________________
નાટયગૃહનું વાતાવરણ જ
માદક અને વિકારપોષક હોય છે જે નાટ્યગૃહમાં તથાકથિત ધાર્મિક નાટક ભજવવાનો દાવો કરવામાં આવે છે તેમાં પણ અગાઉ અનેક સેક્સ, હિંસા, મારધાડ અને વિકૃતિઓને પ્રોત્સાહન આપતા નાટકો ભજવાઈ ચૂક્યા હોય છે. આજકાલ રંગભૂમિ ઉપર દ્વિઅર્થી સંવાદો. ધરાવતા બિભત્સ નાટકોની ભરમાર જોવા મળે છે. જે ઓડિટોરિયમમાં સતત આ પ્રકારનાં જ નાટકો ભજવાતાં હોય તેનું વાયુમંડળ પણ ખરાબ સંવેદનોથી દૂષિત થએલું જોવા મળે છે. આવાં સભાગૃહમાં ખરેખર ધાર્મિક ભાવનાને પોષણ આપતું હોય તેવું કોઈનાટક હોય તો તે પણ ભજવવું ઇચ્છનીય નથી કારણ કે ત્યાંના વાયુમંડળની અસર જ પ્રેક્ષકોમાં અસાત્વિક ભાવો જગાડનારી હોય છે.
કહેવાતાં ધાર્મિક નાટકો જયાં ભજવાતા હોય છે ત્યાં ધર્મસ્થાનોમાં જોવા મળતા શુદ્ધિના કોઈ નિયમો સચવાતા નથી. પ્રેક્ષકો જૂતાં પહેરીને જ આ નાટકની મજા માણતા હોય છે. સ્ત્રીઓ માસિક ધર્મમાં હોય તો પણ તેમને અટકાવી શકાતી નથી. ઓડિટોરિયમમાં ભક્ષ્ય કે અભક્ષ્ય ખાનપાન ઉપર કોઈ પ્રતિબંધ નથી હોતો. અહીં પતિપત્ની કે પ્રેમીપ્રેમિકા એકબીજાને અનિચ્છનીય રીતે સ્પર્શ કરીને પણ નાટક જોઈ શકે છે. સ્ત્રીઓ અને પુરૂષો માટે અલગ બેઠક વ્યવસ્થા નથી હોતી. ઉભટવેષ ઉપર પ્રતિબંધ નથી હોતો. આવા વિલાસપ્રચુર વાતાવરણમાં ધાર્મિક નાટક ભજવીને હકીકતમાં ધર્મનું જ અવમૂલ્યન કરવામાં આવે છે.
શ્રાવક શ્રાવિકાઓ નાટકચેટક જોઈ
અનર્થદંડના પાપના ભાગીદાર બને છે જૈન ધર્મનું પાલન કરતા ગૃહસ્થોએ શ્રાવકનાં જે 12 વ્રતો યથાશક્તિ લેવાના હોય છે, તેમાં આઠમાં નંબરનું વ્રત અનર્થદંડવિરમણ નામે છે. શ્રાવકો જે અર્થકામની પ્રવૃત્તિ કોઈ પ્રયોજન વિના કરે તેને અનર્થદંડ કહેવામાં આવે છે. કલિકાલસર્વજ્ઞા જૈનાચાર્યશ્રી હેમચન્દ્રાચાર્યે રચેલા યોગશાસ્ત્ર (પ્ર. 3, 78 થી 80) ગ્રંથમાં કહ્યું છે કે, ‘કૂતુહલથી ગીત, નૃત્ય, નાટક વગેરે જોવાં, કામશાસ્ત્રમાં આસક્તિ રાખવી, કામવૃત્તિને ઉત્તેજિત કરનારા પુસ્તકોનું વારંવાર અવગાહન કરવું ઈત્યાદિ પ્રમાદનાં આચરણો સદ્ગદ્ધિવાળાએ પરિહરવાં જોઈએ.”
જૈન શ્રાવકો પફખી, ચોમાસી અને સંવત્સરીએ જે અતિચાર બોલે છે, તેમાં એકપાપ નાટક-પ્રેક્ષણક જોયાં’ તરીકે વર્ણવવામાં આવ્યું છે. શ્રાવકના અતિચારમાં જે કુક્કુઈએ’ શબ્દ છે, તેનો અર્થ ‘કીકુચ્ય’ એવો થાય છે. કીકુચ્ય એટલે નેત્રાદિકના વિકારપૂર્વકની હાસ્ય ઉત્પન્ન કરનારી વિકૃત ચેષ્ટા. આવી અનેક ચેષ્ટાઓ ધાર્મિક
