________________
॥ ૬ ॥
स्थैर्यरत्नप्रदीपश्चेद् दीप्रः संकल्पदीपजैः । तद्विकल्पैरलं धूमैरलं धूमैस्तथास्रवैः ॥
અ
સદા દેદીપ્યમાન સ્વતેજથી ઝળહળતા એવા સ્થિરતારૂપ સ્વયં પ્રકાશી રત્નદીપક જે તારી પાસે છે. તે પછી જેમાં વિા રૂપી ધુમાડો છે, એવા સ’કલ્પરૂપી દીવાની શી જરૂરત છે? અર્થાત્ અત્યંત મલિન એવા પ્રાણાતિપાદાદિક કમ બંધનના હેતુઓની જરા પણ જરૂર નથી. વિવેચન
અનંતાકાળના (અજ્ઞાનરૂપી) અંધકારમય સમય વિતાવ્યા પછી, આત્મા સ્વપુરુષાથથી મનુષ્ય જન્મમાં કંઈક કરવા શક્તિમાન બને છે. ત્યારે વિવિધ જાતના સંકલ્પે પેઢા થાય છે. તેની સાથે વિકલ્પેાની હારમાળા ઉદ્દભવતી હાવાથી, વિના કારણે આતધ્યાન—રૌદ્રધ્યાનનાં વમળમાં આત્મા અટવાઈ જાય છે. જ્યારે સ્થિરતા સ્વાભાવિક અને સ્વપ્રકાશથી ઝળહળતા રત્નદીપ સમાન હાવાથી ( તેના પ્રકાશ) માનવને મુક્તિ દ્વારે પહોંચાડે છે.
આજે મોટા ભાગના માનવા સંકલ્પાવાળા નિસ્તેજ દીવડાના સહારે ડગ ભરવા તૈયાર તા થાય છે, પરંતુ જ્યારે તેમાંથી વિકા રૂપી ધૂમ્રના ગોટેગોટા ઊડે છે, ત્યારે તે પંથ ચૂકી જાય છે. સુખપ્રાપ્તિની આશાએ સંકલ્પાની બૅટરીના સહારો લીધા. પણ કામચલાઉ ક્ષણિક પ્રકાશી દીવડામાં પાંચે ઇન્દ્રિયોના વિષયરૂપી વિકારો-વિા ભળતાં, એ ધૂમ્રશેરીમાં અટવાઈ જાય છે. મૂળ ધ્યેયથી વિચલિત થઈ જાય છે. તેથી જ કહેવાય છે કે, ‘ધુમાડાના ખાચકાં ભરતાં, હાથ ન આવ્યો હીરા’ એમ વિકલ્પાના ધુમાડામાં જીવ ગ`ગળાઈ જાય એ સ્વાભાવિક છે.
સંતપુરુષા–ચાગીપુરુષો તે સવપ્રથમ અંતરમાં સ્થિરતા રૂપી દ્વીપક પ્રગટાવે છે. જે સ્વાભાવિક છે ને (મ્ર) કાલિમા વિનાના છે. આ રીતે સ્વઘરને નિલેપ રાખે, એવા પ્રકાશને સહારે એ મુક્તિ ભણી
૧૪
