________________
૨૬૭
શુભાશુભ કર્મ ભોગવવાનાં કઈ સ્થાનક પણ ઠરે નહીં; એટલે જીવને કર્મનું ભોકતૃત્વ કયાં રહ્યું ? - ૮૨. ભાવકર્મ જીવને પોતાની ભ્રાંતિ છે, માટે ચેતનરૂપ છે, અને તે ભ્રાંતિને અનુયાયી થઈ
જીવવીય સ્કુરાયમાન થાય છે, તેથી જડ એવાં દિવ્યકર્મની વગણે તે ગ્રહણ કરે છે.
૮૩. ઝેર અને અમૃત પિતે જાણતા નથી કે અમારે આ જીવને ફળ આપવું છે, તે પણ જે જીવ ખાય છે, તેને તે ફળ થાય છે; એમ શુભાશુભ કર્મ, આ જીવને આ ફળ આપવું છે એમ જાણતાં નથી, તોપણ ગ્રહણ કરનાર જીવ, ઝેર અમૃતના પરિણામની રીતે ફળ પામે છે.
૮૪. એક રાંક છે અને એક રાજા છે, એ આદિ શબ્દથી નીચપણું ઊંચપણ, કુરૂપપણું, સુરૂપપણું એમ ઘણું વિચિત્રપણું છે; અને એવો જે ભેદ રહે છે–તે સર્વ સમાનતા નથી, તે જ શુભાશુભ કર્મનું
