Tilakmanjari

Author(s): Dhanpal Mahakavi
Publisher: L D Indology Ahmedabad

Page 371

३१६
शा०टि०
सिंहः । नीलकण्ठः मयूरः । त्रिविक्रममित्र पादाग्र निर्गत त्रिपथगासिन्धुप्रवाहम् एकत्र चरणाग्रप्रादुर्भूतगङ्गानदीस्रोतसम्', अन्यत्र प्रत्यन्तगिरिशिखरनिःसृतगङ्गासिन्धुनीद्रयप्रवाहम् । रथमिव चक्रवर्त्तिल चूर्णितासन्नभूतलम् एकत्र रथाङ्गाग्रधाराचूर्णीकृत निकटभूपृष्ठम्, अन्यत्र चक्रवर्तिराज सैन्यचूर्णितासन्नभूतलम् । मेरुकल्पपादपाली परिगतमपि न मेरुकल्पपादपाली परिगत' 2 यदि मेरुतुल्यप्रत्यन्तगिरिपक्तियुत, कथं न मेरुकल्पादिम्, अन्यत्र नमेरुवृक्षविशेषकल्पतरुर। जिसङ्गतम् । वनगजालीसङ्कुलमपि नवनगजालीं सङ्कुलम् यदि अरण्यकरिसङ्कीर्ण, 3 कथ ं न सङकुलम् ? अन्यत्र नूतनवृक्षगहनव्याप्तम् ॥
१९४) चैत्ररथवतं धनदोद्यानम् । आकल्पः नेपथ्यम् ।।
5
१९५) अनुबध्यमानः सातस्येनानुगम्यमानः । अनुपदी पश्चाद्गामिनी । संवर्त्तकाल: क्षत्रकालः । नड्वलम् अखात्सरः ||
१९६) उरोदन वक्षःस्थलोर्ध्वप्रमाणम् || १९८) शारित कुर्बुरीकृतम् ॥
शान्त्यचार्य - ज्ञान कलश- विरचितम्
ता०टि०
"
पुरस्कृतः अग्रेकृतः । पादाग्रः पर्यन्तपर्वतः चरणौ च । त्रिपथगा सिन्धुः गङ्गेव नदी; गङ्गासिन्धू नद्यौ [च] | चक्रवर्ति० [ चक्र - ] प्रान्त० | मेरुकल्प ० मेरोर्ये कल्पद्रुमाः । नमेरुः वृक्षविशेषः । नवनगजाली० प्रत्यप्रवृक्षजालिका । तं गिरिम् ॥
१९४) आवर्जितम् उपार्जितम् । चैत्ररथवनं धनदाद्यानम् ॥
१९५) प्रभूत प्रचुरम् । भूम्ना बाहुल्येन । शासनम् आज्ञा । अनुबध्यमान० निवध्यमानव | अनुपदिषु अनुपदं धावत्सु । उररीकृत० अङ्गीकृतः । संवर्तकाल० प्रलय० । प्रख्य० तुल्य० । अनुतापः पश्चात्तापः । व्यावर्तयामि पश्चाद् वालयामि । खड्गधेनुकां छुरीम् ||
१९६ ) आयत० दीर्घ० ।
१९७) उद्वाप्य 'पैं आवै शोषणे' [ है०वा०पा० स्वादिः ३४ परस्मैभाषः ] इति वै- धातोः क्त्वान्तस्य रूपे उद्घाप्य शोषयित्वेत्यर्थः । जातुचित् कदाचित् ॥
१९८) पक्ष्मल० बहुल० | शारितः कर्क्युरीकृतः । कोक० रथाङ्ग० | स्वरा वेगः ।।
१९९) अविरलोद्भिन्नबालदलश वलनीलच्छर कलापाच्छादिताभिः छदस्तमालः; यदने[कार्थः]"च्छदः पत्रे पतत्रे च ग्रन्थिपर्णतमालयोः " । [२०/२२९] । ततो नीलश्चासौ च्छश्च नील च्छदो नीलतमालः । ततो नवोद्गत बालपत्रैः शत्रलाः कर्बुरास्तमालास्तेषां समूहेनाच्छादिताभिः ॥ अत एव दलानां ताम्रत्वात् तमालानां [च] नीलत्वादग्रे उत्प्रेक्षा दिवापीत्यादि । व्रतति वल्ली ॥
(1) BCS श्रोतसम्, ( 2 ) BCS drop οपरि० (3) B1 ० संकुलम्. ( 4 ) BBICS चैत्ररथं; diopping वनं. (5) B 1 drops अनुपदी पश्चाद्गामिनी.