________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આદિવાસીઓની કલા-કારીગરી
૧૨૫
જાતે જ સીવે છે. તેને જુદા જુદા રંગીન કપડાના ટુકડા સીવીને બનાવે છે. તેની સિલાઈ રંગીન દોરા વડે કરી ભાત ઉપસાવે છે. કેડે નાંદરા ભાતને કાળા ધાધરે અથવા રંગીન છાંટને ઘાઘરો પડે છે. ઘાઘરાને નેફે કી ય ' કાથી ડીઝાઈન મૂકીને ગૂંથે છે.
૧ માં પહેરવાની કદી જદી ડીઝાઇનની હાઈડીએ, પાટલા હાઈડીએ, ગળ૨pણુ વગેરે પહેરે છે. તેમાં જુદા જુદા રંગનાં કોડિયાંની ડીઝાઈ ને મૂકીને રંગનૈવિધ્ય ઉપજાવે છે.
ધરણાં એલ્યુમિનિયમ, નિકલ કે ચાંદીનાં બનાવે છે. ગળાની હાંસડી ઉપર ચિતરામણું કરીને બધા રૂપિયાના આઠ સિક્કા જડાવે છે. પગનાં કલાં ઉપર પણ ચિતરામણ હોય છે. કેટલાક ભાગમાં ગળામાં ટાગલી પહેરે છે. તેમાં તારની ડીઝાઈન મૂકેલી હોય છે.
હાથે ભરિયા, ગળયા જેવી એલ્યુમિનિયમની બંગડીઓ પહેરે છે. તેની ઉપર જદી જુદી જાતની ડીઝાઈન દેરેલી હોય છે.
છે માછલિયા ભાતને કદઃ રા પહેરે છે. કોણીએ બાહટયાં (વાંક) અગર આમળયાં કડાં પહેરે છે. તેની ઉપર જુદી જુદી ડીઝાઈન હોય છે. વળી ગળામાં મોરના ચિત્રવાળા હાર
આમ વસ્ત્ર અને લંકારથી આદિવાસીઓનું સૌંદર્ય અને પ્રતિભા પ્રગટે છે અને કલાદશન થાય છે. તે જાણે અધૂરું હાવ તેમ ગેરા રૂ૫ ઉપર કાળા રંગનાં છુંદણાનું કામ મઢે છે. આંખના ખૂણે. ગાલે, હડપચીએ, આંગળીઓના સાંધા ઉપર, પગની પિંડી ઉપર, હાથ ઉપર બધે છુંદણુના મરણ સુધી સંગાથ કરતા શણગાર સજે છે.
ડાં એ ગાલે ત્રણ ત્રણ પડ છુંદણું છુંદાવે છે. આંખને ખૂણે 2 ટપકાં અને હદ પનીએ ટપકાને ત્રિકોણ છુંદાવે . હું થે પિતાનું અથવા બહેનપણીનું કે ભાઈબંધનું નામ, મોર, કુલ, વીંછી જેવાં છુંદણું પડાવે છે, પગે આબે અને મોર પડાવે છે. કપાળે એક ટપકું. બીજ લેખા અથવા બીજ લેખા અને ત્રિશળ પડાવે છે.
પુરુષે હાથે પોતાનું અથવા ભાઈબંધનું નામ, ફૂલ, વછી, હનુમાન જેવાં છુંદાણ
આદિવાસીઓમાં નૃવવા ધારું છે. લગ્ન, ઈંદ, મેળા કે ઉત્સવ વખતે જાત જાતના નૃત્ય થાય છે. નૃત્વ વખતે રામઢાલ, વાંસળી કે પીસવા અને તાલ માટે કરતાલ વગાડે છે. મેળામાં મસ્ત બનીને નાચે ત્યારે વસ્ત્ર અલંકાર અને છુંદણાં તેમના રૂપમાં એકાકાર બનીને રૂપને
પાડોરા આદિવાસી દેવ છે. તેમના લગ્નની સવારીમાં ધણું દેવે આવ્યા. તેમને બેસાડવામાં આવ્યા, એમ ગણીને ભીંત ઉપર તેમના સવારી સાથેના અને સવારી વગરના છેડા દોરવામાં આવે છે. તેમાં ગણેશ અને ભાબા હેઢળને ઘોડો ગળી રંગને, બાબા ઈદ, પીઠોરો, પીઠીરી, પીરાની માતા, રાણું કા જ, રા મેખલના ઘેડા, દેના રાજા ભોજને સવારીવાળ હાથી, વહી મરી, એમાં કણબી, કે ઠાર, સૂર્ય, ચંદ્ર, વાવ, ખેતર, બાર માથાને
For Private and Personal Use Only
