSa sAteyanI anukuLatApiSaka te uccakuLa ja hevAthI, janma prAptimAM puNyodayanI mukhyatA to uccakuLanI prAptimAM ja che. kuLa sivAya zeSa sAteyanI anukuLatA hovA chatAM e sAtene saMskAra piSaka te uccakuLa ja banI rahe che. puNya-pApa - AtmA-paramAtmA -mekSa-punarjanma, e vagerenA khyAla pUrvaka thatI jIvanacaryA te adhyAtmaka che. ane tevA AdhyAtmika vikAsamAM sahAyaka saMskArone ja susaMskAra kahevAya che. tevA susaMskAranuM piSaka je kuLa tene uccakuLa kahevAya che. jema jema piSaka tattva vadhAre tema tema te kuLanI uccatA vizeSa gaNAya che. susaMskAra vikasAvatAM paNa nIcakuLanA saMyogo aMtarAya bhUta thAya che. haribaLamacchI, pratyAkhyAnamAM pahelo masya choDI mUkavAne niyama kare che. paNa jIvadayAnuM svarUpa samajAyA chatAM, sarvathA matsya nahiM pakaDavAne niyama te grahaNa karI zakatuM nathI. eTale hInakuLamAM eTalI badhI muzkelIo hoya che, ke dhAryuM karI zakAtuM nathI. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa9 eka ajena vicArakanI vicAradraSTi kuLanI uccatAmAM puNya prAptinI mukhyatA :- - Astika gaNAtA AtmAnuM dhyeya te karmane saMpUrNa kSaya karavA dvArA mekSa prAptinuM ja hoya che. te dhyeya siddha karavA mATe dharmanuM AcaraNa dareka jIva karI zake che. darekane karavAne hakka che. tema chatAM paNa te ArAdhanA mATe anukULa saMgenI prApti jarUra hevI joIe. dharmArAdhanAnI IcchA hovA chatAM paNa saMgenI anukULatAnA abhAve ArAdhanA thavI muzkela che.ekendriyathI mAMDI paMcendriya sudhInA dareka che dharmArAdhanA sarakhI rIte karI zakatA nathI. kAraNa ke darekanA saMgamAM pheraphAra che. paMcendriyamAM paNa dharmArAdhanAnA sulabha saMge te khAsa manuSyamAM ja hoya che. manubemAM paNa AryabhUmimAM janma, uccakuLamAM janma, adhyAtmI kuTuMbamAM janma, deva-gurUne yega, zravaNecchA-zravaNane yega, deva-gurU ane dharmanI sAmagrI vagere uttarottara saMge, dharmaprApti mATe sulabha ane ucayakakSAnA che. manuSyapaNuM ane AryakSetra maLavA chatAM paNa temAM uccagetranI prApti, e dharmArAdhanAnI prAptinuM uttama sAdhana che. dharmArAdhanAne ucca saMsArI ja karI zake che. ane uccagetramAM ja te saMbhavI zake. eTale uccagetra-kuLanI prApti puNyathI ja thaI zake che sukhI ane sAdhana saMpanna parivAra, dhana-moTara-baMgale ane bilakula adyatana raheNIkaraNa, sarasa majhAnA kiMmatI rAcaracIlAnI apaTuDeTa sAjasajAvaTa, vyAvahArika zikSaNathI Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna 111111 10 samagrakuTuMba zikSita, AkarIe paNa mena ane capeAcapa ke phaTAphaTa iMglIza belavAnI AvaDatavALI, juvAna ane raMgIna heAkarAe tathA chekarIe pata'gIAnI jema uDAuDa karavAvALA-haratApharatA ane kalame tathA na!Taka sInemA jovAnI meja mANavAvALA hAya, e rIte mautika sAmagrI ane raheNIkaraNInI pracuratA mAtrathI kuLanI uccatA, ane uparokta sAmagrInI nyUnatA mAtrathI kuLanI hInatA ahI' mAnI levAnI nathI. paraMtu te sAmagrImAM paNa nirAbhimAnI, dIna du:khIe pratye anukaMpAbhAvI, saMta ane sajjane pratye sanmAnabhAvI, paramA kAryoMmAM utsukatAbhAvI tathA sava jIvo pratyenA kalyANu bhAvI banI rahI te sAmagrImAM mehalubdha ane ahaMkAra na manI jatAM niSpApI ane dha parAyaNa jIvana vyatIta karavAnA saMskArapASaka kuTuMbavALu kuLa, te uccakuLa kahevAya che. jyAM dharmAMnAM sAdhanA, sAmagrIo, sahaskAro janmathI ja prApta heAya ane zuddha saMskAranA vAraseA janmatAM ja prApta thaI zake tevA saMceAgavALuM anukULa janmasthAna yA kuLane uccakuLa kahevAya. jyAM AtmAne pApanA sa MtApane khyAla ja na hoya, hisA-jI-cArI vagere mATAM pAyeAnI temanI pAse pAparUpe gaNunA ja na hoya, hiMsA karavI e te temane ramata thaI gai hAya, durAcAranA bhayathI bilakula rahita ja DhAya, nakhaLAne pIDA pamADavAmAM baLajabarI ya hAMziyArI manAtI hAya tevA sthAnAne hInakuLa kahI zakAya. ya Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka ajena vicArakanI vicAra daSTi ajJAnadazAmAM paNa sadAcAra prApta thAya, anAcAra na dekhAya te tamAma uttama kuLane AbhArI che. ghare Avela atithine dAna devAthI zuM lAbha che? tenuM jJAna-samaja nAnAM bALakane nahiM tevA chatAM gharaAMgaNe saMtapurUSanAM pagalAM thatAM dekhIne namaskAra kare che. AdaramAna dIe che. te uttama kuLanA saMskAre che. ajANapaNe paNa uttama AcAra prApta thavAthI susaMskArI kuTuMbanAM bALake mAMsa dArUthI dUra nAse che. mATe uttama AcAramAM TakAvanAra ke vadhAranAra uttamakuLa che. mATe ja jJAnI mahaSioe uttamakuLane puNyaprakRtimAM gaNyuM che. uccakuLanA saMskAre dharmane aMge sahAyaka che. jaladI phaLe che. saMskAra ane sadAcArane piSaka anukULatA ane pratikULatAnA hisAbe ucca-nIcanA bheda che. rAjAne ghera jamela putra rAjyane tathA zrImaMtanA. ghera jamela putra paisAne meLavavA gayA nathI; rAjyane tathA dhanane vArase te janmatAM ja ucca getramAM maLe che. sAdhu bhagata vagerene tyAM rahela pipaTa "rAmarAma-sItArAma" vagere belate zIkhe hAya, jyAre cora-lUMTArAne tyAM rahete pipaTa "mAre-lUTo" ema bole che. kemake te tevuM bolatAM zIkhe che. uccakuLamAM sArA saMskAre che, jyAre nIca kuLamAM narasA saMskAre che. nIca kuLamAM susaMskAra-sadAcAra-dharma vagere pAme ja nahiM ema samajI levAnuM nathI. paNa pAmavAmAM muzkelI che. 11 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * AtmavijJAna leDhAmAM suvarNa thavAnI yegyatA thAya te suvarNapaNuM pAme. suvarNamAM te svAbhAvika suvarNapaNuM che ja. tema uccakuLamAM svabhAvathI ja ucca saMskAra sAMpaDe che. tyAM te dharmanA saMskAre janmathI ja siddha che. dharma karavA mATenA susaMskAra sadAcAra ane dharmAcaraNa karavA mATenI anukULatAe uccakuLamAM te saMkaLAyelI ja che. bahArathI lAvavI paDatI nathI. zrImaMtane ghera janmele garIba paNa thAya. ane garIbane tyAM janmele zrImaMta paNa thaI jAya. A badhuM jANavA chatAM zrImaMtanA ghera janmelA chokarAne janma samaye bhAgyavAna gaNIye chIe. ane daridranA ghera janmelA chokarAne bhAgyahIna durbhAgI mAnIe chIe. jAti-kuLa-rUddhi-baLa-rUpa-ezvarya zruta ane lAbha e ATheyanI anukULatA te puNyathI ja prApta thatI hovA chatAM, uccakuLa yA getramAM janmelAnI zeSa sAte anukULatAo AdhyAtmika jIvananA vikAsamAM sahAyaka evI susaM skArapaSaka banI rahetI hovAnA kAraNe puNya prApta te anukULatAe, navIna puNyabaMdhanA nimittabhUta banI rahe che. paraMtu kuLa-getra je AdhyAtmika saMskRtihIna hoya te jAti-rUddhi-baLa-rUpa adharya-zruta ane lAbha e sAtenI anukULatAo viparItapaNe pariName che, agara te prApta anukULatAmAM abhimAnI banI rahevAya che. A rIte uparokta anukULatAmAM uccakuLavALAne te Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka ajaina vicArakanI vicAra dRSTi 163 anukULatA, puNyanA anubaMdhavALA puNyanA kAraNe, ane nIcakuLavALAnI e anukULatAe te pApanA anubaMdhavALA puNyanA kAraNe heI, te anukrame (1) puNyAnubaMdhi puNya ane (2) pApAnubaMdhi puNya tarIke oLakhAya. | uccakuLamAM janmelA ke hInakuLamAM janmelA, e bannene jAti, baLa, rUddhi, sAhyabI, AdinI prApti te pUrvakRta puNyadayathI ja hevA chatAM uccakuLanA saMskArI jJAnadaSTivALAne te puNyasAmagrI baMdhanakartA nathI. paNa hInakuLanA saMskArI avivekIne te puNyadaya baMdhanakartA thAya che. uccakuLanA saMskArI haMmezAM sArI pariNativALA rahevA joIe ane temAM nIcapariNati na ja hoya ema te sarvemAM na paNa bane. paraMtu tevAmAM aviveka, durAcAra, durvyasananA saMskAre uDatA AvelA chAMTArUpe hoya. mULarUpe heya nahiM. hIrAnI khANamAM ugyA chatAM badhA kaMI hIrA nathI hotA. patthare paNuM hoya che. tema chatAM te khANa, hIrAnI ja kahevAya che. tema uccakuLa aMge paNa samajI levuM. uccakuLanI jIvana saMskRti, dharma-artha-kAma ane mikSa e cAre pAyA uparanI heAya che. mAtra artha ane kAmane ja anusaratuM jIvana, uccakuLamAM hetuM nathI. dharma- artha-kAma ane mokSa e cAre purUSArthanA jIvananA dhoraNe jIvatA uccakuLavALAnI jIvana vyavasthA, AdhyAtmika Adarzane suvyavasthita rAkhavA pUrvaka ja zeThavAyelI hoya che. eTale ja Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna wwwmmmmmmmmm uccakuLamAM rahelA mAnavIone AdhyAtmika jIvana jIvavAne lAbha aNuIcchAe paNa maLatA ja rahe che, eja uMccakuLanI mahattA che. phakta, artha ane kAmanA ja dhyeyavALI saMskRti yukta jIvana jIvavAvALe varga, bhUtakALamAM A bhArata varSanI aMdara alpa hatuM. te varga, cAra purUSArthanA dharaNe jIvanAra karatAM nIcI kakSAne gaNAta. hInakuLamAM janmelA paikInA keI keI AtmA, amuka samaye te ja bhavamAM ucca kuLavaMtAnA AtmA jevA paNa banI jatA. kemake hInakuLamAM janma pAmelA ja hIna ja rahevA pAme ane kadApi ucca thavA na pAme evuM dayeya, uccakuLanA saMskAramAM saMskArI banelA AtmAonuM paNa na hatuM. jethI saMskAramAM parivartana pAmatA AtmAmAM tathA uccagetrIya AtmAmAM samAnatA pravartatI. tevI samAnatAne sau koI satkAratuM. paNa saMskAraparivartanane pAmatA AtmAe ati apa pramANamAM hatA. hInakuLavALA mANasAImAM nathI ke jIvapaNAmAM nathI, ema mAnavA mATe agara te tevA kuLavALA paratve tiraskAra bhAvanA rAkhavA mATe kuLanA aMge ucca ane hInatAnuM ahiM nirUpaNa nathI. paraMtu uccakuLa sivAya susaMskAranuM paSaNa prAyaH asaMbhavita ane azakya che, te jANavAsamajavA ane buddhimAM utAravA mATe A nirUpaNa che. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka ajaina vicArakanI vicAra dRSTi 165 vaLI jema koI manuSya koInI hiMsA kare-ghAta kare te tema karanArA bhavAMtaramAM seMkaDA vakhata ghAtane pAme che, tenI pAtAnI hiMsA kare che. tema ahIM jo koI manuSya, jAti-mULa-khaLa-rUpa-samRddhi zruta--aizvaya ane lAbha prAptinuM abhimAna karI khIjAne halake pADanArA AtmA, je je dvArA abhimAna karyu hAya te te dvArA temAM halakI hAlatavALe thAya che. zAstrakAro jaNAve che ke phrIni samate nanaH / mATe dareka jIvA pratye guNAnurAgI banI guNahIna javA pratye paNa maitrI-anukapA ane madhyastha bhAvanAvALA manI rahevu. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha-du:kha prAptinI sAcI samaja saMsAranA sarva jIvA sukhane ja cAhe che. ane duHkhathI Dare che. tema ja duHkhathI chUTavAnA upAya kare che, paraMtu te upAya, ajJAnavaza viparIta hovAthI sukhaprAptinA badale duHkhanI ja paraparAne vadhAranAra thAya che. sAcA ane zAzvata ( kAyamI TakI rahenArA )sukhanI samajanA abhAve ja prANIo du:khI thAya che. sukha e prakAranuM che (1) svAbhAvika ane (2) sayAgika. temAM puNyakanA nimittathI prApta sukha te sa McAgika sukha che. ane svaparanA vivekavarDa parabhAvane kI AtmAnA --varUpanI ramaNatAmAM lIna manI rahevu. te AtmAnuM svAbhAvika sukha che. zarIra, gharamAra, kuTu'ba, lakSmI, indriyasukha ane tene anukULa viSayeAnI prApti, yaza, mAna, pratiSThA vagere dekhAtu bAhyasukha te sogika sukha kahevAya. saoNMcAgika vastune viyAga avazya heAvAthI te sacegika sukha svAdhIna nathI. paNa parAdhIna che. mAgIne lAvela vastunA jevuM che. AtmAnI peAtAnI cIja nathI. kaMcana-kAminI-kuTuMba ane kAyA esasa cAgika yAmAMgelI cIja jevAM che. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha duHkha prAptinI sAcI samaja 167 pUrvIkRta kaMIka puNyakamanA ceAge ja te sarva mAhyavastune, AtmAnI sAthe sayAga banI rahe che. paraMtu te saMcAga, kAyamI TakI rahenAra nathI. puNyakama khalAsa thaI jAya eTale te savasayeAgeAnA viyega ApeAApa thaI jAya che. pachI te sa McAgane kSaNamAtra paNa TakAvI rAkhavAnI vizvanA koI paNa prANInI tAkAta nathI. ajJAnI mANasa peAtAnI akkala haiAziyArI yA zUravIratAthI AvI sa McAga prAptinuM abhimAna bhale rAkhe, paNa te dIrgha draSTithI vicAre te tene samajAze ke, akkala haiAziyArI ane zUravIratAmAM lezamAtra nyUnatA nahi thavA chatAM paNa, te saMcAgeAne kAyamI koI TakAvI zakayu nathI. vaLI amuka TAIma TakI rahevAnA saMcAgamAM paNu. mananI sArI sthitimAM Anandvajanaka lAgatI vastu, ApattinA vakhatamAM saMtApajanaka lAge che. manuSya jyAre nirAgI hoya, bhUkhathI pIDAtA na hAya, tyAre ja tene kAmabhoga rUce che. para tu koi atipriya vastunA viyeAge ze!kagrasta heAya, agarapeTamAM jyAre atyaMta asahya bhUkha lAgI hAya, tyAre tenuM citta, kAmaleAgamAM lAgI zakatuM nathI. mATe TakI rahetA saMcAganA kALamAM paNa amuka TAime eka vastu je AnaMdajanaka lAge che, teja vastu anya koI TAIme arUcikara paNa manI javA pAme che. kSaNamAtra zAMti arpanAra bAhya sAmagrInA saMcAgamAM te sAmagrInA rakSaNa mATenA ane chevaTe viyeAganA bhaya tA Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna sadAnA mATe ja upasthita banI rahe che tenI prAptinuM sukha te bhayanI ciMtAmAM gauNa banI jAya che. AvI rIte anukULa mAnI lIdhelI vastu te kayAreka pratikUla bhAse ane anukuLatAnA TAImamAM paNa tenA viyegane bhaya prANIne satata paDyA ja kare che. tevI vastune sukhadAyI mAnavI temAM zuM javanI ajJAnatA nathI? pratikuLatA sarjaka vastune saMga te pUrvakRta pApadayanA kAraNe ja hovAthI tenAthI anubhavAtuM duHkha te vartamAnakAlIna che. jyAre pUrvakRta puNyadaye prApta sukha te prApta vastunA viga TAIme du:khajanaka banI rahetuM hovAnA kAraNe bhaviSyakAlIna duHkha che. Ama puNya ane pAdiyamAM ekathI te pAchaLa duHkha che, ane bIjAthI paheluM ja duHkha che. paheluM duHkha bhegavavA karatAM, paheluM sukha pAmIne pachI jogavavAnuM duHkha te vikaTa banI rahe che, e saune anubhavasiddha che. e rIte je saMyogomAM yA jenI prAptimAM paheluM ke pachI paNa duHkha hoya tene sukha mAnI zakAya ja nahi. jethI puNyajanya sukhasAmagrI ke pApajanya duHkhasAmagrI e banene vastutAe te sukha kahevAya ja nahiM. mATe idriyajanya sukha ke dukhamAM, kaMI bhinnatA che ja nahiM. kAraNa ke sukha bhogavatAM duHkha AvI paDe che. athavA sukhane laine IdrinA anukuLa viSa bhegavatAM pAchuM duHkharUpa karma Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha duHkha prAptinI sAcI samaja baMdhAtuM hovAthI jJAnIoe te sukha ane duHkhamAM bheda gaNya ja nathI. - Idriyajanya sukha ane duHkha, e sarva, vAsanA mAtra che. A padArtha mane pasaMda che, athavA te upakArI ane ISTa che. jyAre pele padArtha mane pasaMda nathI, athavA te anupakArI ane aniSTa che. evA prakArano je vibhrama manuSyane thAya che, tene ja vAsanA kahevAya che. dehAdika padArtha jIvane kaMI upakAraka nathI, tema apakAraka paNa nathI. eTale paramArthathI te te upekSaNIya che. paraMtu evuM paramArtha tatvajJAna jene thayuM nathI, evA che ja tene upakAraka ane ISTa, athavA te apakAraka ane aniSTa mAne che. vizvamathI AvA saMskAra utpanna thAya che, te phakta vAsanA che. paNa svAbhAvika nathI. indriyajanya sukha e vAsanA na hoya te eka vakhata sukhamaya ane bIjI vakhata duHkhamaya na lAgata. eTale sukhaduHkhane bhAva, vAsanAthI ja utpanna thAya. mATe kharekhara rIte sukha ane duHkha e dehadhArInI kalpanA mAtra che. samabhAvasvarUpa AtmAnuM svAbhAvika sukha ja vAstavika sukha che. vAsanAne lIdhe ja sukhamAM hase che, ane duHkhamAM raDe che. pratikuLa saMgamAM aniSTatAnA kAraNe thate dveSabhAva, te ja duHkhajanaka che. paraMtu te duHkhanuM mULa kAraNa te anukULatAne rAga che. rAganA kAraNe ja dveSanuM astitva che. jyAM Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AA 170 AtmavijJAna rAganI saMbhAvanA nathI, tyAM zreSanI utpatti saMbhave ja nahiM. ane dveSanI utpatti vinA duHkha paNa saMbhave ja nahiM. rAga te prItijanaka che. jyAre dveSa te aprItijanaka che. sArAM ke zuzobhita kapaDAM agara anya kaI vastunA upabhegamAM je tenI prAptine harSa hoya te ja te vastu, jIrNa thatAM bagaDI jatAM agara tene sarvathA viyoga thatAM duHkha thAya, agara bagaDI javAno ke nAza thavAno bhaya rakhAya. janmamAM harSa che, te te harSa ja maraNa TAIme zekanuM kAraNa che. svajananA janma-maraNamAM je harSa-zeka thAya che, te parAyAnA mAnI lIdhelA janma-maraNamAM thatuM nathI. eja batAvI Ape che ke svajanamAM rAga che, ane parajanamAM rAgane abhAva che. tyAM bhale dveSa na hoya paNa rAgane abhAva hevAthI te vastu palTAtAM duHkha thatuM nathI. duHkha te jene tenA pratye rAga hoya tene ja thAya che. paraNavAmAM ja sukha mAnavArUpa rAgavALAne ja paraNita dazA naSTa pAmI javAnA bhayanuM, agara paraNitadazA khaMDita thayAnuM, agara kuMvArApaNAnuM duHkha che. tevI ja rIte vizALa kuTuMba, putranI bahulatA agara anya koI paNa prakAranI anukULa sAmagrInI prAptimAM jene rAga che, tene te te saMgo aMge upara mujaba duHkhanI ja vRtti uddabhave che. je je saMgomAM jeTalA jeTalA pramANamAM rAga, Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha du:kha prAptinI sAcI samaja 191 tyAM tyAM te sacgAnA vicAgeAmAM ante teTalA pramANamAM dveSa svarUpa arUcithI duHkhanI ja prApti che. ahI` rAga te sukharUpa ane dveSa te duHkharUpa manAtA haiAvAM chatAM, jJAnIenI draSTie te duHkhanuM mULa ja rAga che. jethI duHkhathI chUTavAneA upAya, saMceAgika vastu pratye rAgarahita ja banI rahevAmAM che. jJAnIe te rAgajanaka nimittamAM ja udAsIna vRttie rahetA heAvAthI, du:kha janaka nimittamAM lezamAtra paNa raMja anubhavatA nathI. A rIte sukha ane duHkha e ane sthitimAM te samabhAva dhAraNa karatA hAI, paramazAMti sukhane anubhave che. prazamarati graMthamAM kahyuM che ke H-- svarga sukhAni parokSANya'tyanta- parokSameva mokSasukham / pratya-DAM karAmanuvuM, na par-vaze, na vyayaprAptam || asvarganAM sukhA ApaNe anubhavI zakatA nathI ke Aje joI zaktA nathI. vaLI meAkSanu sukha te ghaNuM ja dUra hAvAthI tenA anubhavanI te vAta ja zI ? tyAre zAMtinuM sukha te ApaNe jAte ja anubhavI-mANI zakIe te sthitimAM che.te sukha bIjAne Adhina nathI. para Mtu ApaNe. peAtAne ja svAdhIna che. ane koI paNa jAtanA paisAnA ya khaca karyA vinA maphta maLI zake che. samabhAva e ja paramazAMti svarUpa AtmAnuM peAtAnu Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 AtmavijJAna -svathI utpanna thatuM ane parAI eziyALa vinAnuM svA. dhIna tathA Indriyene agocara sukha che. kahyuM che ke - paraspRhA mahAduHkhaM, nispRhatvaM mahAsukham / etaduktaM samAsena, lakSaNa sukhaduHkhayoH / artha-paranI AzA-lAlasA karavI te mahA duHkha che. ane nispRpanuM te mahAsukha che. e saMkSepathI sukha ane duHkhanuM lakSaNa karyuM che. eka jainamahAbhAe paNa guja2 bhASAmAM A hakIktane aMge eka sakjhAya (kAvya)mAM kahyuM che ke- parakI Aza sadA nirAzA, e he jagajana pAsA; che kATakuM kare abhyAsA, lahe sadA sukhavAsA. Apa svabhAvamAM avadhu sadA maganameM rahenA. gurjara bhASIya kAvyanI A eka ja kaDImAM sukhaprAptine sarala upAya kAvyaktae darzAvI dIdho che. paraMtu A rItanA sukhaaMgenI viparIta samajavALA ajJAnI che. paugalIka yA saMgIka padArthanI anukULatAne ja ISTa gaNI temAM rAga kare che. ane pratikuLatAne aniSTa mAnI cheSa kare che. te rAga-dveSane lIdhe ja karma lAge che. jema telathI coLelA zarIra upara rajavaDe raMga lAge che, tema rAga-dveSathI yukta evA AtmAne karmane baMdha thAya che. jema loDhuM, cuMbaka pASANunI pAse potAnI kriyAthI kheMcAya che, tema rAgI ane dveSI AtmAnI pAse karmanAM aNuo vicitra rIte AkarSAIne Ave che. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha du:kha prAptinI sAcI samaja 173 netarAM (rasI-dorI) nI kheMcatANathI race, chAzanI geLImAM ghUmyA ja kare che, tema jIvAtmA paNa rAga-dveSarUpI be netarAMthI kheMcAIne A bhavAbdhimAM (saMsAra samudramAM) ajJAnatAthI ghUmyA ja kare che. bhavabhramaNa karyA ja kare che. jevI rIte sarSa pitAnI meLe ja pitAnI jAtane vIMTI de che, tevI rIte AtmA paNa rAga-dveSanA bhAvamAM pariNamavAnA kAraNe pote pitAnI meLe karmathI baMdhAya che. jema rezamane kIDe pitAnA taMtuothI pitAne bAMdhe che, tevI rIte AtmA, pitAnA rAgAdi pariNAmathI pitAne bAMdhe che. arthAt karmathI baMdhAIne duHkhI thAya che. jethI janma maraNa-roga-zekAdine pAmI duHkhI banI rahI A saMsAra cakramAM pharyA ja kare che. karma janya sukha ane duHkha e te badalAtI sApekSa sthiti che. AvA sukha ane duHkhane mAnava pitAnI jAte ja taiyAra kare che. sukha meLavavAnI ane duHkhane TALavAnI IcchA hovA chatAM pramAdanA kAraNe sukha maLatuM nathI, ane ajJAnanA kAraNe duHkha TaLatuM nathI. paraMtu sukhanI pAchaLa duHkhanI prAptinI taiyArI thatI ja rahe che. puNya ane pApanA saMbaMdha vinAnA, svAdhIna ane zAzvata evA Atmika sukhanI prApti pachI ja sadAne mATe dukhane aMta Avaze. mATe aMtarmukha thaIne jyAM sukhanuM mULa che, tyAM cittane lagADI, mAtra te sukha prAptinA ja lakSyavALA banI prayatna zIla thavuM joIe. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 AtmavijJAna samabhAva garbhita paramazAMti sukhanA anubhavI ane AtmasvarUpanA mArgamAM cAlanAra saMta mahAtmAonA samAgamavinA paramazAMti sukhanA kharA rastAne jIva pAmI -zakatuM nathI. vaLI hadayanI uMDI lAgaNIvALI pravRtti vinA zAMti-samabhAva, sukha prAptinAM satya ta, pragaTa paNa thaI zakatAM ja nathI. puNya ane pApanI sAthe AtmasaMga te ja saMsAra hiovAthI te baMne jAtanA karma, jIvane mATe beDI. samAna che. arthAt sonAnI hovA chatAM paNa che te beDI tenAthI AtmAne baMdhana te che ja. zAzvata sukhane prApta karavA mATe te pApa ane puNya e baMne tyAjya che. puNyathI prApta sukha, saMsArI jInI draSTimAM cAhe teTaluM uttama hoya te paNa nazvara ja che. sthAyI nathI. mATe ja evAM sukhane paNa jJAnIoe te duHkharUpa ja batAvyAM che. jethI sAMsArIka sukha ane duHkha e banneya tyAjya havAthI baneyanI prAptimAM kAraNabhUta puNyakarma ane pApakarma paNa tyAjya che. e banne prakAranA karmonI muktithI ja jIva, satya ane zAzvata sukhane bhaktA banI zake che. te paNa amuka samayanA mATe puNyanI paNa AvazyakatA che, ane te paNa mAtra puNyAnubaMdhI puNyanI ja. puNyAnubaMdhI puNyathI prApta sAmagrI jIvane anukULatA sajIka hovA chatAM te sAmagrInA astitvane rAga ke abhitamAna jIvamAM vartate nathI. AvA puNyadayavALA Ave, Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 minum sukha duHkha prAptinI sAcI samaja mokSamArganI sAdhanAmAM avarodha karanArA vikaTa saMgone yA pratikuLatAone haTAvavAmAM ja, prApta puNyasAmagrIne sAdhanarUpe upayoga karavAnA lakSyavALA hoya che. teo bhaga upabheganI anukuLa sAmagrImAM lupI nahIM banI rahetAM te sAmagrI pratye vairAgyabhAvI banI rahe che. AtmaguNane poSaNa maLe tevI AvaraNa vinAnI sthitimAM AgaLa vadhatA jIvanA prayatnane A puNyAnubaMdhi puNya, sahAre ApanAra che. AtmA, saMpUrNa ane zAzvata zAMtine pAmI nirAvaraNa banI, zuddhadazAne prApta kare tyAM sudhI A puNyAnubaMdhI puNya, vaLAvA ( bhemiyA) jevuM banI rahe che. IchitasthAne pahoMcyA pachI jema vikaTa rastAone bhemi yA vaLA, pAchuM vaLI jAya che, tema zAzvata sukhanA sthAnamAM jIvane pahoMcADIne te puNyAnubaMdhi puNyarUpa bhUmi ApoApa jIvanA saMbaMdhathI mukta banI jAya che. je jIve puNyAnubaMdhI puNyanA sahArAthI AtmazuddhinI prAptinA mArgamAM AgaLa vadhavAnA lakSyavALA banI rahe che, te jIne AtmavikAsamAM avarodha karanArA viparIta cA duHkhadAI prasaMge AvI maLatAM paNa paiyane cheDatA nathI. dveSabhAvI banI A ane raudradhyAnI na banI javAya tenI A puNyanA baLe sAvacetI rAkhe che. saddavicAra dvArA viSamane paNa samarUpe pariNumAve che. duHkhamAMthI paNa sukha Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 Ama vijJAna dhI kADhe che. pUrva karmane udaya jANI prArabdha karmane AkuLatA-vyAkuLatA rahitapaNe vede che. A rIte javanI sAvadhAnInA kAraNe pratikuLatA sarjaka evA pApanA anubaMdhathI te jIva sadAnA mATe mukta banI jAya che. ane puNyAnubaMdhI puNya te, kaI pApodayanA kAraNe jIvanI AtmasAdhanAmAM vigha upasthita karanAra saMgane haTAvavAmAM jIvane madadarUpa banI, jIvanA svaguNanI pUrNatA pragaTa thayethI svayaM vidAya le che. A rIte puNya ane pApanA saMgathI sadAnA mATe jIva mukta banI parama ane zAzvata zAMtine joktA bane che. puNyathI prApta anukuLa saMge ke pApathI prApta pratikULa saMge te jIvane saMsAranA vikaTa duHkhethI parezAna karanArA nathI. paraMtu te anukuLatA ke pratikULatAmAM uddabhavatI rAga-dveSanI vRtti ja jIvane saMsAracakamAM 2khaDAvI trAsa ApanArI bane che. rAga-dveSathI ja saMsAra che. ane saMsArathI ja janma-maraNa che. ane janmamaraNathI ja duHkha che. mATe duHkhanuM mULakAraNa te rAga ane dveSa ja hevAthI rAga ane dveSane ja AtmAmAMthI haTAvavAno prayatna have joIe. dharma-artha-kAma ane mokSa e cAra purUSArtho paikI artha, kAma ane mokSanI prApti te dharmapurUSArthanA AdhAre ja che." dharma purUSArtha sivAya keIpaNa jIva, artha -kAma ane mokSane sAdhI zako ja nathI. artha, kAma ane mokSa e traNenI prApti dharma Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha du:kha prAptinI sAcI samaja 177 purUSArthathI ja rahevA chatAM te dharmapurUSArthanI pravRttimAM sAdhya te mAtra mekSa havAmAM ja jIvanuM hita che. artha ane kAma sAdhya nathI. paraMtu te prApyanI kaTimAM che.. prApya eTale maLI jatI cIja. dharmapurUSArthathI artha ane kAma maLI jatAM hovA chatAM te sAdhyapaNAmAM levAya nahiM. kheDuta anAja vAve tyAre vacamAM ghAsa te thAya ja. ane pachI dANe thAya. ahiM anAja vAvyA pachI vacamAM ghAsa thavAnuM che. paNa tene dhAraNamAM na levAya. dhAraNAmAM te dANuM ja levAya. tevI rIte dharmapurUSArthathI artha ane kAma. prApya hovA chatAM dhAraNuM te mokSanI ja rakhAya. mekSa eTale anAdikALathI saMbaMdhita rahelA rAga ane dveSathI AtmAne sarvathA ane sadAnA mATe chUTakAre. mATe dharma te rAga-dveSane haTAvavAmAM ja rahe che. jenAthI rAgadveSa maMda paDe, haTI jAya yA sarvathA AtmAmAMthI chUTI jAya, tevI bAhya yA AMtarika koIpaNa rItanI pravRttine-purUSArthane ja dharma kahevAya che. sArI kahevAtI yA dharmarUpe manAtI bAhyapravRtti game teTalI kAyakaSTavALI hoya, paNa te je rAga-dveSane haTAvavAnA lakSyavALI na hoya te te pravRttine dharma kahI zakAya ja nahi. mATe ja keIpaNa pravRtti yA purUSArthane dharma svarUpe oLakhavA ke mAnavA ke AdaravA pahelAM rAga-dveSane burA mAnI tene haTAvavAnuM lakSya paheluM hovuM joIe, rAgadveSane pApasthAnakamAM batAvI zAstromAM tene tyA ratAthI e ja ane Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 AtmavijJAna jya kahyA che. mehaSTine tyAga karI, jJAnadaSTi rAkhavAnuM kahyuM che. te paNa rAga, be prakAranA che. (1) prazasta rAga ane (2) aprazastarAga. duniyAdArInI vastuo pratye je rAga vate che, te aprazasta rAga che. aprazastarAgathI pApa moMdhAya che. ane prazastarAgathI puNya aMdhAya che. deva-gurU ane dharma pratye je rAga vate che, te prazastarAga che. koI paNa jAtanA Aza sAdoSarahita, deva-gurU-dharma pratye pravRtita rAga te " puNyAnubaMdhI puNya "nuM kAraNa bane che. baMne prakAranA rAga, AtmAmAMthI chUTI gayA khAda ja AtmAnA chUTakArA sa'sAramAMthI thai zake che. paraMtu jIvanA svabhAva, anAdikALathI rAga-dveSamAM eTalA badhA sudRDha banI gayeA che ke te rAga ane dveSane tyAjya mAnavA chatAM paNa tyAga thaI zakatA nathI. mATe ja rAga-dveSathI mukta thavAne mATe sarva prathama aprazastarAga haTAvI prazastarAganA Azraya levA jarUrI che. jIvane aprazastarAgamAM lipta banAvI rAkhanAra mithyAnA saMbadhane A prazastarAgathI ja teDI zakAya che. je manuSya rAgane ekAMte tyAga mAnI, rAgatyAganI azakta avasthAmAM, prazasta rAganA Azraya letA nathI, te jIva nipratidina aprazasta rAganI jALamAM phasAtA rahI krutinA bhoktA bane che. prazasta rAgathI jIva, kRtajJa ane guNAnurAgI ane Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha dukha prAptinI sAcI samaja 17e che. guNAnurAgathI AtmAnA guNenuM bhAna thAya che. AtmAnA guNonuM bhAna thavAthI te guNenA rodhaka ta pratye tiraskAra bhAva jAge che. tiraskAra bhAvathI te rodhaka tane haTAvavAno prayatna karAya che. AtmaguNene redhaka tane haTAvavAne jema jema prayatna karAya tema tema te tane hAsa thata rahI svaguNe pragaTa thatA jAya che. e rIte krame karIne AtmAnA jJAna, darzana, cAritra ane vIryaguNenI pUrNatA pragaTa thatAM, AtmA kRtakRtya bane che. aprazasta rAgane tathA dveSano udaya vartavA samaye, Atmika guNenI upekSA ane ajJAna hovAnA kAraNe tevA guNI purUSanA saMsargathI ane temanA guNAnurAgathI jIva vaMcita rahe che. guNa purUSanA saMsarga ane guNAnurAganA abhAve jIvanA jJAnAdi guNonAM rodhaka to ochAM thavAne badale vRddhi pAmI jIvanI viSama paristhitinAM sarjaka bane che. jethI jIvane duHkhanI paraMparAmAM vRddhi thAya che. aprazastarAgathI jIvane mukta banAvI samyakatvAdi AtmaguNanI prApti-puSTi agara sthiratA karatAM karatAM aMte vAstavika sarvaviratibhAva ane apramAdAdinI parAkASTAe pahoMcADI, prazastarAga svayaM chUTI jAya che. AtmAmAMthI mukta banI jAya che. jyAM sudhI AtmA upara aprazasta rAgano prabhAva cAlu rahe che, tyAM sudhI AtmA duHkhI thAya che. te aprazastarAgane cheDAvanAra te prazastarAga ja che. pazastarAgathI baMdhAtuM puNyAnubaMdhI puNya, jIvane bhavAMtaramAM mokSasAdhaka sAdhanane Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 AtmavijJAna prApta karAvI te sAdhane dvArA sAdhya siddha thayethI AtmAmAMthI alaga banI jAya che. rAga ane dveSavALI jIvanI dazA, e AtmAnI vikRti yA bimArIrUpa che. tenI jaDa A AtmAmAM eTalI badhI banI rahI che ke tene jaDamULathI nAza kare e asAdhya te nahi ja, paraMtu atyaMta muzkelInuM kAma te che ja. te mATeno prayatna zarU thatAMnI sAthe ja tene vaMsa thaI zakto nathI. te mATe te keTalAya dIrghakALa sudhI purUSArtha cAluM rAkhe paDe che. A aMge eka ja bhavamAM karAtA purUSArtha mAtrathI saphaLatA maLI javAnI nathI. chatAM adhurI saphalatAmAM paNa karele purUSArtha vyartha banI jato nathI, e prayatnanuM anusaMdhAna, anya bhavamAM karAtA purUSArthamAM joDAI jAya che. kaThIna leDhAnA TUkaDAne kApavA mATe majabuta paNa ghaNa (haDe)nA ghA keTalAya mAravA paDe che, tyAre ja te kapAya che, ekAda-be ghA mArIne nirAza thaI besI rahevAthI te loDhAnA TUkaDA thaI zakatA nathI. tevI rIte rAgadveSanI vRttiene haTAvavA mATe dIrgha Atmaprayatna cAlu rAkhave ja paDe che. jema leDhAnA TUkaDA thavAmAM pAchaLathI thatA ghaNanA. ghAmAM pUrve thayelA ghaNanA ghAne hise che, tema pachInA bhavamAM rAga-dveSane haTAvavAnA thatA prayatnamAM pUrvabhave karAcela prayatnane paNa hisso hoya ja che. jyAM sudhI AtmA, mithyAtvasvarUpa ajJAna-aMdhakArathI AchAdita hoya che, tyAM sudhI AtmAne A rAga-dveSa Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha duHkha prAptinI sAcI samaja 181. tyAjya samajAtA ja nathI. e mithyAtva maMda paDe, rAga-dveSane tyAjaya samajAya, tenAthI chUTavAne tIvra IcchApUrvaka purUSArtha prAraMbhAya, tema chatAM te vRttiothI jIva, chUTI zakate nahI hevA chatAM paNa, pitAne uddabhavatI te vRttio pratye tene napharata ane tiraskAra bhAva varte che, tyAre te rAga-dveSanA aMze te AtmAmAMthI nirmULa thavA lAge che. tyArabAda navA aMzonA saMbaMdhano nirodha thatuM hovAthI tene anubaMdha nahiM thatuM hovAnA kAraNe pitAne svabhAva nirasapaNe AtmAne batAvI saMcita karma aNuo AtmAnA saMbaMdhathI mukta banatA jAya che. e rIte dhIme dhIme paNa te rAgaSanA aMze-ANuothI AtmA, sadAnA mATe sarvathA mukta banI svasvabhAvamAM ramaNa kare che. na banatAnI saMcita patAsA karavAthI tene tyAra che Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha dAnikAnI mAnyatAnA samanvaya judAM judAM darzana agara vividha AtmaciMtaka, AtmAne, kamane, ane kama sacegane bhale bhinna bhinna nAmeAthI sa Mbodhe, teA paNa vastute siddha ja che. yuktithI vastunI siddhi thatI hoya teA mAtra nAmabhedathI khAdhaka banI zakatI nathI. puruSa: kSetra vijjJAna, miti nAma yadAtmanaH / avidyA prakRtiH karma, tadanyasya tu medataH || AtmAnAM purUSa, kSetravat yA jJAna, e prakAre nAmeA, ane AtmAthI anya jaDarUpa kA~nAM avidyA, prakRti, kama, Adi nAme bhinna bhinna chatAM khAdhaka nathI. jaina ane vedyAnti AtmAne purUSa" mAne che. sAMkhyuM "kSetriva" mAne che. ane bauddho '"jJAna" rUpa mAne che. A rIte AtmAnA nAmabheda che. AtmathI anya luu' tattva, je jaDarUpa kane, veDhAntika mate "avidyA" sAMkhyamate prakRti," ane jaina mate "ka', A rIte nAmabheda che. evI rIte kama sacAgane vedAnti te bhrAnti" nAme, Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnyatAnA samanvaya 183 sAMkhya te pravRtti" nAme ane jenA te "dha" nAme svIkAre che. dAnikoe kamanA prakAra vividha rIte karyAM che. tA paNa puNya ane pApa, zubha ane azubha, dhama ane adhama, e rIte kamanA bhede te badhA dazanAmAM mAnya che. eTale ema kahI zakAya ke kanA puNya ane pApa, athavA te zubha ane azubha evA je e bhedo pADavAmAM Ave che, te prAcina che. prANine je karmAMnuM phaLa anukuLa jaNAya che te puNya, ane pratikuLa jaNAya che te pApa, evA artha karavAmAM AvyA che. ane e rItanA be upaniSad, jaina, sAMkhya auddha, ceAga, nyAya vaizeSika, e badhAmAM maLe che. .. Ama chatAM vastutaH badhAM danAe puNya hAya ke pApa, e banne kane madhana ja mAnyAM che. ane e. bannethI chUTakArA prApta karavA e dhyeya svIkAryu che. AthI ja kamajanya je anukula vedanA che, tene paNa vivekIjane sukha nahi. kintu duHkha ja mAne che. dareka Astika danAnI e ja mAnyatA che ke jIva ane karmonA saMbaMdhane lIdhe ja badha, vizvaprapoMca che. ane temanA viyAgane lIdhe ja jIvAnA mAkSa che. adhanI taratamatAne AdhAre ja manuSya, deva nAraka ane pazu- pakSInI kalpanA che; ane A bhavatu parabhava sAthe sAdrazya che ke nahiM, e zakAnA AdhAra pazu jIva ane kano Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 AtmavijJAna saMbaMdha ja che. saMkSepamAM saMsAra ane mokSanI kalpanA paNa jIva tathA karmanI kalapanA upara ja AdhAra rAkhe che. jagatamAM jIva ane jaDa e benuM tephAna che. jaDanI saMgatithI AtmA duHkhI thaI rahyo che. e saMgati TALavA mATe AtmA ane karmanI oLakhANa karavI Avazyaka che. paraMtu e oLakhANa karavA pahelAM tenA astittvanI zraddhA pahelI pragaTa thavI joIe. karmanI sattA ghaNI prabala che. keInuM tyAM cAlI zakatuM nathI. ema samajI karma-baMdhanAM kAraNathI dUra rahevA prayatnazIla banI rahevuM, e ja dareka Astika darzanene upadeza che. tAtparya e che ke AtmA, karmasaMga ane viyegAdi tanuM jainadarzanamAM jema vistRta varNana che, tema tenA karatAM kaMI saMkSeparUpe paNa ItaradazanemAMya tenuM varNana te che ja. paraMtu tene yathArtha samajavA mATe samyagudraSTi (vivekadraSTi) hevI joIe. vividha dArzanikanI AtmA aMgenI mAnyatAmAM te AtmA keInA mate sarvavyApaka heya, agara anyanA mate avyApaka heya, ke tene (AtmAne) ekarUpa kahe, agara ke ene anekarUpa kahe, keInuM mantavya kSaNikata viSayaka hoya. agara koInuM nityatva viSayaka heya, paraMtu te sarvane punarjanma ane tenA kAraNarUpe ajJAna Adi kaMIkane kaMIka te mAnavuM ja paDe che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnyatAno samanvaya 185 sAMkhya-gadarzana te, AtmA-purUSanI sAthe prakRtine, nyAya-vazeSika darzana paramANuone, brahmavAdI-vedAntI te avidyA-mAyAne, bauddhadarzana te cittanAmanI sAthe rUpane, ane jenadana te jIvanI sAthe karyANuone, saMsArakAlIna vilakSaNa saMbaMdha mAne che. A rIte vartate saMba che, te ja jIvanA punarjanma ane sukha-duHkhanuM mukhya kAraNabhUta tatava che. punaH punaH thatA janmanA kAraNabhUta A tatvane AtmAnI sAthe saMbaMdha kyArathI zarU thaye? vaLI te saMbaMdha AtmAnI sAthe anAdikAlIna hoya che te anAdine nAza kevI rIte thaI zake? vaLI anAdikALane te saMbaMdha, eka vAra AtmAthI sarvathA dUra thayA pachI pharIne saMbaMdha kema thaI na zake ? apunarAvRttirUpa mokSane mAnavAvALA sarva dArzanikee A rItanA praznone uttara, pitapatAnI judI judI paribhASAomAM paNa vastutaH ekarUpe ja pradarzita karyo che. | sarva dArzanikee AbhAnI sAthe janmanA ane sukha-duHkhanA kAraNabhUta evA tatvanA saMbaMdhane anAdikAlIna ja mAnya che. teo sarva kahe che ke te saMbaMdha, amuka samayathI ja zarU thayo te batAvavuM asaMbhava ja che. janmanA mULa kAraNabhUta te tatvane vividha dArzanike ajJAna, avidyA, vAsanA, karma, draSTa, bhAgya, daiva, yA purUSa-prakRtibheda AdinA nAmathI vividha rIte bhale oLa Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 AtmavijJAna khAve, paraMtu svasaMmata AtmA tatvanI sAthe sUkamatama evA keI ne koI prakAranA eka mUrtatatvanA e rItanA vicitra saMbaMdhane te sarva mAne che. mATe ja sarva dArzanikenA mate, amUrta evA AtmA ane koI mUrtapadArthane pArArika saMbaMdha nirvivAda che. jevI rIte ajJAna te anAdikAlIna hovA chatAM paNa naSTa thaI zake che, tevI rIte uparakta anAdi saMbaMdha paNa ajJAnane nAza thatAMnI sAthe naSTa pAme che. vaLI pUrNa jJAnanI prApti thayA pachI dezane saMbhava sarvathA nahi heI zakavAthI ajJAna Adine udaya koI paNa rIte saMbhavita hoI zake ja nahiM, e rIte amUrta ane mUrtAne saMbaMdha te ajJAna janya hevAnA kAraNe ajJAnanA abhAve tene paNa prAdurbhAva thaI zake ja nahiM. A rIte AtmAnI sAthe je mUrta padArthane anAdikAlIna pArasparika saMbaMdha banI rahela che, ane jenA kAraNe ja jIvane punaH punaH janma-maraNanA cakAvAmAM ghUmI dhUmane parezAna thavuM paDe che, te mUrta padArtha, jainadarzananI mAnyatAnusAra, jIvanA mithyAtva, avirati, kaSAya ane yega svarUpa azuddha bhAvathI AkarSAI AtmAnI sAthe kSIranIravat yA lehAzivat vaLagI rahela, kArmaNavargaNA (kamarUpe pariNamana pAmavAnI yogyatAvALA ane vizvamAM sarvatra atisUma svarUpe vartatA pudgala dravyanA aNu Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnyatAne samanvaya 187 samuha )nA aNusamuhamAMthI pariNamana pAmela " karma nAme oLakhAtI eka pudgala (meTara)nI jAta che. AtmapradezamAM thatA A karmasamUhanA navA Agamanane rekI, pUrANu vaLagI rahelAne AtmapradezamAMthI chUTA pADI, AtmAne sarvathA karmasaMbaMdha rahita banAvavAne vividha rIte thate jIvane je prayatna, tene dharma kahevAya che. ane evA dharma dvArA ane AtmAnI vizuddhatAne prApta karavI. tene mikSa kahevAya che. AtmAnA purUSArtha dvArA karma aMge thatI vividha prakriyAone jainadarzanamAM nIce mujaba hakIkatathI darzAvI che. kAmarNavargaNanA pudgala samUhamAMthI karmarUpe thatA pariNamanane "Azrava" kahevAya che. AtmAnI sAthe karmanA kSIranIravat thatA saMbaMdhane " baMdha" kahevAya che. AvA navA thatA saMbaMdhane reka tene "saMvara" kahevAya che, jUnA vaLagelA karma samUhane dhIme dhIme amuka aMze AtmAthI alaga kare tene "nirjarA" kahevAya che. ane te karmasaMbaMdhathI sarvathA AtmAne mukta kare tene "mokSa kahevAya che. uparokta prakriyAo paikI saMvara, nirjarA ane mekSA mATe thatA prayatnane ja dharma kahevAya che. lokemAM kahevAtA vividha dhArmika anuSThAna paikI je anuSThAnethI saMvara, nirjarA ane mokSane sAdhI zakAya, tene ja sAcAM dhArmika anuSThAne kahevAya che. AvI sAdha Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmavijJAna nAmAM ja AtmAnA vAstavika sukhanI prApti che. e rItanI samaja, anuSThAnakArakene avazya hovI ja joIe. bhAratIya sarva dArzanikonuM kahevuM e ja che ke, zAzvata sukha prAptinA I e sad-ci ane siddha-buddha avasthA prAptinA theyavALA banI rahevuM joIe. e dhyeyathI ja AdhyAtmika vikAsamAM kame kame AgaLa vadhI ane AtmA parama sukhanI parAkASTAe pahoMcI zake che. vyakti cAhe gRhastha heya yA sAdhu hoya, tenA jIvananI dizA A dhyeya tarapha ja hovI joIe. AtmavijJAnanI jANakArInI saphalatA uparokta dhyeyamAM ja che. temAM ja adhyAtma prAptinI pUrNatA sAdhI zakAya che. A dhyeyanI sAthe sAthe jIvanane paheluM te sadAcArI banAvavuM joIe. sadAcAra eTale pApakaryo ane tenAM pApakone upasthita karAvanAra jIvanacarcAthI dUra rahevuM. jyAM pApakarmonI samaja ane tenAthI chUTavAne prayatna hotuM nathI, tyAM vAstavika jIvanazAMti ane parama zAzvata sukhasthitinI saMbhAvanA hoI ja zakatI nathI. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmazuddhino parama mArga jIvanI vividha dazA paikI karmasaMbaMdhavALI dazA te saMsAra ane pharma saMbaMdharahita AtmadazA te mekSa che. saMsArI dazA te vibhAvadazA che, ane muktadazA te svabhAva dazA che. svabhAva dazA te zAzvata sukhavALI dazA che. ane vibhAva dazA te jIvane kaSTakArI che. vibhAvadazAmAM vartatA jIvane sAMsArika sAmagrI aMge anukuLatAnI prAptimAM pUrvakRta pucakarma che. ane pratikuLatAnI prAptimAM kAraNabhUta pUrvakRta pApakarma che. pratyeka bhavamAM jIva, je saMga. prApta kare che, te pUrvakRta punya ane pApakarmanuM phaLa che. vartamAna kRta puNya ane pApa, te bhaviSyamAM thanAra zubhAzubha saMganuM kAraNa che. pitAnuM bhaluM yA buruM bhaviSya te jIva pote ja bhalA-burA kAryathI svayaM saje che. pratyeka AtmA pitAnI bhAvI dazA pite ja sarajate hevAthI zrI mahAvIradeve pharamAvyuM che ke - appA kattA vikatAya, suhANa ka duhANa ya / appA mittamamittaM ca supaTThiya dupaTThiyo / uttarAdhyana sUtramAM suprayukta ane duprayukta AtmA. pite ja pitAnA sukha ane duHkhano kartA tathA vikartA che. ane tethI pote ja potAne mitra ane amitra che. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 AmavijJAna saMsArI jIthI punya te thAya ke na paNa thAya. paraMtu pApa te thayA ja kare che. pApa bhale thayA kare enI ciMtA rAkhyA vinA pApanA phaLasvarUpa duHkha pratye te dareka jIvane aNagamo ja che. je vastu pratye aNagamo heya tene saMga nahiM thavA devA mATe aNagamatAnI prAptimAM kAraNabhUta tatvathI pote dUra ja rahevuM joIe. mATe punyakaraNanuM Asevana ane pApakaraNane tyAga, e banne bAbatenuM lakSa hovuM joIe. punyakarma karavuM saheluM che, jyAre pApa tyAganuM kArya muzkela che. hajAre ke lAkha kharacIne punyakArya karanArAo seMkaDo nIkaLaze, paraMtu pA5vRttithI virAma pAmanArA ochA nIkaLaze. kAraNa ke punyakAryothI pravRtti karatAM pApakAnI nivRttinuM kArya bahuM ja muzkela che. eTale ja navakAramaMtramAM paMca parameSThine karela namaskAranA phaLamAM anyaphaLanI IcchA nahiM darzAvatAM "savvapAvapUNAsaNe" kahevAmAM AvyuM che. punya karanAra paNa pApa ochAM thAya mATe punya kare te te pApa ghaTe. paraMtu pApa pravRttinI upekSA karI kevaLa punyakAryomAM ja pravRtta banI rahevA mAtrathI duHkhamukta banI zakAtuM nathI. pApakAryathI nivRtta banavAmAM upekSAvRttivALA nI punyakAryonI pravRtti, te pUrvakRta pApanA phaLarUpe vartamAnakALe prApta duHkhane dUra karavAnA lakSya pUratI ja hoya che. tevA manuSya deva pAse jAya, gurU pAse jAya. dAnAdi kRtya kare, Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmazuddhine parama mArga 191 cA ta5-japa Adi vividha anuSkAne kare, te badhA kAryomAM temanuM mukhya dhyeya te prApta Apattine dUra karavAnuM, duzmanane haTAvavAnuM, pApakAryane chUpAvI sajajanatA-zrImaMtAI ane dhamI tarIke paMkAI meTAImAM gaNAvAnuM ke bhagya sAmagrInI prAptinuM ja hoya che. temane khabara nathI hotI ke mane vRttine pAparahita banAvyA vinA, thaI gayela pApane chUpAvyA vinA, te pratye tiraskAra bhAva pedA karyA vinA, durgyusane-anIti ane durAcAra vaDe malina thatAM vANI vicAra ane vartanane aTakAvyA vinA, thatAM punya kAryothI kaMIpaNa zreya thavAnuM nathI. pApa pravRttinI upekSAvaMta (beparavAI rAkhanAra) jIvane punya karavAthI thoDA samaya mATe sukha maLe kharUM, paNa e sukha evuM hoya ke jenAthI paraMparAe te vadhu duHkhanuM sarjaka bane che. mATe duHkhathI mukta banavAnI icchAvALAe te sadAnA mATe pApabhIrU banI rahI, pApa pravRttithI mukta rahevAne yathAzakya prayatna kare jaIe. punyanuM phaLa sukha che, ema "pApAnuMbaMdhI punya" tarIke oLakhAtA punyanuM phaLa duHkha paNa che. jyAre pApa tyAganuM phaLa ekAnta sukha prApti che. sarva viratidhara sAdhu bhagavaMtenI sAdhutA mukhyatve te pApa tyAganA ja abhigraha vALI che. pApa pravRttithI nivRtta banI rahevArUpa samatArasamAM ja sadA jhIlanArA te munibhagavaMtone Idra ane cakavatIo paNa pUjya ane sarvazreSTha purUSa mAnI temanA Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- - AtmavijJAna caraNamAM zira jhukAve che. mahApurUSAe zreNuka rAjAnI sarva rAjyarUddhine puNiyA zrAvakanA sAmAyika AgaLa tuccha gaNI che. e dezavirati sAmAyika ane sarvavirati sAmAyika paisAthI kharIdI zakAtuM heta te Idro ane cakravartI turata ja mokSa prApta karI zakata. paraMtu e dezavirati ane sarvavirati te pApapravRttinA tyAgamAM ja che, e bhUlAvuM na joIe. A badhI hakIkata ApaNane mukhyatve karIne te virati (pApa pravRttine tyAga karavAnA zapatha) ne ja AdaravAmAM dharma sUcave che. bImAra mANasane pauSTika davA ApatAM pahelAM hoziyAra vidyA prathama te dadInA maLane sApha karavAnI davA Ape che. kAraNa ke maLa sApha karyA vinA te davA niSphaLa jAya che. kadAca da vadhAranArI paNa banI jAya che. e rIte pApamaLane AtmAmAMthI eka yA sarvathA dUra karyA vinA punyarUpI auSadha vAstavika sukhazAMtine ApI zakatuM nathI. A hakIkatane anulakSIya pApakAnI pUrI samajaNa prAta karI pApaviheNuM jIvana banAvavA utsuka banI rahevuM joIe. hiMsA-asatya-cerI-abrahma parigraha-odha-mAna-mAyA -lebha-rAga-dveSa-kalaha-abhyAkhyAna (juThuM ALa)-pazunya (cugalI)-rati-arati (harSa-vizAdI-paparivAra (niMdA)mAyAmuSAvAda (kapaTa pUrvaka asatya belI anyane chetaravA paNuM)-mithyAtvazalya (tatva aMgenI viparita samajaNa), e aDhAra azubha kAryone pApa kahevAya, mATe e pApasthAnaka Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmazuddhine parama mAge che. pA5 pravRttinAM e aDhAra sthAne che. pApanA e mAge. che. A pApa pravRttionA paccakakhANa (zapatha-segane) ne jainazAsamAM virati kahevAya che. sarvathA nivRtta na thaI zake. tevAo mATe dezavirati kahevAya che. arthAt aMzathI virati, paNa thaI zake che. A pApa pravRttiothI sarvathA nivRtta. rahenAra te sarva viratidhara kahevAya che. A rIte virati eja mukhya dharma che. have eka bAbata samajavI jarUrI che ke zAstramAM pApasthAnake te hiMsA vigere aDhAra gaNAvyAM hovA chatAM pratijJA te pahelA pAMcanI ja batAvI che. kAraNuM ke pahelAM pAMca te bAhA pravRttimaya hevAthI tenI pratijJAnuM pAlana zakya che. jyAre chellAM tera te atyaMtara ane vacana tathA vicAra svarUpa hovAthI tenI pratijJA azakaya nahi te zakya te jarUra che. mATe pahelAM pAMcanI pratijJA pUrvaka chellAM teramAM viveka rAkhanAre aviratithI te mukta ja gaNAya che. arthA-viratidhAraka rahI zake che. ane e rIte aviratithI mukta thanAra manuSyanuM mana, zeSa tera pApa sthAnakanA vicAramAM kadAca bhaTake te paNa te kaI kAryane nipajAvavA samartha thatuM nathI. kAraNa ke e tera vaDe thatuM anartha te pahelA pAMcamAM pravartavA vaDe ja thAya che. jethI prathamanAM pAMcanA paccakakhANa mAM tenA utpAtane te dudhanA ubharAnI mAphaka besI jatAM vAra lAgatI nathI. mATe pAMcanAM paccakakhANa te tenI killebaMdhI che. jema pANI 13 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 AtmavijJAna nAkhavAthI ubharAtuM dudha bahAra nIkaLI zakatuM nathI. ane aMdara aMdara ja samAI jAya che, tevI rIte tera pApasthAnakarUpa dudhanA ubharAmAM pahelA pAMcanAM paccakakhANa (pratijJA-zapatha) rUpa pANI nAkhavAthI te ubhare jaldI besI jAya che. mATe ja jJAnioe kahyuM che ke aDhAre pApasthAnakene jIvanamAMthI haTAvavA mATe pahelAM pAMcanI pratijJA karI levAnuM atyaMta jarUrI che. duzamanane niHzastra banAvavAthI dumane kAyara banI chevaTe bhAgI ja jAya che. tevI rIte pahelAM pAMca pApasthAnaka te zeSa tera pAparUpI duminenAM zastro che. te zastra paDAvI levAthI pAparUpI duzamananI ToLakI hatAza banI jAya che. ane Atma svarAjayamAM nukasAna karavA azakata bane che. AtmasvarAjyamAM prathamanAM pAMca pApasthAnakethI nukasAna thavApaNuM te rAgadveSa upara ja avalaMbita che. tethI ja pratikramaNa samaye na va navA dareka vyatene aMge belAya che. AtmAne thatuM nukasAna rAgadveSa upara ja avalaMbita na heta te sAdhune nadI utaravAmAM, mRgalAM vagere jAnavare aMge puchanAra zikArIne ulTa mA batAvavAmAM, ane sAdhune e muhapatti vagere caritranAM upakaraNo rAkhavAmAM anukrame hiMsA,asatya ane parigrahanuM pApa lAgata. paraMtu e rIte vartavAmAM keIpaNa samaju mANasa adhama kahI zake ja nahi. eTale hiMsAdi pAMca kAryo dvArA karmabaMdha svarUpe AtmAne thatuM nukasAna, mukhyatve te rAga Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmazuddhine parama mArga dveSane ja avalaMbIne che. A pAMca kAryomAM maithuna (abrahma) sivAya cAramAM apavAda che. kevala maithuna apavAdIka nathI.. kemake maithunanuM kArya rAga dveSa vinA saMbhavI zakatuM nathI. uparokta hakIkatanA kAraNe sarva pApasthAnakene samAveza rAga ane zreSamAM karI levAthI rAga ane dveSa ema be prakAre pApane oLakhAvI zakAya. - anAdikALathI jIvane janma-maraNanA cakradvArA A saMsAramAM rajhaLAvI-rakhaDAvI duHkhI-duHkhI banAvI rAkhanAra te rAga ane dveSa ja che A rAga ane dveSarUpa vAsanAe e ja AtmAnI asala zakti ane svarUpane AcchAdita banAvI dIdhAM che. pite keNa che ane potAnI asalI cIja zuM che, tene khyAla cUkI jaI rAga dveSanI vRttivaMta jIva, ahaMtA ane mamatAnI zRMkhalAmAM jabbara jakaDAI. gayo che. ahaMtA eTale mithyAbhimAna; ane mamatA eTale pitAnI nahi, arthAt kAyamI mAlIkI svarUpe nahi rahenAra varatu pratye mArApaNAnI buddhi, tevI vastu aMgenI rUciAsakti te rAga, ane temAM pratikuLatA sarjaka tattva pratye vartate durbhAva te dveSa kahevAya che. rAga-dveSane utpanna karanAra mamatA che. ane mamatAne. utpanna karanAra ahaMtA (mithyAbhimAna) hAI sarva duHkhanuM mULa ja abhimAna che. che, "ahaM ane mama" e AtmAnA svAthyane haNanAra Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 AtmavijJAna viSa che. jyAre "nAduM tu mama" e ahaMtA ane mamatAne haNanAra jAMgulI maMtra che. A jAMgulI maMtrane upayoga karanAra vivekIjane ja rAga-dveSathI bacI jaI Atmika zAMtine anubhave che. A rAga dveSasvarUpa bhAvathI virAma pAmavuM tene ja cAritra kahevAya che. rAga dveSanI vRttithI ja abhAmAM karmano pravAha vRddhi pAmI saMlagna banI rahe che. ane kALaparipakavatAe te saMcita karma, prArabdhasvarUpe jIvane pitAno svabhAva darzAvavAnuM zarU kare che. te samaye punaH jIva rAga-dveSI banI rahetA hovAthI phera navAM karmonuM Agamana AtmAmAM thavA pAme che. vaLI paNa te karmanA paripAka anusAra navAM rAgAdi bhAvonI sRSTi, jIvamAM pedA thAya che. jyAM sudhI jIva, pitAnA viveka ane cAritrathI rAgAdi bhAvene naSTa karI zakatA nathI, tyAM sudhI e pramANe rAgAdi bhAva ane karmanA saMbaMdhanuM caka cAlu ja rahe che. sArAMza e che ke jIvanI rAga-dveSAdi vAsanAo. ane karmabandhanI dhArA, te bIja-vRkSane saMtatinI mAphaka anAdi kALathI cAlu che. karmanA udaya samaye rAga ane dveSa utpana thAya che. ane takALe jIvanI je Asakita hoya che, te ja na karma baMdha karAve che. A pramANe jyAre pUrvabaddha karmathI rAgAdi, ane rAgAdithI navAM karma baMdhAtAM ja rahetAM hoya te te pachI -rAgAdi bhAva ane navA karmasaMbaMdhanuM caka kayAre ya paNa Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmazuddhinA parama mA 197 ucchedya thaI zake nahi, ane tene ucchedya thayA vinA jIva, zAzvatasukhane pAmI zake ja nahi. evI AzakA kemaine ca thAya te svAbhAvika che. paNa te AzaMkA vya che. kAraNu ke ahI. samajavu jarUrI che ke kevaLa pU baddha ka phaLane bhAgavavAmAM nave kama badha nathI thatu. para Mtu te bhAgyakALe je navA rAgAdi utpanna thAya teA ja tenAthI ka baMdha thAya che. samyagdaSTi (tatttAtattvanA vivekI) jIvA te pUkamanA bheAgasamaye navA bhAva gAdibhAva nahi karatA heAvAthI temane mATe deta avasthAne prApta pU`baddhaka te nirjarA ( chUTI javAnuM) nuM kAraNu ane che. jyAre mithyASTi eTale taravAtattvanA avivekIjane te navA rAgAdghine Adhina banI punaH punaH navA kebadha karatA rahe che. samyagdaSTi jIva, pUrvIbaddha krameya samaye upasthIta thatA rAgAdi bhAvAne peAtAnA vivekathI zAnta karI de che. ane temAM navI Asakti thavA detA nathI. e kAraNathI temanAM junAM kame peAtAnu phaLa batAvIne AtmAmAMthI kharI paDe che-nija rI jAya che-chUTAM paDI jAya che. ane tenI jagyAe navAM karmonA baMdha thai zakatA nathI. e rIte sabhyaSTi jIva dareka rIte samatAvata manI cAle che. ane mithyASTi jIva huMmezAM navI vAsanA ane AsakitanA kAraNe ka bandhanAmAM vadhu jakaDhAtA jAya che. rAga ane dveSa te jainapAribhASika zabdamAM kAya Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 AtmavijJAna kahevAya che. eTale TUMkamAM kahIye te kaSAya ja pApasvarUpa che. sarva pApasthAnake temAM aMtargata banI jAya che. vastu pratye rAga-dveSanI vRttinA kAraNe jIva je bhAve pariName che, te bhAvone ja kaSAya kahevAya che. ahIM kaSa eTale saMsAra ane Aya eTale lAbha je apAve te kaSAya, arthAt, sAMsArikabhAve apAve te kaSAya. A kaSAye, kSamA-saralatA -namratA ane nirlobhatAnA (anAzakita) bhAvone DhAMkI daI dhAdika bhAvonuM vetana karAve che. te kayAreka dha svarUpe. kyAreka mAna (abhimAna) rUpe, kyAreka mAyApaNe ane kyAreka labhapaNe vate che. 1. gusso, kajIye, IrSA, parasparamatsara, kheda, ugra reSa, haiyAne ukaLATa, rIsALapaNuM, baLApo, e vigere dvAre keIne tiraskAra kare, Thapako Ape, sAthe na rahI zakavuM, sAmAnA upakArane visarI ja, bIjAnI sAthe samAnapaNe nahi vartavuM, vigere ghaNI lAgaNIone dhamAM samAveza thAya che. 2. ahaMtA (jAtyAdimada), bIjAonI halakAI ane pitAnI prazaMsA bolavI, bIjAone parAbhava kare, paranI niMdA, bIjAo pratye asadbhAva uparAMta bIjAone vagevavA, koIne upakAra na kare, bIjAnA guNone DhAMkavA, pitAnI moTAInI lAgaNI vigerene mAna kahevAya che. 3 vakatA, gupta pApAcAra, kuDakapaTa, bIjAne ThagavA, hadayanA bhAvane chupAva, pitAnA svArtha mATe gAMDAmAM Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmazuddhine parama mArga gaNAvuM, mUrkhanI ceSTA karavI, gupta AcaraNa, vakabuddhi, vizvAsaghAta, bahAra dekhAva kRtrima kare, bIjAne ThagavAnI yukitao karavI, bIjA upara tarApa mAravAne prapaMca kare, zabdanI mIThAsa rAkhI viparIta vartana karavuM, vigerene mAyAmAM samAveza thAya che. 4 ekaThuM karavAne svabhAva, kaThoratA, atimamatA, kapaNutA, chatI sAmagrIe bhUkhyA rahevuM, traNa lokanI vastu pitAne maLI jAya te sAruM ema IcachavuM, vigere lebhanAM rUpe che. A krodhAdi cAre, tIvra ane mAdAdirUpe asaMkhyAta bhede vate che. paraMtu te lakSamAM na AvI zake mATe te darekane anantAnubaMdhI apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya ane saMjavalana ema zUlapaNe cArebhede zAstramAM batAvyA che. e anantAnubaMdhI Adi cArabhede vartatA krodha-mAna -mAyA ane lebha kaSAnuM svarUpa kevuM che, ane ke kaSAya kyA AtmikaguNane ghAta karanAra che, tathA te pratyeka kaI kaI jAtanI tIvratA maMdatAvALA che. tenuM vizada varNana, jainadarzananA karmasAhityamAM bahu ja suMdara rIte jovA maLe che. vaLI mahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje bALajIvone saralatAthI bodha pAmavA mATe kredhAdi cAra kaSAye upara darekanI mAtra pAMca pAMca gAthAnI tathA aDhAre pApa sthAnakanI sajajhA banAvelI che. krodhAdi cAre upara anukrame caMDakauzika nAga, rAvaNa, mallInAtha bhagavAnane jIva, ane suSuma cakravartInAM daSTAMte dvArA kaSAyathI thatA nukasAnanuM suMdara varNana darzAvyuM che. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 AtmavijJAna sarvajatanA kaSAye paikI anantAnubadhI sivAyanA anya kaSA, pApabhIru AtmAone azakya saMyoganA kAraNe pApa kAryonI virati, aze yA sarvAza na thavA de saze viratidhArakane paNa kyAreka mUMjhave. paraMtu anaMtAnubaMdhI kaSAye te A papa sthAnakenI hakIkata ane tethI AtmAne thatA nukazAnanI mAnyatAne paNa svIkAravA detA nathI. jo ke A vAstavika mAnyatArUpa AtmAna samyagdarzana guNanuM AvaraNa karanAra te mithyAmihanIya nAmanuM karma che, paraMtu temAM sahAyaka anaMtAnu baMdhI kaSAye che. te samyagdarzanamAM sahAyaka AcaraNene karavA detA nathI. ahiM eka vAta spaSTa karavI jarUrI che ke pApanI virati ane pApanI AlocanA, ene ja mukhyadharma kahevAthI punya kAryane niSedha thaI javAnI gera samaja nahI thavI joIe. kAraNa ke pApanI virati karavA ane pApathI bacI javA mATe anukULa sAmagrInI prAptimAM punyadharmanI kha sa jarUra rahe che. paNa pucakAryamAM lakSya te pApanivRttinuM ja hovuM joIe. pApavRttine rokavAnI upekSA karI mAtra punya kArya karavA mAtrathI Atmazuddhi thaI zakatI nathI. e. bhUlavuM na joIe. sarva pApathI nivRtta banI, pUrva saMcita pApanI nirjarA mATe AlecanA-pazcAtApa ane prAyacchita dvArA Atmazuddhine varI, zAzvata sukha sthAnarUpa paramapada mekSane pAme eja zubhecchA. samApta Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have pachI graMtha prakAzananI mArI bhAvanA jainadarzana e leAkottara Astika darzana che. tenuM tattvajJAna kharekhara lAkettara che. e lokottara tattvajJAnanA, AmavAda-karmavAda ane syAdvAda, ema traNa kendro che. A traNeyanuM sAMgopAMga jJAna, e ja vAstavika vijJAna che. jainadarzananA A traNeyanuM tattvajJAna, e ja kharo astikavAda che. mATe ja A vijJAnane jIvanamAM jANavA-mANavA mATe Astika AtmAe sadA usuka hoya che. uparokta traNeya tattvajJAnanA viSayane saralatAthI samaju jAvatAM sAta pustake, mArI ahepa buddhi anusAra lakhI, prakAzita karyA bAda have " jainadarzananuM padArtha vijJAna ) pustaka dhArita karavAnI mArI bhAvanA che. A pustakamAM jinakathita dravyo (maulika tattva), tenA guNa ane paryAya, pudgala dravyanA vividha svarUpanI vicAraNA, camanalanathI nahI dekhI zakAtAM ane vartamAna vaijJAnikonuM vijJAna paNa pahoMcI na zake tevA paramozunuM varNana, kAryotpattinAM pAMca samavAya kAraNo, prArabdha ane purUSArtha, AdhyAmika - vikAsakrama, bhAvapecaka, ItyAdi viSayanuM vizada varNana, saiddhAttvika pramANo-buddhigamyatarko, anu mAne ane dRSTatAthI varNavAmAM Avela che. ( prathamanAM pustakanI jema, A pustaka mATe Arthika anukuLatA amane jeTalI vahelI maLI jaze, teTaluM vaheluM A pustaka chapAvI zakAze. tattvajJAnarasika sadgRhastha, A pustaka prakAzananI Arthika anukuLatAmAM jaladI sahAyaka banI rahe e ja zubhecchA. lI. : khubacaMda kezavalAla pArekha, mu. vAva ( banAsakAMThA u. gu.) pIna. 3855 1pa