Book Title: Tattvarthadhigam Sutram Part 03
Author(s): Rajshekharsuri, Dharmshekharvijay, Divyashekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust
View full book text
________________
સૂત્ર-૧૧ શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૩
૧૩૫ ૧૯000000000. આને ભરતક્ષેત્રની ઈષ કલાથી ભાગતા ૧૯OOOOOOOOO | ૧૦,૦૦૦ = ૧૯OOOOO. તેને યોજન કરવા ૧૯ કલાથી ભાગતા ૧૯00000 | ૧૯ = ૧૦0000 યોજન જંબૂદ્વીપનો વિખંભ થયો.
હવે બહુ લાવવામાં આવે છે. તેમાં કરણસૂત્ર આ છે– (૧) ( ધનુષ્ઠિત્ ક્ષi શોä=)ઉત્તર દિશાના ધનુકાઇમાંથી
દક્ષિણ દિશાનું ધનુકાઇ બાદ કરવું. (૨) (ષાર્થ=)બાદ કરતાં શેષ રહેલ સંખ્યાનું અધું કરવું. (૩) તે સંખ્યા બાહુ છે.
(૧) ઉત્તર દિશાનું ધનુકાઇ ૨૫, ૨૩૦-૪/૧૯યોજન છે. દક્ષિણદિશાનું ધનુકાઇ ૧૪,૫૨૮-૧૧/૧૯ યોજન છે. ૨૫,૨૩૦-૪/૧૯ માંથી ૧૪,૫૨૮-૧૧/૧૯ સંખ્યા બાદ કરતાં ૧૦,૭૦૨ સંખ્યા થઈ. હવે ૪ કળામાંથી ૧૧ કળા બાદ ન કરી શકાય. તેથી (પરિતન રાશેઃ=)યોજનની સંખ્યામાંથી એક સંખ્યા ઉતારવી (૧ યોજન=૧૯ કળા થાય તેથી) ૧૯ માંથી ૧૧ બાદ કરતાં ૮ કળા શેષ રહે. તેમાં ચાર કળા નાંખવાથી ૧૨ કળા થાય. ૧૨ કળાનું અવું કરવાથી ૬ કળા થાય. (૩૫રિતન શિ=) ઉપરની ૧૦,૭૦૧સંખ્યાનું અવું કરી શકાય નહિ, તેથી સંખ્યા ઉતારવી. (૧ યોજન=૧૯ કળા થાય) ૧૯ સંખ્યાનું પણ અધું કરી શકાય નહિ. તેથી ૧૯માંથી ૧ સંખ્યા લઈ લેવી. લીધેલી ૧ સંખ્યાને અર્ધી કરવાથી અર્ધી કળા થાય. વધેલ) અઢારનું અર્ધ કરવાથી ૯ થાય. અર્ધી કળાથી સહિત આ નવ અને પૂર્વની ૬ કળા ભેગી કરતાં સાડા પંદર થઈ. ઉપરની યોજનની (૧૦,૭૦૦) સંખ્યાને અર્ધી કરવાથી ૫,૩૫૦ સંખ્યા થઈ. આ ૫,૩૫૦-૧૫/૧૯ યોજન લઘુહિમવંત પર્વતની બાહુ(=બાહા) છે.
પરિધિ વગેરે લાવવાના કરણના(=રીતના) આ ઉપાયથી સર્વ ક્ષેત્રોનાં અને સર્વ પર્વતોનાં લંબાઈ, પહોળાઈ, જીવા, ઇષ, ધનુકાષ્ઠનાં પ્રમાણો જાણવા.
