Updesh Ratna Kosh

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 12

ਉਪਦੇਸ਼ ਰਤਨ ਕੋਸ਼ ਚਾਹੀਦਾ। ਉਪਕਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਡੇ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਹਨ। ਉਹ ਅਗਿਆਨ-ਹਨੇਰਾ ਦੂਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸੱਚ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਫੈਲਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਤੀਸਰੀ ਗੱਲ ਸ਼ਾਸਤਰਕਾਰ ਨੇ ਅਹਿੰਸਾ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਆਖੀ ਹੈ। ਅਹਿੰਸਾ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਰਥ ਕਰੁਣਾ, ਦਿਆ ਜਾਂ ਰਹਿਮ ਹੈ। ਅਹਿੰਸਕ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਹਿਚਾਣ-ਇਹੋ ਹੈ ਕਿ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਉਸ ਦਾ ਜੀਵਨ ਹੀ ਸਫਲ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਦਾ ਦਿਲ ਨਹੀਂ ਦੁਖਾਉਂਦਾ। ਇਹੋ ਸਿਧਾਂਤ ਅਹਿੰਸਾ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਦਾ ਮੂਲ ਹੈ। ਜੋ ਕਿਸੇ ਦੁਖੀ ਜੀਵ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਰਾਹ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਹੀ ਸੱਚਾ ਅਹਿੰਸਕ ਹੈ। ਸੱਚਾ ਅਹਿੰਸਕ ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਨੁਸਾਰ ਜਾਣਦਾ, ਵੇਖਦਾ ਤੇ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਤੋਂ ਬਚਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਿੰਸਾ ਨਰਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ।
ਅਗਲੇ ਸਿੰਧ ਸ਼ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਆਚਾਰਿਆ ਸ਼੍ਰੀ ਜਿਨੇਸ਼ਵਰ ਸੂਰੀ ਜੀ ਉਹ ਸਿਧਾਂਤ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਤੇ ਚੱਲ ਕੇ ਜੀਵ ਨੂੰ ਵਡੱਪਣ ਮਿਲਦਾ
ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਮਾਣ-ਆਦਰ ਹਾਸਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
कोवि न अप्भत्थिज्जइ किज्जइ कस्स विन पत्थाणा भंगो । दीणं न य जंपिज्जइ जीविज्जइ जाव जीअ लोए ।।८।। अप्पा न पसं सिज्जइ निंदिज्जइ दुज्जणो व न कयावि बहु बहु से न हरिज्जइ लप्ाइ गुरू उत्तण तेण ।।९।।
10