Updesh Ratna Kosh

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 11

ਉਪਦੇਸ਼ ਰਤਨ ਕੋਸ਼
(ਮਾਪੂ ਜਾਂ ਮੁਨੀ ਦੇ ਵਰਤ) ਰਹਿਣ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਅੱਗੇ ਗ੍ਰੰਥਕਾਰ ਨੇ
ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਾਰ ਦੱਸਿਆ ਹੈ।
सवस्स उवय रिज्जइ न पम्ह सिज्जइ परस्स उवयोरा
विहलं अवलं विज्जइ उवाएसो एस विउसाणं ।।७।।
ਸ਼ਲੋਕ 7 : ਸਭ ਤੇ ਉਪਕਾਰ ਕਰੋ, ਦੂਸਰੇ ਦੇ ਕੀਤੇ ਉਪਕਾਰ ਨੂੰ ਨਾ ਭੁੱਲੋ
ਅਤੇ ਦੁਖੀ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਬਣੇ। ਇਹ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਹਨ।
ਈਕਾ :
ਉਪਦੇਸ਼ ਰਤਨ ਕੋਸ਼ ਦੇ ਕਰਤਾ ਨੇ ਅਹਿੰਸਾ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੇ
ਹੋਏ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਸਾਦਾ ਤੇ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਨ ਯੋਗ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ
ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਧਰਮ ਗ੍ਰੰਥ ਪੜ੍ਹਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨੋਂ ਗੱਲਾਂ ਵਿਚ
ਸਾਰੇ ਧਰਮ ਦਾ ਸਾਰ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾ ਹੈ ਉਪਕਾਰ, ਕੋਈ ਵੀ
ਧਾਰਮਿਕ ਮਨੁੱਖ ਕੋਈ ਵੀ ਕਰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਕਰਮ ਆਪਣੇ
ਲਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਸਗੋਂ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਲਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਸ਼ਨ
ਵਿਆਕਰਣ ਸੂਤਰ ਵਿਚ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨੇ ਫੁਰਮਾਇਆ ਹੈ ਕਿ, “ਜੀਵਾਂ
ਦੇ ਕਲਿਆਣ ਲਈ ਜੀਵਾਂ ਤੇ ਦਿਆ ਕਰਕੇ ਤੀਰਥੰਕਰ ਧਰਮ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੇ
ਹਨ।
ਸ਼ਾਸਤਰਕਾਰ ਨੇ ਦੂਸਰੀ ਹਿਦਾਇਤ ਇਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ
ਵੀ ਜੀਵ ਤੁਹਾਡੇ ਤੇ ਉਪਕਾਰ ਕਰੇ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਅਹਿਸਾਨ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਣਾ