Updesh Ratna Kosh

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 30

ਉਪਦੇਸ਼ ਰਤਨ ਕੋਸ਼ ਮੇਲ ਮਿਲਾਪ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਘਰ ਵਿਚ ਜਾਣ ਸਮੇਂ ਆਪਣੇ ਸੰਜਮ ਵਿਚ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮਿੱਤਰ ਦੇ ਮਾਂ-ਬਾਪ, ਭੈਣ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਦੀ ਭੈਣ ਮੰਨਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਮਨੁਸਮ੍ਰਿਤੀ ਵਿਚ ਤਾਂ ਮਿੱਤਰ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਮਾਂ ਵਰਗਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਕੁਝ ਗੁੱਝੇ ਭੇਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਹਰੇਕ ਅੱਗੇ ਪ੍ਰਗਟ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਮਿੱਤਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਚੰਗੀ ਥਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭੇਦਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਣ ਦੀ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ। ਮਿੱਤਰ ਇਕ ਭਾਵ ਹੈ। ਜੈਨ ਧਰਮ ਵਿਚ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਹਰ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਨਾਲ ਮੈਤਰੀ ਦਿਵਸ (ਪ੍ਰਯੂਸ਼ਨ) ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਮਿੱਤਰ ਦੇ ਮਨ ਦੇ ਭੇਦ ਦੀ ਜਾਣ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸ਼ਕਤੀ ਅਨੁਸਾਰ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਨ ਦੇ ਭੇਦ ਦੋ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵਿਚ
ਰਹਿਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਤੀਸਰੇ ਵਿਚ ਨਹੀਂ।
ਇਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਪਿਆਰੇ ਮਿੱਤਰ ਨੂੰ ਯੋਗ ਸਮੇਂ ਉੱਤਮ ਤੋਹਫ਼ੇ
ਯਥਾ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇਵੋ ਅਤੇ ਮਿੱਤਰ ਤੋਂ ਤੋਹਫ਼ੇ ਵੀ ਲਵੋ।
कोवि न अवमन्निज्जइ नय गविज्जइ गुणेहिं निजपहिं ।
न विम्हओ वहिज्जइ बहु रयणा जेणिमा पुहवी ।। २२ ।।
ਸ਼ਲੋਕ 22
: ਕਿਸੇ ਦੀ ਬੇਇੱਜ਼ਤੀ ਨਾ ਕਰਨਾ, ਆਪਣੇ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਘਮੰਡ
28