Book Title: Sarvvedant Siddhant Sar Sangraha
Author(s): Girjashankar M Shastri
Publisher: Sastu Sahitya Vardhak Karyalay

View full book text
Previous | Next

Page 187
________________ સવદત-સિદ્ધાંત-સારસંગ્રહ વળી જ્ઞાન, દેહ ઉપરની આત્મબુદ્ધિનો નાશ કરવાને ઉપચગી છે, ત્યારે કર્મ તેને વધારે કરવાને ઉપયોગી છે. કમનું મૂળ અજ્ઞાન છે; અને જ્ઞાન તે અજ્ઞાનને તથા કમને-બંનેને નાશ કરનાર છે. ૮૫૪ ज्ञानेन कर्मणो योगः कथं सिध्यति वैरिणा। सहयोगो न घटते यथा तिमिरतेजसोः ॥ ८५५ ॥ निमेषोन्मेषयोऽपि तथैव शानकर्मणोः। प्रतीची पश्यतां पुखां कुतः प्राचीविलोकनम् । प्रत्यक्प्रवणचित्तस्य कुतः कर्मणि योग्यता ।। ८५६ ॥ જ્ઞાન અને કર્મ બંને એકબીજાનાં શત્રુ છે; તેથી જ્ઞાન સાથે કર્મને વેગ કઈ રીતે સિદ્ધ થાય ? (ન જ થાય.) જેમ અંધકાર અને પ્રકાશનું સાથે રહેવું ઘટે નહિ; અથવા આંખનું મીચાવું ને ઊઘડવું–બંને સાથે હોઈ શકે જ નહિ; તે જ પ્રમાણે જ્ઞાન તથા કર્મનું સાથે હોવું સંભવે જ નહિ; જે લોકો પશ્ચિમ દિશા તરફ જોઈ રહ્યા હોય, તેઓને પૂર્વ દિશા કક્યાંથી દેખાય? (ન જ દેખાય.) એ જ રીતે જેનું ચિત્ત પ્રત્યગાત્મામાં તત્પર બન્યું હોય, તેની કર્મમાં ગ્યતા કેવી રીતે થાય? (ન જ થાય. ) ૮૫૫,૮૫૬ જ્ઞાનનિષ્ટને કર્મની જરૂર જ નથી शानैकनिष्ठानिरतस्य भिक्षो वावकाशोऽस्ति हि कर्मतंत्रे। तदेव कर्मास्य तदेव संध्या तदेव सर्वे न ततोऽन्यदस्ति ॥ ८५७ ॥ કેવળ જ્ઞાનનિષ્ઠામાં જ તત્પર રહેતા ભિક્ષુ (અથવા મુમુક્ષુ) માટે કર્મનાં તંત્રને અવકાશ જ નથી. એના માટે તે એ જ્ઞાન જ કર્મ છે; એ જ સંધ્યા છે એ જ બધું ય છે. એનાથી બીજું એને કંઈ કરવાનું જ નથી. ૮૫૭ बुद्धिकल्पितमालिन्यक्षालन स्नानमात्मनः।। तेनैव शुद्धिरेतस्य न मृदा न जलेन च ॥८५८ ॥ .

Loading...

Page Navigation
1 ... 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218