________________
અસ્ખલિત દોડચે જાય છે. એટલે કે જ્ઞાનાદિક આત્મિક ગુણાની જ રમણતામાં રહે છે, ત્યાં ઈર્ષા-અદેખાઈ દંભના દર્દને સ્થાન જ નથી. જ્યાં જ્ઞાન રમણતા છે, ત્યાં ચારિત્ર્યની નિમળતા સ્વયં આવે છે. જેમનામાં ચારિત્રની નિમળતા છે, તેમનામાં જન્મમરણ, સ સચાગવિચાગ કે આધિ વ્યાધિ ને ઉપાધિથી રહિત એવું અનંત, અવ્યાબાધ ને શાશ્વત મેાક્ષસુખ મેળવવાનું સામર્થ્ય પણ પેદા થાય છે. અને એ મા સ્થિરતા–દ્વીપકના પ્રકાશના જ પ્રતાપ છે.
જ
આ રીતે જે મહાપુરુષોના અંતરમાં સ્થિરતા રૂપી દીપક પ્રગટે છે, તે સ્વાભાવિક રીતે જ એવી અનુપમ કેાટિની શાંતિને શીતળતાના અનુભવ કરે છે. ક્ષણિક સુખ અર્પતા સંકલ્પ–વિકા રૂપી ધૂમ્રસેશ ત્યાં ઉત્પન્ન થઈ શકતી જ નથો. પાપ આશ્રવાનું કોઈ જોર કે પરવસ્તુઓનું આકષ ણ તેમને અસર કરી શકતું નથી. અર્થાત્ એ બધું વ્યથ બને છે.
જ
જ્યાં અસ્થિરતા છે, ત્યાં જ અનેક જાતિના સંકલ્પ–વિકલ્પને સ્થાન છે. પછી એ પ્રતિષ્ઠા માટેના હાય, નામના, કીતિ કે યશ માટેના હાય, ધનપ્રાપ્તિ કે સત્તાશાખ પૂરા કરવા માટેના હાય, અથવા પર પુદ્ગલના આકષ ણમાંથી જન્મેલા હાય) પરંતુ એ બધાય ચિત્તને ક્ષણિક ચમકારો આપનારા, પ્રાન્તે દુઃખદાયી ને ભવભ્રમણ વધારનારા પુરવાર થાય છે. માટે જ જ્ઞાની પુરુષા સાંસારિક સુખાને દૂરથી જ પરિહરે છે, સ્વમાં સ્થિર થાય છે ને અપૂવ કોટિની શાંતિને અનુભવે છે. એજ કારણથી એ ખાટા સકલ્પરૂપ ક્ષણિક દીપકને પ્રગટાવવાના ઉદ્યમ કે પરિશ્રમ તેઓ કદી કરતા નથી.
અંતરની સાચી ઋદ્ધિ-સિદ્ધિ સહજ સ્થિરતારૂપ દીપમાં જ છે, નહીં કે વિકારૂપી ધુમાડાથી મલિન એવા ક્ષણિક ને ઝાંખા દ્વીપમાં. રાજા મહારાજાઓનેય અપ્રાપ્ય એવા અનુપમ કાટિના ભૌતિક સુખ પ્રાપ્ત કરનાર અને પાંચે ઇન્દ્રિયોના વિષયના સુખાને ભાગવનાર પુણ્યશાળી શાલિભદ્રજીએ પણ જ્યારે સ્થિરતારૂપી દીપકના ઝળહળાટ જોચા ને સ’કલ્પ વિકલાથી ભરેલા ભૌતિક સુખોની ક્ષણભંગુરતા નિહાળી, ત્યારે એ નિમળ ચારિત્રમાં જ સ્થિર થવા, સંસાર છેડી ચાલી નિકળ્યા. અર્થાત્ સ્થિરતાની પ્રાપ્તિ સ ંસારમાં નહીં, સન્યાસ-સંયમમાં જ છે.
૧૫
