________________
ધાર્મિક લાગણીનો ઉપહાસ
જૈન મુનિવરનો સાધુવેષ ધારણ કરીને, કોઇ નાટયકાર કે અભિનયકાર, નાટકના તખ્તા ઉપર કે સિનેમાના પડદા ઉપર દેખા દઇ શકે નહિ અને જો કોઇ તેમ કરવાની ભૂલ કરે તો તેને તેમ કરતાં અટકાવાય, એવી મર્યાદા ચાલુ હતી. એ મર્યાદાને લોપવાનો પ્રચાર કેટલાક કહેવાતા સુધારકો તરફથી ચાલુ હતો અને એથી એ મર્યાદામાં શિથિલતા આવ્યે જતી હતી.
પોતાની જાતને સુધારક તરીકે ઓળખાવનારાઓ, જયારે આપણે તેમની કોઇ પણ વાતનો વિરોધ કરતાં આપણીલાગણીને આગળ ધરીએ છીએ, ત્યારે એકદમ છેડાઇ પડે છે; અને તેમની પાસે વ્યાજબી બચાવ હોતો નથી, તેથી તેઓ ધાર્મિક લાગણીવાળા માણસોને ઘેલા ગણાવી દઇને સંતોષ માને છે. તેઓ અજ્ઞાન જનતાને પણ એવી રીતિએ ઉશ્કેરે છે કે, “આ લોકોને વાતવાતમાં ‘ધર્મ ભયમાં છે’ એવો પોકાર કરવાની કુટેવ પડી ગઇ છે.’’
ધાર્મિક લાગણીને અપમાનનારા, ધાર્મિક લાગણીને અવગણનારા અને ધાર્મિક લાગણીને કચડી નાખે એવા પ્રસંગોમાં દિવસે દિવસે ઝડપી ઉમેરો થતો જાય છે; અને એથી પણ ધાર્મિક લાગણી તરફ માન ધરાવનારાઓને વારંવાર એ તરફ ધ્યાન દોરવાનું કામ કરવું પડે છે.
એ વાતને જરા પણ લક્ષ્યમાં લીધા વિના, જનતા, ધાર્મિક લાગણીના નામે રજૂ કરાયેલી કોઇ વાત તરફ ધ્યાન આપે જ નહિ, એ જાતિનું વાતાવરણ સર્જવાનો પ્રયત્ન ધમધોકાર ચાલી રહ્યો છે અને એથી જ એમ કહી દેવામાં આવે છે કે આ લોકોને વાત વાતમાં ‘ધર્મ ભયમાં છે’ એવો પોકાર કરવાની કુટેવ પડી ગઇ
છે.
વ્યાજબી વાત એ છે કે જેઓને ધર્મ કરવો ગમતો ન હોય અથવા ધર્મનો આદર ગમતો ન હોય, તેઓ પોતે ભલે ધર્મ કરે નહિ, પરન્તુ તેઓ બીજાઓને ધર્મ કરતાં અથવા ધર્મનો આદર કરતાં અટકાવવાની પ્રવૃત્તિ ન કરે એટલે બસ છે. આજે તો, ધર્મ કરતાં અથવા ધર્મનો આદર કરતાં અટકાવવાની પ્રવૃત્તિ કરનારાઓ, ધર્મ કરનારાઓને અથવા તો ધર્મ કરવાની ઇચ્છાવાળાઓને અનેક પ્રકારે જનદૃષ્ટિમાં હલકા પાડવાનો પ્રયત્ન કરી રહ્યા છે. તેઓ ધર્મનાં સાધનોનો અને ધર્મનાં પ્રતીકોનો ઉપહાસ કરવા જેવાં કાર્યો કરે છે. (‘જૈન પ્રવચન’માંથી સાભાર)
