Updesh Ratna Kosh

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 33

ਉਪਦੇਸ਼ ਰਤਨ ਕੋਸ਼ ਛੋਟਾ ਜਾਂ ਵੱਡਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਹਰ ਛੋਟਾ ਕੰਮ ਹੀ ਵੱਡਾ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਬਿੰਦੂ
ਤੋਂ ਸਿੰਧੂ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਕਤਰੇ ਦਾ ਦਰਿਆ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜੀਵ ਵੀ
1
ਜਦ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਛੋਟਾ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੋ ਛੋਟਾ ਸਿਰਫ਼ ਛੋਟਾ ਹੈ ਇਸ ਕਰਕੇ ਉਸ ਤੋਂ ਭੱਜਣਾ ਬੇਵਕੂਫ਼ੀ ਹੈ। ਇਕ ਬੀਜ ਤੋਂ ਹੀ ਬੂਟਾ, ਫੁੱਲ ਤੇ ਫਲ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸੋ ਸਮਝਦਾਰੀ ਇਸ ਗੱਲ ਵਿਚ ਹੈ ਕਿ ਕੰਮ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਤਰ ਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਦ ਇਸ ਵਿਚ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲੇ ਤਾਂ ਫਿਰ ਵੱਡੇ ਸਤਰ ਤੇ ਵੀ ਕਰ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਜੀਵ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਘਾਟਾ, ਮੰਦਾ ਜਾਂ ਦੁੱਖ ਨਹੀਂ ਉਪਜਦਾ। ਛੋਟੇ ਕੰਮ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਹੱਥ ਪਾਉਣ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀਅ ਸਫਲਤਾ ਵਿਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਦ ਮਨੁੱਖ ਛੋਟੇ ਕੰਮ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਕੰਮ ਵਿਚ ਸਫਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਧਨ-ਸੰਪਤੀ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਹੋਣਾ ਸਹਿਜ ਹੈ। ਧਨ ਸੰਪਤੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੰਕਾਰ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹੰਕਾਰ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਰੁਕਾਵਟ ਹੈ। ਜੀਵ ਨੂੰ ਹਰ ਕਦਮ ਤੇ ਸਫਲਤਾ ਪਾ ਕੇ ਹੰਕਾਰ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਹੰਕਾਰ ਕਰਨਾ ਕਰਮ-ਬੰਧ (ਸੰਗ੍ਰਹਿ) ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਕਰਮ ਬੰਧ ਆਵਾਗਮਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਜਨਮ, ਬੁਢਾਪਾ ਦੁੱਖ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਸੋ ਛੋਟੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਤੇ ਧਿਆਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ, ਛੋਟੇ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਹੰਕਾਰ ਰਹਿਤ ਪ੍ਰਾਣੀ ਹੀ ਉੱਚਤਾ
31