________________
તીર્થંકર ભગવંતો, મહાત્માઓ અને મહાસતીઓનાં પાત્રો ભજવવા માટેની અપાત્રતા
કહેવાતા ધાર્મિક નાટકોમાં તીર્થંકર પરમાત્માથી લઈ પૂજય શ્રમણ શ્રમણી ભગવંતો પૂર્વના ઉત્કૃષ્ટ સમ્યક્ત્વધારી શ્રાવક શ્રાવિકાઓ, મહાસતીઓ, શાસનસુભટો વગેરેનાં પાત્રો ભજવવા માટે ધંધાદારી રંગભૂમિના રંગરાગમાં રંગાયેલા કલાકારોની જ મદદ લેવામાં આવે છે. આ કલાકારોના પોતાના ચારિત્ર્યના કોઈ ઠેકાણા નથી હોતા. અમુક કલાકારો તો સૂરા અને સુંદરીઓમાં ડૂબેલા હોય છે. આવા ધંધાદારી કલાકારો સ્ટેજ ઉપર તીર્થંકર પરમાત્મા કે જૈન સાધુ-સાધ્વીજી ભગવંતનો વેષ પરિધાન કરીને આવે એ જૈન શાસનની ઘોર આશાતના છે. આ વેષધારીઓ પવિત્ર એવા દેવ અને ગુરુ તત્વનું ભારે અવમૂલ્યન કરનારા હોય છે. અમુક નિર્માતાઓ એવો દાવો કરે છે કે તેમનાં ‘ધાર્મિક’ નાટકમાં તીર્થંકર પરમાત્મા કે સાધુસાધ્વીજી ભગવંતોનું કોઈ પાત્ર સ્ટેજ ઉપર લાવવામાં આવતું નથી.
જો કે આવાં નાટકોમાં પણ ચંદનબાળાની સાધ્વી બનતા અગાઉની અવસ્થા કે સુલસા જેવી શ્રાવિકા કે શ્રેણિક મહારાજા જેવા નિર્મળ સમ્યગ્દષ્ટિ આત્માને સ્ટેજ ઉપર રજૂ કરવામાં આવે છે. આ મહાપુરૂષો અને મહાસતીઓનાં પાત્રો ભજવનારા કલાકારોમાં તેમના પગની જૂતી બનવા જેટલી પણ પાત્રતા હોતી નથી. વ્યવસાયિક કલાકારોનું સંદેહાત્મક ચારિત્ર્ય આવાં નાટકોને ધર્મના ઉપહાસ સ્વરૂપ બનાવી દે છે. ધર્મસુધારણાના નામે ધર્મના પાયા ઉપર જ પ્રહાર કરવામાં આવે છે
અમુક નાટકોનો પાયો પ્રાચીન ધર્મકથાઓ કે મહાસતી-મહાત્માના ચારિત્રો ઉપર નથી રચાયેલો હોતો પણ તેઓ ‘ધર્મસુધારણા’ કરવાનો દાવો કરે છે અને તેમનાં નાટકોમાં આ પ્રકારનો સંદેશો છૂપાયેલો હોય છે તેવો તેમનો દાવો હોય છે. પહેલી વાત તો એ કે ધર્મના ક્ષેત્રમાં જો ખરેખરાં દૂષણો હોય તો પણ તેને દૂર કરવાનો અધિકાર ધર્મશાસનનું સંચાલન કરતા જૈનાચાર્યો અને ગચ્છાધિપતિઓને છે. કોઈ પણ અપાત્ર વ્યક્તિ આ કાર્ય પોતાના હાથમાં લેવાની ગુસ્તાખી કરી શકે નહીં, તેને તેમ કરવા દેવાય પણ નહીં. આ માટે નાટક જેવા જાહેર માધ્યમનો તો આશરો લઈ શકાય જ નહીં. વળી ‘ધર્મસુધારણા’ નો દાવો કરતાં આવાં તત્વો હકીકતમાં તો બાળદીક્ષા, દેવદ્રવ્ય, સ્વામીવાત્સલ્ય, જિનમંદિર નિર્માણ વગેરે ધર્મના પ્રાણસ્વરૂપ તત્ત્વો અને આયોજનો માટે ભારોભાર નફરત ધરાવતા હોય છે. તેમની ધર્મશ્રદ્ધા જ ભ્રષ્ટ થઈ ચૂકી હોય છે. એટલે નાટકની કથાવસ્તુ, પટકથા, સંવાદો, સંગીત, અભિનય વગેરે બધું જ ધર્મના પાયા ઉપર પ્રહાર કરનારું હોય છે. આ પ્રકારનાં નાટકો જોનારા
