________________
“૧૪૦
આત્મવિજ્ઞાન દાનાદિ ધર્મકાર્યોમાં મેટાઈની મહત્વાકાંક્ષા હોય, અથવા અન્ય કેઈપણ ફળની આકાંક્ષા હોય, તો તે ધર્મકાર્યોથીયા, સત્ પ્રવૃત્તિથી ઉપાર્જિત પુણ્યબંધ, આશંસા દોષવાળા હોવાથી જીવને ચાર ગતિમાં રખડાવે છે. માટે તેને “પાપનુબંધિ પુન્ય” કહેવાય છે. આવા પાપાનુબંધિ પુન્યના ઉદય વખતે
જીવ ઉન્મત્ત બને છે. અને તે પુદયના જેરે ઘેર પાપોનું 'ઉપાર્જન કરી દુર્ગતિગામી બને છે.
આશંસાદેષરહિત અર્થાત્ કેઈપણ પ્રકારની આકાંક્ષા રહિત થત દાનાદિ ધર્મથી “પુણ્યાનુબંધિ પુણ્ય” ઉપાર્જન થાય છે. આસ્તિક દર્શનમાં મનુષ્ય ભવની જે મહત્તા દર્શાવી છે, તે પુણ્યાનુબંધિ પુણ્યવાળા મનુષ્યપણાથી જ સમજવી. પાપાનુબંધિ પુષ્યવાળાના વિચારે તે પ્રબલ રાગદ્વેષ અને મેહથી ભરપૂર હોય છે. જેથી અનેક કષ્ટોથી પ્રાપ્ત મનુષ્યભવની સાર્થકતા તેઓ કરી શકતા નથી.
લક્ષ્યની શુદ્ધાશુદ્ધતાના હિસાબે જ ઉપાર્જિત એક પુણ્ય તે પુણ્યના અનુબંધવાળું અને બીજું પુણ્ય તે પાપના અનુબંધવાળું બને છે. પુણ્ય એ સારું છે, સૌને ગમે છે, તેમ છતાં પણ તે પુણ્ય, પાપના અનુબંધવાળું છે કે પુન્યના અનુબંધવાળું છે? તેને વિવેક પુણ્ય કાર્યો કરવાના ટાઈમે જીવ ચૂકી જાય છે તે પુણ્યથી ભવાંતરમાં પ્રાપ્ત થતી અનુકુળ સામગ્રી પણ જીવને મદિરા પાનથી ભાન ભૂલેલા માનવીની માફક મદાંધ બનાવી દઈઇદ્રિના વિષયેની ગુલામીમાં જકડી
