Book Title: Tattvarthadhigam Sutram Part 03
Author(s): Rajshekharsuri, Dharmshekharvijay, Divyashekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust
View full book text
________________
સૂત્ર-૧૬ શ્રી તત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૩
૧૬૧ અંતર્દીપોનું આ ભાષ્યના જ્ઞાનનું અભિમાન કરનારા કોઈકોએ સર્વસ્થળે (સર્વગ્રંથોમાં) વિનાશ કર્યો છે, જેથી ભાષ્યમાં ૯૬ અંતર્દીપો જોવામાં આવે છે. આ આગમથી વિરુદ્ધ જણાય છે. કેમકે જીવાભિગમ આદિ ગ્રંથોમાં પ૬ અંતર્લીપો જાણવામાં(=જોવામાં આવે છે. વાચકોમાં શિરોમણિ આ મહાપુરુષ સૂત્રને ઉલ્લંઘીને(=સૂત્ર વિરુદ્ધ) કહે નહિ. કારણ કે આવા મહાપુરુષમાં આ અસંભવિત છે. તેથી નિદ્ય સિદ્ધાંત વેદીઓએ ભાષ્યનો વિનાશ કર્યો છે. (૩-૧૫)
टीकावतरणिका- तदस्मिन् आर्यानार्यविकल्पे मनुष्यक्षेत्रे का कर्मभूमयोऽकर्मभूमयश्चेत्यत आह
ટીકાવતરણિતાર્થ– તેથી આ આર્ય-અનાર્યના ભેદમાં મનુષ્ય ક્ષેત્રમાં કઈ કર્મભૂમિઓ છે અને કઈ અકર્મભૂમિઓ છે? એવા પ્રશ્નના ઉત્તરને કહે છે કર્મભૂમિની સંખ્યાभरतैरावतविदेहाः कर्मभूमयोऽन्यत्र देवकुरूत्तरकुरुभ्यः
Gરૂ-૨દ્દા સૂત્રાર્થ–પાંચ ભરત, પાંચઐરાવત અને પાંચ મહાવિદેહ એમ ૧૫ક્ષેત્રો કર્મભૂમિ છે. પણ તેમાં દેવફ્ટ અને ઉત્તરકુરુ અકર્મભૂમિ છે. (૩-૧૬).
भाष्यं- मनुष्यक्षेत्रे भरतैरावतविदेहाः पञ्चदश कर्मभूमयो भवन्ति । अन्यत्र देवकुरूत्तरकुरुभ्यः । संसारदुर्गान्तगमकस्य सम्यग्दर्शनज्ञानचारित्रात्मकस्य मोक्षमार्गस्य ज्ञातारः कर्तार उपदेष्टारश्च भगवन्तः परमर्षयस्तीर्थकरा अत्रोत्पद्यन्ते । अत्रैव जाताः सिध्यन्ति नान्यत्र । अतो निर्वाणाय कर्मणः सिद्धिभूमयः कर्मभूमय इति । शेषासु विंशतिर्वंशाः सान्तरद्वीपा अकर्मभूमयो भवन्ति । ૧. અહીં ઉત્ત' અર્થમાં ચારિત્ (સિ.હે.શ. ૬-૨-૧૧૮) એ સૂત્રથી ફપ્રત્યય લાગ્યો
છે. આની વ્યુત્પત્તિ આ પ્રમાણે છે- સિદ્ધાનાં વેરીતિ સૈદ્ધાત્તિ તથા નિજો પા” (સિ.કે.શ. ૭-૩-૪) એ સૂત્રથી નિંદ્ય અર્થમાં પાશ પ્રત્યય લાગ્યો છે. તેની વ્યુત્પત્તિ આ પ્રમાણે છે- નિત્ય: સૈદ્ધાંન્તિ: સૈનિપાશા.
