________________
પ્રેક્ષકોના હૃદયમાં પણ ધાર્મિક અનુષ્ઠાનો પ્રત્યે છૂપી નફરત પેદા થાય છે અને તેમની આસ્થા હચમચી ઉઠે છે. આ રીતે લોકોની ધર્મશ્રદ્ધા ખતમ કરવી એ ઘોર ધર્મદ્રોહનું કૃત્ય છે. નાટકના નિર્માતાઓ ખરેખર ‘ધર્મસુધારણા’ કરવા માંગતા હોય તો તેમણે પોતે પહેલા ધાર્મિક બનવું જોઈએ અને સદ્ગુરુના શરણે જવું જોઈએ.
નાટકના લેખક, નિર્માતા, દિગ્દર્શક વગેરેને ધર્મના ક્ષેત્રમાં ચંચુપાત કરવાનો અધિકાર નથી
ધર્મ એક ખૂબ જ સૂક્ષ્મ અને સંવેદનશીલ વિષય છે. તેમાં પણ જૈન ધર્મ તો અત્યંત સૂક્ષ્મ, ગહન અને નાજુક વિષય છે. આવા જટિલ વિષયમાં જાહેરમાં કોઈપણ રજૂઆત કરવાનો અધિકાર તેને જ હોઈ શકે જેણે સદ્ગુરુના શરણે જઈ ધર્મતત્ત્વનો સાંગોપાંગ અભ્યાસ કર્યો હોય. આવો અભ્યાસ કરવા માટે મહાવ્રતધારી ગીતાર્થ ગુરુની નિશ્રામાં આગમોના અગાધ જ્ઞાનને આત્મસાતુકરવું પડે. આ પ્રકારના નક્કર જ્ઞાન અને શ્રદ્ધા વગર ધર્મ વિશે કોઈપણ વિધાન કરવામાં આવે તો તે અજ્ઞાનપ્રેરિત અને અજ્ઞાનજનક જ હોઈશકે.
તથાકથિત ધાર્મિક નાટકના લેખક, દિગ્દર્શકને ધાર્મિક વિષયોનું થોડું પણ વાસ્તવિક જ્ઞાન નથી હોતું એટલે તેમની સ્ક્રિપ્ટમાં ધર્મ વિશે ઘણી અધૂરી, અધકચરી, ગેરસમજો પેદા કરનારી, અજ્ઞાન ફેલાવનારી અને ધર્મતત્ત્વને અન્યાય કરતી વિગતો હોય એ સ્વાભાવિક છે. આ પ્રકારની ખામીયુક્ત સ્ક્રિપ્ટના આધારે કહેવાતા ધાર્મિક નાટક ભજવનારાઓ હકીકતમાં ધર્મના મૂળભૂત સિદ્ધાંતો ઉપર જ કુઠારાઘાત કરે છે. આ નાટકો એક આંધળો બીજા આંધળાઓને ખાડામાં નાંખે તેવું પરિણામ નિપજાવનારાં હોય છે.
અભિવ્યકિત સ્વાતંત્ર્ય વિરુદ્ધ ધાર્મિક ભાવના ભારતના બંધારણે દરેક વ્યક્તિને મુક્ત અભિવ્યક્તિનો અધિકાર આપેલો છે પણ આ અધિકાર અમર્યાદિત અને બેફામ નથી. આ અધિકારનો ભોગવટો એવી રીતે નથી કરવાનો કે જેથી બંધારણે આપેલા અન્ય અધિકારો પણ જોખમમાં આવી પડે. પોતાના અભિવ્યક્તિ સ્વાતંત્ર્યના અધિકાર દ્વારા અન્ય વ્યક્તિ, સમૂહ કે સંપ્રદાયની ધાર્મિક લાગણી, માન્યતા, શ્રદ્ધા, આસ્થાની ઠેકડી ઉડાડવાનો, ગેરમાર્ગે દોરવાનો કે અપમાન કરવાનો અધિકાર બંધારણે કોઈને આપ્યો નથી. ભૂતકાળમાં જયારે પણ કોઈ વ્યક્તિએ અભિવ્યક્તિ સ્વાતંત્ર્યના નામે લેખો દ્વારા, નાટકો દ્વારા કે ફિલ્મો દ્વારા કોઈ વ્યક્તિ કે સમૂહની ધાર્મિક લાગણી સાથે છેડછાડ કરવાનો પ્રયત્ન કર્યો છે, ત્યારે દેશના વહીવટી તંત્ર અને અદાલતોએ હસ્તક્ષેપ કરી આવા પ્રયાસોને નાકામ બનાવ્યા છે.
