Upmiti Bhav Prapancha Katha Part 05

Author(s): Pravin K Mota
Publisher: Gitarth Ganga

Page 364

૩પપ
ઉપમિતિભવપ્રપંચા કથા ભાગ-૫ | ચતુર્થ પ્રસ્તાવ
ततो विदिततद्वात्तैरहं मन्त्रिमहत्तमैः ।
हितकारितया प्रोक्तो, विज्ञातनृपनीतिभिः ।।४३१।। શ્લોકાર્ય :
તે સર્વબલ સામગ્રીથી પૃથ્વીને જોવાની ઈચ્છાથી ભમતો તે સિદ્ધાર્થ નામના નગરમાં આવ્યો. ત્યારપછી જાણી છે તપન ચક્રવર્તીની વાત જેણે એવા વિજ્ઞાતરાજનીતિવાળા મંત્રી-મહત્તમો વડે હિતકારીપણાથી હું કહેવાયો. ૪૩૦-૪૩૧ી. શ્લોક :
यदुतचक्रवर्ती जगज्ज्येष्ठस्तपनोऽयं महीपतिः ।
तदस्य क्रियतां देव! गत्वा सन्मानपूजनम् ।।४३२।। શ્લોકાર્ય :
શું કહેવાયો ? તે “યતથી બતાવે છે – જગતયેષ્ઠ તપન નામનો આ ચક્રવર્તી રાજા છે. તે કારણથી હે દેવ ! રિપદારણ ! જઈને આનું–તપનરાજાનું, સભાન-પૂજન કરાવાય. II૪૩શા શ્લોક :
पूज्योऽयं सर्वभूपानामर्चितस्तव पूर्वजैः ।
विशेषतो गृहायातः, साम्प्रतं मानमर्हति ।।४३३।। શ્લોકાર્ચ -
સર્વ રાજાઓને પૂજ્ય એવો આ તપનચક્રવર્તી તારા પૂર્વજો વડે પૂજાયેલ છે. વિશેષથી ઘરે આવેલ તપનચક્રવર્તી હમણાં માનને યોગ્ય છે. ll૪૩ ll શ્લોક :
अहं तु शैलराजेन, विधुरीकृतचेतनः ।
आध्मातस्तब्धसर्वाङ्गस्तानाभाषे तदेदृशम् ।।४३४।। શ્લોકાર્ય :
વળી હું રિપદારણ, શેલરાજ વડે વિધુરીકૃત ચેતનાવાળો=કષાયથી વિહ્વળ ચેતનાવાળો, આબાતથી સ્તબ્ધ સર્વ અંગવાળો=માનકષાયના ઉન્માદથી અક્કડ થયેલાં સર્વ અંગવાળો, તેઓને=મંત્રી વગેરેને, ત્યારે આ પ્રકારે બોલ્યો. ૪૩૪